6 18 februari - 3 maart 2020 VOORDELIG VEILIG

Betaalbare
videobewaking
Slechts
€ 3,85
LIVE
Formule 1
kijken?
De slimste trucs

Beste
3-2-1
back-up
Al uw bestanden veilig!

W orkshops
OVERAL LEKKER GAMEN

Streamen
Weg met die
Windows- maar! Oude
problemen!
mobiel?
Android-apps LineageOS
en -games blaast ’m
Ook op uw pc nieuw leven in

Zo werkt blockchain 2006

1 | 23 | 2017
Bitcoins en meer 8 718226 109118
Wacom® EMR pen
Corning® Gorilla® glass touchscreen
Geheel metalen en aluminium behuizing Acer Chromebook Spin 13
Tot 8e generatie Intel® Core™ i5 processor

1- Specificaties kunnen variëren afhankelijk van het model en de regio.

 Inhoud

Deze editie
Inhoud
10 Back-uppen met GoodSync
Synchroniseer uw bestanden
van verschillende apparaten.
16 Mis geen race van Max
Volg de F1 via tv, app of blog.
18 Liever LineageOS
Gratis Android-alternatief.
28 Bitcoin en blockchain
Beter back-uppen Hoe werkt deze technologie?
10 Als u meerdere pc's (of andere apparaten)
in huis hebt, kunt u met GoodSync centraal 34
back-ups maken en bestanden tussen de
apparaten continu synchroniseren.

Workshops 36 Mediaproblemen opgelost

22 KoPlayer Eerste hulp bij videonood.
Genieten van Android-games 40 Betaalbaar beveiligen
en -apps op uw computer. Doeltreffende en betaalbare
26 FixWin 10 videobewaking van uw huis.
Veelvoorkomende Windows- 46 Podcast: radio on demand
problemen snel opgelost. Welke podcasts zijn leuk en
De Formule 1 van hoe maakt u er zelf eentje?
16 start tot finish 54 Gamen in de cloud
Het Formule 1-seizoen kijken De wereld van videogaming
Videobewaking voor een prikkie op tv blijft lastig omdat verandert snel!
40 Al voor een paar tientjes vindt u tegen- alles achter een betaalmuur
woordig een goede bewakingscamera, en zit. Hoe kunt u toch alle 44 Word abonnee
6 18 februari
- 3 maart
2020
VOORDELI

3,85
Slechts G VEILIG
€
Betaalba
videobewa re
king
LIVE

meer dan een internetverbinding en een trainingen, kwalificaties en Kies zelf het Formule
kijken? 1
De slimste

smartphone hebt u daarvoor niet nodig! wedstrijden volgen? abonnement

trucs

3-2-1 Be
back-u ste
dat het best Al uw bestap nden veilig
!

bij u past! Weg met

Workshops
Windows-die
probleme
n!
OVERAL

Stream
maar! en
LEKKER
GAMEN

LineageOS als alternatief Android-a

en -games pps
Oude
mobiel?

18
Ook op uw LineageO
pc
blaast ’mS
nieuw leve
Zo wer n in

voor Android 06 Cover

1 | 23 | 2017

(EW).indd
1
Bitcoinkt blockc
s en meerhain
8 7182
26 109118
02006

Maak kennis met LineageOS, een sys-

06-02-20
09:59

teem met zo veel fijne eigenschappen Rubrieken

dat we het gerust een alternatief voor 4 Mailbus
Android durven te noemen. Lezers geven hun mening
6 Nieuws

Herinneringen
Ontwikkelingen, trends en
nieuwe producten
31 Tips & Trucs
Handige slimmigheden

M ijn vriendin is van het

reislustige soort. Meer-
dere keren per jaar wordt een
koffer of rugzak ingepakt voor
weer een volgende trip naar
het ene of het andere verre
buitenland. Al die trips worden
uiteraard uitbundig vastgelegd
voor het nageslacht. Kort
na thuiskomst start ze de pc
om al die foto’s en filmpjes
zorgvuldig op te slaan op de
harde schijf. Allemaal heel leuk
en aardig, natuurlijk, maar
toen ik haar vroeg of ze wel
een back-up van al dat digitale
moois had, werd het even heel
stil. Daar had ze dus nog nooit
aan gedacht. “Dan gaan we dat
eerst maar eens regelen”, zei
ik. “Het zou toch zonde zijn als
je al die herinneringen ineens
kwijt bent.” Dit weekend wordt
de hele boel naar een externe
harde schijf gekopieerd, die we
dan elders onderbrengen. Ook
kopieer ik alles naar een online
Stack-account bij TransIP. Ik
had daar zelf al de nodige GB’s
opgeslagen, maar haar foto’s
en video’s passen er nog prima
bij. Het kost wat moeite – de pc
is al twee dagen onafgebroken
aan het uploaden – maar dan is
er bij een eventuele calamiteit
in elk geval een back-up.
Zelf ook veilig zijn? Vanaf
pagina 10 leest u alles over
bovenste best back-uppen.
Veel lees- en doeplezier.
Dick van de Schraaf
Hoofdredacteur
dvdschraaf@reshift.nl
39 Hoe? Zo!
Freeware thematisch
besproken
50 Voor Nop
De leukste gratis software
52 Vers Getest - CES 2020
Nieuw spul, voor u bekeken
57 Gespot in Area 120
Experimenteren met Google
58 Wat app ik eraan?
Aan de slag met nieuwe apps
60 FAQman + FAQtips
Problemen opgelost
66 Uitsmijter
Dronerace-kampioen
67 Abonneeservice/colofon
Plus: volgend nummer

computeridee.nl 6 | 2020 3

(G)een gratis spelletje
In Computer Idee 1 wordt in de
rubriek Web & App op pagina
9 het platformspelletje Ordia
besproken. Daar staat ook bij dat
het spelletje gratis is. Helaas niet:
het spelletje kost 4,99 euro.
Patriek Hoet
De gratis te spelen Android-versie
van Ordia (met 30 speelbare levels)
heet Ordia - One finger platformer.
Voor Android zijn er twee
versies van Ordia. De betaalde
versie kost inderdaad 4,99
euro en heet in de Google Play
Store simpelweg Ordia. De gratis
versie van het spelletje heet
(zoals ook in de rubriek Web &
App staat) Ordia - One
finger platformer.
Voor iOS is er
inderdaad alleen
een betaalde
versie beschikbaar,
eveneens voor
4,99 euro.
4 6 | 2020
Tekst Mark Gamble
Mailbus
Zegt u he t maar!
In de nachtelijke
uurtjes …
Ik ben toch wel teleurgesteld
over de kop op de voorpagina
van Computer Idee 4: ‘De
mooiste nachtfoto’s met uw
smartphone’. Speciaal hiervoor
heb ik deze keer (koop het wel
vaker) uw blad gekocht, want dat
was precies wat ik zocht. En om
maar meteen tot mijn teleurstel-
ling te komen: voor het maken
van die nachtfoto’s moet je
een telefoon hebben met
‘nachtmodus’, en die heb ik
niet. Als ik de tekst op de
voorpagina lees, wordt
niet meteen duidelijk dat
dit alleen voor bepaalde
toestellen geldt. Sterker
nog, de tekst deed
mij vermoeden dat
‘er iets is gevonden’
(een speciale foto-app
(Be)scheuren
Onze vaste tekenaar
Erwin Suvaal stuit regel-
matig op berichtjes die
het verdienen om in een
cartoon op de hak te
worden genomen.

of een andere optie) waarmee
je dus nachtfoto’s kunt maken
met elke smartphone. Pas in het
artikel wordt dat tegengesproken
en er wordt nota bene nog vrolijk
geschreven dat je niet eens een
topmodel smartphone hoeft te
kopen, maar dat het met wat
andere toestellen ook al kan.
Maar met die van mij dus niet,
en ik ben niet toe (heb een Cat
S41, want ik ben nogal wild (lees:
niet zuinig) en waterdicht is
ook belangrijk) aan een andere
telefoon. Wat u moet weten, is
dat het voor mij belangrijk is
om in het donker goede foto’s te
kunnen maken, maar zeker zo
belangrijk is dat ik ze direct kan
delen, en daarvoor is een smart-
phone perfect. Ik heb ook een
digitale camera die wel goede
foto’s in het donker maakt, maar
dan kan ik ze niet meteen delen.
En het is dan toch ook een extra
apparaat wat je bij je moet heb-
ben, terwijl je de telefoon al bij je
hebt. Ook is delen van de foto’s
via een kabeltje (als het al kan)
met mijn mobiel (te veel gedoe)
geen goede optie.
Herman
We zijn natuurlijk blij om te horen
dat u weer eens een Computer
Idee hebt gekocht, maar het
is jammer dat u zich enigszins
bekocht voelt door het stuk over
Nachtfotografie. De speciale
modus voor nachtfotografie
vinden we op steeds meer toe-
stellen, maar blijkbaar niet op
die van u. Gelukkig leiden er
meer wegen naar Rome. Zo kunt
u bijvoorbeeld in de app-store
van Google camera-apps vinden
die (ook) het maken van betere
avond- en nachtfoto’s mogelijk
maken. Wij vonden onder meer
www.tiny.cc/opencam en www.
tiny.cc/footcam. Overigens, als
u de reviews van uw toestel
bekijkt – de Cat S41 dus – dan
blijkt dat deze telefoon sowieso
niet uitblinkt op fotogebied. Daar
kan ook een app waarschijnlijk
weinig aan verbeteren.
Linux Mint naast
Windows 10
In Computer Idee 3 schrijft u in
uw voorwoord over Windows 10,
dat het probleemloos draait op
uw computer en u overweegt om
computeridee.nl
Linux ook te gaan installeren. Zo
dacht ik ook. Ik heb Linux Mint
geïnstalleerd. De installatie is een
makkie, maar als Linux gaat ver-
velen, wees dan heel voorzichtig
met het verwijderen ervan. Als
je namelijk de partitie van Linux
verwijdert in het programma
Schijfbeheer van Windows 10,
dan start Windows 10 dus niet
meer op! Op internet valt dan
te lezen dat je het bootrecord
van Windows 10 kunt herstellen
via de opdracht ‘bootrec.exe /
fixmbr’, maar dat werkt niet! Om
toegang te krijgen tot Windows
10 heb ik Linux dus opnieuw
moeten installeren, waarna ik
bij het opstarten kon kiezen
tussen Windows 10 en Linux.
Kort gezegd, het verwijderen
van Linux veroorzaakt een groot
probleem, want Windows 10 is
dan niet meer te benaderen.
Ron
Bij een multiboot-installatie –
dat is wanneer je tijdens het
opstarten van de computer kunt
kiezen uit meerdere besturings-
systemen – is het altijd oppassen
geblazen wanneer je een
besturingssysteem verwijdert
door een partitie te verwijderen.
De Linux Mint-partitie is (of
was) in uw geval namelijk ook
de opstartpartitie waarmee het
bootmenu voor de keuze van
het besturingssysteem wordt
Schri jf ons!
Wilt u reageren op een artikel uit Computer Idee?
Dan kunt u dit mailen naar: mailbus@computeridee.nl
Vergeet bij reacties op artikelen niet de editie te vermelden.
Hebt u een leuk computeridee?
Mail dan naar: idee@computeridee.nl
Met EasyBCD kan de mas-
ter boot record hersteld
worden en kunt u daarna
met Schijfbeheer de
Linux Mint-partities weer
verwijderen.
getoond. Het zomaar verwijderen
van de Linux-partitie is dus niet
de goede manier; het ligt wat
ingewikkelder. Allereerst moet u
een tool gebruiken om de master
boot record aan te passen, het
deel van de harde schijf dat
ervoor zorgt dat uw computer
van de juiste partitie opstart. In
dit voorbeeld gebruiken we hier-
voor het populaire programma
EasyBCD. Die downloadt u vanaf
www.neosmart.net/easybcd.
Kies daar voor de Non-commer-
cial-versie en installeer die. Ver-
volgens opent u het programma
en kiest u voor BCD Deployment.
Uit de lijst met opties kiest u voor
de bovenste optie: Install the
Vista+ BCD/bootmgr bootloader.
Vervolgens klikt u op de knop
Write MBR. Vervolgens gaat u
naar het onderdeel Edit Boot
Menu. Daar selecteert u in de lijst
uw Windows 10-besturingssys-
teem, en kiest u onderaan dat
venster voor Skip the boot menu.
U hebt nu de master boot record
aangepast en ervoor gezorgd
dat de computer direct opstart
in Windows, zonder dat u het
bootmenu te zien krijgt. Vanaf dit
punt kan de Linux Mint-partitie
worden verwijderd. Op YouTube
hebben we een (zij het Engels-
talige) video gevonden waarin
bovengenoemde stappen op
heldere wijze worden uitgelegd:
www.tiny.cc/mintout.
Mailbus
Goedkope licenties
In Computer Idee 26 staat
op pagina 58 een artikel over
licenties. Ik heb ook zo’n licentie
voor Office 2016 besteld, bij
GIGAlicense. Inderdaad spot-
goedkoop, snel geleverd en met
zeer duidelijke installatie-in-
structies. Je verwacht eigenlijk
een addertje onder het gras, en
ja, dat klopt: er worden namelijk
nooit updates uitgevoerd. Bij de
installatie-instructies wordt al
vermeld dat Microsoft geen hulp
biedt en kennelijk gaat dat dus
ook op voor updates. Met deze
Office werken is net zo risicovol
als doorgaan met Windows 7. Dit
wilde ik toch maar even melden.
Pim Hols
Bedankt voor de waarschuwing!
Ook voor Office is het belangrijk
dat de software regelmatig
wordt geüpdatet. Tegenwoordig
gaat het updaten van Office
direct vanuit het programma
zelf en niet meer via Windows
Update, maar dat is ook afhanke-
lijk van welk soort Office u hebt
geïnstalleerd: hebt u de software
na het verkrijgen van een
licentiecode gedownload, dan
hebt u een zogeheten ‘click-and-
run’-versie, die alleen via Office
zelf kan worden geüpdatet. Is
Office 2016 met een installatie-
cd of -dvd aangeschaft, dan is
het waarschijnlijk wel mogelijk
om via Windows Update bij te
werken. Dat stelt u als volgt in:
ga in Windows 10 naar Instel-
lingen, kies voor Bijwerken en
beveiligen en ga daarna naar
Geavanceerde opties. Zet vervol-
gens een vinkje bij Updates voor
andere Microsoft-producten
ontvangen tijdens het bijwerken
van Windows.
Hier kunt u aangeven of u naast
Windows 10-updates ook andere
updates van Microsoft wilt ontvangen,
bijvoorbeeld voor Office.
6 | 2020 5
 Tekst Randolf Bouwma

Nieuws
Nieuwe producten,
gadge ts en apps

TOP 5 Valt het op?

Me sh-routers Behuizingen voor game-pc’s horen
enigszins intimiderend te zijn en de
Big Chungus van Kolink past goed
Onze collega’s van Kieskeurig.nl weten precies in die traditie. Extravagant, zo noemt
welke producten het meest gewild zijn, ook op de fabrikant het zelf, en daar is geen
techgebied. Deze keer: vijf van de populairste woord aan gelogen. Onder meer vijf
mesh-routers van het moment. ventilatoren maken er deel van uit,
waarvan de kleur van de ledverlich-
ting met een afstandsbediening te
Linksys Velop € 282,64 regelen is. De zijkanten zijn van glas,
Aantal stations: 3 zodat alle componenten aan de bin-
Wifi-standaard: AC2200 nenzijde zichtbaar blijven. Opvallend
Frequentieband: Triband is verder dat deze kast een usb-c-aan-
sluiting heeft, wat we tegenwoordig
steeds vaker zien. Als u goed kijkt,
TP-Link Deco M9 Plus € 299,- ziet u die aan de voorkant naast de
Aantal stations: 3 standaard usb-poorten zitten.
Wifi-standaard: AC2200 Circa € 240,–
Frequentieband: Triband www.tiny.cc/bigchungus

D-link-Covr 2202
Aantal stations: 2 € 213,67
Wifi-standaard: AC2200
Frequentieband: Triband
Ubiquiti AmpliFi AFi-R
Aantal stations: 1 € 159,-
Wifi-standaard: AC1750
Frequentieband: Dualband
Google Wifi
Aantal stations: 3
Wifi-standaard: AC1200
Frequentieband: Dualband
Meer informatie?
www.kieskeurig.nl/router
Broekzakbeller
De Zanco Tiny T2 is een van de kleinste telefoons ter
wereld en heeft een omvang van zo’n 6 bij 3 centimeter.
Het scherm heeft een resolutie van 120 x 96 pixels.
Hoewel het geen smartphone is, kan het telefoontje
wel 3G-internet ontvangen. Er kunnen zelfs zeer kleine
foto’s en video’s mee worden gemaakt, want er zit een
camerasensor in met een resolutie van 0,3 megapixel.
Voordeel van zo’n klein ‘dom’ toestel is dat de accu het
wel lekker lang volhoudt: een week ongeveer. Er past
een micro-sd-kaartje in tot 32 GB groot.
$ 130,– www.tiny.cc/ztt2
€ 339,-
Aansluiting vinden Stekkertje los
De Europese Unie wil dat alle smart- Een van de partijen die zich
phones straks dezelfde oplaad- tegen dit plan heeft uitgesproken,
connector krijgen. Niet alleen van- is Apple. Een verplicht soort aan-
wege het gemak, maar ook om elek- sluiting zou innovatie op dit vlak
tronisch afval te beperken. beperken, meent men.

6 6 | 2020
 Nieuws

Kijk eens aan!

Als het aan de start-up Mojo Vision
ligt, lopen we straks allemaal met
deze slimme lenzen rond. De Mojo
Lens is voorzien van een piepklein
display, waardoor een digitale laag
over het menselijk blikveld wordt
gelegd. Augmented reality zoals
we onder meer kennen van Google
Glass, maar dan nog veel onopval-
lender. Zo kan onder meer een route-
beschrijving voor het oog worden
‘geprojecteerd’, zodat de drager kan
zien waar hij of zij precies linksaf
moet. Het duurt nog wel enkele
jaren voordat de AR-lens klaar voor
gebruik is.
Prijs n.v.t.
www.mojo.vision

Rust aan omgevingsgeluiden

gefilterd, dan bedraagt de
het hoofd afspeeltijd maximaal 15
uur. Schakelt u de ruison-
Prijzen van koptelefoons derdrukking uit, dan is de
met ruisonderdrukking maximale accuduur 22 uur.
lopen vaak snel hoog op. Opladen verloopt helaas
JBL zet er een relatief nog via het verouderde
betaalbaar alternatief micro-usb; daar zien we
tegenover in de vorm van
de JBL Tune 750BTNC. BT
een verschil met duurdere
concurrenten. Dit model is
Op uw gezondheid
staat daarin voor bluetooth ook te koop in het zwart. Apple Watches meten van zichzelf al verscheidene zaken op het gebied van
(dus draadloos) en NC voor € 129,– www.tiny.cc/ gezondheid, waaronder het hartritme en hoeveel stappen er op een dag wor-
noise cancelling. Worden jblt750 den gezet. Volgens de makers van deze Aura Strap is dat nog niet voldoende.
Dit bandje voor de Apple Watch is voorzien van extra sensoren, die onder meer
meten of de drager wel genoeg drinkt. Ook het vetgehalte en de spiermassa
zouden ermee in kaart gebracht kunnen worden. Het slimme horlogebandje
Onder de duim komt naar verwachting in april op de markt.
$ 99,– https://store.auradevices.io
Voor muizen gericht op gamers denken fabrikanten
graag out-of-the-box. Kijk maar eens naar de ROG
Chakram-muis
-muis van ASUS, waar een kleine joystick in ver-
werkt zit. Bij het vasthouden van de muis is die met
de duim te bedienen. Dat kan van pas komen in
simulatiespellen, maar ook in schietspellen,
bijvoorbeeld voor het sneller wisselen
tussen wapens. Het is een draad-
loos model met een accuduur
van zo’n 79 uur en de maximale
dpi-waarde bedraagt 16.000,
zoals wel vaker bij dit soort high-
end muizen. De prijs is stevig.
Circa $ 150,–
https://rog.asus.com

De boeken in Prijsstijging Goed iD

iDEAL-betalingen verlopen steeds
vaker via de smartphone met behulp
van bank-apps. Dat blijkt uit cijfers
van Currence. Acht op de tien
iDEAL-overboekingen gaan mobiel.
Het totaalbedrag aan iDEAL-beta-
lingen kwam vorig jaar uit op 667
miljoen euro. Ten opzichte van
2018 is er 27 procent méér uitge-
geven via deze betaalmethode.
Het aantal Nederlanders dat op
DigiD inlogt met de DigiD-app is
gegroeid naar maandelijks 6,3 mil-
joen. In totaal zijn er nu 13 miljoen
DigiD-gebruikers.

computeridee.nl 6 | 2020 7
 Bijdehandje
Het Chinese 8BitDo brengt wel
vaker bijzondere controllers uit,
en dat geldt ook zeker voor de
8BitDo Zero 2 Mini. Die is iets
groter dan een volwassen duim
en weegt slechts 20 gram. Het idee
achter dit formaat is dat-ie makkelijk
mee te nemen is. Eenmaal opgeladen
kunt u er acht uur mee gamen. Het
Sla je sterrenslag
kleinood is bedacht voor de Ninten- Het Amerikaanse Best Buy heeft
do Switch, maar werkt ook op pc, een ware traktatie voor de groot-
Mac, Raspberry Pi-computertjes en ste Star Wars-fans. Deze Skywalker
Android-smartphones. De verbinding Saga-boxset bevat alle negen Star
loopt namelijk gewoon via bluetooth. Wars-films, zowel op blu-ray als op
€ 19,99 ultra-hd-blu-ray. Tel daar bovenop
www.8bitdo.com/zero2 een heleboel achter-de-schermen-
materiaal en het totale pakket
komt uit op maar liefst 27 schijfjes

Kantje beeld vol Star Wars-geschiedenis. Een

domper is dat Best Buy-producten
Dankzij sociale media raken we steeds meer niet naar Europa worden verzon-
gewend aan video’s die in verticale stand zijn den. Toch trek in ‘a galaxy far, far
gefilmd (tot grote ergernis van video-puristen, away’? De meeste Star Wars-films
overigens). Maar de opmars is niet te stoppen, en zijn op de streamingdienst Disney+
daarom bedacht Samsung zijn Sero-televisie. Het te vinden. Scheelt overigens ook
scherm van deze tv wordt automatisch zijdelings een hoop geld.
gekanteld zodra er verticale filmpjes worden afge- $ 249,99
speeld. Het principe doet denken aan de automati- www.tiny.cc/swcol
sche roteerfunctie van smartphones, waar de tv ook mee
verbonden is. De Sero komt vooralsnog eerst alleen uit in
Zuid-Korea, de thuisbasis van Samsung. Zou het aanslaan?
Prijs n.n.b.
www.samsung.com

Hoe ziet uw speaker-opstelling eruit?

Poolcirkel
Polar kent u mogelijk
van de sporthorloges,
maar het merk beperkt
zich niet tot klokjes. Zo is
de nieuwe Polar H9 een
betaalbare hartslagmeter
die om de borst gedragen
wordt. Resultaten van een
sportsessie zijn naderhand
af te lezen in de smart-
phone-app van Polar, waar
ook coaching deel van
uitmaakt. De sensor is bij-
2.0 / 2.1 (stereo)
zonder energiezuinig. Zou
u elke dag een uur sporten,
dan kunt u er ongeveer een
jaar mee vooruit zonder
tussendoor te laden.
€ 59,90
www.tiny.cc/polh9
BRON: COMPUTERIDEE.NL (POLL)

Au revoir
Oordeel in een rechtszaak tussen Philips
en het Franse telefoonmerk Wiko: smart-
phones van Wiko mogen in Nederland 5.1 / 7.1 (surround)
niet langer worden verkocht. Dat vanwe-
ge een patentrechtenschending.

8 6 | 2020

Niet voor de poes
Robothondjes hebt u in deze rubriek
wel vaker zien passeren, dus waar-
om ook geen robotkatten? De
MarsCat van Elephant Robotics
wordt aangedreven door zestien
‘onderhuidse’ motortjes, zodat
de bewegingen van deze mecha-
nische poes natuurgetrouw
overkomen. Ook geïntegreerd is
een Raspberry Pi, die dienstdoet
als brein. Zo reageert MarsCat op
aanrakingen, herkent-ie objecten
zodat-ie daar niet tegenaan loopt en
heeft-ie zes verschillende stemmingen.
Het gedrag is eventueel zelf te programmeren.
Was dat bij een echte kat maar zo makkelijk ... Verwacht
wordt dat MarsCat vanaf mei de eerste baasjes bezoekt.
€ 630,– www.tiny.cc/mcat
De straat op
Hoe hoger de resolutie, hoe meer
detail wordt vastgelegd. De 622GW
Dash Cam van Nextbase is dan ook
de eerste autocamera van het bedrijf
dat opnames in 4K kan maken. Een
ander merk dat hier al eerder mee
kwam, is BlackVue. De 622GW biedt
ook beeldstabilisatie en heeft een
slow-motionfunctie, hoewel die alleen
werkt bij full-hd-opnamen. Daarnaast
is er sprake van een sensor met
verbeterd nachtzicht. Op het moment
van schrijven is nog niet duidelijk
wat-ie kost en wanneer-ie in Neder-
land te koop is.
Prijs n.n.b. www.tiny.cc/622gw
Reclameblok(kade)
WhatsApp krijgt voorlopig toch
geen advertenties. Facebook
ziet er als WhatsApp-eigenaar
de komende tijd toch vanaf. Vin-
den we niet erg.
computeridee.nl
Meer over de
MarsCat op
pagina 34 en 35.
Spraakwaterval
De ene persoon brengt meer tijd in de
badkamer door dan de ander. Vaak
staan juist deze mensen onder de
douche luidkeels te zingen. Voor hen
komt het Amerikaanse Kohler met
deze Moxie-douchekop, met in het
midden een heuse speaker. Het idee
is zeker niet nieuw, maar deze variant
heeft Alexa aan boord. Met spraak-
commando’s kan tijdens het douchen
bijvoorbeeld de slimme thermostaat
alvast wat hoger worden gezet. Of
het weerbericht worden opgevraagd.
Onze voorspelling? Regenachtig. Er
zijn vooralsnog geen plannen om
de douchekop ook in ons land uit te
brengen. Jammer.
Prijs n.n.b. www.us.kohler.com
Schadepost
De fi nanciële schade door
cybercrime betrof vorig jaar
853.167 euro, aldus de Fraude-
helpdesk. In 2017 stond de teller
nog op ‘slechts’ 140.000 euro.
Nieuws
W eb & App
T etris is door de jaren heen op vrijwel
alle (spel)computers uitgebracht en
is ruim 500 miljoen keer verkocht: het
meest populaire spel aller tijden. Sinds
kort is er een nieuwe officiële Tetris-ga-
me uit voor smartphones. Zoek naar de
variant van ontwikkelaar N3twork Inc;
de rest zijn na-apers. Door te tikken en te
swipen zorgt u dat de blokken nette rijen
vormen en het scherm niet volloopt.
Gratis
Android, iOS
W ist u dat de Play Store geen meldin-
gen meer geeft wanneer apps een
update hebben gekregen? Hier heeft
Google voor gekozen om het aantal
pushnotificaties drastisch terug te drin-
gen. Mist u ze toch? Installeer dan de app
AppNotifier van Braden Farmer. Die zorgt
ervoor dat alles weer bij het oude is. Er
zijn nog wat optionele zaken in te stellen,
maar over het algemeen spreekt deze
applicatie voor zich. Simpel doch effectief dus!
Gratis
Android
M icrosofts vernieuwde
Edge-browser is af en
is deze keer gebouwd op
Chromium, de zogeheten
browser-engine waar ook
Chrome op draait. Het is de
bedoeling dat deze straks de huidige Edge-browser
vervangt door middel van een Windows-update.
Maar u kunt de browser nu al handmatig downloa-
den en installeren door onderstaande link te volgen.
In een recente editie van dit blad (01-2020) gingen we
reeds uitgebreid in op de mogelijkheden ervan. Des-
tijds betrof het een bètaversie, maar in de tussentijd
is weinig veranderd.
www.tiny.cc/edgenw
H oeveel tijd spendeert u aan uw smart-
phone? De app Activity Bubbles - A
Digital Wellbeing Experiment van Google
maakt dat op een geinige manier inzichte-
lijk. Deze vervangt namelijk de achter-
grond van uw Android-toestel, en elke keer
wanneer u de telefoon uit slaapstand haalt,
komt er een bubbel op het scherm bij. Hoe
langer u mobiel bezig bent, hoe groter de
bubbels. Voor mensen die graag willen afk icken van
hun smartphone-verslaving is het dus zaak om zo
weinig mogelijk bubbels in beeld te krijgen.
Gratis
Android
6 | 2020 9
 m e e rd e re a p p a ra te n
Synchronisatie voor
Beter back-up
Dat het verstandig is om regelma-
tig een back-up te maken, weet u al.
Maar hebt u uw back-ups wel optimaal
ingericht? Bijvoorbeeld door centraal
back-ups te maken in het geval u
meerdere computers en andere
apparaten in huis hebt. Of door
de bestanden tussen de apparaten
onderling continu te synchronise-
ren. Aan de slag!
Tekst Dennis Gandasoebrata
W
e gaan aan de slag
met GoodSync. Met dit
programma synchroni-
seert u gegevens van
verschillende apparaten. Dat kan een
laptop zijn, maar bijvoorbeeld ook
een mobiel apparaat of een online
opslaglocatie. Zo kunt u bestanden
van uw computers synchroniseren
met de andere apparaten binnen uw
thuisnetwerk, zoals met een netwerk-
schijf (nas) die actief is binnen het
netwerk. Ook kunt u de bestanden
van een lokale computer synchro-
niseren met uw Dropbox-account.
Zo zorgt u ervoor dat uw bestanden
op verschillende locaties worden
bewaard en profiteert u optimaal
van het feit dat u meerdere appa-
raten hebt. Een programma zoals
GoodSync biedt grote flexibiliteit op
het gebied van bestandsbeheer, en We maken een
dat is precies waar we naar op zoek GoodSync-account
zijn in een situatie met meerdere aan voor de syn-
computers. chronisatie.
Strategie!
Kent u de 3-2-1-regel van back-ups al? Deze regel
houdt in dat u uw gegevens op drie verschillende
locaties bewaart, op twee verschillende opslag-
media, waarvan één buitenshuis (of online). U hebt
uw foto’s bijvoorbeeld opgeslagen op uw compu-
ter, als back-up op een externe harde schijf en on-
line bij een cloudaanbieder. Op deze manier wordt
de kans op gegevensverlies tot een minimum
beperkt.
10 6 | 2020
1 u geen account aan,
Aan de slag
Haal de nieuwste versie op via www.
goodsync.com. Wij kiezen voor
GoodSync Free, het programma
dat u gratis mag gebruiken. Tijdens
de installatie kunt u kiezen voor de
Nederlandse taal, maar wij zijn over
de kwaliteit van de vertaling minder
te spreken. Bovendien zijn bepaalde
onderdelen niet vertaald. Voor dit
artikel gaan we daarom uit van de
Engelstalige versie.
Tijdens de installatie wordt u
gevraagd om een account aan
te maken. Hoewel deze stap niet
verplicht is, is dit voor ons doel wel
vereist: alleen met
een account kunt u
meerdere appa-
raten meenemen
in de synchronisatie
en de bestanden van
verschillende apparaten
veiligstellen in een back-up
(afbeelding 1). Maakt
dan werkt de software
alleen ‘lokaal’. Wij maken dus
een account aan, zodat we
van het GoodSync-protocol gebruik
kunnen maken. Hebt u tijdens de
installatie niet aangegeven dat u
een account wilt maken, dan kunt u
dat achteraf alsnog doen. Kies voor
Tools, GoodSync Account Setup. Klik
op Create a new GoodSync Account
en klik op Next. Hierna bepaalt u de
naam van de computer die u aan het
GoodSync-account wilt toevoegen
(bij This Computer Name). Geef een
e-mailadres, wachtwoord en gebrui-
kersnaam op en klik op Next.
Kies hierna voor de optie Serve
Files from this Computer to
GoodSync clients. Deze optie zorgt
ervoor dat er bestanden van de hui-
dige computer naar de andere com-
puters in het netwerk kunnen worden
gestuurd. Geef uw wachtwoord op
en klik op Next en hierna op Apply. Er
wordt een certificaat aan de compu-
ter gekoppeld en de computer wordt
toegevoegd aan de groep.
De opbouw
Het hoofdvenster van GoodSync heeft
een eenvoudige opbouw. Aan de
linkerzijde vindt u een overzicht van
alle ‘jobs’, ofwel taken. De rechterzijde
 GoodSync

pen
van het venster is gereserveerd voor
een overzicht van de bestanden en
2

mappen die onder een taak vallen

(afbeelding 2)2). Hier vindt u straks ook
een overzicht van eventuele conflic-
ten en aandachtspunten per taak (zie
ook de alinea ‘Proefdraaien’).
Om een nieuwe taak aan te maken,
klikt u op New Job. U vindt deze knop
linksboven in het venster. Geef de
taak eerst een naam, in het bovenste het moet gaan. Klik eerst op het picto- In GoodSync vindt Bron selecteren
vak. Vervolgens geeft u aan welk gram van de linkermap (herkenbaar u links de jobs en Geef aan waar de bronbestanden zich
type taak u wilt maken: Backup of aan het gele pictogram van een map rechts de mappen bevinden. Gaat het om lokale bestan-
Synchronize. Bij de eerste optie
Synchronize met een vraagteken). Een nieuw en bestanden die bij den, kies dan voor My Computer en
(Backup) wordt een exacte kopie
(Backup venster opent, waarin u de bronmap een taak horen. wijs de locatie aan. Gaat het om onli-
gemaakt van de ene map naar de selecteert. GoodSync ondersteunt ne bestanden, kies dan de bijbehoren-
andere map, maar niet andersom een flinke hoeveelheid bronnen, hierin de dienst (bijvoorbeeld Google Drive,
(lees: ‘eenrichtingsverkeer’). Ook als schuilt dan ook de kracht van het OneDrive of Dropbox). Klik op OK om
u een map of bestand verwijdert in programma. de map in te stellen. Vervolgens stelt
u de rechtermap in en klikt u op OK
als u klaar bent.

Met GoodSync kunt u bestanden en Het is hierbij van belang te onthou-

den welke rol deze map krijgt. Hebt

mappen zowel synchroniseren als Let goed op dat de

‘linkermap’ door
u eerder gekozen voor Back-up, dan
gaat het hier om de doelmap waarin

back-uppen GoodSync wordt

gezien als bronmap,
terwijl de ‘rechter-
de items uit de eerder gekozen linker-
map worden geplaatst of verwijderd
(afbeelding 3). Alle wijzigingen die
map’ wordt gezien eerst in de rechtermap plaatsvinden,
als doelmap. worden niet doorgevoerd in de
de bronmap, wordt dit doorgevoerd linkermap. Dit gebeurt wel als u in
in de andere map, andersom dus niet. 3 GoodSync hebt gekozen voor de
De tweede optie (Synchronize) doet optie Synchronize.
hetzelfde, maar in beide richtingen.
Dus mappen en bestanden die in een Proefdraaien
van de mappen worden toegevoegd, In het rechtervenster vindt u de
worden ook in de andere map toege- knop Analyze. Hiermee kunt u op
voegd (lees: ‘tweerichtingsverkeer’). voorhand controleren welke acties
Hetzelfde geldt voor het verwijderen plaatsvinden, nog voordat ze daad-
van bestanden. werkelijk worden toegepast. Zo ziet u
Klik op OK om de taak te maken. welke bestanden en mappen worden
Deze wordt toegevoegd aan het toegevoegd, en welke items juist
takenoverzicht, dat u links in het ven- verdwijnen (afbeelding 4).
ster ziet. De taak wordt automatisch In de regel boven aan het overzicht
geselecteerd (herkenbaar doordat zijn verschillende categorieën zicht-
deze vet wordt getoond). Nu geeft u baar. U ziet hier bijvoorbeeld in één
aan om welke mappen en bestanden oogopslag of er conflicten tussen

4
Het is aan te
raden om, voordat u
de synchronisatie
daadwerkelijk in
gang zet, altijd proef
te draaien via de
optie Analyze.

computeridee.nl 6 | 2020 11

Niet alles!
Houd bij het instellen van GoodSync rekening met
het feit dat niet alle bestanden door het program-
ma worden meegenomen tijdens de back-up- en
synchroniseeracties. Zo worden verborgen
bestanden en systeembestanden uitgesloten.
Wilt u totale controle, dan kunt u zelf bepalen
welke bestanden worden meegenomen of juist uit-
gesloten. Open het instellingenvenster van
GoodSync en open de sectie Filters. Klik op het
plusteken bij het vak Include All of om items toe te
voegen. Het vak eronder – Exclude All after Include
– biedt ruimte om juist items uit te sluiten. Klik op
het plusteken en voeg de uitgesloten items toe. In
het onderste gedeelte van het venster vindt u aan-
vullende opties. Hier kunt u lege mappen uitslui-
ten (Exclude empty folders), alsmede verborgen
bestanden en mappen (Exclude Hidden files and
folders), systeembestanden en -mappen (Exclude
System files and folders) en tijdelijke items (Exclude
Temporary files and folders).
bestanden optreden (bijvoorbeeld als
hetzelfde bestand in beide mappen is
veranderd en er gekozen moet wor-
den welk bestand moet worden over-
schreven) of eventuele fouten (als
de bestandsnaam in combinatie met
het pad ernaartoe te veel karakters in
beslag neemt). Bent u tevreden over
de analyse en wilt u de taak daadwer-
kelijk uitvoeren: klik dan op Sync.
Automatiseren
Een goed back-upbeleid staat of
valt met de frequentie waarmee u Een goede
de reservekopieën maakt. Door uw back-upstrategie
back-uptaken te automatiseren, hebt staat of valt met
u er geen omkijken meer naar en automatisering,
voorkomt u dat u het misschien een zodat u nooit een
keer vergeet (afbeelding 5). In het back-up mist.
12 6 | 2020
Het menu onder
de rechtermuisknop
geeft toegang tot
aanvullende opties,
waaronder voor het
categoriseren van
de verschillende
taken.
instellingenvenster kiest u voor Auto,
of klik op de knop Auto rechtsboven
in het programmavenster.
In het vak Auto Analyze and Sync
kunt u een aantal variabelen opgeven
die ervoor zorgen dat de synchro-
nisatie automatisch van start gaat
zodra er iets ‘verandert’. Kies voor
On File Change als u het bestand
automatisch wilt veiligstellen zodra
er iets aan verandert (bij Delay geeft
u aan na hoeveel seconden de actie
moet worden uitgevoerd: kies hier
voor 30 seconden om te voorkomen
dat de actie direct begint terwijl het
bestand mogelijk nog niet volledig is
veranderd).
Wij kiezen er hierbij ook voor om
de actie periodiek te laten plaatsvin-
den: in dat geval geeft u een aantal
uur op waarna de actie moet plaats-
vinden. Zet een vinkje bij Periodically
(On Timer), every. Geef
in de vakken ernaast de
6
tijd op, bijvoorbeeld 8 uur, zodat de
synchronisatie aan het einde van een
werkdag plaatsvindt.
Nog meer automatiseren
Het is aan te raden om GoodSync alle
bestanden op de computers in uw
thuisnetwerk op een vooraf vastge-
steld tijdstip te laten synchroniseren.
Bijvoorbeeld elke dag om negen uur
in de ochtend.
Kies voor On Schedule en klik op
Configure. Geef in het nieuw geopen-
de venster aan op welke tijdstippen
de acties moeten worden gestart. Het
venster is niet zo gebruiksvriendelijk:
met behulp van cijfercombinaties
geeft u aan wanneer de acties
moeten plaatsvinden, bijvoorbeeld 0
voor zondag en 6 voor de zaterdag.

De instructies leest u naast elk vlak.
Gelukkig is er de knop Test en het is
dan ook belangrijk dat u die gebruikt
om van tevoren te controleren of
het ingevulde schema correct is. Klik
hierop en u ziet een overzicht van de
ingevulde gegevens. Bent u tevre-
den? Bevestig dan met een klik op OK
om het schema in te stellen.
Instellingen aanpassen
GoodSync heeft een uitgebreide set
opties waarmee u het programma
verder naar uw hand zet. Kies voor
Tools, Program Options. Links in
het venster ziet u de verschillende
categorieën. Kies bijvoorbeeld voor
Auto om alle instellingen rondom
automatische taken te bepalen. Wilt u
dat het venster van GoodSync auto-
matisch wordt verkleind als er geen
taken worden uitgevoerd, dan plaatst
u een vinkje bij de optie Auto-hide
Mini Window when there is no active
jobs. Ook kunt u hier aangeven
hoeveel taken tegelijkertijd mogen
worden uitgevoerd (Auto Jobs to run
in parallel max).
Het menu onder de rechtermuis-
knop bevat eveneens interessante
opties (afbeelding 6). In het hoofd-
Online opslagdiensten zijn niet zo
geschikt als back-uplocatie voor grote
hoeveelheden gegevens
computeridee.nl
venster van GoodSync klikt u met
rechts op een taak. Mogelijk wilt u de
linkermap en rechtermap met elkaar
omwisselen. Dat kan handig zijn als
u een back-uptaak hebt gemaakt
(waarbij er dus onderscheid wordt
gemaakt tussen de twee mappen en
er eenrichtingsverkeer plaatsvindt)
en u de doelmap leidend wilt maken.
Kies voor Advanced, Swap Job Sides
(of gebruik de sneltoets Alt+W).
Hebt u een flinke hoeveelheid
back-uptaken en wilt u meer
overzicht? Verdeel ze dan onder in
verschillende groepen (afbeelding 7).
Klik met rechts op de taak die u wilt
categoriseren en kies voor Groups.
Een overzicht van gemaakte groepen
verschijnt. De eerste keer zijn er uiter-
aard nog geen groepen beschikbaar.
Kies dan voor New Group. U vindt
deze knop linksboven in het hoofd-
venster van GoodSync.
Meer doen met taken
Voorkom dat u op alle computers
dezelfde taken moet maken. Voor
taken die ook op andere computers
moeten worden uitgevoerd, kunt u de
taken zelf exporteren. Dat voorkomt
dubbel werk (afbeelding 8).
Bij uitloggen
Een andere slimme manier om te zorgen dat uw
gegevens altijd bij de tijd zijn en worden veilig-
gesteld, is door in te stellen dat GoodSync
automatisch synchroniseert zodra u zich afmeldt
bij Windows. In het instellingenvenster kiest u
voor de sectie Auto en plaatst u een vinkje bij
On Logoff. Handig!
GoodSync
8
Voorkom dubbel In het hoofdvenster kiest u voor
werk en exporteer Tools, Export All Jobs. Realistischer
back-up- en syn- is dat u niet alle taken wilt hergebrui-
chronisatietaken ken, maar een subset. Kies dan voor
die u op meerdere Tools, Export Selected Jobs. Geef de
computers wilt takenlijst een naam en sla deze op
uitvoeren. een locatie op die ook voor de andere
computers toegankelijk is. Op de
andere computer kiest u in GoodSync
voor Tools, Import Job List.
Ook het klonen van een taak kan
u veel tijd besparen. Hebt u een
back-up- of synchronisatietaak
aangemaakt die u als basis wilt
gebruiken voor een nieuwe taak? Klik
dan met de rechtermuisknop op een
bestaande taak en kies voor Clone (of
selecteer de taak en druk op Alt+C.
Geef de taak een naam en klik op OK.
Vervolgens kunt u de taak selecteren
en aanpassen.
Bij meerdere
taken maakt u
groepen aan om
Hoofd in de wolken
Met GoodSync maakt u optimaal
gebruik van lokale back-ups en
het overzicht te behoudt u de mogelijkheid ook een
behouden. deel online te bewaren. Wilt u de
gegevens van meerdere computers
7 en andere apparaten altijd actueel
houden, dan kunt u uiteraard ook
gebruikmaken van een clouddienst
en de gegevens alleen online opslaan.
Dit doet u uiteraard alleen wanneer
u er geen bezwaar tegen hebt dat
uw gegevens extern (in de cloud)
worden opgeslagen. Bovendien
heeft het gebruik van een online
opslagdienst zoals OneDrive of
Dropbox een belangrijke beperking:
de opslagcapaciteit. Veel diensten
kennen een maximum (zoals 1 TB bij
OneDrive) en als u behoefte hebt aan
meer ruimte, betaalt u een relatief
forse vergoeding. De prijscomponent
zorgt er dan ook voor dat dergelijke
diensten minder geschikt zijn voor
de inzet als back-uplocatie van grote
hoeveelheden gegevens.
6 | 2020 13
#brandedcontent

devolo Magic 2 LAN triple

Gemakkelijk je netwerk-
bereik uitbreiden
Een huis kan tegenwoordig niet over genoeg internetaansluitingen
beschikken. Maar, om heel je huis vol te leggen met losse kabels is
ook geen goed plan. Vijf lezers hebben de kans gekregen om de
nieuwe devolo Magic 2 LAN triple powerline-adapter thuis te testen.
Vooral zolderkamers blijken lastige plekken te zijn om je internet uit
te breiden. Kan de Magic 2 LAN triple daar verandering in brengen
bij onze testers? Lees hier de ervaringen!

In samenwerking met devolo

D
e vijf testers die hebben deel-
genomen aan dit testpanel zijn
Casper Plomp, Suzanne Verscho-
ren, Michel Schouten, William Verbrae-
ken en Peter Stegmeijer. Zij kregen de
devolo Magic 2 LAN triple thuisgestuurd,
om twee weken lang de adapter aan
de tand te voelen. De set beschikt over
twee adapters: een adapter met één
lan-aansluiting en een adapter met drie
lan-aansluitingen.

De eerste indruk
“Begin december ontving ik het pakket
met de devolo Magic 2 LAN triple starter-
kit. ‘Magic’ staat groot in het zwart op de
doos, waardoor je al een spannend gevoel
krijgt. De sticker met ‘Snelste powerline-
adapter ter wereld’ wekt verwachtingen”,
stelt Peter Stegmeijer. De twee adapters
liggen netjes naast elkaar in de doos met
bovenop de handleiding voor installatie.
“Ook zonder veel computerervaring kun je
redelijk raden welke adapter de zender is”,
stelt Peter. “Naast de twee adapter, zitten
er in de doos ook twee utp-kabels van
ongeveer anderhalve meter opgeborgen”,
merkt Casper Plomp op.
Installatie
“Met de handleiding erbij was het een-
voudig om via een stappenplan de
powerline-adapters te installeren.
Het opzetten van het powerline-
netwerk gaat eenvoudig. Zodra
de lan-adapter verbinding heeft
gemaakt met je router, kun je bin-
nen enkele minuten een andere adapter in zelfs een hoofdstuk bij voor het oplossen
een willekeurig stopcontact plaatsen en is van eventuele problemen, erg handig!”
je lan-netwerk uitgebreid”, volgens William stelt Michel Schouten.
Verbraeken. “Het installeren van de adap-
ters ging erg gemakkelijk. Uit interesse heb “De volgorde voor installatie is verras-
ik de duidelijke beschrijving doorgenomen, send. Niet de zenderadapter wordt als
maar dit was eigenlijk niet nodig. Er staat eerste in het stopcontact gestoken, maar

juist de triple-lan-adapter, de ontvanger
dus. Hier gaat zoals beschreven na een
paar seconden een wit lampje knipperen.
Nu mag de zenderadapter in het stop-
contact worden gestoken, terwijl deze
met een meegeleverde lan-kabel met de
router is verbonden. We kunnen internet-
ten!” vertelt Peter Stegmeijer. Volgens
Suzanne Verschoren ging het opzetten
van het powerline-netwerk erg simpel en
is het voor iedereen goed te doen: “De
adapters zoeken elkaar op en waren snel
met elkaar verbonden. Geen gedoe meer
met routers en modems opnieuw
aan en uit zetten, maar gewoon
stabiel en vooral snel internet.”
Ook Casper Plomp ervaart een
snelle verbinding tussen de twee
adapters, waardoor hij snel aan
de slag kan.
Gebruiksgemak en snelheid
Om de functionaliteit van de adapters te
testen, is het slim om ermee door het huis
te gaan, stelt Peter Stegmeijer: “Ik test de
Magic 2 LAN triple eerst bij ons op zolder,
de meest lastige opstelling. De lan-triple-
adapter komt in een willekeurige wandcon-
tactdoos op zolder. De reeds aanwezige
lan-kabel wordt met de lan-triple-adapter
verbonden. Het beeldscherm van de tele-
visie is meteen haarscherp. Ook de laptop
wordt aangesloten op de adapter en ook
daar is gelijk een goede internetverbinding.
Zelfs na het aansluiten van de desktop-
computer op de derde aansluiting, is de
snelheid van de adapter nog 1 Gbps, en dat
op zolder! Ook in de rest van het huis blijft
de snelheid mooi stabiel.”
“Wanneer je eenmaal je apparatuur met
lan-kabels verbonden hebt met de triple
adapter, heb je er geen omkijken meer
naar. Geen haperingen meer op de laptop
wanneer hij even geen verbinding maakt
met het wifi-netwerk. Je bent namelijk
direct en altijd online. Downloaden gaat
snel is mijn ervaring. Ik gebruik verschil-
lende smart-mogelijkheden van mijn
televisie, om op die manier onder andere
Netflix-series in 4K uit te zenden. Dat
werkt prima”, vertelt Suzanne Verschoren
tevreden.
Volgens William Verbreaken is de in-
gebouwde kinderbeveiliging een groot
pluspunt van de devolo Magic 2 LAN tri-
ple. De kinderbeveiliging valt gelijk op bij
het uitpakken van de set en is te vinden
bij de geïntegreerde stopcontacten op
de adapters.
Eindoordeel
Na een paar weken testen komt Michel
Schouten tot de conclusie dat de devolo
Magic 2 LAN triple voor hem zeker voor
verbetering heeft gezorgd: “We kunnen
eindelijk op zolder onze favoriete series
#brandedcontent
kijken met een goede en zeer stabiele
verbinding. Nu, drie weken na ontvangst,
hebben we nog geen problemen onder-
vonden, dus ik ben zeer tevreden!” Wil-
liam Verbraeken is, in tegenstelling tot
zijn vorige powerline-adapters, erg te-
vreden over de LAN triple: “De adapters
bieden snel internet aan door heel het
huis, zonder dat je echt veel ict-kennis
nodig hebt. De snelheid is goed en het
aantal vastlopers van streamingdiensten
is beperkt tot het minimum. Wel vind ik
het jammer dat de set niet beschikt over
een wifi-versterker. Maar ik ben zo tevre-
den over de starterskit dat ik bereid ben
om de devolo-uitbereidingsadapter met
wifi aan te schaffen.”
“Waar de power-adapters devolo Magic 2
LAN triple voor bedoeld zijn, wordt zeker
waargemaakt in deze test. Op de doos
staat ‘snelste poweradapter’ en dat kan
zomaar eens waar zijn”, stelt Peter Steg-
meijer. Bij Suzanne Verschoren heeft de
triple set met name bij de spelcomputers
een groot voordeel opgeleverd: ‘Je merkt
gewoon echt dat het downloaden van
games en grote updates een stuk snel-
ler en stabieler gaat via de kabel met de
devolo-set, dan wanneer je hetzelfde wil
doen via wifi. Ik kan dan ook geen andere
conclusie trekken dan dat de devolo Magic
2 LAN triple doet wat het moet doen, en
dat is precies wat je wilt!”
 Tv, app of liveblog
Zo volgt u
Het Formule 1-seizoen wordt dit jaar
extra leuk, want na 35 jaar is Zandvoort
weer van de partij! Het blijft wel lastig
om de wedstrijden live op tv te zien
omdat alles vanwege uitzendrechten
achter een betaalmuur zit. Hoe kunt u
toch alle trainingen, kwalificaties en
wedstrijden van Max, Lewis, Charles
en de rest volgen?
Tekst Richard Veenstra
De officiële app
Als u het geen probleem vindt om wat
geld uit te geven, dan is de officiële
Formule 1-app van de Formula One
Group (afbeelding 1) de beste optie
om alle wedstrijden te kijken. U kunt
een abonnement afsluiten per maand
of per seizoen.
Er zijn twee soorten abonnemen-
ten: TV Access en TV Pro. TV Access is
alleen leuk om races terug te kunnen
kijken, maar wat u wilt hebben, is een
TV Pro-abonnement. Hiermee kijkt u
live naar alle trainingen, kwalificaties
en wedstrijden van de F1, F2, F3 en
Porsche Supercup. U kiest of u per
maand 7,99 euro wilt betalen of
meteen een jaarabonnement van
64,99 euro afsluit.
De app kent op Android helaas af
en toe wat problemen; er verschijnen
1
16 6 | 2020
willekeurige foutmeldingen of
u kunt soms opeens niet meer
inloggen. Het enige wat dan helpt,
is de app te verwijderen en opnieuw
vanuit de Google Play Store te
installeren. Als u de melding krijgt
dat u de app op uw apparaat niet
meer kunt activeren, ga dan op uw
pc naar www.formula1.com, log
in met uw accountgegevens en
ga naar My Subscription. Onder
Devices kunt u al geactiveerde
apparaten verwijderen door op Edit,
Remove Device te klikken.
2
U kunt tijdens de Meerijden met Max
gehele race meekij- Het leuke van de F1 TV-app is dat u
ken met de onboard- niet alleen de livestream kunt kijken
camera van Max van de wedstrijd, u kunt tijdens het
Verstappen en elke rijden ook live meekijken met alle
andere coureur. coureurs door simpelweg op het
icoontje van de coureur rechts in de
app te tikken (afbeelding 2). Rechts-
boven hebt u tevens de optie om
een livestream van de pitstraat te
bekijken. Wilt u tijdens de race zien
waar elke coureur zich bevindt, dan
tikt u op Tracker rechts bovenin.
Er is ook nog een Data-kanaal
beschikbaar. Hier ziet u de actuele
rondetijden van elke coureur, op
welke bandensoort iedereen rijdt en
hoeveel pitstops een coureur al heeft
gemaakt. Uiteraard ziet u hier ook de
live sector-tijden. Een extra (leuke)
De officiële toevoeging is dat u het commentaar
Formule 1-app is de niet in het Engels hoeft te horen, het
beste optie om alle Nederlandse commentaar van Olav
wedstrijden mee te Mol is optioneel beschikbaar als u op
kijken. het tandwiel klikt tijdens de race.
Ziggo Sport Totaal als klant van KPN?
Geen probleem, ook andere providers
bieden Ziggo Sport Totaal aan.
Mazzel met Ziggo
Als u een tv-aansluiting hebt via
exploitant Ziggo, dan hebt u geluk.
Onderdeel van het digitale tv-pakket
is Ziggo Sport. Hiermee kunt u alle
Formule 1-races kijken zonder extra
bij te hoeven betalen; Ziggo heeft
namelijk de Nederlandse rechten
voor de Formule 1. Uiteraard hebt u
hierbij slechts één livestream en kunt
u alleen de race zelf bekijken.
Wilt u ook trainingen en kwalifi-
caties kunnen zien, dan moet u een
Ziggo Sport Totaal-pakket afsluiten
voor 14,95 euro per maand. Een abon-
nement op Ziggo is helaas niet overal
in Nederland af te sluiten, u kunt de
postcodecheck doen op www.ziggo.
nl/postcodecheck.
U kunt het Ziggo Sport Totaal-pak-
ket overigens ook afsluiten als u
een andere provider hebt; de kosten
variëren per aanbieder, maar zijn
vaak ook zo rond de vijftien euro
(afbeelding 3).
 F1-seizoen 2020

de Formule 1 5 Gratis bij de oosterburen

Hebt u geen probleem om de races
met Duits commentaar te bekijken?
Weet dan dat in Duitsland (als één
van de weinige landen) de wedstrij-
3 den gewoon op de televisie zijn te
zien, bij RTL Duitsland welteverstaan
(afbeelding 5). Grote kans dat u deze
zender gewoon in uw televisiepakket
hebt zitten.
Omdat RTL een commerciële
zender is, kennen de wedstrijden wel
reclame-onderbrekingen, maar in
principe blijft de race ook tijdens die
onderbrekingen – in een klein venster
bovenin – te volgen. Het commentaar
is, net als vrijwel elk Duits sportcom-
Ook in 2020 zendt RTL Duitsland weer alle races uit. mentaar, erg goed en duidelijk. Leuk
is dat de presentatoren ook altijd even
4 de Nederlandse kijkers begroeten.

F1 volgen is geen ingewikkelde formule

Streams afstruinen gebeuren dat de stream opeens niet
Weliswaar niet geheel legaal, maar meer te ontvangen is. Ook worden
als u daar geen problemen mee hebt, streams vaak op dubieuze websites
zijn er op het internet ook meerdere aangeboden en is een goede online
streams van de races te vinden. Vaak virusscanner zeker geen overbodige
zijn dit streams van bijvoorbeeld Sky of luxe (afbeelding 6).
Zonder beeld De website van andere betaalde aanbieders die door Hebt u geen zin om op deze manier
Uiteraard is het ook mogelijk om de GPupdate staat anderen online wordt gezet. De For- naar de Formule 1 te kijken en wilt u
Formule 1-wedstrijden zonder beeld te boordevol infor- mula One Group probeert er natuurlijk ook niet betalen voor een stream?
volgen. Wij vinden de live-ticker van matie en levert alles aan te doen om deze streams Dan zit er niks anders op dan een
www.gpupdate.net een goede optie. U een goede live- offline te halen, maar tijdens elke race goed sportcafé bij u in de buurt
hoeft de website niet steeds te ver- ticker tijdens duiken er wel weer een paar op. te zoeken en onder het genot van
nieuwen, de website checkt zelf wan- races en kwalifi- Uiteraard geldt hier dat de kwaliteit een drankje met anderen de races
neer er een update wordt geplaatst caties. vaak minder goed is dan bij een te bekijken. Ook niet zo’n gek idee
en zal de laatste update steeds legale stream en dat het zomaar kan natuurlijk …
weergeven. Middels kleuren boven in
beeld weet u of er op het moment een 6
gele vlag is, of er een safety car op de
baan rijdt of dat de laatste ronde is
ingegaan. De updates worden altijd
vergezeld van het rondenummer, u
weet dus precies wanneer iets in de
wedstrijd is gebeurd. Sowieso is de
website een bron van waardevolle
informatie over alles wat de Formule
1 aangaat (afbeelding 4). Een andere
optie is www.racingnews365.nl en
uiteraard vindt u ook informatie op
het officiële Twitter-kanaal van de
Formule 1 via @f1. Semi-legale streams op het web kijken? Dan wel op eigen risico!

computeridee.nl 6 | 2020 17
 e s ta n d a a rd s o f tw a re
Ki jk verder dan d
Alternatieve Android
Kent u LineageOS? Met dit alternatief
voor Android blaast u een afgedankte
smartphone of tablet nieuw leven in,
ook als die door de fabrikant zelf al lang
niet meer wordt ondersteund. Het kan
ook een verbetering voor de bestaande
toestelsoftware met zich meebrengen.
Het systeem is een stuk opgeruimder en
biedt mede daardoor vaak betere pres-
taties. En het is niet alleen geschikt voor
knutselaars, zoals vaak wordt gedacht,
maar ook voor serieuze smartphone-
gebruikers.
Tekst Gertjan Groen
D
at fabrikanten laks zijn met
updates voor Android is
een veelgehoorde klacht.
Gelukkig is er voor veel
toestellen een alternatief, namelijk
LineageOS (afbeelding 1). Dat is een
Android-variant, die ook wel een
custom rom heet. LineageOS is gratis,
opensource, vrij van bloatware (apps
die door de fabrikant erop zijn gezet),
en met veel aanpassingsmogelijkhe-
den. Het systeem draait doorgaans LineageOS is een populaire alternatieve Android-variant
snel en stabiel. De installatie vereist voor smartphones.
Niet-officiële LineageOS en alternatieven
Naast officiële releases voor zo’n tweehon-
derd toestellen zijn er via het forum op XDA
Developers (www.xda-developers.com)
ook alternatieven te downloaden. Dat kun-
nen niet-officiële versies van LineageOS
zijn, maar ook alternatieven met namen als
OmniROM, Pixel Experience of Resurrec-
tion Remix, gemaakt door andere teams of
individuen. Ze hebben wel vaak LineageOS
of het Android Open Source Project als
basis. Een officiële release van LineageOS
heeft wat ons betreft de voorkeur, omdat
die aan strikte voorwaarden moeten vol-
doen, zodat alles naar behoren werkt. Een
alternatief hoeft geen slechte optie te zijn,
en werkt heel soms zelfs beter, maar onder-
zoek dit vooraf via de beschikbare infor-
matie en gebruikerservaringen. Soms wer-
ken bijvoorbeeld de camera, wifi , bluetooth
18 6 | 2020
Een officiële
release van
LineageOS moet
aan strikte eisen
voldoen.
wat technische kennis en er zitten
wat kleine risico’s aan vast, zoals
het verlies van de fabrieksgarantie,
maar als een toestel sowieso
1 erop te zetten, is in de praktijk erg
of telefoonfuncties niet goed. De installa-
tie-instructies zijn ook minder helder en
het is vaak een zoektocht naar de juiste
downloads.
Als er geen officiële release voor uw toestel is, kunt
u vrijwel altijd wel een alternatief vinden.
2
niet meer wordt ondersteund met
updates of veiligheidsupdates, is dat
niet zo’n probleem. Het risico op het
onbruikbaar maken van een toestel
door een ander besturingssysteem
klein. En het zogeheten rooten
van een toestel, een handeling die
custom roms met zich meebrengen,
is geen eis. We raden het zelfs af,
want u loopt het risico dat apps,
zoals die van banken, niet goed meer
werken.
Welke toestellen?
LineageOS is behalve voor ver-
ouderde toestellen ook ideaal
als u ontevreden bent over de
standaardsoftware of als u die niet
vertrouwt, bijvoorbeeld door het
privacybeleid van de fabrikant.
Voor dit artikel gebruiken we een
ongeveer 2,5 jaar oude OnePlus 5T
die standaard het besturingssysteem
OxygenOS kent: Android in een
ander jasje. LineageOS blijkt voor dit
merk, maar ook voor HTC, Xiaomi en
Samsung, een populaire optie. Enig
vooronderzoek is nodig om te zien of
LineageOS in uw geval redding kan
brengen. De beschikbaarheid vindt u
terug op de website van LineageOS
(https://wiki.lineageos.org en https://
downloads.lineageos.org). Minder
populaire toestellen of oudere toe-
stellen vallen soms buiten de boot
(afbeelding 2), maar een niet-officiële
release of ander alternatief kan dan
nog een uitweg zijn (zie het kader
hiernaast), al zijn die minder goed
gecontroleerd en minder vertrouwd.

met LineageOS
Voordat u begint
Met de installatie van een nieuw
besturingssysteem verdwijnen alle
gegevens die op de telefoon staan.
Stel daarom eerst alles veilig: foto’s
en video’s liggen voor de hand,
maar denk bijvoorbeeld ook aan uw
gespreksgeschiedenis in WhatsApp.
De optie voor een volledige back-up
op Google Drive zit in die app zelf. Die
kunt u na de overstap op LineageOS
terugzetten. Bedenk ook dat
u een tijdje bezig bent met de
installatie en daarna het terug-
zetten van de gegevens. Het toestel
kunt u al die tijd niet gebruiken. Begin
ook altijd met een volle accu en volg
de instructies zo goed mogelijk op.
Zorg vooral dat u precies de juiste
(vaak toestelspecifieke) onderdelen
downloadt. Dan beperkt u de risico’s.
Gebruikt u een officiële editie van
LineageOS: houd dan ook de instruc-
ties voor dat toestel op de website van
LineageOS erbij (afbeelding 3), zodat
u weet of er bijvoorbeeld uitzonderin-
gen zijn op de instructies uit dit artikel.
Stappenplan
De te zetten stappen zijn in grote
lijnen hetzelfde, maar ze verschillen
per toestel in de details van het pro-
ces. Komt u wat vreemds tegen, dan
is een speurtocht via Google soms
onvermijdelijk. We geven zo veel
mogelijk tips voor toestellen waarop
het proces afwijkend gaat. De eerste
stap is altijd het zogenaamde un-
computeridee.nl
Besturingssysteem
locken van het toestel, of om precies
te zijn: de bootloader. Dat onderdeel
zorgt ervoor dat het juiste bestu-
ringssysteem start bij het aanzetten
van de telefoon. Ontgrendelen
maakt de weg vrij om
een zogeheten
custom recovery op
de telefoon te zetten. De reco-
very is bij Android een aparte
omgeving waar u via een bepaalde
opdracht of toetscombinatie in kunt
komen, en waarmee u onder meer
een back-up kunt maken of wijzigin-
gen aanbrengt in de systeempartitie.
Hiervandaan zet u ook LineageOS op
de telefoon. De populairste custom
recovery is TWRP en die installeren
LineageOS is gratis, vrij van en gebruiken we hier ook. Met TWRP
maken we een volledige back-up van
bloatware en draait de belangrijkste partities, om een
weg terug te hebben als LineageOS
doorgaans snel en stabiel niet bevalt. Ook zetten we vanuit
TWRP zowel LineageOS als een
pakket met Google-apps, dat niet
standaard in LineageOS zit, op de
3 Voor een officiële smartphone.
LineageOS-editie
kunt u instructies op Ondersteuning voor
de website vinden. unlocken
Van vrijwel elk toestel is de bootloa-
der te ontgrendelen. Dat is zelfs een
wettelijke eis. Wel is dat vaak een
handeling waarmee u de fabrieksga-
rantie op de telefoon verliest. Hoe u
moet unlocken, verschilt per toestel
Veel fabrikanten
hebben instructies
voor het unlocken
van de bootloader.
6 | 2020 19
 Besturingssysteem
(afbeelding 4). Bij onze OnePlus 5T,
maar ook toestellen van Google, kunt
u Android Debug Bridge (adb) en
fastboot gebruiken. Met adb stuurt u
onder meer opdrachten en bestanden
naar de smartphone, terwijl fastboot
het schrijven naar partities op het
toestel mogelijk maakt. Bij andere
fabrikanten moet u voor het unlocken
van de bootloader specifieke instruc-
ties volgen. Voor HTC vindt u ze op
www.htcdev.com, voor Motorola op
www.tiny.cc/unlockmo en voor Sony Via het scherm
gaat u naar www.tiny.cc/unlockso. Over de telefoon
Vaak moet u zich eerst (gratis) kunt u de ontwik-
registreren en akkoord gaan met de kelaarsopties
voorwaarden. Het op de telefoon activeren.
zetten van de programmatuur zelf
gaat vervolgens veelal via fastboot.
Een uitzondering is Samsung: hier
wordt Odin (www.odindownload.
com) of het opensource-alternatief
Heimdall gebruikt.
Toegang via adb verkrijgen
De hulpjes adb en fastboot die we
voor de OnePlus 5T nodig hebben,
zitten in de zogeheten software
Google-apps ophalen
De apps van Google maken geen deel uit van
custom roms zoals LineageOS. Om toch over de
Play Store en apps als Maps, Gmail en Agenda te
beschikken, kunt u via The Open GApps Project op
www.opengapps.org een pakket op maat voor uw
toestel samenstellen en downloaden om ‘mee te
sturen’ met de custom rom. Selecteer op de bewus-
te website bij Platform ARM (32 bit) of (voor de
meeste apparaten na 2016) ARM64 (64 bit). Welke
u nodig hebt, kunt u op de downloadpagina van
LineageOS via Device info controleren. Ziet u ach-
ter Architecture de tekst arm64, dan is de 64bits-
versie nodig. Selecteer verder bij Android de juiste
versie (in dit geval 9.0) en kies bij Variant het
gewenste pakket. Kies bij voorkeur een wat com-
pacter pakket zoals Micro. Evengoed krijgt u dan
de belangrijkste apps, de rest kunt u aanvullen via
de Play Store.
Dankzij het Open GApps Project kunt u een pakket met
Google-apps downloaden.
20 6 | 2020
5
development kit (sdk) voor Android.
U kunt het volledige ontwikkelpakket
Android Studio installeren, maar in
principe zijn de SDK Platform Tools al
voldoende. U kunt ze vinden op www.
tiny.cc/sdkplat voor Windows, Mac en
Linux. Pak het zip-bestand uit naar
bijvoorbeeld C:\, waarna de tools in
C:\platform-tools komen staan. Voor
adb hebt u ook nog geschikte drivers
nodig. Voor Windows kunt u een uni-
versele driver vanaf www.adb.clock-
workmod.com downloaden. U kunt
bij andere besturingssystemen een
toestelspecifieke driver opzoeken via
www.tiny.cc/oemdriv. Ook op het toe-
stel is nog een handeling nodig voor
toegang via adb: het aanzetten van
de zogenaamde usb-foutopsporing.
Ga hiervoor op het toestel naar Instel-
lingen, Over de telefoon (afbeelding
5). Tik herhaaldelijk op het Buildnum-
mer tot de melding verschijnt dat u
ontwikkelaar bent. Er komt dan een
extra menu, meestal te vinden onder
Met een opdracht via fastboot kunt u de custom recovery op het toestel zetten.
Instellingen, Systeem, Ontwikkelaars-
opties. Zet daarin de optie USB-fout-
opties
opsporing aan. Zet indien aanwezig
ook de optie OEM-ontgrendeling aan.
Daarmee staat u in feite het unlocken
van de bootloader toe, zonder deze
daadwerkelijk al te ontgrendelen.
Sluit nu het toestel op de pc aan via
usb. Ontgrendel uw toestel en sta
in het pop-upvenster toegang tot
usb-foutopsporing toe, eventueel met
de optie Altijd toestaan vanaf deze
computer aangevinkt.
Unlock het toestel
We kunnen het toestel nu gaan
ontgrendelen. Klik binnen Windows
op Start en zoek naar de Opdracht-
prompt.
prompt Ga met cd c:\platform-tools
naar de map met de tools en geef
de opdracht adb devices. U ziet nu
een identificatienummer met daar-
achter device. U kunt nu de telefoon
in de zogeheten fastboot-modus
starten met adb reboot bootloader.
Uw toestel laat op het scherm een
bevestiging zien. U kunt de modus
ook starten met een (toestelafhan-
kelijke) toetscombinatie. Voor ons
toestel moeten we de knop volume
omhoog ingedrukt houden tijdens
het aanzetten. Controleer op de pc
met het commando fastboot devices
dat het apparaat is gevonden en in
fastboot-mode staat en ontgrendel nu
het toestel met de opdracht fastboot
oem unlock. Lees de waarschuwing
op uw toestel, bevestig met de op het
scherm aangegeven toetscombinatie
het unlocken en start het toestel
opnieuw op. Op dit moment begint
u weer met een schoon toestel.
Doorloop de configuratie, maar sla
desgewenst de meeste stappen over,
de details zijn op dit moment niet
belangrijk.
Custom recovery flashen
Nu de bootloader is vrijgegeven,
kunnen we de custom recovery TWRP
op de smartphone zetten. Ga naar

www.tiny.cc/twrp en zoek de juiste
variant van TWRP op voor het toestel.
Download het img-bestand en kopieer
het naar de map C:\platform-tools.
U moet het toestel nu weer in
fastboot-mode starten. Dat gaat
het snelst via de toetscombi-
natie voor uw toestel of door
voorgaande stappen opnieuw te
doorlopen: opnieuw de usb-foutop-
sporing aanzetten, via usb aansluiten
op de pc, toegang accorderen en de
opdracht adb reboot bootloader in de
opdrachtprompt geven. Is de telefoon
in fastboot-mode gestart, dan gaat
u verder met (in ons voorbeeld)
fastboot flash recovery twrp-3.3.1-
0-dumpling.img (afbeelding 6).
Vervang de bestandsnaam zo nodig
door die van uw TWRP. Selecteer
met de volumetoets de optie Power
off, zodat het toestel uit wordt gezet.
Nu moet u alert zijn: veel toestellen,
waaronder de OnePlus 5T, over-
schrijven de custom recovery bij de
eerste ‘normale’ opstartactie. Daarom
moet u meteen die custom recovery
starten met de toestelspecifieke
toetscombinatie. Voor de OnePlus
5T moet u daarvoor de knop volume
omlaag ingedrukt houden tijdens het
aanzetten. Hierna verschijnt TWRP en
blijft de tool ook in het vervolg actief.
Lukt het niet, dan kunt u TWRP weer
flashen zoals hiervoor uitgelegd en
het opnieuw proberen.
Bestanden naar toestel-
opslag kopiëren
Maak voordat u verdergaat een back-
up, zodat u later eventueel terug kunt
naar de oorspronkelijke software.
Ga hiervoor in TWRP naar Backup.
Accepteer de voorgestelde partities
afbeelding 7)
Boot, System en Data (afbeelding
en start de back-up die na ongeveer
een minuut klaar is. Haal de usb-kabel
even los en sluit deze weer aan, zodat
de back-up zichtbaar wordt op uw pc
in de map TWRP, Backups.. Belangrijk
is dat u de inhoud van die map
kopieert naar de pc, want de interne
opslag wordt overschreven bij het
flashen van LineageOS!
We blijven in TWRP en sluiten de
telefoon aan op de pc, zodat we de
toestelopslag kunnen benaderen.
Hier zetten we via Windows het
imagebestand voor LineageOS op de
telefoon dat we via https://download.
lineageos.org downloaden. Voor deze
OnePlus 5T is LineageOS 16.0 op basis
van Android Pie (9.0) beschikbaar.
Kopieer het zip-bestand (zonder uit te
computeridee.nl
Besturingssysteem
ten. Hiervoor gaan we eerst het
toestel opschonen. Ga in TWRP
terug naar het hoofdmenu en
kies Wipe. Standaard worden
de partities Data, Cache en
Dalvik gewist. Ga weer naar het
hoofdmenu en kies Install. Blader
naar de map met de zip-bestanden,
in ons geval de map Download, en
tik het zip-bestand van LineageOS
aan. Kies dan Add more Zips en tik
het zip-bestand met Google-apps
pakken!) naar aan. Voeg als laatste eventueel de
een toestelmap, root-add-on toe. Start het flashen met
bijvoorbeeld een veegbeweging over Swipe to
Download. Kopieer Flash. Tik als het klaar is op
confirm Flash
ook het zip-bestand Cache/Dalvik. Herstart dan het
Wipe Cache/Dalvik
met het pakketje Google- toestel. Dat duurt de eerste keer wat
apps (zie kader). Wilt u toch langer. Daarna staat LineageOS voor
root-toegang, dan kunt u ook nog een u klaar met de bekende installatiehulp
zip-bestand, genaamd LineageOS SU van Android. Hierna kunt u LineageOS
Addon downloaden via www.tiny.cc/ helemaal naar uw hand zetten. Instal-
linextra en deze kopiëren. leer bijvoorbeeld een alternatief voor
de standaard Trebuchet-launcher,
Flashen van LineageOS zoals Nova Launcher.
Na alle voorbereidingen zijn we klaar Bekijk ook de uitgebreide opties
om LineageOS op het toestel te zet- voor beveiliging en privacy onder
Instellingen, Beveiliging en locatie,
Trust (afbeelding 8). Hier kunt u via
U kunt LineageOS helemaal Privacybescherming zelfs nauwkeurig
instellen welke rechten apps krijgen.
naar uw hand zetten En werk LineageOS regelmatig bij,
dat gaat eenvoudig via Instellingen,
Systeem.
7 8
Met TWRP maakt
u eenvoudig een
back-up van de
partities op uw
toestel.
LineageOS biedt
veel mogelijkheden
tot beveiliging en
privacy.
6 | 2020 21
 g ro o t o p d e m o n it o r
Mobiele apps lekker
Android(-games)
Er zijn verschillende redenen om 1
Het beste is
Android-apps te gebruiken op een
om de emulator
computer. Een spel spelen op een groot vanaf de harde
scherm is een van de aantrekkelijkste schijf te laten
draaien.
aspecten. KoPlayer is een gratis emu-
lator om de Android-omgeving op uw
pc-scherm te beleven. Hiermee speelt
u de mobiele games met toetsenbord,
muis of gamepad. En uiteraard kunt u kiest u gewoon de harde schijf als opslaglocatie, kiest u
KoPlayer ook gebruiken voor andere voor Engels en accepteert u de algemene voorwaarden.
Hierdoor komt u automatisch in de beginnersgids. U kunt
apps dan alleen spelletjes. die gids later nog altijd oproepen door rechtsboven naar
Tekst Dirk Schoofs
de eerste knop te gaan en dan Guide te kiezen.

E
en emulator is software die een besturingssys-
teem nabootst. Dankzij een Android-emulator
is het mogelijk comfortabel van mobiele games
te genieten, zonder u zorgen te maken over de
beperkte opslagcapaciteit van uw smartphone of het
leeglopen van de accu.
Het Chinese KoPlayer kan overweg met de meeste
games. Wanneer uw Android-telefoon of tablet bepaalde
games weigert, kunt u ze nog altijd op KoPlayer proberen.
KoPlayer is gratis en beschikbaar voor Windows en
macOS. Een opmerkelijk pluspunt is dat de Google Play
Store erin is ingebouwd. In vroegere versies kon u zelfs
video-opnames maken tijdens een spel, maar wij vonden
die optie in de nieuwste editie niet meer terug.
Installeren
Soms kan het installeren van een Android-emulator com-
plex zijn. Dat is waarom de afgelopen jaren enkele beken-
de namen, zoals Andy en AmiduOS, de handdoek in de
ring gooiden. Bij KoPlayer gaat het gelukkig makkelijker.
Versie 2.0.0. (632 MB) van KoPlayer is te downloaden
via www.tiny.cc/KoPlayer of via www.koplayerpc.com.
De installer werkt in vier talen, waaronder Engels. Het
programma waarschuwt dat KoPlayer (zoals alle emula-
toren) veel schijfruimte in beslag neemt (afbeelding 1) en
vraagt of u de software misschien op een externe schijf
wilt installeren. Om alles zo vlot mogelijk te laten werken,
Beginnersgids
Deze beginnersgids toont u in enkele afbeeldingen de
basishandelingen om de emulator te gebruiken. Gamen
via het toetsenbord schakelt u in en uit via de functietoets
F12. Inzoomen doet u met het muiswieltje in combinatie
met de Ctrl-toets. Hebt u nog ergens een gamepad of
joystick liggen, dan leert u hoe u die controllers configu-
reert (afbeelding 2). Er is ook een soort paniekknop, de
zogenaamde Boss-key, een toetscombinatie om snel het
Android-scherm te laten verdwijnen. Standaard is dat de
combinatie Ctrl+Alt+W, maar u kunt dit in de Software
Settings wijzigen. Met dezelfde toetscombinatie verschijnt
het Android-scherm opnieuw. De laatste slide toont hoe u
bestanden en foto’s van de pc op het virtuele Android-toe-
stel zet. Als u alles hebt begrepen, klikt u op de knop Got it
en enkele seconden later draait Android 6.0 Marshmallow
op uw computer.
Via zeven
plaatjes krijgt u Bureaublad
de beginners- Na de introductie komt u in het startscherm van het
informatie fictieve Android-toestel. Hier staan al enkele koppelingen
aangereikt. naar Systeem tool, FAQ (in het Chinees), Browser, Root
2

Hardwarebeperking
Bepaalde games die hardwaregestuurde functies
gebruiken, werken niet goed op een emulator. We
denken dan aan games die de accelerometer aan-
spreken of die reageren op de wijze waarop u het
mobieltje vasthoudt. Spelletjes waarbij u het toe-
stel naar links of rechts moet kantelen, kunt u beter
op een echt mobieltje spelen.

22 6 | 2020

op uw pc
Explorer en de Google Play Store (afbeelding 3).
Bovenaan staan ook twee knoppen. Eentje brengt u
altijd terug naar het startscherm en daarnaast staat
een knop die de ‘hot’ games uit Google Play naar
boven haalt. Via die knop installeert u heel makkelijk
een spelletje.
Gebruik gewoon de knop Download onder de titel
van het spel dat u wilt installeren. Links en rechts
van het Bureaublad staan twee donkere balken. De
rechterbalk heeft drie knoppen. Met de bovenste
schakelt u tussen de geopende apps. Het is immers
mogelijk om meerdere Android-toepassingen
tegelijk te openen, een functie die veel andere
Android-emulatoren missen. Met de knop daaronder
gaat u snel naar het startscherm en de onderste is
de Terug-knop.
KoPlayer is vooral een
emulator van games
Besturing
Ook in de linkerbalk staan verschillende functies om
de game-ervaring zo optimaal mogelijk te maken
(afbeelding 4). Onderaan staat bijvoorbeeld de knop om
naar de schermvullende modus te schakelen. Hierdoor
geniet u schermbreed van games met veel details. Boven-
dien verdwijnen in deze modus de zijbalken uit beeld. U
kunt ze terughalen door de muisaanwijzer naar de zijkant
van het scherm te bewegen. Hier staan trouwens ook de
knoppen om het geluidsvolume te regelen. Bovenaan
bevindt zich de Shake-knop, die van pas komt bij games
waarbij u met het toestel moet schudden. Standaard gaat
KoPlayer uit van een horizontaal scherm, maar met de
knop Rotate zet u het scherm rechtop. Hier vindt u ook
de knop om de webcam te activeren en een knop om uw
huidige gps-locaties te vinden, al werkte die niet bij ons.
computeridee.nl
KoPlayer
3 De overige vier knoppen komen verderop aan bod: Key-
board, Load apk, Shared Folder en Screenshot.
Apps installeren
Om een app te installeren die niet in het ‘hot’-lijst staat,
moet u via het startscherm naar de Google Play Store om
via de zoekfunctie bij de juiste titel te komen. Daar klikt u
op de groene Install-knop. Klaar! U ziet hoe de emulator
de app binnenhaalt en even later staat de nieuwkomer op
het Bureaublad (afbeelding 5).
Apps uit de Play Store worden automatisch op de
virtuele machine geïnstalleerd, maar u kunt ook apps uit
andere bronnen toevoegen, bijvoorbeeld van een website.
Die moet u dan handmatig installeren. In dat geval moet
Op het start- u over het apk-installatiebestand beschikken. Dat doet u
4 scherm staan al bij voorkeur buiten de virtuele omgeving, dus in Windows.
vijf pictogram- Daarna gebruikt u in KoPlayer de knop Load apk om de
men met koppe- installer uit te voeren in Android. Als alles goed gaat, komt
lingen naar ook deze app op het startscherm. Uiteraard kunt u ook
veelgebruikte apps verwijderen door erop te klikken en dan de linker-
handelingen en muisknop ingedrukt te houden tot u de vraag krijgt of u
onderdelen. de app echt kwijt wilt. Let wel op met apk-bestanden: deze
zijn niet altijd veilig en betrouwbaar. Downloaden uit de
Play Store heeft de voorkeur.
In de scherm-
vullende modus Gallery
komen de balken Als u op het startscherm de System tool opent, komt u bij
tevoorschijn als de Gallery, Camera, Music, Downloads en Settings. In de
u de muisaanwij- Gallery heeft KoPlayer al een paar afbeeldingen geplaatst
zer naar de rand (afbeelding 6). Ook hier vindt u aan de rechterbovenkant
beweegt. de menuknop om de afbeeldingen in een diashow te
tonen, te selecteren, te verwijderen of af te drukken.
Afbeeldingen kun u uitsnijden en roteren. De knop Edit
KoPlayer
brengt u bij een editor die niet werkt, maar daarvoor hebt
u KoPlayer ook niet in huis gehaald. De schermafbeel-
installeert de
games recht-
streeks uit de
dingen die u rechtstreeks maakt in KoPlayer kunt u hier
bekijken. Uiteraard kunt u gewoon in Windows schermaf-
beeldingen maken, maar de screenshots die u in KoPlayer
Play Store. maakt met de knop met het schaartje blijven netjes bin-
nen de schermgrenzen van het virtuele Android-toestel.
5
6 | 2020 23
 KoPlayer

7
Van de regen in de drup
KoPlayer beschikt over een ingebouwde
probleemoplosser. De Detect & Fix-tool komt auto-
matisch tevoorschijn als er een probleem is bij het
opstarten van het geëmuleerde Android-toestel.
We raden af deze tool te gebruiken. In onze test
loste deze Fixer geen problemen op, integendeel.
Hij installeerde ongevraagd software in ons
Windows 10-systeem die zich moeilijk liet verwij-
deren. Bij opstartproblemen kunt u beter het Het is even
deïnstallatieprogramma gebruiken en daarna zoeken naar de Toetsenbord
KoPlayer opnieuw installeren. juiste bestanden Voor een betere game-ervaring stelt u met de knop
in het virtuele Keyboard sneltoetsen in voor de bediening. Als u op deze
Android-toestel. knop klikt, opent een rechterbalk. Om het toetsenbord te
configureren, leest u eerst de informatie bij de link How
to edit. Dit is de plaats waar u de muis en het toetsenbord
U kunt zelf leert configureren voor
toetsen aan
8 schietspellen of om een
bepaalde acties gamepad na te bootsen
toewijzen. (afbeelding 8). U kunt ook
een echte gamepad met
U bekijkt de joystick aansluiten.
afbeeldingen in
De ingebouwde fixer lost niets op en veroorzaakt alleen de Gallery via de Geavanceerd
maar problemen. lijst- of raster- Omdat KoPlayer allerlei
weergave. schermresoluties onder-
steunt, kunt u snel aan
6 de slag zonder u druk te
maken over allerlei resolu-
tie-instellingen.
U kunt die instellingen
wel naar wens inregelen.
Hiervoor klikt u op de
knop Menu in de rechter-
bovenhoek. Dan opent u
de Software Settings. Op
het tabblad General stelt u
de resolutie handmatig in
en bepaalt u de toetscom-
binatie voor de Boss Key.
Afhankelijk van het aantal
ram dat uw computer
bevat, kunt u de virtuele
machine soepel laten draai-
en door het werkgeheugen
9 te verhogen in het tabblad
Bestanden uitwisselen Advance. In dit tabblad kiest u
KoPlayer is vooral een emulator van games. Bestanden tussen vier voorinstellingen.
uitwisselen tussen de virtuele machine en de computer Wij kozen voor de optie Speed
verloopt niet zo vlot. Eerst moet u op de knop Shared (afbeelding 9). Bij Attributes
Folder klikken om een gedeelde map op de harde schijf te leest u over het merk en het
selecteren die als tussenstation dienstdoet. type toestel dat KoPlayer
In Windows gebruikt u de Verkenner om bestanden in emuleert. Hier kunt u zelfs het
deze map te zetten. Op de Android-emulator moet u via imei-nummer (International
de tool Root explorer navigeren naar mnt, asec, share Mobile Equipment Identity)
waar u uiteindelijk de gedeelde bestanden zult terugvin- oproepen, een soort serie-
den (afbeelding 7). Die opent u met de knop met de drie nummer van het geëmuleerde
puntjes. Soms moet u echt diep zoeken om tot bij de juiste toestel.
bestanden te komen. Zo zochten we naar de locatie waar
de Android-schermafbeeldingen staan. Via de info van een Op het tabblad Advance geeft u
afbeelding lazen we dat ze staan bij storage, emulated, 0, aan hoeveel ram de emulator mag
Pictures, Screenshots. gebruiken.

24 6 | 2020
Programmeren in Python
Cursusboek + online cursus

Nu slechts
€ 39,95
Met cursusboek

€ 29,95
Zonder cursusboek

Bestel 'm op
techacademy.id.nl
 e m o p lo s s e r Fix W in 1 0
Proble
Alles onder controle
Elke Windows-gebruiker stuit vroeg of
laat op een onverklaarbaar probleem.
Het besturingssysteem herkent ineens
de aangesloten hardware niet meer
of er verschijnt een onbegrijpelijke
foutmelding in beeld, of een virus gooit
roet in het eten en systeembestanden
raken corrupt. Het gratis programma
FixWin 10 verhelpt automatisch veel-
voorkomende problemen.
Tekst Maikel Dijkhuizen
S
oms valt het niet mee om op eigen houtje een
probleem op te lossen binnen Windows 10. Een
zoektocht op internet resulteert veelal in een
bezoek aan allerlei (inter)nationale fora waar
behulpzame ‘kenners’ hun oplossingen voordragen. Wie
weet bent u daarmee geholpen, maar helaas is lang niet
elk probleem eenvoudig verklaarbaar.
Het computerteam The Windows Club bedacht met
FixWin een gebruiksvriendelijk hulpje. Dit minuscule
programma heeft oplossingen voor tal van Windows-
problemen in huis.
Programma opstarten
FixWin vereist geen installatie, dus u start deze hulptool
direct op. Na het downloaden en openen van het pro-
grammabestand kunt u meteen aan de slag. Ga hiervoor
naar www.tiny.cc/fixwin en scrol een stukje omlaag
totdat u de knop Download File tegenkomt.
De browser downloadt een zip-bestand. Klik erop met
de rechtermuisknop en pak het zip-archief uit. In de map
FixWin 10.1 treft u een exe-bestand aan. Zodra u daarop
dubbelklikt, komt direct het Engelstalige programma-
venster tevoorschijn (afbeelding 1). U ziet onder meer de
naam van het besturingssysteem, het processortype en
het werkgeheugen. Helaas heeft de freeware geen optie
1 nieuwe snufjes toe. Krijgt u tijdens de installatie van
26 6 | 2020
2 om de taal te wijzigen naar het
Nederlands.
Herstelpunt maken
Bij eventuele herstelwerkzaam-
heden maakt FixWin allerlei
aanpassingen diep in het bestu-
ringssysteem. Denk aan het
wijzigen of vervangen van sys-
teembestanden en registersleu-
tels. Dat is niet helemaal zonder
risico. Op de testmachine van
de redactie voerde FixWin feil-
loos alle herstelwerkzaamheden
uit, maar met een beetje pech
kan het ook verkeerd uitpakken.
Iedere computer is tenslotte
anders.
Voordat u Maak om die reden vooraf
FixWin op het altijd een herstelpunt. Doet FixWin meer kwaad dan goed,
systeem loslaat, dan kunt u het systeem herstellen. Klik op de knop Create
maakt u eerst Restore Point en kies in het nieuwe dialoogvenster voor
een herstelpunt. de knop Maken (afbeelding 2). Geef het herstelpunt een
naam. Windows voegt automatisch een datum en tijdstip
toe. Bevestig ten slotte met Maken en Sluiten.
Corrupte bestanden
Wellicht zorgen beschadigde systeembestanden op uw
Windows-machine voor een probleem. FixWin voert een
controle uit en vervangt zo nodig de corrupte gegevens.
Klik in het hoofdvenster op System File Checker Utility.
Er verschijnt een melding dat de scan is begonnen. Klik
op OK en volg de voortgang in het donkere opdracht-
prompt-venster. Het programma heeft zo’n vijf á tien
minuten nodig om de scan af te ronden. Na afloop vraagt
de freeware mogelijk om de computer te herstarten.
Verassend genoeg toont FixWin na afloop geen rapport,
dus u weet niet of het programma daadwerkelijk systeem-
bestanden heeft vervangen.
Wie geen verse Windows-updates kan installeren, stelt
het systeem bloot aan risico’s. Microsoft dicht op deze
wijze namelijk gaten in de beveiliging en voegt regelmatig
een update vage foutmeldingen? Mogelijk is een foutief
systeembestand hiervan de oorzaak, zodat u het bestu-
ringssysteem niet meer kunt bijwerken. Klik in het hoofd-
venster op het onderdeel Repair Windows System Image.
Er verschijnt een opdrachtprompt-venster, waarbij de
zogeheten Deployment Image Servicing and Management
tool (DISM) beschadigde bestanden herstelt. De controle
Dubbelklik op neemt maximaal een halfuur in beslag. U ziet na afloop of
het exe-bestand de herstelwerkzaamheden zijn geslaagd.
om zonder een
installatieproce- Apps Windows Store
dure FixWin 10 FixWin herstelt ook problemen van apps die u hebt
te openen. gedownload uit de Windows Store. Zo gebeurt het wel-
eens dat een applicatie niet opstart of regelmatig vast-
 Workshop

3 uitgebreidere omschrijving en ziet u welke registerwijzi-

gingen het programma eventueel uitvoert (afbeelding
4). Klik achter de juiste probleemomschrijving op Fix.
Herstart na iedere reparatie de computer en controleer of
de aanpassing correct is verwerkt (afbeelding 5). Klopt er
iets niet, dan gebruikt u het eerder aangemaakte herstel-
punt om naar de voorgaande status terug te keren.

loopt. Sluit in dat geval alle openstaande programma’s af
en klik op Re-Register Store Apps. Er verschijnt een blauw
scherm van het opdrachtprogramma Windows PowerShell
(afbeelding 3). Via automatische tekstopdrachten regis-
treert PowerShell ze opnieuw bij het besturingssysteem.
Wederom komt er geen rapport met aangebrachte
wijzigingen tevoorschijn. Er rest u niets anders dan FixWin
blindelings te vertrouwen.
Verbindingen
Uiteraard gebruikt u de computer voor het bezoeken van
websites. Het is dan bijzonder vervelend wanneer u stuit
op problemen met de browser of netwerkverbinding.
FixWin heeft hiervoor nogal wat gereedschap in huis. Klik
op Internet & Connectivity en controleer of uw vraagstuk
Via allerlei erbij staat.
ingewikkelde Zo helpt het programma bijvoorbeeld als er moeilijk-
opdrachtregels heden zijn rondom Windows Firewall en de verwerking
registreert van het internetprotocol (tcp/ip). FixWin verhelpt ook
PowerShell apps storingen in Internet Explorer, al gebruikt nauwelijks nog
opnieuw bij iemand deze gedateerde browser. Het oplossen van een
Windows 10. probleem werkt op dezelfde wijze als bij problemen in uw
Windows Verkenner. Klik dus gewoon op Fix en herstart
de computer.

FixWin 10: een computer- Vanuit de

categorie

vriendelijk oplosmiddel Troubleshooters

lost u hardware-
gerelateerde
problemen op.

Windows Verkenner
De eerder besproken functies van FixWin lossen forse
beschadigingen aan het besturingssysteem automatisch 4. Klik op het
voor u op. Misschien is er op uw computer sprake van vraagteken en
een kleiner probleem, waaraan u zich evengoed mateloos bekijk welke
ergert. Klik op File Explorer om foutjes in en rondom de registeraanpas-
bestandsbrowser van Windows 10 te verhelpen. Zo haalt u sing FixWin gaat
bijvoorbeeld een verdwenen prullenbak-pictogram weer uitvoeren. Resetten onderdelen
terug. Ook wanneer de prullenbak niet meer goed werkt, Windows 10 bevat tal van onderdelen en soms werkt iets
repareert FixWin dit onderdeel voor u. 5. Nadat u klikt niet meer soepel. Ook hiervoor biedt FixWin meerdere
Ziet Windows Verkenner er plotseling anders uit of ont- op Fix adviseert oplossingen. U vindt ze bij de categorieën Windows 10 en
breken er onderdelen? Verdwenen miniaturen en menu’s het programma Systeem Tools. Op sommige machines lukt het bijvoor-
haalt FixWin zo weer boven water. Als u vooraf meer infor- om de computer beeld niet meer om in de Windows-instellingen te komen.
matie over een bepaalde oplossing wenst, klikt u hiervoor opnieuw op te Klik in dat geval achter de omschrijving Reset Settings
op het betreffende vraagteken. Op die manier leest u een starten. app. Settings doesn’t launch or exit with error op Fix.
Verder vindt u reddingsmiddelen
4 5 voor onder meer OneDrive, Windows
Update, taakbeheer, Windows Store,
opdrachtprompt, register-editor,
apparaatbeheer, Windows Defender,
actiecentrum en startmenu.
De categorie Additional Fixes heeft
nog wat aanvullende oplossingen in
petto, bijvoorbeeld voor Windows
Media Player en de taakbalk. De
categorie Troubleshooters geeft
u tot slot toegang tot diverse
standaardprobleemoplossers van
Windows 10 (afbeelding 6).

computeridee.nl 6 | 2020 27
 t d a t n o u , d ie b it c o in ?
Hoe werk
Bitcoin en blockchain
B
U hebt vast weleens van blockchain
gehoord, de technologie achter de vir-
tuele munt bitcoin. Het was de afgelo-
pen jaren een behoorlijke hype. Maar
de stelling dat het alles zou veranderen,
was wat overenthousiast. Zulk enthou-
siasme is er nog wel over de bitcoin
en andere cryptovaluta. Dit
zou zelfs hét jaar van de
bitcoin moeten wor-
den. Al is dat door
de ingewikkelde
mechanismen
erachter lastig
te doorgronden.
Hoe werken
blockchain en bit-
coin nu precies en
wat brengt 2020?
Tekst Gertjan Groen
Full nodes verifiëren bitcoin-transacties
De zogeheten full nodes in het netwerk
bepalen samen of transacties geldig zijn en
voldoen aan bepaalde regels. Zo mogen bij-
voorbeeld nooit bitcoins uit het niets wor-
den aangemaakt. De enigen die bitcoin kun-
nen doen ontstaan, zijn zogeheten miners.
Dezelfde bitcoin mag nooit twee keer wor-
den uitgegeven. En een bitcoin mag nooit
worden uitgegeven door iemand die de bij-
behorende privésleutel niet heeft. Die pri-
vésleutel is verbonden met de publieke
sleutel, het ‘bitcoin-rekening-
nummer’ waar anderen hun
bitcoins naar kunnen over-
maken. Met de privésleutel,
die als een soort wachtwoord
werkt, kan iemand bitcoins
uitgeven of – zoals dat heet –
de transactie ondertekenen,
waarmee hij bewijst eigenaar
van de rekening te zijn. Zon-
der die privésleutel kan
iemand niets met het geld op
uw rekening. Iedereen kan
een full node op een apparaat
28 6 | 2020
itcoins zijn sinds de geboor-
te, zo’n tien jaar geleden,
veel in het nieuws geweest.
Niet alleen door het grillige
koersverloop en de succesverhalen
van vroege investeerders die rijk
zijn geworden met de digitale munt
(afbeelding 1), maar vooral omdat het
nieuwe betaalmiddel een revolutie
zou kunnen ontketenen.
Het maakt bijvoorbeeld traditio-
nele banken overbodig. De
boekhouding wordt door
een heel netwerk van
1 computers beheerd
en gecontro-
leerd, zodat
er niet mee
gesjoemeld
kan worden.
De achter-
liggende
blockchain-
technologie
zou ook andere
industrieën
gaan veranderen.
Naast het vastleg-
gen van transacties
zetten en helpen met het verifiëren van
transacties, maar het is niet makkelijk. Er is
bijvoorbeeld meer dan 200 GB schijfruimte
nodig en een internetverbinding zonder
datalimiet, want er wordt al snel 200 GB per
maand doorheen gejaagd. HTC lanceerde
recent enkele smartphones die als full node
kunnen draaien, zoals de Exodus 1s. Leuk,
maar niet zo’n goed idee, het toestel moet
continu een wifi-verbinding hebben en aan
de oplader hangen. Niet erg praktisch dus.
De HTC
Exodus 1s kán
als full node
voor bitcoin
worden
gebruikt.
voor cryptovaluta kan de technologie
namelijk alle mutaties vastleggen.
De hype en het enthousiasme
zijn inmiddels wat getemperd en de
meeste toepassingen in de prullen-
bak verdwenen. Maar enkele bleven
overeind en onderstrepen de toege-
voegde waarde van de technologie.
Tijd voor opheldering over de bitcoin
en de ontwikkelingen en kansen rond
blockchaintechnologie.
Werking blockchain
De blockchain kunt u het beste ver-
gelijken met een grootboekrekening.
Heel simpel gezegd is het een databa-
se met transacties die in chronologi-
sche volgorde worden bewaard.
De database ligt niet op één cen-
trale plek, maar op een groot aantal
deelnemende computers in een
netwerk. Die pc’s heten knooppunten
of nodes. Elke deelnemer heeft een
exacte kopie van de database, kan
zien wat erin staat en kan transacties
toevoegen.
Transacties kunnen betalingen
met een digitale munt zijn, maar ook
andere belangrijke gegevens die twee
partijen uitwisselen, zoals contracten
of eigendomsbewijzen. Een belangrijk
kenmerk is dat alleen onderaan er
informatie bij kan komen. Het ach-
teraf veranderen van transacties is
niet mogelijk. Transacties worden pas
overgenomen in alle andere kopieën
op het netwerk nadat ze geverifieerd
zijn. De verificatie gebeurt door
samenwerkende zogeheten full

technologie
nodes in het netwerk (zie kader). Ze
controleren en bevestigen onder
meer dat er nooit bitcoins uit het
niets bijkomen, behalve die bitcoins
die zijn gedolven door miners (waar-
over straks meer).
De term blockchain komt voort uit
het feit dat goedgekeurde transacties
samenkomen in blokken die een
keten vormen, de blockchain (afbeel-
ding 2). Elk blok bevat een digitale
vingerafdruk van het voorgaande
blok. Die verandert mee als zelfs het
kleinste detail in een blok verandert.
Door blokken zo aan elkaar te ver-
Uit het minen van bitcoins valt slechts
voor enkelen munt te slaan
binden, zijn aanpassingen achteraf
vrijwel onmogelijk en is fraude zeer
onwaarschijnlijk.
Minen van bitcoins
De bitcoin kent een paar unieke
kenmerken, namelijk dat er voor zijn
ontstaan een heel complexe wiskun-
dige puzzel moet worden opgelost,
waarvoor zeer veel rekenkracht nodig
is. Dit principe wordt proof-of-work
genoemd. Na het oplossen van de
rekensom zullen andere computers
het blok met transacties accepteren
2 Bij de blockchain
zijn de blokken via
cryptografie aan
elkaar gekoppeld.
computeridee.nl
en aan de keten toevoegen. De bere-
kening duurt ongeveer tien minuten
omdat hij zo moeilijk is.
Het ‘puzzelen’ is het werk van
miners. Als beloning voor het
oplossen van het vraagstuk krijgen
zij de transactiekosten
van alle transacties
uitgekeerd en
Virtueel geld
3 – nog waardevoller – een bonus van
momenteel 12,5 nieuwe bitcoin. Die
beloning mogen ze als eerste trans-
actie van het nieuwe blok vastleggen.
Er zijn belangrijke spelregels
rondom bitcoins, zoals een maximaal
aantal bitcoins in omloop (21 miljoen)
en het feit dat de beloning elke vier
jaar wordt gehalveerd. De volgende
halvering wordt verwacht in mei dit
jaar. Dagelijks worden momenteel
zo’n 1800 bitcoins gedolven, die gro-
tendeels direct worden verkocht om
de gemaakte kosten te dekken. Als de
beloning halveert, neemt de verkoop-
De koers van de druk af, wat positieve gevolgen voor
bitcoin kent een de prijs kan hebben (afbeelding 3).
grillig verloop.
Keerzijde
Het eerder genoemde proof-of-work
principe heeft een keerzijde. Heel
veel mensen proberen als eerste de
puzzel op te lossen om de beloning
te krijgen en zetten daarvoor veel
computercapaciteit in. Het minen was
ooit iets wat u vanuit uw huiskamer
Het minen van of schuur kon doen. Tegenwoordig
bitcoins gebeurt wordt steeds geavanceerdere
veelal met gespecia- en gespecialiseerde apparatuur
liseerde apparatuur. gebruikt, opgesteld in grote data-
centra (afbeelding 4). Dat gebeurt
meestal in landen zoals China, waar
4 de stroomkosten laag zijn, zodat het
minen nog rendabel valt te maken.
Er wordt daardoor ook enorm veel
energie verstookt. De traagheid
zorgt er verder voor dat het
aantal transacties is beperkt
tot zo’n 4 à 6 per seconde,
wat de schaalbaarheid in
gevaar brengt.
Het systeem is wel veilig
en eerlijk. Transacties
kunnen eigenlijk alleen
worden gemanipuleerd als
kwaadwillende deelnemers
over meer dan de helft van
de rekenkracht beschikken.
Dat is bij de bitcoin vrijwel
onmogelijk, omdat er wereld-
wijd zoveel rekenkracht wordt
ingezet. Bij kleinere cryptovaluta
ligt de drempel lager en zijn al suc-
cesvolle hackaanvallen uitgevoerd.
Toepassingen gezocht
De mogelijkheden voor block-
chaintechnologie houden niet op
6 | 2020 29
 Virtueel geld
bij cryptovaluta. Overal waar een Albert Heijn wil
vertrouwensprobleem is, kan het van met blockchaintech-
pas komen. De bitcoin kwam wat dat nologie laten zien
betreft op het goede moment: tijdens waar uw sinaasap-
de bankencrisis. pels zijn geplukt.
Voorwaarde is dat alle deelnemers
er akkoord mee gaan dat ze informa-
tie aan de blockchain kunnen inzien,
toevoegen en verifiëren, maar niet
verwijderen: alles wordt onverbidde-
lijk in de blockchain vastgelegd.
Het is zoeken naar andere goede
toepassingen en er zijn veel prakti-
sche uitdagingen. Worden gegevens
Gratis blockchain-cursus
Wilt u meer weten over blockchaintechnologie?
De Open Universiteit (www.ou.nl) heeft een uitge-
breide online cursus die u gratis kunt volgen, in uw
eigen tijd en tempo, waar u ongeveer 12 uur aan
kwijt zult zijn. U leert wat blockchain is, hoe het
werkt, wat voor toepassingen er rondom deze
techniek worden ontwikkeld en wat u er eventu-
eel zelf mee kunt. De cursus omvat zes modules
met elk een eigen thema. De lessen bestaan groten-
deels uit videomateriaal met begeleidende tek-
sten, meerkeuzevragen en open vragen. Er is geen
begeleiding bij de cursus.
De Open Universiteit heeft een gratis online cursus
over blockchain.
30 6 | 2020
5 Meer toepassingen
bijvoorbeeld wel correct vastgelegd?
Bij de bitcoin is dat wel het geval,
omdat die wordt gecreëerd in de
blockchain zelf. Maar als mensen
moeten vertrouwen op andere
systemen of handmatige menselijke
invoer, ligt dat anders. Vaak is niet
objectief vast te stellen of gegevens
geldig zijn.
Neem Albert Heijn, dat zoals veel
bedrijven blockchain in de logistieke
keten inzet (afbeelding 5). Het wil
de sinaasappelsapketen transparant
maken. Elk pak sinaasappelsap
bevat een qr-code. Door die te
scannen, kunt u de route tot aan
het winkelmandje volgen. Het is
één van de vele zogeheten private
blockchain-toepassingen, die volledig
achter gesloten deuren draait. Maar
het blijft lastig te controleren of een
Braziliaanse sinaasappelboer eerlijk
op de blockchain vastlegt dat hij
duizend kilo rijpe sinaasappels heeft
geplukt en die op fatsoenlijke wijze
heeft geproduceerd.
WordProof is een blockchain-tool voor WordPress die plagiaat moet tegengaan.
Blockchain werkt uiteindelijk beter
voor digitale producten en data dan
voor fysieke. Behalve cryptovaluta
zoals bitcoin kunt u denken aan
waardepapieren, eigendomsrechten
van grond, octrooien en patenten.
Een voorbeeld zijn websites die
momentopnames maken van pagi-
na’s, met datum, tijd én een digitale
‘vingerafdruk’ van de inhoud. Hier-
mee kan het intellectueel eigendom
worden geclaimd. Dat kan helpen bij
geschillen over copyright.
Zulke blockchainverificaties
kunnen ook gewoon als bewijs
in rechtszaken worden gebruikt.
Voor WordPress bestaat hiervoor
bijvoorbeeld de plug-in WordProof
(afbeelding 6). De Amsterdamse
start-up wil daarmee de strijd aan-
gaan tegen plagiaat, maar ook tegen
fake nieuws en wantrouwen op het
internet. Voor fysieke producten is
het uitdagender. Het eigendom van
diamanten valt bijvoorbeeld lastig
vast te leggen. Soms is een slimme
verpakking de oplossing, bijvoor-
beeld met qr-code of nfc-chip. Door
regelmatig te scannen zijn produc-
ten te volgen in de keten. Het bedrijf
Chronicled legt hierbij ook meteen
de temperatuur van medicijnen vast
in de blockchain. Zowel de verkoper
als koper kan zien of het transport
correct verliep. Met de verpakkingen
– met nfc-chip – kan niet worden
gerommeld. Er is ook merkkleding
met qr-code, waarmee u kunt zien of
het authentiek is.
Blockchain zou op vergelijkbare
wijze ook de doorverkoop van
concerttickets tegen woekerprijzen
aan banden kunnen leggen en
kilometerfraude bij auto’s kunnen
tegengaan.
6
 Tips & Trucs

Tekst Toon van Daele

Tips & Trucs

Van sy steemherstel
tot tv-ki jken

Windows Eigen account

Bij het installeren van een
Top tip!
applicatie krijgt u soms de
vraag of u die voor uzelf
of eveneens voor andere
gebruikers wilt installeren. U
kunt dat ook naderhand nog
aanpassen. Om een snelkop-
peling alleen op uw eigen
bureaublad te zien, kopieert,
verplaatst of creëert u die in de
map %userprofile%\desktop.
Om de snelkoppeling in uw
van lezer
startmenu te zien, plaatst u die Jurjen Bakker
in %appdata%\microsoft\windows\start menu\programs.
Video Inzoomen
Windows Alle gebruikers Om tijdens het bekijken van een video-
Om een toepassing ook voor uw medegebruikers gemakkelijk toegankelijk te clip in te zoomen op een specifiek gedeel-
maken, kunt u de snelkoppeling plaatsen op het publieke bureaublad. Hiertoe te, kunt u het populaire VLC media player gebruiken
plaatst u de snelkoppe- (www.videolan.org). Tijdens het afspelen opent u het
ling in de map c:\users\ menu Extra en klikt u op Effecten en filters. Vervolgens
public\desktop. Wilt opent u het tabblad Video-effecten en Geometrie.
u de snelkoppeling in Plaats een vinkje bij Interactieve zoom en bevestig met
het startmenu van alle Sluiten. Met het rechthoekje linksboven het weergave-
gebruikers zien opduiken, venster selecteert u het gewenste deel van de clip.
plaats de snelkoppeling
dan in %allusersprofile%\
microsoft\windows\start

Tip ons!
menu\programs.

Word Volledig scherm

Wanneer u zich op uw Word-document wilt focussen, dan kunt u de leesmodus Stuur uw veelbelovende pc-tip of computertruc,
activeren: open het menu Beeld en klik op Leesmodus. U krijgt echter bovenaan met uw naam en liefst ook met een verduidelijkende
nog steeds een werkbalk te zien. Wilt u die ook kwijt, dan kunt u de modus Vol- schermafdruk naar tiptruc@computeridee.nl.
ledige schermweergave inschakelen. U maakt die als volgt eenvoudig toegan- Misschien wordt uw tip wel de toptip!
kelijk. Klik linksboven op het pijlknopje Werkbalk Snelle toegang aanpassen en
kies Meer opdrachten.
Bij Kies opdrachten iOS Live Photo-effecten
uit selecteert u Alle In iOS kunt u al een tijdje ‘Live Photos’ bewerken en van
opdrachten. Scrol tot speciale effecten voorzien. Open een Live Photo in de
bij Volledig-scherm- Foto’s-app en veeg de foto naar boven. Onder aan de
weergave in- en uit- foto kiest u dan het gewenste effect, zoals Herhaal (om
schakelen en druk op een video eindeloos te herhalen) of Stuiter (om een actie
Toevoegen>>. Beves- voor- en achteruit af te spelen). Of u kiest voor een kunstig
tig met OK: linksboven vervagingseffect, zoals bij een dslr-camera. Houd er
vindt u dan het knopje rekening mee dat bij herhalen en stuiteren de Live Photo
om deze modus in- en naar een geanimeerde gif wordt omgezet. U vindt deze
uit te schakelen. gif-bestanden in het album ‘met animatie’.

computeridee.nl 6 | 2020 31
 YouTube Wachtrij
U bladert in YouTube door het
video-aanbod en u wilt graag een
paar video's na elkaar bekijken. Dat
werkt het handigst als u eerst alle
video’s aan een wachtrij toevoegt om
ze daarna te ‘bingewatchen’. Houd de
muisaanwijzer even boven de video
en klik op het knopje met de drie
puntjes. Zodra u hier Toevoegen aan
wachtrij kiest, wordt de video aan
de wachtrij van de minispeler toege-
voegd en in die volgorde afgespeeld.
Wanneer u deze speler sluit, wordt
tevens de wachtrij weer verwijderd.
macOS CoreServices
In de map Programma’s vindt u onder
meer de submap Hulpprogramma’s,
met daarin handige applicaties als
een Digitale kleurenmeter of de
Activiteitenweergave. Maar uw Mac
bevat nog meer nuttige tools. U vindt
die via de Finder in System, Library,
CoreServices, Applications – of u
drukt op Shift+Cmd+G en vult het
pad /System/Library/CoreServices/
Applications in. Hierin treft u onder
meer: Archiveringshulpprogramma,
MS Word Pijlen Netwerkhulpprogramma’s, Opslagbe-
Wilt u een pijl in uw document plaatsen, dan zijn daar heer, Schermdeling en Wifiprobleem-
eigenlijk drie manieren voor. Zo zorgt de standaard oplossing.
autocorrectie ervoor dat twee koppeltekens (--) gevolgd
door een > naar een pijltje worden omgezet (), ook in de
omgekeerde richting: < en -- wordt . Vetgedrukte pijlen
realiseert u op dezelfde manier door een gelijkheidsteken
te gebruiken in plaats van een koppelteken ( en ).
Nog meer pijlen zijn beschikbaar via Invoegen, Symbolen,
Symbool, Meer symbolen. In het uitklapmenu wijzigt u
Lettertype in Wingdings, waarna u naar beneden scrolt.
U kunt het echter nog wat grafischer aanpakken via het
menu Invoegen, Vormen. Vooral in de categorie Blokpijlen
komt u heel wat pijltypes tegen. U selecteert er een en
tekent het met de muis in uw document. U kunt het sym-
booltje daarna nog op allerlei manieren aanpassen.

Miniworkshop systeemherstelpunt

Automatisch systeemherstel
Bij belangrijke wijzigingen, zoals bij de 2 bibliotheek en kies Taak maken. Geef een
installatie van een stuurprogramma, duidelijke naam en plaats een vinkje bij
maakt Windows normalter zelf een sys- Uitvoeren ongeacht of gebruiker wel of
teemherstelpunt, maar u kunt uw sys- niet is aangemeld en Met meeste bevoegd-
teem ook zo instellen dat zo’n herstelpunt heden uitvoeren. Open het tabblad Trig-
automatisch bij elke opstart wordt gecre- gers, klik op Nieuw en kies Bij opstarten.
eerd. Zo hoeft u nooit ver terug in de tijd Bevestig met OK.
te gaan wanneer het even fout loopt!

1
1 We gaan
ervan uit dat
WARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVer-
sion\SystemRestore. Bestaat de ingang
SystemRestorePointCreationFrequency
4 Over naar het tabblad Acties,
waar u op Nieuw klikt. Bij Pro-
gramma/script vult u powershell.exe in en
het Windows Systeem- nog niet, creëer die dan via Bewerken, bij Parameters toevoegen vult u het vol-
herstel al is ingescha- Nieuw, DWORD-waarde (32 bits). Stel dit gende in:
keld: druk op de Win- item in op 0. -ExecutionPolicy Bypass -Command
dows-toets, tik 'herstel- “Checkpoint-Computer -Description
punt' in, kies Herstel-
punt maken en
controleer via de knop
3 Vervolgens start u de Windows
Taakplanner op. Klik met de
rechtermuisknop op Task Scheduler-
\”Herstelpunt-opstart\” -Restore-
PointType \”MODIFY_SETTINGS\”“
Bevestig met OK en open het tabblad
Configureren of de Voorwaarden waar u alle vinkjes verwij-
functie voor de gewenste stations is inge- 3 dert. Bevestig weer met OK en vul uw
schakeld. account-wachtwoord in. Herstart de pc en
ga na of het werkt.

2 Om toe te staan dat Windows

frequente(r) herstelpunten
toelaat, voert u de volgende registerwijzi-
4

ging uit. Druk op Windows-toets+R en voer

regedit uit. Navigeer naar HKLM\SOFT-

32 6 | 2020
 Tips & Trucs

Website Atlas van de Oudheid

5 tips voor
edia op uw tv
… Hebt u interesse in geschiedenis en weet vooral de
(Romeinse) oudheid u te boeien, dan is een bezoek aan
www.vici.org een aanrader. Deze site van Nederlandse

m origine bevat meer dan 50.000 items uit de oudheid en

is opgebouwd
volgens dezelfde
U wilt allerlei media op uw tv-scherm bekijken. Dat kan natuurlijk met principes als
behulp van smart-apps die door uw slimme tv worden ondersteund Wikipedia.
en wellicht bevat uw tv-toestel ook een usb-stick waarop u allerlei Geregistreerde
media kwijt kunt. Maar er zijn natuurlijk nog meer mogelijkheden. gebruikers kunnen
Hieronder vindt u er vijf. dus zelf ook infor-
matie aanpassen,
TIP 1 Beschikt uw tv niet over wifi dan kunt u altijd nog een ‘klassieke’ toevoegen of
hdmi-kabel gebruiken. Ontbeert uw laptop of pc een hdmi-poort, dan verwijderen.
vindt u vast wel een geschikte adapterkabel, zoals een usb-c naar hdmi
(circa 30 euro). Wilt u ook hdr en andere 4K-varianten kunnen afspelen, Website Atlas van de Muziek
dan hebt u wel minimaal hdmi 2.0 nodig. Enig idee hoeveel verschillende muziekgenres er zoal
zijn? Wijzelf dachten aan een stuk of vijftig, maar volgens
TIP 2 Veel tv-toestellen ondersteunen ook (nog) dlna (digital living de genologische site Musicmap zijn het er meer dan
network alliance), zodat u media vanaf uw pc of nas langs die weg kunt 230 (www.musicmap.info). De website toont op fraaie
streamen. Gebruikt u hiervoor Windows Media Player, dan moet u hier wijze welke genres op welke manier aan elkaar verwant
eerst Streaming, Mediastreaming inschakelen kiezen. Vervolgens instal- zijn. U krijgt van elk genre
leert u een dlna-client op uw smartphone: zie onder meer www.tiny.cc/ de nodige uitleg over de
dlnandroid voor Android en www.tiny.cc/dlnapple voor iOS. ontstaansgeschiedenis,
evolutie, belangrijkste
TIP 3 Hebt u een nas, dan kunt u media streamen via een mediaserver. eigenschappen enzovoort.
De meeste nas-fabrikanten hebben hiervoor hun een eigen oplossing, U kunt bij elk genre tevens
zoals DS Video voor Synology. U kunt echter ook een andere service op een afspeellijst van een tien-
uw nas installeren, zoals het populaire Plex (Media Server) (www.tiny.cc/ tal nummers beluisteren.
plexpack). Deze tool is beschikbaar voor diverse nas-merken maar ook
als server voor Windows, macOS en Linux. De bijhorende client is even- Chrome Zoekbalk
eens voor uiteenlopende platformen beschikbaar. Is Google uw standaard zoekmachine in Chrome en
opent u een nieuw tabblad, dan verschijnt normaliter
TIP 4 Een handig alternatief voor een slimme een zoekbalk op de webpagina. Echter, zodra u hier
tv is natuurlijk de populaire Google Chromecast. iets intikt, verdwijnt de balk en belandt u meteen op de
Hiermee kunt u content vanaf uw smartphone naar adresbalk. Hebt u dat liever anders, dan kunt u er ook een
uw tv streamen. Chromecast ondersteunt ook een ‘echte’ zoekbalk van
‘gastmodus’, zodat iedereen in de onmiddellijke maken. Tik chrome://
nabijheid media kan streamen. Biedt uw app geen flags/#ntp-realbox
ondersteuning, dan kunt u desnoods het complete in de adresbalk van
scherm naar uw Chromecast streamen. Chrome en stel de
functie Real search
TIP 5 Veel moderne smart-tv’s ondersteunen Wifi box in New Tab Page
Direct, zodat u media kunt streamen zonder draad- in op Enabled. Na een
loze router – zie het als een geavanceerde vorm van herstart van de brow-
bluetooth. Op een Android-toestel bijvoorbeeld kan dat als volgt: ga naar ser is de zoekbalk
Instellingen en kies Netwerk en internet, Wifi, Wifi-voorkeuren, Geavan- klaar voor gebruik.
ceerd, Wifi Direct.
Windows 10 Agenda
In de nieuwste editie van Windows 10
Windows 10 Notificaties kunt u eenvoudig een gebeurtenis of
Wilt u van bepaalde apps en diensten wel notifi- afspraak aan uw agenda toevoegen
caties zien opduiken, maar wordt u gek van alle zonder de Agenda-app te openen.
notificatiegeluiden, dan kunt u die in Windows 10 Klik op het klokje in het Windows-sys-
editie 1909 in één klap uitzetten. Ga naar Instellin- teemvak en klik rechtsonder op
gen en kies Systeem, Meldingen en acties. In de Agenda weergeven. Vervolgens klikt
rubriek Meldingen verwijdert u het vinkje bij Toe- u op de gewenste datum. U kunt
staan dat bij meldingen geluid wordt afgespeeld. nu meteen iets invullen in het veld
Vindt u slechts een paar apps irritant, dan kunt u Gebeurtenis of herinnering toevoe-
alleen het geluid van die apps uitzetten. Scrol in gen. U kunt tevens de agenda(kleur)
hetzelfde venster naar beneden en klik op een van kiezen en een tijdstip en locatie instel-
de apps. De optie Een geluid afspelen wanneer er len. Klik op Meer details wanneer u de
een melding binnenkomt zet u vervolgens op Uit. Agenda-app alsnog wilt openen.

computeridee.nl 6 | 2020 33
 Bionische
kat met
karakter

34 | 6 | 2020

E
en dier brengt gezelligheid
in huis. Vooral de kleine
katachtige Felis catus
geldt als goed gezelschap.
Oorspronkelijk waren deze diertjes
populair als vaardige verdelgers van
de ratten en muizen die onze graan-
schuren leeg vraten. Tegenwoordig
worden ze vooral gewaardeerd
omdat ze aanhalig en zacht zijn.
Bovendien zijn ze leuk om naar te
kijken en hoef je ze niet uit te laten.
Maar het blijft natuurlijk een dier,
met alle nadelen van dien: vlooien,
kattengrit, stinkende blikjes voer ...
en wat doen we met Minoes tijdens
de vakantie?! Vooral in Azië vinden
computeridee.nl
veel mensen daarom dat een huis-
dier best ook elektronisch mag zijn.
Maar dan moet zo’n robotbeest
natuurlijk wel zo’n beetje kunnen
wat een dier kan: stoeien, spinnen,
zich uitrekken – kortom, doen alsof
het leeft.
MarsCat van het Chinese bedrijf
Elephant Robotics komt aardig in
de buurt. Het ‘dier’ is interactief: het
reageert op mensen, geeft kopjes
en speelt met andere huisdieren.
Maar net als een echte poes is
MarsCat ook prima in staat zichzelf
te vermaken door bijvoorbeeld een
prooi te besluipen. Elephant Robo-
tics zegt dat de robotpoes, die tot
MarsCat
20 commando’s kan leren verstaan,
in de loop der tijd een eigen uniek
karakter ontwikkelt op grond van
wat ze zoal meemaakt. Baasjes die
daar niet op willen wachten kunnen
poes ook zelf programmeren: Mars-
Cat draait op een Raspberry Pi en
wordt geleverd met ontwikkeltools.
MarsCat is een goede stap in
de richting van een kattenbakloze
toekomst. Onbegrijpelijk alleen dat
Elephant Robotics het belangrijkste
– en eenvoudigste – vergeten is: de
zachte, wollige vacht.
Tekst Ed Croonenberg
Foto’s Elephant Robotics
Link
www.tiny.cc/marscat
| 6 | 2020 35
 E e r s te h u lp b i j v id e o
Mediaproblem
De vorige keer hebben we ons oor te
luisteren gelegd en allerlei problemen
opgelost op het gebied van slecht
geluid op uw pc. Dit keer hebben we
vooral oog voor de beeldkwaliteit op
uw computer. We bespreken een aan-
tal veelvoorkomende videoproblemen
en we beantwoorden weer de nodige
vragen. Leest én kijkt u mee?
Tekst Toon van Daele
I
n dit artikel gaan we het hebben over een aantal
uiteenlopende problemen rond videoweergave.
Die problemen gaan van helemaal geen beeld
hebben tot het niet gelijklopen van beeld en
ondertiteling. Ook kijken we naar de problemen die
zich voordoen bij het roteren van videobeeld en het
kunnen streamen van video’s.
Kalibreer uw beeldscherm
Vindt u de kleuren op uw monitor niet mooi of
natuurgetrouw genoeg, dan kunt u daar een corri-
gerend kleurprofiel aan koppelen, bij voorkeur na
een kalibratie. Hebt u geen colorimeter, dan kan
het ook met het blote oog.
Tik kalibreren in de Windows-zoekbalk en kies
voor Beeldschermkleur kalibreren. Volg de instruc-
ties van de wizard. Na afloop is er automatisch een
passend kleurprofiel gecreëerd en aan uw beeld-
scherm gekoppeld. U kunt het kleurprofiel terug-
vinden door op uw bureaublad met uw rechter-
muisknop Beeldscherminstellingen te selecteren.
U kunt het profiel verwijderen of wijzigen door
naar Kleurbeheer te zoeken en de gelijknamige app
op te starten. Zodra u uw beeldscherm in het uit-
klapmenu selecteert, krijgt u de gekoppelde profie-
len te zien.
U kunt de
kleurweergaven
op uw monitor
bijsturen door
een kalibratiepro-
fiel te koppelen.
36 6 | 2020
Het beeld op mijn computer is niet goed, wat kan ik doen?
Net als we hebben gedaan bij audio-
problemen, gaan we eerst proberen
een oplossing te vinden met de
ingebouwde probleemoplosser
van Windows. Druk hiervoor op
Hoe los ik een codec-probleem op?
Wanneer uw pc bij het weergeven
van bepaalde video’s weigert beeld
of geluid (correct) weer te geven,
dan gaat het vermoedelijk om een
codec-probleem. Alle videobestanden
zijn immers gecomprimeerd met
speciale software. Dit wordt ook wel
codecs genoemd, wat staat voor com-
pressie-decompressie of codering-de-
codering. De meeste codecs resulte-
ren in enig kwaliteitsverlies, maar er
zijn ook videocodecs zonder verlies.
Zo kan de gratis tool MediaInfo (www.
tiny.cc/mediainfo) uw videobestanden
analyseren. MediaInfo weet u haarfijn
te vertellen van welke codecs gebruik
is gemaakt. Uw mediaspeler moet
voor een correcte weergave met de
Windows-toets+I en kies Bijwerken
en beveiliging, Problemen oplossen.
Scrol naar de rubriek Andere proble-
men detecteren en oplossen en klik
bij Video afspelen op Probleemop-
1
De ingebouwde
probleemoplosser
van Windows kan
u helpen bij slecht
beeld op uw com-
puter.
gebruikte codec overweg kunnen.
De VLC media player (www.tiny.cc/
vlcmp) is heel flexibel en bevat een
groot aantal codecs. Dit geldt niet
voor de Windows Media Player die
standaard in uw pc zit.
Wilt u de Windows Media Player toch
gebruiken, dan kunt u overwegen een
extra codecpack te installeren. Dit
doet u bij voorkeur nadat u een sys-
teemherstelpunt hebt aangemaakt.
Voor Windows (Media Player) komen
hiervoor Shark007’s Codec Pack
(www.shark007.net) en K-Lite (www.
tiny.cc/klite) in aanmerking. Zo lukte
het ons onder meer om een flv-video
met Sorenson Spark-codec (H.263) in
Windows Media Player af te spelen
na de installatie van de Shark007’s
Standard Codecs (afbeelding 2).
Na de installatie
van Shark007’s
Standard Codecs
kregen we deze
flv-video alsnog aan
de praat in Windows
Media Player.
 Goed bekeken

12
en
losser uitvoeren. De tool stelt u drie
opties voor (afbeelding 1).
De bovenste (Instellingen voor het
afspelen van video openen) heeft
vooral te maken met een mindere
videokwaliteit, met name bij hdr-
video. Verder in het artikel komen
we hierop terug. De tweede optie
(Instellingen voor beeldschermadap-
ter openen) helpt u bij het optimali-
seren van uw beeldscherm, zoals het
kleurprofiel en de schaalinstellingen.
Uw derde optie is: Ik wil doorgaan
met deze probleemoplosser.
Hiermee gaat de probleemoplosser
vooral na of het stuurprogramma
voor de grafische adapter is onder-
tekend en wat de hevc-codecstatus
is. Dit laatste is alleen van belang als
u hdr-video wilt afspelen.
Controleer uw driver
Een slecht beeld heeft vaak te maken met
een fout in het stuurprogramma. Vooral
wanneer u de installatie of updates van de
grafische driver overlaat aan Windows,
levert dit weleens problemen op. Gaat u
daarom na welke driver u hebt.
Druk hiervoor op Windows-toets+R en
voer devmgmt.msc in. Open Beeldscherm-
adapters en klik met uw rechtermuisknop
op de driver. Kies Eigenschappen en open
het tabblad Stuurprogramma voor meer
detailinformatie. Vergelijk de geïnstalleer-
de versie met de recentste versie op de
website van de fabrikant.
Als het nodig is, installeert u de nieuwste
versie. U kunt dit eerst proberen met Stuur-
programma bijwerken op het tabblad Stuur-
programma. Lukt dit niet, download dan de
laatste versie via de website
van de fabrikant. Mogelijk
moet u hiervoor eerst uw
huidige driver verwijderen
– via Apparaat verwijderen
op het tabblad Stuurpro-
gramma. Na het herstarten
installeert u de nieuwe dri-
ver.
Lukt het nog steeds niet?
Kijk dan of de fabrikant een
tool aanbiedt waarmee u
alle sporen van oude
drivers weghaalt.
Zorg dat u over de laatste driver
beschikt voor uw grafische kaart.

Hoe speel ik hdr-video af?

Om hdr-video’s (high dynamic range)
in Windows 10 te kunnen bekijken,
moet uw display aan enkele voor-
waarden voldoen. Zo is er
ondersteuning nodig voor
hdr10 en displayport 1.4 of
hdmi 2.0 en hoger. Daar-
naast moet uw grafische
kaart PlayReady 3.0 hwdrm
ondersteunen: minimaal
Nvidia GeForce 1000, AMD
Radeon RX 400 of Intel
UHD Graphics 600.
Of uw beeldscherm voor
hdr-video is geoptimali-
seerd, kunt u zelf nagaan.
Open in Windows Instellin-
gen en ga naar Apps, Video
afspelen, Windows HD
Color-instellingen. Selec-
teer het beeldscherm en
kijk bij HDR-video streamen
of er Ja staat (afbeelding 3). Als dit
niet zo is, schakelt u dan de opties
Afspelen HDR games en apps én
HDR-video streamen in. Gaat het om
een ingebouwd scherm, klik hier dan
ook op Kalibratie-instellingen wijzi-
gen en kies voor Volledig scherm.
Verplaats de schuifknoppen tot u een
optimale balans tussen de donkere
en heldere schermdelen hebt. Ver-
Dit beeldscherm is volgens kiest u rechtsonder Volledig
duidelijk niet ge- scherm afsluiten.
schikt voor hdr- Verder moeten op uw computer ook
videostreaming. de vereiste codecs voor 10bit-video
zijn geïnstalleerd, bijvoorbeeld HEVC
3
Wat moet ik doen als mijn audio
en video niet synchroon lopen?
Als bij sommige films of video’s de
audio en de video niet synchroon
lopen, dan kunt u proberen dit pro-
bleem op te lossen in de mediaspe-
ler. In Windows Media Player is dat
beperkt mogelijk. Open het tabblad
Organiseren en kies Opties. Ga naar
het tabblad Prestaties en plaats een
vinkje bij Frames verminderen om
audio- en videoweergave synchroon
te houden.
In de populaire VLC media player
4 beelden te krijgen. Verder kunt u hier
(High Efficiency Video Coding). Deze
codec kost in de Microsoft Store 0,99
dollar, maar u kunt ook kiezen voor
de gratis download: www.tiny.cc/
heifvid.
– die we u aanbevelen – is meer moge-
lijk. Loopt tijdens het afspelen de
audio achter, druk dan één of meer-
dere keren op de K-toets. U gebruikt
de J-toets als het beeld achterloopt.
Bij elke klik treedt er een audiover-
snelling of -vertraging op van vijftig
milliseconden (afbeelding 4).
U kunt deze aanpassingen ook
uitvoeren via het menu Extra, Spoor-
synchronisatie. Een positieve waarde
(als 0,900s) vertraagt de audio, een
negatieve versnelt die. Overigens
vindt u in ditzelfde venster vergelijk-
bare instellingen terug om het onder-
titelspoor beter in sync met de video-
nog de Ondertitelsnelheid (in fps)
instellen en de Ondertitelduur-factor.
Experimenteer met deze waarden
voor een optimaal resultaat.
In de VLC media player laat het audio-
spoor zich met behulp van sneltoetsen
aansturen.

computeridee.nl 6 | 2020 37
Goed bekeken
Hoe roteer ik videobeelden?
Wanneer u met uw smartphone
video’s maakt gebeurt het weleens
dat u die naderhand liever gero-
teerd ziet. Er bestaan diverse tools
die uw video kunnen draaien, maar
dan moet u die eerst uploaden en
dat is niet zo handig. Gelukkig kan
het ook anders, bijvoorbeeld met de
VLC Video Editor in uw VLC media
player.
Open de video, ga naar Extra en kies
Effecten en filters. Open het tabblad
Video-effecten en vervolgens Geo-
metrie. U vindt hier nog een hele
reeks andere mogelijkheden om
aanpassingen te doen. Plaats een
vinkje bij Transformeren en selec-
teer bijvoorbeeld 90 graden draaien De VLC media
(afbeelding 5). Druk op de knop player kan uw video
Sluiten: het effect is onmiddellijk niet alleen geroteerd
zichtbaar. afspelen, maar de
Wilt u dit effect permanent toepas- wijziging ook per-
sen op uw video? Gaat u dan naar manent opnemen in
Media en kies Converteren/opslaan. de conversie.
Verwijs via Toevoegen naar de
betreffende video en kies nogmaals
Converteren/opslaan. Selecteer een
Van vervelende videoproblemen naar
voorbeeldige beelden
38 6 | 2020
5 beelden op?
geschikt uitvoerprofiel en klik op
het gereedschapspictogram Gese-
lecteerd profiel bewerken. Open
het tabblad Videocodec en ga naar
Filters. Plaats een vinkje bij Video
transformation filter en druk op
de knop Opslaan. Geef via de knop
Bladeren aan waar de video wordt
opgeslagen en klik op Start.
Simpel maar het werkt: een videostream direct van het scherm opnemen.
Hoe neem ik streaming-video-
Wanneer u de url van de streaming-
video kent, kunt u hiervoor opnieuw
de VLC media player inzetten. Die kan
de videostroom opnemen en lokaal
bewaren.
Ga naar Media en kies Netwerk-
stream openen. Vul de bijhorende
url in (bijvoorbeeld van een
YouTube-filmpje), klik op het pijltje
rechtsonder en kies Convert. Plaats
een vinkje bij Uitvoer weergeven en
stel een geschikt uitvoerprofiel in.
Klik op Bladeren en voer een gepaste
bestandsnaam en -locatie in. Druk op
Start en beëindig de video als u de
gewenste opname hebt.
Deze methode lukt niet altijd en u
móet over de streaming-url beschik-
ken. Het kan ook anders, met de
gratis Any Video Recorder (www.
any-video-recorder.com). Installeer
ook het stuurprogramma mee. Start
de tool op. Voor u de knop Record
Now indrukt, is het verstandig om
eerst de opties bij General Setting en
Video Setting te bekijken. Hier legt u
onder meer de naam van het uitvoer-
bestand en -pad vast (afbeelding 6)
en bijvoorbeeld de gewenste frame-
en bitrate.
Zodra u op Record Now drukt,
verschijnt er een roodomrande recht-
hoek die u met de muis tot boven het
videobeeld positioneert en schaalt.
Verschuif het dialoogvenster tot
buiten deze rechthoek en druk op de
rode opnameknop of op Ctrl+F7 als u
wilt gaan opnemen. Druk nogmaals
op de opnameknop of Ctrl+F7 om de
opname te stoppen. U vindt de video
terug op de ingestelde locatie.
 Hoe? Zo!

Tekst Toon van Daele

Hoe? Zo!
verg rendeld
Ste vig

In deze reeks stellen we u telkens twee minder bekende freewares rond

hetzelfde thema voor: wat kunt u met de tools doen en hoe pakt u het aan?
In deze aflevering bespreken we een (Windows-)programma waarmee u snel
losse bestanden versleutelt en een toepassing om (data in de synchronisatiemap
van) uw cloudopslag te encrypteren.

AxCrypt
AxCrypt is een tool waarmee u bestanden en mappen kunt
versleutelen met het stevige aes-encryptie-algoritme. Na uw
aanmelding kunt u AxCrypt Premium gratis automatisch 30
dagen gebruiken. Een detailvergelijking tussen de edities vindt
u op www.axcrypt.net/nl/pricing.
www.axcrypt.net
Cryptomator
Cryptomator maakt gebruik van een kloeke AES 256-bit-
encryptie om alle inhoud van specifieke datamappen te ver-
sleutelen. U kunt zo’n ‘kluis’ op een willekeurige plek van uw
schijf creëren, maar het is eigenlijk de bedoeling dat u dat met
een submap doet van de lokale synchronisatiemap van uw
cloudopslagdienst(en). Kies bij voorkeur voor een volledige
installatie, inclusief de voorgestelde drivers.

www.cryptomator.org

AxCrypt laat zich (ook) makkelijk bedienen vanuit
uw vertrouwde Verkenner.
Hoe? Zo!
Na de installatie blijkt AxCrypt zich netjes in de Verkenner te
hebben geïntegreerd. Om bestanden of mappen te versleutelen,
klikt u met de rechtermuisknop op uw selectie en kiest u voor
AxCrypt.
Om uw selectie te versleutelen – met AES 128-bit in de gratis
versie – selecteert u vervolgens Versleutelen. Er wordt nu
om uw wachtwoord gevraagd, tenzij u nog bij AxCrypt bent
aangemeld; in dat geval onthoudt AxCrypt het wachtwoord.
Hiervoor vindt u trouwens de optie Aanmelden (en dat geldt
ook voor Afmelden) in het snelmenu.
De versleutelde bestanden krijgen de extensie .axx mee en
uw originele exemplaren verdwijnen. Vanuit het contextme-
nu kunt u zo’n bestand opnieuw Ontsleutelen, maar ook Ope-
nen terwijl het toch versleuteld blijft. De optie Geavanceerd
geeft u toegang tot het programmavenster van AxCrypt, van
waaruit u nog meer mogelijkheden hebt, en dan met name in
de betaalde edities.
Hoe? Zo!
In eerste instantie blijft het programmavenster van Cryptomator
leeg. Logisch, want u hebt nog geen kluizen gedefinieerd. Klik
dus maar op het plusknopje en selecteer Maak Nieuwe Kluis.
Er verschijnt een verkennervenster waarin u naar een map
verwijst, bijvoorbeeld een (sub)map binnen de synchronisatie-
map van uw favoriete cloudopslagdienst, zoals Dropbox,
OneDrive of Google Drive.
Bedenk een bestandsnaam voor uw kluis, klik op Opslaan,
vul een sterk wachtwoord in en bevestig met Creëer kluis.
Zodra u nu het wachtwoord invult en Ontgrendel kluis indrukt,
komt de kluis beschikbaar als virtueel station in de Verkenner.
De stationsletter wordt vanzelf toegekend, tenzij u via de knop
Meer Opties zelf een andere letter creëert. Hier kunt u bijvoor-
beeld ook de kluis op alleen-lezen (Read-Only) instellen om
onverhoedse wijzigingen tegen te gaan. Haalt u het vinkje weg
bij Maak schijf zichtbaar, dan moet u het virtuele station wel
zelf nog openen in de Verkenner. Zodra u opnieuw Vergrendel
kluis aanklikt, ziet u alleen nog maar met AES 256-bit versleu-
telde data. Op identieke wijze
kunt u nu meerdere kluizen
creëren, ook voor andere
cloudopslagdiensten.
Een ‘kluis’ is niets anders dan een
stevig versleutelde datamap die
Cryptomator als een virtueel station
kan openen.

computeridee.nl 6 | 2020 39

Be taalbaar be ve
Live meekoeke
Dat u voor goede bewakingscamera’s
tegenwoordig niet meer de hoofdprijs
betaalt, bewijzen merken als Eminent
en Foscam. Al voor een paar tientjes
houdt u een oogje in het zeil. Wie denkt
dat de montage en configuratie om
veel ict-kennis vraagt, heeft het mis.
Meer dan een (draadloze) internet-
verbinding en een smartphone hebt u
niet nodig! We laten zien hoe het werkt.
Tekst Maikel Dijkhuizen
H
oewel het aantal wonin-
ginbraken jaarlijks daalt,
kwamen inbrekers vorig
jaar toch nog in zo’n zeven-
duizend huizen binnen. Kortom, er is
genoeg reden om na te denken over
een betere beveiliging van uw huis.
Naast goed hang- en sluitwerk kiezen
steeds meer mensen voor videobewa-
king. Aan de hand van de betaalbare
Eminent- en Foscam-camera’s leest u
hoe u doeltreffende videobewaking
voor uw woning regelt. Uiteraard zijn
er ook budgetcamera’s van talloze
andere merken verkrijgbaar. De
beschikbare functies komen in grote
lijnen overeen met de producten die
we hier bespreken. Dit artikel geeft
u een eerste indruk over het aanslui-
ten en instellen van laagdrempelige
ip-camera’s.
Afschrikkende werking
Videobewaking met opnameappa-
ratuur heeft een afschrikwekkende
werking. Logisch, want insluipers
komen liever niet in beeld. Bij ver-
dachte omstandigheden ontvangt
u een melding op uw smartphone
en kunt u bijvoorbeeld direct de
politie bellen. Afhankelijk van welk
camerasysteem u kiest, kunt u een
alarm laten afgaan of via de spea-
kerfunctie de inbrekers aanspreken.
Allemaal maatregelen die nog
meer zullen afschrikken.
Voorheen waren bewa-
kingscamera’s stevig aan
40 6 | 2020
il ig e n v a n h u is é n tu in
3
Net als de andere
twee heeft de buiten-
camera Eminent
EM6420 een kunststof
behuizing.
Bewakingscamera’s
de prijs. Daardoor was videobewa- van Eminent
king eigenlijk alleen voor bedrijven
interessant. Die tijden liggen gelukkig Drie smaken
achter ons. Dankzij prijsdalingen Het Nederlandse merk Eminent
zijn bewakingscamera’s nu ook voor stuurde onlangs drie gloednieuwe
De ip-camera consumenten aantrekkelijk. Ook op ip-camera’s naar de redactie. De
Eminent EM6400 is het gebied van gebruiksvriende- EM6400 (afbeelding 1) geldt met een
het instapmodel lijkheid zijn de camera’s er flink op adviesprijs van 47,50 euro als instap-
voor binnen. vooruitgegaan. U regelt alles heel model. De resolutie van 1280 × 720
eenvoudig vanuit een mobiele app op pixels is naar huidige maatstaven wat
1 een iPhone of Android-toestel. aan de lage kant, al zijn personen nog
wel duidelijk herkenbaar. De EM6410
Opkomst ip-camera’s (afbeelding 2) heeft een adviesprijs
Steeds meer mensen hebben thuis van 72,50 euro en ondersteunt een
een dekkend (draadloos) netwerk, maximale resolutie van 1920 × 1080
waardoor de aanschaf van een of pixels.
meerdere ip-camera’s een interes-
sante optie is. De meeste bewa-
kingscamera’s voor consumenten
hebben een wifi-antenne. Dat is 2
gunstig voor een vlotte montage,
want hierdoor is het niet nodig om
netwerkkabels te trekken en gaten
te boren. Bovendien geeft het u
meer vrijheid om de apparatuur te
verplaatsen.
Naast meer gebruiksgemak is de De
videokwaliteit van budgetcamera’s binnen-
er de afgelopen jaren flink op voor- camera
uitgegaan. Door de nogal korrelige Eminent
beelden waren personen voorheen EM6410
lastig te herkennen. Tegenwoordig ondersteunt
bieden goedkope ip-camera’s bijna de maximale
allemaal full-hd-kwaliteit. De concur- resolutie
rentie op de drukbezette markt voor van 1920 x
ip-camera’s is inmiddels moordend. 1080.
Een voordeel voor u, want voor
een prikkie haalt u al prima
bewakingsproducten in
huis!

loeren
4
Naast deze twee binnencamera’s
bracht Eminent onder de noemer
EM6420 (afbeelding 3) ook een
prijsvriendelijke buitencamera op
de markt. Net als de EM6410 onder-
steunt dit exemplaar de opname
van full-hd-beelden. De adviesprijs
bedraagt 74,99 euro. Overigens lig-
gen de werkelijke verkoopprijzen van
de drie bewakingscamera’s bij veel
(web)winkels beduidend lager.
Beelden opslaan
Uiteraard wilt u de camerabeelden
opslaan, zodat u bij verdachte activi-
teiten het filmmateriaal kunt terug-
kijken. Voor de opslag van beelden
bevat iedere Eminent-camera een
micro-sd-kaartslot. Bij de EM6400
bevindt deze gleuf zich aan de boven-
kant. Bij de EM6410 vindt u die aan de
onderzijde van de beweegbare came-
rabol. Bij de EM6420-buitencamera
kunt u de micro-sd-kaart plaatsen
na eerst twee schroefjes te hebben
losgemaakt (afbeelding 4).
De maximale ondersteunde
capaciteit bedraagt vanuit de fabriek
64 GB en na een firmware-update
128 GB. Prik de geheugenkaart in de
gleuf totdat u een zachte klik hoort.
De ip-camera verwijdert bestaande
gegevens van de micro-sd-kaart.
Snelle montage
De montage van een Eminent-camera
is een simpel karweitje. De fabrikant
levert namelijk montagemateriaal
mee, zoals schroefjes en pluggen.
Hiermee schroeft u het bevesti-
gingsplaatje van de ip-camera aan
computeridee.nl
Plaats een micro-sd-
kaart in het daarvoor
bestemde kaartslot.
een muur of plafond (afbeelding 5).
Vervolgens draait u de bewakings-
camera met behulp van schroefdraad
op de bevestigingsplaat. Dankzij
de kogelconstructie past u de hoek
gemakkelijk aan.
Een nadeel van budgetcamera’s is
dat de behuizing veelal bestaat uit
kunststof. Hierdoor zijn ze gevoeliger
voor schade. Hang ze dus bij voor-
keur op een hoge plek waar mensen
er niet zo gemakkelijk bij kunnen.
De EM6420-buitencamera is weers-
bestendig, maar de behuizing is niet
bijster robuust. Komt er een keer een
voetbal tegenaan, dan is het maar
de vraag of de camera dat overleeft.
Kies dus zorgvuldig een geschikte
ophanglocatie. Overigens vereisen
de apparaten netvoeding.
Monteer ze daarom in
de buurt van
5
een stop-
con-
tact.
Voor de
buiten-
camera is
een gat boren
onvermijdelijk,
om de voedings-
kabel te kunnen
leiden.
E-Smartlife installeren
Waar voorheen uitgebreide com-
puterprogramma’s ip-camera’s aan-
stuurden, regelt u de boel tegenwoor-
dig vanuit een mobiele app. Open op
uw toestel de App of Play Store en
installeer de toepassing E-SmartLife.
Videobewaking
Draaien en kantelen
Bezitters van de EM6410 kunnen de zogeheten pan-
tilt-functie gebruiken. Dat betekent dat de camera-
lens automatisch kan draaien en kantelen. Op die
manier past u op afstand de hoek aan en kunt u tot
op zekere hoogte personen zelfs volgen. Het bereik
bedraagt horizontaal 355 graden en verticaal 155
graden. Onder het livebeeld tikt u op Richting, waar-
bij u met de pijltjesknoppen de camerahoek wijzigt.
Met de pan-
tilt-functie past
u met de pijltjes
in de app de
filmrichting aan.
Tik op Maak een nieuw account en
kies Akkoord om de voorwaarden
te accepteren. Vervolgens vult u een
geldig e-mailadres in, waarna u tikt
op Haal verificatiecode op.
op Open uw
e-mail en typ in de app de zescijferige
code over die u hebt ontvangen.
Nadat u een wachtwoord
hebt gekozen, bevestigt u
met Voltooid. Mogelijk vraagt
E-Smartlife toestemming om berich-
Gebruik het ten te sturen en toegang tot blue-
meegeleverde tooth. Accepteer deze verzoeken.
montagemateriaal
om de camera aan Camera toevoegen
de muur of het Meld de ip-camera nu bij de
plafond te hangen. E-Smartlife-app aan. Tik op Apparaat
toevoegen en wijs in het overzicht
het juiste typenummer aan. Het is
de bedoeling om de stekker van de
bewakingscamera in het stopcontact
te steken en de aan/uit-schakelaar
van het apparaat in te drukken. Als
6 | 2020 41
 6 7
het goed is, hoort u een kort
deuntje en (na een tijdje)
twee pieptonen. Tik op Naar
de volgende stap. Voer het
wachtwoord van uw draad-
loze thuisnetwerk in en kies
Bevestigen (afbeelding 6).
Via Doorgaan verschijnt er
een qr-code in beeld. Houd
het smartphonescherm zo’n
vijftien á twintig centimeter
voor de cameralens totdat
de apparatuur een luide
piep laat horen. Bevestig via
Pieptoon gehoord en kies
Voltooid. Mogelijk verschijnt er een
melding dat er nieuwe firmware voor
het apparaat beschikbaar is. Tik in
dat geval achtereenvolgens op Nu
updaten, Update en Start update
(afbeelding 7).. Houd rekening met
een wachttijd van enkele minuten.
Live koekeloeren
U kunt nu altijd en overal livebeelden
van de camera opvragen (afbeel-
ding 8).. Een voorwaarde is wel
dat uw smartphone is verbonden
met (mobiel) internet. Overigens
ondersteunen de producten allemaal
nachtzicht via infraloodlampjes, dus
ook ’s nachts staan deze waakhonden
paraat.
Alle besproken Eminent-camera’s
bezitten een microfoon. Dat betekent
dat u geluid kunt horen. Standaard
staat deze optie uitgeschakeld. Wil
je 'm inschakelen, tik dan linksonder
binnen het videobeeld op het pic-
togram met de luidspreker. Wenst
42 6 | 2020
Zodra u het juiste
wachtwoord op-
geeft, maakt de
camera verbinding
met het draadloze
netwerk.
Via nieuwe firm-
ware voegt de
fabrikant soms
functies toe aan het
camerasysteem.
8 kan opslaan, moet het opslagmedium
Nadat u de ip-
camera met de app doorgeven. Nuttig als u bijvoorbeeld
verbonden hebt, ziet uw (klein)kinderen ergens op wilt
u live wat er in uw aanspreken of in een extreem geval
huis gebeurt. inbrekers wilt laten schrikken.
u groot beeld, gebruik dan
rechtsonder het pictogram
met het vierkantje en de
twee pijlen.
De app toont beelden in de
hoogste resolutie. Resulteert
dat in haperingen? Tik dan
op HD om de resolutie te
verlagen. Handig is de func-
tie Spreken. Zodra u daarop
tikt, vraagt de app toegang
tot de microfoon van de
smartphone. U kunt nu een
gesproken boodschap aan de
personen op het camerabeeld
9 10
Bepaal in het
hoofdmenu de
gevoeligheid van de
bewegingssensor.
Ontvang na een
bewegingsdetectie
een pushbericht en
bekijk direct de
beelden.
Opnames maken
De meerwaarde van een bewakings-
camera is dat het apparaat tijdens
uw afwezigheid opnames maakt. De
besproken ip-camera’s nemen niet
continu op. Dat is maar goed ook,
want anders is de geheugenkaart
binnen de kortste keren vol. De
ip-camera maakt gebruik van bewe-
gingsdetectie: de opname begint
zodra iemand of iets beweegt.
Voordat de micro-sd-kaart filmpjes
eerst worden geformatteerd. Hier-
voor tikt u rechtsboven op het picto-
gram met het potlood en kiest u voor
instellingen. Bevestig met
SD-kaart instellingen
OK om de formatteeractie te starten.
Keer terug naar het livebeeld en tik
op het pijltje om het hoofdmenu te
openen. In dit scherm voegt u even-
tueel ook meer Eminent-camera’s toe.
Tik op het rennende poppetje om de
bewegingsdetectie te activeren en
druk ook op de opties SD opname en
Gevoeligheid. Zet u de laatstgenoem-
de instelling op Hoog, dan maakt de
camera al bij het minste of geringste
een opname. Ontvangt u daardoor
veel valse meldingen, zet de instelling
dan weer terug op Laag of Gemiddeld
(afbeelding 9). Overigens ontvangt
u bij iedere bewegingsdetectie een
pushbericht op uw mobiel. Tik op
deze melding om de bijbehorende
beelden te bekijken (afbeelding 10).
Tik op het pictogram van de bewa-
kingscamera om naar het livebeeld
terug te keren. Onder het livebeeld
bevinden zich opties om een
schermafbeelding te maken en een
handmatige opname te starten. Via
Afspelen bekijkt u de beelden terug.

Bewakingscamera
van Foscam
Foscam C2M
Foscam is in Nederland marktleider
van de verkoop van ip-camera’s.
Het merk heeft veel interessante
producten. Kortom, genoeg reden
om óók de configuratie van een Fos-
cam-camera uit de doeken te doen.
De Nederlandse importeur stuurde
de prijsvriende-
lijke C2M op
(afbeelding
11). Dit is
een binnen-
camera
met een
resolutie
van 1920 ×
1080 pixels.
De ip-
camera onder-
steunt verder
nachtzicht, bewegingsdetectie en
tweewegaudio. Dit laatste houdt in
dat u zowel geluid kunt horen als
personen op afstand
kunt toespreken.
De functies komen
daarmee overeen
met de Eminent-came-
ra’s. Toch is er een belangrijk verschil:
op uw verzoek bewaart Foscam
opnames op een onlineserver. Het
voordeel is dat u daarmee altijd
toegang tot de beelden hebt, zelfs
wanneer iemand de camera steelt.
Een nadeel is dat deze aanvullende
dienst geld kost. Niet-betalende leden
kunnen de beelden slechts acht uur
opslaan.
De Foscam C2M ondersteunt overi-
gens ook lokale opslag. U kunt er een
micro-sd-kaart van maximaal 128 GB
in kwijt. Gevorderde gebruikers kun-
nen de beelden op een nas opslaan,
bijvoorbeeld via een opslagapparaat
van Qnap of Synology. Foscam han-
teert een adviesprijs van 69,95 euro.
Camera aansluiten
De behuizing heeft een geïntegreer-
de wifi-antenne. Aan de achterzijde
is een bekabelde netwerkaansluiting
beschikbaar. De makers raden aan
om voor de configuratie het apparaat
eerst via een snoertje op het netwerk
aan te sluiten. Om die reden positi-
oneert u de C2M in eerste instantie
vlakbij een router of switch.
Sluit de camera met de meege-
leverde ethernetkabel aan op het
netwerkapparaat. Steek daarna
computeridee.nl
12
11
Ondanks zijn bescheiden
behuizing biedt de Foscam
C2M veel waar voor zijn geld.
de stekker van de
voedingskabel in het
stopcontact. U hebt nu
de Foscam-app nodig, deze
is beschikbaar voor Apple en Android.
Met veegbewegingen neemt u de
voorgestelde functies door, waarna u
kiest voor Start Foscam.
Zonder account kunt u de ip-came-
ra niet gebruiken. Zodra u dat hebt
aangemaakt, tikt u achtereenvolgens
op het plusteken, IP Camera en Vol-
gende. De app vraagt nu om met de
smartphonecamera de qr-code op de
achterkant van de bewakingscamera
te scannen (afbeelding 12). Geef de
aangemelde ip-camera vervolgens
een naam. Druk op de afspeel-
knop van de voorbeeldweer-
gave. Foscam heeft een extra
veiligheidsstap ingebouwd:
elke ip-camera krijgt van u
een eigen gebruikersnaam
en wachtwoord. Als dat is
geregeld, geeft de gebruiks-
vriendelijke app bij enkele
functies een korte toelichting.
Hierna verschijnt het livebeeld
(afbeelding 13).
Aanmelden op wifi
Nu de Foscam C2M succesvol
is verbonden met het netwerk,
wilt u de ip-camera waarschijn-
lijk draadloos gebruiken. Tik
rechtsboven op het tandwiel-
Videobewaking
13
Scan met de
smartphone de
qr-code op de
achterkant van de
ip-camera om het
apparaat aan te
melden.
Ook ’s avonds met
kunstlicht laat de
Foscam C2M een
scherp livebeeld zien.
Scout de dief!
pictogram en kies voor Netwerk. Na
even wachten verschijnt er een lijst
met beschikbare draadloze verbindin-
gen. Tik op uw netwerknaam en vul
het bijbehorende wachtwoord in.
Mogelijk ziet u tweemaal de net-
werknaam staan. Dit komt doordat u
deze camera zowel op de 2,4GHz- als
5GHz-frequentieband kunt aansluiten.
Een voordeel, want meer keuze bete-
kent minder kans op conflicten met
De Foscam-came- naburige netwerken. Als de draadloze
ra herkent personen, verbinding is gelukt, kunt u de net-
zodat u minder last werkkabel loskoppelen.
hebt van valse U hebt nu alle vrijheid om de
waarschuwingen. ip-camera op de gewenste plek te
monteren. Gebruik hiervoor
14 de twee meegeleverde
schroefjes en stel aan de
hand van de twee scharnie-
ren de gewenste hoek in.
De Foscam-app biedt nogal
uitgebreide gereedschap-
pen. Reserveer daarom
voldoende tijd om deze
toepassing te verkennen.
De persoonsdetectie-
functie is een absolute
meerwaarde, want daarmee
vermindert u de kans op
valse meldingen (afbeel-
ding 14). Controleer tot slot
in de instellingen ook nog
of er een firmware-update
klaarstaat.
6 | 2020 43
Een abonnement
dat precies bij
uw wensen past
 Bij Computer Idee kunt u nu zélf bepalen hoe u uw
abonnement wilt hebben. Betaalt u liever in één keer
voor het hele jaar, per halfjaar of doet u dit liever
maandelijks? We hebben drie abonnementsvormen.
Kies zelf de voor u ideale variant.

1
GRATIS LEZEN
EEN JAAR op pc, tablet
en smartphone
26 edities Computer Idee
VOOR MAAR
(€2,96 PER EDITIE)
€ 77,—

2 EEN HALFJAAR
13 edities Computer Idee
Meest
VOOR MAAR
(€3,29 PER EDITIE)
€ 42,75 f lexibele
keuze

3 IEDERE MAAND
2 edities Computer Idee
(MAANDELIJKS OPZEGBAAR)

VOOR MAAR
(€3,48 PER EDITIE)
€ 6,95

GA NAAR WWW.COMPUTERIDEE.NL/ABONNEREN
 ze n d in g e n o n d e m a n d
Radio-uit
Luister óf steel
Met de komst van internet en
afleveringen beschikbaar zijn.
Heel handig is dat in het
overzicht de afleveringen
streamingdiensten als Spotify werd die u al hebt beluisterd,
gedacht dat dit het einde voor de radio verdwijnen. Zo ziet u
zou betekenen. Niets bleek minder altijd alleen afleve-
ringen staan die u
waar: de radio trekt nog steeds vele nog niet kent. Als
luisteraars. Wel zijn er andere vor- u Spotify Premium
hebt, kunt u de
men van audiovermaak bijgekomen, podcastafleveringen
zoals de podcast. In Nederland lokaal opslaan.
Als u bijvoorbeeld
verschijnen er wekelijks honderden. gaat vliegen kunt u
Welke zijn leuk om te luisteren? En hoe ze vervolgens offline
afspelen.
maakt u zelf een podcast? Net als op Spotify staan
Tekst Robert Zomers
er ook op het audioplatform
Soundcloud veel podcasts. Het

H
et internet heeft de afgelopen twintig
jaar voor twee grote verschuivingen in
het medialandschap gezorgd. Allereerst
willen we (onder meer) muziek, film, series,
programma’s on demand kunnen opvragen. Dus op het
moment dat wij zelf willen gaan kijken. En op de twee-
de plaats heeft internet het ons makkelijker gemaakt
om zelf materiaal te delen. De podcast is daar een mooi
voorbeeld van. Niet alleen luisteren we meer naar dit
soort radio-uitzendingen on demand, we maken en
publiceren ze ook eenvoudig zelf.
Podcast-app
Er zijn inmiddels tientallen aanbieders
van podcasts. Als u wilt beginnen met
luisteren naar deze uitzendingen, dan
is het handig om te kijken of u mis-
schien al een geschikte app hebt. Als
voordeel van dit platform is dat
het gratis is en op elk apparaat is te
u over een iPad of iPhone beschikt, gebruiken. Zowel voor iOS als voor
dan staat daar standaard al een pod- Android is er een app beschikbaar,
cast-app op geïnstalleerd (afbeelding maar u kunt Soundcloud ook gewoon
1). Mocht uw Apple-apparaat dit niet via uw browser bezoeken via www.
hebben, dan kunt u via de App Store soundcloud.com. Hier kunt u veel
de app Apple Podcasts downloaden. shows zonder kosten beluisteren.
Hebt u een Android-telefoon? Ook
dan is het niet altijd nodig om een 2
aparte podcast-app te downloaden.
Veel mensen luisteren al muziek via
Spotify en deze streamdienst biedt
een grote bibliotheek met podcasts.
Als u op Bibliotheek tikt in de Spotify-
app kunt u bovenaan podcasts selec-
teren (afbeelding 2).
Hier kunt u ook zien welke
podcasts u volgt en of er nieuwe

1 In Apple Pod-
casts krijgt u direct
een overzicht van
mogelijk interes-
sante shows om te
beluisteren.

In Spotify kunt
u precies zien
welke podcasts
u volgt.

46 6 | 2020

de show
Het opnemen van een podcast kunt u ook
doen met een app op uw telefoon.
Microfoon als start
Voor het opnemen van een podcast
hebt u niet veel nodig. Een ding is
wel heel belangrijk: een microfoon.
Nu is een nieuwe opnamemicrofoon
best prijzig en als u wilt beginnen
met een podcast, kan dit een
behoorlijke drempel zijn. Gelukkig is
er een gratis alternatief. We hebben
tegenwoordig allemaal wel een
smartphone op zak én daar zit een
goede microfoon in. We moeten er
tenslotte mee kunnen bellen.
De microfoon is bij de meeste
smartphones prima in staat om
een podcast mee op te nemen. Uw
telefoon is al ingesteld op het onder-
drukken van het omgevingsgeluid;
de microfoon pikt voornamelijk het
stemgeluid op. Om opnames te kun-
nen maken, gebruikt u bijvoorbeeld
de opname-app Dictafoon van iOS.
Op een Android-telefoon kunt u altijd
een gratis opname-app downloaden.
Wij adviseren: Easy Voice Recorder
computeridee.nl
3
(afbeelding 3)
3). Als u de app hebt
gevonden en gedownload, is het
belangrijk een rustige plek te vinden
waar u kunt beginnen met opnemen.
Knippen en plakken
Als u een mooie opname hebt, is
het zaak om daar een compacte
aflevering van te maken. Het voordeel
van een podcast is dat u fouten en
oninteressante delen eruit kunt knip-
pen. Zo kunt u de luisteraar een goed
afgewerkte aflevering presenteren.
Voor het bewerken van audio hoeft
u geen dure software aan te schaffen,
want er is al lange tijd een uitstekend
gratis alternatief: Audacity. Met dit
programma kunt u verschillende
audiosporen onder elkaar zetten,
knippen in een aflevering en de audio
nabewerken als u bijvoorbeeld min-
der bas wilt in de stemmen (afbeel-
4). U kunt Audacity downloaden
ding 4)
via www.audacityteam.org.
Maak er een podje van!
Bewerken audiobestand
Om te beginnen met het bewerken
van uw geluidsbestand in Audacity
klikt u op Bestand en vervolgens op
Openen. Open het audiobestand dat
u hebt gemaakt met de opname-
apparatuur op uw telefoon. Het
geluidsspoor verschijnt hiermee in
Audacity. Om nauwkeurig te kunnen
knippen, is het handig om even een
Podcasts
Luistertips
Het vinden van een podcast die bij uw interesses
past, is een kleine uitdaging. Spotify en Apple
Podcasts geven gelukkig wel wat suggesties .
Hieronder drie Nederlandse podcasts die wij
kunnen aanraden.
Krokante leesmap
Op papier gaat deze podcast over tijdschriften. In
de praktijk wordt er vooral lekker geouwehoerd
door de drie presentatoren Noortje Veldhuizen,
Roelof de Vries en Marcel van Roosmalen. Dit is
een leuke podcast met veel humor, en soms
komen er best leuke tijdschriften voorbij, zoals
Computer Idee.
Echt gebeurd
De verhalen in deze podcasts hebben als overkoe-
pelend thema dat ze echt zijn gebeurd. De verha-
len worden verteld door degene die het heeft mee-
gemaakt. Dat levert meestal bijzondere afleverin-
gen op. Bovendien duren de afleveringen niet al te
lang. Daarmee zijn ze perfect om even tussen de
bedrijven door te beluisteren.
1.44mb
Nee, deze podcast gaat niet over diskettes. Het gaat
over hedendaagse, technologische ontwikkelin-
gen. Zeker een leuke podcast om op de hoogte te
blijven.
paar keer op het Vergrootglas te
klikken. Daarmee kunt u op de secon-
de nauwkeurig knippen. Selecteer
vervolgens het deel dat u liever niet
meer wilt horen en druk op Delete.
Wat bij een goede podcast
natuurlijk niet mag ontbreken, is een
pakkende intro. Die kunt u toevoegen
met Audacity. Als u een rechtenvrije
In Audacity kunt introtune zoekt, kunt u terecht op
u audio-opnames www.free-stock-music.com. Hier
bewerken en downloadt u gratis muziek en leuke
opknippen tot een geluidseffecten die u aan uw podcast
compacte afleve- kunt toevoegen. Als u een muziekje
ring. hebt gevonden, klikt u in Audacity op
4
6 | 2020 47
Podcasts

Weet wat u wilt vertellen

Denk voor het opnemen goed na waar de podcast
over moet gaan. Het best is om de podcast niet te
lang te laten duren. Uiteraard zijn er succesvolle
podcasts die langere afleveringen hebben, maar
de meeste mensen luisteren naar podcasts die
een halfuur tot maximaal drie kwartier duren.
Om te zorgen dat u binnen een bepaalde tijd blijft,
is het handig om een (stille) timer te zetten. Het
kan u ook helpen om eerst een kort script te
schrijven. Daarmee is duidelijk waarover u het
gaat hebben. U zorgt daarmee ook voor een goe-
de rode draad in uw aflevering.

Bestand en vervolgens op Importeer 6

audio. Selecteer het audiobestand dat
u wilt toevoegen en klik op Openen.
Het audiobestand wordt nu als extra
spoor toegevoegd onder uw pod-
cast-opname (afbeelding 5). Met de
Schuifknop regelt u dat uw opname
precies na het intromuziekje begint.
Als u helemaal tevreden bent met
uw podcast, kunt u deze opslaan
en exporteren. Klik in Audacity op
Bestand en vervolgens op Exporte-
ren. Er zijn verschillende opties voor
het soort bestand, maar de meeste nog wereldkundig worden gemaakt.
podcastplatformen accepteren mp3 Het is niet eenvoudig om uw podcast
en wav. Voor de beste kwaliteit wordt meteen op een van de grotere plat-
wav aangeraden. Het is verstandig formen als Spotify te krijgen. Daarom
om uw podcast ook als project op te adviseren we om te beginnen bij
slaan. Als u voor de publicatie een Op Soundcloud
foutje ontdekt, kunt u nog aanpassin- kunt u gratis uw 7
gen doen in Audacity. Klik daarom op podcast publiceren.
Bestand en op Project opslaan.
Deel uw pod-
Podcast publiceren cast met uw vol-
Nu u een mooie eerste aflevering gers via social
hebt afgeleverd, moet deze natuurlijk media of de link.

5 Soundcloud. Op deze website kunt u

naast podcasts luisteren ook gratis
podcasts uploaden, tot een maximum
van drie uur audiomateriaal per
maand (afbeelding 6).
U maakt hiervoor een account
aan bij Soundcloud. Bovenaan de
webpagina kunt u vervolgens op
Uploaden klikken. Kies uw bewerkte
aflevering op uw computer en begin
met uploaden. Terwijl de audio naar
Soundcloud wordt verstuurd, kunt
u uw podcast-aflevering een Titel
geven. Vergeet ook niet een mooie
Afbeelding toe te voegen. Selecteer
vervolgens het Genre waarin uw
podcast valt en klik op Opslaan. Gefe-
liciteerd! Uw eerste podcastaflevering
staat online. U kunt deze nu delen via
social media of via de link die op uw
Zorg dat uw intromuziek voor uw audio-opname komt te staan. scherm verschijnt (afbeelding 7).

48 6 | 2020
GENIET VAN VEILIG INTERNET, SAMEN MET
110 MILJOEN GEBRUIKERS WERELDWIJD
ESET.NL/BEGINMETONS

Voor
Valenti jnsdag?
a n e t z o m o o i a ls li e fd e !
Gra ti s s o f tw a re is b i jn
Kleurtje
Wie over een wat meer geavanceerde
fotobewerker beschikt, kan eenvoudig
afbeeldingen mengen met een gekleurde
laag om ze op die manier van een tintje te
voorzien. Vroeger gebeurde dat al vóór het
fotograferen door een gekleurd filter voor
de lens te plaatsen. Daarmee kon je dan een
warme of koele sfeer creëren en de grijs-
tinten van een zwart-witfoto vooraf naar je
hand zetten. Met Opanda PhotoFilter kunt u
uw afbeeldingen softwarematig te lijf gaan.
Het aardige is daarbij dat het programma
de exacte kleuren gebruikt van de filters
die fotografen vroeger gebruikten van de
merken Kodak, Cokin en Hoya.
Wat: Opanda PhotoFilter Taal: EN
Snel binnenhalen? www.computeridee.nl/downloads
50 6 | 2020
Tekst Ap de Smits
Nop
Luistervink
In een grijs verleden luisterden we onder-
weg of op het strand naar muziek via een
transistorradio. We kunnen het ons haast
niet meer voorstellen dat we alleen voor
dat doel een speciaal apparaat moesten
meezeulen (want ze waren soms best groot).
Nu kunnen we op de smartphone altijd en
overal luisteren naar onze favoriete zenders,
bijvoorbeeld met JUKE. Deze app is welis-
waar van Talpa, maar biedt toegang tot een
Chaotisch grote selectie zenders van eigen bodem,
In de jaren 60 werden de eerste experi- waaronder die van de NPO. Daarnaast krijgt
menten gedaan met het voorspellen van u toegang tot allerlei podcasts en zijn er
het weer door een computer. Men ont- kanalen met muziek voor een bepaalde
dekte daarbij dat een piepkleine wijziging gelegenheid of stemming.
in de begintoestand na enkele dagen een Wat: JUKE Taal: NL
totaal ander weerbeeld kon opleveren.
Dit fenomeen bleek ook op andere terrei-
nen te gelden, en zo ontstond een heel
nieuwe wetenschap: de chaostheorie.
Afbeeldingen van verschijnselen hieruit
leveren vaak prachtige plaatjes op,
zoals de bekende Mandelbrot-fractal. In
Fractal Zoomer kunt u zelf spelen met dit
moois in tientallen systemen, uw eigen
varianten bedenken en afbeeldingen nog
mooier maken.
Wat: Fractal Zoomer Taal: EN
Lijst raadplegen per jaar, statistieken opvragen
De uitzending van de Top 2000 ligt al en meer. Het eenmalig downloaden van
weer ver achter ons, maar hij ligt ook vóór data duurt lang, maar daarna is het een
ons, want uiteraard komt het populaire rijke bron van muzikale kennis.
muziekfestijn ook eind 2020 weer langs. Wat: Top 2000 Database Taal: NL
Maar wat stond er eigenlijk in de allereerste
lijst in 1999? Hoe vaak hebben The Beatles
er in de afgelopen 20 jaar in gestaan? Welke
nummers waren door de jaren heen het
succesvolst of keerden na een afwezigheid
terug? Op al deze vragen geeft de app Top
2000 Database het antwoord. U kunt lijsten
 Voor Nop

Pictogram
Tussen de breinen van westerlingen
en Aziaten bestaan verschillen die het
gevolg zijn van het sterk uiteenlopende
schrift. Waar wij een handvol cijfers en
letters moeten leren, moet de Aziaat vele
karakters kunnen herkennen. De verschil-
len worden echter kleiner omdat wij ook
steeds meer gebruikmaken van commu-
nicatie via plaatjes, onder andere in de
vorm van pictogrammen. Met Greenfish
Icon Editor Pro maakt u die probleemloos
zelf dankzij een uitgebreide collectie
tekengereedschap. Wie geen zin heeft
om helemaal blanco te beginnen, kan ook
pictogrammen binnenhalen uit meerdere
bronnen.
Wat: Greenfish Icon Editor Pro Taal: EN
Leergierig I
Een mens is nooit te oud om te leren en de
computer kan daarbij een nuttige rol ver-
vullen. Zelf interactief spelen met begrippen
is vaak leerzamer dan het opnemen van
droge stof uit een boek. Academo biedt u
tientallen interactieve demo’s op gebieden
als wiskunde, natuurkunde, muziek en
geografie. Wist u bijvoorbeeld dat je ook
muziek kunt maken met 19 verschillende
noten in plaats van 12? Weet u waar alle
hoofdsteden op aarde te vinden zijn, of waar
we de meeste sterren kunnen zien? Weet u
waarom vliegtuigen soms zulke vreemde
routes vliegen? Academo geeft antwoord op
deze en andere vragen.
Wat: Academo Taal: EN
Ge tip t!
door lezer
Hans Colle
Logisch
We worden vrijwel dagelijks via de
media aangespoord om toch vooral te
gaan sporten, want dat is goed voor de
gezondheid, naar men zegt. Over het in
conditie houden van ons brein hoor je
helaas veel minder. Gelukkig tipte Hans
Colle ons over Logyx Pack, een bundel
met een kleine 150 hersenkrakers voor
één of twee spelers. Sommige van de
spelletjes zijn varianten op bekende
thema’s zoals mijnenveger, reversi of
mastermind, maar veel van de puzzels
zijn nieuw en bevatten vaak vele levels. Al
met al biedt het Logyx Pack dus een zeer
uitgebreide sportschool voor uw brein
waar u menig uurtje kunt zweten.
Wat: Logyx Pack Taal: EN

Leergierig II
Wie na het moois op Academo (hier rechts-
boven) nog niet is uitgeleerd, kan de nodige
uurtjes doorbrengen met de avondschool-
cursussen van LifeHacker. Hier vindt u
een groot aantal videolessen (waarvan de
inhoud soms ook als pdf beschikbaar is)
over allerlei onderwerpen, die vaak iets te
maken hebben met computers. Ze variëren
van het bouwen van een pc en het optima-
liseren van het netwerk tot het gebruik van
de computer voor allerlei (creatieve) projec-
ten zoals het maken van muziek, het werken
met 3D-software, tekenen en schilderen,
digitale fotografie, foto- en videobewerking
en programmeren.
Wat: LifeHacker Nightschool Taal: EN
Tip ons!
Kent u gratis software die we beslist moe-
ten noemen? Stuur een mailtje met uw
naam, de naam van het programma en het
internetadres waar we het kunnen down-
loaden naar voornop@computeridee.nl
en vergaar eeuwige roem.
Gezocht
Soms ontkomen we er niet aan om iets in
het register van Windows aan te moeten Volgende keer
passen. De ingebouwde register-editor In de volgende Voor Nop zoomen we in,
RegEdit heeft echter als nadeel dat we bewerken we audio-tags en herkennen
bij het zoeken alleen van de ene naar we foutcodes.
de andere vindplaats van een zoekterm
kunnen springen. Vaak is het fijner om
alle gevonden registersleutels in één
overzicht te kunnen zien.
Het sublieme Registry Finder biedt die
mogelijkheid en is bovendien lekker snel.
Uiteraard kunt u er alles mee wat met
RegEdit kan, dus ook sleutels aanmaken
en bewerken. Bovendien kunt u resul-
taten van meerdere zoekopdrachten
vergelijken en externe registerbestanden
openen.
Wat: Registry Finder Taal: EN

computeridee.nl 6 | 2020 51
Vers bekeken

Een gewaarschuwd mens ...

‘Kijk papa, zonder randen!’
De Samsung Q950TS is bijzonder
dun (1,5 cm), voorzien van een zeer
scherp 8K-scherm en uitgerust met
slimme software, zodat u de tv met
uw stem kunt bedienen. Aan de
achterkant van de tv zitten meerdere
luidsprekers die bovengemiddeld
geluid beloven, wat bijzonder zou
zijn omdat het apparaat zo dun is.
Toch zijn het vooral de minimale
schermranden die de aandacht
trekken. Met 2,5 millimeter aan de
boven- en zijkanten ziet u praktisch
geen rand om het scherm, waardoor
het beeld nog indrukwekkender
overkomt. Samsung wil nog niet
zeggen wanneer en voor welke prijs
de tv op de markt verschijnt.
Prijs n.n.b.
www.samsung.com
De ScanWatch van Withings is een horloge met ver-
rassend veel functies. De ingebouwde hartslagmeter
– medisch goedgekeurd – waarschuwt voor AFIB (een
hartritmestoornis) en de slaapstoornis apneu. Het horloge
kan ook een hartfilmpje maken. Deze informatie is zicht-
baar op het kleine oledschermpje op de wijzerplaat of in
de bijbehorende Health Mate-app. De ScanWatch is water-
dicht, gemaakt van staal en saffierglas, en houdt het een
kleine twee weken vol op een acculading. Meldingen van
uw Android-smartphone of iPhone worden desgewenst ook
op het horloge getoond. Withings verkoopt de ScanWatch
in verschillende kleuren en twee versies: een voor kleinere
en een voor grotere polsen.
€ 250,- (38 mm) en € 300,- (42 mm)
www.tiny.cc/scanwatch

Spectaculaire elektronica
De slimste tech
In januari vond traditiegetrouw de CES plaats, de
grootste tech- en elektronicabeurs van het jaar.
Talloze fabrikanten toonden er hun apparatuur;
van slimme wasmachines en robotstofzuigers tot
concept-smartphones, laptops en hoofdtelefoons.
Welke producten vielen op? We praten u even bij.
Tekst Rens Blom

Opgevouwen staat netjes

In mei 2019 toonde Lenovo al
een glimp van zijn vouwbare
Windows 10-tablet, en op de
CES zijn eindelijk alle details
bekendgemaakt. De ThinkPad X1
Fold heeft een oledscherm van 13,3
inch dat u als een boek kunt vouwen.
Het apparaat wordt zo aanzienlijk
compacter. U kunt de onderste
schermhelft ook als virtueel toetsen-
bord gebruiken. De Fold draait op
een Intel-processor met 8 GB werk-
geheugen en weegt 1 kilo. De accu
moet maximaal 11 uur meegaan en
laadt snel op via usb-c. Lenovo brengt
de Fold halverwege dit jaar uit, maar
een Nederlandse release is nog niet
bevestigd.
Vanaf circa € 2600,-
www.lenovo.com

52 6 | 2020
 Vers bekeken

Voor veeleisende gamers
Gaat u een nieuwe pc kopen of samenstellen
en wilt u gamen in full-hd? AMD introduceerde
op de CES zijn nieuwe Radeon RX 5600
XT-videokaart, bedoeld voor ‘ultiem’ gamen
in full-hd-resolutie (1920 bij 1080 pixels). De
videokaart heeft 6 GB geheugen en speelt
volgens AMD alle populaire spellen beter
af dan de GTX 1060 en GTX 1660 Super van
grote concurrent Nvidia. Of dat echt zo is,
moeten onafhankelijke tests gaan uitwijzen.
Onder meer MSI, Gigabyte, ASUS en Sapphire
gaan eigen RX 5600 XT-kaarten verkopen.
Circa € 289,-
www.tiny.cc/rx5600
(On)zichtbare camera’s
OnePlus toonde op de CES zijn eerste
concept-smartphone. De Concept One is in
feite een aangepaste versie van de prijzige
OnePlus 7T Pro McLaren. Nieuw is het
elektrochroomglas op de achterkant, waar
de camera’s achter schuilgaan. Dit glas is
standaard niet transparant, waardoor de
cameralenzen bijna onzichtbaar zijn. Als u
de camera-app opstart, wordt het glas in 0,7
seconden transparant, zodat u direct een
foto kunt maken. Het speciale glas moet de
fotokwaliteit bovendien ten goede komen.
Het is nog niet bekend wanneer OnePlus
de techniek, die nog niet perfect is, in een
commerciële smartphone installeert.
Prijs n.v.t.
www.oneplus.com
Complete
bioscoopervaring
JBL’s nieuwste Bar 9.1 is bedoeld voor
wie bioscoopgeluid in zijn of haar
woonkamer wil. De soundbar (voor
onder de tv) bevat twee afneembare
luidsprekers die u achter uw bank
of stoel zet. Zo hoort u het geluid
letterlijk van alle kanten. Na tien uur
luisteren klikt u de luidsprekers terug
om ze op te laden. Het systeem komt
met een subwoofer van 10 inch, en
uiteraard werkt de Bar 9.1 met Dolby
Atmos, bluetooth en ondersteunt hij
Apple AirPlay 2 en Chromecast. Vanaf
het voorjaar te koop in Nederland.
€ 999,- www.tiny.cc/bar91

van
Ultrabook met vierkanter scherm
De Acer Swift 13 SF-313-52,
sinds eind januari te koop, is
een laptop die voldoet aan
Intels eisen voor Project Athena.
Zo ondersteunt hij wifi 6 en zijn
er een vingerafdrukscanner en
Thunderbolt3-aansluiting
aanwezig. De ultra-
et
tn
S po
book weegt 1,2 kilo, heeft een
accuduur van minimaal negen
uur en een Intel Ice Lake-proces-
sor met een werkgeheugen van
maximaal 16 GB. Het 13,5inch-
scherm toont een scherpe 2256
bij 1504 pixels en heeft een
afwijkende verhouding van 3:2.
Het display is dus vierkanter dan
een traditioneel scherm, wat
vooral handig is bij het lezen en
schrijven van teksten. De Swift 13
draait op Windows 10.
Vanaf € 699,-
https://nl-store.acer.com
2020
Veertig uur
luisterplezier
Draadloze hoofdtelefoons zijn
er genoeg, in alle prijsklassen.
Jabra hoopt op een succes
met de nieuwe Elite 45h, een
bluetooth-hoofdtelefoon met
een beloofde accuduur tot
veertig uur, wat uitzonderlijk
lang is. Een kwartier opladen zou
weer genoeg zijn voor acht uur luis-
teren. De Elite 45h weegt circa 170 gram,
is opvouwbaar en heeft twee microfoons om
achtergrondgeluiden te dempen tijdens het telefoneren. Via die
microfoons kunt u ook uw favoriete spraakassistent gebruiken.
Een Nederlandse release is nog niet bevestigd.
Circa € 99,- www.tiny.cc/elite45

computeridee.nl 6 | 2020 53
 E e r s te h u lp b i j v id e o
Mediaproblem
De vorige keer hebben we ons oor te
luisteren gelegd en allerlei problemen
opgelost op het gebied van slecht
geluid op uw pc. Dit keer hebben we
vooral oog voor de beeldkwaliteit op
uw computer. We bespreken een aan-
tal veelvoorkomende videoproblemen
en we beantwoorden weer de nodige
vragen. Leest én kijkt u mee?
Tekst Toon van Daele
I
n dit artikel gaan we het hebben over een aantal
uiteenlopende problemen rond videoweergave.
Die problemen gaan van helemaal geen beeld
hebben tot het niet gelijklopen van beeld en
ondertiteling. Ook kijken we naar de problemen die
zich voordoen bij het roteren van videobeeld en het
kunnen streamen van video’s.
Kalibreer uw beeldscherm
Vindt u de kleuren op uw monitor niet mooi of
natuurgetrouw genoeg, dan kunt u daar een corri-
gerend kleurprofiel aan koppelen, bij voorkeur na
een kalibratie. Hebt u geen colorimeter, dan kan
het ook met het blote oog.
Tik kalibreren in de Windows-zoekbalk en kies
voor Beeldschermkleur kalibreren. Volg de instruc-
ties van de wizard. Na afloop is er automatisch een
passend kleurprofiel gecreëerd en aan uw beeld-
scherm gekoppeld. U kunt het kleurprofiel terug-
vinden door op uw bureaublad met uw rechter-
muisknop Beeldscherminstellingen te selecteren.
U kunt het profiel verwijderen of wijzigen door
naar Kleurbeheer te zoeken en de gelijknamige app
op te starten. Zodra u uw beeldscherm in het uit-
klapmenu selecteert, krijgt u de gekoppelde profie-
len te zien.
U kunt de
kleurweergaven
op uw monitor
bijsturen door
een kalibratiepro-
fiel te koppelen.
54 6 | 2020
Het beeld op mijn computer is niet goed, wat kan ik doen?
Net als we hebben gedaan bij audio-
problemen, gaan we eerst proberen
een oplossing te vinden met de
ingebouwde probleemoplosser
van Windows. Druk hiervoor op
Hoe los ik een codec-probleem op?
Wanneer uw pc bij het weergeven
van bepaalde video’s weigert beeld
of geluid (correct) weer te geven,
dan gaat het vermoedelijk om een
codec-probleem. Alle videobestanden
zijn immers gecomprimeerd met
speciale software. Dit wordt ook wel
codecs genoemd, wat staat voor com-
pressie-decompressie of codering-de-
codering. De meeste codecs resulte-
ren in enig kwaliteitsverlies, maar er
zijn ook videocodecs zonder verlies.
Zo kan de gratis tool MediaInfo (www.
tiny.cc/mediainfo) uw videobestanden
analyseren. MediaInfo weet u haarfijn
te vertellen van welke codecs gebruik
is gemaakt. Uw mediaspeler moet
voor een correcte weergave met de
Windows-toets+I en kies Bijwerken
en beveiliging, Problemen oplossen.
Scrol naar de rubriek Andere proble-
men detecteren en oplossen en klik
bij Video afspelen op Probleemop-
1
De ingebouwde
probleemoplosser
van Windows kan
u helpen bij slecht
beeld op uw com-
puter.
gebruikte codec overweg kunnen.
De VLC media player (www.tiny.cc/
vlcmp) is heel flexibel en bevat een
groot aantal codecs. Dit geldt niet
voor de Windows Media Player die
standaard in uw pc zit.
Wilt u de Windows Media Player toch
gebruiken, dan kunt u overwegen een
extra codecpack te installeren. Dit
doet u bij voorkeur nadat u een sys-
teemherstelpunt hebt aangemaakt.
Voor Windows (Media Player) komen
hiervoor Shark007’s Codec Pack
(www.shark007.net) en K-Lite (www.
tiny.cc/klite) in aanmerking. Zo lukte
het ons onder meer om een flv-video
met Sorenson Spark-codec (H.263) in
Windows Media Player af te spelen
na de installatie van de Shark007’s
Standard Codecs (afbeelding 2).
Na de installatie
van Shark007’s
Standard Codecs
kregen we deze
flv-video alsnog aan
de praat in Windows
Media Player.
 Goed bekeken

12
en
losser uitvoeren. De tool stelt u drie
opties voor (afbeelding 1).
De bovenste (Instellingen voor het
afspelen van video openen) heeft
vooral te maken met een mindere
videokwaliteit, met name bij hdr-
video. Verder in het artikel komen
we hierop terug. De tweede optie
(Instellingen voor beeldschermadap-
ter openen) helpt u bij het optimali-
seren van uw beeldscherm, zoals het
kleurprofiel en de schaalinstellingen.
Uw derde optie is: Ik wil doorgaan
met deze probleemoplosser.
Hiermee gaat de probleemoplosser
vooral na of het stuurprogramma
voor de grafische adapter is onder-
tekend en wat de hevc-codecstatus
is. Dit laatste is alleen van belang als
u hdr-video wilt afspelen.
Controleer uw driver
Een slecht beeld heeft vaak te maken met
een fout in het stuurprogramma. Vooral
wanneer u de installatie of updates van de
grafische driver overlaat aan Windows,
levert dit weleens problemen op. Gaat u
daarom na welke driver u hebt.
Druk hiervoor op Windows-toets+R en
voer devmgmt.msc in. Open Beeldscherm-
adapters en klik met uw rechtermuisknop
op de driver. Kies Eigenschappen en open
het tabblad Stuurprogramma voor meer
detailinformatie. Vergelijk de geïnstalleer-
de versie met de recentste versie op de
website van de fabrikant.
Als het nodig is, installeert u de nieuwste
versie. U kunt dit eerst proberen met Stuur-
programma bijwerken op het tabblad Stuur-
programma. Lukt dit niet, download dan de
laatste versie via de website
van de fabrikant. Mogelijk
moet u hiervoor eerst uw
huidige driver verwijderen
– via Apparaat verwijderen
op het tabblad Stuurpro-
gramma. Na het herstarten
installeert u de nieuwe dri-
ver.
Lukt het nog steeds niet?
Kijk dan of de fabrikant een
tool aanbiedt waarmee u
alle sporen van oude
drivers weghaalt.
Zorg dat u over de laatste driver
beschikt voor uw grafische kaart.

Hoe speel ik hdr-video af?

Om hdr-video’s (high dynamic range)
in Windows 10 te kunnen bekijken,
moet uw display aan enkele voor-
waarden voldoen. Zo is er
ondersteuning nodig voor
hdr10 en displayport 1.4 of
hdmi 2.0 en hoger. Daar-
naast moet uw grafische
kaart PlayReady 3.0 hwdrm
ondersteunen: minimaal
Nvidia GeForce 1000, AMD
Radeon RX 400 of Intel
UHD Graphics 600.
Of uw beeldscherm voor
hdr-video is geoptimali-
seerd, kunt u zelf nagaan.
Open in Windows Instellin-
gen en ga naar Apps, Video
afspelen, Windows HD
Color-instellingen. Selec-
teer het beeldscherm en
kijk bij HDR-video streamen
of er Ja staat (afbeelding 3). Als dit
niet zo is, schakelt u dan de opties
Afspelen HDR games en apps én
HDR-video streamen in. Gaat het om
een ingebouwd scherm, klik hier dan
ook op Kalibratie-instellingen wijzi-
gen en kies voor Volledig scherm.
Verplaats de schuifknoppen tot u een
optimale balans tussen de donkere
en heldere schermdelen hebt. Ver-
Dit beeldscherm is volgens kiest u rechtsonder Volledig
duidelijk niet ge- scherm afsluiten.
schikt voor hdr- Verder moeten op uw computer ook
videostreaming. de vereiste codecs voor 10bit-video
zijn geïnstalleerd, bijvoorbeeld HEVC
3
Wat moet ik doen als mijn audio
en video niet synchroon lopen?
Als bij sommige films of video’s de
audio en de video niet synchroon
lopen, dan kunt u proberen dit pro-
bleem op te lossen in de mediaspe-
ler. In Windows Media Player is dat
beperkt mogelijk. Open het tabblad
Organiseren en kies Opties. Ga naar
het tabblad Prestaties en plaats een
vinkje bij Frames verminderen om
audio- en videoweergave synchroon
te houden.
In de populaire VLC media player
4 beelden te krijgen. Verder kunt u hier
(High Efficiency Video Coding). Deze
codec kost in de Microsoft Store 0,99
dollar, maar u kunt ook kiezen voor
de gratis download: www.tiny.cc/
heifvid.
– die we u aanbevelen – is meer moge-
lijk. Loopt tijdens het afspelen de
audio achter, druk dan één of meer-
dere keren op de K-toets. U gebruikt
de J-toets als het beeld achterloopt.
Bij elke klik treedt er een audiover-
snelling of -vertraging op van vijftig
milliseconden (afbeelding 4).
U kunt deze aanpassingen ook
uitvoeren via het menu Extra, Spoor-
synchronisatie. Een positieve waarde
(als 0,900s) vertraagt de audio, een
negatieve versnelt die. Overigens
vindt u in ditzelfde venster vergelijk-
bare instellingen terug om het onder-
titelspoor beter in sync met de video-
nog de Ondertitelsnelheid (in fps)
instellen en de Ondertitelduur-factor.
Experimenteer met deze waarden
voor een optimaal resultaat.
In de VLC media player laat het audio-
spoor zich met behulp van sneltoetsen
aansturen.

computeridee.nl 6 | 2020 55
Goed bekeken
Hoe roteer ik videobeelden?
Wanneer u met uw smartphone
video’s maakt gebeurt het weleens
dat u die naderhand liever gero-
teerd ziet. Er bestaan diverse tools
die uw video kunnen draaien, maar
dan moet u die eerst uploaden en
dat is niet zo handig. Gelukkig kan
het ook anders, bijvoorbeeld met de
VLC Video Editor in uw VLC media
player.
Open de video, ga naar Extra en kies
Effecten en filters. Open het tabblad
Video-effecten en vervolgens Geo-
metrie. U vindt hier nog een hele
reeks andere mogelijkheden om
aanpassingen te doen. Plaats een
vinkje bij Transformeren en selec-
teer bijvoorbeeld 90 graden draaien De VLC media
(afbeelding 5). Druk op de knop player kan uw video
Sluiten: het effect is onmiddellijk niet alleen geroteerd
zichtbaar. afspelen, maar de
Wilt u dit effect permanent toepas- wijziging ook per-
sen op uw video? Gaat u dan naar manent opnemen in
Media en kies Converteren/opslaan. de conversie.
Verwijs via Toevoegen naar de
betreffende video en kies nogmaals
Converteren/opslaan. Selecteer een
Van vervelende videoproblemen naar
voorbeeldige beelden
56 6 | 2020
5 beelden op?
geschikt uitvoerprofiel en klik op
het gereedschapspictogram Gese-
lecteerd profiel bewerken. Open
het tabblad Videocodec en ga naar
Filters. Plaats een vinkje bij Video
transformation filter en druk op
de knop Opslaan. Geef via de knop
Bladeren aan waar de video wordt
opgeslagen en klik op Start.
Simpel maar het werkt: een videostream direct van het scherm opnemen.
Hoe neem ik streaming-video-
Wanneer u de url van de streaming-
video kent, kunt u hiervoor opnieuw
de VLC media player inzetten. Die kan
de videostroom opnemen en lokaal
bewaren.
Ga naar Media en kies Netwerk-
stream openen. Vul de bijhorende
url in (bijvoorbeeld van een
YouTube-filmpje), klik op het pijltje
rechtsonder en kies Convert. Plaats
een vinkje bij Uitvoer weergeven en
stel een geschikt uitvoerprofiel in.
Klik op Bladeren en voer een gepaste
bestandsnaam en -locatie in. Druk op
Start en beëindig de video als u de
gewenste opname hebt.
Deze methode lukt niet altijd en u
móet over de streaming-url beschik-
ken. Het kan ook anders, met de
gratis Any Video Recorder (www.
any-video-recorder.com). Installeer
ook het stuurprogramma mee. Start
de tool op. Voor u de knop Record
Now indrukt, is het verstandig om
eerst de opties bij General Setting en
Video Setting te bekijken. Hier legt u
onder meer de naam van het uitvoer-
bestand en -pad vast (afbeelding 6)
en bijvoorbeeld de gewenste frame-
en bitrate.
Zodra u op Record Now drukt,
verschijnt er een roodomrande recht-
hoek die u met de muis tot boven het
videobeeld positioneert en schaalt.
Verschuif het dialoogvenster tot
buiten deze rechthoek en druk op de
rode opnameknop of op Ctrl+F7 als u
wilt gaan opnemen. Druk nogmaals
op de opnameknop of Ctrl+F7 om de
opname te stoppen. U vindt de video
terug op de ingestelde locatie.

Gespot
Area 120 verwijst naar de bedrijfscultuur binnen Google, waardoor werknemers 20 procent van hun
werktijd aan eigen passieprojecten mogen spenderen. Welke vondsten uit dit laboratorium zijn
publiekelijk beschikbaar en wat kunt u ermee? Deze keer een app die uw smartphone inricht op basis
van uw dagelijkse routine, een nieuwe functie in YouTube en een demonstratie van interactieve video.
Verkennen in YouTube
Extra tegels
Vorig jaar begon YouTube met de test van
een nieuw tabblad op de startpagina van
haar iOS-app. Slechts 1 procent van de
gebruikers merkte dat het icoontje van het
tabblad Trending plots was vervangen door
het pictogram Explore of Verkennen.
Ook deze functie biedt inhoudelijke
suggesties, maar dan op een
manier die beter is afgestemd
op de persoonlijke interesses
van de gebruiker. De techno-
logie waarop YouTube zijn
aanbevelingen baseert is
sterk afhankelijk van wat de
De categorieën van de functie
Verkennen zijn slimmer en kleur-
rijker geworden.
Interplay
Interactieve video
Mensen gebruiken zo’n beetje dagelijks
video’s om dingen te leren, maar het blijft
eenrichtingsverkeer. Google toont op haar
Experiment-pagina dat het ook mogelijk is
om video’s interactief te maken met behulp
van AI.
De nieuwe functie heet Interplay en
op www.tiny.cc/interplay krijgt u een
computeridee.nl
Tekst Dirk Schoofs
0 In Area 12
gebruiker eerder heeft bekeken en wat hij
in verwante apps heeft bezocht. Het expe-
rimentele tabblad heeft een nieuwe look
gekregen met kleurrijke tegels die verwijzen
naar Trending, Gaming, Movies & Shows,
Music, News en Fashion.
In eerste instantie liep de test alleen bij
iPhone-gebruikers, nu wordt met deze
functie ook geëxperimenteerd op andere
apparaten zoals iPads en Android-toestellen.
demonstratie van enkele lessen. Zo toont
een filmpje hoe u bepaalde woorden in het
Japans of het Hebreeuws schrijft. Daarna
moet u het zelf proberen en ten slotte leest
u of u het goed of fout hebt gedaan. Er is
ook een experiment waarbij u woorden
correct moet spellen door de letters stuk
voor stuk uit te spreken en er is een kleine
grammaticaoefening waarbij u telkens de
juiste oplossing moet uitspreken.
Het aantal opdrachten is nog steeds
beperkt, maar het gaat
om prototypen van
Google Creative Lab die
aantonen wat mogelijk
is als video en AI worden
gecombineerd.
Even het Japanse karakter
voor vis proberen.
Nieuw van Google
Op kantoor zijn deze apps belangrijk.
Morph
Apps volgens situatie
Onder de noemer Digital Wellbeing
Experiments heeft Google een aantal
Android-apps uitgebracht die ons helpen
meer bewust met de smartphone om
te gaan.
Een opvallend experiment in deze
reeks is Morph. Deze app maakt gebruik
van Google Maps om het levenspatroon
van de gebruiker te volgen en daar
de werking van de telefoon op aan te
passen. Morph organiseert uw apps in
verschillende modi zoals Thuis, Werk en
Ontspanning … Afhankelijk van de plaats
waar u bent en het tijdstip zal Morph
zorgen dat de apps die u werkelijk nodig
hebt centraal staan. Zo zullen de e-mail-,
agenda- en documenten-apps tijdens
werktijd het snelst bereikbaar zijn.
6 | 2020 57
 Tekst Gertjan Groen

Wat app ik
eobe werk in
eraan?
g o n d e r A n d ro id
Eenvoudige vid
Het maken en delen van video’s met de smartphone is razend populair, maar niet elk
filmpje is meteen geschikt om te delen. Dikwijls zult u aan het begin of einde een stukje
weg willen knippen, of de video wat willen verfraaien met bijvoorbeeld filters en muziek.
Dit soort eenvoudige bewerkingen kunnen prima met een app op de smartphone.
We bekijken de mogelijkheden van Android zelf en het alternatieve YouCut.

1 2 3 4 5

Google Foto’s biedt zeer Via een tijdlijn voegt u naast YouCut biedt alle basis- Voor tekst biedt YouCut Via een tijdlijn kunt u aan
minimale bewerkingsopties een laag video eventueel een bewerkingen zoals het zeer uiteenlopende opmaak- delen van de video allerlei
voor video’s. laag muziek of tekst toe. inkorten van fragmenten. mogelijkheden. effecten toevoegen.

We delen wat af via sociale netwerken. Neem alleen al TikTok:
meer dan een miljoen mensen in Nederland – overwegend in
de tienerleeftijd – hebben de muziek-app op hun telefoon op
tablet staan. Ze nemen hiermee videoclips op met bekende
nummers en delen deze met vrienden. Veel van dit soort apps, waaronder
ook WhatsApp en YouTube, bieden ingebouwde bewerkingstools, maar die
zijn niet altijd even compleet en ze werken allemaal weer net even anders.
Een apart programma is handiger en geeft ook een veiliger gevoel,
voordat u aan het delen slaat. Met Google Foto’s, dat vaak standaard in
Android zit, zijn al de nodige basisbewerkingen mogelijk. We laten kort
zien hoe dat in z’n werk gaat en gaan dan aan de slag met YouCut. Dat
biedt alle basisbewerkingen en meer, is gratis te gebruiken en voegt geen
watermerk toe, zoals veel concurrenten dat wel doen.
1 Open met Google Foto’s
Google Foto’s is een populaire (en op veel
Android-toestellen de standaard) app voor het beheren
van een fotoverzameling. Mogelijk hebt u hier al
genoeg aan als u geschoten video’s (en foto’s) wilt
bewerken, al zijn de opties wel beperkt.
Open Google Foto’s en blader naar de video die u
wilt aanpassen. Open de video en tik onderaan op
het middelste icoontje met de schuifregelaars. U
kunt nu enkele eenvoudige aanpassingen maken.
Met uw vinger op de tijdlijn onder kunt u ‘scrubben’,
ofwel snel door de video spoelen. De balkjes op
de tijdlijn die het begin en einde markeren kunt u

58 6 | 2020
 Wat app ik eraan?

verschuiven om de video in te korten. Verder ziet u 4 Muziek en teksten toevoegen

twee opties die vooral van pas komen bij ‘mislukte’ Wilt u een tekst toevoegen, scrol dan via de tijd­
video’s, namelijk Stabiliseren om bibberend beeld lijn eerst naar het punt in de video waar de tekst moet
recht te zetten (tik er daarna opnieuw op om het verschijnen en tik op Text. Er zijn talloze mogelijkheden
ongedaan te maken) en Draaien om de video een om de tekstopmaak te wijzigen.
kwartslag te draaien. Het resultaat kunt u als kopie Het toevoegen van muziek gaat vergelijkbaar.
opslaan naast het origineel. Verdeeld over de tabbladen Features, My Music en
Effect vindt u respectievelijk rechtenvrije achter­
2 Werken met de tijdlijn grondmuziek, uw eigen muziek en ook een selectie
We gaan aan de slag met YouCut. In met allerlei leuke geluidseffecten van bijvoor­
Google Foto’s zag u bij het openen van beeld dieren of instrumenten. Hebt u
een video wellicht al de optie om deze zo’n element op de tijdlijn gezet, tik
in YouCut te bewerken. U kunt ook er dan op om het bijvoorbeeld in
de optie Delen met gebruiken te korten, het volume te wijzigen
om de video in YouCut te of de opties Fade In en/of
openen. Fade Out te gebruiken. U
Het handigst is om hebt op de tijdlijn drie
gewoon YouCut te lagen voor geluiden; ze
starten en daarin een mogen elkaar dus ook
nieuw project aan te overlappen. U kunt
maken. In dat geval ze verplaatsen door
kunt u één of meer­ ze kort ingedrukt
dere video’s uit de te houden en naar
galerij aanwijzen. een andere positie
Kiest u er meerde­ of eventueel een
re, dan komen ze andere regel te
naast elkaar op de verslepen. De
tijdlijn als aparte Pro­versie (3,99
fragmenten. Op euro per jaar of
elk moment kunt 9,99 euro een­
u extra video’s malig) geeft meer
aan de tijdlijn rechtenvrije muziek
toevoegen via het en ook extra effecten
plusteken. De tijdlijn (waarover we hier­
biedt maar één laag onder meer vertellen).
met video’s achter elkaar
en daarboven extra lagen 5 Filters en
(tot tien) met bijvoorbeeld effecten
overlappende teksten, muziek Filters en effecten zijn ruim
of stickers. Wilt u een element op voorhanden in YouCut. Ga eerst
de tijdlijn verschuiven, druk er dan weer via de tijdlijn naar het begin van
lang op en versleep het. Om een element de video waarop u zo’n filter of effect wilt
te bewerken hoeft u het alleen maar aan te toepassen. Een filter kan de video bijvoorbeeld
tikken. Wat u zoal kunt toevoegen, laten we straks een vintage uitstraling geven, maar kent op het tab­
zien. Eerst tonen we de basisbewerkingen voor blad Adjust ook normale regelaars om bijvoorbeeld
videofragmenten. kleur, contrast of helderheid aan te passen.
Effecten zijn nog gevarieerder en kunt u op stukjes
3 Basisbewerkingen voor video video toepassen. Ze laten het beeld bijvoorbeeld
Om een videofragment te bewerken, klikt u erop. schudden of verstoren. Tik op Effecten om ze te
U ziet dan een menu met allerlei opties. Een veelge­ bekijken. U ziet dan een aparte tijdlijn van de video
bruikte is Trim om – net als bij Google Foto’s – het waarin u kunt scrubben, met daaronder in rubrieken
fragment in te korten, eigenlijk op vergelijkbare wijze. (Glitch, Beat, Magic en Mirror) alle effecten die u kunt
U ziet hierbij ook de optie Cut om een stukje uit het toepassen. Let wel: voor enkele effecten is helaas de
fragment te knippen en Split om het fragment op een Pro­versie nodig.
bepaald punt in tweeën te splitsen. Om een effect toe te passen, houdt u het effect
Verder kunt u bijvoorbeeld het volume aanpassen, ingedrukt en gaat de video op de tijdlijn lopen vanaf
de snelheid van het fragment wijzigen (Speed) of dat punt, met nu dat effect erop. Laat uw vinger los
een uitsnede maken (Crop). Ook kunt u fragmenten zodra u klaar bent. Gebruik het gummetje om effecten
dupliceren met Copy. De verschillende videofragmen­ op vergelijkbare wijze te wissen. En vergeet niet de
ten ziet u onderaan in blokjes en kunt u eventueel wijzigingen door te voeren met het vinkje of ze te
verplaatsen door ze kort ingedrukt te houden en dan verwijderen met het kruisje.
te verslepen. Belangrijk: tik na elke bewerking op het Ten slotte, maar dat had u wellicht al gezien, kunt u
vinkje om deze door te voeren, of het kruisje als u dat de foto via Save in de gewenste kwaliteit (waaronder
niet wilt. 1080p) bewaren en verder verspreiden.

computeridee.nl 6 | 2020 59

Tekst boven en onder
Sinds een aantal maanden krijg
ik regelmatig te maken met
een mij voorheen onbekend
verschijnsel. Wanneer ik in een
nieuwsbrief of iets dergelijks
doorklik om de volledige tekst bij
een daarin vermeld item te zien,
dan opent die nieuwe pagina
ofwel over de openstaande tab
heen, ofwel verschijnt-ie eronder.
In het laatste geval kan ik de
onderliggende pagina dus pas
inzien door de originele tab te
minimaliseren of weg te klikken.
Een extra handeling dus. Niet
echt bezwaarlijk, maar ik vraag
me al een tijd af waar het aan
kan liggen. Er zit geen lijn in. Ligt
het aan Windows 10, ligt het aan
de webbrowser of toch aan iets
anders?
B. Boxman
Oplossing We praten dus
over webpagina’s. Als het binnen
een website gebeurt, dan moet
u eens naar de instellingen van
de muis kijken. Er is bijvoorbeeld
een instelling die de muis op een
standaardknop neerzet (afbeel-
ding 1). Deze of een soortgelijke
optie kan verantwoordelijk zijn
voor de effecten die u noemt. Als
1 als u met het bladerwieltje gaat
Een voorbeeld van een functie die
kan zorgen voor spontaan muisge-
drag.
60 6 | 2020
Tekst John Vanderaart
FAQman
ragen? Oplossingen!
V
2 De supersnel Ultimate (http://videoconverter.
in te stellen wondershare.net). Kijk ook
scrollfunctie van eens op www.nzbusenet.com/
de muis. Speel ondertitel, want daar vindt
daar eens mee. u een lijst met websites die
Nederlandstalige srt-bestanden
in de aanbieding hebben. Als
u het juiste srt-bestand naast
het door u geconverteerde
mp4-videobestand neerzet, dan
3 kunnen de (externe) ondertitels
op die manier worden opgepakt.
Bijvoorbeeld door VLC media
player: www.videolan.org. Lopen
de ondertitels niet synchroon?
Dan kunt u gebruikmaken van
Dit is wat u de online tool SubShifter (www.
bedoelt, toch? tiny.cc/subshifter) om dat te
Het muiswieltje corrigeren.
is ingedrukt en
dan krijgt u Muispijltje wordt cirkel
deze muisaan- en vliegt opeens
wijzer te zien. Het pijltje van mijn computer-
muis wijzigt soms in een cirkel
u beschikt over een muis met type van het plaatje af van het met een pijl naar boven en een
extra functies van de fabrikant, bestandstype van een foto. De pijl naar beneden. En dan vliegt
dan kunnen er nog veel meer oplossing is dan de plaatjes naar het scherm vliegensvlug omhoog
van dergelijke (on)handigheidjes jpg te converteren. of omlaag. Kent de FAQman
plaatsvinden. In die hoek zoekt soms een oplossing voor dit
uw FAQman het dus. Geen ondertitels probleem?
Ik heb een dvd-video en ik wil die Luc Lems
Van plaatje naar foto als avi, mkv of mp4 op mijn pc
Hoe krijg ik plaatjes te zien als krijgen, maar het lukt me niet om Oplossing Is dat niet gewoon
een foto? de ondertitels mee te krijgen. de supersnelle XY-scrolfunctie
H. van Kempen Maurice van de muis, die actief wordt
Oplossing Binair gezien is Oplossing Dat zou kunnen scrollen (afbeelding 2)? Ga maar
een plaatje hetzelfde als een met behulp van de tool Wonder- eens op een lange webpagina
foto. Mogelijk wijkt het bestands- share Video & dvd Converter staan en druk het muiswieltje
in. U zult zien dat de muiscursor
Helaas!
zichzelf aanpast, waarna u
supersnel scrolt door de muis
naar boven of naar beneden
te bewegen (afbeelding 3). Dit
Wij krijgen erg veel FAQman-vragen. is een min of meer standaard
functie van de hedendaagse
Tot onze spijt kunnen wij dan ook niet muis. Helaas kan dat wat ner-
alle vragen beantwoorden. veus uitpakken als uw muis over
een extra gevoelig muiswieltje
Blijf uw FAQman-vragen wel sturen naar: beschikt. Verder niets aan het
faqman@computeridee.nl handje, dus.

4
Moet het zwaar en mag het iets
kosten? Dan kiest de FAQman voor
ESET Smart Security Premium.
Eml-bestanden
terug-converteren
Hoe kan ik eml-bestanden
terug-converteren naar e-mail-
bestanden? Ik heb dat geback-
upt en toen Windows 10 geïnstal-
leerd. Nu wil ik dat terugzetten.
Hoe kan ik dat doen?
Arij Been
Oplossing Eml-bestanden
zijn gewoon e-mailbestanden.
En het terugzetten gaat eenvou-
diger dan u denkt. Open op de
ene helft van het beeldscherm
uw e-mailclient en op de andere
helft de Windows Verkenner met
daarin de map met eml-bestan-
den. Selecteer en sleep vervol-
gens wat van die bestanden
naar het geopende Postvak IN
van de e-mailclient. Voilà!
Anti-spyware
programma
Wat is een goed anti-spyware
programma? Ik heb nu Iolo
System Shield draaien.
Lassooy
5 eerder geconstateerd niet meer leverbaar) als zoektermen
computeridee.nl
Oplossing Dan kiest uw
FAQman voor een zware internet
security suite met extra’s. Eentje
zoals ESET Smart Security Pre-
mium (www.eset.com) (afbeel-
ding 4).
Zit ik wel op 802.11n?
Om mijn draadloze netwerk te
verbeteren heb ik een 802.11n
wifi-basisstation geplaatst. Dat
werkt prima. Maar hoe kan ik nu
controleren of de wifi-verbinding
ook daadwerkelijk volgens dat
snellere 802.11n draait? De net-
werkkaart in de laptop zou deze
snelle verbinding wel moeten
ondersteunen.
Eelco van der Zalm
Oplossing Begin maar eens
met een snelheidstest via www.
speedtest.net. Als u dan ruim
boven de 54 Mbit/s uitkomt, dan
zit u zéker goed. Ook kunt u, via
het Netwerkcentrum, de status
van de wifi-adapter opvragen
(afbeelding 5). U kunt op de
dos-opdrachtregel ook dit com-
mando gebruiken: netsh wlan
show interfaces, gevolgd door
Enter (afbeelding 6).
6 woord op gezet.
Achter de schermen zien we dat
we zowaar op wifi-a zitten. Op de
5,0GHz-band dus!
In dit geval zit de wifi-adapter op een
g-snelheid. Dat is dus die 54 Mbit/s.
FAQman
FAQ man Privé
Het vervolg van de mediaspeler
H
et is alweer een tijdje geleden dat ik tegen een
Android-mediaspeler aan liep. Om dat ding goed
te kunnen bedienen had ik ook een apart aan te
schaffen bluetooth-toetsenbordje nodig. Weet u
nog? Een prima mediaspeler, daar niet van. Sterker nog, het is
eigenlijk een halve computer in vestzakformaat. Om makke-
lijker te kunnen surfen op de huiskamertelevisie heb ik er een
groter bluetooth-toetsenbord inclusief betere mousepad bij
gekocht. Netflix doet het prima en ook heb ik een e-mailclient
geïnstalleerd. Nee hoor, geen klachten.
Alleen … als mediaspeler voldoet het ding niet aan mijn
wensen en eisen. Sowieso worden iso-bestanden met dvd-
video of blu-ray als inhoud niet geopend. In geval van mkv en
mp4 is het tobben met de externe ondertitels. Verder krijgen
veel mediabestanden in de keuzelijsten ongewenste namen
toegekend. En dan heb ik het nog niet eens over de hoeveel-
heid handelingen die je moet verrichten om überhaupt iets
aan de praat te krijgen! Irritatie troef derhalve.
Waar is intussen die oude Eminent-mediaspeler als je hem
nodig hebt?! Om eerlijk te zijn: die is al maanden geleden naar
de vuilstort gebracht, keurig gescheiden van het andere afval.
En als bij mij iets moet, dan moet het nú, dus ik ben meteen de
bekende witgoed-websites af gaan struinen. Wat er enigszins
op leek, was niet meer leverbaar en anders werd het wéér
Android. Wat de f...?! Dat laatste moet u even vasthouden, want
het heeft nog wel even een paar dagen geduurd voordat ik
op het juiste spoor werd gezet. Dit
naar aanleiding van
e-mailberichten
afkomstig van
www.2dehands.
be.. Iemand, ik denk
vrij zeker te weten
wie, had mijn account
gehackt. En via dat account werden
wat onwaarschijnlijk goedkope aanbiedingen
gedaan. En daar kwamen dan weer allerlei reacties op
binnen. Gek hè? Een Apple iPhone met 128 GB geheugen voor
100 euro, bijvoorbeeld … Geen nood: wachtwoord gereset en
daarna dat account opgeheven. Ik moest meteen aan www.
marktplaats.nl denken, dus daar heb ik ook een nieuw wacht-
Al grasduinend op datzelfde Marktplaats gebruikte ik de
merknaam en het type van mijn favoriete mediaspeler (zoals
(AC Ryan HD2). Je weet maar nooit. Nou, ik héb het geweten!
Zomaar tien treffers. Daar bleven er drie van over na het
instellen van ‘Zo goed als nieuw’ en ‘Ophalen of Verzenden’.
De duurste van de drie moest 20 euro opbrengen en aan het
aantal biedingen (geen) was duidelijk te zien dat het geen
hardlopers betrof. Een enkel bod van mijn kant was in alle
drie de gevallen voldoende om de deal rond te maken. Met
een compliment aan de verkopers, want de volgende dag had
ik de kastjes uitzonderlijk goed en liefdevol verpakt binnen,
inclusief nieuwe batterijen in alle afstandsbedieningen! De
meest recente firmware had ik snel geïnstalleerd en alles waar
de Android zich in verslikte wordt nu feilloos door de AC Ryans
afgespeeld. Dat is dus mooi opgelost!
6 | 2020 61
Hdd-image opeens
veel kleiner
Ik heb een hdd-image gemaakt
op een externe harde schijf. En
nu is deze harde schijf opeens
van 500 GB naar 120 GB terug-
gebracht. Ik heb al geprobeerd de
harde schijf opnieuw te formatte-
ren, maar dat mocht niet baten.
Marc Ballijns
Oplossing Dan is de harde
schijf – waarvan u dat image
hebt getrokken – wellicht 120
GB. En dat is een-op-een op die
ruimere externe harde schijf
gezet. Druk op Windows-toets+x
en ga naar het Schijfbeheer.
Dan graag even uw focus op
die externe harde schijf, en dan
ziet u meteen wat er aan de
hand is. En de lege ruimte die
u tegenkomt, die kunt u via het
contextmenu – dat u bereikt via
de rechtermuisknop – alsnog
in gebruik nemen. Dat opnieuw
formatteren niet helpt, heeft
eenvoudigweg te maken met
het feit dat de partitiegrootte
daarmee niet verandert.
Zoeken en vervangen
Ik moet uit een grote tekst een
komma, een spatie en een hoofd-
letter vervangen door een punt,
een spatie en een hoofdletter.
Hoe krijg ik dat in Microsoft
Word voor elkaar?
E. Josephy
Oplossing Het zijn slechts 26
letters, dus dat wordt gewoon
26 keer zoeken en vervangen
van A tot en met Z. Wel even
opletten dat u aangeeft dat
u onderscheid maakt tussen
hoofdletters en kleine letters
(afbeelding 7). Die handeling
hoeft nog geen 5 minuten te
duren, dus het loont de moeite
niet om een macro te maken of
vba te programmeren.
Tijdelijk e-mailadres
opgeven
Bij een aantal websites ben je
verplicht om een registratieveld
in te vullen voor je verder kunt
om bijvoorbeeld te downloaden.
Aangezien ik geen interesse heb
in verdere nieuwsbrieven of
reclame wil ik een tijdelijk e-mail-
adres opgeven. Kan dat?
Marcel Kalishoek
62 6 | 2020
FAQman's keus Ongewenste rotatie
video’s
Ik heb video’s die ik gemaakt heb
Loginnamen verwijderen met een smartphone naar mijn
Op de computer thuis gebruik ik onder meer Gmail. De login- computer gekopieerd. Als ik deze
namen worden op de computer onthouden. Helaas onthoudt video’s op de computer met VLC
de computer ook een verkeerd ingetypte gebruikersnaam, media player afspeel, worden ze
waardoor er een rijtje opties verschijnt met daarin dus ook de 90 graden naar links gekanteld
verkeerde loginnamen. Waar kan ik dat verwijderen? weergegeven. Als ik dezelfde
Wouter video’s vanaf de computer via
VLC media players Chrome-
Oplossing Uw FAQman heeft een rigoureuze oplossing voor cast-optie op de tv afspeel, dan
u. Druk binnen de webbrowser (u gebruikt Gmail, dus dat zal staan ze wél keurig recht. Is er
Google Chrome wel zijn) op Ctrl+Shift+Delete. Er verschijnt dan een instelling die ik in VLC moet
een dialoogvenster waarmee u de browsegeschiedenis kunt aanpassen om de video’s tóch
verwijderen. Ga daar naar het tabblad Geavanceerd. Op die plek rechtop afgespeeld te krijgen?
kunt u aanvinken dat die loginnamen en die wachtwoorden André Volkers
weggegooid mogen worden. U begint dan weer met een schone
lei. Tip: dat zouden meer mensen wat vaker moeten doen! Oplossing Ga in VLC media
player (www.videolan.org)
naar Extra, Effecten en filters,
Zie hier de optie Video-effecten en dan de sectie
voor geavanceerd Transformeren (afbeelding 8).
wissen van uw Op die plek kunt u spelen met de
browsegeschiede- gewenste rotatie.
nis. Met daarbij de
door u gewenste Animatie in film plaatsen
optie(s). Ik ben eindelijk begonnen met het
monteren van mijn vakantiefilm
van afgelopen zomer. Ik heb toen
diverse plaatsen bezocht en nu
wil ik tussen de scènes van de
verschillende plaatsen een ani-
matie plaatsen, die aangeeft hoe
ik van de ene naar de andere stad
Oplossing Jazeker. Voor Hier is te zien 8
dat soort doeleinden neemt u hoe u met de
gewoon een extra e-mailadres rotatie kunt
bij Outlook of Google. U laat spelen binnen
vervolgens alle ellende over dat VLC media player.
e-mailadres lopen. En dan in
het Postvak IN op gezette tijden
even de boel verwijderen. Loopt Let vooral op
het na verloop van tijd uit de het onderscheid
hand? Dan verwijdert u dat extra tussen hoofd-
e-mailadres gewoon, en op naar letters en kleine
het volgende extra e-mailadres. letters.
7
gereisd ben. Kent de FAQman hier
toevallig een mooi programma
voor?
Martin Stuit
Oplossing Dat wordt dan
OpenShot Video Editor (www.
openshot.org). Als alternatief
noemt uw FAQman Kdenlive
(www.kdenlive.org) of Avidemux
(www.avidemux.sourceforge.net).
 FAQman

9 Te vinden in de staan. Nu merk ik dat de tweede

Tijdelijk e-mailadres
opgeven (2)
Een reactie op de vraag ‘Tijdelijk
e-mailadres opgeven’. Waarom
een extra e-mailadres aanmaken?
Er zijn diverse websites waar je
een tijdelijk e-mailadres kunt
aanmaken. In veel gevallen
volstaat dat om te kunnen down-
loaden of om een downloadlink
gemaild te krijgen.
Rolf
Oplossing U bedoelt een
dienst als TempMail (www.
tempmail.org), toch? Maar vindt
u dat écht handig? Nee, dan
kiest uw FAQman toch voor een
wat minder tijdelijk e-mailadres
dat naast het echte e-mailadres
actief is en dat alléén wordt
gebruikt voor de ongewenste
rommelberichten. Een kwestie
van smaak, maar wellicht helpt
uw opmerking de originele
vraagsteller nóg beter op weg?
Harde schijf in het
netwerk zetten
Ik heb een router met een usb-
poort. Daar moet een harde
schijf op aangesloten kunnen
worden. Die harde schijf wil ik
graag in het netwerk zetten. Hoe
moet dat?
Nick van V.
Oplossing Wat moet
gebeuren, wordt bepaald door
die router. Sowieso moet de
router die harde schijf kunnen
herkennen en in gebruik kunnen
nemen. De volgende stap is
Over updaten
Ik update al mijn belangrijke
documenten, foto’s enzovoort op
mijn nas. Is het daarnaast ook
nog belangrijk om een back-up
van Windows 10 of de drivers te
maken?
Heike
Oplossing Het belangrijkst
zijn uw persoonlijke bestanden;
die zijn immers uniek. Met
een nas bent u dan ook al
goed bezig! Windows 10 kunt
u altijd weer – vers – opnieuw
installeren, want uw hardware
is bekend bij Microsoft. En als u
een courant merk en type moe-
derbord in gebruik hebt, dan is
dat met die drivers ook meteen
geregeld, want die worden auto-
matisch geïnstalleerd.
Windows Movie Maker
installeren
Ik heb op mijn Windows 7-com-
puter altijd gewerkt met Windows
Hier zou het
aan kunnen
liggen: de
vernieuwings-
frequentie.
Microsoft Store:
Movie Maker 10.
Zeker de moeite
waard om eens te
proberen.
Movie Maker. Dat is een fijn
programma om videoclips aan
elkaar te plakken. Ik heb nu een
nieuwe pc met Windows 10. Ik
heb de Windows Essentials nog
op een usb-stick staan. Kan ik
zonder gevolgen hiervan Windows
Movie Maker installeren?
Jan Simons
Oplossing Dat merkt u van-
zelf wel, als de installatie lukt!
Maar kijk intussen in de Microsoft
Store eens naar de app Movie
Maker 10 (afbeelding 9). Is dat
wellicht een leuk alternatief voor
het originele Windows Movie
Maker? De tijd en de ontwikkelin-
gen gaan immers gewoon door!
Verder hier nog een mogelijk
handige link: www.tiny.cc/ontitel.
Tweede monitor flikkert
Ik heb een probleem met een
monitor. Ik gebruik namelijk
twee monitoren. Ik heb deze
twee monitoren op ‘Uitbreiden’
10
monitor een klein beetje flikkert.
Een soort van heel vage zwarte
lijnen die snel door het beeld
vliegen. Deze lijnen zie je door-
gaans ook alleen maar op een
zwarte of grijze achtergrond. Hoe
is dat op te lossen?
Niek Friederichs
Oplossing Sluit die flikkeren-
de monitor eens als enige aan
op de videokaart. Wat gebeurt er
dan? Speel daarna eens wat met
de resolutie, waarbij u ervoor
zorgt dat de resolutie wordt
gebruikt die voor die monitor
de meest optimale is. Via de
geavanceerde instellingen van
de videokaart kunt u ook een
andere vernieuwingsfrequentie
voor de monitor instellen
(afbeelding 10). Probeer eens
wat. O,en kijk ook even wat er
gebeurt als u kiest voor Duplice-
ren, en niet voor Uitbreiden.
Xtra PC
Is Xtra PC iets om een oude en
trage pc weer snel te maken? Is
het überhaupt iets?
P. Blondeau
Oplossing Xtra PC (www.
xtra-pc.com) is een Linux-distri-
butie. En een goed uitgeklede
Linux-distributie geeft u een
betere gebruikerservaring
dan een volgeladen Windows
7-installatie. In principe dus
prima als het bij een beetje
surfen op internet blijft. Maar
uw FAQman gelooft meer in een
ssd en wat extra werkgeheugen,
want daarvan is bewézen dat het
werkt. Mogelijk in combinatie
met Linux Mint (www.linuxmint.
com) geïnstalleerd op die ssd.
RDP voor Linux Mint
In Windows werkt men met een

FAQ man' s archief

dan het overdrachtsprotocol.
Dat kan ftp zijn, maar ook smb.
Is dus even afwachten ... Alles
gebeurt sowieso in combinatie
met een loginnaam en een
wachtwoord. En vervolgens
dient u vanaf een werkstation,
via het ip-adres van die router,
contact te gaan maken via het
gekozen overdrachtsprotocol.
Tip: begin met ftp en gebruik op
de pc de ftp-client FileZilla (www.
filezilla-project.org).
RDP-programma om een Extern
Bureaublad te benaderen. Wat
voor advies geeft de FAQman om
voor Linux Mint te gebruiken?
Niet gevonden wat u zocht? Gerben van der Veen
De FAQman beantwoordt meer vragen dan we in deze rubriek Oplossing Dat zou dan
kunnen plaatsen. Kijk voor alle vragen en antwoorden op RealVNC (www.realvnc.com)
www.computeridee.nl/faqman zijn. Daarmee kunt u computers
op verschillende platformen op
Of hij uw vraag beantwoord heeft, kunt u controleren op afstand overnemen. Als alterna-
www.computeridee.nl, via de zoekfunctie rechtsboven. tief noemt uw FAQman UltraVNC
Tik daar uw achternaam in en u ziet of uw vraag ertussen staat. (www.uvnc.com).

computeridee.nl 6 | 2020 63
 Tekst Jasper Vries

FAQtips
Onder de noemer FAQtips gaat Jasper Vries
elke twee weken dieper in op een aantal
onderwerpen waarover op het Forum en
via de mail veel vragen worden gesteld.

Bluetooth-volume instellingen zit namelijk een optie om

Als u uw Android-telefoon gebruikt om muziek af te de volumeregeling via de knoppen
spelen op een bluetooth-speaker, merkt u misschien dat op de speaker los te koppelen van de
u het volume niet helemaal naar wens kunt instellen. vijftien volumestappen van Android.
Eén tandje erbij is te hard, terwijl één tandje minder Deze optie is onderdeel van de
weer te zacht is. Is daar een oplossing voor? zogenaamde ontwikkelaarsopties, die
standaard verborgen zijn.
Om de ontwikkelaarsopties te ont-

D e volumeregeling van Android

kent vijftien stappen tussen nul
en maximaal. Voor een hoofdtelefoon
is dat wellicht prima, maar voor een
speaker die veel harder kan, worden
de stappen daardoor wel erg groot.
Als uw speaker zelf knoppen heeft
voor volumeregeling, worden deze
via bluetooth meestal gekoppeld aan
de vijftien stappen van Android.
Nu zijn er verschillende apps
die u meer controle geven over de
volumeregeling van Android. Maar
dan hebt u ook weer een extra
app op uw toestel, wat misschien
niet direct uw voorkeur heeft. Dan
loont het om eerst nog even in het
Android-systeem te duiken om te
zien of een diep verstopte instelling
voldoende soelaas biedt. Diep in die
Eenmaal
ontgrendeld, zijn de
ontwikkelaarsopties
grendelen gaat u naar Instellingen,
Systeem, vouwt u Geavanceerd open
en kiest u Over de telefoon. In het
te vinden via de vervolgscherm scrolt u naar beneden
Instellingen. en tikt u onderaan zeven keer achter
elkaar op Build-nummer.
Daarna moet u de pincode
van uw toestel opgeven,
waarna de ontwikkelaars-
opties beschikbaar zijn.
Hoewel ‘ontwikkelaarsop- De optie Absoluut volume uitschakelen
ties’ misschien een beetje geeft u meer controle via de volumeknoppen
beangstigend klinken, van uw bluetooth-speaker.
is er nu nog niks aan de
werking van uw toestel Specifiek voor het volumeprobleem
veranderd. gaat u op zoek naar de instelling
De ontwikkelaarsopties Absoluut volume uitschakelen,
vindt u vanaf nu via ongeveer halverwege de lijst. Deze
Instellingen, Systeem, optie schakelt u in. Mocht u niet direct
Geavanceerd, Ontwik- verschil merken, ontkoppel dan de
kelaarsopties. Achter bluetooth-speaker van uw telefoon,
dit menuonderdeel treft herstart uw toestel en koppel de
u een lange lijst met speaker opnieuw. Als het goed is,
opties, waarmee u de hebt u via uw telefoon nog steeds
echt geavanceerde opties diezelfde vijftien volumestapjes,
van uw toestel aanpast. maar via de volumeknoppen van
uw speaker een stuk meer. Als het

Ook een vraag?

hiermee nog steeds niet naar wens
is, kunt u altijd alsnog een aparte app
Tik zeven overwegen. En mocht u per ongeluk
keer op een verkeerde instelling kiezen in de
Build-nummer Zou u een onderwerp graag ontwikkelaarsopties, dan kunt u deze
om de ontwikke- in één keer uitschakelen en daarmee
behandeld willen zien? alle hier gewijzigde instellingen weer
laarsopties te
ontgrendelen. Mail dan naar faqtips@computeridee.nl. ongedaan maken.
Jasper neemt alle mails mee in zijn keuze.

64 6 | 2020

Pdf-formulier invullen
Wanneer u een formulier in een pdf-bestand moet invullen, hoeft u het niet
eerst uit te printen en met de hand in te vullen. Dat kan ook digitaal. Ook als
het formulier in eerste instantie niet digitaal in te vullen lijkt. Hoe werkt dat?
A ls de maker van het formulier
een beetje z’n best heeft gedaan,
is het formulier direct in te vullen. Als
u in zo’n formulier in een invulveld
klikt, kunt u gelijk beginnen met typen.
Het invullen van zo’n formulier werkt
net zo als het invullen van een formu-
lier op een website. Als u klaar bent,
slaat u het pdf-bestand op en blijft
wat u hebt ingevuld netjes bewaard.
U kunt het formulier dan digitaal
insturen of uitprinten als u het moet
ondertekenen. In ieder geval hoeft u
zich geen zorgen te maken over de
leesbaarheid van uw handschrift!
Wanneer een formulier in een pdf
niet is voorzien van invulbare formu-
liervelden, kunt u het tóch digitaal
invullen. Hiervoor hebt u geen dure
software nodig, want het kan ook
met het gratis Adobe Acrobat Reader
DC, dat waarschijnlijk toch al op uw
computer staat. In Acrobat Reader
vindt u in de rechterzijbalk de optie
Opmerking. Hiermee opent u een
Sommige
pdf-formulieren
kunt u direct
invullen als u op een
invulveld klikt.
Ook een
pdf-formulier dat
geen invulvelden
bevat, kunt u
digitaal invullen.
computeridee.nl
FAQtips
Sneltoetsen in uw browser
Twee edities geleden gaven we u een overzicht van
sneltoetsen in Windows. Maar ook in uw browser kunt
u sneller werken met sneltoetsen. Kent u ze al?
extra werkbalk met daarin een aan-
tal knoppen met een letter T. Met de
knop met alleen een T kunt u op een
D e meeste sneltoetsen zijn in alle browsers hetzelf-
de. De sneltoetsen uit de tabel werken in Chrome,
Edge en Firefox. Wanneer een van de browsers afwijkt
willekeurige plaats in het document van de rest, is dat aangegeven. Gebruikt u een andere
tekst invoegen. Als u even met de browser, dan kunt u gewoon even uitproberen of de
muis op de knop gaat staan, ziet u sneltoetsen ook in uw favoriete internetprogramma
Tekstopmerking toevoegen in de werken. Dat kunt u natuurlijk ook doen wanneer het
tooltip verschijnen, dan weet u dat u niet precies duidelijk is wat een sneltoets precies doet!
de goede te pakken hebt. Klik op de
knop en vervolgens kunt u klikken Backspace Een pagina teruggaan (‘vorige’)
waar u tekst wilt toevoegen. Desge- Alt+Home Startpagina openen in huidig tabblad
wenst kunt u lettertype, -grootte en F5 Pagina vernieuwen
kleur ook nog aanpassen.
Ctrl+F5 Pagina vernieuwen zonder opgesla-
Staat de tekst niet helemaal
Chrome: gen tijdelijke bestanden op uw
netjes? Dan kunt u met de Escape-
Shift+F5 computer te gebruiken
toets de typmodus verlaten. Als
u nu met de muis op uw getypte Esc Stoppen met het laden van pagina
tekst gaat staan, krijgt het tekstvak F11 Volledig scherm
handgrepen om het te verplaatsen Spatie Pagina een stuk naar beneden scrollen
of een andere grootte te geven. Home Pagina helemaal naar boven scrollen
Klikt u met rechts, dan kunt u een
Ctrl++ Inzoomen
tekstvak ook weer verwijderen. Als
u het bestand opslaat, blijven ook in Ctrl+- Uitzoomen
dit geval uw toegevoegde teksten Ctrl+0 Zoom naar 100 procent
keurig bewaard. Ctrl+F Zoeken op pagina
F3 Volgende vermelding zoeken
Ctrl+F4 Huidig tabblad sluiten (behalve
wanneer u dit hebt vastgezet)
Ctrl+Tab Wisselen tussen tabbladen
Ctrl+1 Ga naar eerste tabblad in tabbalk.
Gebruik de cijfertoetsen 2 t/m 8 voor
het tweede tot en met achtste tabblad
Ctrl+9 Ga naar het laatste tabblad in
de tabbalk
Ctrl+T Open nieuw tabblad
Ctrl+N Open nieuw venster
Ctrl+Shift+P
Chrome: Open nieuw privévenster
Ctrl+Shift+N
Ctrl+Shift+T Tabblad sluiten ongedaan maken
Ctrl+H Browsegeschiedenis openen
Firefox:
Open zijbalk met bladwijzers/favorie-
Ctrl+B
ten
Edge: Ctrl+I
Ctrl+J Open overzicht met downloads
F6 Selecteer de adresbalk
Ctrl+Enter .com-adres auto-aanvullen in adres-
balk (voorbeeld: typ gmail gevolgd
door Ctrl+Enter om naar www.gmail.
com te gaan)
F12 Open ontwikkelaarstools
6 | 2020 65
Uitsmijter
Dronera
Tijdens droneraces
moeten deelnemers hun
drone zo snel mogelijk
een bepaald parcours
langs vlaggen en door
poortjes laten vliegen.
Ze besturen hun drone
op afstand, maar dankzij
een speciale bril zien
ze de wereld toch vanuit
het gezichtspunt van
de drone.
D
ennis Mennema,
binnen dronekringen
beter bekend als
DroneDFPV, werd in
oktober Nederlands kampioen
droneracen op het TT-circuit
van Assen. Ook internationaal
gooit DroneDFPV hoge ogen:
hij bereikte in september een
tweede plaats op de TDL-race in
Antalya.
Hoe ben je hiermee
begonnen?
“In 2016 ging ik kijken bij een
wedstrijd in Leeuwarden. Nog
diezelfde avond heb ik online
de onderdelen voor mijn eerste
quadcopter besteld. Ik heb vanaf
het eerste moment mijn drones
zelf gebouwd. Dat geeft veel
flexibiliteit; je zit bijvoorbeeld
niet vast aan één soort motor.
Bovendien heb je dan meteen de
kennis in huis om je quadcopter
te repareren als dat nodig is. Ik
kan me niet herinneren hoeveel
onderdelen ik wel niet stuk heb
gevlogen. Dat gebeurt vooral
bij indoor-races, als je bijvoor-
beeld crasht op een betonnen
vloer. Ook eliminatierondes
66 6 | 2020
Tekst Jolein de Rooij
Uitsmijter
ce kampio e n v a n N e d e r la n d
Wie: Dennis Mennema
Waar: Minnertsga
Wat: drones
Waarom: racen
zijn berucht. Het niveau van de zetten, in de achtertuin van
deelnemers ligt dan zo dicht bij zijn ouders. Anders zet ik op
elkaar dat ze regelmatig midden het sportveld van Minnertsga
in de lucht tegen elkaar aan een parcour uit, zodat ik lekker
botsen.” de ruimte heb. In het weekend
spreek ik vaak af met andere
Hoe bereid je je voor op piloten. In de wintermaanden
wedstrijden? oefen ik meestal thuis op de
“In de zomer train ik zo’n drie pc. Ik gebruik daarvoor Veloci-
avonden per week na schooltijd. Drone, een dronerace-simulator.
Als er een belangrijke wedstrijd Soms focus ik tijdens een
aan komt, kan ik bij een vriend sessie op een zo hoog mogelijke
een permanent parcour neer- snelheid, soms op consistentie.
Oproep
Doet u iets bijzonders met uw pc? Of hebt u een handige
softwareoplossing voor uw hobby bedacht? Stuur dan een
e-mail met als onderwerp ‘Creatief met de pc’ naar
redactie@computeridee.nl
Wie weet komt u ermee in Computer Idee.
In dat laatste geval probeer ik
steeds exact dezelfde bewegin-
gen te maken in exact dezelfde
rondetijd.
De vliegstijl van piloten kan
enorm verschillen. De één vliegt
continu op hoge snelheid, met
verticale drone-armen. Dat helpt
om minder ‘drift’ te creëren,
zodat de drone directer reageert
in bochten. Mijn vliegstijl is juist
het tegenovergestelde: ik laat de
quadcopter juist wel ‘drijven’ in
bochten en trek daarna zo snel
mogelijk weer op. Als je bochten
te strak neemt, vind ik het risico
te groot dat je een gate of een
vlag aantikt en dan meteen uit
de race ligt.”
Wat zijn je toekomst-
plannen?
“Volgend jaar wil ik voor mijn
YouTube-kanaal ook meer
filmische beelden maken met
mijn quadcopter, maar uiteraard
ga ik ook weer voor de winst bij
verschillende wedstrijden.”
De racedrone
van Dennis
- CherryCraft Stamina-
frame (5 mm)
- Aikon F4 fl ightcontroller
- Aikon AK32 4in1 esc
- TBS Crossfi re micro
- Foxeer Predator v4-camera
- TBS Triumph Pro-antenne
- TBS Pro 32 nano vtx
- Gemfan MCK 51466
- Dinogy 1300 6s platinum
Sites
www.facebook.com/
DroneDFPV
www.tiny.cc/dronedfpv
www.instagram.com/
DroneDFPV
 Volgend nummer

Colofon
Hoofdredacteur: Dick van de Schraaf
Lang leve Microso Foto’s!
Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol, Windows Movie Maker is dood,
Theske Slijkerman, Ed Wiggemans maar Microsoft verstopte wel
Online: Randolf Bouwma, Daan Doedens degelijk een volwaardige video-
Coördinators vormgeving: bewerker in zijn fotoprogramma.
Ilona Moerland, Bert Sluyter
Vormgeving: Dian Geerts
Uitgever: Remco de Graaf
Marketing: Marjolein Sturk (marketing-
manager), Joep Preijde
Drukkerij: Senefelder Misset Doetinchem

Redactie Computer Idee

Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem
Algemeen: redactie@computeridee.nl
FAQman: faqman@computeridee.nl
Op pole position
ALLE ONDERWERPEN ONDER VOORBEHOUD

FAQtips: faqtips@computeridee.nl
Mailbus: mailbus@computeridee.nl met Excel
Voor Nop: voornop@computeridee.nl Half maart barst het Bestanden versleutelen
Vers Getest: versgetest@computeridee.nl
Tips & Trucs: tiptruc@computeridee.nl
F1-circus weer los. Ook in Windows 10
Artikelideeën: idee@computeridee.nl benieuwd of Max dit jaar Wilt u bestanden versleuteld
Pers: persberichten@computeridee.nl wereldkampioen wordt? kunnen versturen, maar hebt
www.computeridee.nl Met Excel kunt u het uiterst De nieuwe u geen sftp- of ssh-server?
Computer Idee
facebook.com/ComputerIdeeNL
twitter.com/computeridee nauwkeurig bijhouden. Geen zorgen: Windows 10
Medewerkers is vanaf heeft alles in huis voor een
versleutelde bestandsover-
Rens Blom, Jeroen Boer, Randolf Bouwma,
3 maart dracht. En da’s wel zo veilig!
te koop!
Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Mark
Gamble, Dennis Gandasoebrata, Gertjan
Groen, Wim de Groot, Jeroen Horlings,
Sandra Put, Jolein de Rooij, Dirk Schoofs,
Emke Slijkerman, Ap de Smits, Erwin
Suvaal, John Vanderaart, Saskia van
Weert, Richard Veenstra, Jasper Vries

Advertenties
Accountmanagers: Michiel Kramer,
Danny Thijssing, Raymond Ullers
023-543 0000 / sales@reshift.nl Hoe presteert de
Advertentie-aanlevering: Fairphone 3?
Marco Verhoog, mverhoog@reshift.nl Een Nederlandse fabri-
Telefoon: 023-543 0020
kant richt zich al jaren
Als u boven een artikel de header op het maken van een Beter installeren en
#brandedcontent ziet staan, is dit
artikel gemaakt door de Brandedcontent-
zo duurzaam mogelijke verwijderen
redactie van uitgeverij Reshift. Deze smartphone. Met de Programma’s installeren en weer
redactie werkt apart van de reguliere Fairphone 3 mikt men deïnstalleren gaat doorgaans
redacties. Zowel de onderwerpkeuze als
de inhoud van artikelen met deze header naast een groener ook zonder veel problemen. Soms
komen tot stand in overleg met commer- op een breder publiek. kan het installeren efficiënter en
ciële partners. het verwijderen echter grondiger.

Klantenservice
Disclaimer Computer Idee verschijnt 26 keer per jaar. Een
Hoewel uiterste zorg is besteed aan jaarabonnement kost € 77,–. Een los nummer
Computer Idee, aanvaardt de redactie kost in de winkel € 3,85.
noch de uitgever enige aansprakelijkheid Equrion Services B.V. verzorgt de financiële
voor schade ontstaan door eventuele afhandeling voor Reshift Digital B.V. Een nieuw
fouten en/of onvolkomenheden in het abonnement wordt gestart met de eerst moge-
blad, online of enig andere digitale versie lijke editie voor een bepaalde duur. Na de eerste
van Computer Idee. abonnementsperiode wordt het abonnement
Alle in Computer Idee genoemde prijzen stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en
zijn onder voorbehoud (van wijzigingen betaalt u de reguliere abonnementsprijs.
en typfouten). Vanaf dat moment is het abonnement opzeg-
baar met inachtneming van een opzegtermijn
van 1 maand. Een abonnement is alleen mogelijk
Auteursrechten: © 2020 by Reshift
in Nederland en België.
Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke
overname van artikelen is alleen toe-
gestaan na voorafgaande schriftelijke Abonnementsvormen Kosten
toestemming van de uitgever. per jaar
Jaarabonnement* € 77,–
Halfjaarabonnement* € 85,50
Computer Idee Maandabonnement* € 90,35
is een uitgave van
Losse verkoop € 100,10
Reshift Digital.
* Deze prijzen gelden bij automatische incasso.
Abonneren kan via www.computeridee.nl/abonneren.
Beëindiging abonnement Na de omzetting Persoonsgegevens Wij nemen uw gegevens,
voor onbepaalde duur kan op ieder moment per zoals naam, adres en telefoonnummer op in een
wettelijk voorgeschreven termijn van 1 maand gegevensbestand.
worden opgezegd. Uw opzegging ontvangen wij De verwerking van uw gegevens voeren wij
bij voorkeur telefonisch. uit conform de bepalingen in de Algemene
U kunt de Klantenservice bereiken per mail Verordening Gegevensbescherming. De
(klantenservice@reshift.nl) of telefonisch op ma gegevens worden gebruikt voor de uitvoering
t/m do tussen 9 en 12 uur via +31 (0)23–5364401. van afgesloten overeenkomsten, zoals de
Verhuizing, bezorgklachten en vragen abonnementenadministratie en, indien u daar
Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de toestemming voor hebt gegeven, om u op de
digitale klantenservice van Reshift Digital, de hoogte te houden van interessante informatie
uitgever van Computer Idee. Nadat u zich hebt en/of aanbiedingen.
geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw U kunt uw persoonsgegevens opvragen om
email-adres en wachtwoord. inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u
hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging
van de abonnee-overeenkomst, te laten
Kosten Edities Per editie Betaling per verwijderen.
per periode Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital,
€ 77,– 26 € 2,96 jaar afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ
€ 42,75 13 € 3,29 half jaar Haarlem of een e-mail naar klantenservice@
€ 6,95 2 € 3,48 4 weken reshift.nl
€ 3,85 1 € 3,85 editie

computeridee.nl | 6 | 2020 67
Tablet / Smartphone Laptop Streaming
Spotnet