INSTITUCIJA DEVŠIRME U

OSMANSKOM CARSTVU

Pitanja i odgovor

1. Na kojim osnovama je nastala institucija devširme?

Institucija devširme nastala je na tradiciji ranijih islamskih država Osmansko carstvo je preuzelo neke
tradicije ranijih islamskih država, a među njima je bila i regrutacija preobraćenih

hrišćanskih robova u vojsku.

2. Kakav je odnos imao sultan Murat I prema regrutovanju hrišćana u vojne odrede?

Vjerujući da bi mogli igrati značajnu ulogu, Orhanov sin, sultan Murat I, poklanja veću pažnju ovim
jedinicama, tako da se broj janjičara znatno povećava.Ove jedinice počinju igrati ključnu vojnu ulogu
u Carstvu, što je pokazala bitka na Kosovu polju 1389. U vrijeme sultana Murata I, pored hrišćana
robova, jedan broj janjičara se regrutuje iz reda nemuslimanskih podanika carstva. Taj postupak je

nazvan devširma, što u prevodu znači „kupljenje cvijeća“. Neka literatura (susjednih zemalja)
devširmu naziva (danak u krvi).

3. Za vrijem kojeg sultana je zvanično ozaknjena institucija devširme?

1438. godine, kada je uveden Zakon o devširmi od strane sultana Murata II (1421-1451.) Prema ovom
zakonu država je svake pete godine od nemuslimanskih podanika uzimala po jednog dječaka u dobi
od 5-7 godina.)

4. Po kojoj proceduri su se prikupljali hrišćanski dječaci u instituciju devširme?

Sultan je fermanom imenovao po jednog izaslanika ijanjičarskog oficira odredio za regrutovanje

dječaka u određene oblasti. Regrutaciju su pomagali lokalne kadije i spahije, koji bi sazivali

dječake i mladiće i pomagali izaslanicima sultana u njihovom izboru. Devširmi su isključivo podpadala
djeca hrišćanskih seljaka, koji su se bavili zemljoradnjom.

5. Kako se organiziralo školvanje i selkcija paževa?

Pod strogom disciplinom koju su sprovodili ak-age, paževi su u vremenskom roku od 2-7 godina
poučavali dvorski učitelji, a potom su podvrgavani „drugoj čikmi“. Najsposobniji među njimastupali su
u službu jednog od dva odjeljenja: u sultanovom dvoru (Više i Niže odaje), dok su se drugi priključivali
odredima kapikuli-konjice.

6. Koje je ciljeve ostvarivala Porta organizacijom devširme?

Cilj je bio osigurati carstvu sluge, za normalno funkcionisanje dvora,janjičarski odreda i državne
administracije.

7. koji su uzroci slabljenja i ukidanja institucije devširme?

Devišrma je stvorila klasu moćnih državnih dužnosnika i njihovih potomaka koji su se sukobljavali sa
spahijama. To je dovodilo do pobune janjičara, kava je bila ona iz 1603. godine. Stoga je zakon o
devširmi tokom XII st. Prestao biti provođen na propisan način. Tako da je devširma zadnji put
provedena 1648. godine. Zadnji put se u izvorima spominje za vrijeme sultana Ahmeda III (1703-
1730),kada se devširma prestala provoditi.

- devširma- „kupljenje cvijeća“ „danak u krvi“ postupak regrutacije, kupljenja nemuslimanske

djece iz evropskog dijela Carstva, za vojne, administrativne i državničke potrebe Carstva.

- paževi- istaknuti pojedinci koji se izuzimaju tokom procesa obuke za janjicare kao najbolji

- ak-aga- su sprovodile disciplinu i nadzor nad paževima.

- pendžik-svaki peti zarobljenik koji se davao na službu državi