SFERİK LENSLER

Sferik bir tüm meridyenlerdeki diyoptiri gücü aynıdır.Çünkü bütün

meridyenlerde küre kesiti eğriliği aynıdır ve diyoptiri gücü sferiktir. Sferik
lenslerin yüzeyleri küreseldir.Sferik camlar miyopluğun ve
hipermetropluğun tedavisinde kullanılan, kırıcı gücü her aksta eşit olan
merceklerdir.
Sferik lensler kendi içinde ikiye ayrılır.
 Konveks (+) (Yakınsak, ince kenarlı)
 Konkav (-) (Iraksak, kalın kenarlı)
Konveks (+) (Yakınsak, ince kenarlı) Lensler
 Taban tabana prizma sisteminden oluşurlar. Bir konveks lense
sonsuzdan gelen ışınlar asal eksene paralel geçtikten sonra bir odak
noktasında birleşirler.
 Bu özelliği itibariyle Konverjan dır . Yani ışığı toplarlar.
 Lense gelen ışınlar birbirinden uzaklaşarak geliyor ise lens yüzeyinden
geçtikten sonra bu diverjan etki azalır veya diyoptrik güce bağlı olarak bir
odak noktasında birleşir.
 Odak noktasında gerçek ışınlar kesiştiği için; gücü pozitif diyoptri değeri
(+) dır.
Konveks (+) lensler taban tabana prizma sistemine benzerdir.

Paralel gelen ışınların konveks lenste kırılarak bir odak noktasında

kesişmesi.
 Merkez kalınlığı kenar kalınlılarından büyüktür. Bu özelliğinden dolayı
konveks lensler ince kenarlı lensler olarak da bilinir
 Bir konveks lens gözden uzaklaştığında gücü artar, Göze yaklaştığında
gücü azalır
 Konveks lensten bir objeye bakarak sağa sola hareket ettirildiğinde;
görüntü, lensin hareket yönüyle ters yönde hareket eder.
 Hipermetropi ve presbiyopinin düzeltilmesinde kullanılır.
Konveks lensler 3e ayrılır.
 Plankonveks: Bir yüzü düz, diğer yüzü konveks camlardır.
 Bikonveks: İki yüzüde konveks camlardır.
 Konveks: Bir yüzü konveks,diğer yüzü konkav olan camlardır.

Konkav (-) (Iraksak, kalın kenarlı) Lensler

 Tepe tepeye prizma sisteminden oluşurlar. Bir konkav lense sonsuzdan
gelen ışınlar asla bir odak noktasında birleşmezler. Ancak kırılan ışınların
izdüşümlerinin lensin önündeki bir odak noktasında birleştiği kabul edilir.
 Bu özelliği itibariyle diverjandır , yani ışığı dağıtır
 Lense gelen ışın konverjan ise lensin gücüne bağlı olarak konverjan etki
azalır.
 Bu odak noktasında sanal ışınlar kesiştiği için; gücü negatif, diyoptri
değeri (-) dır.
Konkav (-) lensler Tepe tepeye prizma sistemi

Paralel gelen ışınlar konkav lenste dışa doğru kırılır.

 Kenar kalınlıkları merkez kalınlıklarından büyüktür. Bu özelliğinden
dolayı konkav lensler kalın kenarlı lensler olarak da bilinir.
 Bir konkav lens gözden uzaklaştığında gücü azalır, Göze yaklaştığında
gücü artar.
 Konkav lensten bir objeye bakarak sağa sola hareket ettirildiğinde;
görüntü, lensin hareket yönüyle aynı yönde hareket eder.
 Miyopinin düzeltilmesinde kullanılır.
SİLİNDİRİK LENSLER(ASTİGMATİK)
 Astigmatik lenslerde birbirine dik olan meridyenlerde eğrilik ve kırıcı güç
( diyoptrik güç ) farklılık gösterir.
 Işık demetlerini nokta şeklinde odaklayamadıkları için bu tip
lenslere‘nokta şeklinde olmayan’ anlamına gelen ‘astigmatik lesn ‘ terimi
kullanılmaktadır.
 Eğer astigmat bir lensin yüzeyine noktasal bir ışık gönderilirse, lens bir
nokta şeklinde değil de bir ışık çizgisi şeklinde odak görüntüsü oluşturur.
Bu camlar silindirik bir yapının parçası kabul edilirler.
 Diyoptri değeri bütün meridyenlerde aynı değildir. Aksta güç yoktur.
Aks’a 90 derece dik olan meridyende ise güç maksimumdur.
 Oluşan güç bir meridyende sferik güç, diğer 90 derecede dik
meridyende silindiriktir. Nokta şeklinde gelen ışığı çizgi halinde odak
oluşturur.
 Aks ile aksa 90 derece dik meridyenler arasında güç değişir .
Silindirik camlar gözde oluşan göz küresinin şekil bozukluğu nedeni ile
oluşturduğu çift görme veya genelde görülen gölgelenme kusurunun
tedavisinde kullanılır.
Silindirik lensler 2ye ayrılır :
 Plansilindirik
 Sferosilindirik
PLANSİLİNDİRİK (CYL) LENSLERİN ÖZELLİKLERİ
• Plan silindirik gözlük camı bir meridyende güç ihtiva etmez. Bu aks
olarak bilinir. Aks’ a gelen ışınlar aks meridyenin de güç olmadığı için
kırılmadan geçer. Cam aks da plandır (0.00 D).
• Aks gözlük reçetesi yazılırken referans meridyeni olarak kullanılır.
(Başlangıç meridyeni) aksa 900 dik meridyende güç maksimumdur yani
silindirin toplam gücüne eşittir. Aks a 90 0 dik meridyenle aks arasındaki
meridyenlerde güç değişir.

lPan – CYL Gözlük Camları

SFEROSİLİNDİRİK (SPHCYL) LENSLER
• Sferosilindrik camlar küre ile silindir kesitinin kombinasyonundan elde
edilir. Sferosilindirik
camlarda, gücü en az olan meridyen, ya da sph güç kadar olan meridyen
aks olarak bilinir. Aks‘a 90 derece dik meridyende sph cyl güç
maksimumdur. (SPH+CYL)
• Her iki meridyende de kırma gücüne sahiptir.
• Sfero silindirik camlarda ışık demetleri nokta halinde odaklaşmazlar ve
bu camlarda iki ayrı odak çizgisi oluşur.
İNDİSLER
Işık geçirgenliği olan doğadaki her maddenin bir ışığı kırma gücü
vardır. Bu güce ‘İNDEKS’ denir. Bir malzemenin kırma indeksi ne kadar
fazla olursa o kadar az malzeme ile ışığa yön verebilir demektir. Gözlük
camlarındaki inceltme işlemi de aynen bu prensibe dayanmaktadır.
Kırma indeksi ne kadar yüksek bir malzemeden seçilirse cam o kadar
hafif ve ince olur. Bu sebepten camlardaki % inceltme oranları yerine
kırma indeksleri ile kıyaslama yapmak daha doğru olur. Buna göre en
ince organik cam 1.74 indeksine, en ince mineral cam ise 1.9 indeksine
sahiptir.
Kırma indeksi optik camlar için en önemli veridir. Yüksek kırma
indeksi ile ince ve kozmetik cam üretimi mümkün olabilmektedir. Ancak
yüksek kırma indeksi yüksek yansıma dolayısıyla düşük ışık iletimi ve
yüksek ayrışma dolayısıyla da düşük Abbe sayısı getirecek bu da görme
kalitesini bozacaktır.
MİNERAL CAM
Mineral cam 1.520 kırma indeksi yüksek Abbe sayısı ile (58.5) iyi
bir optik kalite sağlar.Ancak 2.55 özgül ağırlığı nedeniyle en ağır cam
materyalidir. Yüksek numaralarda, artan kalınlığı azaltmak üzere
materyal içine bazı metal oksitler katılarak kırma indeksi artırılır. Böylece
daha ince mineral cam elde etmek mümkündür ancak ağırlık daha
artacaktır.
ORGANİK CAM
Organik cam tam sentetik materyal. Kimyasal reaksiyonla monomerler
ısıtılarak, dev moleküler zincirler, polimerler elde edilir. CR 39 en iyi
bilinen organik materyaldir. Günümüzde piyasada size sunulan, özel bir
sipariş verilmedikçe organik camdır. Kırma indeksinin mineral camdan
daha düşük olması daha kalın cam elde edilmesiyle sonuçlanır. Ancak
düşük özgül ağırlığı ile de hafiftir. 58 Abbe değeri iyi bir optik kalite sağlar.
KIRMA İNDEKSİ: 1.498
ÖZGÜL AĞIRLIk: 1.32
ABBE SAYISI: 58Organik 1,5 (inceltme oranı yoktur) abbe değeri 59 dur.
Organik 1,55 ve 1,56 ( inceltme oranı %25-%30 ) abbe değeri 38-42
arasındadır.
Organik 1,6 (inceltme oranı %40) abbe değeri 35-42 arasındadır.
Organik 1,67( inceltme oranı %55 ) abbe değeri 35-36 arasındadır.
Organik 1,71 – 1,74 -1,76 (inceltme oranı %65 ) abbe değeri 28 dir.
POLİKARBONAT CAMLAR
•Kırılmaya dayanıklı
•Oldukça düşük ağırlıklı
•Yüksek kırma indeksli
daha ince, hafif camlar ancak
İşlenmesi zor,kolay çizilir
Düşük Abbe değeri
yüksek miyoplarda camın çevresine doğru artan renk ayrışması
görüntüyü etkiler
KIRMA İNDEKSİ: 1.586
ÖZGÜL AĞIRLIK: 1.20
ABBE SAYISI: 31
TRİVEX
•Gözlük camı için en yeni materyal
•Polikarbonat kadar kırılmaya dayanıklılık
•Polikarbonat kadar ultraviyole bloke özelliği
•Polikarbonatdan biraz daha hafif
•Polikarbonatdan daha yüksek abbe değeriyle daha iyi optik kalite
•Polikarbonata göre daha kolay boyanabilirliği de ayrı bir üstünlük
KIRMA İNDEKSİ:1.532
ÖZGÜL AĞIRLIK:1.10
ABBE SAYISI:43-45
İNDEKS ÇALIŞMALARI ve LENS GURUPLANDIRMA
1.49 : (1.5 denir ) standar herhangi bir index çalışması yok
1.56 : %25 inceltilmiş
1.61 : %40 inceltilmiş
1.67 : %55 inceltilmiş
1.74 : %65 inceltilmiş

SPH(SFERİK)
0-2 : 1.49 - 1.56 2-4 : 1.56 – 1.61 4-6 : 1.61 – 1.67 6-8 : 1.67 – 1.74
8-10 : 1.67 – 1.74
SPHCYL)(SİLİNDİRİK )
2/2 : 1.49 – 1.56 4/2 : 1.56 – 1.61 6/2 : 1.61 – 1.67 8/2 : 1.67 – 1.74
2/4 : 1.56 – 1.61 4/4 : 1.61 – 1.67 6/4 : 1.67 – 1.74 2/6 : 1.61 – 1.67
4/6 : 1.67 – 1.74 6/6 : 1.74
LENSLERİN MONTAJ KURALLARI
• Reçetede yazan teşhis doğru olarak değerlendirilmeli ve lens reçetede
yazan diyoptrik numaraya (silindirik bir cama sahip ise) aks derecesi
doğru olarak değerlendirilmelidir.
• Lenslerin seçimleri, çerçeve seçimi ile uygun olmalıdır.
• Lensin diyoptrik gücü ile çerçeveye göre uygun bir çap ve indeks
verilmelidir.
• Sferik, silindirik fark etmeksizin PD, Yükseklik, Verteks ve Pandoskopik
açı ayarlanmalıdır.
• Kişinin gerekli ölçümleri alınırken mutlaka günlük olarak kullanacağı
şekilde ölçüm alınmalıdır.
Çap seçimi yapılmış cam zarfın içerisinden çıkartılıp fokometreye kontrol
ve aks ayarlaması yapmak için konulur.
Silindirik lens ise aksa tekabül eden açı markülle işaretlenir.
Çerçeve üzerinde yapılan işlemler sonucu alınmış odak, marküllediğimiz
noktaya denk getirilip şablon, kesilecek olan lense tekrardan şekil olarak
çizilir.
Montaj el taşı ile yapılacak ise;
• Cam fazlalıkları pens ile kenarlarında 2-3 mm, göz kararı pay bırakılarak
penslenir.
• El taşımızın sağ tarafı yani kalın kısmında camımız pürüz, dalgalı
kalmayacak şekilde traşlanır.
• Eğer kapalı bir çerçeve ise istendiği taktirde el taşının ince kısmı ile balık
sırtı açılır, istenirse de el taşının en sol tarafındaki balık sırtı kanalı ile bu
balık sırtı açılabilir.
• Eğer nilör veya faset bir çerçeve ise el taşının kalın kısmı ile alınmış
camın el taşının ortası yani ince olan bölgesi ile kenarlarındaki klavlar yani
sivrilikler hafifçe traşlanır.
Montaj makine ile yapılacaksa;
• Cam üzerine şablon çıkarmadan yalnızca cam yüzeyi odak noktası ve aks
açısı ayarlanarak marküllenir.
• Marküllenen camın odak noktasına vantuz yapıştırılır.
• Vantuz yapıştırılan cam makinanın kesim bölümüne yerleştirilir.
• Camın kesileceği çerçevenin şablonu makinaya yerleştirilir ve gerekli
ayarlamalar yapıldıktan sonra kesim başlatılır.
• Camın kesileceği çerçevenin şablonu makinaya yerleştirilir ve gerekli
ayarlamalar yapıldıktan sonra kesim başlatılır.
• Makinadan çıkan camın el taşında klavı alınır.
•Seçilen çerçeve faset ise uygun yerlerden delik açılır eğer nilör ise kanal
açılır. Bunların harici kapalı bir çerçeve ise direkt ısıtılarak montajı
sağlanır.
•Tekrardan fokometre üzerinde ölçüm yapılıp, çerçevenin gerekli
ayarlamaları yapıldıktan sonra gözlük kullanıma hazırdır

OFTALMİK LENS’LERDE DESANTRASYON GRUP İNDEX VE ÇAP

DESANTRASYON
Çerçevenin Ekartman Ölçüsü Göz Önünde Bulundurularak Hastanın pd
Mesafesi Camın Optik Merkezinin Uzaklaştırma veya Yakışlaştırma Tekniği
ile Çakıştırılması İşlemidir.
• Bu işlemin temel amacı hastayı prizmatk etkiden korumak veya
istenilen prizmatik etkiyi oluşturmak için kullanılır
Kutulama Yöntemi (BOXING METHOD) Teorik

• 1. A–boyutu Göz ölçüsü: Dikey çizgiler arası dikdörtgenin yatay

genişliğidir. Yatay mesafenin en geniş olduğu noktalar arasındaki
mesafe, gözlük halkası içindeki gizli “pah payını” ihtiva eder.
 • 2. B Boyutu: Yatay çizgiler arasındaki mesafedir. Göz halkasının en
yüksek noktası ile en alçak noktasına olan dikey mesafedir. Bu
ölçüye göz halkasının tepesi ile tabanı arasındaki pah payı ilave
edilecektir.  
3. Lensler Arası Mesafe: (DBL) Sağ cam ile sol cam arasında köprünün
en dar noktasındaki yatay genişliktir.
• 5. Geometrik Merkezler Arası Mesafe –Çerçeve PD’si Pupillalar
arası mesafe Pd ile Çerçevenin geometrik merkezleri arasındaki
mesafe PD ile gösterilir.
6. Veri hattı: Geometrik yatay eksen
• ÖRNEK: A: 60mm (çerçevenin ölçüsü –A boyutu)
• DBL: 14mm(Lensler arası mesafe)
• ED: 56mm (Efektif çap)
• Kullanıcı Pd’si: 66mm
Gözün prizmatik etkiden korunması için gerekli yatay desantrasyon miktarı
ve minimum kesilmemiş cam çapı ihtiyacı (MBS) (Minimum blank size)
nedir?
• ÇÖZÜM:

• Sağ ve sol lenslerin optik merkezi, çerçevenin geometrik

merkezinden 4’er mm içeri desantre edilir.
• R(sag)(in) 4mm, L(sol)(in) 4mm şeklinde ifade edilir.
MBS= ED+(toplam desantrasyon)+2 mm (tıraşlama avansı
TOPLAM  DESANTRASYON =(A+DBL)-Pd =(56+16)-64= 8mm  
MBS= 56+8+2 =66mm  
Prizmatik etki meydana gelmemesi için 66mm lens gereklidir
• Eğer Pd değerleri her göz için ayrı verilmişse o zaman PdR ve PdL
değerleriyle ayrı ayrı işlem yapılması gerekir.
•   [(A + DBL) / 2] – PdR ve   
•    [(A + DBL) / 2] – PdL      
Sonuç pozitif çıkarsa, camın optik merkezi nazala; negatif çıkarsa,
temporale doğru (çıkan değer kadar) kaydırılır.
DİKEY MERKEZLEME
• DİKEY MERKEZLEME Yatay desantrasyon gözü prizmatik etkiden
korumak için tek başına yeterli değildir. Gözlük camlarının optik
merkezinin bir de dikey yönde desantrasyonu gerekir. Modern
çerçevelerin alt kenarları yanaklara doğru eğimli imal edilirler.
Gözlük camlarının bu biçimdeki pozisyonu gözlüğün yüz hatlarına
daha yakın olmasını sağlar. Yüzün dikey düzlemi ile çerçevenin bu
pozisyonu arasındaki açıya PANTOSKOPİK AÇI (PANTOSCOPIC
ANGLE -  FRAME TILT) denir. Bu açı gözlükçülükte camların çerçeve
tespitinde çok önemlidir ve ortalama 80 dir. Göz küresi içinde bütün
diğer noktaların etrafında döndüğü kabul edilen bir rotasyon merkezi
vardır.                       
Gözün ana bakış (primer bakış) doğrusu ile yakın bakış doğrusu arasında
5 ile 10 derecelik bir açı vardır. İşte rotasyon merkezi istemi sonucu
ortaya çıkan pantoskopik açı ile dikey merkezleme doğrudan ilgilidir.
Çerçevede a gibi bir pantoskopik açı varsa;  camın optik merkezi primer-
ana bakış görme noktasının altında “d” gibi bir noktaya desantre edilir. Bu
işlemle vertikal santrasyon (dikey merkezleme) un gerekleri sağlanmış
olur.
• Çerçevede 80lik bir pantoskopik açı varsa dikey merkezleme
desantrasyon miktarı şu şekilde hesap edilir.  
• d = 0.5 a d = 0.5mm.80
• d = 4mm