Drugi svetski rat – tok, bitke i uzrok Drugog

svetskog rata
BELEŠKE > SREDNJA ŠKOLA > ČETVRTA GODINA > ISTORIJA ČETVRTA GODINA > DRUGI SVETSKI RAT – TOK, BITKE I UZROK
DRUGOG SVETSKOG RATA
Objavljeno / 12.12.2019. Autor / Nemanja Filipović Kategorija / Istorija četvrta godina
Drugi svetski rat predstavlja jedan od najvećih oružanih sukoba u
ljudskoj istoriji, odnosno podrazumeva veliki broj međusobno povezanih
ratnih operacija, koje su se vodile krajem prve polovine 20. veka na
gotovo čitavoj planeti. 
Da je Drugi svetski rat najmasovniji sukob u istoriji
čovečanstva svedoče i podaci koji pokazuju da je u pitanju sukob u
kojem je bilo uključeno najviše država, najviše ljudi je učestvovalo, kao i
to da ne postoje zabeležena veća razaranja i veći broj ljudskih žrtava. 
Prema nekim izvorima, Drugi svetski rat predstavlja jedan od
najznačajnijih događaja u istoriji, za koje je odgovoran čovek, a brojne
posledice ovog sukoba vidljive su i dan danas. 

Predstavljamo hronološki vodič kroz Drugi svetski rat – kada i kako

je počeo Drugi svetski rat, uzroke koji su doveli do ovog sukoba,
kao i najznačajnije bitke vođene tokom višegodišnjeg oružanog
delovanja.
SADRŽAJ:
1. Kada je počeo Drugi svetski rat?
2. Uzrok Drugog svetskog rata
3. Sukobljene strane u Drugom svetskom ratu – sile Osovine vs
Saveznici
 4. Hronološki prikaz Drugog svetskog rata – tok rata iz godine u
godinu
5. Bitke i frontovi
6. Žrtve – najmasovnije stradanje u ljudskoj istoriji
7. Posledice Drugog svetskog rata – promene i gubici

Kada je počeo Drugi svetski rat?

Za početak Drugog svetskog rata uzima se 1. septembar 1939. godine,
kada je počela nemačka invazija na Poljsku, iako je Japan pre toga, od
1937. godine, već bio u ratu sa Kinom za prevlast nad istočnom Azijom. 
Ubrzo nakon napada na Poljsku usledila je objava rata Nemačkoj od
strane Velike Britanije i Francuske, kao i savez Nemaca sa Italijanima,
čime je ovaj sukob poprimio globalne razmere. 
Kako je počeo Drugi svetski rat?
Tog 1. septembra 1939. godine, kada je počeo Drugi svetski rat, oko
4.45 časova ujutru sa nemačkog broda “Šlezvig-Holštajn” otvorena je
vatra na poljsko poluostrvo Vesterplate. Nemačke trupe su prešle poljsku
granicu, a Luftvafe, nemačko ratno vazduhoplovstvo, je započelo
bombardovanje poljskih gradova. 
Britanska vlada je veoma brzo reagovala, pa je tadašnji premijer, Nevil
Čemberlen, već u 11.15 časova istog dana izjavio da se Velika Britanija
nalazi u ratnom stanju sa Nemačkom. Dva dana kasnije i Francuska je
objavila rat Nemačkoj, što je učinila i Kanada 10. septembra, čime je
sukob u Evropi prerastao u svetski rat.
Koji je uzrok Drugog svetskog rata?
Adolf Hitler, nemački predsednik, je 22. avgusta 1939. godine održao
sastanak sa komandantima svih rodova svoje vojske, na kojem je izdao
naredbu za napad na Poljsku. U nadi da će izbeći intervenciju drugih
moćnih evropskih nacija, Nemci su razmatrali mogućnost izazivanja
incidenta koji bi poslužio kao opravdanje za početak agresije.
Plan pod nazivom operacija Himler podrazumevao je lažni napad
Poljaka na nemačku radio-stanicu Glajvic, udaljenu oko 5 kilometara od
tadašnje poljsko-nemačke granice. Izrežirani napad na stanicu izvršilo je
šest naoružanih pripadnika Službe bezbednosti Rajha u civilnim odelima,
predstavljajući se kao “ustanici-pripadnici poljskih paravojnih snaga”.
Zarad boljeg propagandnog efekta, izmšljeni oružani napad, trebalo je da
podrazumeva i ljudske žrtve. Zato je nemačka policija, 30. avgusta, u
obližnjim selima uhapsila Nemca poljskog porekla, koji je bio poznat po
propoljskim stavovima. 
Kako je izgledao napad na radio-stanicu?
Konačno, 31. avgusta 1939. u 14 časova, načelnik Generalštaba Franc
Halder je iz Berlina primio šifrovanu poruku, koja je glasila “Baka je
preminula”, što je bilo naređenje za izvršenje zadatka. Oko 20 časova,
naoružana grupa je upala u radio-stanicu, gde su osoblju žicom vezali
ruke i smestili ih u podrum. 
Esesovci, maskirani u poljske pobunjenike, su uspeli pomoću ručnog
mikrofona da se uključe u mrežu i na poljskom i, delimično nemačkom,
pročitaju proglas, koji je glasio: “Pažnja, pažnja! Ovde Glajvic!
Odašiljač je u poljskim rukama. Došao je čas slobode!”
Dok su operativci preuzimali radio-stanicu, Halder je likvidirao uhapšenog
seljanina, koji je tako postao prva žrtva Drugog svetskog rata, jedna od
ispostaviće se nekoliko desetina miliona, a koja je zapravo predstavljala
samo opravdanje za potonju agresiju. 
Koliko je trajao Drugi svetski rat i kada je završen Drugi
svetski rat?
Drugi svetski rat je trajao 6 godina i 1 dan. Za zvaničan datum završetka
ovog rata uzima se 2. septembar 1945. godine, kada je konačno
slomljen otpor japanskih vojnika i potpisana kapitulacija. 
Četiri meseca ranije, predao se i sam Berlin, a nekoliko dana kasnije
potpisana je kapitulacija, tako da se 8. maj smatra danom kada se
završio Drugi svetski rat u Evropi. 
U nastavku ovog teksta možete pročitati hronološki pregled Drugog
svetskog rata,  koje su bile sukobljene strane, kao i koje su to
najvažnije bitke vođene u Drugom svetskom ratu. Saznaćete i koliko
je bilo ljudskih žrtava i kakve sve posledice je ostavio ovaj oružani
sukob svetskih razmera.
Šta je dovelo do Drugog svetskog rata?
Iako o konkretnim uzrocima Drugog svetskog rata i dalje traju rasprave,
istoričari su složni u jednom – veliki broj uzroka Drugog svetskog rata
ima koren u Prvom svetskom ratu, završenom svega 20 godina ranije. 
Nemačka je u Prvom svetskom ratu poražena, te je na osnovu
Versajskog sporazuma ostala bez kolonija, i tako bila dovedena u još
podređeniji položaj. Iako su bili na pobedničkoj strani Italija i Japan nisu
imali previše razloga za zadovoljstvo “ratnim plenom”.
Završetak Prvog svetskog rata doneo je i slom predratnog ekonomskog
poretka zasnovanog na slobodnoj trgovini. Većina država se nakon rata
okrenula protekcionizmu i autarhiji, što je bilo plodno tle kako za
međusobne sukobe, tako i za ekonomsku nestabilnost, koja je punu
snagu doživela u Velikoj ekonomskoj krizi, počev od 1929. godine. 
Novi faktor predstavljala je i pojava dveju ideologija — fašizma i
komunizma. Obe su, svaka na svoj način, predstavljale radikalnu
alternativu posleratnom svetskom poretku, a njihovo međusobno
suparništvo odražavalo se i na međunarodnu politiku. 
Nacionalizam kao jedan od faktora za izbijanje rata
Uticaj nacionalizma, koji je predstavljao dominantnu ideologiju Evrope
19. veka, porastao je nakon rata još više u istočnoj Evropi, gde su na
ruševinama tri stara carstva (Austrougarskog, Osmanskog i
Ruskog), formirane nacionalne države. U većini slučajeva granice novih
država se nisu poklapale sa etničkim granicama, što je predstavljalo
stalan izvor napetosti. 
S druge strane, novostvorene države, poput Kraljevine SHS,
Čehoslovačke i Poljske, su po sastavu bile višeetničke i samim tim
opterećene unutrašnjim napetostima, koje su se naknadno odražavale na
međunarodnu scenu.
Nacionalizam se proširio i na Aziju, pogotovo na posede evropskih
kolonijalnih sila, čiji podanici su svoj položaj počeli smatrati izdajom
versajskih principa. Nacionalizam se nastavljao iskazivati i kao rasizam,
koji je imao važnu ulogu u pogoršanju odnosa Japana i SAD.
Nacionalizam i revanšizam su bili posebno jaki u Nemačkoj zbog velikih
teritorijalnih, kolonijalnih i finansijskih gubitaka, koji su
propisani Versajskim sporazumom. Po tom miru, Nemačka je izgubila
skoro 13% svoje matične teritorije i sve svoje kolonije, dok je pripajanje
susednih teritorija Nemačkoj je bilo zabranjeno, nametnute su odštete i
uvedena ograničenja na veličinu i moć nemačke vojske. 
U međuvremenu, Ruski građanski rat se završio osnivanjem
Sovjetskog Saveza.
Velika ekonomska kriza kao uzrok rata
Ako govorimo o ekonomskoj krizi kao glavnom katalizatoru za izbijanje
Drugog svetskog rata, onda možemo reći da je to bio proces koji je trajao
skoro celu jednu deceniju, s obzirom da je velika ekonomska kriza počela u
SAD u oktobru 1929. godine. 
Kriza se prvobitno manifestovala kroz globalni rast nezaposlenosti i
siromaštva, što je brojno stanovništvo u mnogim zemljama okretalo
ekstremnim ideologijama, a u mnogim državama dovodilo i do
međuetničkih napetosti, pogotovo u istočnoj Evropi gde je došlo do
naglog porasta antisemitizma.
U mnogim državama, pogotovo onim koje su zaostajale za Britanijom i
Francuskom, kriza je dovela do uverenja kako versajski poredak
predstavlja kočnicu njihovog ekonomskog razvoja, te da se on mora
izmeniti, ako je potrebno i oružanom silom, odnosno osvajanjem novih
teritorija. 
Britanija i Francuska, glavni zagovornici politike globalnog razoružanja, su
takođe bile snažno pogođene krizom, koja je sprečila njihovo ponovno
naoružavanje.
Rat Japana sa azijskim susedima 

Japan, kao zemlja bez sopstvenih izvora mnogih važnih resursa, bio je
snažno pogođen ekonomskom krizom. Kao posledica toga, u japanskim
vladajućim krugovima je počeo bujati militarizam, odnosno uverenje
da Japan može osigurati prosperitet jedino na račun susednih
azijskih država, odnosno evropskih kolonijalnih poseda. 
Shodno tome, Japanci su 1931. godine izveli invaziju na kinesku
provinciju Mandžuriju. Mnogi japanski, a i drugi istoričari smatraju
upravo taj događaj stvarnim početkom Drugog svetskog rata. Zapadne
sile, iscrpljene i prezaokupljene ekonomskom krizom, na njega nisu
reagovale.

Sukobljene strane u Drugom svetskom ratu – sile Osovine vs

Saveznici
U Drugom svetskom ratu je učestvovala većina tadašnjih država,
uključujući i sve velike sile, koje su osnovale dva suprotstavljena vojna
saveza:

 Sile Osovine – Nemačka, Italija, Japan, Mađarska, Bugarska i drugi.

 Saveznici – Sovjetski Savez, SAD, Velika Britanija, Francuska, Poljska,
Jugoslavija, Grčka, Kina i drugi.

Kakvo je bilo stanje u ovim državama neposredno pre izbijanja rata?

Nakon Prvog svetskog rata u Nemačkoj je stvorena demokratska vlada,
poznata kao Vajmarska republika. Međuratni period je obeležio sukob
između pristalica nove republike i tvrdokornih protivnika kako na levici,
tako i na desnici. 
S druge strane, italijanske nacionaliste je razbesnelo što obećanja koja su
dale Britanija i Francuska da osiguraju italijanski ulazak u rat nisu u
potpunosti ispoštovana mirovnim ugovorima. 
Od 1922. do 1925. fašistički pokret Benita Musolinija je preuzeo vlast
u Italiji sa agendom nacionalizma, totalitarizma i saradnje klasa, kojom je
ukinuta predstavnička demokratija i promovisana agresivna spoljna
politika.
U oktobru 1936. Nemačka i Italija su formirale osovinu Rim-Berlin.
Mesec dana kasnije, Nemačka i Japan su potpisale Antikominterna pakt,
kojem se pridružila Italija  naredne godine, čineći tako Trojni pakt.
Za to vreme, zabrinut zbog nemačke ideologije i želje Adolfa Hitlera da
zauzme velike površine istočne Evrope, Sovjetski Savez je pokušao da
napravi sporazum sa Francuskom, ali i Velikom Britanijom. SAD su,
usled velikih previranja u Evropi, usvojile Zakon o neutralnosti. 
Nemačka je 1938. godine počela nasilnu aneksiju, Anšlus Austrije.
Hitlerov režim je taj potez opravdavao sprovođenjem načela o pravu na
samoopredeljenje, odnosno činjenicom da su mnogi Austrijanci sebe
smatrali delom nemačke nacije od koje su odvojeni veštačkom granicom.
To je bio svojevrsni uvod u potonje sukobe koji su obeležili 20. vek. 
U nastavku pogledajte kako je izgledao odnos snaga Saveznika i
sile Osovine pre početka sukoba i koja strana je imala veće izglede
da dobije rat.
Nacistička Nemačka i razlog ulaska u rat
Nacionalsocijalistička stranka Adolfa Hitlera je imala za cilj
osnivanje nacističke države u Nemačkoj. Temelj nacističke ideologije
predstavljala je rasistička zamisao u širenju nemačkog životnog prostora
na istok, na račun slovenskih naroda. 
Na kraći rok se ta ideologija manifestovala kao proklamovan cilj
okupljanja svih zemalja u kojima živi nemačka manjina u jedinstvenu
državu — Veliku Nemačku. 
Nacistička vlada je postepeno jednostrano odbacila odredbe
Versajskog ugovora te započela s ponovnim naoružavanjem u svrhu
postizanja tih ciljeva oružanim putem.
Snaga nemačke vojske 

Nemačka je pred ovaj rat bila u mnogo inferiornijem položaju, nego

pred početak Prvog svetskog rata. Sa druge strane je u kvalitativnom
smislu bila u velikoj prednosti u odnosu na svoje protivnike.
To se možda najbolje odražavalo u kopnenoj vojsci — Vermahtu. Iako
je ponovno naoružavanje van versajskih okvira otpočelo još godine 1933.
godine, Nemačka je još uvek zaostajala za zapadnim silama po pitanju
moderne opreme, pogotovo tenkova. 
S druge strane, u razdoblju kada se držala versajskih kriterijuma,
Nemačka je smela da ima malu profesionalnu vojsku, što je dovelo
do rigorozne selekcije i filtriranja najspososbnijih kadrova, koji su za
vreme rata postali srž Hitlerove vojne mašinerije.
Zahvaljujući taktici blickriga (operativna vojna doktrina koja predviđa
upotrebu mobilnih snaga, koje napadaju koristeći brzinu i iznenađenje
kako bi onemogućile neprijatelja da blagovremeno reaguje i uspostavi
odbranu), koju su osmislili nemački vojni stratezi, Hitler je verovao u
brzu pobedu i završetak rata. 
Italija i njene ambicije pred rat
Italija je, zahvaljujući brojnim kolonijama, ali i Musolinijevim ambicijama,
imala potrebu da sagradi modernu ratnu mornaricu koja bi bila u stanju
da se suprotstavi Britancima i Francuzima.
Rezultat toga je bila treća po snazi mornarica u Evropi s velikim brojem
modernih brodova i veoma kvalitetnim i izvežbanim ljudstvom, spremnim
na primenu raznoraznih svežih ideja i nekonvencionalnih zamisli. 
Musolinijev režim je isto tako veliki napor uložio u stvaranje kvalitetnog i
relativno modernog vazduhoplovstva koje se 1930-ih moglo meriti s
većinom velikih sila. 
Italijanskim vojnim stratezima je najviše nedostajala kvalitetna kopnena
vojska, pa su italijanski vojnici u rat ušli uglavnom sa zastarelom ili
neadekvatnom opremom, što je bilo najvidljivije u tenkovima. Imali su
dovoljan broj tenkova pogodnih za kolonijalno ratovanje, ali daleko ispod
savezničkih i nemačkih standarda.
Japan i njihovo naoružanje za rat
Japanska ratna mornarica je bila jedna od najjačih i najmodernijih na
svetu. Nastojali su da održe korak s Britancima i Amerikancima, pa su
shodno tome bili skloni inovacijama i primeni modernih tehnologija i
strategija. 
Za razliku od mornaričkog, japansko ratno vazduhoplovstvo u sastavu
kopnenih snaga je po kvalitetu aviona i pilota ponešto zaostajalo za
većinom država u svetu.
Kopnene snage su, slično kao i u Italiji, predstavljale najslabiju japansku
kariku, iako je to postalo vidljivo tek u kasnijoj fazi rata. Japanci su
smatrali da će se rat odvijati po slabo nastanjenim ostrvima, gde primena
tenkova ili slične moderne opreme nije tako bitna.
Francuska i njena taktika pred budući sukob
Zbog enormnih gubitaka u ljudstvu, nakon pokušaja da se ofanzivnim
akcijama probiju nemačke linije u Prvom svetskom ratu, francuski vojni
stratezi su za budući rat odabrali defanzivnu strategiju koja se temeljila
na primeni odbrambene vatre i sistema utvrđenja.
Krajnji rezultat tog plana bila je čuvena Mažino linija (linija betonskih
utvrđenja, tenkovskih prepreka, mitraljeskih gnezda i ostalih vidova
odbrane) — sistem utvrđenja postavljen na nemačkoj granici koji se
smatrao najmodernijim na svetu i praktično neprobojnim.
Ovaj sistem krio je veliki nedostatak u vidu ogromnih troškova, a
vodeći problem bio je taj što je novac uložen u Mažino liniju, trebalo da
bude uložen u proizvodnju novih, modernih oružja. Zato je francuska
kopnena vojska  u rat ušla sa zastarelom opremom, izuzev tenkova, koji
su bili najsavremeniji u svetu. 
Problem za francusku vojsku bio je i izuzetno loš kvalitet najvišeg
komandnog kadra koji su, s izuzecima poput generala de Gola,
sačinjavali manje-više nesposobni ljudi, zastarelih shvatanja. 
Tako u zgradi francuskog generalštaba nije postojao nijedan telefon ili
radio-stanica. I među ljudstvom je bilo dosta problema, pogotovo zbog
toga što su veliki deo jedinica sačinjavali nekvalitetni rezervisti.
Francuska ratna mornarica je, s druge strane, bila prilično moderna, ali
ona nije došla do izražaja u ratu, s obzirom na to da je bila koncentrisana
u Mediteranu. Francusko ratno vazduhoplovstvo je bilo inferiorno u
odnosu na nemačko, kako brojnošću tako i kvalitetom.
Velika Britanija – mornarica i avijacija kao najjači aduti
Britanske kopnene snage su bile malobrojne ali profesionalne prirode, pa
je na početku trebalo da se koriste u ograničenim akcijama, odnosno
kao podrška brojnijoj francuskoj vojsci, sve do trenutka kada se
popune regrutima. S druge strane, britanska vojska je kvalitetom i
obučenošću ljudstva bila znatno iznad evropskog proseka. 
Nedostaci britanskih kopnenih snaga su imali potpunu suprotnost
u Kraljevskoj mornarici koja je predstavljala silu sposobnu da ostvari
potpunu nadmoć na većini svetskih mora. 
Mornarica je imala vrlo kvalitetno ljudstvo, kao i komandni kadar
otvoren prema novim idejama, zbog čega su britanski brodovi bili prilično
raznoliki — od torpednih čamaca do nosača aviona — što im je
omogućilo izvođenje najsloženijih operacija.
Ipak, najvredniji i najmoderniji deo britanskih oružanih snaga predstavljalo
je Kraljevsko ratno vazduhoplovstvo. Bilo je sastavljeno od raznolikih
tipova aviona i sposobno za raznovrsne zadatke. 
Na početku se smatralo da ništa ne može zaustaviti bombardere, te se
umesto insistiranja na lovačkoj avijaciji stvorio velikih broj teških
strateških bombardera, kako bi se na neprijateljske napade odgovorilo
istom merom.
Sovjetski Savez sa najbrojnijom vojnom snagom
Sovjetski Savez (SSSR) je od svih velikih sila te 1939. godine
imao najbrojnije oružane snage, kako po pitanju ljudstva, tako po
pitanju broja aviona, tenkova i drugog savremenog oružja.
S druge strane, sav taj napredak je gotovo u potpunosti
zaustavljen Staljinovim čistkama krajem 1930-ih tokom kojih je u
potpunosti izbrisana cela jedna generacija sposobnih i kvalitetnih
oficirskih kadrova. 
Na njihova mesta došli su nesposobni i neiskusni oficiri. Kao posledica
svega toga, sovjetska taktika, strategija i celokupni kvalitet vojske bio je
daleko ispod standarda većine zapadnih zemalja.
Sovjetska avijacija je takođe brojčano bila prilično impresivna, ali je,
slično kao i Luftvafe, bila pretežno orijentisana na podršku kopnenim
trupama. Sa druge strane, Sovjeti su bili među prvima koji su prepoznali
potencijale vertikalnog manevra, pa su stvorili vazdušno-desantne i
padobranske jedinice.
Zbog zatvorenosti mora i orijentacije na kopnenu i vazduhoplovnu silu,
sovjetska ratna mornarica je igrala podređenu ulogu. Većina plovila je
bila zastarela, ali je brojnošću bila sposobna da podrži kopnenu vojsku.
SAD – taktička nadmoć 
Sjedinjene Američke Države su tokom 1930-ih godina veoma malo
ulagale u odbranu, smatrajući da će ih eventualni ratni sukob izbeći, pre
svega zbog okeana,  koji ih je teritorijalno razdvajao od Evrope i Azije. 
Jedini izuzetak je bila ratna mornarica, koja se razvijala zbog sve
većeg suparništva SAD s Japanom u području Tihog okeana. Zbog
velikih udaljenosti između pojedinih tačaka u Tihom okeanu, veliki je
naglasak stavljen na avijaciju, odnosno koordinaciju njenih aktivnosti s
mornaricom. 
Zbog toga su SAD, slično kao i Japan, razvile vrlo kvalitetnu i izvežbanu
mornaričku avijaciju, te sagradile nekoliko nosača aviona.
Zbog toga je razvoj kopnene vojske, odnosno planovi za eventualno
delovanje na evropskim bojištima bio potpuno zanemaren. Američka
vojska je 1939. godine imala zastarelu opremu i neadekvatnu taktiku. 
No, relativno kasni ulazak SAD u drugi svetski rat je omogućio učenje
na tuđim greškama i iskustvima i bolje snalaženje na bojnom polju.

Hronološki prikaz Drugog svetskog rata – tok rata iz godine u

godinu
Kao što smo već rekli, početak Drugog svetskog rata se vezuje
za nemački napad na Poljsku u septembru 1939. godine. To je bio
dan kada je počela Hitlerova invazija na svog istočnog suseda, odnosno
dan kada se krenulo u sprovođenje nacističkog plana o zauzimanju
istočne Evrope i stvaranje velike Nemačke države. 
S obzirom na to da su se i druge velike svetske sile, poput Francuske i
Britanije, uključile u rat, sukob je poprimio globalne razmere. Vodeće
zemlje učesnice stavile su sve svoje ekonomske, industrijske i naučne
resurse u službu ratnih napora, potpuno brišući razlike između vojnih i
civilnih izvora. 
Počeo je rat koji su obeležile masovne smrti civila, koncentracioni
logori, kao i jedini slučaj upotrebe nuklearnog oružja. U ratu je
učestvovalo oko 110 miliona vojnika iz 61 zemlje sveta. 
#1 Početak Drugog svetskog rata i dešavanja tokom 1939.
godine
Nacistička Nemačka je zahvaljujući taktici blickriga brzo napredovala
kroz Poljsku, uprkos činjenici da su dve velike vojne sile (Francuska i
Velika Britanija) bile na njenoj strani. 
Međutim, savez je u početku pružio samo ograničenu direktnu vojnu
pomoć, u koju je spadao mali francuski prodor u Sar. Saveznička
vrhovna komanda je zaključila da ofanziva na Nemačku nema smisla, već
je cilj bio da se rat dobije pomorskom blokadom. Cilj je bio sprečavanje
Nemaca da dobijaju strateške resurse iz neutralnih zemalja, čime bi
naneli štetu nemačkoj privredi. 
Ispostavilo se da odluka Italije da bude neutralna ima zapravo koristan
efekat na Nemačku, jer je preko nje nesmetano išao uvoz sirovina. Nakon
potpisivanja primirja sa Japancima, SSSR se 17. septembra 1939. godine
pridružio nemačkim napadima na Poljsku, i to sa istoka. 
Okružena dvema moćnim vojnim silama, poljska vojska je poražena i
Varšava se predala Nemcima 27. septembra, a poslednje linije otpora
su se predale 6. oktobra. Poljska teritorija je bila podeljena između
Nemačke i Sovjetskog Saveza, dok su  Litvanija i Slovačka dobili manje
delove. 
Posle predaje poljske vojske, poljski pokret otpora je osnovao podzemnu
državu i gerilsku Domovinsku armiju. Oko 100.000 poljskih vojnika je
evakuisano u Rumuniju i baltičke države. Mnogi od njih su kasnije
nastavili da se bore uz Saveznike protiv Nemaca na svim frontovima u
Evropi i severnoj Africi tokom celog rata.
#1.1. Pokušaj sklapanja mira sa Britanijom i Francuskom

Adolf Hitler je 6. oktobra 1939. godine javno ponudio mir

Ujedinjenom Kraljevstvu i Francuskoj, ali je ostao pri stavu da će o
sudbini Poljske odlučivati isključivo Nemačka i Sovjetski Savez. Britanski
premijer Čemberlen je odbio ovu ponudu 12. oktobra. 
Uvređen zbog negativnog odgovora, Hitler je odmah naredio napad na
Francusku, ali su loše vremenske prilike te jeseni u Evropi i nadolazeća
zima odložile ofanzivu sve do proleća 1940. godine. 
U međuvremenu, nakon potpisivanja Sporazuma o prijateljstvu i
granicama između Sovjetskog Saveza i Nemačke, SSSR je
konsolidovao svoje pozicije u istočnoj Evropi tako što je primorao baltičke
države da dozvole sovjetskoj vojsci da se stacionira u njima pod uslovima
sporazuma o uzajamnoj pomoći. 
Finska je odbila da ustupi teritorije severno od Lenjingrada, što je
krajem novembra dovelo do sovjetskog napada na ovu skandinavsku
zemlju. Zimski rat u kome su Finci ispočetka uspešno zaustavili
nadmoćne sovjetske napade se okončao finskim ustupcima Sovjetskom
Savezu. 
Ujedinjeno Kraljevstvo i Francuska su doživeli sovjetski napad na Finsku
kao ulazak Sovjetskog Saveza u rat na strani Nemaca i odgovorili su na
sovjetske invaziju podržavajući izbacivanje Sovjetskog Saveza iz Društva
naroda (međunarodna organizacija čiji su ciljevi bili razoružanje,
sprečavanje rata preko kolektivne bezbednosti, rešavanje razmirica
diplomatskim putem…). 
#2 Rasplamsavanje ratnih sukoba tokom 1940. godine
Zimski rat je savezničkim stratezima učinio posebno zanimljivim
Skandinaviju. Stvoreni su planovi da se pošalje ekspedicioni korpus s
ciljem pružanja pomoći Finskoj, kako bi se pridobila na savezničku stranu.
To je kasnije trebalo da posluži kao izgovor za blokadu dopremanja
Nemačkoj strateški važnih zaliha gvozdene rude iz Švedske. 
Na planovima se nastavilo raditi i nakon finske kapitulacije u martu
1940. godine. Delimično uznemiren najavama o takvim planovima, Hitler
je naredio da se pripremi invazija na Dansku i Norvešku. 
Velika nemačka armija od nekoliko desetina divizija, opremljena i sveža
nakon nešto mirnije provedene zime je 9. aprila svom snagom napala
Norvešku i Dansku kako bi zaštitila pošiljke gvozdene rude iz Švedske.
Danska je kapitulirala bez otpora nakon svega nekoliko sati i ostala je
okupirana sledećih pet godina. Norveška je pokorena za dva
meseca, uprkos savezničkoj podršci. 
Iako je britanska Kraljevska mornarica nanela velike gubitke nemačkoj
mornarici, Norveška je u junu 1940. pala pod potpunu nemačku
kontrolu, čime je stvorena važna baza za buduće podmorničke operacije
na Atlantiku.
Britansko nezadovoljstvo norveškom kampanjom je dovelo do smene
britanskog premijera Nevila Čemberlena i imenovanja Vinstona
Čerčila za premijera 10. maja 1940. godine. 
#2.1. Napad na Francusku – nemačka ofanziva na Zapadni front

Nakon višemesečnih odlaganja i promene planova, u proleće 1940.

godine otpočela je velika nemačka ofanziva na Zapadnom
frontu. Nacistička Nemačka je 10. maja napala Francusku i iz strateških
razloga je istog dana napala i neutralne države Belgiju, Holandiju i
Luksemburg. 
Istovremeno je Velika Britanija okupirala danske posede Island,
Grenland i Farska ostrva, kako bi sprečila potencijalnu nemačku
invaziju na ova ostrva. 
Nemci su odlučili da zaobiđu Mažino liniju i da Francusku napadnu
preko teritorija neutralne Belgije. Zbog toga su Saveznici odmah
poslali svoje najbolje i najbrojnije snage na belgijsku teritoriju kako bi već
tamo zaustavili nadiranje nemačkih trupa. 
Međutim, Nemci su manju grupu armija koncentrisali na zemlje
Beneluksa, a oklopne divizije (oko 3000 tenkova) bile su nastanjene u
gustim šumama Ardena.  Ono što se nije očekivalo jeste da će Nemci
zajedno sa Belgijom napasti i Holandiju koja je, za pet dana, a nakon
bombardovanja Roterdama, odmah kapitulirala. 
Glavni udar došao je kroz šumovite Ardene za koje se pretpostavljalo da
su neprohodni za tenkove i druga moderna vozila. Holandija i Belgija su
pregažene za svega nekoliko nedelja zahvaljujući taktici blickriga. 
Francuske snage su bile potpuno iznenađene tim napadima, pa kada su
nemačke snage samo tri dana kasnije izbile na reku Meza kod Sedana,
nisu bile u stanju da pruže odgovarajući otpor. 
Nemci su prešli reku i tenkovskim kolonama brzo odsekli glavninu
savezničkih snaga u Belgiji od Francuske. Pokušaji saveznika da razbiju
nemački klin nisu uspeli, a 28. maja je Belgija zvanično kapitulirala.
#2.2. Priključenje Italije u rat na nemačkoj strani 

Italija se 10. juna i službeno pridružila Hitleru kao saveznik, objavila je

rat Francuskoj i Velikoj Britaniji i napala Francusku, smatrajući da su
saveznici izgubili rat, te da se jeftino može domoći njihovih kolonija. 
Prva važnija italijanska ofanziva bio je napad na francuske položaje na
granici, tokom koga je nekoliko francuskih bataljona uspešno zaustavilo
celu jednu italijansku armiju. 
Taj vojni uspeh nije imao skoro nikakav efekat na opšte stanje u
Francuskoj, gde je vlada i službeno otpočela pregovore o
kapitulaciji. Nemci su zauzeli Pariz 14. juna 1940. godine i osam dana
kasnije Francuska se predala.
Sa kapitulacijom se nije složio general de Gol koji je 18. juna odleteo u
London i stao na čelo Slobodne Francuske, a u planu je imao da iz
emigracije nastavi pružanje otpora Nemcima.
#2.3. Hitler na vrhuncu moći i rat sa Britanijom 

Početkom leta 1940. Hitler se nalazio na vrhuncu moći i većina evropskih

političara i vlada ga je smatrala pobednikom rata. Nakon sloma
Francuske se celi kontinent nalazio pod njegovom kontrolom, bilo
preko okupacionih snaga, saveznika, ideološki bliskih vlada ili neutralnih
država, koje je bilo lako uceniti. 
Jedino mu je na putu stajala usamljena Britanija. No britanska vlada na
čelu s Vinstonom Čerčilom je bila odlučna nastaviti rat do konačne
pobede. 
U junu 1940. godine Sovjetski Savez je prisilno anektirao Estoniju,
Letoniju i Litvaniju, a zatim je 28. juna, koristeći nemačku zauzetost na
Zapadu, ultimatumom naterao Rumuniju da preda spornu rumunsku
regiju Besarabiju. To je dovelo do slabljenja nacističko-sovjetske saradnje
i obe države su počele pripreme za međusobni rat.
U međuvremenu je Hitler nastojao da uspostavi mir nudeći garanciju
opstanka Britanskog carstva u zamenu za povraćaj bivših nemačkih
kolonija. Kada su Britanci to odbili, Hitler je naredio da se započne
bombardovanje Britanskih ostrva i javne pripreme za invaziju koja je
dobila šifru Operacija Morski lav.
Operacija je podrazumevala višenedeljnu seriju vazdušnih napada kojima
su se Britanci suprotstavili u nizu vazdušnih okršaja koji se simbolično
zovu Bitka za Britaniju. 
Zahvaljujući posedovanju radara, bržoj proizvodnji lovačkih aviona i
mogućnosti ponovnog angažovanja vlastitih pilota srušenih nad
britanskim tlom, Britanci su uspeli da očuvaju prednost i prisile Hitlera
da sredinom septembra otkaže planove za invaziju.

#2.4. Prebacivanje težišta rata na Mediteran, Bliski istok i Afriku

Tokom jeseni 1940. godine rat je počeo da se širi i da se sa zapada

postepeno prebacuje na Mediteran i Bliski istok, s obzirom na to da je
Hitlerov cilj bio da Britancima oduzme strateški važne naftne izvore. 
Zadatak Italijana, koji su imali snage u Libiji, Etiopiji i Somaliji bio je da od
Britanaca odseče njihovu glavnu prometnu arteriju u Sueckom kanalu. U
septembru je iz Libije na Egipat krenula velika italijanska ofanziva, koja
je nakon kraćeg napredovanja brzo zaustavljena od strane znatno
malobrojnijih britanskih napredovanja, pokazavši još jednom italijansku
vojnu inferiornost. 
U međuvremenu su na Mediteranu počele oštre borbe između italijanske
i britanske mornarice. Zahvaljujući kvalitetnijoj taktici i boljoj
opremi, Britanci su u njima imali više uspeha, a sukobi su prevagnuli u
britansku korist 11. novembra 1940. godine kada su u luci Taranto
napadom torpednih aviona onesposobljena tri italijanska bojna broda.
Najvažniji događaj je bila Musolinijeva odluka da, u svrhu
izjednačavanja prestiža s Hitlerovim, preduzme sopstveni blickrig u
formi napada na Grčku. Pohod koji je započeo 28. oktobra 1940. godine
vrlo brzo se, zahvaljujući uspešnom otporu slabo opremljene, ali dobro
vođene grčke vojske, pretvorio u još jedan italijanski vojni fijasko.
Krajem 1940. Britanci su pokrenuli Operaciju Kompas — prvu važniju
savezničku ofanzivu u ratu — koja je za posledicu imala potpuno rasulo
italijanske vojske u severnoj Africi. No, taj se uspeh nije mogao iskoristiti,
jer je Čerčil doneo odluku da se britanska pojačanja i drugi resursi upute
u Grčku, čime je izazvao Hitlera da naredi napad na Grčku, poznat pod
šifrom Operacija Marita.
#3 Bujanje rata 1941. godine – žestoki okršaji zaraćenih
strana
Hitler je planirao da napad na Grčku izvede sa teritorije Jugoslavije i
Bugarske, koje su do proleća 1941. godine, bile priključene Trojnom
paktu, isto kao i Mađarska i Rumunija. Međutim, 27. marta je u
Jugoslaviji izveden puč kojim je svrgnuta pronemačka vlada i
ustanovljena nova, probritanska. 
Hitler je, zarad odmazde, odlučio da zajedno sa Grčkom bude
napadnuta i Jugoslavija, što se i dogodilo 6. aprila. Demoralisana
jugoslovenska vojska brzo je savladana i prisiljena na kapitulaciju već
17. aprila 1941. godine. 
Grčka vojska se održala nešto duže, do 20. aprila, nakon čega su njeni
ostaci, zajedno s britanskim ekspedicionim korpusom našli utočište na
Kritu. Nemci su 20. maja 1941. godine izvršili padobranski desant na
Krit i zauzeli ga, iako su imali velike gubitke među svojim elitnim
padobranskim jedinicama. 
#3.1. Sile osovine protiv Sovjetskog Saveza

Pripreme za Operaciju Barbarosa – invaziju na SSSR, počele su još

tokom jeseni prethodne godine, a napad je planiran za leto 1941. godine.
Osvajanje prostora na istoku bilo je deo nacističkog programa, a Hitler
je verovao da će pohod na komunističku državu dovesti do promena u
britanskoj vladi. 
Staljin je, s druge strane, smatrao da Hitler sebi neće dozvoliti luksuz
ratovanja na dva fronta (Istočni front i Zapadni front). Zato je verovao da
je gomilanje nemačkih trupa na istočnim granicama isključivo
sredstvo političkog pritiska, a dojave o nemačkim pripremama za napad
pripisivao je podmetanju britanskih službi kojima je bilo u interesu da
uvuku SSSR u rat. 
Sve je to savršeno odgovaralo nemačkom planu koji je
predviđao opkoljavanje i uništenje glavnih sovjetskih snaga na samoj
granici, osvajanje Moskve i Lenjingrada, kao i izbijanje na liniju Astrahan
— Murmansk u roku od šest nedelja do tri meseca. 
Kada je Nemačka konačno napala SSSR?
Kada je 22. juna 1941. godine otpočeo napad, sovjetske snage su bile
potpuno iznenađene. Većina sovjetskih aviona je uništena na zemlji,
stotine hiljada vojnika zarobljeno, a u mnogim krajevima nemački vojnici
su dočekani kao oslobodioci.
Iako je nemačko napredovanje nastavljeno, vrlo brzo se pokazalo kako su
Hitlerovi planeri ipak potcenili poteškoće koje ih čekaju u pohodu na
zemlju te površine, kao što je Rusija. 
Čim je front zašao u dubinu sovjetske teritorije, počeli su da se pojavljujui
ozbiljni logistički problemi, pa Nemci više nisu bili u stanju da održavaju
isti tempo napredovanja celom dužinom fronta. To je sovjetskim snagama
omogućavalo predah, odnosno povremene kontranapade i sve bolju
organizaciju odbrane.
U kasnu jesen 1941. godine, sa željom da ostvare konačnu pobedu pre
dolaska zime, Nemci su odlučili baciti sve na jednu kartu — Operaciju
Tajfun, čiji je cilj bio zauzimanje Moskve. Uz ogromne gubitke su se
približili sovjetskoj prestonici, ali je ofanziva na kraju zaustavljena usled
krajnje iscrpljenosti ljudstva.
U međuvremenu se ispostavilo da Britanci, suprotno Hitlerovim
očekivanjima, ipak nemaju ideoloških predrasuda te su sa Sovjetima
odmah počeli sarađivati, kao pravi saveznici. Započeli su konvoji
pomoći za Murmansk, a dve vojske su zajedno okupirale Iran. 
#3.2. Drugi svetski rat u Jugoslaviji – Drugi svetski rat Srbija

Šta je prethodilo sukobima na teritoriji Jugoslavije?

Jugoslovenska vlada je očekivala da će i Jugoslavija biti napadnuta, pa je
zato tražila način kako da izbegne taj sukob. Jedan od načina da se reše
bezbednosni problemi Kraljevine Jugoslavije bilo je i potpisivanje pakta
sa Nemačkom 25. marta 1941. godine.
Suprotna odluka značila je siguran rat sa Nemačkom i njenim
saveznicima, koji su okruživali Kraljevinu Jugoslaviju, sa svih strana, osim
kratke granice sa Grčkom na krajnjem jugu. U toku noći 20. marta
održana je sednica na kojoj je jugoslovenska vlada rešila da pristupi
Trojnom paktu. U Beču je 25. marta potpisan protokol o pristupanju. 
Narod nije bio zadovoljan ovom odlukom jer je smatrao saradnju sa
nacistima neprihvatljivom. Zbog toga su izbile velike demonstracije i
izveden je državni udar u noći između 26. i 27. marta 1941. godine na
čelu sa generalima Borivojem Mirkovićem i Dušanom Simovićem. 
Srušena je vlada Dragiše Cvetkovića, pohapšeni svi njeni ministri,
svrgnuto namesništvo regenta kneza Pavla Karađorđevića, a na vlast je
postavljen prestolonaslednik Petar II Karađorđević. 
#3.2.1. Jugoslavija u Drugom svetskom ratu

Nova vlada je postavljena 27. marta 1941. sa generalom Dušanom

Simovićem kao njenim predsednikom. Istog dana organizovane su
demonstracije širom prostora Jugoslavije u kojima su većinu činili Srbi.
Narod je istog dana izašao kako bi dao podršku obaranju vlade, a na ulici
su se čule parole Bolje rat nego pakt, bolje grob nego rob.
Hitler, besan zbog događaja u Jugoslaviji, odlučuje da odloži napad na
SSSR. U noći između 5. i 6. aprila 1941. godine potpisan je ugovor
između Jugoslavije i Sovjetskog Saveza. Jugoslavija je priznala
Sovjetski Savez, a on pristao da poštuje nezavisnost Kraljevine
Jugoslavije, teritoriju i suverena prava, a u slučaju napada Nemačke na
Jugoslaviju, će stati na stranu Jugoslavije.
Kada je Nacistička Nemačka napala Jugoslaviju?
Početak Drugog svetskog rata u Jugoslaviji bio je 6. aprila, kada su
kraljevinu sa svih strana napale sile Osovine, uglavnom nemačke snage,
ali i italijanske i mađarske. Luftvafe je bombardovao Beograd u zoru 6.
aprila 1941. godine. Invazija je trajala 11 dana i okončala se
bezuslovnom kapitulacijom Jugoslovenske kraljevske vojske 17.
aprila. 
Drugi svetski rat Srbija nije dočekala spremna, a sva borbena dejstva su
okončana 18. aprila 1941. godine. Tri dana ranije kralj i vlada su
napustili zemlju. Jugoslovenska vlada je ostatak rata provela u
izbeglištvu.
Teritorija srušenog kraljevstva je podeljena na interesne sfere
Nemačke i Italije. Osim što je bila beznadežno loše naouražana u
poređenju sa nemačkim Vermahtom, jugoslovenska vojska je pokušala
da brani čitavu granicu, ali je samo razvukla svoje ograničene resurse. 
Osim toga, najveći deo hrvatskog stanovništva je odbijao da se bori i
dočekivao je Nemce kao oslobodioce. Kada je Jugoslavija u Drugom
svetskom ratu u pitanju, jedini otpor invaziji dolazio je iz jedinica u Srbiji i
Crnoj Gori.
Kako je izgledao rat u okviru rata u Jugoslaviji?
Drugi svetski rat u Jugoslaviji su vodili četnici i partizani predvođeni
komunistima protiv okupatorskih snaga i njihovih marionetskih režima,
kao što su Nezavisna Država Hrvatska (NDH) sa ustaškim režimom, i
Vlada narodnog spasa na teritoriji okupirane Srbije. 
Međutim, istovremeno rat je bio i revolucija i građanski rat između
komunističkog partizanskog, i rojalističkog četničkog pokreta.
Na početku rata su i partizani i četnici bili pokreti otpora okupaciji i
kratkotrajno sarađivali. Međutim, krajem 1941. godine su se sukobili.
Četnici su sarađivali sa italijanskim okupacionim snagama sve do
kapitulacije Italije, a posle toga sa Nemcima i NDH.
#3.3. Napad na Perl Harbor i ulazak SAD u Drugi svetski rat

Od samog početka rata američki predsednik Frenklin Ruzvelt nije krio

svoje uverenje kako je u američkom interesu da sile Osovine budu
poražene. No, svim silama se trudio da izbegne direktno uključivanje u
rat. 
Ipak, japanska vlada željna nadmoći nad Dalekim istokom, želela je da
osvoji Indiju i Kinu, na šta su SAD reagovale naftnim embargom koji je
posebno pogodio japansku mornaricu. 
To je bio dovoljan razlog da japanska avijacija 7. decembra 1941.
godine napadne američku vojnu bazu Perl Harbor na Havajima.
Napad na Perl Harbor, izveden bez formalne objave rata i izazvao je
veliki bes američke javnosti. Uništen je veliki broj američkih brodova i
aviona, što je prouzrokovalo ulazak SAD u Drugi svetski rat. 

#4 Slabljenje sile Osovine 1942. godine i konsolidacija

Saveznika
Ulazak SAD u Drugi svetski rat, sa svojim ogromnim ljudskim,
materijalnim i industrijskim resursima, predstavljao je veliko olakšanje za
Britaniju i SSSR, ali je trebalo vremena da se svi ti resursi mobilišu i
počnu efikasno da se koriste. U međuvremenu su sile Osovine na
različitim bojištima nastavile da beleže ratne uspehe. 
Japanci su uspeli da 15. februara prisile na predaju veliki britanski
garnizon u Singapuru, što je predstavljalo jedan od najsramnijih poraza
u britanskoj istoriji. Slično je bilo s Filipinima, Holandskom Istočnom
Indijom, centralnim Pacifikom i Burmom, a dalje napredovanje Japana
preko Nove Gvineje do Australije je zaustavljeno tek pomorskom bitkom
u Koralnom moru. 
Nešto kasnije je u bici kod Midveja zaustavljen još jedan japanski
pokušaj daljeg osvajanja, pri čemu je potopljeno nekoliko nosača aviona
sa stotinama elitnih pilota. 
#4.1. Novi obračuni SSSR i Nemačke

U maju 1942. godine Sovjeti su krenuli u ofanzivu, ali su doživeli

katastrofalan poraz u drugoj bici za Harkov. Time su Nemcima olakšani
uslovi za započinjanje velike letne ofanzive kojoj je cilj bio ograničen
na Kavkaz i tamošnja naftna polja, odnosno eventualno izbijanje na Bliski
istok. 
Ofanziva koja je započela u junu 1942. godine izazvala je sovjetsko
povlačenje, no Sovjeti su s vremenom bili u stanju da uspore nemačko
napredovanje. 
Sredinom 1942. godine SSSR se ponovno našao u teškoj situaciji, te
je Staljin to iskoristio kako bi zapadne saveznike naterao na otvaranje
drugog fronta u zapadnoj Evropi, kako bi se što više rasteretila Crvena
armija. 
Američki vojni krugovi su se takođe zalagali za takav plan iz političkih
razloga, nastojeći da rat u Evropi bude što kraći, odnosno kako bi imali
vremena da se obračunaju sa Japanom. 
Čerčil je, s druge strane, smatrao da otvaranja drugog fronta treba da
bude na obalama Mediterana. Propast kanadskog prepada na Dijep u
junu 1942. godine je Amerikance uverila u snagu nemačke odbrane na
atlantskim obalama, odnosno odlučili su da prihvate Čerčilove argumente.
#4.2. Sukobi na severu Afrike
General Romel je predvodio nemačku vojsku u ratovima vođenim na tlu
Libije i Egipta. Romelove osovinske snage u severnoj Africi su dugo
vremena bile brojčano, tehnički i logistički inferiornije u odnosu na
Britanske, što je iskoristio britanski general Montgomeri. 
On je izveo jednostavan plan koji je 23. oktobra doveo do početka bitke
kod El Alamejna. Romelove snage su teško poražene i naterane na
povlačenje, što je postepeno dovelo do gubitka Libije. Zato se ta bitka
smatra prvom prekretnicom Drugog svetskog rata.
U međuvremenu su osovinske pozicije 4. novembra dodatno
oslabljene operacijom Baklja, kada su se Britanci i Amerikanci iskrcali
na obale Maroka i Alžira. 
Uspeh složene amfibijske operacije je pokazao kako su Saveznici sličan
poduhvat u stanju da ponove i na drugim mestima, što je nataeralo Hitlera
da “oslabi” Istočni front i pošalje trupe da brane evropske obale. Zato se
Baklja naziva drugom prekretnicom Drugog svetskog rata.
#4.3. Poraz Nemaca kod Staljingrada – najvažnija prekretnica u Drugom svetskom ratu

Ulične borbe u Staljingradu bile su toliko intenzivne, da su u potpunosti

iscrpele nemačko ljudstvo.  Zbog toga je nemačka komanda bila prisiljena
da popunjava bočne linije trupama svojih saveznika – Rumunije,
Mađarske i Italije. 
To je sovjetskoj vrhovnoj komandi dalo sjajnu priliku da dvostrukim
bočnim udarom 19. novembra probije te linije i u Staljingradu opkoli 6.
armiju generala Fridriha Paulusa.
Poraz kod Staljingrada je Nemce naterao na povlačenje sa Kavkaza, ali
imao je i ozbiljnije političke posledice. Uništenje vojski na Istočnom frontu
je naterao vlade u Rumuniji, Mađarskoj, pa čak i u Italiji, da razmišljaju o
napuštanju Nemačke i priklanjanju Saveznicima prvom povoljnom
prilikom. 
#5 Nastavak ratnih sukoba tokom 1943. godine
Saveznicima je u severnoj Africi Tunis predstavljao veliki problem, nakon
relativno lakog zauzimanja Alžira i Maroka. Kako zbog lošeg vremena,
tako i zbog teškog planinskog terena koji je vešto koristila nemačko-
italijanska ekspedicijska armija. 
Saveznici su dodatni problem imali u slaboj koordinaciji između
britanskih, američkih i francuskih kolonijalnih trupa. Još veći problem bilo
je neiskustvo američkih snaga koje je 19. februara došlo do izražaja
u bici za Kaserinski prolaz prilikom koje je Romel uspeo da probije
američke položaje. 
Uspeh generala Romela nije mogao biti iskorišćen jer je u Tunis s juga, iz
Libije, prodirala britanska Osma armija na čelu s Montgomerijem.
Montgomeri je 6. marta porazio Romela u bici kod Medenina, a 17.
marta pustinjskim manevrom zapečatio sudbinu osovinskih snaga u
Tunisu. 
Iako su pojedini osovinski komandanti tražili dozvolu za evakuaciju, Hitler
je to odbio iz političkih razloga, plašeći se dodatne demoralizacije nakon
staljingradske katastrofe. Evakuacija je s vremenom postajala sve teža,
isto kao i snabdevanje trupa, pa su se 14. maja predali i poslednji ostaci
osovinskih snaga, označivši konačni kraj rata u severnoj Africi.
#5.1. Novi ratni uspesi sile Osovine i podizanje morala nemačkih vojnika

Sile Osovine su uspele ponovo da nižu ratne pobede na Istočnom frontu.

Time su Sovjeti odbačeni iz oblasti Harkova, koju su oslobodili početkom
godine. To je Nemcima povratilo optimizam, odnosno dodatno ih
motivisalo za još jednu veliku letnju ofanzivu, dok su Sovjeti odlučili da
zaustave dalje napade i posvete se konsolidaciji svojih redova. To je
dovelo do relativnog zatišja na istočnom frontu. 
Na Balkanu, gde se razgranao široki partizanski pokret, pokrenute su
ofanzive u cilju njegovog gušenja, pogotovo u Jugoslaviji gde su pokušaji
uništenja Titovih partizana doveli do bitaka na Neretvi i Sutjesci.
Nemci su, slično kao i prethodne dve godine, za leto na Istočnom frontu
planirali veliku ofanzivu koja je konačno trebalo da slomi Crvenu armiju.
No ovog puta su imali daleko manje resursa, pa je opseg ofanzive bio još
ograničeniji.
#5.2. Pobeda Sovjeta u novom obračunu sa Nemačkom

Sovjeti su rano saznali za nemačke planove te su relativno zatišje dobro

iskoristili da na pravcima nemačkog udara sagrade višestruke linije
odbrane, a u pozadini pripreme velike rezerve koje će u pogodnom
momentu krenuti u protivnapad. 
To se pokazalo već 5. jula kada su Nemci dva sata pre samog napada
prvo iznenađeni sovjetskom artiljerijskom protivpripremom, a potom i
žestinom otpora zbog koga je napad zastao prvo na severu, potom na
jugu. 
Na kraju su Sovjeti krenuli u veliki protivnapad koji je kod
Prohorovke doveo da najveće tenkovske bitke u istoriji. Iako je rezultat
bio taktički neodlučan, Sovjeti su sa svojim inferiornijim T-34
tenkovima Nemcima uspeli zadati gubitke koje ovi nisu bili u stanju da
nadoknade.
Nemci su nakon toga zastali na dostignutim položajima, ali se vrlo brzo
pokazalo kako su toliko iscrpljeni da više nisu u stanju da zaustave
sovjetsku protivofanzivu, koja je odmah započela, prvo na severu, a
mesec dana kasnije i na jugu. Do kraja godine Sovjeti su uspeli
da oslobode veliki deo Ukrajine, uključujući i Kijev početkom
novembra 1943. godine.
#5.3. Kapitulacija Italije u Drugom svetskom ratu

U skladu s Čerčilovim strateškim zamislima, zapadni saveznici su 10.

jula započeli iskrcavanje na Siciliju, što je bio prvi korak prema
izbacivanju Italije iz rata. Iako su osovinske snage, pogotovo nemačke,
pružale žestok otpor, brzo je postalo jasno da se moraju povući na
italijansko kopno. 
U međuvremenu su svi ti događaji imali uticaj na fašističke vođe u Rimu,
koje su 21. jula svrgnule i uhapsile Musolinija, a nova vlada odmah
započela tajne pregovore o kapitulaciji.
Do kapitulacije je došlo 8. septembra 1943. godine, kada je zajedno s
njom trebalo biti koordinirano veliko iskrcavanje kod Salerna. No,
nemačke snage pod komandom feldmaršala Keselringa su pokazale kao
veoma vešte, kako u odbrani od zapadnih saveznika, tako i brzom
stavljanju Italije pod okupaciju. 
Musolini je oslobođen akcijom nemačkih komandosa i stavljen na
čelo kvislinške Italijanske Socijalne Republike. U međuvremenu su
Nemci, vešto koristeći planinski teren, zadržavali saveznički prodor prema
Rimu te postepeno stvorili gotovo nesavladivu obrambenu liniju čiji je
centar bio Monte Kasino – mesto gde su mesecima nakon toga vođene
krvave borbe. 
Kako je italijanska kapitulacija uticala na posleratno stanje na
Balkanu?
Kapitulacija Italije u Drugom svetskom ratu je imala ozbiljne posledice i na
Balkanu. Naime, u Grčkoj i Jugoslaviji su partizanima tada pale u
ruke velike količine oružja i opreme. To je posebno imalo velikog
uticaja na Jugoslaviju, gde se partizanska vojska i s njom povezan
politički pokret, nametnula kao glavni faktor u budućem, posleratnom
uređenju zemlje.
#6 Napredovanje Saveznika 1944. godine i odlučujuće bitke
Nakon poraznih iskustava u brdovitoj Italiji, saveznici su konačno prihvatili
američki stav da je rat najbolji dobiti direktnim udarom na
Nemačku preko ravničarske zapadne Evrope. Od kraja 1943. godine su
se intenzivirale pripreme za veliko iskrcavanje na francusku obalu, koje je
dobilo šifru Operacija Overlord. 
Pomorski i zračni desant je bio godinama planiran, a mesecima
uvežbavan, uz dotada neviđeni sistem dezinformacije neprijatelja. 
#6.1. Dan D – iskrcavanje na Normandiji

Datum koji je u istoriju ušao kao Dan D bio je 6. jun 1944. godine, kada
je izvršena, do tada, najveća amfibijska operacija u istoriji. Savezničke
snage su izvele iskrcavanje na Normandiji u širokom frontu, umesto
kod Kalea gde su ih Nemci očekivali. 
Nakon mesec i po dana krvavih i žestokih borbi, Amerikanci su uspeli da
izvrše proboj i preduzmu veliki obuhvatni manevar. Hitlerovo uporno
odbijanje da izda naređenje za povlačenje dovelo je do opkoljavanja i
uništavanja nemačkih snaga kod Falesa.
#6.2. Jedna od poslednjih nemačkih pobeda

Nakon desanta na južnu obalu Francuske, Nemci su počeli povlačenje iz

Francuske. General de Gol je uspeo da oslobodi Pariz 24. avgusta 1944.
godine i uspostavi legitimnu vladu. 
Duboko uvereni da će moći da završe rat do Božića, saveznici su se
odlučili za riskantni plan vazdušnog desanta u južnoj Holandiji, u kojem je
cilj bilo osvajanje mostova preko Rajne. 
Plan pod nazivom Operacija Market Garden, je 17. septembra doveo do
velikog vazdušnog desanta, pri čemu su britanski padobranci kod
Arnhema sticajem okolnosti naleteli na elitne nemačke jedinice. 
Rezultat toga je bila bitka za Arnhem u kojoj su Britanci desetkovani, a
Nemci stekli jednu od poslednjih velikih pobeda u Drugom svetskom ratu.
#6.3. Ratovi na Istočnom frontu

Za to vreme sovjetska Crvena armija je vodila bitke sa nacistima na

Istočnom frontu,  a u prvoj polovini 1944. godine  odsečen je nemački
garnizon na Krimu. Glavni i najspektakularniji udar se dogodio u junu i
nosio je šifru Operacija Bagration. 
Njime je slomljena nemačka Grupa armija Centar i oslobođena Belorusija,
pri čemu su Sovjeti stekli ogroman broj zarobljenika i bazu za dalje
napredovanje prema Poljskoj i Nemačkoj.
U isto vreme pokrenuta je i velika ofanziva na Finsku, a dva meseca
kasnije preduzet je i udar na Rumuniju. Sovjeti su prodrli preko bugarske
granice, i stigli sve do Balkana. 
Njihov dolazak na Balkan je prisilio Nemce na povlačenje iz Grčke
prema severu. U Jugoslaviji su u jesen Titovi partizani uz pomoć Crvene
armije oslobodili Beograd te se polako transformisali u regularnu vojsku
koja je držala svoj deo fronta. 
U Mađarskoj je pokušaj kapitulacije, odnosno stavljanja na stranu
Saveznika, doveo do nemačke vojne intervencije protiv admirala Hortija
i instaliranja fašističkog režima koji će sprovesti Holokaust među
dotada pošteđenim mađarskim Jevrejima.
#6.4. Ratovi na Pacifiku

Glavna saveznička, odnosno američka, strategija u ratovima sa Japanom

bilo je preskakanje ostrva. Cilj je bio da se prodor u dubinu područja pod
japanskom kontrolom izvodi zaobilaženjem većine ostrvskih uporišta. 
Amerikanci su se jednostavno iskrcavali u pozadini tih uporišta, gde su
gradili pomorske i vazdušne baze, sa kojih su bombardovali japanske
baze u cilju njihove trajne neutralizacije.
Kako su se savezničke linije približavale Japanu, tako su
rasle nesuglasice između generala Daglasa Makartura i admirala
Čestera Nimica. Dok se Nimic zalagao za direktan prodor prema
Japanu, Makartur je insistirao na prethodnom oslobođenju Filipina. 
Na kraju je, iz političkih razloga, prevagnulo Makarturovo mišljenje. U
jesen su Amerikanci prikupili veliku invazijsku flotu i izvršili desant na
Filipine. Japanski pokušaj da to spreče doveo je do bitke u zalivu
Lejte — najvećeg i najspektakularnijeg pomorskog okršaja u ratu. 
Nakon toga, japanska ratna mornarica je prestala da predstavlja ozbiljan
faktor u ratu, dok su američke kopnene snage na Filipinima s
japanskim garnizonima vodili žestoke borbe do samog kraja rata. 
#7 Kraj Drugog svetskog rata 1945. godine 
Početkom 1945. godine Nemačka je ostala usamljena, bez velikih
saveznika u Evropi, a i njena matična teritorija je već bila načeta i sa
zapada i sa istoka. No, Hitler je još uvek verovao u uspešan završetak
rata, uzdajući se u nova oružja,  poput raketa V-2 ili mlaznih lovaca Me-
262. 
Da bi stekao vreme da ih usavrši, naredio je veliku ofanzivu na zapadu
protiv američkih položaja u Ardenima. Velika Ardenska
protivofanziva je u potpunosti iznenadila Amerikance i nanela im teške
gubitke, ali su njihovi položaji brzo konsolidovani uz pomoć britanskih
saveznika te su Nemci postepeno potisnuti na početne položaje. 
#7.1. Slom nemačke vojske

Gubici u Ardenima bili su nenadoknadivi, što su odmah iskoristili Sovjeti

koji su probili nemačke linije u Poljskoj i približili se samom Berlinu. U
martu su zapadni saveznici konačno prešli Rajnu i počeli prodirati u
samo srce Nemačke. Saveznici su takođe pokrenuli ofanzivu u Italiji, isto
kao i Titova jugoslovenska vojska.
Nemačka vojska je nakon više od pet godina doživela potpuni slom pa
su mnoge jedinice, pogotovo na zapadu, počele da se predaju bez borbe,
dok su se na istoku borile, manje zato da zaustave Sovjete, a više kako bi
sebi dale priliku za predaju zapadnim saveznicima. 
Sovjetske i američke trupe su se 25. aprila spojile kod Torgaua, praktički
presekavši Nemačku napola. U isto vreme je otpočela Berlinska bitka
tokom koje je Hitler izvršio samoubistvo, a sam Berlin se predao 2.
maja.
Nova nemačka vlada pod admiralom Denicom je otpočela pregovore o
kapitulaciji koji su završeni 7. maja, a u nekim dijelovima Evrope,
pogotovo onim istočnim, borbe su se vodile još nekoliko nedelja, ali je tog
dana službeno otpočeo mir.
#7.2. Konačni obračun sa Japanom

U prvoj polovini 1945. godine su se američki vojnici iskrcali na ostrvo Ivo

Džimu i nakon dugotrajnih i žestokih borbi savladali tamošnji japanski
garnizon. Ostrvo je posle počelo služiti kao baza američkim strateškim
bombarderima B-29 u njihovim napadima na ciljeve u samom Japanu.
Prilikom napada su korištene zapaljive bombe što je samo u
Tokiju dovelo do 300.000 mrtvih.
U junu su se Amerikanci još više približili samom Japanu nakon
iskrcavanja na Okinavi. I tamo je japanski garnizon savladan, ali uz
ogromne gubitke na savezničkoj strani. Ti gubici su uverili američke
planere da će invaziju samog Japana zahtevati nezamislivo veliki broj
žrtava i doveli do odluke da se Japan na predaju pokuša prisiliti
upotrebom novog oružja zvanog atomska bomba.
Kako je upotreba atomske bomba okončala Drugi svetski rat?
Prva atomska bomba bačena je 6. avgusta 1945. godine na japanski
grad Hirošimu. To je izazvala dotle nezamislivo razaranje i patnje među
lokalnim stanovništvom. Dok je japanska vlada pokušavala da shvati što
se dogodilo, usledio je još jedan šok u obliku objave rata od strane
Sovjetskog Saveza. 
Sovjetske snage su vrlo brzo razbile japanske snage u Mandžuriji i
otpočele brzo napredovanje prema Koreji. Druga atomska bomba
bačena je 9. avgusta na Nagasaki. 
To je bilo dovoljno da japanska vlada nakon nekoliko dana shvati da dalji
otpor nema smisla, te je 15. avgusta objavljena bezuslovna kapitulacija.
Ona je formalno potpisana 2. septembra na američkom bojnom brodu
Misuri u Tokijskom zalivu, što je datum koji predstavlja službeni
završetak Drugog svetskog rata.

Drugi svetski rat bitke i frontovi u Drugom svetskom ratu 

Tokom šest godina trajanja Drugog svetskog rata dogodio se veliki broj
direktnih sukoba dveju strana. Istočni front i Zapadni front bili su poprište
najkrvavijih okršaja, a frontovi u Drugom svetskom ratu koji su takođe
bili značajni su i oni koji su se vodili na obalama Pacifika, kao i u Africi. 
Kada je u pitanju Drugi svetski rat bitke su te koje su ovaj sukob učinile
tako masovnim i krvavim, a ovo su samo neke od njih:
Lažni rat 
Lažni rat je bio faza ranog Drugog svetskog rata označen sa nekoliko
vojnih operacija u kontinentalnoj Evropi, u mesecima posle nemačke
invazije Poljske. Iako su velike sile u Evropi objavile rat jedne drugima,
nijedna strana nije započela značajniji napad, tako da je bilo relativno
malo borbi.
Dok se većina nemačke vojske borila protiv Poljske, mnogo manje
nemačke snage su držale utvrđenu odbrambenu liniju duž francuske
granice. Na Mažino liniji sa druge strane granice, nalazile su se
britanske i francuske trupe, ali je bilo samo manjih okršaja.
Zimski rat
Značajan događaj tokom Lažnog rata je bio Zimski rat, koji je
počeo napadom Sovjetskog Saveza na Finsku 30. novembra 1939.
godine. Javno mnjenje, posebno u Francuskoj i Ujedinjenom Kraljevstvu,
se svrstavalo uz Finsku i zahtevalo je od svojih vlada efikasnu akciju kao
podršku ”hrabrim Fincima” protiv neuporedivo većeg agresora. 
Kao posledica,, Sovjetski Savez je isključen iz Lige naroda, a rapravljalo
se o predloženoj francusko-britanskom pohodu na sever Skandinavije.
Nakon što je 20. marta Zimski rat okončan, Eduar Daladje je podneo
ostavku na mesto premijera Francuske, zbog svog neuspeha da
pomogne finsku odbranu.
Bitka za Atlantik
Bitka za Atlantik je bila najduža neprestana vojna kampanja u Drugom
svetskom ratu, koja je trajala od 1939. do poraza Nemačke 1945. godine.
U svojoj srži bitka je predstavljala savezničku pomorsku blokadu
Nemačke, objavljene jedan dan nakon izbijanja rata, a potom nemačku
kontra-blokadu. Vrhunac bitke je bio od sredine 1940. do kraja 1943.
godine.
U bici za Atlantik učestvovali su sa jedne strane podmornice i drugi ratni
brodovi nacističke Nemačke protiv Kraljevske mornarice, Kraljevske
kanadske mornarice i savezničkih trgovačkih brodova. 
Tim snagama su se pridružili brodovi i avioni SAD počevši od 13.
septembra 1941. godine. Nemcima su se pridružile podmornice
Italijanske kraljevske mornarice, nakon što je Kraljevina Italija stupila u
rat 10. juna 1940. godine. 
Bitka za Holandiju
Bitka za Holandiju je trajala od 10. maja 1940, do predaje glavnih
holandskih snaga 14. maja. Bitka za Holandiju predstavnja prvo
korišćenje padobranaca za okupaciju meta od važnosti i pre nego što
kopnene snage dopru do oblasti. 
Bitka se završila bombardovanjem Roterdama, i nemačkom pretnjom
da će Luftvafe, ako se Holandija ne preda, bombardovati i ostale velike
holandske gradove. Znajući da ne mogu sprečiti nemačke snage,
holandski oficiri su se predali, a Holandija je ostala pod nemačkom
okupacijom do 1945.
Bitka za Francusku
Bitka za Francusku ili Pad Francuske predstavlja nemačku invaziju na
Francusku i zemlje Beneluksa tokom maja i juna 1940. godine. Napad
nemačkih snaga počeo je 10. maja 1940. čime je završen Lažni
rat. Invazija se sastojala iz dve glavne operacije. 
U prvoj, nemačke oklopne snage su prodrle preko Ardena kako bi
onemogućile saveznički prodor u Belgiju. Mnoge savezničke snage su
evakuisane iz Denkerka u operaciji Dinamo. U drugoj operaciji, Fal Rot,
koja je počela 5. juna 1940.  godine, nemačke snage su prišle s
leđa Mažino liniji i tako su je neutralisali.
Bitka za Britaniju
Bitka za Britaniju je jedno od najvećih bojišta u ranoj fazi Drugog svetskog
rata. Ovo je ime kojim se obično naziva pokušaj nemačkog Luftvafea da
stekne vazdušnu premoć nad britanskim Kraljevskim ratnim
vazduhoplovstvom, pre planirane pomorske i vazdušne invazije na
Ujedinjeno Kraljevstvo – operacija Morski lav.
Ni Hitler, niti nemački Vermaht nisu verovali da je moguće izvršiti uspešan
amfibijski napad na britanska ostrva dok britanska avijacija ne bude
neutralisana. Sekundarni ciljevi su bili uništavanje proizvodnje aviona, i
zemljišne infrastrukture, kao i terorisanje britanskog naroda, sa namerom
da se on zaplaši i navede da zatraži primirje, ili se preda.
Ova operacija je predstavljala veliki Hitlerov poraz. Britanci su pokazali
velike napore, snalažljivost, hrabrost i odlučnost da se ne predaju.
Činjenice govore da su Nemci napali Britaniju sa 2.600 aviona, a
nasuprot njih stajalo je Kraljevsko ratno vazduhoplovstvo, koji je
raspolagao sa 1.171 avionom.
Grčko-italijanski rat
Grčko-italijanski rat je bio sukob između fašističke Italije i Grčke, koju su
Italijani napali iz Albanije. Trajao je od 28. oktobra 1940. do 6. aprila
1941. i označio je početak balkanske kampanje Drugog svetskog rata.
Završen je nemačkim napadom na Grčku nakon katastrofalnog poraza
italijanske vojske.
Bitka za Taranto
Vazdušni napad na Taranto, kodnog naziva Operacija Presuda, takođe
poznat kao Tarantska noć, dogodio se u noći između 11. i 12.
novembra 1940. godine tokom Drugog svetskog rata. 
Britanska mornarica je tada izvela svoj prvi isključivo vazdušni napad u
istoriji, koristeći mali broj torpednih aviona sa samo jednog nosača aviona
i napavši brodove italijanske mornarice u luci Taranto. 
Napad je teško oštetio italijansku mornaricu, koja je izgubila 3 značajna
bojna broda. Navodno je taj napad inspirisao Japance za kasniji napad na
Perl Harbor.
Aprilski rat
Aprilski rat je ime za invaziju Sila Osovine na Kraljevinu Jugoslaviju koja
je počela 6. aprila 1941. Ova operacija označava početak Drugog
svetskog rata na teritoriji Jugoslavije.
Napad je izvršen kopnenim putem, iz više pravaca. Nemačke, italijanske i
mađarske trupe prodrle su na teritoriju Jugoslavije iz pravca Italije,
Austrije (tada već u sastavu Nemačke), Mađarske, Rumunije, Bugarske i
Albanije. Beograd je teško bombardovan 6. aprila.
Rat je završen 17. aprila 1941. kapitulacijom, okupacijom i podelom
Jugoslavije između Sila Osovine. Kraljevska porodica i članovi vlade otišli
su u egzil u London. Tamo su bili pod nadzorom britanske obaveštajne
službe, koja ih je i nakon Drugog svetskog rata držala pod prismotrom.
Nakon rata, nove komunističke vlasti su im zabranile povratak u
Jugoslaviju.
Bitka za Grčku
Bitka za Grčku (7. april – 30. april 1941), kobnog naziva Operacija Marita
je nastavak grčko-italijanskog rata i ime za nemačku invaziju Grčke.
Napad na Grčku je deo šire Balkanske kampanje u Drugom svetskom
ratu. Bitka za Grčku se završila pobedom Sila osovine i okupacijom
regiona.
Iako su bile nadmoćnije, nemačke jedinice prvog dana nisu zabeležile
veći uspeh i značajnije rezultate jer su grčke jedinice prvobitno odbranile
sve svoje položaje. Međutim, Nemci su 28. aprila zauzeli Atinu i
zarobili oko 8.000 britanskih vojnika sa kompletnim naoružanjem i
opremom. Sledećeg dana je zauzet i Peloponez. 
Grčke jedinice su i dalje pružale otpor i tako omogućile Britancima da se
sve do 1. maja izvlače iz Grčke. Od 62.000 britanskih vojnika na ostrvo
Krit evakuisano je 53.000 vojnika, dok su istovremeno Nemci zauzeli sva
ostrva u Egejskom moru, a Italijani u Jonskom moru. 
Slabe grčke jedinice bez vazdušne podrške, bez pomoći Britanaca i bez
modernijeg naoružanja više nisu bile u stanju da zaustave nemačke
prodore. Prema britanskim izvorima Britanci su u grčkom ratu izgubili
11.840 vojnika, Nemci 5.100 vojnika a Italijani mnogo više.
Bitka za Krit
Bitka za Krit poznata pod šifrom Operacija Merkur bila je najveća
vazdušno-desantna operacija koju su izvele nemačke padobranske
jedinice za vreme Drugog svetskog rata. Bitka je počela 20. maja 1941. i
završila se nemačkom Pirovom pobedom zato što su gubici nemačkih
padobranskih snaga bili izuzetno visoki.
Nemci su osvajanjem Krita obezbedili važnu bazu za operacije na
Bliskom istoku i u severnoj Africi. Britanci su se povukli s velikim
gubicima, a prilikom evakuacije poginulo je i oko 3.000 Australijanaca.
Operacija Barbarosa
Istočni front koji je otvorila operacija Barbarosa bio je najveće bojište
Drugog svetskog rata, sa najvećim i najbrutalnijim bitkama, velikim
ljudskim gubicima i razaranjem. Nemačke snage su zarobile na milione
Sovjeta, od kojih većina nije preživela.
Nacisti su namerno izgladnjivali zarobljenike do smrti, sa ciljem da se
smanji broj stanovnika istočne Evrope i da se ona kasnije ponovo naseli
Nemcima. Preko milion sovjetskih Jevreja su ubile nemačke trupe ili su
stradali u gasnim komorama kao deo Holokausta.
Nemačka je juna 1941. godine imala oko 7,3 miliona vojnika, a njih 3,2
miliona je bilo određeno za napad na Sovjetski Savez. Nemačke oružane
snage, koje su 22. juna 1941. prešle sovjetsku granicu, bile su tada
najmodernije i najbolje pripremljene na svetu, najbolje opremljene i
organizacijski najefikasnije postavljene vojne jedinice.
Oružane snage Sovjetskog Saveza imale su, 1941. godine, prema nekim
podacima, na raspolaganju oko 15 miliona rezervista. Od toga je 22.
juna 1941. bilo 4,7 miliona u sastavu Crvene armije.
Bitka za Singapur
Bitka za Singapur vođena tokom Drugog svetskog rata, označava
momenat kada su snage Japanskog carstva napale utvrđeni saveznički
grad Singapur. Borbe su trajale od 7. do 15. februara 1942. godine i
rezultovale su japanskim zauzimanjem grada i najvećom predajom
britanskih snaga i njihovih saveznika do tada. 
Napad na Saveznike u Indijskom okeanu
Prepad na Indijski okean je bio mornaričko angažovanje prve udarne
grupe nosača aviona japanske carske mornarice, od 31. marta do 10.
aprila 1942. godine, protiv savezničkih brodova i baza u Indijskom
okeanu, u početnom periodu Pacifičke kampanje tokom Drugog svetskog
rata. Uništeni su brojni avioni, brodovi, nosači aviona i krstarice
savezničke armije. 
Bitka u Koralnom moru
Bitka u Koralnom moru je jedna od šest velikih pomorskih bitaka Drugog
svetskog rata, koje su se odigrale na Tihom okeanu i u kojima su
učestvovali nosači aviona. Bitka u Koralnom moru je bila prva bitka u
kojoj su se flote sukobile a pritom nisu direktno videle jedna drugu.
Bitka se vodila isključivo korišćenjem avijacije, što je kasnije postalo i
karakteristika svih borbi na Pacifiku.
Glavna bitka se vodila od 6. maja do 8. maja 1942. godine. Japanci su
odneli taktičku pobedu, potopili su više neprijateljskih brodova nego
Amerikanci, ali su Amerikanci po prvi put u ratu uspeli da osujete i
zaustave napade Japanaca. 
Bitka za Bir Hakejm
Bitka za Bir Hakejm vođena tokom Drugog svetskog rata, u periodu
od 26. maja do 11. juna 1942. godine, između snaga italijansko-
nemačkog afričkog korpusa pod komandom generala Romela i snaga
Slobodne Francuske. Manje francuske snage herojski su držale svoje
položaje 16 dana. Bitka je dozvolila Saveznicima da se regrupišu i
pripreme za bitku kod El Alamejna.
Bitka kod Midveja
Bitka za Midvej je bila velika pomorska bitka na Pacifiku u Drugom
svetskom ratu. Ona je trajala od 4. do 7. juna 1942. godine. Zbog svojih
kratkoročnih i dugoročnih posledica, ona je bila najvažnija pomorska bitka
u Drugom svetskom ratu. 
Za vreme bitke, snage Sjedinjenih Američkih Država zaustavile su
japanski napad na atol Midvej, gubeći jedan nosač aviona i jedan razarač,
dok su s druge strane Japancima potopili četiri nosača aviona i jednu
tešku krstaricu.
Bitka je bila odlučujuća pobeda za Amerikance, široko smatrana za
najvažniju pomorsku bitku u Pacifičkoj kampanji u Drugom svatskom
ratu. Bitka je trajno oslabila carsku japansku mornaricu, naročito zbog
gubitka četiri nosača aviona i preko 200 nenadoknadivih, iskusnih
mornaričkih pilota. 
Bitke kod El Alamejna
Prva bitka kod El Alamejna je vođena mesec dana, od 1. do 31. jula
1942. godine, između nemačko-italijanskog Afričkog korpusa pod
komandom generala Ervina Romela i Britanske 8. armije kojom je
komandovao general Klod Okinlek. Borbe su završene pat pozicijom,
ali je zaustavljeno napredovanje sila Osovine prema Aleksandriji, a onda
dalje prema Kairu.
Druga bitka kod El Alamejna je značajna prekretnica u bici za Afriku
tokom Drugog svetskog rata. Odvijala se od 23. oktobra do 3.
novembra 1942. godine Nakon prve bitke kod El Alamejna ranije iste
godine, Bernard Montgomeri je preuzeo komandu nad 8. britanskom
armijom. 
Pripadnici sile Osovine su poraženi, a Čerčil je nekoliko dana nakon ove
bitke izjavio da ovaj događaj ne predstavlja kraj Drugog svetskog rata, da
nije ni početak kraja, ali je definitivno kraj početka rata. 
Operacija Baklja
Operacija Baklja, koja se vodila od 8. do 16. novembra 1942. godine je
bila britansko-američka invazija Francuske severne Afrike u Drugom
svetskom ratu na Severnoafričkom frontu. Uspeh Saveznika u ovoj
operaciji označio je konačni kraj rata na tlu Afrike.
Staljingradska bitka
Staljingradska bitka je bila glavna prekretnica u Drugom svetskom ratu i
smatra se najkrvavijom bitkom u ljudskoj istoriji. Trajala je od 17. jula
1942. do 2. februara 1943. godine.
Bitku su obeležili brutalnost i nebriga za civilne žrtve sa obe strane. Bitka
se sastojala iz nemačke opsade ruskog grada Staljingrada (današnji
Volgograd), bitke unutar grada, i sovjetske kontraofanzive u kojoj su
konačno bile zarobljene i uništene nemačke i ostale snage Sila Osovine
oko grada. Ukupni gubici u ljudstvu se procenjuju na između 1,5 i 2
miliona.
Bitka na Neretvi
Bitka na Neretvi, Bitka za ranjenike ili Četvrta neprijateljska ofanziva je
naziv koji označava osovinske operacije za uništenje NOVJ uz sadejstvo
Italijana, kao i ofanzivu NOVJ u slivu Neretve i zatim u istočnoj
Hercegovini u periodu od 20. januara do 1. aprila 1943.
Nemačko-ustaške i italijanske snage su, delom po dogovoru, a delom
usled kompatibilnih taktičkih ciljeva, delovale koordinisano sa četničkim,
sve do 11. marta. Tada su partizani započeli pregovore sa nemačkim
snagama, obustavili neprijateljstva prema njima i svoje aktivnosti usmerili
na borbu protiv četnika. 
Bitka je okončana jasnom pobedom NOVJ, koja je uspela da ostvari
suštinu svog ofanzivnog plana, i da pritom sačuva Centralnu bolnicu.
Nemci su postigli delimičan uspeh, jer su uspeli da posednu teritorije i
komunikacije severozapadno od Neretve, i delimičan neuspeh, jer nisu
uspeli da razbiju NOVJ.
Najveći gubitnici bili su četnici, čija je najveća dotadašnja koncentracija
poražena i razbijena od strane NOVJ, kao i Italijani, koji su pretrpeli
teške gubitke i bili prinuđeni da prepuste odbranu mostarske oblasti
Nemcima.
Bitka na Sutjesci
Bitka na Sutjesci ili Peta neprijateljska ofanziva, je naziv koji je kod nas
odomaćen za operacije Švarc nemačkih trupa u leto 1943. godine. Cilj
ove operacije bilo je razbijanje grupa otpora, kako aktuelnog, tako i
potencijalnog, i čvrsto posedovanje jadranskog zaleđa, što je dobilo na
važnosti nastupanjem Saveznika u Sredozemlju.
Pošto je otpor četnika izostao, borbe su počele 15. maja, koncentričnim
nastupanjem protiv glavnine snaga NOVJ na prostoru Sandžaka i
severne Crne Gore, a završile se 15. juna 1943. godine probojem
obruča i probojem glavnih snaga NOVJ u Bosnu.
Bitka kod Kurska
Bitka kod Kurska vođena je u Drugom svetskom ratu između sovjetskih i
nemačkih snaga tokom leta 1943. godine, od 5. jula do 23. avgusta.
To je najveća tenkovska bitka u istoriji ratovanja i jedna od najznačajnijih
savezničkih pobeda tokom 1943. godine. Najžešće borbe vođene su oko
sela Prohorovke.
Pobedom Crvene armije u ovoj bici, inicijativa na Istočnom frontu
prešla je na sovjetsku stranu. Od tada pa sve do kraja rata nemačke
jedinice su se nalaze u konstantnoj defanzivi.
Bitka za Monte Kasino
U Drugom svetskom ratu, Bitka za Monte Kasino (poznata i pod imenom
Bitka za Rim) je, u stvari bila serija bitaka, koje su vodili saveznici u
pokušaju da  osvoje Rim i povežu se sa savezničkim snagama kod
Ancija.
Prva bitka je počela 4. januara, 1944. i manastir na vrhu brda je uništen u
savezničkom bombardovanju 15. februara. Saveznički avioni su žestoko
bombardovali ruševine manastira i 15. marta.
Tokom tri neuspešna pokušaja da se osvoji dobro branjeni manastir
Monte Kasino (17. januar — 25. januar, 15. februar — 18. februar, 15.
mart — 25. mart), snage SAD, Ujedinjenog Kraljevstva, Indije, Kanade,
Australije, Južne Afrike i Novog Zelanda su izgubile oko 54.000 ljudi. 
Konačno osvajanje Monte Kasina je omogućilo britanskim i američkim
divizijama da otpočnu napredovanje ka Rimu, koji je stavljen pod
savezničku upravu 4. juna 1944. godine.
Operacija Overlord
Operacija Overlord je bilo šifrovano ime za bitku u Normandiji, kojom je
pokrenuta saveznička invazija zapadne Evrope. Operacija je
otpočela 6. juna 1944. godine iskrcavanjima na plažama u Normandiji
( operacija poznatija kao Dan D).
Savezničke jedinice imale su oko 3 miliona vojnika, koji su poticali iz
Kanade, Ujedinjenog Kraljevstva i SAD, Poljske, Slobodne Francuske, a
tu su još bili i manji odredi iz Belgije, Grčke, Holandije i Norveške.
Usledilo je tronedeljno prikupljanje vojske na plažama pre nego što je
počeo proboj sa normandijskih plaža. Bitka za Normandiju je trajala
oko dva meseca, sa ciljem da se osigura mostobran u Francuskoj.
Okončala se zatvaranjem džepa kod Faleza 24. avgusta, oslobođenjem
Pariza 25. avgusta i nemačkim povlačenjem preko Sene koje se
okončalo 30. avgusta 1944. godine. 
Desant na Drvar
Desant na Drvar, šifrovani naziv Operacija Konjićev skok, naziv je za
nemačku akciju u maju i junu 1944. godine, čiji je cilj bio da se zarobi
Josip Broz Tito i da se ukloni vođstvo partizanskog pokreta u Jugoslaviji. 
Cilj operacije bio je da se uništenjem središnjih štabova i ustanova
nanese težak udarac NOVJ, što bi oslobodilo krupne nemačke snage sa
Balkana za manevarsku upotrebu. Sam vazdušni desant je obavljen
25. maja 1944. godine.
Napad je počeo u zoru 25. maja teškim bombardovanjem Drvara koje je
trebalo da rastroji odbranu i neposredno posle toga padobransko-
jedriličarskim desantom na grad. Istovremeno su pripremljene borbene
grupe krenule u bezobziran proboj prema Drvaru radi spajanja sa
desantnim snagama.
Usledio je protivnapad Treće ličke brigade, koji je prisilio Nemce na
defanzivu i omogućio izvlačenje Tita i članova štaba. Treća lička brigada
sabila je desantne snage na mali prostor i prinudila ih na upornu
odbranu. 
Naredni dani protekli su u neizvesnim i iznenadnim susretnim borbama
nemačkih napadnih grupa sa brigadama u pratnji Vrhovnog štaba. Tito je
sa članovima štaba evakuisan avionom 3. juna sa Glamočkog polja, a
nemačka operacija okončana je neuspehom 6. juna.
Operacija Market garden
Operacija Market garden je bila saveznička vojna operacija koja je
pokrenuta tokom Drugog svetskog rata, u septembru 1944. godine.
Glavni cilj operacije je bilo zauzimanje mostova na glavnim rečnim
tokovima na teritoriji Holandije pod nemačkom kontrolom, kako bi se
omogućio brz prodor savezničkih snaga u samo srce nacističke Nemačke
i rat priveo kraju do Božića. Ipak nacisti su uspeli da dobiju bitku i tako
se održe još nekoliko meseci u ratu. 
Bitka za Ivo Džimu
Bitka za Ivo Džimu je vođena između SAD i Japana tokom februara i
marta 1945. godine, u završnim operacijama na Pacifičkom frontu u
Drugom svetskom ratu. Kao rezultat bitke, SAD su stekle kontrolu nad
ostrvom Ivo Džima i aerodromima koji su se tamo nalazili. Bitka je
čuvena po podizanju američke zastave koje su izveli američki marinci na
najvišem planinskom vrhu ostrva.
Preko 100 američkih bombardera je napalo ostrvo, a usledio je udar i
iz brodskih topova. Ukupno 30.000 marinaca  se iskrcalo na japansko
ostrvo, i bitka za ostrvo je otpočela.
Marince je dočekala snažna vatra sa planine Suribaši na jugu ostrva, i
borba na negostoljubivom terenu – grub vulkanski pepeo koji nije
omogućavao ni čvrst zaklon, ni kopanje rovova. Ipak, do večeri je planina
opkoljena, a stiglo je još oko 40.000 marinaca.
Usledio je krvavi obračun, a japanski vojnici su se borili do smrti. Marinci
su uspeli da savladaju oko 22.000 japanskih vojnika i tako 26. marta
1945. godine proglase ostrvo Ivo Džima oslobođenim. 

Bitka za Berlin
Bitka za Berlin je bila jedna od poslednjih bitaka u Drugom svetskom ratu
na evropskom bojištu. Silovita sovjetska armija je napala Berlin sa
istoka. Bitka je trajala od kasnog aprila 1945. do ranog maja. Pre nego
što je okončana, Adolf Hitler je počinio samoubistvo, a Nemačka je
kapitulirala pet dana po okončanju bitke.
Bitka je okončana nakon nedelju dana teške borbe, jer su Nemci ostali
bez ljudstva i opreme. Nemačke zalihe su bile izvan spoljne linije odbrane
i prilično rano tokom bitke su ih zarobili Sovjeti. U borbi za grad, Sovjeti
su izgubili oko 2.000 oklopnih vozila, a Nemci su imali samo nekoliko
tenkova.
Bitka za Okinavu
Bitka za Okinavu, vođena na ostrvu Okinavi na Rjukju ostrvima (južno od
četiri najveća ostrva Japana) je bio najveći amfibijski napad za vreme
rata na Pacifiku tokom Drugog svetskog rata. To je bila najveća
pomorsko-kopneno-vazdušna bitka u istoriji, vođena od aprila do juna
1945. godine.
S obzirom na to da je Okinava imala veliki broj stanovnika, civilni gubici
tokom ovog okršaja su bili izuzetno veliki (oko 130.000 ljudi). Pored
toga, oko 107.000 japanskih vojnika je ubijeno ili zarobljeno, a mnogi od
njih su radije izvršavali samoubistvo, nego se izvrgavali sramoti
zarobljavanja. 
Drugi svetski rat žrtve – najmasovnije stradanje u ljudskoj
istoriji
Kada je počeo Drugi svetski rat, niko nije mogao ni da predpostavi
kakva će razaranja doneti. 
Tačan broj ljudskih žrtava Drugog svetskog rata nikada nije sa sigunošću
utvrđen. U mnogim zemljama se, iz političkih razloga, manipulisalo sa
brojkama, ali većina procena navodi da je u Drugom svetskom ratu
život izgubilo oko 60 miliona ljudi, najviše civila. 
Broj ranjenih je bio višestruko veći, što, s obzirom na tadašnji broj
stanovnika planete Zemlje, čini Drugi svetski rat najkrvavijim sukobom u
istoriji.
Kada je u pitanju Drugi svetski rat žrtve nisu jedino što je iznedrio, već je
doveo i do dramatičnih demografskih promena u mnogim oblastima
sveta. Cele etničke zajednice su ili uništene ili prisilno raseljene. 
Najbolji primer predstavlja gotovo potpuni nestanak Jevreja u Evropi, a
oni koji su preživeli Holokaust su uglavnom emigrirali u SAD ili Palestinu,
gde je kasnije stvorena država Izrael. Oko 15 miliona Nemaca je
proterano iz velikog dela istočne Evrope, a nešto slično se dogodilo i
italijanskoj manjini na istočnim obalama Jadrana. 
Koliko ljudi je stradalo u Drugom svetskom ratu?
Savezničke žrtve u Drugom svetskom ratu:
 SSSR – ukupno nastradalih oko 25 miliona (9 miliona vojnika i 16
miliona civila)
 Poljska – ukupno nastradalih oko 6 miliona (300 hiljada vojnika i 5,7
miliona civila)
 Jugoslavija – ukupno nastradalih oko 1,5 miliona (300 hiljada vojnika i
1,2 miliona civila)
 Francuska – ukupno nastradalih oko 600 hiljada (300 hiljada vojnika i
300 hiljada civila)
 Grčka – ukupno nastradalih oko 470-480 hiljada (70-80 hiljada vojnika i
400 hiljada civila)
 Velika Britanija – ukupno nastradalih oko 390-400 hiljada (270 hiljada
vojnika i 120 hiljada civila)
 SAD – ukupno nastradalih oko 300 hiljada (samo vojnici)
Sile Osovine – žrtve u Drugom svetskom ratu:
 Nemačka – ukupno nastradalih oko 6 miliona (4 miliona vojnika i 2
miliona civila)
 Japan – ukupno nastradalih oko 2,7 miliona (2 miliona vojnika i oko 700
hiljada civila)
 Italija – ukupno nastradalih oko 450 hiljada (280 hiljada vojnika i 160
hiljada civila)

Holokaust – stradanja u logorima smrti

Ono po čemu se Drugi svetski rat razlikuje od dotadašnjih ratova
jesu logori smrti, uništavanje čitavih etničkih zajednica, deportacije i
odvođenje na prislini rad i preseljenje. Nemački okupatorski sistem bio
je posebno okrutan u Poljskoj, SSSR i u Srbiji.
Tačan broj ubijenih u logorima nije poznat, ali se smatra da je veći od 6
miliona. Uglavnom su to bili Jevreji, ali tu je bilo i Roma,
homoseksualaca i ostalih koje su nacisti smatrali nepoželjnim (mentalno i
fizički onesposobljeni) ili nižim rasama, (Sloveni, crnci…)
Od 1941. do 1945. nad Jevrejima je sistematski vršen genocid, što je
bio deo šire inicijative koja je obuhvatala progone i ubistva drugih naroda
u Evropi. Ubistva su počinjavana širom okupirane Evrope, kao i u samoj
nacističkoj Nemačkoj, a takođe su počinjavana i na svim teritorijama pod
kontrolom njenih saveznika. Procenjuje se da je bilo preko 200.000
počinilaca holokausta.
Kako su izgledali koncentracioni logori?
Birokrate su učestvovale u pronalaženju evidencije za identifikaciju
Jevreja, konfiskovanje imovine i planiranje rasporeda vozova kojima su
deportovani. Kompanije su otpuštale jevrejske radnike, a kasnije
zapošljavale Jevreje kao robovsku radnu snagu. Univerziteti su isključivali
studente i profesore Jevreje. 
Nemačke farmaceutske kompanije su testirale lekove na
zarobljenicima, a druge kompanije su gradile krematorijume. Pri
ulazu zatvorenika u logore smrti, bilo im je naređeno da predaju svu ličnu
svojinu, koja je bila popisana i označena pre nego što je poslata u
Nemačku za ponovnu upotrebu ili recikliranje
Upotreba koncentracionih logora, ili logora smrti, opremljenih gasnim
komorama za sistematsko masovno istrebljenje ljudi, bila je jedinstvena
karakteristika holokausta. Izgrađeni su za sistematsku svrhu ubijanja
miliona ljudi, pre svega pomoću otrovnog gasa.
Stacionarni objekti koji su izgrađeni u svrhu masovnog istrebljenja rezultat
su ranijeg nacističkog eksperimentisanja sa otrovnim gasom tokom tajnog
programa eutanazije mentalnih pacijenata.
Koji su najveći koncentracioni logori?
Najveći i najpoznatiji logori su bili Aušvic, Belzec, Buhenvald, Dahau,
Majdanek, Treblinka i dr. U koncentracioni logor Aušvic ukupno je
deportovano 1,3 miliona ljudi iz raznih delova Evrope. Od tog broja, ovde
ih je pobijeno 1,1 milion, od toga milion Jevreja. 
Većina žrtava je ubijena odmah po prispeću u logor u gasnim komorama
Aušvica u kojima je korišćen gas ciklon B. Ostali su umrli od sistematskog
izgladnjivanja, prinudnog rada, nekontrolisanih epidemija, u egzekucijama
streljanjem i u medicinskim eksperimentima. 
Na prostorima bivše Jugoslavije takođe su postojali koncentracioni logori,
od kojih je najveći bio onaj u Jasenovcu. Ovaj logor su osnovale ustaše
u leto 1941. godine, po ugledu na nacističke logore za masovno
uništavanja ljudi. 
U logoru su primenjivane metode ponižavanja, terora i divljeg uništavanja
muškaraca, žena i dece, ubijanje zatvorenika hladnim i vatrenim oružjem,
izgladnjavanjem do smrti.
Posle Jevreja, srpske žrtve u Drugom svetskom ratu su bile
najbrojnije, a zatim su tu Romi i Hrvati. U ustanku 23. aprila 1945
poginulo je oko 2000 logoraša, a spaslo ih se samo nekoliko stotina.

Posledice Drugog svetskog rata – promene i gubici u Drugom

svetskom ratu
Već u početnim fazama rata i znajući zbog čega i kako je počeo Drugi
svetski rat, je postalo jasno da će on po svom završetku dovesti do
velikih promena u budućem svetskom poretku. Najvidljivije promene
su bile one koje su se ticale državnih granica. 
SSSR je nakon rata i formalno u svoj sastav uveo Estoniju, Letoniju i
Litvaniju te se proširio na račun Finske, Nemačke, Poljske, Čehoslovačke
i Rumunije. Mirovnim ugovorima su se na zapad proširile Poljska na
račun Nemačke, odnosno Jugoslavija na račun Italije — s tim da je
pitanje Trsta rešeno tek 1954. godine. Kina je od Japana preuzela ostrvo
Tajvan, dok je Koreja stekla nezavisnost od Japana. 
Nemačka je ubrzo nakon rata postala podeljena na Zapadnu i Istočnu
Nemačku. Austrija je takođe povratila nezavisnost i 1955. godine postala
suverena i neutralna država.
Političke promene nakon Drugog svetskog rata
Nastojanje bivših kolonijalnih sila Holandije i Francuske da povrate
suverenitet nad teritorijima prethodno izgubljenim od Japana je dovelo
do oružanih sukoba u Holandskoj Istočnoj Indiji i Indokini, odnosno
do demonstracija i jačanja pokreta za nezavisnost u mnogim kolonijama.
Britanija, koja je bila krajnje iscrpljena ratom, shvatila je da više ne može
održavati Britansko carstvo te je 1947. godini Indiji i Pakistanu,
priznala nezavisnost. Dve godine kasnije Holanđani su priznali
nezavisnost Indonezije. Francuzi su bili nešto uporniji u Vijetnamu te ga
napustili tek nakon vojnog poraza godine 1954. godine 
Do tada je već započeo proces, pod nazivom dekolonizacija, tokom kojeg
su bivša kolonijalna carstva zamenjena nizom novih suverenih država
poznatih pod nazivom Treći svet.
Dekolonizacija je bila samo jedna od manifestacija kraja primata Evrope
u međunarodnoj politici. Na mesto iscrpljenih, poniženih i razorenih bivših
evropskih država su došle dve države, koje su preuzele politički i
ekonomski primat u svetu — SAD i SSSR. 
Njihovo suparništvo, delimično motivisano borbom za prevlast u svetu, a
delomično nesuglasicama nazvano je Hladni rat, a granica između
njihovih sfera u Evropi prozvana Gvozdena zavesa — često navođena
kao jedna od najvidljivijih i najdugotrajnijih posledica Drugog svetskog
rata.
U nastojanju da steknu političku, ekonomsku, vojnu i svu drugu nadmoć
nad Sovjetima, Amerikanci su u zapadnu Evropu uložili ogromna
sredstva u svrhu ekonomske obnove savezničkih zemalja, preko
Maršalovog plana. 
Mnoge države, pogotovo one koje u početku nisu imale potrebu za
obnovu oružanih snaga, su ta sredstva uspešno iskoristile za
nezapamćeni ekonomski uzlet, pa su se tako ratni gubitnici poput
Nemačke i Japana, vrlo brzo uspešno oporavili na ekonomskom polju. 
Drugi svetski rat je takođe mnoge u Evropi uverio kako će kontinent svoj
primat u svetu moći povratiti jedino ako se nadvladaju tradicionalne
istorijske podele. Ubrzo nakon rata počeli su prvi diplomatski koraci koji
su vremenom doveli do stvaranja Evropske unije.
Ukoliko nemaš svoje beleške o Drugom svetskom ratu, najvećem
oružanom sukobu u ljudskoj istoriji, onda neka ovo bude tvoj podsetnik o
događaju koji je obeležio 20. vek i koji je umnogome uticao na to kakav
život danas živimo. 
PODELI
  
Prijavi se na naš Newsletter
Lako saznaj najnovije vesti uz mesečnu poštu!
Prijavite se na newsletter

Beleške su nastale i rasle u srednjoškolskoj klupi, vremenom prešle u fakultetske amfiteatre, sada smo
izašli iz kutije i spremno vas dočekujemo! Više o nama.

   


Vesti

Magazin
 Prakse
 Studiranje
 Karijera
 Srednja škola
 Kako napisati CV

 Kontakt
 O nama
 Beleške tim
 Postani deo tima
 Marketing
  Haljine za maturu
 Mapa sajta

COPYRIGHT © 2009. - 2020. BELEŠKEDEV/SEO AVOKADO.RS