THOMAS KUHN: STRUKTURE ZNANSTVENIH REVOLUCIJA

Normalna znanost podrazumijeva da se znanost izražava kroz opisna opažanja, zakone i

teorije. Znanstvena metoda je prikupljanje udžbeničkih podataka, zajedno s logičkim
operacijama koje se primjenjuju kada se ti podaci dovode u vezu s teorijskim uopćavanjima
tih udžbenika. Znanost se promatra kao skup činjenica kojemu se dodaje još koji element.
Povijest bi trebala bilježiti ova povećanja i zapreke koje su sprečavale njenu akumulaciju, te
opisati greške koje su je sprječavale.
Znanost se možda ne razvija akumulacijom pojedinih otkrića i pronalazaka. Zastarjele teorije
nisu neznanstvene. Stavovi se ne dovode u vezu sa suvremenim, već u odnosu sa stavovima
u njegovoj skupini i vremenu.
Znanstvena skupina ne može se baviti strukom bez prihvaćanja sklopa uvjerenja, koji su u
njih čvrsto usađeni tijekom obrazovanja. Svaka zajednica pretpostavlja da poznaje svijet koji
nas okružuje. To dovodi do problema rješavanja zadataka koji se protive tim uvjerenjima.
Svaka znanstvena promjena dovodi do preobražaja tih uvjerenja i pogleda na svijet, te dolaze
sa kontroverzama. Nova teorija rijetko kada je dodatak već poznatome. Znanstvena činjenica
i teorija nisu kategorički razdvojive.
Natjecanje među pojedinim segmentima znanstvene zajednice jedini su povijesni proces koji
je doista doveo do odbacivanja ili prihvaćanja teorije.

UMBERTO ECO: SVET SMISLA

Čovjek kada primi signal, on na njega reagira i pridaje mu značenje.

Simbol je znak verbalnog jezika koji nije prirodan. Referencija je informacija koja se prenosi
slušaocu, te u njemu budi metalnu sliku. Odnos simbol-referencija je uzajaman i povratan.
Referent je prirodni objekt na kojega se simbol odnosi. Simbol može postojati bez referenta
ili može postojati više simbola za jedan referent. Denotacija simbola je određeni stvarni
predmet na kojega se odnosi, a konotacija skup osobina koje mu se pripisuju.
Onomaziološki odnosi su imena dana određenim značenjima, semaziološki odnosi su simboli
koji označavaju određenja značenja. Dinamički proces mijenjanja značenja naziva se smisao.
De Sosir predlaže lingvistički znak kao jedinstvo oznake i označenog. Oznaka je slika fonetske
forme, a ne fonetska forma; označeno je mentalna slika predmeta, a ne predmet; njihova
veza je proizvoljna. Prinuda može dovesti do bezupitnog prihvaćanja pojma kao mentalne
slike.
Jedna oznaka denotira značenje, neposredno i jednostrano. Konotativni odnos postavlja se
kada oznaka i denotirano značenje trebaju dodatno značenje. Denotativna značenja su
utvrđena kodom, dok su denotativna utvrđena potkodovima. Kod se utvrđuje kroz društvenu
kristalizaciju. Kod mogu ustanoviti i nametnuti vlasti. Kodove govorna lica primjenjuju
nesvjesno.
Denot. znač, može se povezati sa drugim značenjima (krava evocira mlijeko, travu, itd.) što se
naziva semantičko polje. Kod je sistem diferencijacija, svaki se razlikuje od drugog.
Jezik je sistem koji se sam objašnjava pomoću uzastopnih sistem konvencija koji se uzajamno
objašnjavaju, on je društveni proizvod sposobnosti govora. Jezik je izvor pravila na koje se
oslanja govorno lice, a govor je individualni akt preko kojeg se govorno lice jezikom služi da
komunicira. Ima strukturu koja se ne mijenja u cjelini već u elementima, zasnovan je na
unutarnjoj koheziju. Struktura je model konstruiran prema određenim operacijama koje
pojednostavnjuju stvarnost i omogućavaju ujednačavanje raznih fenomena.
Jezične sekvence ostvarene su na osnovu elementarnih kombinatornih principa koji
omogućavaju razne odnose. Tako sistemi i kodovi predstavljaju površinske strukture.
Jedinice primare artikulacije imaju značenje, a nazivaju se morfemi koji tvore sintagme. One
su sačinjene od jedinica sekundarne artikulacije, fonema, koji su najmanje jedinice.
Značenje koda otkriva se kroz komutaciju (mijenjanjem znaka mijenja se i značenje) i
zamjenjivanje (mijenjanjem oznake ne mijenja se značenje). Postojanje koda u semiologiji je
kulturni fenomen u okviru sistema odnosa koji biva prihvaćen od određene grupe u
određeno vrijeme.