SouthernLuzonStateUniversity

DualTrainingandLivelihoodCenter
LucenaCampus
LucenaCity

PanggitnaatPinalnaAralinatGawainsaPanahonngPandemiko

GEC11
FILIPINOSAIBA’TIBANGDISIPLINA

YUNIT4:BATAYANGKAALAMANSAMETODOLOHIYASA
PANANALIKSIK-PANLIPUNAN

MgaLayunin:
1.Matukoyangmgamapagkakatiwalaan,makabuluhanatkapaki-pakinabang
nasangguniansapananaliksik.
2.Maisapraktikaatmapaunladangmgabatayangkasanayansapananaliksik.
3.Makapagpahayagngmakabuluhangkaisipansapamamagitanngtradisyonal
atmodernongmidyangakmasakontekstongPilipino.
4.Makagawangmalikhainatmapanghikayatnapresntasyonngimpormasyon
atanalisisnaakmasaibatibangkonteksto.
5.MalinangangFilipinobilangdayuhannginter/multidisiplinaringdiskursoat
pananaliksiknanakaugatsamgarealidadnglipunangPilipino.
6.Mapalalim angpagpapahalagasasarilingteoryangmgaPilipinosaiba’t
i bangparaan.
7.Malinangangadhikaingmakibahagisapagbabagongpanlipunan

BasahinatUnawainmoAko!

Metodolohiya
-itoayangpinakamahalagangbahagingpananaliksiknakailangangitakdasa
pasimulapalamangngpaksa.
- tumutukoysasistematikongpaglutassamgasuliranin/tanong/layuninng
pananaliksiko mga paraan na ginagamitsa pagtitipon atpagsusuring
datos/impormasyon.
- ayonkayWalliman(2011),itoayangpagtukoysamgatiyaknateknikng
pagtitipon atpagsusuring datos upang makabuo ng mga konklusyong
mapaninindigan.

WalongProsesosaPananaliksikayonkayWalliman(2011)
1.PagkakategoryaoKategorisasyon
-pagbuongtipolohiyaosetngmgapangalanopagpapangkat-pangkatngmga
bagay,pangyayari,konseptoatibapa.

2.PaglarawanoDeskripsyon
-pagtitiponngdatosnanakabataysamgaobserbasyon

3.Pagpapaliwanag
-prosesonghigitpasasimplengpaglalahadlamangngdatosoimpormasyon
upangbigyang-linawangkabuluhan

4.PagtatayaoEbalwasyon
-pagsusurisakalidadngmgabagay,pangyayariatibapa
 5.PaghahambingoPagkukumpara
-pagsusuringmgapagkakatuladatpagkakaibangdalawaohigitpangbagay
atibapatungosamasmalinawnapag-unawasaisangphenomenon

6.Paglalahad/PagpapakitangUgnayan/RelasyonoKorelasyon
- tumutukoysapag-iimbestigaupangmakitakungnakakaimpluwensyaang i
sangpenomenonsaisapaatkunganoatpaanonakakaimpluwensya

7.Paglalahad/Pagbibigayngprediksyon
-paglalarawansaposiblengmangyarisaisangbagay,phenomenonatibapa
bataysamatibaynakorelasyonngmgapenomenongsinuri

8.Pagtatakdangkontrol
-paglalahadngmgaparaanupangangisaohigitpangbagayaymaisailalim sa
kontrolngmgataotungosamasepektiboatligtasnapaggamitnito

MgaTiyaknaPamamaraaanoMetodongPananaliksiksaFilipinosaIba’tIbang
Larangan
1.Etnograpiya
- Ayon kayGenzuk (2003)ito aynakasandig sa “malapitan,personalna
karanasanatposiblengpartisipasyon,hindilamangobserbasyonngmga
mananaliksiknakaraniwangnagsasagawangpag-aaralsamgapangkatna
multidisiplinari
- Pokusnitoangmarubdobnapag-aaralsawikaatkultura,isanglarangano
domeyn,atpagsasama-samangparaanghistorikal,obserbasyon,interbyuat
pagtitiponngmgadokumento,tungosapagkakaroonngdatos.

2.Pag-oobserba/Pagmamasid
- Isinasagawa sa pamamagitan ng pagtala ng mga makabuluhang
pagmamasidngmananaliksiksamgapinapaksangpananaliksik,sanatural
nakapaligiranosettingngkaniyangbuhayotrabaho
Pakikipamuhay
- Aktwalnanakikiranassapang-araw-araw nabuhayngmgataongkaniyang
pinapaksa
ParticipantObservation
- Uringetnograpiyanakaraniwangginagamitsalaranganngantropolohiyaat
sosyolohiya.
- Isinasagawasapamamagitanngpagsisikapngmananaliksiknamakapasok
atmagingtanggapsaisangkomunidadupangmakapagtamasangmas
komprehensibong pag-unawa sa lipunan o paraan ng pamumuhay sa
nasabingkomunidad
NakikiugalingPagmamasid
- bersyon ng participantobservation,dagdag pa niBennagen ito ayang
pagyakap sa pag-uugaliatparaan ng pamumuhay ng pinag-aaralang
komunidad,atang pagkakaroon ng bukasna pag-iisip na unawain ang
komunidad.
3.Kuwentong-buhay
- Malikhaingpagsasalaysayngtalambuhayobahagingtalambuhayngisang
taoongpangkatngmgataonapaksangpananaliksik
- Pagsasalaysayngkaniyangmgahinaing,pangarap,suliranin,angkaniyang
pang-araw-arawnabuhaynamakabuluhansakontekstongpananaliksik

4.Pag-iinterbyu
- Tumutukoysapagtatanongsamismongtaongpaksangpananaliksikokaya
samgaekspertorito
FocusGroupDiscussion
- Katuladnginterbyungunitdalawaohigitpaangkinakapanayam

5.VideoDocumentation
- Isinasagawasapagrerekordngmgaimaheattunoggamitangvideorecorder
- Karaniwang ginagamit sa pagtatala ng mahahalagang pangyayarisa
kasaysayan

6.WhitePaperoPanukala
- Tumutukkoysaisangsaliksikoulatmulasaisangahensyanggobyerno,
opisyalnggobyerno,thinktank,akademikongdepartamentooekspertona
naglalahad ng makabuluhang impormasyon at panukala kaugnay ng
napapanahongisyu

7.DeskriptibongPananaliksik
- Palarawangpaglalahadngmgakatangianngisangtao,grupo,sitwasyon,
bagay,penomenonatibapanasinusuriopinag-aaralan

8.KomparatibongPananaliksik
- Deskriptiboopalarawangpaghahambingsamgapagkakatuladatpagkakaiba
ngdalawangtao,grupo,sitwasyon,bagay,phenomenonatibapa

9.CaseStudy
- Detalyadong paglalarawan sa sitwasyon ng isang tao,bagay,lugar,
pangyayari,phenomenonatibapabilangpotensyalnalunsaranngmga
susunodpangpag-aaralsamgakahawignakaso

10.PagsusuringTematiko
- Pamamaraanngpagtukoy,pagsusuriatpagtatalasamgatemaopadronng
naratibosaloobngisangteksto
PagsusuringNilalamanoContentAnalysis
- Tumutukoysapaglalarawanatpagsusurisanilalamanngisangteksto

11.SecondaryDataAnalysis
- Pagsusuriatpag-uugnay-ugnaysamgaumiiralnadatosatestadistika,tungo
salayuningsagutinangmgapanibagongtanongomakabuongmgabagong
konklusyonnaangkopsakasalukuyangsitwasyon

12.PagbubuongGlosaryo/PananaliksiknaLeksikograpiko
- Hinggilsaprosesongpagtatalangdepinisyonngmgaterminoalinsunodsa
kontemporaryonggamitngmgasalitasaisangparticularnalarangan

13.PagbuoatBalidasyonngMateryalesnaPanturo
- Pananaliksikhinggilsaprosesongpagbubuoatbalidasyonngmgamodyulat
i bapa
14.PagsusuringDiskurso
- Paraanngpagpapahayagomensahengnangingibabawsateksto,awit,video,
pelikulaatibapangmateryales

15.SWOTAnalysis
- Pagsusurisa kalakasan (Strengths),kahinaan (Weaknesses)ng isang
programa/plano at mga oportunidad (Opportunities) o bagay na
makatutulongsaimplementasyonatmgabanta(threat)obagaynamaaaring
makahadlangsaimplementasyonngprograma/plano

16.KritikalnaPagsusuringPangkurikulum/Pamprograma
- Pagsusurisamganegatibongaspektongisangkurikulum/programatungo
salayuningbaguhin/linanginpaito

17.PagsusuringEtimolohikal
- Ukolsapinagmulanngkahulugannmgasalita,orihinaknakontekstoatiba
pangkaugnaynadetalyenamahalagasapag-unawasakasalukuyanggamit
atkonekstonito

18.ActionResearch
- Nakatuonsapaglutasngispesipikongsuliraninsaloobngsilid-aralano
kaya’ykaugnayngprosesongpagkatutosaisangparticularnasitwasyon

19.PagsasagawangSarbey
- Isinasagawa sa pamamagitan ng pagpapasagot ng talatanungan o
questionnaire sa mga taong makapagbibigay ng saloobin,opinion o
i mpormasyonhinggilsapaksangpananaliksik

20.RebyungKaugnaynaLiteratura
- Pagkalapatpagsusurisaimpormasyonhinggilsapaksangpananaliksik,
mulasamgaumiiralnasanggunianatpananaliksik

21.DocumentaryoTextAnalysis
- Paghihimay-himaysanilalaman,kontekstoatkabuluhanngtekstongsinusuri

22.Eksperimentasyon/PananaliksiknaEksperimental
- Nakatuonsapag-eeksperimentooprosesongpaghahambingsaresultang
pagmanipulasaisangvariablenakasangkotangdalawang grupo-unang
grupo(kontrolado)atpangalawanggrupo(minamanipulaangvariable)omga
subjectngpananaliksik

23.PagtukoysaSanhiatBunga
- Pagtukoy sa sanhi at bunga ng isang pangyayari, phenomenon,
programa/proyekto,patakaranatibapa

24.HistorikalnaPananaliksik
- Nakatuonsapagtukoysapinagmulan,kasaysayanomgamakabuluhang
pangyayarinakaugnayngisangphenomenon,programa/proyekto,patakaran
atibapa

25.TranslationProcessStudies
- Pagtalakaysamgaobserbasyon,natutuhan,praktikalnaaralatibapana
nakuhaonakalapngmananaliksikhabangnagsasalinngisangakda

26.CulturalMapping
- Prosesongpagtukoyatpaglalarawansalahatngmgayamangpangkultura
nanasaisangtiyaknalugarorehiyongheograpiko,saparaangpasulato
biswalnaimbentaryo,MooreatBorrup(2008)
 - Pagtalakay sa koneksyon ng aspektong kultural,politikal,historikalat
ekonomikosaisangpartikularnaespasyo,lugar,orehiyon

27.TrendStudiesoImbentaryongmgaPananaliksik
- Nag-iimbentaryoonagsusurisatrendngmgapananaliksiksaisanglarangan,
bilanggabaysamgasusunodpangmananaliksik

28.PananaliksiksaArkibo/ArchivalResearch
- Porma ng pananaliksikna historikalna nakatuon sa pagsusuring mga
dokumentosaarkibo(archives)gayangmgalumangmauskrito,dyaryoatiba
pa.

MgaGawain!

A.SagutinMoAko!

Panuto:Ilahadangiyongmgaideyagamitangmgakatanungansaibaba.

1.Maaribangmagsama-samasaisagpananaliksikangiba’tibangpamamaraan?
Ipaliwanag.
Puwedeng mangyari ito subalit hindi lahat ng pamaaraan ay maaaring gamitin sa
isang pananaliksik. Depende ito kung anong uri ng pananaliksik ang iyong
gagamitin. Kung ito ay Kwalitatibo, maaari kang gumamit ng Pag-iinterbyu,
Focused-group discussion at pagtatanong-tanong. Maaari din gamitin dito ang
Etnograpiya at Pag-ooserba ngunit may hindi rin angkop kagaya ng
pagsasagawa ng sarbey. Ito ay dahil angkol ang sarbey ay Kwantitatibong
Pananaliksik
2.Bakitmahalagasapananaliksikangpagkakaroonngakmangpamamaraan?
Ang paggamit ng akmang pamamaraan sa pananaliksik ay napakahalaga
sapagkat ito ang gabay upang maisagawa ang sistematikong pagbubuo at
pangangalap ng datos. Hindi mo maisasagawa ng maayos ang
pananaliksik kapag wala kang sinusunod na pamaraan upang maresolba
ang isyu o problema dito.

3.Saiyongopinyon,anoangmasmainam,angmamilingisangpamamaraan
l amang o ang magsabalikat ng kombinasyon ng mga pamamaraan?
Pangatwiranan.

B.PiliinmoAko!

Panuto:Pumilingisangmetodoupangmaisalaysayangistatusatsitwasyonng i
yongbuhayngayon,gamitangnapilingmetodoilahadangmgaimpormasyonna
naismongibahagisapamamagitanng5-10pangungusap.

____________________
(Pamagat)
_____________________
(Metodongginamit)
C.BuoinmoAko!

Panuto:Subukinglumikhangmgapamagatngpananaliksiknakaugnayngmga
paresngmgasalita/variablenanasabawatbilangatilahadangmgamaaaring
gamitinnametodongpananaliksik.

1.kasarianngmgaOFW;edad(agebracket)ngmgaOFW;datossamigrasyonsa
UnitedStatesatEurope

Mungkahingpamagat:

MetodongPananaliksik:

2.(literacyrate)samgabansasaTimog-SilangangAsya;tindingkatiwaliansamga
bansa sa Timog-Silangang Asya;sitwasyon/kalidad ng demokrasyasa mga
bansasaTimog-SilangangAsya

Mungkahingpamagat:

MetodongPananaliksik:

3.bilisngpagtaasngkasongCoronaVirussaPilipinas;pagtindingepidemyasa
buongmundo;bilangngmgaPilipinonanagsusulongsamasstesting

Mungkahingpamagat:
 MetodongPananaliksik:

YUNIT5:FILIPINOSAHUMANIDADES,AGHAM PANLIPUNANATIBAPANGKAUGNAY
NALARANGAN

MgaLayunin:

1.Maipaliwanag ang mahigpit na ugnayan ng pagpapalakas ng wikang

pambansa,pagpapatibayngkolektibongidentidadatpambansangkaunlaran
2.Makapagbasaatmakapagbuodngmgaimpormasyon
3.Makapagpahayagngmakabuluhangkaisipansapamamagitanngtradisyonal
atmodernongmidyangakmasakontekstongPilipino
4.Malinangangadhikaingmakibahagisapagbabagongpanlipunan
5.Makapag-ambag sa pagtataguyod ng wikang Filipino bilang daluyan ng
makabuluhanatmataasnaantasng diskurso naakmaatnakaugatsa
li punangPilipino,bilangwikangpananaliksiknanaaayonsapangangailangan
ngkomunidadatbansa

BasahinatUnawainmoAko!

SITWASYONGPANGWIKASAHUMANIDADESATAGHAM-PANLIPUNAN

SapinagdaanangkolonisasyonngPilipinasmulasaiba’tibangbansatuladng
Spain,UnitedStatesatJapan,napakalakiatnapakalalim ngnagingimpluwensiyanito
sa buhayng mga Pilipino hindilamang sa pisikalna pananakop bagkus aysa
i deolohikal.Sawika,patuloynanakagaposangbayansakolonyalismongnagdaan.
NanatiliangkulturangipinamulatsaatinngmgaEspanyolatpagkakadikitngwikang
InglessamgaPilipinosaestado,edukasyonatmundongkorporasyondahilsaUnited
States.

Maiuugnay ang paraan ng pananakop sa mga bansa sa imperyalismong

lingguwistikonakungsaanaynakapokussadiwaatideolohiyaangmgamamamayan
gamitangwikakaysapisikal.Sapamamagitannito,nakokontrolangisipanngmga
nasakop na mamamayan sa paggamitng banyagang wika.Ito ang estratehiyang
ginawangUnitedStatesnakungsaanay:puspusangitinuro,pinatanggapatpinagamit
angInglessamgaPilipino.TaliwassatahasangpagdadamotngmgaEspanyolsa
kanilangwika.Isaitosamalinawnadahilankungbakitsakabilangmalayongagwatsa
habangpananakopaymasnanaigatnanatiliangIngleskaysaEspanyolsakamalayang
Pilipino.

TumutugondinitosapaliwanagniFerguson(2006)sakasongpagkahumaling
ngmgaFilipinosawikangIngles.Ayonsakanya,angrasyonalnakatanyaganngIngles
sasistemangedukasyonlalonasakolehiyoatunibersidadaysosyo-ekonomiko.Higit
namagkakaroonngaccesssatrabahoangisangtaonabihasasawikangIngles,dahil
dito mas aangatang kanyang kalagayang ekonomiko.Magbubunsod ng kanyang
i mpluwensyasalipunanoaccesssamgamaykapangyarihan,kultural,intelektwalo
political.

SakasosaPilipinas,ipinaliwanagniFergusonkungbakitnagpapatuloyang
wikangIngles:
1.Kawalan ng ideolohikal na pagsalag sa promosyon ng Ingles bilang
panngunahingwika,diumanongmundo.
2.Paniniwalasalaganapnapananawnamaypersonalnabentahasapagtatamo
ngkahusayansaInglesdahilitoangwikangintelektwalisadongmgalarangan
gayundinangwikangpasaportesapaglagongekonomiko.
Bagama’tmalinaw namgadahilanngunitnapapabulaananngmgabansangtuladng
Japan,Germany,France,Chinaatmaramipangiba.

SasistemangK-12saPilipinas,gumagandaangkalagayanngFilipinoatibapang
wikasaPilipinasdahilsamgaipinatutupadnapatakaran:
a.Primaryangantas-Mothertongue-based/multilingualeducation
b.SekUndaryaatTersyarya-Bilingguwalnaedukasyon
Ngunitsakasamaangpalad,maymgapatakaransubalithindinagingmahigpitang i
mplementasyonsalahatngmgapaaralan.Sakatunayannagingmakilingparinang
paggamitngInglessamgakolehiyoatunibersidadkayatnananatilingkolonyalang
edukasyonatmalayosamapagpalayangantasngedukasyongPilipino.

Gayumpaman,tuladnginasam ng1987saBilingguwalnaEdukasyon,naisulong
salaranganngagham panlipunanathumanidadesangwikangFilipinobilangwikang li terasi,
madebelop bilang simbolo ng pambansang pagkakaisa at identidad,
mamordernaysbilangwikangscholarshipatmalinangatmapakontinitoparasa
diskursongscholarly(Fortunato,2003)

Sa katunayan,maging sa panahon ng mga Espanyol,nagkaroon na ng

mgapagsasalinsaFilipinongmgadokumentongpanrelihiyonatpampanitikanatmula
sapanahongitoaynagsimulanangmaisulongangmgakatutubongwikangbansa.
Nagpatuloyatlalong naging masigla ang mga ganitong tunguhin sa panahon ng
AmerikanoatmagingsapanahonngHapon.Sakasalukuyan,bahaginaangpagsasalin
sapatuloynapag-intelektuwalisasawikangFilipino.

Malibansapagsasalin,aktiborinangilangmgagurosaantastersiyaryasang Filipino
bilang wika ng pagtuturo atdiskurso sa gaham panlipunan,sining at
humanidades.SamantalangangmgamalalakingpamantasangayangLaSalle,Ateneo,
UST,UPatibapagumagamitngwikangFilipinosamgakursosapilosopiya,agham
pampolitika,lohika,ekonomiks,batas,kasaysayanatpanitikan.

NgunithindinagtatapossapagtuturoangpagsusulongsaFilipinobilangwikasa
mgalaranganngsining,humanidadesatagham panlipunan.Hitikdinangmgaiskolar sa mga
pananaliksikna tumatalakau sa ibatibang paksa sa nasabing larangan.
PinatutunayannitoangkakayahangmagamitangFilipinosamatataasnaantasng
diskursosaibatibangtemagkarunungan.

KasaysayanatTungkulinngPagsasalinsaPagsusulongsaFilipino

Pagsasalin
a.Pagsasalingsiyentipiko-teknikal
- Komunikasyonangpangunahinglayonnito
b.Pagsasalingpampanitikan
- Nilalayonnamakalikhangisangbagongobramaestrabataysaorihinalna
akdangnakasulatsaibangwika(Batnagetal.,2009)

Sahigitnapag-unawasadalawangkategorya,pinaghambingitongtagasalinna
siAliR.Al-Hasanawisakanyangpag-aaralnoong2004ayonkayBatnag,etal.,2009
a.Tekstongsiyentipiko b.Tekstongpampanitikan
- Makatwiran - Sumasalamin sa kawalan ng
- maykatiyakan argumentatibongpagsulong
 - nagpapakitangkatotohanansa
partikularnarealidad
- maykahulugangreperensyal
- gumagamitngheneralisasyon
- maydenotatibonglapit
- leksikalnapaglalapi
- madalang ang
i dyomatikongpahayag
- kawalangkatiyakan
- emosyon
- katotohanansaideya
- Pagpapatunay
- kahuluganbataysaemosyon
- Konotasyon
mga
- gramatikalnapaglalapi

- gumagamitngmgaidyanatikong - paggamit ng mga

pahayag i dyomatikongpahayag
- gumagamit ng mga - limitadongdaglat
siyentipikongterminolohiya
- akronim
- espesyalisadong aytem at
pormula - register
- atmgamalawaknapaggamit
- at hindigumagamit ng mga
matatalinhagangsalita ngmatatalinhagangpananalita

Ang mga pagsasaling ito,teknikalman o pampanitikan ay mahalagang i

nstrumentoparahigitpangisulongangFilipinosaibatibanglarangan.Layuninnitong
maiabotsamgaPilipinoangmgaobramaestrangmgadakilangmanunulatsadaigdig upang ang
kanilang mga ideya atkarunungan ay umabot sa pakinabang ng
mamamayangPilipino.Angmahuhusaynasalinayinaasahangmagamitsapagtalakay
samgatemangintelektwalnataliwassapopularnapaniniwalangkawalangkakayahan
ngFilipinosaganitongantasngdiskurso.

BataysatalaniLiliaAntonio(2000),angmgagawaingpagsasalinsakabuoanay
nagdulotnghigitnapagpapayabongsamgakatutubongwikangPilipinaskasamana
angTagalog,Pilipino,oFilipinobilangmgawikangintelektwal.

PagsasalinsaPanahonngEspanyol

NagingbatayannasapambansangkasaysayanngPilipinasangpagdatingat
pagsakopngmgaEspanyolmulanangdumaongsilasaislaLimasawanoongika-16ng
Marso1521hanggangsapagsukonilasamgaAmerikanonoong1898napinagtibayng
nilagdaangkasunduansaParisngkaparehongtaon.

SamithiingkolonyalismongSpain,atlayuningpalaganapinangKristiyanismo, sinakop
nila ang Pilipinas.Lobhang magkalayo ang pamilya ng wika sa Pilipinas
(Austronesian)atSpain(Indo-European)kayatmahirapmagkaintindihangamitang
dalawangmagkaibangwika.

Kakauntiangbilangngmgapraylengmisyonerokayahindilohikalnaituroang
kanilangwikasahigitnanakararamingkatutubo;bagkusaysilaangnagsumikapna pag-
aralanangatingwikaupangmagingmabisaangkanilangpakikipag-ugnayansa
madla.KasabayngkanilangpagkatutosaTagalogayinaralnilaangbalarilanito
alinsunodsapagsulatnilangmgaaklatnapanggramatikaatmgadiksyunaryona
nagingmalakingtulongsamasmabisanilangpagkatuto.

BilangpagtugonsamabilisnapagpapalaganapngKristiyanismosakapuluan,
i sinalinngmgaKastilaangkanilangmgaaklatnanagingdahilanngmadalingpag-
unawasaturongkatolisismo.Gayundinangmgaakdananagtuturongkabanalanat
higitnainspirasyonsapagpapakabutingloobatmgaakdaukolsamgapanalanginna
maiuugnaysaatingmgapaniniwalasabisangdasallalonaangmgaKristiyanong
Katoliko.

Sapanahongiyon,lubhangnapakahalagangmoralidadatwastongpagkioslalo
nasamgakababaihan nanaging dahilan ng paglilimbag ng mgalathalaing may
ganitongpaksa.Laganapdinangmgaakdangsumasalaminsabuhayngmgataona
naglalamanngkanilangmgakaugalian,tradisyon,alituntuninatmgagabay.

PagsasalinsaPanahonngAmerikano

SapagtataposngkasaysayanngpanahonngEspanyol,nagingsimulaitong
i mperyalismongAmerikanosabansa.NaginghudyatnitoangpagpirmangEstados
Unidos atSpain sa Paris noong Disyembre 10,1898 na kung saan kasama sa
kasunduanangpagpayagngSpainnaangPilipinasaybahaginangKolonyangUSA.

LayuninngmgaAmerikano
1.Ekspansiyongekonomiko
2.PagtatayongdepensangmilitaratpandagatsaAsya-Pasipiko
3.Pagpapalaganapngprotestantismo

ItinurongmgaAmerikanoangkanilangwika-Ingles,dahilditoyumabongat
yumamanangpanitikangFilipinosawikangIngles.Atupangmaunawaanpanglalong
mga Pilipino ang mga panitikang ito,naging aktibo sa pagsasalin ng mga tula
(maipahayagangdamdamin- pag-ibig,kabiguan,pag-asa,nasyonalismoatibapa)
dula (buhayng mga Pilipino),maikling kwento atnobela (sumasalamin sa mga
pangyayarisabuhayngmgamamamayansabawatbansangpinagmulannito)atmga
sanaysay (pagpapalaganap ng iba’t ibang urig kaalaman-pampolitika,relihiyon,
panlipunanatibapa)sawikangFilipinonamganagsilbingbehikulosapagpapalaganap
ngiba’tibangkaalaman.

HindimandakilaangpanahonngmgaAmerikano,dirinnamanmaikakailaang
mga ideolohiyang naibahaginila sa atin.Ang di-matatawarang pagkamulatsa
edukasyonatdemokrasiyanasakabilangbandaayisaringanyongpagbubulagsa
mgaPilipinoupangkalaunanaysambahin,kontrolin,atmagingsunod-sunuransa
i mperyalistangito.

PagsasalinsaPanahonngmgaHapon

SapanahonngmgaHapon,pinasidhiangpaggamitngwikangTagalogoPilipino
atsinikapnaalisinangwikangInglesgayudinangpaggamitngGreaterEastAsiaCo-
ProsperitySpherenamayislogangAsyanoparasaAsyano bilangpropagandaupang l
alongmahikayatangmgaPilipinosakanilangpanukala.

Salaranganngpagsasalingpampanitikan,mayilangmgaakdananaisalinsa
FilipinogayangtulanalalongnakatulongsahangarinngmgaHaponsaSilangangAsya.
Puspusannamangnaisalinangmgadula(politicalatpanlipunanangpaksa)atmaikling
kwento(panitikangpambata)atmayilangpilingsanaysaydinangnaisalin.

Tunayngang yumabong ang kulturaatwikasapanahon ng mgaHapones

sapagkatsinuportahanngmgamananakopangpaggamitatpagpapalaganapngmga
i to.Subalitito’yisangpuntodebistalamang,hindirinnatinmaikakailaangmgatagong
haangarinngmgamananakopnasiyarinnaminghinusgahanngatingkasaysayan.
PagsasalinsaKasalukuyangPanahon

Patuloynaumuunladangteknolohiyangkompyuteratkomunikasyon,kaakibat ngpag-
unladnaaitoanngpagbabagosawika.Pinaliiititoattilapinag-iisa,pinalalakas ang
makapangyarihan ayt lalong pinahihina anng maliliit na wika,dahil sa
pangingibabawngmalalakasnabansasaglobalisasyon.

Angwikaaymawawalanngkabuluhankungitoayhindinaiintindihanngmga
taongnakakarinigatnakakabasanito.Upangbigyang-lunasangganitongsuliranin,ang
pagsasalinaydapatpuspusangiytaguyodatpaunlarin.Maisasagawaitosapatuloyna
paglilimbag,ang mga pinakmahuhusayna akda,localman o banyaga aydapat
magkaroonngsalinsaFilipinoupanglubosnamaipamalasatmaipabatidsamga
Pilipinoangdiwaatgandangibatibangkulturaatkahusayanngiba’tibangkaalaman.

Sakasalukuyangpanahon,maymgaakdangnaisalinnamulasatula,dula,
maikling kuwento,nobelaatsanaysay.Ang mgatulaaymayiba-ibang paksana
kumakatawansapuyosnadamdaminngmgataoatnglipunangkanilangginagalawan
satakdangpanahon.KabilangnamansamgapilingdulananaisalinsaFilipinoang
realidadnabuhayngmgaPilipinoatibapanglahisamundogayundinangpagtatanghal
sateatrosaatingbansangmgadulangdayuhannaisinalinsaatingwika.Malaking
bilangnamanngkuwento’tnobelaangnaisalinatpatuloynaisinasalinnanaglalarawan
satunaynabuhayngmgamamamayan.Mataasdinangbilangngmgasanaysayna
naisalinsaatingwika.

Bilangisangkonstitusyonalnaahensya,angKWFaypaatuloysapagsasalin. Nasimulan
at nagpapatuloy pa ang mga pagsasalin ng mga klasiko at
pinakamahuhusaynaakdangpampanitikansadaigdig.Isinasalindinangilangmga
klasikongakdasaibanglarangan.Inaasahanangpatuloynainisyatibangito,hindi l
amangsapagpapaunladngkaalamanngmamamayankunghindimaisusulongdinang
Filipinosaisangkalagyangintelektwal.

MgaTungkulinngPagsasalinsaFilipino
1.Naipamamalasnahindilamangsaordinaryongtalakayanlamangmagagamit
angFilipinobagkuusaysapagpapahayagngmgaintelektwalnadiskursona
makikitasamganaisalingagham,teknolohiya,agham panlipunan,panitikan
atmaramipangiba.
2.Napauunlad ang korpus ng Filipino habang patuloy ang mga gawaing
pagsasalin.PagtutumbassaFilipinongmgakonseptongInglesoibangwika
gamitangpagsakatutubo,adaptasyon,atpaglikha.
3.Naiimbakangmahahalagangkaalamansaibatibanglarangan
4.Nagiging tulay ang pagsasalin,gamitang mga naisaling akda upang
puspusangmagamitangFilpinnosaakademiyaparticularsamgakolehiyoat
unibersidad.
5.Napauunlad ang pedagogicalidiom sa isang larangan atdahilsa mga
naisaling akda,unti-untiitong mabubuo ng mga gagamitng Filipino sa
pagtuturongibatibanglarangan.

FILIPINOBILANGWIKANGPAGTUTUROATPANANALIKSIKSAHUMANIDADESAT AGHAM
PANLIPUNAN

Agam-agam parinsamaramingakademikoatestudyantekungpossiblegabang
magamitang Filipino sa pagtuturo atpananaliksik.May mga sumubok ngunit
nananatilingpalaisipanosadyangayaw tanggapinkungmagigingepektibobaito.
Kadalasangdahilan,posiblenamagamitangFilipinosatalakayaanngunitpantulongna
wika lamang.Maaaring gamitin sa pasalitang pagkkataon gaya ng panayam at
talakayansaklasengunitbumabaliksanakasanayangIngleskungitoypasulatna.
FilipinoBilangWikangPagtuturo

MaramingkasongpaggamitngFilipinoupangituroangmgakursosaagham
panlipunanathumanidades.AyonsakaranasanniManuelDy,Jr.isangpropesorng
pilosopiyasaAteneo,nagsimulasiyangmagturongpilosopiyasaFilipinonoonpang 1975
dahilsa impluwensya sa kanya ng kanyang mga kaibigan.Ngunitnaging mapanghamonito
mulasahindipagigingtaalng TagalogdahilsiyaayCebuano
hanggangsapagtanggapatkooperasyonngmgamag-aaral.AyonpaakyDY,marapat l
amangnagamitinangFilipinosapagtuturongPilosopiyasapagkatmaymgakaalaman
nahigitnamaipaliliwanaggamitangwikangito.

HindinatataposangpaggamitngFilipinosaklasrum kaya’tupangtugunanang
mgahamontukadngkawalangbabasahingnakalimbagsaFilipinoayisinalinniDyang
pinakamahahalagangtekstosakurso.Nagsulatdinsiyangmgasarilingpanayam at
nilimbagparasaklase.HindiparitonagtaposangpaggamitngFilipinosapagkat
pinasulatdinniyasaFilipinoangmgamag-aaral.

MgaMungkahiniDy(2003)sapagtuturongPilosopiyasaFilipino
1.HuwagmatakotnasimulanangpaggamitngFilipino.
2.IwasanangTaglish.
3.Huwagmatakotmagkamali.Masmatututosapagkakamali.
4.Matutosamgamag-aaralatkapuwaguro.
5.Huwag mag-alinlangang humiram ng mga dayuhang salita kung walang
mahanapnasalinsaFilipino.
6.MagbabadsakulturangPilipino.
7.Isulatangmgapanayam saFilipinoatipalathalaangmgaito.
FilipinoBilangWikangPananaliksik

Palasakatdi-siyentipikongarguentoangpaggamitsaFilipinosaintelektuwalna
diskursoathanggangsapasalitangtalakayanlamangathindisapasulatnasitwasyon
subalitdapatnamakitanaangtotoongkulangsaganitongsitwasyonanyhindiang
kakayahansawikakunghindiangkakayahanngtaonggumagamitnito.Hanggatmay
mataasnaantasnakarunungananggumagamitnito,kakayaninngwikaanganomang
pagdidiskursonggagawin,pasulatmanopasalita.

MgaGawain!

a.SagutinMoAko!

Panuto:Ilahadangiyongmgaideyagamitangmgakatanungansaibaba.

1.Ano-anong kurso ang nagamitng Filipino bilang midyum ng pagtuturo at

talakayansaklase?GinagamitdinbaangFilipinosamgakursomoritosa
kolehiyo?Saanongmgapagkakataonninyoitonagagamit?

2.SamgaklasemongInglesangpangunahinggamitbilangmidyum nginstruksyon,
posiblebanggamitinangFilipinosamgaito?Anongmgakonsiderasyonkaya
angdapatmongisaalang-alangonggurobagosimulanangpaggamitnito?
3.MagpakitangilustrasyonkungpaanongnagtatagpoangpaggamitngFilipinosa
pagtuturo,paglilimbag ng mga pananaliksik atmateryales sa Filipino,at
pagsaalinsaFilipinoparamaisulongangFilipinobilangpangunahingwikasa agham
panlipunan,humanidadesatmgakaugnaypanglarangan.Talakayin.

4.Paanokamakapag-aambagsapopularisasyonngpaggamitngwikangFilipino
samgadiskursongakademiko?Magmungkahingmgapraktikalnahakbang.

5.Saiyongpalagay,kungmagamitangFilipinosamgadiskursongintelektwal,may
pakinabang ba ang mga gumagamitnito o ang komunidad na kanilang
kinabibilangan sa aspektong kultural,ekonomiko,politikalo sosyolohikal?
Ipaliwanag.

b.SuriinmoAko!

Panuto:MagsaliksikngisangakdangpampanitikannaisinalinsawikangFilipino l
okalmanobanyaga.Suriinatpaghambinginangsalinsaorihinalayonsa
sumusunodnakategorya:

1.Pamagatngakdaatangawtor:(SalinatOrihinal)
2.ParaanoEstilongginamitsaakda
3.Kabuoangnaratibo
4.Detalyengnaratibo
 5.Nabuongkatangianngnagpapahayagnapersonasaakda
6.Pananalinhagasaakda
7.Kabuoangkahuluganatimpakngorihinalatsalin

YUNIT6:FILIPINOSAAGHAM,TEKNOLOHIYA,INHINYERIYA,MATEMATIKA ,
ATIBAPANGKAUGNAYNALARANGAN

MgaLayunin:
1.Maipaliwanagangmahigpitnaugnayanngpagapalakasngwikangpambansa,
pagpapatuloyngkolektibongidentidad,atpambansangkaunlaran.
2.Makapagpahayagngmgamakabuluhangkaisipansapamamagitanng
tradisyonalatmodernongmidyangakmasakontekstongPilipino.
3.MalinangangFilipinobilangdaluyannginter/multidisiplinaryongdiskursoat
pananaliksiknanakugatsamgarealidadnglipunangPilipino.
4.Malinangangadhikaingmakibahagisapagbabagongpanlipunan.
5.Makapag-ambagsapagtataguyongwikagFilipinobilangdauyanng
makabuluhanatmataasnaantasngdiskursonaakmaatnakaugatsalipunang
Pilipino,bilangwikangpananaliksiknanaaayonsapamamagitanngkomunidad
atbansa.

BasahinatUnawainmoAko!

Angsiyentipikoatteknikalnalaranganbilangakademikooappliednadisiplinaay
mgaterminongmadalaspinagpapalitlamangdahilitinuturingnaiisaatdi-magkaiba.Sa
ganitongpananaw,angmgasiyentipikonglaranganaytinitingnanbilangisangteknikal
nalarangan.Siyentipikonamanitosapagkatangmgaprosesoangnagluluwalngmga
bagong kaalaman atkonsepto ay dumaan sa makaagham na pamamaraan at
i mbestigasyon.
MgaLarangansaSiyensya MgaLarangansaTeknolohiya
1.Pisika 1.Inhinyeriya
2.Kemistri 2.Agham kompyuter
3.Biolohiyaatibapa 3.Impormasyongpanteknolohiya
4.Parmasyutika
5.Medisina Tekniko-Bokasyonal
6.Narsing at mga kaugnay na 1.Aplayans
disiplina
2.Gadget
3.Pagwewelding at iba pang
espesyalisadonggawain
 Layuninngmgalarangannaitoangserbisyonginaasahansaisangmaunladna
li punan.Bagamattilamgatao,proseso,atproduktongbawatlaranganangsentronito, ang wika
sa larangan bilang instrumentng pagdaloy ng impormasyon ay mga
napakalakinggampaninupanglalongumunladanglaranganathigitnamagsilbiitosa
kapakinabangannglipunankungsaanitoumiiral.

SakasongPilipinas,makitidangespasyonitokumparasanaghahariparing
kolonyalnawika-angIngles.Gayumpaman,unti-untinglumalakasatnagkakaespasyo
angwikangFilipinosamgalarangangsiyentipiko-teknikal.Bungaitongpatuloyna
pakikibakaatpagtataguyodngmakabayangedukasyonngmgaakademiko,iskolar,
propesyonalatpraktisyonernatunaynanagmamahalsawikaatbayan.Sakalagayang
i to,umuusbong,kahitpaunti-unti,angtanawnatuluyannangmangibabawatmagamit
angwikangFilipinobilangmidyum ngsiyentipikoatteknikalnadiskursosaibatibang
l aranganlalopangmagpapahusaysamgalarangangitoparasakapakinabanganng
mamamayangPilipino.

INTELEKTWALISASYONNGWIKANGFILIPINOSALARANGANGSIYENTIPIKO-
TEKNIKAL

Intelektwalisasyon
- Pagpaksa ng mga ideya sa pinakamataas na lebelsa akademya,sa
pamamagitannitoayhindilamangnagagamitangwikasapang-araw-arawna
ordinaryongtalastasankunghindisamatatalinongdiskursosapaaralan.
(Gonzales,2005)
- Paggamitngwikasamasmataasnaantaskaysaordinaryongpaggamitna
karaniwanaysaakademya.
- Tumutukoysapagbuongregisterngwikasaibatibangintelektuwalna
disiplinaatlarangngespesyalisasyon

TatlongUringLanguageDomain
1.Non-controllingdomainokaraniwanglarangngwika
2.Semi-controllingdomainomahalaganglarangngwika
3.Controllingdomainonapakahalaganglarangngwika

DalawangProsesongIntelektwalisasyon(Gonzales,2002)
1.Lingguwistiko
- Pagdebelopngisangestandardisadonganyongwikanamagagamitnaman
sapagdebelopngakademikongdiskurso
- Pagdebelopngcorporaolawasngtekstosaibatibangakademikonglarang
atpagbuongregisterngwikaoagtangiattiyaknagamitngwikasaiang
l arang
2.Ekstra-lingguwistiko
- Pagbuongcreativeminorityosignificantothersoangmgaintelektwalna
disipulo na magsisimulang gumamitng mga teknikalna bokabularyo,
terminolohiyaatngestilooretorika,atpagpapalaganapnitosapamamgitan
ngpagsulat,paglalathalaatpagtuturo

TatlongprosesonanagpapadalisaprosesongIntelektwalisasyon
1.Pagsasalin
2.PagtuturogamitangFilipino
3.Pagbuongmgaaklat

Bilang mahalagang proseso ng intelektwalisasyon,binibigyang-tuon din ang

pagsasalin,midyum ngpagtuturoatpagdebelopngmgakasangkapan.Sapagsasalin,
ayhindilamangangliteralnakahuluganngmgasalitaopahayagangtinitingnan,kundi
angmasmaalalim naibinabahagingmgaitobataysakontekstoomagingsakultura.
PanukalanghakbangsapagsasalinayonsapraktikangUP(Alamario,1997)
1.PagtutumbasmulasaTagalog/PilipinoomulasakatutubongwikasaPilipinas
2.Panghihiram saEspanyol
3.Panghihiram saIngles:pagbabagosabaybayopananatilingorihinalnabaybay
saIngles
4.Paglikha

Mga pamamaraan sa pagsasaling siyenntipiko atteknikal(EnriquezatProtacio-

Marcelino,1984)
1.saling-angkat-directborrowing
2.saling-paimbabaw-surfaceassimilation
3.saling-panggramatika-grammaticaltranslation
4.saling-hiram -loantranslation
5.saling-likha-wordinvention
6.saling-daglat-abbreviatedword
7.saling-tapat-paralleltranslation
8.saling-taal-indigenous-conceptorientedtranslation
9.slings-sanib-amalgatedtranslation

Kungmaisasalinlamangsawikangmasmauunawaanngmgamamamayanang
mgateknikalatsiyentipikongdokumentoupangmagamitsapag-aaralngibatibang
kaalaman,mastataasangantasngkasanayanngmgamag-aaralathigitnamagiging
maunladangdisiplinangkanilangkinabibilangan.

Sakasongpagbuo ngmgakasangkapansapagtuturo,maymgaaklatna
nalimbagsamgalarangangmatematika,kompyuter,inhinyeriyaatmaymgaaklatdin
natumatalakaysabilohiya,pisiksatkemistriatmgakasalukuyangginagamitbilang
modyulsateknikalatbokasyonalnakursogamitangFilipino.

Bilangpatunaynatumataasnaangantasng intelektwalisasyonngwikang
Filipinosaiba’tibanglarangan,angakademyaaynagsasagawangmgapananliksikna
maytuonsaiba’tibanglarangankasamaangsiyensya,matematika,teknolohiyaatiba
pangpangunahinggamitaywikangFilipino.

FilipinosaAgham

BinasagniLuisGatmaitan,isangmanunulatngmgakuwentongpambataat
doctorngmedisina,angmgahaka-hakanghindikailanmanmabisangmagagamitang
FilipinobilangwikangmgaintelektuwalnadiskursosaAgham gamitangmgaaklat-
pamabta na kanyang naisulatsa Filipino na tumatalakay atnagtuturo ng mga
konseptongpang-agham.

MalibanditoaymaymgapananaliksiknarinsaAgham angnasulatsawikang
FilipinomulaUP.Bagaama’tnapakateknikalatsiyentipikongpag-aaralaymahusayna
nailahadangkaligirannito,mgagamitatmetodolohiyaatpagtalakaysaresultanito.
Pinatutunayanlamangnitonamagingsabilohiya,kungtalagangpuspusanggamitin
angFilipinokahitsaanyongpasulataymabisaito.

Maging sa Kemistri(Dr.Sevilla)aynakapaglathala ng ilang pananaliksikna

tumatalakaysapagigingepektibongpaggamitngFilipinosamgakursongpang-agham
sakolehiyoatgayundinsamgaestratehiyatpamamaraansapagsasalinsaFilipinosa
mgaterminongsiyentipiko.

Ayon sa isang propesor(Prop.Sumile)ng narsing sa UST,patuloyniyang

nagagamitangwikangFilipinosakaniyangmgalektura.Dito,napatunayanniyang kasing-
epektibolamangngInglesangFilipinosapagtuturongnasabingkurso.
 Sa nasabipa rin na unibersidad,isinasagawa ang Forum Pang-angham na
nilalahukanngmgapropesorparailahadangkanilangpananaliksiknanaksulato
nakasalinsaFilipino.Ditonaipapakitanakahitsamgalarangnginhinyeriya,narsing,
parmasyutika,terminolohiyang medical,medisina,arkitektura,pisika atiba pa ay
magagamitangFilipinokungintensyonalitonggagawin.

FilipinosaTeknolohiyaatAgham Kompyuter

Nakasaadsapag-aaralniRavina(2016)sasitwasyongpangwikangFilipinosa
aralingkompyuternamaymgainstruktoratpropesornagumagamitngFilipinosa
pagtuturongcomputerscienceatinformationtechnology.Sakaniyangpaglalahad, i nisa-
isaniyaangakademikongsitwasyonkungsaanginagamitangFilipinosaraling
kompyuter.Kabilangditoangmgaoralnadiskursogayangmgatalakayansaklase,
presentasyonngmgaproyektoatmaymgaeksperimentalnagawainkungsaanisinulat
ngilangpropesorangkanilaangmgaeksaminasyongamitangFilipino.

Saganitonggawain,napatutunayannaangpaggamitngFilipinosamgateknikal na
kursong ito ay nakapagpapahuasay sa mga estudyante hindilamang sa
pakikipagtalakayang intelektuwalkundisa pagkaunawa sa mga konsepto atsa
pagtatamongmgakakayahangkaugnayngdisiplina.

Malibansamganailathalangaklatnamaykaugnayansalaranganaymayilang
pananaliksikangnailathalasaMalayjournalsaLaSallenamaypaksainsaaraling
kompyuter. Nagagamit din, bagaman hindi madalas pinipili ang opsyong
tagalog/Filipino bilang wika ng mga gadyettulad ng cellphone,automated teller
machine,atworldwideweb.

FilipinosaInhinyeriyaatMatematika

SakaranasanniSeva(2018),isangpatunaynamagagamitdinangFilipinosa
i nhinyeriya.Tangingsamgapagtalakaylamangsaloobngklaseniyaginamitang
Filipinoatditonabigyang-buhayangklaseattumaasanginteresngmgaestudyante.

MungkahisapaggamitngFilipinosalarangan
1.UpanghindimahirapanpasahabangwalapangsalinsaFilipinoangmga
termino,angkininnalamangitonangbuo
2.Kailangansanangmaymagsulatngmgaaklatsainhinyeriyananaka-Filipino
3.HikayatinangmgaguronagumawangmgapananaliksiksawikangFilipino.
Sa pamamagitan ng mga mungkahing ito,lumalalim ang ugnayan ng wika at
disiplinaatkungpaanoitonagsisilbiparasamaskapakinabanganngmgataong
kabilangdito.

May mga aklat na nailathala sa pang-inhinyerya na nagpapaliwanag at

naipauunawanitosakanilasakanilaangdetalyengmgaelektronikongprosesona
magagamitnilasamgakaugnaynapagsusuriatdisenyo.

Samantala,pangkaraniwannaangpagtuturongmatematikagamitangFilipino sa
elementarya atsekundarya.Ang mgakonsepto saInglesaypinanatili,subalit
madalasnagigingpangunahingwikanaathindilamangpantulongangFilipinosaloob
ngklasrum.Ngunithindipagkaraniwanangganitongsenaryosamgapamantasankung
saanInglesangwikangpagtuturosamatematika.

Mangilan-ngilanlamangsamganaitatalangpaggamitngFilipinosalaranganng
i nhinyeriyaatmatematika,subalithinuhugisnitoanghinaharapngFilipinosalarangan.
Patunayangmgaganitongpagkkakataonnakayangitawidangmgaakaalamansa
i nhinyeriyaatmatematikagamitangFilipinoatproduktolamangngkolonyalnapag-
i sipatngdi-siyentipikongdatosangpagsasabingsaIngleslamangmaituturoangmga
naturangkursosasistemangpang-edukasyon.Gayundin,nagsisilbiitonghamonat
paalalasabawatguroatestudyantenanasakanilangmgakamayangpatuloyna
pagpapaunladsaFilipinobilangwikangintelektuwal.

FilipinosaLarangnaTekniko-Bokasyonal

BagopamanipatupadangK-12kurikulum,maramingmgaeskuwelahanparasa
kursongtekniko-bokasyonal.Sakatunayan,itoangkinukuhangmgawalanangbalak
pangmagkolehiyoongmgaestudyantengdikayangtustusanangpag-aaral.
Sakatulad namgakurso,dahilkaraniwang dinakataposng sekundaryao
katataposlamangangmgakumukuhanito,angwikasalugarngeskwelahanang
ginagamitbilangwikangpanturo.Nagigingmasnaturalangset-upatmasmadaling
nauunawaanatnasasanayangmgaestudyantesamgakasanayangdapatmatutuhan.
Upangpuspusangmaisulongangmgaganitongtunguhin,nagkakaroondinngproyekto
angTESDAnaisalinsaFilipinoangmgamanwalnaginagamitsapagtuturongmga
kurongtekniko-bokasyonal.

Samaramingpagkakataon,nakitaannglaganapatmatagumpaynapaggamitng
Filipinosamgapagsasanaysapagkabarista,hotelandrestaurantservices,welding,
computerrepairandservicing,cookery,housekeepingatibapa.dahildito,madaling
nagkakaroonngkasanayansanapilinglaranganangmgaestudyante.Senyalesitong
i sangepektibongpaggamitngakmangwikaupangmaslubosangpagkatutosaisang
kasanayan.

MgaGawain!

a.SagutinmoAko!

Panuto:Ilahadangiyongmgaideyagamitangmgakatanungansaibaba.

1.Saanong mgapagkakataon,nagagamitang mgaFilipino saintelektwalna

pamamaraan? Maliban sa mga nabanggit,mayroon pa bang maaaring
paggamitannitosalaranganngAgham atteknolohiya?

2.Magbigayngmgadokumentoositwasyonnapersonalmongnaranasan/nakita
angpaggamitngDilipinosamgadiskursongsiyentipiko- teknikal.Anoang
pagtayamosakaranasangito?

3.Paano makatutulong ang pagsasaling siyentipiko atteknikalsa layuning

 i ntelektwalisasyonngFilipino?Dapatbangmagkaroonngkasanayanditoang
mgapropesyonal?

4.Paanokamakapag-aambagsapatuloynapagtatampoksaFilipinosaisang
l arangangdinodominahanngkolonyalnawikangIgles?Maysaysaybaang
ganitongmaliliitnahakbang?

b.IsalinmoAko!

Panuto:IsalinsaFilipinoangsumusunodnamgapahayagmulasamanwalngisang
brandnglaptop.KungnakasalinnaitosaFilipinoibalik-salinnamanitosaIngles.
Ikumparaangmgasalinatayuisnparasapinalnasalin.

Rubriksapaggagradosabawataytem

Pamantayan 4-5 2-3 1

Wasto/angkopangmgasalitangginamit.
Akmasakontekstongbuongpahayagangsalin.
Malinawatmadalingintindihinangsalin.
Madulasatnaturalangpahayag.

PahayagMula Salinsa Pahayagsa Balik-Salin Pinalna

saOrihinalna Filipino BersiyongSalin Salin
Akda (matapat)

Provides Nagbibigay ng
i mportant mahahalagang
i nformation i mpormasyon
 Never allow a Huwag kailan
batterypackto man hayaang
becomewet mabasa ang
baterya

Disposal of Pagtatapon ng
Used Battery Gamit
Pack
na
Baterya

Indicates a Nagpapahiwatig
potentially ng i sang
hazardous potensyal na
situation which, panganib na
i f notavoided, kung
could resultin
deathorserious hindi
i njury. maiiwasan ay
magdudulot ng
kamatayan o
matinding
kapinsalaan.

c.Piktyur,piktyur!

Panuto:Gamitanglarawangavailablesaonlineokayaaymgasarilingkuhanglarawan,
sumulatngisangmaiklingphotoessayukolsaanumangmakabuluhangpaksa
saAgham,Teknolohiyaatibapangkaugnaynalarangan.

____________________________
PamagatngPhotoEssay