Gomułka był więziony za „odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne”.

5 III 1953 – śmierć Stalina

III 1956 – śmierć Bieruta

Przejściowa władza Edwarda Ochaba (I sekretarz PZPR)

28 – 30 VI 1956 – strajki robotników w Poznaniu (3 dni)

 Przyczyny: problemy ekonomiczne, robotnicy domagali się wzrostu płac, zwrotu niepoprawnie pobranego
podatku i zmniejszenia norm produkcyjnych
 Rozpoczęły się w zakładach Hipolita Cegielskiego
 Wtedy Międzynarodowe Targi Poznańskie
 Wysłano jednostki pancerne, władza strzelała do strajkujących, kilkadziesiąt osób zginęło (70 ponad), żołnierzom
mówiono, że w mieście wybuchło powstanie niemieckie
 Symbol: zastrzelenie 13-letniego Romana Strzałkowskiego podczas demonstracji
 Józef Cyrankiewicz (premier) – mówił, że ten kto podniesie rękę na władzę, będzie miał ją odciętą – twierdził, że
strajk to zachodnia prowokacja

Podczas VIII Plenum KC PZPR Władysław Gomułka poparł strajkujących.

Delegacja z Chruszczowem przyjechała do Polski, Gomułka zapewnił, że w państwie nadal będzie obowiązywał ustrój
komunistyczny, Gomułka został I sekretarzem PZPR (1956-70).

Odwilż podczas rządów Gomułki – Polski październik:

 Porozumienie ze Stefanem Wyszyńskim, wrócił do Warszawy, religia wróciła do szkół, Kościół przejął kontrolę
nad prasą katolicką
 Uwolnienie Polaków z więzień i łagrów
 Rozliczenia finansowe z ZSRR, np. za eksport węgla na niekorzystnych warunkach
 Zmiana nazwy Stalinogród na Katowice
 Zaprzestano przymusową kolektywizację
 Krótkie odejście od przemysłu ciężkiego na rzecz przemysłu spożywczego
 Utworzenie SB
 Gomułka zgadzał się z Jugosławią
 Relacja z ZSRR na zasadzie partnerstwa

Przemówienie Gomułki na placu Defilad – 400 tys. osób – krytyka stalinizmu, zapowiedź zmian w państwie.

Symbol końca ustępstw ze strony Gomułki – zamknięcie pisma „Po prostu” (pismo dla młodych ludzi) w 1957.

Konflikt z kościołem widoczny w 1966 r. kiedy władza chciała odwrócić uwagę od świętowania Milenium Chrztu Polski i
zorganizowała Tysiąclecie Państwa Polskiego.

Strajk studentów w 1968 r.

 W styczniu 1968 władza zakazała granie spektaklu „Dziadów” Adama Mickiewicza w Teatrze Narodowym (zbyt
głośne oklaski w momentach antyrosyjskich)
 Kontrolowanie kultury przez władze intelektualiści nazywali „dyktaturą ciemniaków”
 Adam Michnik (obecny dyrektor Gazety Wyborczej) i Henryk Szlajfer zostali wydaleni z UW, przeciwko tej decyzji
8 marca zorganizowano wiec studencki – domagano się ich powrotu na uczelnię, zgromadzenie zostało rozbite
przez ZOMO oraz aktyw robotniczy (robotnicy wyposażeni w kije)
 Potem więcej strajków studentów w innych miejsach
 Gomułka w przemówieniu potępił zachowanie intelektualistów
  Masówki – spotkania robotników w zakładach pracy kiedy krytykowali studentów i inteligencję
 „Literaci do piór, studenci do nauki”
 Organizowano antysemickie i antyinteligenckie wiece w fabrykach, z kraju wyjechał ok. 15 tys. Polaków
żydowskiego pochodzenia należących do elity intelektualnej

Strajki robotników w grudniu 1970 r.

 Władza ogłosiła podwyżki cen przed Bożym Narodzeniem

 Strajkowali robotnicy ze Stoczni Gdańskiej, rozpoczęto strzelanie do robotników którzy szli do pracy
 Strajki w innych miastach Wybrzeża: Szczecin, Słupsk, Elbląg, Gdynia
 Łącznie śmierć 45 osób
 Skutek: odsunięcie od władzy Władysława Gomułki, zmuszono go do dymisji, I sekretarzem PZPR został Edward
Gierek
 Robotnicy chowani po nocach, żeby nie było wiadomo, że władza strzela
 By upamiętnić ofiary powstał pomnik „Trzech Krzyży” w Gdańsku
 „Janek Wiśniewski padł” – Zbigniew Godlewski

Edward Gierek

 Dekada gierkowska 1970-1980

 Rozmowa z robotnikami w 1971 – apelował o zakończenie strajków „Pomożecie? Pomożemy”
 „Dobry pasterz sytej trzody”
 Związany z Katowicami, wybudowano drogę szybkiego ruchu z Katowic do Warszawy gierkówka
 Pełne półki w sklepach
 Kredyty za granicą, zadłużanie Polski
 Ożywiona polityka zagraniczna
 Wyjazdy zagraniczne
 Coca cola, syntetyczne ubrania, królował fiat 126p
 „czy się stoi czy się leży 2 tysiące się należy”
 Budowa bloków, fabryk, brak zainteresowania pracą, efektywnością – picie alkoholu, gra w karty

Strajki robotników w czerwcu 1976 r.

 Ursus (dzielnica Warszawy), Radom, Płock

 Ze względu na podwyżki cen
 Kara za udział w strajkach – zwolnienie z pracy, rodziny pozostawały bez źródeł dochodu, po zwolnieniu
trudności z zatrudnieniem
 Ścieżka zdrowia – pałowanie robotników na komisariacie MO
 Powstał KOR – Komitet Obrony Robotników i ROPCiO – Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
 Akcje protestacyjne, głodówki
 Spisywanie w jaki sposób władza komunistyczna łamie prawa człowieka
 Zapewnianie obrony w sądzie robotnikom np. Jan Olszewski
 Zbiórki pieniędzy
 Prześladowani przez SB
 Należał do niego np. Jacek Kuroń – minister spraw socjalnych w rządzie Tadeusza Mazowieckiego,
kuroniówka – zasiłek dla bezrobotnych, obecnie nie żyje, jego synowie to kucharze
 Należał do niego np. Antoni Macierewicz
 Inteligencja zaczyna działać, staje ramię w ramię z robotnikami, tworzy się opozycja demokratyczna, która dąży
do likwidacji ustroju komunistycznego
 Zaczynają powstawać wolne związki zawodowe
 W Ursusie przyspawano lokomotywę do torów – zablokowano drogę z Moskwy do Warszawy
1979 – pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, „nie lękajcie się” (wybrany na papieża w 1978)

1980 – XXII letnie Igrzyska Olimpijskie w Moskwie (gest Kozakiewicza)

31 VII 1980 – podpisanie porozumienia ze stoczniowcami gdańskimi w Sali BHP Stoczni Gdańskiej przez Lecha Wałęsę
(długopis z Janem Pawłem),(na czele MKS – Międzyzakładowy Komitet Strajkowy)

 skutek: powstanie NSZZ Solidarność (Niezależny Samorządny Związek Zawodowy), rejestracja w listopadzie, po
utrudnieniach
 strajkujący mieli 21 postulatów – spisane na tablicach drewnianych – UNESCO: podwyżki, przywrócenie na
stanowisko Anny Walentynowicz, utworzenie wolnych związków zawodowych, prawo do strajku, zwolnienie
więźniów politycznych, ustawienie pomnika „Trzech Krzyży”
 W przygotowaniu postulatów pomagała inteligencja z KORu
 Centrum Solidarności obok Stoczni Gdańskiej
 „Porozumieliśmy się jak Polak z Polakiem”

13 XII 1981 – wprowadzenie stanu wojennego przed generała Jaruzelskiego, został zawieszony i ostatecznie zakończył
się 22 lipca 1983

 WRON – Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego - obejmuje władzę podczas stanu wojennego, na czele z
Jaruzelskim
 Strajk kopalni Wujek
 godzina milicyjna
 zakaz strajkowania
 delegalizacja Solidarności
 aresztowano działaczy Solidarności, w tym Wałęsę
 obowiązek noszenia dowodu osobistego
 patrole wojskowe i milicyjne
 czystki w radiu, telewizji, wiele artystów zrezygnowało z pracy (cenzura)
 zamknięte granice
 zakaz przemieszczania się po kraju
 gazety się nie ukazywały
 „zima wasza, wiosna nasza”

1983 – Lech Wałęsa otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla (w Sztokholmie odebrana przez żonę – Danutę Wałęsę – kobieta
roku w Szwecji)

1984 – zamordowanie księdza Jerzego Popiełuszki przez SB

Strajki w całej Polsce 1988 r.

 Minister Czesław Kiszczak zdecydował się na obrady Okrągłego Stołu

II – IV 1989 – obrady Okrągłego Stołu, oficjalne w siedzibie Urzędu Rady Ministrów w Pałacu Prezydenckim (wtedy
Pałac Namiestnikowski), nieoficjalne w miejscowości Magdalenka pod Warszawą, siedziba MSW

 Wprowadzenie dwuizbowego parlamentu, przywrócenie senatu z 100 senatorami, wybieranymi w wyborach

większościowych
 Wolne wybory do senatu
 Sejm kontraktowy – 35% miejsc dla opozycji, 65% dla komunistów
 Utworzenie urzędu prezydenta, wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 6 lat
 Umożliwienie rejestracji NSZZ ”Solidarność”
 Dostęp opozycji do mediów
 Powstanie dziennika opozycyjnego – Gazeta Wyborcza
4 VI 1989 – pierwsze częściowo wolne wybory

 Sejm kontraktowy 35% opozycja, 65% komuniści

 Wybory do senatu wolne – 99 miejsc dla opozycji, 1 kandydat niezależny
 Prezydent – Wojciech Jaruzelski
 Premier – Tadeusz Mazowiecki, chce odciąć przeszłość grubą linią

V 1990 – pierwsze wolne wybory do władz lokalnych

XII 1990 – pierwsze wolne wybory prezydenckie – Lech Wałęsa

1991 – rozpad ZSRR

Rumunia, Jugosławia – krwawy upadek komunizmu

XI 1991 – pierwsze wolne wybory parlamentarne

Plan Balcerowicza – reforma gospodarki

Opuszczenie terenu Polski przez wojska radzieckie – 17 IX 1993

Nowelizacja konstytucji – przyjęto nową konstytucje 2 kwietnia 1997 r.

12 marca 1999 – włączenie Polski do NATO

1 maja 2004 – włączenie Polski do UE

Pomarańczowa Alternatywa – antykomunistyczny ruch happeningowy

 Wyśmiewanie absurdów PRL, pomysłowa walka z władzą

 Rozpoczęła działalność we Wrocławiu
 Jedzenie bułek pod kolumną Zygmunta
 Bieg w koszulkach „galopująca inflacja”
 Precz z (u)pałami
 Uwolnić śledzie z puszek