Wstęp

Kim że jest Mario Botta? Bez wąpienia mogę powiedzić że jest to jeden
z najciekawszych europejskich architektów naszych czasów, który
przedstawia piękno tradycji w jej ciągłym rozwoju. Jego budynki są
niezwykle nowoczesne, a jednocześnie czujemy w nich duch
prawdziwej i wiecznej historii. Projekty są bardzo geometrycne,
charakteryzują się prostymi kształtami i niezwykłym wykorzystaniem
przestrzeni. Architekt gustuje w naturalnych materiałach, które
wyróżniają się trwałością, wytrzymałością i wielką plastycznością.
Zwraca szcególną uwagę na obszar, światło, grawitacje oraz symetrię,
które są niezbędne do harmonijnego uporządkowania przestrzeni.
Mario Botta Jest jedenym z czterech architektów tesyńskich
określanych mianem "czterech muszkieterów" (Luigi Snozzi,  Livio
Vacchini,  Aurelio Galfetti i Botta), współtworzących fenomen w
architekturze europejskiej końca XX wieku, zwany "szkołą tesyńską".
Jest to również przedstawiciel neomodernistycznego regionalizmu w
architekturze.
 Regionalizm krytyczny
Nurt powstał w końcu (w latach 80-tych) XX wieku.Zadaniem
architektury krytycznie regionalizującej jest zatem uwolnienie się od
wpływów globalnej kultury (sprzeciw wobec nieuporządkowanemu
kopiowaniu lokalnego budownictwa) oraz swobodne czerpanie z lokalnej
tradycji tak, aby dane miejsce mogło zachować swoją tożsamość. 
 Neomodernizm to nurt w architekturze, który swoje zaczątki ma już
od lat 50 XX wieku. Jest opozycją dla postmodernizmu, a pewne
założenia dzieli jednak z modernizmem. Chodzi dokładnie o formę
przestrzenną budynku i ich detale. Jednak ignoruje
modernistyczny pogląd na architekturę jako jednej całości z
zewnątrz i wewnątrz budowli.Bryły budynków są konstruowane
według jasnych zasad, w których dodawane są lub odejmowane
elementy w formie sześciokątów lub ciekawych form okrągłych
Biografia
Urodził się 1 kwietnia1943 r. w Mendrisio, Szwajcarskim kantonie
Ticino. W wieku 15 lat zostaje kreślarzem w studium
architektonicznym Carloni i Camenish w Lugano, gdzie zdał sobie
sprawę, że jego talent do rysowania może mieć wpływ na wybór
ścieżki kariery. Po trzech latach zostaje uczniem i dostaje pierwszy
poważny projekt. Został odpowiedzialny za projekt nowego
kompleksu zastępującego rozebrany dom parafialny. W 1961 roku
opuszcza biuro Carloni i Camenish i uczęszcza do szkoły
artystycznej w Milanie we Włoszech. Po ukończeniu szkoły
podróżuje do Wenecji i zapisuje się do „najbardziej wyrafinowanej i
najmniej technicznej z włoskich szkół architektonicznych” The
Instituto Universitaro di Architettura (IUA). Botta pozostał w
Wenecji do 1969 roku, gdzie w ciągu trzech lat dzięki szczęściu i
wytrwałości nawiązał kontakty z trzema gigantami ówczesnej
architektury: Le Corbusierem, Luisem Kahnem i Carlo Scarpem,
który był jednym z jego profesorów. Botta pracował w pracowni Le
Corbusiera przez sześć miesięcy z Jullianem de la Fuente i Jose
Oubrerie nad projektem nowego szpitala dla Wenecji. Wpływ
Corbusiera na Bottę był długotrwały mimo śmierci tego wybitnego
architekta w 1965 roku. W 1967 roku, będąc na pierwszym roku
studiów, projektuje pierwszy dom jednorodzinny dla swojego
przyjaciela. Dom miał wyrazić kontrast między człowiekiem a
naturą. Projekt ten jest przykładem nauki Le Corbusiera w
wykorzystaniu światła, w organizacji przestrzeni i ekspresji
odsłoniętego betonu. Botta miał także okazję pomagać Luisowi
Kahnowi w organizowanej przez niego wystawie przedstawiającej
projekt budynku kongresu. Nauczył się wtedy, że: „To nie to co
chcesz, to to co czujesz w porządku rzeczy, mówi Ci co
projektować”. Carlo Scarpa pokazał Mario Bottemu innowacje
nowoczesnej architektury i jak zostały one zinterpretowane przez
ruch neo-racjonalistów. Scarpa przekazał również wielką miłość do
materiałów i struktury, różnic między wrażeniami jakie dają.
Czułość w kierunku zrozumienia struktur materiałów i troska o
detale charakteryzują wszystkie pracy Botty. Po ukończeniu IUA w
Wenecji, gdzie uzyskał dyplom architekta Botta powrócił do
Szwajcarii jako profesjonalny architekt ze studia w Lugano. Jego
pierwszym projektem po ukończeniu studium był dom
jednorodzinny w Cadenazzo w Ticino. Światło, cisza i pamięć są
wprowadzone w nim jako istotny element konstrukcyjny i
 architektoniczny. Mario Botta pracował jako profesor wizytujący w
Ecole Polytechnic Federale w Lozannie , w Szwajcarii. W 1982
roku , został członkiem Komisji Federale Svizzera delle Belle Arti a
w 1983 roku, został honorowym członkiem w Bund Deutscher
Architeckten ( BDA) . Amerykański Instytut Architektów ( AIA ) w
1984 roku przyznał mu honorowe stypendium.

Realizacje.Objekty sakralne.
Sakralne dzieła Mario Botty stały się jednymi z najbardzij
rozpoznawalnych końca 20 i początku 21 wieku.Jego twórczość to
dowód na to, żę kościół jest sercem miasta, jak dodaje sam artysta- bez
względu na religię. Są to miejsca ciszy , spokoju i modlitwy.

”Kochasz kościół, ponieważ możesz się w nim poczuć stwórcą.

Wchodzą do kościoła, czujesz, że jesteś w centrum świata”
Mario Botta
Kościół Jana Chrzciciela w Mogno
Na wzgórzu doliny, w idyllicznym pejzażu szwajcarskich gór, wznosi się
pierwszy kościół M. Botty pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela. Powstał
on w miejscu dawnej świątyni z XVII wieku, zniszczonej w 1986 roku
przez lawinę śnieżną. Otrzymując zlecenie, architekt stanął przed
zadaniem zaprojektowania budowli, która byłaby pomnikiem tego
zdarzenia oraz świadectwem ludzkiej pracy w konfrontacji z
nieobliczalnymi siłami natury.
W odpowiedzi stworzył strukturę, która współgra z krajobrazem, a
jednocześnie, jak twierdza wznosi się w obliczu góry najwyższą,
pozbawioną otworów elewacją. Ścisłą relację z górskim pejzażem
podkreśla użyty do budowy kamień pochodzenia lokalnego. Ułożony
horyzontalnie na przemian biały marmur i szary granit, nawiązuje
pasmową kompozycją do romańskich katedr włoskich. Kamienny,
masywny korpus ścięto diagonalnie uzyskując idealny okrąg w
zwieńczeniu, który został przeszklony i podzielony metalową konstrukcją
przypominającą uproszczony rysunek drzewa. W planie kościół jest
elipsą, w którą wpisany został prostokąt ścian wewnętrznych. To
przejście od formy kubicznej na poziomie fundamentu do okręgu w
strefie sklepienia, pełni również funkcję symboliczną, podkreślając
przekształcenie się niedoskonałej figury geometrycznej, która rysuje się
na poziomie posadzki, w idealny okrąg otwierający się na niebo,
przypominający o doskonałości Bożej.
Analogiczne do elewacji z pasów białego i szarego kamienia, ascetyczne
wnętrze tworzy kontemplacyjną przestrzeń o archaicznym charakterze,
które odseparowując się kamiennym murem od otoczenia, otwiera się w
kierunku nieba. Wejście do zakrystii, podobnie jak portal główny, zostało
zrealizowane w formie ościeży zakończonych półokrągłym łukiem.
Botta, nawiązując do architektury romańskiej, stosuje taki kształt w
partiach otworów dla złagodzenia percepcji grubości murów. Różnica
między strukturą średniowieczną a Mogno tkwi w tym, iż zabieg ten
został wykonany wewnątrz, dzięki czemu zewnętrzna bryła zachowała
swą monumentalność i surowość, natomiast stosunkowo małe wnętrze
uniknęło charakteru bunkra.
W kościele nie ma okien. Wnętrze w którym pomieści się około 15 osób,
doświetla jedynie szklany dach. 

Kaplica Świętej Marii od Aniołów w Monte Tamaro

W latach 1990-1996 powstawała kolejna charakterystyczna i bardzo
ważna realizacja sakralna Mario Botty, kaplica Santa Maria degli Angeli
– Świętej Marii od Aniołów w Monte Tamaro w Szwajcarii. Kaplica
wybudowana na górze zdaje się być odłączona od wzgórza. Do wnętrza
można dojść dwiema drogami: górną i dolną. Górne przejście
bezpośrednio prowadzi na dach kaplicy, który jest ścięty ukośnie, jak w
wielu projektach szwajcarskiego architekta. Nachylenie dachu jest w
kierunku zbocza góry, daje to niesamowite możliwości podziwiania
rozległego krajobrazu poniżej. Dolny korytarz prowadzi bezpośrednio do
wejścia do kaplicy. Kamienna budowla to coś więcej niż tylko nowy
budynek, to ingerencja w istniejący krajobraz. Spoglądając na kaplicę
zupełnie nie odnosi się wrażenia, że spogląda się na miejsce kultu,
raczej na średniowieczną fortecę czy fragment muru obronnego,
wszystko za sprawą surowego otoczenia i materiału, a także przez
zastosowanie niewielkich otworów okiennych.
Niewielkie otwory znajdują się we wnętrzu, jest ich dwadzieścia dwa.
Nieprzypadkowo umieszczono je na wysokości ławek, niewiele powyżej
poziomu posadzki, ma to umożliwiać oglądanie widoków na zewnątrz.
Wnętrze zostało podzielone na trzy nawy, pierwsza zaczyna się przy
wejściu i nieznacznie zwęża się w kierunku ołtarza, pozostałe dwie
wyróżniają się tym, że w nich właśnie znajdują się ławki, oraz mają inną
formę sufitu. Światło spływające z zwieńczenia absydy wydobywa jedynie
główny punkt scenografii: malowidło przedstawiające dłonie w geście
ofiarującym, dzieło malarza Enzo Cucchiego.

Synagoga Cymbalista w Tel Aviv – Mario Botta

Jedyna realizacja sakralna Mario Botty nie będąca kościołem znajduje się w
Izraelu. Synagoga Cymbalista na terenie kampusu uniwersyteckiego w Tel
Aviv. Budowla powstała w latach 1996-1998. Ideą budynku było stworzenie
miejsca nie tylko do zadumy i modlitwy, ale także zapewniającego miejsce dla
osób świeckich, stąd wynikło podzielenie bryły na dwie identyczne pod
względem formy, ale różne pod względem funkcji struktury. Budynek nie jest
duży, ma około ośmiuset metrów kwadratowych, ale pełni wiele zadań, poza
oczywistą funkcją synagogi znajduje się tam również sala wykładowa, także
lobby. Elewacja frontowa jest idealnie symetryczna, po obu stronach znajdują
się takie same wieże, połączone na parterze. Z każdej strony elewacje są proste i
również symetryczne. Plan opiera się w głównej mierze na dwóch kwadratach,
które następnie rozszerzają się, aby u samej góry na poziomie dachu stać się
idealnym kołem.
Użycie w projekcie kwadratu może mieć związek z symboliką tego kształtu w
religii żydowskiej, zakładają oni symbolikę magicznego kwadratu, który składa
się z nieparzystych liczb, a każdej z tych liczb odpowiada inna litera. Litery te
mają się układać w imię Boga. Kwadrat zastosowano także we wnętrzach na
suficie.