Mga Kayarian ng Salita at halimbawa

BY BALOYDI LLOYDI , AT 9/08/2011 10:41:00 PM , HAS 15 COMMENTS

1)      Payak – binubuo ng salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit, at walang
katambal na ibang salita.
Halimbawa:
                Anim, dilim, presyo, langis, tubig

2)      Maylapi – binunuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi. May limang paraan ng
paglalapi ng salita:

a.       Inuunlapian – ang panlapi ay nakakabit sa unahan ng salitang-ugat

Halimbawa:
                Kasabay- paglikha, marami
b.      Ginigitalipian – ang panlapi ay nakasingit sa gitna ng salita
Halimbawa:                             
                Sinasabi, sumahod, tumugon
c.       Hulapi – ang panlapi ay nasa huulihan ng salita
Halimbawa:
                Unahin, sabihin, linisan
d.      Kabilaan – ang panlapi nasa unahan at hulihan ng salita
Halimbawa:
                Pag-isipan, pag-usapan, kalipunan
e.      Laguhan – ang panlapi ay nasa unahan, hulihan, at sa loob ng salita
Halimbawa:
                Pagsumikapan, ipagsumigawan, magdinuguan

3)      Inuulit – ang kabuuan o isa higit pang pantig sa dakong unahan ay inuulit.

                May dalawang uri ng pag-uulit:

a.       Pag-uulit na Ganap – inuulit ang buong salitang-ugat

Halimbawa:
                Araw-araw, sabi-sabi, sama-sama
                       b. Pag-uulit na Parsyal – isang pantig o bahagi lamang ng salita ang
inuulit
                                Halimbawa:
                                                Aangat, tatakbo, aalis-alis, bali-baligtad

4)      Tambalan – binubuo ng dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isa

lamang salita.
                May dalawang uri ng Pagtatambal:

a.       Malatambalan o Tambalang Parsyal – nananatili ang kahulugan ng dalawang

salitang pinagtatambal. Ginagamitan ito ng gitling sa pagitan
Halimbawa:
Bahay-kalakal, habing-Ilok, balik-bayan
b.      Tambalang Ganap – nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa sa kahulugang
iba kysa sa kahulugan ng dalawang salitang pinagsama
Halimbawa:
Hampaslupa, kapitbahay, bahaghari