1.

PANTAYONG PANANAW: UGAT AT KABULUHAN = KAMALAYANG BAYAN

= SARILING KALINANGAN

ZEUS SALAZAR = DEPARTAMENTO NG KASAYSAYAN.

Ang buod ng pantayong pananw ay nasa loob na pakikipag-ugnayan at paguugnay-ugnay ng mg

akatangian, halagahin, kaalaman, karunungan, hangarin, kaugalian, pag-aasal at karanasan ng isang
pangkabuuang kalinangan ---kabuuang nababalot sa, at ipinahahayag sa pamamagitan ng isang wika;
ibig sabihin, sa loob ng isang nagsasarilng talastasan/diskursong pangkalnangan o pangkabihasnan.

PANTAYONG PANANAW (1974) ay isang TALASTATASANG BAYAN

TALAS = talim, kinis o pino

TALASTAS = alam, batid, talos, tanto

TALASTASAN = kolektibo o sama-samang pag-alam, pagbatid, pagtalos o pagtanto ng anumang ideya o

kaisipan sa layong mapapino o mapahusay ito.

KASAYSAYAN = salaysay na may saysay at pag-uulat na sarili

PAG-UULAT SA SARILI

= ang pagsasalaysay tungkol sa sariling kalinangan at kabihasnan, kaugnay na kalinangan at kabihasnan,

at ibang kalinangan at kabihasnan

BAGONG KASAYSAYAN (BAKAS) = pagsasanib ng ideya ng salaysay na may saysay at pag-uulat sa sarili at
kronika, positibismo at interpretasyon na gagamitan ng pantayong pananaw.

ANDRES BONIFACIO AT HIMAGSIKAN NG 1896

Liwanag --- dilim ---muling liwanag

Dekada 30 – tagalista
= jacinto Manahan at jose p. santos

DEKADA 70 = TALASTASANG TUNAY NA FILIPINO

VIRGILIO ENRIQUEZ (Departamento ng sikolohiya)

SIKOLOHIYANG PILIPINO (1973) = psychology born out of the experience, thought, and orientation of the
Filipinos based on the full use of Filipino culture and language. The approach was one of indigenization
from within whereby the theoretical framework and methodology emerge from the experience of the
INDIGENIZATION = PAGSASAKATUTUBO

people from the indigenous culture. It is based on assessing historical and socio-cultural realities,
understanding the local language, unraveling Filipino characteristics, and explaining them through the
eyes of the native Filipino.

= SIKOLOHIYA base sa karanasan, kaisipan, at oryentasyon gamit ang kulturang Filipino at wika sa
pamamagitan ng indigenization galing sa loob.

= from the beginning of the periods, academic psychology taught in school was predominantly Western
in theory and in methodology

DEBATES WITHIN SIKOLOHIYANG FILIPINO

ENRIQUEZ VS. SALAZAR

FOR Salazar Filipino-americans are not “Filipinos” since they are not legitimate culture bearers
--- they were born in the United States, do not share the Philippine cultural experience, and hardly speak
ang Philippine language = they do not have ‘national consciousness’ because they are outsiders and
unable to participate in national discourse.

For enriquez, pantayong pananaw is “unabashedly emic”--- a ‘reactionary ethnocentrism

limiting its views to the confines of national boundaries’.

For Protacio_Marcelino (PHD dissertation on ethnicity and identity issues)

= Filipino-Americans are indeed not Filipino --- they are both Filipino and American. They have
different cultural experiences growing up in America. However, they can still lay claim to Filipino cultural
identity (differentiated from national identity) because both their parents are Filipino, some of them still
still speak or atleast understand one Philippine language.

PROSPERO COVAR = DEPARTAMENTO NG ANTROPOLOHIYA

PILIPINOHIYA = sistematikong pag-aaral ng Filipinong kaisipan (psyche), kultura at lipunan
Pilipino =
Lohiya = sistematikong pag-aaral

Ang Pilipinohiya (Tonton Contreras) = ay pag-aaral sa mundo ng mga Pilipino,, sa pagkaPilipino, at sa

iba’t-ibang paraan ng pagkaPilipino gamit ang wika na kung saan ang kulturang Pilipino ay nakahulma at
nabubuhay. Bagama’t may layong magsakatutubo, bukas ang Pilipinohiya sa isang kritikal na pagtanggap
sa mga kanluraning konsepto at teyoriya, at sa pagsasakatutubo at pag-aangkop sa kanila ng konteksto
ng kulturang Pilipino.
Kultura: wika at iba’t-ibang larangan ng sining --- musika, pagguhit, eskultura, sayaw, arkitektura, drama,
panitikan, pelikula, pilosopiya, relihiyon
Pinag-aaralan upang palitawin ang pagka- F/Pilipino ng bawat larangan

Kaisipan, kultura at lipunan ay bunga ng karanasang F/Pilipino at nangangahulugan na ang ating

kaisipan, kultura at lipunan ay binubuo ng mga sangkap na katutubo sa atin bilang F/Pilipino
Itinatakda ang katawan ng tao bilang isang banga: may labas, loob at ilalim; at pinagagalaw ng talabang
ng budhi at kaluluwa. Kaalamang bayan ang dalumat na pinaiiral sa pagkilala ng mga salik ng Pagkataong
Pilipino.
Gayundin ang kaluluwa ng tao. Sisidlan na banga. Ang laman nito ay kaluluwa. Sa ilalim tumatahan ang
kaluluwa. Kanig ang budhi.
TAMBALANG LABAS, LOOB, LALIM
Istraktura ng pagkataong Pilipino

Labas Loob
Mukha (nagsasalamin ng karanasan) isipan
Dibdib puso
Tiyan bituka
Sikmura atay

Lalim
Kaluluwa budhi