Unit 6, 7en 8

Leerling: Hamna Abrar Chaudhary

Leraar: Meneer Haichar
School: Calandlyceum
Vak: ANW
Inleiding:
Zijn wij wel zo redelijk als we altijd denken? Deze redelijkheid is wel de basis geweest voor
het delen en doorgeven van onze kennis waardoor wij de dominante soort op deze planeet
geworden zijn.

Ik kan nu;
- Uitleggen hoe de evolutie van de mens is verlopen;

Met evolutie wordt het proces bedoeld waarmee de verandering in alle vormen van leven
van generatie op generatie wordt aangegeven. Deze verandering vindt plaats door
genetische variatie en natuurlijke selectie. Genetische variatie ontstaat door geslachtelijke
voortplanting. Natuurlijke selectie betekent dat organismen die het beste aangepast aan hun
milieu een hogere overlevingskans hebben. Dus deze organismen voor de natuur
“gekozen’’. Net als alle anderen andere organismen hebben mensen ook te maken met
evolutie.

De evolutie van de mens is het proces waardoor de moderne mens is ontstaan uit eerder
levende primaten. Alle organismen op aarde stammen af van een gemeenschappelijke
voorouder genaamd LUCA. DIt staat voor “Last Universal Common Ancestor”. Onze bewijs
over evolutie halen we uit fossielen, genetische datering en uit moderne studies van
primatenverenigingen. Uit dit laatste hebben is ontdekt dat de mens en mensapen genetisch
erg identiek zijn. Hoogstwaarschijnlijk hebben ze zeven miljoen jaar geleden een
gemeenschappelijke voorouder gehad maar evolueerden en veranderden de (voorouders
van de) mens veel sneller.

65 miljoen jaar geleden stierven de dinosaurussen uit. Dit zorgde voor het ontstaan van veel
nieuwe soorten waaronder ook primaten. Deze hadden grote hersenen, konden in 3D zien
en konden dingen grijpen met hun handen en voeten. De eerste primaten waren de maki’s
en de laatsten waren de apen. De apen zijn grote, intelligente primaten die tot de
superfamilie van hominoïden behoren. Enigszins verwarrend is er een familie genaamd de
mensachtigen, die kleiner is binnen de hominoïde groep. Tot de mensachtigen behoren de
mensapen: orang-oetans, gorilla's, twee soorten chimpansees en de mens.

Ongeveer 7 miljoen jaar geleden begonnen de voorouders van mensen op 2 benen te lopen.
De oorzaak is hiervan is onbekend. Hierna ontwikkelden ze 6 miljoen jaar lang. Er waren
hier periodes waar 30 tot wel 40 soorten tegelijkertijd waren geweest. Vandaag kennen we
er maar één namelijk de mens zoals we die nu kennen.

Wikipedia-bijdragers. (2020c, 5 maart). Evolutie - Wikipedia. Geraadpleegd op 25 mei 2020,

van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Evolutie

Wikipedia-bijdragers. (2020d, 14 mei). Genetische variatie - Wikipedia. Geraadpleegd op 25

mei 2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Genetische_variatie
Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 25 mei 2020, van
https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-6

- Uitleggen welke mensensoorten ons voor zijn geweest;

Voor dat de mens was zoals we die nu kennen zijn we heel veel soorten geweest. Deze
hebben zich steeds verder en verder ontwikkeld waardoor zeer complexe organismen zoals
ons zijn ontstaan. Ongeveer zeven miljoen jaar geleden was onze voorouder
(gemeenschappelijk met die van chimpansees) meer geschikt om in bossen te wonen.

Hierna splitsten de voorouders van de mens en konden ze op twee benen staan. Het is nog
niet zeker op welk moment tweevoetigheid voor het eerst begon, maar we hebben bewijs dat
bij de eerste australopithecines ongeveer 4 miljoen jaar geleden onze evolutionaire lijn
tweevoetig was. Dit was erg gunstig voor het leven in de savanne. Australopithecines waren
niet erg lang, stonden slechts net boven een meter en hadden hersenen die net iets groter
waren dan moderne chimpansees. Het waren grotendeels herbivoren (planteneters) met
tanden aangepast voor het malen van taai fruit en bladeren. Ze konden communiceren via
gebaren en primitieve geluiden.

2,3 miljoen jaar geleden verscheen Homo habilis.Ze hadden grotere hersenen dan de
australopithecines. Het bijzondere aan Homo habilis is dat ze stenen hebben bewerkt om ze
te gebruiken als gereedschap bij het snijden. Homo ergaster erectus ontstond ongeveer 1,9
miljoen jaar geleden. Deze had een nog groter brein, was groter en was intelligent en
aanpasbaar genoeg om naar verschillende omgevingen over de hele oude wereld te
verhuizen. Het heeft zelfs pogingen tot het maken van vuur.

Later ontstond de Homo ergaster 1,78 miljoen jaar geleden. Deze ontwikkelden nog betere
gereedschap zoals hakmessen. Archeologen zien dit als het eerste mogelijke teken van
verbetering van technologie die mogelijk is overgedragen door collectief leren: het vermogen
van een soort om meer informatie bij de ene generatie vast te houden dan de volgende
generatie verloren gaat. Hierna volgden Homo antecessor, Homo heidelbergensis en de
Neanderthalers. Zij ontwikkelden het eerste systematisch gecontroleerde gebruik van vuur,
de eerste meswerktuigen, de vroegste houten speren, het vroegste gebruik van
composietgereedschappen waarbij steen aan hout werd bevestigd. Neanderthalers trokken
zelfs naar koudere klimaten waar ze kleding moesten uitvinden en ontwikkelden nog betere
gereedschap. Collectief leren zorgde ervoor dat aanpassing en verbetering veel sneller kon
plaatsvinden.

Anatomisch vergelijkbare Homo sapiens bestaan ​al ongeveer 250.000 jaar en gedurende
die tijd hebben ze hun gereedschapsset uitgebreid van stenen werktuigen tot
schelpenvissen tot handel en daadwerkelijk vissen en mijnbouw. Tegen 40.000 jaar geleden
hadden we kunst, waaronder grotafbeeldingen, decoratieve kralen en andere vormen van
sieraden, en zelfs 's werelds oudst bekende muziekinstrumenten - fluiten gesneden uit
mammoetivoor en vogelbeenderen.
Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 25 mei 2020, van
https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-6

Wikipedia-bijdragers. (2020d, 22 april). Homo (geslacht) - Wikipedia. Geraadpleegd op 25

mei 2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Homo_(geslacht)

- Uitleggen wat het idee is van collectief leren

Collectief leren is het vermogen van een soort om meer informatie bij de ene generatie vast
te houden dan de volgende generatie verloren gaat. Dit heeft ervoor gezorgd dat de mens
zich zo erg heeft kunnen ontwikkelen en nog steeds de dominante soort op aarde is.
Belangrijk hierdoor waren de grote hersenen en de symbolische taal. Deze hebben ervoor
gezorgd dat mensen van elkaar konden leren.

Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 26 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-6

Wikipedia-bijdragers. (2020, 1 april). Collectief (samenwerkingsverband) - Wikipedia.

Geraadpleegd op 26 mei 2020, van
https://nl.wikipedia.org/wiki/Collectief_(samenwerkingsverband)

- Uitleggen wat de mens zo anders maakte van haar voorganger;

Wat de mens anders maakt van haar voorgangers is het vermogen van collectief leren met
behulp van taalgebruik. Hierdoor gaat informatie niet verloren en kan het generatie na
generatie worden doorgegeven. Hierdoor kunnen wij, mensen, collectief leren. Dit verklaart
hoe wij steeds kunnen aanpassen aan verschillende omstandigheden en hoe we zo snel
kunnen ontwikkelen.

Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 26 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-6

Wat maakt de mens uniek? (z.d.). Geraadpleegd op 26 mei 2020, van

https://www.dekennisvannu.nl/site/artikel/Wat-maakt-de-mens-uniek/7099

- De psychologische hoek uitleggen over onderzoek naar het gedrag van mensen;

Veel kenmerken van het menselijk gedrag van nu zijn te verklaren met de menselijke
voorgeschiedenis. Zo laten studies van huidige foeragerende samenlevingen zien dat
jager/verzamelaars keuzes maken over wat te eten op basis van enkele zeer fundamentele
economische principes. Ze willen namelijk hun winst maximaliseren en hun kosten
minimaliseren. Onze voorouder, jager/verzamelaars, deden dit door grote prooidieren te
achtervolgen en door grote plantaardig voedsel die makkelijk te verwerken is. Dit is
vergelijkbaar met wat wij vandaag doen als we hongerig zijn. Vaak kiezen we dan voor kant
en klare (goedkope) calorierijke voedsel.

Maar er waren ook middelen waar onze voorouders extra moeite voor deden, namelijk
middelen met veel vet en suiker. Ook dit is vergelijkbaar met het gedrag van de mens van
nu. We hebben vaak meer geld over voor voedsel met veel suiker en vet. Door het ruime
aanbod dat we vandaag hebben, heeft dit gedrag voor gezondheidsproblemen gezorgd.

Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 26 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-6

Ministerie van Algemene Zaken. (2017, 21 april). Hoe mensen keuzes maken.
Geraadpleegd op 26 mei 2020, van
https://www.wrr.nl/publicaties/publicaties/2010/02/07/hoe-mensen-keuzes-maken

- Kuddegedrag omschrijven;

Kuddegedrag houdt dat mensen (of andere organismen) de mening of gedrag van anderen
in een groep blind overnemen omdat ze daarin willen horen. Vele experimenten hebben
bewezen dat kuddegedrag voorkomt bij mensen. Een verklaring hiervoor is dat mensen
vroeger is stammen leefden. Ze namen vaak elkaars gedrag en mening over en scheidden
zich van andere stammen.

Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 26 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-6

Wikipedia-bijdragers. (2020b, 21 mei). Massapsychologie - Wikipedia. Geraadpleegd op 26

mei 2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Massapsychologie#Voorgeschiedenis

inleiding:
Na 200.000 jaar als jager door het leven te gaan, zonder vaste plaats, telkens maar op zoek
naar voedsel in de wilde natuur, ontdekte de mens opeens de landbouw. Dit leidde tot een
enorme bevolkingsgroei. Hoe is dit mogelijk geweest?

Ik kan nu;
- Uitleggen hoe de landbouwrevolutie zich heeft ontwikkelt;

Het kopen en consumeren van groente, melk, kaas is de normaalste zaak ter wereld. Dit is
allemaal mogelijk gemaakt door de landbouw. Maar hoe is landbouw nou eigenlijk
begonnen?

Ongeveer 10000 jaar geleden eindigde de laatste ijstijd. Hierna begonnen mensen over de
hele wereld nieuwe technologieën te gebruiken zodat ze hiermee hun energie en
hulpbronnen konden vergroten. Dit werd de landbouw genoemd. Heel essentieel voor het
ontstaan van de landbouw was het collectief leren. Hierdoor hadden mensen genoeg kennis
over hun omgeving om te gaan experimenteren met hun omgeving. Nog een reden dat
leidde tot de landbouw was de grote vraag naar meer voedsel. Er waren namelijk veel meer
dichtere gemeenschappen ontstaan over de hele wereld waardoor mensen begonnen te
experimenten met o.a. het planten van tarwe. Dit soort technieken leidden breidden zich
steeds uit en het klimaat werd steeds gunstiger. Zo verspreidde het landbouw zich over de
hele wereld.

Agriculture & Civilization (z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

Landbouwrevolutie - Wikikids. (z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van

https://wikikids.nl/Landbouwrevolutie

- Uitleggen wat Malthus en de natuurtoestand is;

Een van de problemen waar we nu mee te maken hebben is de grote vraag naar voedsel.
Onze bevolking is wereldwijd aan het groeien en de manier van leven verandert sterk. Dit
zorgt ervoor dat er een voedseltekort is. Veel mensen maken zich zorgen om de toekomst
omdat ze denken dat we dit probleem niet kunnen oplossen met de landbouw.

Een van de mensen die hier zorgen over maakten is Thomas Robert Malthus. Hij werd
bekend door zijn ideeën in ‘’An Essay on the Principle of Population as it Affects the Future
Improvement of Society, with Remarks of the Speculations of Mr Godwin, M. Condorcet, and
other Writers’’ (Essay over het Principe van Bevolking), ook wel ‘’The First Essay’’ genoemd.
HIj dat de bevolkingstoename uiteindelijk de voedsellevering die de aarde kon bieden zou
overtreffen. Dit bedacht hij omdat de bevolking volgens hem meetkundig zou stijgen terwijl
de voedsellevering rekenkundig zou groeien. Dit zal volgens leidden tot een groot
catastrofale voedseltekort.

Tot nu toe is de bevolkinstoename inderdaad geometrisch geweest, maar dat is ook het
geval bij de groei van de voedsellevering. Dit komt door de nieuwe technieken in de
voedselindustrie. Toch is het nog niet zeker hoelang we dit kunnen volhouden.

Wikipedia-bijdragers. (2020a, 2 maart). Malthusiaanse catastrofe - Wikipedia. Geraadpleegd

op 29 mei 2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Malthusiaanse_catastrofe#Literatuur

Wikipedia-bijdragers. (2020d, 22 mei). Thomas Malthus - Wikipedia. Geraadpleegd op 29

mei 2020, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Thomas_Malthus

Early Humans. (z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

- Veranderingen door de landbouw verklaren;

Sinds 10.000 jaar geleden begonnen kleine dorpen de onstaan waarbij landbouw begon
over de hele wereld. Door de opkomst van de landbouw was er meer voedsel. Door meer
beschikking over voedsel kon de bevolking veel sneller stijgen. Er kwamen steeds meer
landbouwtechnieken en de landbouw begon zich steeds meer en meer te verspreiden.
Vanaf ongeveer 6.000 jaar geleden begonnen mensen ook dieren te gebruiken voor
producten en diensten die de dieren ontwikkelden terwijl ze nog leefden. Dit zorgde voor een
groot energieoverschot. Hierdoor konden mensen steeds complexere technieken gebruiken
en zich steeds verder ontwikkelen.

Dit leidde tot de ontwikkeling van agrarische beschavingen. Door de nieuwe technieken was
niet iedereen nodig voor de landbouw, daarom konden mensen zich gaan specialiseren in
andere beroepen. Dit leidde tot de opkomst van pottenbakkers, soldaten en handelaars.
Mensen werden steeds meer afhankelijk van elkaar waardoor er leiders ontstonden. Deze
zorgden voor de coördinatie van de samenleving. Uiteindelijk leidde dit tot de ontwikkeling
van hiërarchie binnen samenlevingen. Bovenaan staat een kleine minderheid rijke
machthebbers, daaronder staat de overgrote meerderheid van de samenleving, namelijk de
boeren en vervolgens helemaal onderaan staan de slaven. Dit alles ontstond als gevolg van
de landbouw.

Agriculture & Civilization (z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

Wikipedia-bijdragers. (2020c, 11 mei). Geschiedenis van de landbouw - Wikipedia.

Geraadpleegd op 29 mei 2020, van
https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_landbouw

- Verschillen benoemen tussen de prehistorie en de historie;

Een belangrijke overeenkomst dat alle agrarische beschavingen hadden was het schrijven.
Waarschijnlijk is dit begonnen bij het ontwikkelen van een boekhoudsysteem voor de
machthebbers. Maar uiteindelijk kon dit schrijven ook gebruikt worden voor allerlei andere
zaken. Dit is erg belangrijk geweest voor de geschiedenis omdat dit het collectief leren
enorm heeft versneld. Met de opkomst van schrijven begon de historie ongeveer 5.000 jaar
geleden. Alles hiervoor wordt de prehistorie genoemd.

Agriculture & Civilization (z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

Prehistory before written records (article). (z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van
https://www.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-beginnings/origin-hum
ans-early-societies/a/learning-about-prehistory-article

- De ontwikkeling van de beschaving omschrijven;

Door de landbouw was er een energieoverschot ontstaan. Mensen leerden om dieren te
gebruiken als vervoersmiddel, voor de productie van melk en dergelijke producten. Allerlei
nieuwe technieken die ontwikkeld werden hadden als gevolg dat niet iedereen nodig was als
boer. Dit gaf mensen de ruimte om zich te gaan specialiseren in andere dingen.
Langzamerhand ontstonden er zo pottenbakkers, soldaten en handelaren. Mensen werden
steeds meer afhankelijk van andere mensen. Soldaten hadden bijvoorbeeld een regering
nodig die hun diensten konden inhuren, pottenbakkers hadden markten nodig, handelaars
hadden rechtbanken nodig en ga zo maar door. Hierdoor ontstonden machthebbers die de
leiding kregen. Vervolgens ontstond de hiërarchie in de samenleving. Zo ontwikkelden de
beschavingen zich.

Agriculture & Civilization.(z.d.). Geraadpleegd op 29 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

Wikipedia-bijdragers. (2020c, 2 mei). Beschaving - Wikipedia. Geraadpleegd op 29 mei

2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Beschaving

- De ontwikkeling van de vier wereldzones omschrijven en hun verbanden benoemen;

De vier wereldzones zijn:

● Afro-Eurazië: Afrika en de Euraziatische landmassa, inclusief eilanden voor de kust
zoals Groot-Brittannië en Japan
● Amerika: Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, plus eilanden voor de kust zoals de
Caribische eilanden
● Australasia: Australië en het eiland Papoea-Nieuw-Guinea, plus naburige eilanden in
de Stille Oceaan
● De Pacific Islands: maatschappijen zoals Nieuw-Zeeland, Micronesië, Melanesië,
Hawaï
● Antarctica wordt niet beschouwd als een wereldzone omdat er tot voor kort geen
mensen woonden.

Voor het grootste deel van de menselijke geschiedenis woonden mensen alleen in
Afro-Eurazië. Ongeveer 60.000 tot 50.000 BCE migreerden Homo sapiens naar Australazië
en ongeveer 20.000 tot 15.000 BCE naar de Americas. De menselijke interactie tussen deze
drie gebieden ging door totdat het smelten aan het einde van de ijstijd ervoor zorgde dat de
landbrug tussen Azië en Amerika verdronk. Er is nooit een landbrug geweest tussen
Australazië en Afro-Eurazië; er heeft altijd een belangrijke zeegang bestaan. Nadat de
zeeën stegen werd de doorgang tussen Afro-Eurazië en Australazië breder en moeilijker
over te steken. Hierdoor ontstonden drie afzonderlijke wereldzones ontstonden. De vierde
wereldzone, de eilanden in de Stille Oceaan, ontstond pas toen mensen leerden zeilen om
deze eilanden te bereiken, ergens in de afgelopen 4.000 jaar. Daarom werkten drie van de
vier wereldzones van ongeveer 10.000 v.Chr. Tot ongeveer 1500 nC, terwijl de vierde
slechts functioneerde van ongeveer 2000 v.Chr. Tot 1500 n.Chr. Na 1500 verbonden reizen
over zee alle zones en ontstond het eerste wereldwijde uitwisselingsnetwerk.

Door de stijgende zeeen werden de vier wereldzones van elkaar gescheiden en

ontwikkelden ze allemaal verschillende culturen en beschavingen. Agrarische beschavingen
ontstonden alleen in Afro-Eurazië en later in Americas. DIt kwam doordat er in Afro-Eurazië
genoeg ruimte, beschikbare planten en dieren waren. De mensen hadden dus ook een
voorsprong toen in Americas aankwamen omdat ze al over veel kennis beschikten. In de
meeste gebieden van de Australaziatische wereldzone bleven mensen foerageren tot de
komst van de Europeanen want het gebied was niet gunstig voor de landbouw. De mensen
in Afro-Eurazië hadden heel veel voordelen ten opzichte van de bewoners van de andere
werelddelen.

The Four World Zones (article). (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2020, van
https://www.khanacademy.org/partner-content/big-history-project/expansion-interconnection/
expansion/a/the-four-world-zones

Agriculture & Civilization (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

- Het ontstaan en de kenmerken van de landbouwsamenleving beschrijven;

De landbouwsamenleving begon ongeveer 11.000 jaar geleden te ontstaan. De oorzaak

hiervoor was dat mensen meer voedsel nodig hadden. Op een gegevn moment konden
stammen niet meer zo gemakkelijk naar andere gebieden verhuizen als het eten op was
omdat er steeds meer gebieden bezet waren door andere bewoners. Daardoor begonnen
mensen te experimenteren met het planten van gewassen en het houden van vee. Dit leidde
tot de ontwikkeling van de landbouw.

De kenmerken van landbouwsamenleving zijn: het verblijven op een vaste plek, gewassen
verbouwen, dieren tam maken/fokken, opslag, stevige huizen en werktuigen. De landbouw
maakte een eind aan nomadisch bestaan. In een landbouwsamenleving ontstonden ook
leiders omdat er mensen nodig waren om beslissingen te maken de de bevolking te
coördineren.

Samenvatting Geschiedenis Tijd van jagers en boeren (4e klas vwo). (2008, 22 april).
Geraadpleegd op 30 mei 2020, van
https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-tijd-van-jagers-en-boeren-29
216

Agriculture & Civilization (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-7

Inleiding:
De laatste 200 jaar worden gekenmerkt door acceleratie, alles gaat steeds sneller en sneller.
Hoe is deze stroomversnelling gekomen en welke gevolgen kent dit?

Ik kan nu;
- Uitleggen hoe de moderne wereld ontstaan is;
In de afgelopen 100 jaar kwamen de revolutionaire veranderingen van de afgelopen eeuwen
in een stroomversnelling. Er zijn drie belangrijke dingen die tot verandering leidden:
wereldwijde uitwisselingsnetwerken, concurrerende markten en toenemend gebruik van
energie. In de eerste helft van de 20e eeuw leidden conflicten tussen grote industriële
machten tot verwoestende wereldoorlogen. Dit waren de eerste echte wereldoorlogen in de
menselijke geschiedenis. Maar in de tweede helft van deze eeuw werden de internationale
handelsbetrekkingen hervat, waardoor de grootste en meest actieve wereldmarkt in de
geschiedenis heeft bestaan. Nieuwe technologieën in communicatie en transport hebben het
tempo van verandering versneld. Voorbeelden hiervan zijn het internet en vliegtuigen. Ook
de regeringen veranderden en er kwam steeds meer democratie.

De tweede belangrijke motor voor verandering is de proliferatie van concurrerende markten

en het zogenaamde kapitalisme. Deze krachten domineren nu de wereldeconomie. Boeren
werden door werkgelegenheid naar steden gedreven, deels vanwege de werkgelegenheid,
maar ook vanwege nieuwe technologieën - zoals nieuwe medicijnen, nieuwe
transportmiddelen, betere riolering en elektriciteitsvoorziening. Het tweede grote voorbeeld
van concurrerende markten is het mislukken van het grote experiment van de
niet-marktmaatschappij of het communisme in de 20e eeuw. De derde grote motor voor
verandering is een hoger energieverbruik.

Naarmate deze wereldwijde veranderingen versnelden, versnelde het innovatietempo tot

een ongekend niveau. Onder andere steeg de economische productie en de gemiddelde
levensverwachting enorm. In veel regio’s neemt de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen
af als gevolg van verandering in de gezinspatronen en werkpatronen. Naast de positieve
gevolgen van innovaties hadden ze ook negatieve gevolgen. De dodende kracht van
menselijke wapens nam enorm toe.

De mens is de dominante soort op aarde en de bevolking en het energieverbruik neemt

steeds toe. De atmosfeer wordt getransformeerd door het gebruik van fossiele brandstoffen.
Het resultaat van al deze egoïstische keuzes van de mens is dat andere soorten veel sneller
zullen verdwijnen dan normaal gesproken. Ten slotte zijn menselijke wapens nu zo krachtig
dat ze in principe binnen een paar uur een groot deel van de biosfeer kunnen vernietigen.
Daarom beschouwen we de revolutionaire veranderingen van de afgelopen eeuwen als erg
belangrijk. Ze hebben iets geheel nieuws gecreëerd, de moderne wereld.

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

Wikipedia-bijdragers. (z.d.). Moderne Tijd - Wikipedia. Geraadpleegd op 30 mei 2020, van

https://nl.wikipedia.org/wiki/Moderne_Tijd

- verklaren welke impact de industriële revolutie heeft gehad;

De industriële revolutie heeft geleid tot grote veranderingen. Vervoersmiddelen zoals
vliegtuigen werden uitgevonden. Het internet werd uitgevonden. Er ontstonden steden en
deze waren erg aantrekkelijk voor dorpelingen omdat er onder andere werkgelegenheid,
betere gezondheidszorg en vervoersmiddelen waren. Bovendien waren er steeds minder
mensen nodig voor de landbouw. Er kwamen steeds meer fabrieken en de technologie (en
hierdoor ook de economie) bloeide als nooit tevoren. Er kwam voor het eerst meer voedsel
dan mensen door de ontwikkeling van stoommachines. Door de betere gezondheidszorg en
meer voedsel steeg de levensverwachting van de mensen en hiermee ook de bevolking.
Ook stegen de opleidingsniveaus. Er kwam meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
Daarnaast ontstond de democratie.

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

Wikipedia-bijdragers. (z.d.-a). Industriële revolutie - Wikipedia. Geraadpleegd op 30 mei

2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie

- de factoren voor acceleratie benoemen;

Voor mensen betekent versnelling dat het tempo en de schaal van culturele verandering
toenemen. Op de schaal van de menselijke cultuur hebben veranderingen in duizenden
jaren of zelfs eeuwen plaatsgevonden, maar nu gebeurt het al decennia of zelfs jaren. Het
paleolithicum (dat wil zeggen het tijdperk van jagen en verzamelen) duurde van de
oorsprong van onze soort ongeveer 250.000 jaar geleden tot ongeveer 10.000 jaar geleden.
Dat is ongeveer 240.000 jaar. De landbouwperiode duurde ongeveer 10.000 jaar of 10.000
jaar, terwijl het moderne industriële tijdperk 200 jaar of een vijfde van het millennium duurde.
Elk tijdperk duurde veel korter dan het vorige. Nu lijkt het zelfs alsof we weer toe zijn aan
verandering doordat de huidige hulpbronnen opraken. De bevolking op aarde is in de laatste
eeuw tweemaal verdubbeld, dit is nooit eerder voorgekomen. Dit alles vertegenwoordigt een
enorme, snelle en ongekende verandering voor de mens en voor de planeet.

Ook de gemiddelde levensverwachting heeft zich verdubbeld in de laatste eeuw. We denken

dat de kracht die de versnelling van verandering in menselijke samenlevingen van vandaag
aandrijft, het verbranden van fossiele brandstoffen en de technologische innovaties van de
moderne tijd is. Onze wereldwijde beschaving is op dit moment gebaseerd op fossiele
brandstoffen. Dus de belangrijkste factoren voor acceleratie op aarde zijn het verbranden
van fossiele brandstoffen en de technologische innovaties.

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

Acceleration (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-9
- beschrijven welke kenmerken het antropoceen kende;

Een periode van 10000 jaar noemen we een tijdperk. Paul Crutzen heeft gesuggereerd dat
we ons in een nieuw tijdperk bevinden die hij het antropoceen noemt. Anthropo is de
Griekse wortel voor 'mens' en de naam werd gekozen omdat Crutzen vond dat de mens de
aarde de in deze tijdperk enorm heeft veranderd. Dat de mensen de levenssystemen op
aarde domineren en veranderen is te verklaren door de klimaatverandering. De kenmerken
hiervan zijn: soorten veranderen, gletsjers en poolijs smelten, ontregeling bij planten en
dieren, weerpatronen veranderen en droogtes nemen toe. De grootste oorzaak hiervoor is
de toename van broeikasgassen in de atmosfeer. De belangrijkste broeikasgas is
koolstofdioxide, deze komt heel veel voor in de atmosfeer door het gebruik van fossiele
brandstoffen.

Er zijn meerdere gevolgen van het versterkt broeikaseffect. Het water wordt zuurder dus het
leven in de zee komt in gevaar. Bepaalde soorten zullen hierdoor uitsterven. Ook de
biodiversiteit op land wordt bedreigd door de veranderende omstandigheden. Een andere
manier waarop mensen de systemen van de aarde veranderen, is ons vermogen om
kunstmatige chemicaliën te synthetiseren, zoals medicijnen, pesticiden, kunststoffen en
synthetische stoffen. Een andere macht waarover mensen controle hebben gekregen, is die
van kernenergie.

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

Wikipedia-bijdragers. (2020a, 28 februari). Antropoceen - Wikipedia. Geraadpleegd op 31

mei 2020, van ​https://nl.wikipedia.org/wiki/Antropoceen

- uitleggen dat wij in een risicosamenleving leven vanwege de onzekerheid van ons
toekomstige plantenbestaan;

De klimaat verandert. Dit heeft nu al rampzalige gevolgen. Als dit zo doorgaat hebben we
meer natuurrampen en minder voedsel doordat veel gebieden onvruchtbaar worden. Veel
van ons energie halen we uit fossiele brandstoffen, maar deze zullen op den duur opraken.
Door de groeiende bevolking hebben we steeds meer voedsel en energie nodig. We leven
dus in een risicovolle samenleving.

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

Acceleration (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-9

- invullen wat de volgende threshold zal zijn, einde? nieuw leven?, niets?

Ik denk dat we met behulp van het collectief leren een oplossing zullen vinden van alle
problemen waar we nu mee te maken hebben, maar dat er uiteindelijk wel een einde zal
komen aan het mensenleven. Er zullen zeker soorten verdwijnen, maar ook nieuwe
ontstaan.

Expansion & Interconnection (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-8

Acceleration (z.d.). Geraadpleegd op 31 mei 2020, van

https://school.bighistoryproject.com/pages/console#units/Unit-9