რეფერატი – 2018 (შემოდგომა)

მოსახლეობის გეოგრაფია

რეფერატზე იმუშავა ანა შაფაქიძემ

 შესავალი
ქვეყანა : ამერიკის შეერთებული შტატები

ფართობი : 9.834 მლნ. კვ. კმ

კონტინეტი : ჩრდილოეთ ამერიკა

რეგიონი : ჩრდილოეთ ამერიკა

დედაქალაქი : ვაშინგტონი

მოსაზღვრე ქვეყნები : მექსიკა და კანადა

ქვეყანა : ჩინეთი

ფართობი : 9.597 მლნ. კვ. კმ

კონტინეტი : აზია

რეგიონი : აღმოსავლეთ აზია

დედაქალაქი : პეკინი (ბეიჯინი)

მოსაზღვრე ქვეყნები : ავღანეთი, ბუტანი, ინდოეთი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი, ლაოსი,

მონღოლეთი, მიანმარი, ნეპალი, ჩრდილოეთ კორეა, პაკისტანი, რუსეთი, ტაკიკეთი,
ვიეტნამი

(წყარო : https://en.wikipedia.org/wiki/United_States https://en.wikipedia.org/wiki/China )

  მოსახლეობის რაოდენობა
აშშ ჩინეთი
მოსახლეობის რაოდენობა: მოსახლეობის რაოდენობა:

1985-1995 წწ. : 240,824,120 - 265,658,849 1985-1995 წწ. : 1,070,863,389 -1,239,940,004

2005-2015 წწ. : 295,129,501 - 319,929,162 2005-2015 წწ. : 1,321,623,490 - 1,397,028,553

მოსახლეობის მთლიანი მატების მოსახლეობის მთლიანი მატების

მაჩვენებელი : (S=Si/So*100%-100): მაჩვენებელი : (S=Si/So*100%-100):

1985-1995წწ. – 1985-1995წწ. –
S=265,658,849/240,824,120*100%- S=1,239,940,004/1,070,863,389*100%-
100=10.3% 100=15.7%

2005-2015წწ.– 2005-2015წწ. –
S=319,929,162/295,129,501*100%-100= S=1,397,028,553/1,321,623,490 *100%-
8.4% 100=5.7%

მოსახლეობის საშუალო წლიური მოსახლეობის საშუალო წლიური მატების

მატების მაჩვენებელი :
S∆=(Si-So)/(s*N)*100%):
1985-1995წწ. – 24,834,729
S∆=(265,658,849-240,824,120)/
(253,241,484.5*10)*100%=0.98%
2005-2015წწ. –
S∆=(319,929,162-295,129,501)/(
307,529,331.5*10)*100%= -0.80%
მაჩვენებელი : S∆=(Si-So)/(s*N)*100%):
1985-1995წწ. – 169,076,615
S∆=(1,239,940,004-1,070,863,389)/
(1,155,401,696,5*10)*100%=1.46%
2005-2015წ. –
S∆=(1,397,028,553-1,321,623,490)/(
13,593,260,21.5*10)*100%=0.55%

შედარება : მოცემულ წლებში ჩინეთის მოსახლეობის რიცხვი უსწრებს აშშ-ს

მოსახლეობის რიცხვს. 2015 წლისთვის ჩინეთის მოსახლეობა 1,077,099,391 კაცით
მეტი იყო ვიდრე აშშ-ს მოსახლეობა. 1985-1995 წლებში ორივეგან მოსახლეობის
მთლიანი მატების მაჩვენებელი საგრძნობლად მაღალია, თუმცა ჩინეთის
მოსახლეობის საშუალო მთლიანი მატების მაჩვენებელი (15,7%) ასევე როგორც
მოსახლეობის საშუალო წლიური მატების მაჩვენებელი (1,46%) უსწრებს აშშ-ს
მოსახლეობის საშუალო მთლიანი მატების მაჩვენებელს (10.3%) და მოსახლეობის
 საშუალო წლიური მატების მაჩვენებელს (0.98%). 2005-2015 ორივე ქვეყანაში წინა
წლებთან შედარებით მოსახლეობის მთლიანი საშუალო და წლიური მატების
მაჩვენებლის კლება აღინიშნება. ამერიკის შეერთებულ შტატებში კლება უფრო
მცირეა. საშუალო მთლიანი მატება შემცირდა მხოლოდ 1,9% და გახდა 8,4%,
საშუალო წლიური კი 0,98%დან 0,8 ჩამოვიდა როდესაც ჩინეთში 1985-1995 წლებში
საშუალო მთლიან მატებაში მიღებული 15,7%-დან 2005-2015 წლებში ჩამოვიდა 5,7%-
მდე საშუალო წლიური კი 1,48%-დან 0,55%-მდე. შედეგად აშშ 2005-2015 წლებში
ორივე მაჩვენებლი უსწრებს ჩინეთის მაჩვენებლებს.

(წყარო : https://esa.un.org/unpd/wpp/ )

 ბუნებრივი მოძრაობა

აშშ ჩინეთი

შობადობის კოეფიციენტი: შობადობის კოეფიციენტი:

1985-1990წწ. – 15.7‰ 1985-1990წწ. – 24.9‰
2010-2015წწ. – 12.5‰ 2010-2015წწ. - 12.6‰

სიკვდილიანობის კოეფიციენტი: სიკვდილიანობის კოეფიციენტი:

1985-1990წწ. – 8.9‰ 1985-1990წწ. – 6.7‰
2010-2015წწ. – 8.2‰ 2010-2015წწ. – 7.0‰

ბუნებრივი მატების კოეფიციენტი: ბუნებრივი მატების კოეფიციენტი:

1985-1990წწ. – 6.8‰ 1985-1990წწ. – 18.2‰
2010-2015წწ. – 4.3‰ 2010-2015წწ. – 5.6‰

შედარება : ამერიკის შეერთებულ შტატებში ისევე როგორც ჩინეთში 1985-1990

წლებიდან 2010-2015 წლების ჩათვლით შობადობის კოეფიციენტი შემცირდა. 1985-
1990 წლებში შობადობის კოეფიციენტის მიხედვით ჩინეთი უსწრებდა უშშ-ს. 2010-
2015 წლების მონაცემებით ჩინეთი ისევ ლიდერობს თუმცა ორივე ქვეყნის ეს
მონაცემი თითქმის გაუტოლდა ერთმანეთს. სიკვდილიანობის კოეფიციენტის
მიხედვით აშშ ორივე მოცემული დროის მონაკვეთში უფრო მაღალი მაჩვენებელი
აქვს ვიდრე ჩინეთს. ბუნებრივი მატების კოეფიციენტი ორივეგან დადებითია.
ჩინეთი 1985-1990 წლებში, და 2010-2015 წლებშიც, როდესაც ბუნებრივი მატება იყო
18.2‰ და 5.6‰ უსწრებს ამერიკის შეერთებულ შტატებს სადაც ბუნებრივი მატების
კოეფიციენტი მოცემულ წლებში იყო 6.8‰ და 4.3‰.

(წყარო : https://esa.un.org/unpd/wpp/ )

 მოსახლეობის სქესობრივ-ასაკობრივი სტრუქტურა

აშშ ჩინეთი

სქესთა შორის პროპორცია (2017 წ.) : სქესთა შორის პროპორცია (2017 წ.) :
ყოველ 100 ქალზე 102 კაცი ყოველ 100 ქალზე 114 კაცი

მოსახლეობის ასაკობრივი მოსახლეობის ასაკობრივი

სტრუქტურა (2018) სტრუქტურა (2018)

0-14 წლის: 18.62 % 0-14 წლის: 17.22%

(მამაკაცი-31,329,121/ქალი-29,984,705)
15-24 წლის: 13.12%
(მამაკაცი-22,119,340/ქალი-21,082,599)
25-54 წლის: 39.29%
(მამაკაცი-64,858,646/ქალი -64,496,889)
55-64 წლის: 12.94%
(მამაკაცი-20,578,432/ქალი-22,040,267)
65 წლის და ზემოთ: 16.03%
(მამაკაცი-23,489,515/ქალი-29,276,951)
(მამაკაცი-128,270,371/ქალი
-110,120,535)
15-24 წლის: 12.32%
(მამაკაცი-91,443,139/ქალი-79,181,726)
25-54 წლის: 47.84%
(მამაკაცი-338,189,015/ქალი
-324,180,103)
55-64 წლის: 11.35%
(მამაკაცი-79,340,391/ქალი-77,857,806)
65 წლის და ზემოთ: 11.27%
(მამაკაცი-74,277,631/ქალი-81,828,269)

შედარება: მოცემული მონაცემების მიხედვით ორივე ქვეყანაში მამაკაცთა რაოდენობა

ჭარბობს ქალების რაოდენობას, თუმცა ჩინეთში სხვაობა ამ ორს შორის უფრო დიდია.
ასაკობრივი ჯგუფები : 0-14 წლის, 15-24 წლის და 55-64 წლის ასაკობრივი ჯგუფების
პროცენტული მაჩვენებლის მიხედვით გასნხვავება მოცემულ ორ ქვეყანას შორის არც
თუ ისე დიდია, თუმცა აშშ-ს პროცენტული მაჩვენებელი ჭარბობს. ყველა ასაკობრივ
ჯგუფში აშშ ჭარბობს ჩინეთს 25-54 წლის ასაკობრივი ჯგუფის გარდა სადაც ასევე
განსხვავება ამ ორს შორის სხვა ჯგუფებთან შედარებით უფრო დიდია. შედარებით
უფრო მკვეთრი განსხვავებით გამოირჩევა ასევე 65 წლის და ძემოთ ასაკობრივი
ჯგუფი.

(წყარო : https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/ch.html https://www.scmp.com/news/china/policies-
politics/article/2040544/chinas-demographic-time-bomb-still-ticking-worlds-most )

 ქვეყნების სქესობრივ-ასაკობრივი პირამიდები

აშშ ჩინეთი

ქვეყნის სქესობრივ-ასაკობრივი პირამიდა ქვეყნის სქესობრივ-ასაკობრივი პირამიდა

შეესაბამება ჩრდილოეთ ამერიკის და
ოკეანეთის განვითარებული, ლათინური
ამერიკის და აზიის საშუალოდ
განვითარებული ქვეყნებს (მოდელი -
კანადა)
შეესაბამება აზიის და ლათინური
ამერიკის ქვეყნებს, სადაც დაწყებულია
შობადობის შემცირება (მოდელი -
ტაილანდი)

 ქვეყნის მოსახლეობის ცხოვრების მაჩვენებლების დახასიათება

აშშ ჩინეთი

ცხოვრების ხარისხის მაჩვენებლები: ცხოვრების ხარისხის მაჩვენებლები:

1.სიცოცხლის საშუალო (2018) 1.სიცოცხლის საშუალო (2018)

ხანგრძლივობა ხანგრძლივობა
სულ- 80.1 სულ- 75.8
მამრობითი-77.8 მამრობითი-73.7
მდედრობითი-82.3 მდედრობითი-78.1

2. ჩვილთა სიკვდილიანობის (2018) 2. ჩვილთა სიკვდილიანობის (2018)

მაჩვენებელი ყოველ 1000 კაცზე მაჩვენებელი ყოველ 1000 კაცზე
სულ-5.7 სულ-11.8
მამრობით-6.2 მამრობით-12.2
მდედრობითი-5.2 მდედრობითი-11.4

3. ჯანდაცვის ხარჯები 1 სულ 3. ჯანდაცვის ხარჯები 1 სულ მოსახლეზე

მოსახლეზე (2016წ.) (2016წ.)
$10,348 482$

4. წიგნიერების მაჩვენებელი (15 წელზე 4. წიგნიერების მაჩვენებელი (15 წელზე

უფროსი ასაკის მოსახლეობა) (2015წ.) უფროსი ასაკის მოსახლეობა) (2015წ.)
მონაცემი არ არის სულ-96.4%
მამრობითი-98.2%%
მდედრობითი-94.5%

შედარება : სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა ამერიკაში 4,3 წლით უფრო მეტია

ვიდრე ჩინეთში. ამერიკის შეერთებულ შტატებში მცხოვრები მამაკაცები და ქალები
უფრო დიდხანს ცოცხლობენ ვიდრე ჩინეთში მობინადრე მამაკაცები და ქალები.
ჩვილთა სიკვდილიანობის მიხედვით ჩინეთში 6,1 ჩვილით მეტი კვდება ვიდრე
ამერიკის შეერთებულ შტატებში. მამრობითი და მდედრობითი სქესების ჩვილთა
სიკვდილიანობის მაჩვენებლებითაც ჩინეთი უსწრებს აშშ-ს. რაც შეეხება ჯანდაცვის
ხარჯებს 1 სულ მოსახლეზე განსხვავება ამ ორ ქვეყანას შორის არის ძალიან დიდი.
ამერიკის შეერთებულ შტატებში ჯანდაცვის ხარჯები 1 სულ მოსახლეზე 9866
დოლარით (მიახლოებით 21.4-ჯერ) უფრო მეტია ვიდრე ჩინეთში.

(წყარო : https://www.healthsystemtracker.org/chart-collection/health-spending-u-s-
compare-countries/#item-recent-years-health-spending-growth-slowed-u-s-comparable-
countries https://tradingeconomics.com/china/health-expenditure-per-capita-us-dollar-wb-
data.html https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/us.html )
  ქვეყნის რასობრივი და ენობრივი სტრუქტურის დახასიათება

აშშ ჩინეთი

ეთნიკური შემადგენლობა (2010): ეთნიკური შემადგენლობა (2010):

თეთრკანიანი -  72.4% ჩინელები -  91.6%

შავკანიანი -12.6%
აზიელი - 4.8 ჩჟუანები - 1.3%
ინდიელი და ალასკელი - 0.9%
ჰავაიელი - 0.2% სხვა(მანჟურები,ხუეზუები,მიაოები,უიგ
სხვა - 6.2% ურები,ტუცზიები,იები,მონღოლები,ტიბ
ეტელები,ბუები,კორეელები) - 7.1 %

ენობრივი ოჯახები (2017): ენობრივი ოჯახები (2017):

ინგლისური (ინდოევროპული - ჩინური (სინო-ტიბეტური) - 92%

დასავლეთ გერმანული ენების ჩინური დიალექტები :
ჯგუფი) - 78.2% მანდარინი - 66.2%
ესპანური (ინდოევროპული - მინი - 6.2%
რომანული ენების ჯგუფი) ვუ - 6.1%
- 13.4% ჯინიუი - 5.2%
ჩინური (სინო-ტიბეტური)- 1.1 % განი - 4%
სხვა - 7.7% ჰაკკა - 3.5 %
სხვა - 8 %

შედარება : აშშ ჩინეთისგან განსხვავებით ძალიან ეთნიკურად ჭრელია. ჩინეთში

თითქმის მთელი მოსახლეობა აზიელი რასის წარმომადგენლები არიან როდესაც
ამერიკაში არიან თეთრ კანიანები (ევროპეიდული) შავ კანიანები (ეკვატორულ-
ნეგროიდული), აზიელები, მკვიდრი ინდიელები და ალასკელები, ჰავაიელები და
სხვა.
ამერიკის შეერთბულ შტატებში არ ააქვთ ოფიციალური სახელმწიფო ენა თუმცა
მოსახლეობის უმეტესობა (78.2%) საუბრობს ინგლისურად და ასევე სავალდებულოა,
რომ იცოდე ინგლისური უმეტეს შტატებში. ინგლისურის მერე ყველაზე
გავრცელებული ენაა ესპანური და შემდეგ ჩინური. ენათა ეს სიჭრელე გამოწვეულია
ეთნიკური მრავალფეროვნებით. ჩინეთის მოსახლეობის თითქმის აბსოლუტური
ნაწილი ჩინურ ენაზე საუბრობს, თუმცა განსხვავებებია დიდა დიალქეტებს შორის,
რომელთაგან ყველაზე გავრცელებული არის მანდარინი.
(წყარო : https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/ch.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Race_and_ethnicity_in_the_United_States
https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_language )

 ქვეყნის მოსახლეობის რელიგიუერი სტრუქტურის დახასიათება

აშშ ჩინეთი

კათოლიკე - 20.8 % ბუდისტი - 18,2%

პროტესტანტი - 46.5 % ქრისტიანი - 5.1%
იუდეველი - 1.9 % მუსლიმი - 1.8%
მუსლიმი - 0.9 % ხალხური რელიგიები -21.9%
მარლთმადიდებელი - 1.3% არა მორწმუნე - 52.2%
(2014)
სხვა - 1.8 %
არა მორწმუნე - 22.8 %
(2014)

შედარება : აშშ უფრო რელიგიურად მრავალფეროვანია ვიდრე ჩინეთი. ამერიკის

შეერთებულ შტატებში ჭარბობენ პროტესტანტული რელიგიის წარმომადგენლები
ჩინეთში კი ის ადამიანები რომლებსაც არც ერთი რელიგიის არ სწამთ.
რელიგიებიდან ჩინეთში ყველაზე მეტი მიმდევარი ჰყავს ხალხურ რელიგიებს
(კონფუციანიზმი, ტაოიზმი, შამანიზმი)

(წყარო : https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/us.html https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9B
%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%A1_
%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%
91%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_
%E1%83%A8%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%
98 https://en.wikipedia.org/wiki/Religion_in_China )
  ქვეყნის დასაქმების სტრუქტურა

აშშ ჩინეთი

ქვეყნის მოსახლეობის დემოგრაფიული ქვეყნის მოსახლეობის დემოგრაიული

დატვირთვა - 51.2 დატვირთვა - 37.7 

ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობა ეკონომიკურად აქტიური მოსახლეობა

(2017) (2017)
160,000,000/329,256,465 *100=48.71% 806,700,000/1,384,688,986*100=58.25%

უმუშევრობის დონე (2017) უმუშევრობის დონე (2017)

4.4% 3.9%

დასაქმების სტრუქტურა ეკონომიკის დასაქმების სტრუქტურა ეკონომიკის

დარგების მიხედვით (2009) დარგების მიხედვით (2016)

სოფლის მეურნეობა - 1.4% სოფლის მეურნეობა - 27.7%

ინდუსტრია - 20.3% ინდუსტრია - 28.8% 
მომსახურების სფერო - 78.3% მომსახურების სფერო - 43.5%

შედარება : ამერიკის შეერთებულ შტატებში მოსახლეობის დემოგრაფიული

დატვირთვის უფრო მაღალი მაჩვენებელია ვიდრე ჩინეთში. ჩინეთში ეკონომიკურად
აქტიური მოსახლეობის წილი მთელი მოსახლეობის ნახევარზე მეტია ამერიკის
შეერთებულ შტატებში კი ნაკლები. უმუშევრობის დონით პროცენტულად არც თუ
ისე დიდი განსხვავებაა. აშშ-ში 0,5% მაღალია უმუშევრობის დონე ვიდრე ჩინეთში.
დასაქმების სტრუქტურის ეკონომიკის დარგების მიხედვით ორივე ქვეყანაში
ლიდერობს მომსახურეობის სფერო, თუმცა ეს მაჩვენებელი ამერიკაში გაცილებით
უფრო მაღალია. ამერიკის შეერთებულ შტატებში სოფლის მეურნეობის წილი
საკმაოდ დაბალია ჩინეთში ეს მაჩვენებელი 26.3%-ით მეტია. ინდუსტრიის მხრივ
ლიდერობს ჩინეთი.

(წყარო : https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/us.html)

 ქვეყნის საგარეო მიგრაციები

აშშ ჩინეთი

მიგრაციის სალდო (ყოველ 1000 კაცზე) : 3.9 მიგრაციის სალდო (ყოველ 1000 კაცზე): -0.4
(2017) (2017)
იმიგრაციის ქვეყანა
ემიგრაციის ქვეყანა

შედარება: ამერიკის შეერთებულ შტატებში მიგრაციის სალდოს მაჩვენებელი

დადებითია აქედან გამომდინარე ის იმიგრაციის ქვეყანაა სადაც უცხო ქვეყნის
მოსახლეობა ჩადის და ჩინეთში პირიქით მიგრაციის სალდო არის უარყოფითი ანუ
ჩინეთიდან მოსახლეობა სხვა ქვეყნებში გადის ამიტომ ის არის ემიგრაციის ქვეყანა.

(წყარო : (https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/ch.html)

 ურბანიზაციის დონე

აშშ ჩინეთი

ურბანიზაციის დონე- 82.3% ურბანიზაციის დონე- 59.2%

 უმნიშვნელოვანესი ქალაქები : უმნიშვნელოვანესი ქალაქები :
ვაშინგტონი (დედაქალაქი) პეკინი (ბეიჯინი) (დედაქალაქი)
ნიუ იორკი ჰონგ კონგი
ლოს ანჯელესი შანხაი
ჩიკაგო გუანჯოუ
ჰიუსტონი შენჯენი
ფილადელფია ჩუნცინი
ფენიქსი ტიანძინი
სან დიეგო უხანი
სან ანტონიო ჩენდუ
დალასი
დეტროიტი

შედარება : აშშ მაღალ ურბანიზებული ქვეყანაა რომელიც ურბანიზაციის

მაჩვენებლის მიხედვით 23,1% უსწრებს ჩინეთს რომლის მოსახლეობის ნახევრაზე
მეტი ურბანიზირებულია.

(წყარო : https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-
factbook/geos/us.html https://www.investopedia.com/articles/personal-finance/050815/top-
10-most-developed-cities-us.asp https://www.topchinatravel.com/china-guide/major-cities-
in-china.htm )

 ქვეყნის მოსახლეობის განლაგების ზოგადი დახასიათება

აშშ ჩინეთი

ფართობი : 9,833,517 კმ2 ფართობი : 9,596,960 კმ2

მოსახლეობა : 329,256,465 მოსახლეობა : 1,384,688,986
სიმჭიდროვე : მოსახლეობის სიმჭიდროვე : მოსახლეობის
რაოდენობა/ქვეყნის რაოდენობა/ქვეყნის
ფართობთან=33.48 კაცი კმ2-ზე ფართობთან=144.28 კაცი კმ2-ზე

ამერიკის შეერთებული შტატების მოსახლეობა ძირითადად ქვეყნის

ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული აღმოსავლეთ ნაწილშია
არეალებია ნიუ-იორკი, ნიუ-ჯერსი, დასახლებული. დასავლეთით
კალიფორნიის და კონექტიკუტის მდებარე ტერიტორიის უმეტესობა
შტატებთი. აშშ-ს ტერიტორიის 53%- უკაცრიელიც კია. ყველაზე
 ია დასახლებული. მჭიდროდ დასახლებული ქალაქებია
შანხაი, ბეიჯინი და გუანჯოუ.

შედარება : სიმჭიდროვის მიხედვით ჩინეთში ეს მაჩვენებელი გაციელბით უფრო

მაღალია ვიდრე ამერიკის შეერთებულ შტატებში. ჩინეთში სიმჭიდროვის
მაჩვენებელი 110,8-ით მეტია აშშ-ს მაჩვენებელზე. ორივეგან სანაპირო არეალებია
უფრო მეტად დასახლებული.

(წყარო : https://www.worldatlas.com/articles/the-most-crowded-city-in-the-united-
states.html https://www.nationsonline.org/oneworld/china_cities.htm
https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/ch.html )