Τέζη II

1
Οη εμηζώζεηο: {xy  v, x  2y  w} νξίδνπλ πιεγκέλα ηα {x,y} ωο ζπλαξηήζεηο ηωλ {v,w} . Να βξεζεί ε κεξηθή
παξάγωγνο ηνπ x ωο πξνο v .
2
Δίλεηαη ε ζπλάξηεζε f(v,w)  v1 2 w . Να γίλεη ην γξάθεκα κηαο ηζνζηαζκηθήο ζηε ζεηηθή πεξηνρή, θαη λα
βξεζεί ν ξπζκόο ππνθαηάζηαζεο ηνπ v ωο πξνο ην w όηαλ (v  3,w  2) .
3
Να βξεζεί ε γξακκηθή πξνζέγγηζε ζην (0,0) ηεο ζπλάξηεζεο: f(x,y)  (1  x)(1  y)
4
Να δηαπηζηωζεί όηη ε ζπλάξηεζε f(x, y)  x  y είλαη θνίιε.
5
Θεωξνύκε ηε ζύλζεζε ζπλαξηήζεωλ: {w  w(z), z  z(x,y), y  y(x),x  x(t)} . Να δνζεί ην δέληξν εμάξηεζεο,
θαη λα δηαηππωζνύλ νη ηύπνη αιπζωηήο παξαγώγηζεο.
6
Η ζπλάξηεζε f(x,y) έρεη ηηο ηζνζηαζκηθέο ηνπ παξαπιεύξωο ζρήκαηνο. Να βξεζεί ηα πξόζεκα ηωλ κεξηθώλ
παξαγώγωλ ζην ζεκείν A , θαη λα ραξαθηεξηζηεί ε ζπλάξηεζε ωο νηνλεί θνίιε ή
νηνλεί θπξηή. y f 2
7 f 1
A
Να βξεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο fx ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y)  max{2x,y  x} x
8
Θεωξνύκε ηε ζπλάξηεζε: f(x,y)  x  y2 . Να γίλνπλ ηα γξαθήκαηα ηωλ ηζνζηαζκηθώλ ηεο θαη λα δηεξεπλεζεί
αλ ε ζπλάξηεζε είλαη νηνλεί θνίιε ή νηνλεί θπξηή.
9
Γηα ηνλ παξαθάηω ζπκκεηξηθό πίλαθα λα βξεζεί θαη λα ραξαθηεξηζηεί ε αληίζηνηρε ηεηξαγωληθή κνξθή:
 0 1
S 
 1 0
10
Θεωξνύκε όηη ην ζύζηεκα εμηζώζεωλ: {x  y  u, x2  y  v} νξίδεη πιεγκέλα ηα {x,y} ωο ζπλαξηήζεηο ηωλ
{u,v} . Να βξεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο ηνπ x ωο πξνο v .
11
Μηα ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη θζίλνπζα θαη νηνλεί θνίιε. Να γίλεη ην γξάθεκα ηωλ ηζνζηαζκηθώλ ηεο θαη λα
δηεξεπλεζεί αλ ε ζπλάξηεζε νξίδεη θζίλνληα ή αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο.
12 y
Μηα ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη y  θζίλνπζα, κε ηζνζηαζκηθέο όπωο ζην ζρήκα f c
παξαπιεύξωο. Να πξνζδηνξηζηεί ε κνλνηνλία ηεο ωο πξνο x , θαη λα x
δηεξεπλεζεί αλ ε ζπλάξηεζε νηνλεί θπξηή ή νηνλεί θνίιε. y
13
Σην γξάθεκα παξαπιεύξωο δίλνληαη δύν ηζνζηαζκηθέο κηαο
ζπλάξηεζεο f(x,y) . Να εθηηκεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο fy ζην ζεκείν f 6 f 4
A. A
1 x
1
14
Θεωξνύκε ηε ζύλζεζε ζπλαξηήζεωλ: {w  w(z), z  z(x,y), y  y(x), x  x(t)} . Να δνζεί ην δέληξν
εμάξηεζεο, θαη λα δηαηππωζνύλ νη ηύπνη αιπζωηήο παξαγώγηζεο.
15
Να ζθηαγξαθεζεί ε ηζνζηαζκηθή κηαο ζπλάξηεζεο f(x,y) πνπ είλαη θζίλνπζα θαη:
1. νηνλεί θνίιε 2. νξίδεη αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο ηνπ y από ην x
16
Θεωξνύκε όηη ην ζύζηεκα εμηζώζεωλ: {x  y  u  1, x2  y  v  2} νξίδεη πιεγκέλα ηα {x,y} ωο
ζπλαξηήζεηο ηωλ {u,v} . Να βξεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο ηνπ x ωο πξνο u .
17 y f 2
Η ζπλάξηεζε f(x,y) έρεη ηηο ηζνζηαζκηθέο ηνπ παξαπιεύξωο ζρήκαηνο. Να A f 1
δηεξεπλεζεί αλ είλαη νηνλεί θνίιε ή νηνλεί θπξηή θαη λα βξεζνύλ ηα πξόζεκα
x
ηωλ κεξηθώλ παξαγώγωλ ζην ζεκείν A .
18
Να ραξαθηεξηζηνύλ ωο πξνο ην πξόζεκό ηνπο νη παξαθάηω ηεηξαγωληθέο κνξθέο. Σε θάζε πεξίπηωζε
λα δνζεί θαη ν αληίζηνηρνο ζπκκεηξηθόο πίλαθαο:
Q1(x,y)  x2  xy, Q2 (x,y,z)  x2  xy  z2
19
Να δηαπηζηωζεί όηη ε ζπλάξηεζε f(x, y)  x  y είλαη θνίιε.
20
Δίλεηαη ε ζπλάξηεζε: f(x,y)  x2  xy  x  y . Να βξεζεί ην ζηάζηκν ζεκείν ηεο θαη ζην ζεκείν απηό λα
ππνινγηζηνύλ ε γξακκηθή θαη ε παξαβνιηθή ηεο πξνζέγγηζε.
21
Να βξεζνύλ νη κεξηθέο παξάγωγνη θαη ε γξακκηθή πξνζέγγηζε ηεο ζπλάξηεζεο (1  x)α (1  y)β , ζην (0,0)
22
Θεωξνύκε ηελ ζπλάξηεζε: f(x,y)   ln x  y , γηα {x  0,y  0} . Να βξεζνύλ θαη λα ζθηαγξαθεζνύλ:
1. Η δηαλπζκαηηθή παξάγωγνο ζην ζεκείν (1,2)
2. Η ηζνζηαζκηθή πνπ δηέξρεηαη από ην ίδην ζεκείν, θαζώο θαη ε αληίζηνηρε πάλω ζηαζκηθή
23
Θεωξνύκε ηε ζύλζεζε ζπλαξηήζεωλ: {w  w(z,t), z  z(x,y), y  y(x)} . Να δνζεί ην δέληξν εμάξηεζεο, θαη λα
δηαηππωζνύλ νη ηύπνη αιπζωηήο παξαγώγηζεο.
24
Η ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη θζίλνπζα.
1. Να γίλεη ην γξάθεκα κηαο ηζνζηαζκηθήο θαη ηεο δηαλπζκαηηθήο παξαγώγνπ
2. Αλ είλαη θαη θπξηή λα δηεξεπλεζεί αλ νξίδεη θζίλνληα ή αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο.
25
Μηα ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη x  θζίλνπζα, κε ηζνζηαζκηθέο όπωο ζην ζρήκα παξαπιεύξωο.
1. Να πξνζδηνξηζηεί ε κνλνηνλία ηεο ωο πξνο y y
2. Να δηεξεπλεζεί αλ ε ζπλάξηεζε νξίδεη θζίλνληα ή αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο
ηνπ y από ην x .
x
3. Να γίλεη ην γξάθεκα ηεο δηαλπζκαηηθήο παξαγώγνπ.
 Τέζη II. Λύζεηο
1
Οη εμηζώζεηο: {xy  v, x  2y  w} νξίδνπλ πιεγκέλα ηα {x,y} ωο ζπλαξηήζεηο ηωλ {v,w} . Να βξεζεί ε κεξηθή
παξάγωγνο ηνπ x ωο πξνο v .
Λύζε 1. Με ηνπο ηύπνπο πιεγκέλεο παξαγώγηζεο:
fv fy 1
(f,g) x
f(x,y,v,w)  xy  v  0  x (v,y) gv gy 0 2 2 2
 
(f,g)
   
g(x,y,v,w)  x  2y  w  0  v fx fy y x 2y  x 2y  x
(x,y) gx gy 1 2
Λύζε 2. Με πιεγκέλε παξαγώγηζε ωο πξνο v , κε ζηαζεξό w :
xy  v  x v y  xy v  1 x v y  x(  x v / 2)  1 2
    2x v y  x v x  2  x v 
x  2y  w  x v  2y v  0  y v   x v / 2  2y  x
Λύζε 3. Λύλνληαο ηηο εμηζώζεηο αιγεβξηθά ωο πξνο {x,y} γηα λα βξνύκε ηελ ζπλάξηεζε: x  x(v,w) .
2
Δίλεηαη ε ζπλάξηεζε f(v,w)  v1 2 w . Να γίλεη ην γξάθεκα κηαο ηζνζηαζκηθήο ζηε ζεηηθή πεξηνρή, θαη λα
βξεζεί ν ξπζκόο ππνθαηάζηαζεο ηνπ v ωο πξνο ην w όηαλ (v  3,w  2) .
Λύζε. Η ηζνζηαζκηθή έρεη ηελ κνξθή ππεξβνιήο:
v
v1/ 2 w  c  v  c2 / w2
Ο ξπζκόο ππνθαηάζηαζεο δίλεηαη από ηνλ ηύπν πιεγκέλεο παξαγώγηζεο:
dv f v1/ 2 2v 23
  w   1/ 2    3
dw fv v w/2 w 2
Παξαηήξεζε. Δλαιιαθηηθά, κπνξνύκε λα παξαγωγίζνπκε ηελ ζπλάξηεζε w
ππνθαηάζηαζεο πνπ βξήθακε:
c2 dv c2
v   2 , όπνπ: w  2, c  f(3,2)  31/ 22
w2 dw w3
Αληηθαζηζηώληαο, βξίζθνπκε:
dv c2 3  22
 2 3  2 3  3
dw w 2
3
Να βξεζεί ε γξακκηθή πξνζέγγηζε ζην (0,0) ηεο ζπλάξηεζεο: f(x,y)  (1  x)(1  y)
Λύζε. Βξίζθνπκε ηηο ηηκέο ηεο ζπλάξηεζεο θαη ηωλ παξαγώγωλ ηεο ζην ζεκείν (0,0) :
f0  f(0,0)  1, fx  1  y  1, fy  1  x  1
Βξίζθνπκε ηελ γξακκηθή πξνζέγγηζε:
(1  x)(1  y)  f0  fx x  fy y  1  x  y
Παξαηήξεζε. Δπεηδή είλαη πνιπωλπκηθή, κπνξνύκε ελαιιαθηηθά λα αλαπηύμνπκε ζε δπλάκεηο ηωλ
x  0  x,y  0  y} , θαη λα θξαηήζνπκε κόλν ηνπο όξνπο κέρξη 1εο ηάμεο:
(1 x)(1  y)  1 x  y  xy  1 x  y
4
Να δηαπηζηωζεί όηη ε ζπλάξηεζε f(x, y)  x  y είλαη θνίιε.
Λύζε. Υπνινγίδνπκε ηνλ εζζηαλό πίλαθα ηεο 2εο παξαγώγνπ. Βξίζθνπκε:
fx  x 1/ 2 / 2   fxx   x 3 / 2 / 4 fxy  0 
f(x,y)  x  y    f   H   
fy  y 1/ 2
/ 2 
f
 f  0 f   y 3 / 2
/ 4 
 yx yy 
Η ζπλάξηεζε είλαη (γλήζηα) θνίιε δηόηη ν παξαπάλω πίλαθαο είλαη αξλεηηθά νξηζκέλνο:
fxx  1/ 4x 3 / 2  0, fyy  1/ 4x 3 / 2  0
Δ f  Hf  fxx fyy  fxy2  ( 1/ 4x 3 / 2 )( 1/ 4y 3 / 2 )  1/ 16x 3 / 2 y 3 / 2  0

5
Θεωξνύκε ηε ζύλζεζε ζπλαξηήζεωλ: {w  w(z), z  z(x,y), y  y(x),x  x(t)} . Να δνζεί ην δέληξν εμάξηεζεο,
θαη λα δηαηππωζνύλ νη ηύπνη αιπζωηήο παξαγώγηζεο.
Λύζε. Έρνπκε κόλν κηα ηειηθά αλεμάξηεηε κεηαβιεηή t , κε 2 δηαδξνκέο, νπόηε ζα έρνπκε κόλν έλαλ ηύπν αιπζωηήο
παξαγώγηζεο, κε 2 όξνπο:
{w  w(z), z  z(x,y), y  y(x),x  x(t)}  w  w(t)
dw dw z dx dw z dy dx
 
dt dz x dt dz y dx dt
6
Η ζπλάξηεζε f(x,y) έρεη ηηο ηζνζηαζκηθέο ηνπ παξαπιεύξωο ζρήκαηνο. Να βξεζεί
ηα πξόζεκα ηωλ κεξηθώλ παξαγώγωλ ζην ζεκείν A , θαη λα ραξαθηεξηζηεί ε y f 2
ζπλάξηεζε ωο νηνλεί θνίιε ή νηνλεί θπξηή. f 1
Λύζε. A
x
1. Η δηαλπζκαηηθή θιίζε f  δείρλεη πξνο ηελ πάλω ζηαζκηθή πεξηνρή, αξηζηεξά-
πάλω, νπόηε έρνπκε: y fy
fx  0, fy  0
fx f 1
Δμάιινπ ε ηηκή ηεο ζπλάξηεζεο απμάλεη από ην 1 ζην 2, όηαλ ην x ειαηηώλεηαη ή
f 1 f 1
όηαλ ην y απμάλεη.
x
2. Η θάηω ζηαζκηθή: f  1 είλαη θπξηή, θαη επνκέλωο ε ζπλάξηεζε είλαη νηνλεί
θπξηή.

7
Να βξεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο fx ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y)  max{2x,y  x}
Λύζε. Η ζπλάξηεζε είλαη ηκεκαηηθά νξηζκέλε:
2x αν 2x  x  y  x  y y  x  fx  2
f(x,y)  max{2x,y  x}  
 x  y αν x  y
Δπνκέλωο: y  x  fx  1
2 αν x  y
fx   yx
1 αν x  y

8
Θεωξνύκε ηε ζπλάξηεζε: f(x,y)  x  y2 . Να γίλνπλ ηα γξαθήκαηα ηωλ ηζνζηαζκηθώλ ηεο θαη λα δηεξεπλεζεί
αλ ε ζπλάξηεζε είλαη νηνλεί θνίιε ή νηνλεί θπξηή. y
Λύζε. Οη ηζνζηαζκηθέο είλαη πιάγηεο παξαβνιέο πξνο ηα δεμηά:
f(x,y)  x  y2  c  x  y2  c
x  y2  c
Οη πάλω ζηαζκηθέο είλαη θπξηέο πεξηνρέο δηόηη δίλνληαη από ηηο αληζόηεηεο: c x
f(x,y)  x  y2  c  x  y2  c ,
πξνο ηα δεμηά ηεο πιάγηαο παξαβνιήο. Δπνκέλωο είλαη νηνλεί θνίιε
9
Γηα ηνλ παξαθάηω ζπκκεηξηθό πίλαθα λα βξεζεί θαη λα ραξαθηεξηζηεί ε αληίζηνηρε ηεηξαγωληθή κνξθή:
 0 1
S 
 1 0
Λύζε. Με {α  0, γ  0, β  1} ε ηεηξαγωληθή κνξθή είλαη:
Q  αx 2  γy2  2βxy  0x 2  0y2  2xy  2xy
Έρεη πξόζεκα θαη γλήζηα ζεηηθά θαη γλήζηα αξλεηηθά, επνκέλωο είλαη αόξηζηε. Δμάιινπ ηθαλνπνηεί ην θξηηήξην:
0 1
Δ  1  0
1 0
10
Θεωξνύκε όηη ην ζύζηεκα εμηζώζεωλ: {x  y  u, x2  y  v} νξίδεη πιεγκέλα ηα {x,y} ωο ζπλαξηήζεηο ηωλ
{u,v} . Να βξεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο ηνπ x ωο πξνο v .
Λύζε 1. Με ηνπο ηύπνπο πιεγκέλεο παξαγώγηζεο:
fv fy
(f,g) 0 1
f(x,y,u,v)  x  y  u  0  x (v,y) gv gy 1 1 1 1
 
(f,g)
   
g(x,y,u,v)  x  y  v  0 
2
v fx fy 1 1 1  2x 1  2x
(x,y) gx gy 2x 1
Λύζε 2. Με πιεγκέλε παξαγώγηζε ωο πξνο v , κε ζηαζεξό u :
x  y  u  x v  yv  0  1
   x v  2xx v  1  x v 
x  y  v
2
2xx v  y v  1 1  2x
Λύζε 3. Λύλνληαο ηηο εμηζώζεηο αιγεβξηθά ωο πξνο {x,y} γηα λα βξνύκε ηελ ζπλάξηεζε: x  x(v,w) .

11
Μηα ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη θζίλνπζα θαη νηνλεί θνίιε. Να γίλεη ην γξάθεκα ηωλ ηζνζηαζκηθώλ ηεο θαη λα
δηεξεπλεζεί αλ ε ζπλάξηεζε νξίδεη θζίλνληα ή αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο.
Λύζε.
1. Η ηζνζηαζκηθή ζα έρεη αξλεηηθή θιίζε δηόηη ε ζπλάξηεζε είλαη κνλόηνλε
2. Η πάλω ζηαζκηθή βξίζθεηαη αξηζηεξά –θάηω δηόηη ε ζπλάξηεζε είλαη θζίλνπζα, f c
θαη ζα είλαη θπξηή πεξηνρή δηόηη ε ζπλάξηεζε είλαη νηνλεί θνίιε.
3. Η θιίζε ηεο ηζνζηαζκηθήο γίλεηαη πην απόηνκε θαζώο ην x απμάλεη, θαη επνκέλωο
έρνπκε αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο f
12
Μηα ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη y  θζίλνπζα, κε ηζνζηαζκηθέο όπωο ζην ζρήκα y
παξαπιεύξωο. Να πξνζδηνξηζηεί ε κνλνηνλία ηεο ωο πξνο x , θαη λα f c
δηεξεπλεζεί αλ ε ζπλάξηεζε νηνλεί θπξηή ή νηνλεί θνίιε. x
Λύζε. Οη ηζνζηαζκηθέο έρνπλ αξλεηηθή θιίζε θαη επνκέλωο νη κεξηθέο
παξάγωγνη έρνπλ ην ίδην πξόζεκν, δηόηη: y
dy f f f
 x 0 x 0 f c x
dx fy fy
Γίλεηαη fy  0 , νπόηε ζα έρνπκε θαη fx  0 , δειαδή ε f είλαη επίζεο
x  θζίλνπζα, όπωο θαίλεηαη θαη από ηελ θαηεύζπλζε ηεο δηαλπζκαηηθήο παξαγώγνπ ζην ζρήκα. Από ην
ζρήκα επίζεο δηαπηζηώλνπκε όηη ε πάλω ζηαζκηθή πεξηνρή είλαη θπξηή θαη επνκέλωο ε ζπλάξηεζε είλαη
νηνλεί θνίιε.
13
Σην γξάθεκα παξαπιεύξωο δίλνληαη δύν ηζνζηαζκηθέο κηαο
ζπλάξηεζεο f(x,y) . Να εθηηκεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο fy ζην ζεκείν y

A.
Λύζε. Μεηαβάιινληαο κόλν ην y , πεγαίλνπκε από ην ζεκείν A ζην
f 6 f 4
ζεκείν B , θαη βξίζθνπκε:
A
Δ y f  f(B)  f(A)  4  6  2
 Δ y f 2 20 1 x
  fy    1
Δy  yB  y A  5.5  1  4.5   Δy 4.5 45

14
Θεωξνύκε ηε ζύλζεζε ζπλαξηήζεωλ: {w  w(z), z  z(x,y), y  y(x), x  x(t)} . Να δνζεί ην δέληξν
εμάξηεζεο, θαη λα δηαηππωζνύλ νη ηύπνη αιπζωηήο παξαγώγηζεο.
Λύζε. {w  w(z), z  z(x,y), y  y(x), x  x(t)}  w  w(x(t),y(x(t)))  w(t)
w Έρνπκε ηειηθά κόλν κηα αλεμάξηεηε κεηαβιεηή, ηελ t , κε δύν δηαδξνκέο.
Δπνκέλωο ζα έρνπκε έλαλ ηύπν γηα νιηθή παξάγωγν κε δύν πξνζζεηηθνύο όξνπο
z
dw dw z dx dw z dy dx
x y   ή w t  w zzx xt  w zzy y x xt
dx dz x dt dz y dx dt
t x
t
15
Να ζθηαγξαθεζεί ε ηζνζηαζκηθή κηαο ζπλάξηεζεο f(x,y) πνπ είλαη θζίλνπζα θαη:
1. νηνλεί θνίιε 2. νξίδεη αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο ηνπ y από ην x
Λύζε. Η ζπλάξηεζε έρεη αξλεηηθέο κεξηθέο παξαγώγνπο: {fx  0, fy  0} . Δπνκέλωο
ε ηζνζηαζκηθή ζα έρεη αξλεηηθή θιίζε: y  fx / fy  0 . Η δηαλπζκαηηθή παξάγωγνο
y
θαηεπζύλεηαη πξνο θάηω αξηζηεξά, δείρλνληαο ηελ πάλω ζηαζκηθή.
1. Αλ ε ζπλάξηεζε είλαη νηνλεί θνίιε ηόηε ε πάλω ζηαζκηθή ζα είλαη θπξηή θαη y
f f c
βξίζθνπκε ην παξαπιεύξωο γξάθεκα.
2. Τν ίδην γξάθεκα καο δίλεη αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο, δηόηη ην κέηξν ηεο
θιίζεο y απμάλεη κε ην x .

16
Θεωξνύκε όηη ην ζύζηεκα εμηζώζεωλ: {x  y  u  1, x2  y  v  2} νξίδεη πιεγκέλα ηα {x,y} ωο
ζπλαξηήζεηο ηωλ {u,v} . Να βξεζεί ε κεξηθή παξάγωγνο ηνπ x ωο πξνο u .
Λύζε. Γξάθνπκε ην ζύζηεκα εμηζώζεωλ ζηελ θαλνληθή κνξθή κεηαθέξνληαο όιεο ηηο κεηαβιεηέο ζην
αξηζηεξό κέξνο. Σηε ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηνύκε ηνπο ηύπνπο πιεγκέλεο παξαγώγηζεο, ππνινγίδνληαο ηηο
Ιαθωβηαλέο νξίδνπζεο:
f(x, y,v, w)  x  y  u  1
g(x, y,v, w)  x 2  y  v  2
(f,g) fx  1 fy  1 (f,g) fu  1 fy  1
   1  2x ,  1
(x, y) gx  2x gy  1 (u, y) gu  0 gy  1
x (f,g) (f,g) 1 1
 /  
u (u, y) (x, y) 1  2x 1  2x
είλαη ε δεηνύκελε κεξηθή παξάγωγνο ζε πιεγκέλε κνξθή.
17
Η ζπλάξηεζε f(x,y) έρεη ηηο ηζνζηαζκηθέο ηνπ παξαπιεύξωο ζρήκαηνο. Να δηεξεπλεζεί αλ είλαη νηνλεί
θνίιε ή νηνλεί θπξηή θαη λα βξεζνύλ ηα πξόζεκα ηωλ κεξηθώλ παξαγώγωλ ζην ζεκείν A .
Λύζε. Η δηαλπζκαηηθή θιίζε δείρλεη ηελ θαηεύζπλζε αύμεζεο ηωλ ηηκώλ ηεο
ζπλάξηεζεο, δεμηά-πάλω. Δπνκέλωο ε ζπλάξηεζε είλαη: y f fy
f 2
1. x  θζίλνπζα, y  αύμνπζα, δηόηη έρεη fx  0 , fy  0 f A f 1
x
2. νηνλεί θπξηή δηόηη ε θάηω ζηαζκηθή f  1 είλαη θπξηή πεξηνρή f 1 x
18
Να ραξαθηεξηζηνύλ ωο πξνο ην πξόζεκό ηνπο νη παξαθάηω ηεηξαγωληθέο κνξθέο. Σε θάζε πεξίπηωζε
λα δνζεί θαη ν αληίζηνηρνο ζπκκεηξηθόο πίλαθαο:
Q1(x,y)  x2  xy, Q2 (x,y,z)  x2  xy  z2
Λύζε. Η ηεηξαγωληθή κνξθή: Q1 αληηζηνηρεί ζηνλ ζπκκεηξηθό πίλαθα:
 1 1/ 2   1 1/ 2 0 
S1    κε Δ  S1  (1)(0)  (1/ 2)  1/ 4  0
2

 1/ 2 0   
 1/ 2 0 0 
Σπκπεξαίλνπκε όηη είλαη αόξηζηε, δειαδή έρεη ηηκέο θαη γλήζηα ζεηηθέο θαη γλήζηα  0 0 1 

αξλεηηθέο. Η ηεηξαγωληθή κνξθή Q2 , γξάθεηαη:
Q2  Q1  z2
Γηα z  0 ζπκπίπηεη κε ηελ Q1 νπόηε επίζεο έρεη ακθόηεξα ηα πξόζεκα, θαη επνκέλωο είλαη αόξηζηε.
Γίλνπκε θαη ηνλ αληίζηνηρν ζπκκεηξηθό πίλαθα παξαπιεύξωο.

19
Να δηαπηζηωζεί όηη ε ζπλάξηεζε f(x, y)  x  y είλαη θνίιε.
Λύζε. Υπνινγίδνπκε ηνλ εζζηαλό πίλαθα ηεο 2εο παξαγώγνπ. Βξίζθνπκε:
fx  x 1/ 2 / 2   fxx   x 3 / 2 / 4 fxy  0 
f(x,y)  x  y    f   Hf   
fy  y 1/ 2
/ 2   fyx  0 fyy   y 3 / 2
/ 4 
Η ζπλάξηεζε είλαη (γλήζηα) θνίιε δηόηη ν παξαπάλω πίλαθαο είλαη αξλεηηθά νξηζκέλνο:
fxx  1/ 4x 3 / 2  0, fyy  1/ 4x 3 / 2  0
Δ f  Hf  fxx fyy  fxy2  ( 1/ 4x 3 / 2 )( 1/ 4y 3 / 2 )  1/ 16x 3 / 2 y 3 / 2  0

20
Δίλεηαη ε ζπλάξηεζε: f(x,y)  x2  xy  x  y . Να βξεζεί ην ζηάζηκν ζεκείν ηεο θαη ζην ζεκείν απηό λα
ππνινγηζηνύλ ε γξακκηθή θαη ε παξαβνιηθή ηεο πξνζέγγηζε.
fx  2x  y  0 

Λύζε. Έρεη ην ζηάζηκν:   (x 0  1, y 0  3)
fy  x  1  0 
Σην ζεκείν απηό νη πξώηεο παξάγωγνη είλαη κεδεληθέο, νπόηε ε γξακκηθή πξνζέγγηζε δίλεηαη από ηε ζηαζεξή
ζπλάξηεζε:
f(1,  3)  4
Η παξαβνιηθή πξνζέγγηζε ζπκπίπηεη κε ηελ ίδηα ηελ ζπλάξηεζε, δηόηη απηή είλαη παξαβνιηθή. Πξάγκαηη έρνπκε:
fxx  2, fxy  1, fyy  0 , θαη ε παξαβνιηθή πξνζέγγηζε είλαη:
4  [2(x  1)  2(x  1)(x  3)]  x2  xy  x  y
21
Να βξεζνύλ νη κεξηθέο παξάγωγνη θαη ε γξακκηθή πξνζέγγηζε ηεο ζπλάξηεζεο (1  x)α (1  y)β , ζην (0,0)
Λύζε
fx  α(1  x)α1(1  y)β fx (0,0)  α
1. Μεξηθέο παξάγωγνη: f(x,y)  (1  x)α (1  y)β   
fy (0,0)  β
β 1
fy  (1  x) β(1  y)
α

2. Γξακκηθή πξνζέγγηζε: f(0,0)  fx (0,0)x  fy (0,0)y  1  αx  βx

22
Θεωξνύκε ηελ ζπλάξηεζε: f(x,y)   ln x  y , γηα {x  0,y  0} . Να βξεζνύλ θαη λα ζθηαγξαθεζνύλ:
1. Η δηαλπζκαηηθή παξάγωγνο ζην ζεκείν (1,2)
2. Η ηζνζηαζκηθή πνπ δηέξρεηαη από ην ίδην ζεκείν, θαζώο θαη ε αληίζηνηρε πάλω ζηαζκηθή
Λύζε
1. Γηαλπζκαηηθή παξάγωγνο: y  lnx  2
{fx  1/ x  1, fy  1}  f   (1,1) , δείρλεη αξηζηεξά πάλω f
2. Ιζνζηαζκηθή: f(x,y)  f(1,2)   ln x  y  2  y  ln x  2 2
Γίλεηαη από ην γξάθεκα ηεο ινγαξηζκηθήο ζπλάξηεζεο κεηαηνπηζκέλν πξνο ηα πάλω
θαηά 2 κνλάδεο. 1
3. Πάλω ζηαζκηθή: f(x,y)  f(1,2)   ln x  y  2  y  ln x  2
Βξίζθεηαη πάλω από ηελ θακπύιε ηεο ηζνζηαζκηθήο, ζηελ θαηεύζπλζε πνπ δείρλεη θαη ε
δηαλπζκαηηθή παξάγωγνο.
23
Θεωξνύκε ηε ζύλζεζε ζπλαξηήζεωλ: {w  w(z,t), z  z(x,y), y  y(x)} . Να δνζεί ην δέληξν εμάξηεζεο, θαη λα
δηαηππωζνύλ νη ηύπνη αιπζωηήο παξαγώγηζεο.
Λύζε {w  w(z,t), z  z(x,y), y  y(x)}  w  w(z(x,y(x)),t)  w(x,t)
w Έρνπκε ηειηθά δύν αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο:
1. Τελ x , κε δύν δηαδξνκέο θαη επνκέλωο κεξηθή παξάγωγν κε δύν πξνζζεηηθνύο όξνπο
z t w w z w z dy
x y   ή w x (x,t)  w z (z,t)z x (x,y)  w z (z,t)z y (x,y)y (x)
x z x z y dx
2. Τελ t , κε κηα δηαδξνκή θαη επνκέλωο κεξηθή παξάγωγν κε κόλν έλαλ πξνζζεηηθό όξν:
x w w
 ή w t (x,t)  w t (z,t)
t t
Παξαηήξεζε. Γηαθξίλνπκε ηηο δύν δηαθνξεηηθέο ζπλαξηήζεηο, ηελ αξρηθή w(z,t) θαη ηελ ηειηθή ζύλζεζε πνπ
πξνθύπηεη κεηά ηηο αληηθαηαζηάζεηο: w(x,t) . Τν θνηλό ζύκβνιν w παξηζηάλεη ηελ ίδηα εμαξηεκέλε κεηαβιεηή.
24
Η ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη θζίλνπζα.
1. Να γίλεη ην γξάθεκα κηαο ηζνζηαζκηθήο θαη ηεο δηαλπζκαηηθήο παξαγώγνπ
2. Αλ είλαη θαη θπξηή λα δηεξεπλεζεί αλ νξίδεη θζίλνληα ή αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο.
Λύζε.
1. Η ηζνζηαζκηθή ζα έρεη αξλεηηθή θιίζε δηόηη ε ζπλάξηεζε είλαη κνλόηνλε

f(x,y)  c  y  y(x) κε {fx  0, fy  0} 

dy f
 x 0 f c
dx fy
f
Η δηαλπζκαηηθή παξάγωγνο f   (fx ,fy ) ζα δείρλεη θάηω αξηζηεξά πξνο ηελ πάλω ζηαζκηθή.
2. Δθόζνλ είλαη θπξηή ζα είλαη θαη νηνλεί θπξηή, δειαδή ε θάηω ζηαζκηθή ζα είλαη θπξηή πεξηνρή, όπωο ζην
γξάθεκα παξαπιεύξωο. Παξαηεξνύκε όηη ε ζπλάξηεζε f(x, y) νξίδεη θζίλνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο δηόηη ε θιίζε
ηεο ηζνζηαζκηθήο γίλεηαη ιηγόηεξν απόηνκε θαζώο ην x απμάλεη.
25
Μηα ζπλάξηεζε f(x,y) είλαη x  θζίλνπζα, κε ηζνζηαζκηθέο όπωο ζην ζρήκα παξαπιεύξωο.
1. Να πξνζδηνξηζηεί ε κνλνηνλία ηεο ωο πξνο y y
2. Να γίλεη ην γξάθεκα ηεο δηαλπζκαηηθήο παξαγώγνπ.
3. Να δηεξεπλεζεί αλ ε ζπλάξηεζε νξίδεη θζίλνληα ή αύμνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο f x
ηνπ y από ην x .
Λύζε
1. Οη ηζνζηαζκηθέο: f(x,y)  c έρνπλ αξλεηηθή θιίζε θαη επνκέλωο νη κεξηθέο παξάγωγνη έρνπλ ην ίδην πξόζεκν,
ζύκθωλα κε ηνλ ηύπν πιεγκέλεο παξαγώγηζεο:
dy f f
 x 0 x 0
dx fy fy
Γίλεηαη fx  0 , νπόηε ζα έρνπκε θαη fy  0 , δειαδή ε f είλαη επίζεο y  θζίλνπζα,
2 όπωο θαίλεηαη θαη από ηελ θαηεύζπλζε ηεο δηαλπζκαηηθήο παξαγώγνπ f  ζην ζρήκα.
3. Από ην ζρήκα επίζεο δηαπηζηώλνπκε όηη θαζώο ην x απμάλεη ε θιίζε ηεο ηζνζηαζκηθήο είλαη θζίλνπζα ζην
κέηξν: y (x)  , θαη επνκέλωο ε ζπλάξηεζε νξίδεη θζίλνληα ξπζκό ππνθαηάζηαζεο. Δμάιινπ ηθαλνπνηείηαη θαη ην
αλαιπηηθό θξηηήξην όηη ηα {y,y} έρνπλ αληίζεην πξόζεκν: {y  0, y  0} .