Συναρτήσεις-Εξισώσεις

ΑΣΚΗΣΗ 1η: Να γίνουν τα γραφήματα των παρακάτω συναρτήσεων, χωρίς ειδική

μελέτη.

Λύση:

x +1
• f (x) = , x ∈ R*
x

Για κάθε x≠0, έχουμε:

x +1 x 1 1
f (x) = = + = 1+ , x ∈ R*
x x x x

(Η y=1 είναι η βοηθητική μας συνάρτηση)

2x 3 − x 2 + 1
• f (x) = , x ∈ R*
x

Για κάθε x≠0, έχουμε:

2x 3 − x 2 + 1 2x 3 x 2 1 1
f (x ) = = − + = 2x 2 − x + , x ∈ R *
x x x x x

1
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Γνωρίζουμε ότι η συνάρτηση τριώνυμο
g(x) =ax2 +βx+γ με α ≠0 και x∈R έχει :
β ∆
o Για α>0, ελάχιστο το σημείο K ( − 2α , − 4α )
β ∆
o Για α<0,μέγιοστο το σημείο K (− ,− )
2α 4α

(Η 2x2−x η βοηθητική μας συνάρτηση)

Oπότε g(x)=2x2−x, x∈R με α=2, β=1, γ=0 και Δ=1 > 0, άρα η g παρουσιάζει
β 1  β  1 1
στη θέση xo= − = ελάχιστο το g  −  = g  = −
2α 4  2α  4 8

Επομένως η γραφική παράσταση της Cf είναι :

x +1
• f (x) = , x ∈ R − {1}
x −1
Για κάθε x ≠ 1, έχουμε:

2
 x +1 x −1+ 2 x −1 2 2
f (x ) = = = + = 1+ , x ∈ R − {1}
x −1 x −1 x −1 x −1 x −1
(Η y=1 είναι η βοηθητική μας συνάρτηση)
οπότε η γραφική παράσταση της συνάρτησης της f είναι:

2x 3 − x 2 + 1
• f (x) = , x ∈ R − {1}
x −1
Αρχικά, κάνουμε τη διαίρεση του 2x3−x2+1 με το (x−1), οπότε έχουμε:

Άρα 2x3−x2+1=(x−1)(2x2+x+1)+2

Επομένως, για κάθε x≠1, έχουμε:

2 x 3 − x 2 + 1 ( x − 1)(2 x 2 + x + 1) + 2 2
f (x) = = = 2x 2 + x + 1 + , x≠1
x −1 x −1 x −1

3
 (Η g(x)=2x2+x+1 είναι η βοηθητική μας συνάρτηση)

β 1
Η g(x)=2x2+x+1 παρουσιάζει στη θέση xo= − = ελάχιστο, το
2α 4
 β  1 1
g−  = g  = − .
 2α  4 8

• f ( x ) = ( x − 1) , x ∈ R
3

4
 2
−
• f ( x ) = ( x + 1) , x ∈ (−1,+∞)
3

5
• f ( x ) = x − 2 x , x ∈ [0,+∞ )

x ≥0
f(x)=0 ⇔ x − 2x = 0 ⇔ x = 2 x ⇔ x=4x2 ⇔ 4x2−x=0 ⇔ x(4x−1)=0 ⇔

1
x=0 ή x=
4

•
6
• f ( x ) = ln( x + 1) − x , x ∈ ( −1,+∞ )

7
 ( −∞ ) −( −1)
αφού lim+ (ln(x + 1) − x ) = − ∞ και
x → −1

ln( x + 1) ( +∞ )( 0 −1)
lim (ln( x + 1) − x ) = lim x ( − 1) = − ∞
x → +∞ x → +∞ x (*)

+∞ 1
( )
ln( x + 1) + ∞
= lim x + 1 = lim
1
(*) επειδή lim =0
x → +∞ x DLH x → +∞ 1 x → +∞ x + 1

• f(x)=min{x−1, x−2}, x∈(0,+∞)

1 1 x >0
x−1 ≥ x−2 ⇔ ≥ 2 ⇔ x ≥ 1
x x
1 1 x >0
x−1 ≤ x−2 ⇔ ≤ 2 ⇔ 0 < x ≤ 1
x x

x −1 , 0< ≤1
oπότε f(x)=
x −2 , ≥1

8
 f(x)= 4x − 1, x ∈  ,+∞ 
1
•
4 
1
Για κάθε x ≥ , έχουμε :
4
1
f ( x) = 4x −1 = 4 x −
4

• f(x)=sin2x, x∈R

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν f (x) = sin(ωx) ή g(x) = cos(ωx)

2π
τότε η περίοδος είναι T= .
ω

2π 2 π
Περίοδος : T = = =π
ω 2

9
 x 0 π π 3π π
4 2 4
2x 0 π π 3π 2π
2 2
Sin2x 0 1 0 -1 0

x
• f(x)= cos , x ∈ R
2
2π 2π
Περίοδος: T = = = 4π .
ω 1
2
x 0 π 2π 3π 4π
x 0 π π 3π 2π
2 2 2
Cos( )
x 1 0 -1 0 1
2

10
  π π 
• f(x)= cos x −  = cos − x  = sin x , x ∈ R
 2 2 

11
  0, αν x < 0
• f(x)=x+ x = 
2 x , αν x ≥ 0

x − 1, αν x < 0
• f(x)= =
x 1, αν x≥0

12
Άσκηση 2η: Να βρεθούν οι θετικές λύσεις (x,y) των παρακάτω εξισώσεων και
συστημάτων, όπου οι παράμετροι (α,β) είναι θετικές.

Λύση:
3
2 2 − 3
− − 1 1 2
• 2x 3
−1 = 0 ⇔ x 3
= ⇔x =  ⇔x=2 =2 2
2
2 2
1
β  β  α −1
• αx α−1
−β=0 ⇔ x α−1
= ⇔ x = 
α α
 − 14 14  − 14 14  1 1
− ln x + ln y = ln α ( + )
x y − α = 0 x y = α λογαρυθµίζω 4 4
•  3 −1 ⇔ 3 1 ⇒  ⇒
− 3 1
 x 4 y 4 − β = 0  x 4 y 4 = β  ln x − ln y = ln β
 4 4
 1  ln x = 2(ln α + ln β)
 ln x = ln α + ln β
 2 ⇔ ⇔
− ln x + ln y = 4 ln α − 2(ln α + ln β) + ln y = 4 ln α

 ln x = 2 ln αβ  ln x = ln(αβ) 2 x = (αβ) 2
 ⇔ ⇔
ln y = 6 ln α + 2 ln β ln y = ln(α β ) y = α β
6 2 6 2

Άσκηση 3η: Να βρεθεί η αντίστροφη f-1(x) της συνάρτησης f(x)=x-2 στο θετικό
διάστημα και να γίνουν τα γραφήματά τους στο ίδιο σύστημα συντεταγμένων. Να
γίνει το ίδιο και για την f(x)= x − 1 .

Λύση:

1
f(x)=x-2= , x∈(0,+∞)
x2
1
1 y >0 2 1 x > 0 1 y >0 y −
Έχουμε y=f(x) y= 2
⇔ x = ⇔ x= ⇔ x ( y ) = = y 2
, y>0
x y y y

1
−
δηλαδή f-1(x)= x 2
,x>0

13
• f(x)= x − 1 , x ≥ 1
y≥ 0
Έχουμε y=f(x) ⇔ y= x − 1 ⇔ y2=x−1 ⇔ x=y2+1 ⇔ x(y)=y2+1, y≥0
f-1(x)=x2+1, x ≥ 0

Άσκηση 4η: Να βρεθούν τα γραφήματα των παρακάτω παραστάσεων:

Λύση:

• 2x+3y=8 (γραμμική εξίσωση)

x 0 4
y 8/3 0

14
• −2x+4y=4 (γραμμική εξίσωση)
x 0 -2
y 1 0

1 3 x >, y>0 3 1 1
− −
• x4y4 =1 ⇔ y4 = x 4
⇔y=x 3

15
• (x2+y2)1/2=3 x2+y2=9 ( κυκλος με κεντρο την αρχη των αξονων και ακτινα
ρ=3)
Σημειωση:Γνωριζουμε ότι η εξισωση του
κυκλου με κεντρο Κ(x0,yo) και ακτινας ρ είναι:
( C ) : (x-x0)2 + (y-yo)2=ρ2

• x3+y=2 ⇔ y=2−x3, x∈R

16
• x4+y=1 ⇔ y=1−x4, x∈R

Άσκηση 5η: Να γίνουν τα γραφήματα των παρακάτω ανισοτήτων στη θετική περιοχή
και να διερευνηθεί αν οι περιοχές είναι κυρτές.

Λύση:
• 2x+y ≤ 4 x 0 2
Αρχικά σχεδιάζουμε την 2x+y=4 y 4 0

Κάθε γραμμική ανισότητα είναι κλειστή κυρτή περιοχή

17
 1 3
• x2y4 ≤1

Αρχικά σχεδιάζουμε την εξίσωση X1/2y3/4=1. Έχουμε x1/2y3/4=1 y=x-2/3

(σύμφωνα με την προηγούμενη άσκηση)

x1/2y3/4 ≤ 1, μη κυρτή περιοχή και x1/2y3/4 ≥ 1, κυρτή περιοχή

• y+lnx ≥ 1

Αρχικά σχεδιάζουμε την εξίσωση y+lnx=1 ⇔ y=1−lnx, x > 0

18
• x2+4y2 ≥ 5
x2 y2
Αρχικά σχεδιάζουμε την εξίσωση x2+4y2=5 ⇔ 2
+ 2
= 1 , (έλλειψη)
5  5
 
 2 
 

Άσκηση 6η: Να βρεθούν τα γραφήματα των τροχιών:

Λύση:
• { =1−2 , =4 }

x = 1 − 2t 2 t = 1 − x 1− x
Έχουμε  ⇔ ⇔y=4 ⇔ y = 2 − 2x
 y = 4t  y = 4t 2

Γράφημα τροχιάς:

Καθώς το t αυξάνεται, το x μειώνεται και το y αυξάνεται.

19
• {x=3−2t , y=t2+1}
Έχουμε
 3− x
x = 3 − 2t 2 t = 3 − x
2
t = 3− x  1
 ⇔ ⇔ 2 ⇔y =   + 1 ⇔ y = ( x − 3) + 1
2

 y = t 2
+ 1  y = t 2
+ 1  y = t + 1
2  2  4
Γράφημα τροχιάς:

καθώς το t αυξάνεται, το x μειώνεται και το y αυξάνεται.

Άσκηση 7η: Να γίνουν τα γραφήματα των x2+2y2−2x=7, x2+2y2−x ≤ 7.

Λύση:

Αρχικά σχεδιάζουμε την εξίσωση x2+2y2−2x=7 ⇔ (x2-2x+1)+2y2=8 ⇔

20
 ( x − 1) 2 y2
(x−1)2+2y2=8 ⇔ + = 1 (έλλειψη)
(2 2 ) 2 22

Κυρτή περιοχή

Άσκηση 8η: Για το καθένα απ τα παρακάτω ζεύγη εξισώσεων να γίνουν τα

γραφήματα στο ίδιο σύστημα συντεταγμένων χρησιμοποιώντας μετατοπίσεις. Σε
κάθε περίπτωση , να βρεθούν οι τομές με τους άξονες.

Λύση:

• {y−lnx=0 , y−1=ln(x+2)}

Η εξίσωση y=lnx τέμνει τον άξονα x’x στο σημείο Β(1,0) και δεν τέμνει τον
άξονα y’y. Η εξίσωση y=ln(x+2)+1 τέμνει τον άξονα x’x στο σημείο Γ(1/e−2,0)

21
 αφού y=0 ⇔ ln(x+2)=-1 x+2=e-1 ⇔ x=1/2−2 και τον άξονα y’y στο σημείο
Δ(0,ln2+1)

• {xy2=4, (x−1)(y+3)2=4}

H εξίσωση xy2=4 δε τέμνει τους άξονες , αφού x και y διάφορο του 0. H

εξίσωση (x−1)(y+3)2=4 τέμνει τον άξονα χ’χ στο σημείο Α(13/9,0) αφού για y=0
έχουμε (x-1)(0+3)2=4 x-1=4/9 ⇔ x=13/9 και δεν τέμνει τον άξονα y’y , αφού
για x=0 έχουμε(−1)(y+3)2=4 (y+3)2=−4, αδύνατη.

22