Les 20

1. Inleiding
 Confucius
o Latijnse naam van de filosoof Kong Fuzi 孔夫子
o Geboren in de staat Lu
o Onregelmatige ambtelijke carrière
o Hij richtte in de staat Lu een soort filosofische school op
 Lunyu 論語
o “uitspraken”
o Bloemlezing uit de belangrijkste uitspraken van Confucius zoals hij ze heeft
verwoord tijdens zijn onderricht
o In de vroege 4e eeuw v.C opgetekend door zijn volgelingen
o Bondigheid  deels orale traditie die schriftelijk werd ondersteund
o Benadrukt het moreel gedrag van de mens als individu en de functie van de mens
in de samenleving
o Tijdens de Song dynastie opgenomen in de confucianistische canon
 Mencius
o Doorgedreven systematisering van de principes van de meester
 Ru 儒
o Confucianistische leer
o “Aristocraat, literaat”
Enkele principes
 Confucius
o Leven van de mens op aarde als lid van een maatschappij
o Streeft naar het herstel van de geïdealiseerde instellingen van de vroege Zhou-
periode
o Belangrijk concept ren 仁 = verhouding tot de anderen (“menslievendheid”)
 Veruitwendiging van ren = li 禮 (“regels van goed gedrag”)
 Natuurlijk en aangeboren (komt van de hemel)
 Als iedereen dit volgt  vrede
 Versterkt de vraag naar een statische maatschappij
 Grote nadruk op de studie en praktische toepassing van ren en li
o Studie dient tot het verwerven van politieke vaardigheden om de gemeenschap te
dienen en tot het verwerven van morele vaardigheden op persoonlijk vlak
o Begrip yi 義 = doen wat in een bepaalde situatie gepast is rekening houdend met
ren en li (“rechtvaardigheid”)
 Wie dit allemaal doet is een junzi 君子
 Ideale maatschappij
o Geleid door ren
o Vertegenwoordiger van ren op aarde = koning
 Blinkt uit door deugd (de 德)
 Mandaat van de hemel (tianming 天命)
 ‘zoon van de hemel’ (tianzi 天子)
 “Ik selecteer dat aan hem dat niet goed is, en dat verbeter ik dan.”
o Volgens de meest gangbare commentaren: Confucius bedoelt niet dat hij de andere
persoon corrigeert  hij beschouwt het slechte voorbeeld van anderen als een
soort spiegel voor zichzelf
 Hij zal dit ongewenste gedrag in zichzelf zal corrigeren
 o Vgl met wanneer Confucius zegt dat je van iedereen kan leren
 Iedereen kan een leraar zijn: ofwel door het goede voorbeeld te geven,
ofwel door het slechte voorbeeld te geven
 Populaire fatalistische visie
o Lot van de mens ligt vast en wordt bepaald door de Hemel
o Het moment van sterven ligt vast
 Het feit dat men rijk is of een hoge sociale rang geniet is voorbestemd 
kan op geen enkele manier gewijzigd worden door mensen
2. Grammatica
 已
o Wederkerend persoonlijk voornaamwoord
 思
o Shijing: stopwoord
o “denken, gedachten”
 無
o Ww “niet hebben”
o Partikel van negatie = 勿 (verbod)
 亡
o “niet hebben”
o Soms ook gelezen als 無
o Komt vaak voor zonder lv
 先
o Ww “eerst plaatsen”
 有/無
o Niet gevolgd door lv/nomen/genominaliseerde zin  lijken op bw equivalent aan
或/莫
 不。。。亦乎
o Retorische vraag
o 亦 als modaal partikel vormt een scheiding tussen het bijwoord van negatie 不 en
het SV dat erop volgt
 詩
o Verwijst naar de verzameling gedichten uit de 11e-7e eeuw v.C die later Shijing 詩
經 genoemd zal worden
 參
o Shen is de gegeven naam (名) van Zengzi (Meester Zeng)
 Een van de belangrijkste leerlingen van Confucius  volgens de traditie
Zisi 子思 (kleinzoon van Confucius) heeft onderwezen  op zijn beurt
Mencius onderwezen
o Samen met Yan Hui 顏回, Zisi en Mencius geëerd als de “Vier Waardigen” (sipei
四配) van het confucianisme
 而已矣
o Slotpartikel
o “en daarmee is het afgelopen”  dat is alles, het is niet meer dan dat
 韶
o Rituele muziek die wordt toegeschreven aan de mythische keizer (en cultuurheld)
Shun 舜
 於
 o + agens
 SV + lv
o Denominatief/causatief vertalen
 出門
o Confucianisme: onderscheid tussen hoe men zich gedraagt in privé-situaties,
binnen de context van de familie, en hoe men zich gedraagt in het openbare leven,
naar vreemden toe
 不得已(而)
o Vaste uitdrukking
o “niet anders kunnen dan”
3. Tekst
Boek 1: Xue Er 學而
子曰：「學而時習之，不亦說乎？有朋自遠方來，不亦樂乎？

人不知而不慍，不亦君子乎？」

子曰：「不患人之不己知，患不知人也。」

Boek 2: Wei Zheng 為政

子曰：「詩三百，一言以蔽之，曰『思無邪』。

Boek 4: Li Ren 里仁
子曰：「參乎！吾道一以貫之。」曾子曰：「唯。」子出。
門人問曰：「何謂也？」曾子曰：「夫子之道，忠恕而已矣。」

Boek 7: Shu Er 述而
子在齊聞韶，三月不知肉味。

曰：「不圖為樂之至於斯也！」

子曰：「三人行，必有我師焉。擇其善者而從之，

其不善者而改之。」

Boek 8: Tai Bo 泰伯
子曰：「興於詩，立於禮。成於樂。」

Boek 9: Zi Han 子罕
子曰：「吾未見好德如好色者也。」
Boek 12: Yan Yuan 颜淵
仲弓問仁。子曰：「出門如見大賓，使民如承大祭。

己所不欲，勿施於人。在邦無怨，在家無怨。」

仲弓曰：「雍雖不敏，請事斯語矣。」

司馬牛憂曰：「人皆有兄弟，我獨亡。」

子夏曰：「商聞之矣：死生有命，富貴在天。

君子敬而無失，與人恭而有禮。四海之內，皆兄弟也。

君子何患乎無兄弟也？」
子貢問政。子曰：「足食。足兵。民信之矣。」

子貢曰：「必不得已而去，於斯三者何先？」

曰：「去兵。」子貢曰：「必不得已而去，於斯二者何先？」

曰：「去食。自古皆有死，民無信不立。」

Boek 15: Wei Ling Gong 衛靈公

子曰：「志士仁人，無求生以害仁，有殺身以成仁。」