ROZMNAŻANIE HETEROWEGETATYWNE

Szczepienie polega na spowodowaniu zrośnięcia się dwóch oślin w taki sposób że w następstwie zabiegu rosną one i funkcjonują
jako jeden organizm . Część którą zaszczepiamy nazywamy zrazem a tę zaś na której szczepimy określa się mianem odkładki .
Natomiast końcowy produkt szczepienia nazywamy szczepem lub okulantem . zrazem jest zwykle fragment pędu a w przypadku gdy
ogranicza się on do jednego pąka nazywa się go oczkiem a zabieg łączeniu oczka z podkładką nazywamy okulizacją ( szczepienie
jednopąkowe). Wśród podkładek wyróżnić możemy podkładki generatywne które pochodzą z wysiewu nasion oraz podkładki
wegetatywne które możemy uzyskać w wyniku kopczykowania lub rozmnażania poprzez różnego rodzaju sadzonki. Szczepienie
stosujemy najczęściej w celu uzyskania nas interesujących form a jego powodzenie zależy od prawidłowego zrastania się zraza z
podkładką czyli obu komponentów.
Objawy niezgodności fizjologicznej:
-więdniecie
-szybkie zasychanie nasion
-z podkładki pojawia się dużo odrostów korzeniowych
-w miejscu okulizacji następuje załamanie róśliny
Wyróżniamy następujące etapy:
I wytwarzanie kalusa przez zrazy , podkładkę w miejscu ich zetknięcia się i wypełnieni przez kom . miękiszowe szczepimy
pomiędzy obiema komponentami . Kalus ten najczęściej powstaje z kambium.
II odróżnicowanie się z pewnych komórek z wytworzonych kalusa pewnych kom. 9 jest to tzw mostek kambialny i połączeniem
tkanki twórczej zraza i podkładka
III wytworzenie przez kambium obydwu komponentów nowych tkanek przewodzących łączących elementy przewodzące zraz i
podkładki – prawidłowe zrastanie zraza z podkładką zapewnia:
-ich zgodność anatomiczna i fizjologiczna.
-odpowiednie stadium aktywności fizjologicznej zraza i podkładki
-zdrowotność obu komponentów
-warunki zewnętrzne ( temp w zakresie 12-27 stopni ) + odpowiednie a wilgotność i dobre napowietrzanie.
Najczęściej w szkółkach jako podkładkę używa się tego samego i gatunku jakie ma pochodzenie zraz. Można używać podkładek
innego rodzaju ale musi istnieć zgodność fizjologiczna. Irgi na jarzębinie , grusze na pigwie, międzyrodzajowe.
Czynności warunkujące dobre przyjmowanie się szczepienia i okulizacji: dokładne wykonanie okulizacji,
zabezpieczenie przed zalewaniem żywicy, spowodowanie żeby kambium było aktywne po szczepieniu, dobre
docisniecie zraza do podkładki.
Narzędzia: noże(szczepaki do okulizacji na przystawke; sierpaki do przygotowywania odkładów okulizacji,
usuwa pedy boczne), wiązadła( folia szeroka, wąska, pasek gumowy), piłki, maści sadownicze.
Szczepienie r. nagozalążkowych: zrazami ulistnionymi2-3letnimi z miejsca dobrze nasłonecznionego, rzadko
bezlistnymi i jednorocznymi, podkładki to siewki lub sadzonki 2-4letnie doniczkowane. Formy pienne wysoko
sczepione na podkladkach4-6letnich. Na podkładce z miejsca szczepienia usuwamy igły, ze zraza usuwamy igły
i pedy boczne, paki kwiatowe. Nagozalążkowe szczepi się pozna zimą-wiosną i latem.
Metody szczepienia nagozalążkowych- na przystawkę boczną( wiosna po rozpoczęciu wegetacji), sz. Na
przystawke boczna za kore( stosow. Przy znacznie cieńszym zrazie), sz. Przez stosowanie ( stosow przy
podobnej grubości komponentów), sz w klin ( przed ruszeniem wegetacji).
Szczepienie roślin liściastych:-zwykle zrazami jednorocznymi przechowywanymi przez okres zimy lub
cientymi wczesną wiosną na podkładach 2-3 letnich rosnących lub w pomieszczenmiach(pojemnik lub nagi
korzeń)zwykle wykonywane od póżnej zimy do wiosny uśpionymi zrazami.
Metody szczepienia:
-przez stosowanie
-p.zbliżenie
-na przystawkę boczną
-za korę-korzuchową
-na sarnią nużkę(klin)
-w szparę-rozszczepienie
Metody szczepienia liściastych: sz. Przez stosowanie, przez zbliżenie, na przystawke boczna, za kore, w sarnią
nóżę, w klin.
Okulizacja
Zawsze w czasie wzrostu roślin(aktywność miazgi)
Sposoby okulizacji:
-śpiącym oczkiem zawsze wpełni wegetacji(VII-VIII)
-żywym oczkiem na pączku wegetacji(IV-V)
Zrazy- ● do okulizacji śpiącym oczkiem- pedy pobrane bezpośrednio przed okulizacja pozbawione lisci i
przechowywane w chlodnym miejscu do okulizacji. ● do okul żywym oczkiem- pędy pobrane pozna jesienia lub
koncem zimy i przechowywane w chlodnym miejscu, które nie rozpoczęły
Metody okulizacji: na przystawkę( chip-budding), w litere T, w odwrócona litere T, w krzyż, w łatkę,
pierścieniowo.
Zestawienie szczepien międzyrodzajowych: ●na chaenomeles- pyrus. ●na Crataegus- amelanchier, aronia,
pyrus, cydonia, sorbus.
● na cydonia- cotoneaster, pyrus, strobus, crataegus.
●na pyrus- cydonia, sorbus.
●na sorbus- amelanchier, aronia, crataegus, cydonia, maluj, pyrus.
Zraz
#do okulizacji żywym oczkiem-pędy pobrane póżną jesienią lub końcem zimy,przechowywanie w chłodnym
miejscu,te które nierozpoczeły wegetacji;
#do ok.śpiącym oczkiem-pendy pobrane bezpośrednio przed okulizacją pozbawione liściiprzechowywane
wchłodnym miejscu.
Metody:
#w literę T
#w odwruconą literę T
#na przystawkę –chip-buding
#w krzyż
#w łatkę
#pierścieniowa
Prowadzenie czopowe stosuje się gdy:
-okulizujemy,
-mamy roślinę wlasnokorzeniową lub siewkę.
Prowadzenie czopowe:-przycina się roślinę 20cm powyżej miejsca z
Którego uzyskujemy okulanta,gdy przyros osiągnie przyrost jak czop przywiązujemy go przy nasadce,gdy pend
będzie przerastał czop o 10cm przywiązujemy go przy wierzchołku czopa.Czop usuwamy lipiec początek
sierpnia, w takim czasie ponieważ roślina musi się zagoić.Cięcie rośliny na czop przed kwitnieniem cały okres
marca.Grupa roślin od których wycinamy czop tote które szybko zakanczają wegetacje.
Prowadzenie bezczopowe:-od razu wiosną usuwa się czop na gotowo czyli bez czopu 1-1,5cm nad
pąkiem.Musimy zasmarować miejsce cięcia koniec marca.
Prowadzenie szkółki:
1.Wykonanie planu nasadzeń:
-czas uprawy
-podobny sposób uprawy
-wymagania glebowe(dla uprawy w gruncie)
-wielkość pojemników(uprawa pojemnikowa)
2.Rozstawy w uprawie gruntowej:
-intensywność wzrostu roślin
-wym.pokarmowe
-wym.świetlne
-pracochłonność uprawy
zmechanizowanie prac dla
krzewów liściastych:5x10do80x30cm
dla żywopłotowych:
40x5do60x15cm
3.Przygotowanie kwater do sadzenia:
-przedplony
-nawożenie organiczne i mineralne
-wyrównanie kwater
4.Sadzenie:
-technika wyznaczania żędów
-jesień i wiosna
Przygotowanie roślin do sadzenia:
-cięci korzeni(10-15cm)
-pendów(15-30cm)
Technika sadzenia:
#sadzenie:
-w bruzdę
-sadzarką
-pod szpadel
Sposób sprawdzenia przyjęcia po okulizacji:
-suchy łatwo odpadający-oczko się przyjeło
-okulizacja bez ogonka rozwiązujemy oczka efekt okulizacji sprawdzamy po 3 tygodniach
-wiązadła sciągamy po 6 tygodniach
Wiazadła do okulizacji:
-folia wąska stosowana do szczepienia i okulizacji w literę T
-folia szeroka jak wyżej
-łatka gumowa stosowana do okulizacji w literę T
-pasek gumowy jak wyżej
-pasek foliowy samoprzylepny