OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY cz 2

Leki neuroleptyczne, przeciwpsychotyczne są lekami które zmieniły medycynę. Tak jak

antybiotyki utorowały drogę chirurgii tak neuroleptyki zmieniły zakłady psychiatryczne z „więzień” na
„normalne oddziały”. Skreślenie choroby psychicznej nieodłącznie wiąże się z pojęciem normalności
czyli wchodzimy w obszar filozofii, etyki. Dalszą część wywodu to opis normy zachowań a ta się
zmienia i jest przedmiotem wymiany myśli , sporów, wojen czy rewolucji (np. religijnych, krzewiących
komunizm czy jakąś jedynie słuszną ideę rasy panów). Komuniści w czasach Stalinowskich leczyli
psychiatrycznie tzw. dysydentów a Niemcy w czasach hitlerowskich zabijali chorych psychicznie na
terenach okupowanych a homoseksualistów wsadzali do więzień. Stąd najogólniej rzec biorąc na
przymusowe leczenie psychiatryczne obecnie musi wyrazić zgodę sąd. Jeszcze kilkanaście tygodni
temu „faceta” który zabronił by wam chodzić na imprezy nazwalibyście ………. Itd. Itd.
Mechanizm działania neuroleptyków jest różny, ale efekt działania stosunkowo podobny tzn. mamy
efekty działania natychmiastowe np. na motorykę i opóźnione –modyfikujące przebieg choroby.
Neuroleptykiem wzorcowy jest chloropromazyna- neuroleptyk typowy. I do niej odnoszona jest reszta.
Omówię krótko działania bo są one istotne dla stosowania leków (nie wszystkie działania występują
w działaniu poszczególnych leków):
Efekty natychmiastowe
1. Sedacja , uspokojenie
2. Działanie antyemocjonalne-zobojętnienie wobec otoczenia
3. Wpływ na napęd psychoruchowy –czyli zdolność do wykonywania ruchów zamierzonych
Mamy neuroleptyki aktywizujące – zwiększające aktywność ruchową w katatonii(zahamowaniu
ruchowym) i hamujące zmniejszające stosowane np. w napadach szału. Haloperidol ma działanie
zależne od dawki małe dawki działają aktywizująco a duże hamująco. Podanie dużych dawek
haloperidolu pozajelitowo w napadzie szału nazywane jest farmakologicznym kaftanem
bezpieczeństwa. Z tam zjawiskiem związana jest również neuroleptanalgezja czyli stosowanie
neuroleptyku z narkotycznym lekiem przeciwbólowym ( fentanyl z haloperidolem) w anestezjologii.
4. Przeciwwymiotne
5. Przeciwhistaminowe (antyalergiczne)
Objawy uboczne związane z działaniem na receptory.
Efekty opóźnione
Działanie antypsychotyczne
Wpływ na nastrój (działanie zróżnicowane)
Objawy uboczne
Zespól polekowy Parkinsona
I tu jest różnica pomiędzy lekami typowymi a atypowymi. Te ostanie nie wywołują zespołu lub objawy
są mało nasilone. Kiedyś sadzono, że działanie antypsychotyczne jest nieodłącznie związane ze
zdolnością do wywoływania zespołu Parkinsona –stąd nazwa.
Jeśli chodzi o dawki to dzielimy ja dawki ambulatoryjne i kliniczne (stosowane w lecznictwie
zamkniętym, związane z dużym ryzykiem powikłań). Dla chloropromazyny to odpowiednio 50-200 mg
i 200-800 mg na dobę.
Preparaty typu depot podajemy wyłącznie domięśniowo (zawiesiny).
Schematy leczenia to indukcja remisji i leczenie podtrzymujące 12-24 m, drugi epizod leczenie
podtrzymujące min. 2 lata a po 3 do końca życia.
Leki nasenne.
Barbiturany leki rzadko stosowane obecnie ze względu na duży potencjał uzależniający ale ważne z
punktu widzenia farmakologii.
Fenobarbital jest lekiem dawkozależnym:
Dawka 15 mg –działanie uspokajające
100-200 mg nasenne i przeciwdrgawkowe
200-600 mg powoduje sen narkotyczny (taki z którego pacjent wybudza się dopiero po obniżeniu
stężenia leku) wykorzystywany w tzw. śpiączce farmakologicznej przy urazach mózgu (dodatkowo
zmniejsza metabolizm w CUN co poprawia bilans tlenowy przy niedokrwieniu.
Leki nasenne stosujemy na pół do godziny przed snem.
Uspokajająco zwykle 3 razy dziennie.
Działanie uspakajające jest działaniem niespecyficznym –działa hamująca na cały OUN, upośledzając
procesy intelektualne, a przy długo działających barbituranach(leki nasenne) powoduje efekt
ponarkotyczny.
Chciałem wam Jeszce zwrócić uwagę na barbiturany ultrakrótkodziałajace stosowane w znieczuleniu
dożylnym. Krótkie działanie nasenne związane jest ze zjawiskiem redystrybucji(okres półtrwania maja
długi) dlatego senność może utrzymywać się do nawet kilkudziesięciu godzin (zakaz prowadzenia
pojazdów mechanicznych i obsługi maszyn wymagających uwagi np. operator dźwigu)
Leki anksjolityczne czyli przeciwlękowe działają na emocje i jest to działanie specyficzne do
określonych struktur mózgu głownie to są bezodiazepiny. I dzielimy je na takie o profilu nasennym(w
przeciwieństwie do barbituranów powodują sen fizjologiczny[bez „kaca” po obudzeniu]) i profilu
anksolitycznym (choć wszystkie mają te same działania choć o różnym nasileniu).
Proszę zwrócić uwagę na aktywne metabolity.
Wszystkie leki odstawiamy stopniowo.

Nitrazepam w terapii bezsenności

Miejscowość data
Rp.
Nitrazepami in tabl.0,005
No 20
S. Doustnie, 1 tabletkę pół godziny przed snem

Fenobarbital w premedykacji
Miejscowość data
Rp.
Phenobarbitali in amp.0,2
No 2
(dwie ampułki po dwieście miligramów)
#
Aq. pro ini. in amp. 5,0
 No 2
S. Domięśniowo, zawartośc 1 ampułki pół godziny przed zabiegiem operacyjnym po
rozpuszczeniu w wodzie do iniekcji

Przykład 7: Flufenazyna w ampułkach o przedłużonym działaniu

Wrocław data
Rp.
Fluphenazini in amp. depot 0,025
No 3
S. Domięśniowo, zawartość 1 ampułki co 3 tygodnie

Haloperidol w kroplach
Miejscowość data
Rp.
Gutt. 0,2% Haloperidoli 10,0
No 1
S. Doustnie, 3 razy dziennie po 5 kropli
 Tematy recept
1. Haloperidol w ampułkach o przedłużonym działaniu
2. Estazolam w leczeniu bezsenności
3. Flupentiksol w kroplach
4. Promazyna dla osoby starszej
5. Chloropromazyna w leczeniu u dziecka 2 letniego
6. Flupentyksol
7. Risperidon
8. Chlordiazepoksyd przeciwlękowo
9. Lorazepam
10. Hydroksyzyna dla czterolatka
11. Estazolam
12. Zolpikon
13. Krople walerianowe
Dawkowanie np. z Pharmindex
Na początku ćwiczeń stwierdziłem że Wrocław to element stały, przyznaję się do błędu i koryguję na
miejscowość.