Caùc ñònh luaät cô hoïc cuûa Niu-tôn

Baøi 1: Moät oâ toâ taûi coù khoái löôïng 5 taán ñang chuyeån ñoäng treân ñöôøng naèm ngang vôùi vaän toác 25 m/s
thì taøi xeá phanh xe. Sau 10 giaây vaän toác cuûa xe laø 15 m/s. Laáy g = 10 m/s2. Boû qua ma saùt.
a. Tính löïc phanh xe.
b. Tính quaõng ñöôøng xe ñi ñöôïc keå töø luùc baét ñaàu phanh ñeán luùc xe döøng laïi haún.

Giaûi
a. AÙp duïng coâng thöùc: v1 = v0 + at
v v 15  25
Gia toác cuûa xe laø: a  1 o   1 m / s2
t 10
   
Theo ñònh luaät II cuûa Niu-tôn ta coù: F  N  P  FC  ma (1)
Choïn truïc Ox truøng vôùi phöông chuyeån ñoäng, chieàu döông laø chieàu chuyeån ñoäng. Chieáu
(1) leân truïc toaï ñoä ta coù:
F = Fk = ma
Löïc phanh xe: FC = F = ma = 5000 . ( -1) = - 5 000 N
b. AÙp duïng coâng thöùc: vt2 – v02 = 2as
Quaõng ñöôøng xe ñi ñöôïc töø luùc phanh xe tôùi luùc döøng laïi:
v2t  v20 0  252
s=  = 312,5 m
2a 2.(1)
Baøi 2 : Cho moät vieân bi A chuyeån ñoäng tôùi va chaïm vaøo vieân bi B ñang ñöùng yeân, vôùi vaän toác cuûa vieân
bi A tröôùc khi va chaïm laø 20 m/s, sau khi va chaïm bi A tieáp tuïc chuyeån ñoäng vôùi phöông chieàu cuõ vaø
coù vaän toác laø 10 m/s, thôøi gian xaûy ra va chaïm laø 0,4 s. Tính gia toác cuûa vieân bi A vaø gia toác cuûa vieân
bi B. Bieát khoái löôïng cuûa vieân bi A vaø B laø 200 g vaø 100 g.

Toùm taét
vAt = 20 m/s ; vAs = 10 m/s ; t = 0,4 s
mA = 200 g = 0,2 kg ; mB = 100 g = 0,1 kg; aA =?; aB = ?
Höôùng daãn giaûi
Choïn truïc toïa ñoä vaø chieàu döông truøng vôùi phöông, chieàu chuyeån ñoäng cuûa bi A. Gia toác
v  vAt 10  20
cuûa bi A laø : aA = As   25 m / s2
t 0,4

Theo ñònh luaät III Niu-tôn ta coù: F AB = - F BA  FAB = - FBA  mAaA = - mBaB
m A aA 0,2. 25
 aB =    50 m/s2
mB 0,1
Baøi 3 : Moät xe khoái löôïng 1 taán ñang chuyeån ñoäng vôùi vaän toác 57,6 km/h thì gaëp moät doác daøi 50 m
cao 30 m. cho heä soá ma saùt laø 0,25 vaø g = 10 m/s2.
a. Taøi xeá taét maùy cho xe töï leân doác. Xe coù leân heát doác khoâng?
b. Tìm thôøi gian xe ñi treân doác.
c. Ñeå xe leân heát doác vaø döøng laïi ôû ñænh doác thì taøi xeá phaûi môû maùy töø chaân doác. Tìm löïc keùo cuûa ñoäng
cô?
Höôùng daãn giaûi
a. Thôøi gian xe leân doác: Xe taét maùy leân doác neân khoâng coù löïc keùo.
    
AÙp duïng ñònh luaät II Niu-tôn: Fms  PT  PN  N  ma (1)
Chieáu (1) leân phöông chuyeån ñoäng: - Fms – Pt = ma
Gia toác cuûa xe ôû treân doác: a = - g(sin + cos)  a = - 10( 0,6 + 0,25.0,8 ) = -8 m/s2
2 2 0  162
Quaõng ñöôøng xe ñi treân doác: v t  v0  2as  s   16 m
2.(8)
Ta thaáy s < 50 m do vaäy xe khoâng leân heát doác.
 v0  16
b. Thôøi gian xe ñi treân doác: vt  v0  a.t  0  t   2s
a 8
c. Löïc keùo cuûa ñoäng cô: Xe môû maùy leân doác neân coù löïc keùo.
     
AÙp duïng ñònh luaät II Niu-tôn: Fms  PT  PN  N  Fk  ma (2)
Chieáu (2) leân phöông chuyeån ñoäng:- Fms – Pt + Fk = ma
Fk = ma + Fms + Pt
2 2 0  162
Gia toác cuûa xe ôû treân doác: vt  v0  2as  a   2,56 m / s2
2.50
Vaäy löïc keùo cuûa ñoäng cô: Fk = 1000.(-2,56) + 0,25.1000.10.0,8 + 1000.10.0,6 = 5440 N
Baøi 4: Moät vaät ñaët treân maët phaúng nghieâng 300 so vôùi maët ngang. Laáy g = 9,8 m/s2 vaø 3 = 1,73.
a. Neáu heä soá ma saùt cuûa maët phaúng nghieâng laø 0,3 thì gia toác cuûa vaät khi tröôït xuoáng doác laø bao
nhieâu?
b. Tìm heä soá ma saùt ñeå vaät ñöùng yeân.

Ñaùp soá: a) a = 2,36m/s2. b)   tg  0,58

Baøi 5: Moät xe taûi khoâng chôû haøng ñang chaïy treân ñöôøng. Neáu ngöôøi laùi xe haõm phanh thì xe tröôït moät
ñoaïn ñöôøng 20 m thì döøng laïi. Hoûi:
a. Neáu xe chôû haøng coù khoái löôïng haøng baèng ½ khoái löôïng cuûa xe thì ñoaïn ñöôøng tröôït baèng bao
nhieâu?
1
b. Neáu toác ñoä cuûa xe chæ baèng moät luùc ñaàu thì ñoaïn ñöôøng tröôït baèng bao nhieâu?
4
Cho löïc haõm khoâng thay ñoåi.
s
Ñaùp soá: a) s’ = 30 m; b. s’ = = 1,25 m
16
Baøi 6: Moät xe khoái löôïng 1,5 taán baét ñaàu chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu treân ñöôøng naèm ngang töø A ñeán
B. Bieát AB = 50 m. Löïc keùo cuûa ñoäng cô laø 2250 N. Heä soá ma saùt 0,1. Ñeán B taøi xeá taét maùy, xe xuoáng
doác BC daøi 20 m, nghieâng 300 so vôùi phöông ngang vaø coù cuøng heä soá ma saùt nhö treân ñoaïn AB.
a. Tìm gia toác cuûa xe treân ñoaïn ñöôøng AB?
b. Tìm thôøi gian xe chuyeån ñoäng töø A ñeán B vaø vaän toác taïi B?
c. Tính vaän toác cuûa xe ôû cuoái chaân doác?

Ñaùp soá: a) aAB = 0,5 m/s2; b) tAB = 14 s; vB = 7 m/s; c) vC = 10,5 m/s

Caùc löïc cô hoïc
Baøi 1: Moät khinh khí caàu coù khoái löôïng 500 kg bay ôû ñoä cao h = 1 km so vôùi maët ñaát.
a. Tính löïc haáp daãn giöõa Traùi Ñaát vôùi khinh khí caàu.
1
b. ÔÛ ñoä cao naøo so vôùi maët ñaát khinh khí caàu coù troïng löôïng baèng troïng löôïng cuûa noù treân maët ñaát.
4
Laáy baùn kính Traùi Ñaát R = 6400 km vaø gia toác troïng tröôøng treân maët ñaát laø g = 9,8 m/s 2.
Toùm taét
P
m = 500 kg; h = 1 km; R = 6 400 km; a) Fhd =? ; b) Ph = ;h=?
4
Giaûi
a. Löïc haáp daãn giöõa khinh khí caàu vôùi Traùi Ñaát laø:
m 1m 2 R2
Fhd = G = mgh vôùi gh = g.
r 2
( R  h )2
 6400 
Fhd = 500 . 9,8 .   = 4 898,5 N
 6400 1 
b. Troïng löôïng cuûa quaû caàu treân maët ñaát: P = mg
Troïng löôïng cuûa quaû caàu ôû ñoä cao h: Ph = mgh
GM GM
Trong ñoù: g = 2 ; gh =
R R  h 2
2
P P g  R  1
Theo ñeà: Ph =  h  h   =  h = R = 6 400 km
4 P g R h 4
Baøi 2: Moät loø xo coù chieàu daøi töï nhieân laø lo = 40 cm ñöôïc treo thaúng ñöùng. Treo vaøo ñaàu döôùi cuûa loø
xo moät quaû caân khoái löôïng m = 500 g thì chieàu daøi cuûa loø xo laø 45 cm. Hoûi khi treo vaätt coù khoái löôïng
m = 600 g thì chiều dài của loøxo baèng bao nhieâu? Cho g = 10 m/s2.

Toùm taét
l0 =40 cm; m = 500 g; l = 45 cm
m’ = 600 g: l’ = ?
Giaûi
Ta coù:
l = lCB – l0 = l – l0 = 45 – 40 = 5 cm = 5.10-2 m
Khi loø xo ôû vò trí caân baèng thì P = F ñh:
mg 0,3.10
 mg  kl  k    100 N/m
l 3.10 2
Töông töï:
m' g 0,6.10
 m' g  kl'  l'    6.10 2 m = 6 cm
k 100
 l’ = l0 + l’ = 40 + 6 = 46 cm
Baøi 3: Moät vaät khoái löôïng m = 40 kg ñaët treân maët ñöôøng naèm ngang. Heä soá ma saùt nghæ vaø ma saùt
tröôït giöõa vaät vaø maët ñöôøng laàn löôït laø  n = 0,4 vaø µt = 0,25. Laáy g = 10 m/s2.
a. Tính löïc ma saùt nghæ cöïc ñaïi taùc duïng leân vaät.
b. Keùo vaät ñi baèng moät löïc F = 200 N theo phöông naèm ngang. Tính quaõng ñöôøng vaät ñi ñöôïc sau 10s.
c. Sau ñoù, ngöøng taùc duïng cuûa löïc F. Tính quaõng ñöôøng vaät ñi tieáp cho tôùi luùc döøng laïi.
d. Neáu gaén baùnh xe cho vaät chuyeån ñoäng treân maët phaúng ñoù thì caàn phaûi taùc duïng moät löïc baèng bao
nhieâu ñeå gia toác chuyeån ñoä cuûa vaät baèng gia toác cuûa caâu b). Bieát heä soá ma saùt laên giöõa baùnh xe vaø
maët ñöôøng laø µl = 0,15.

Giaûi
a. Löïc ma saùt nghæ cöïc ñaïi taùc duïng leân vaät: Fmsn max = µn.N = µn.mg = 0,4 . 40 . 10 = 160 N
b. Keùo vaät ñi baèng moät löïc F = 200 N theo phöông naèm ngang. Theo ñònh luaät II Niu-tôn,
ta coù:
   
F  Fmst  N  P  ma (1)
Chieáu xuoáng truïc Ox naèm ngang coù phöông, chieàu truøng vôùi phöông, chieàu chuyeån ñoäng
cuûa vaät ta ñöôïc: F – Fmst = ma (2)
F   t mg 200 0,25.40.10
Gia toác cuûa vaät laø: a = = = 2,5 m/s2
m 40
at 2 2,5.102
Quaõng ñöôøng vaät ñi ñöôïc sau 10 s laø: s = v0t + = 0 . 10 + = 125 m
2 2
c. Vaän toác cuûa vaät ôû thôøi ñieåm ngöøng löïc taùc duïng F laø: v10 = v0 + at10 = 2,5 . 10 = 25 m/s
Khi ngöøng taùc duïng cuûa F, töø (2) ta coù : - Fmst = ma’
Gia toác chuyeån ñoäng cuûa vaät luùc naøy laø:
F  mg
a’ =  mst   t = - µtg = - 0,25 . 10 = - 2,5 m/s2
m m
Quaõng ñöôøng vaät ñi tieáp cho tôùi luùc döøng laïi:
2 2 v2t  v10
2
0  252
vt – v10 = 2a’s’ s’ =  = 125 m
2a' 2.(2,5)
d. Neáu gaén baùnh xe cho vaät chuyeån ñoäng treân maët phaúng ñoù vôùi gia toác a = 2,5 m/s2 thì caàn phaûi taùc
duïng moät löïc F” thoûa ñieàu kieän: F” – Fmsl = ma
 F” = Fmsl + ma = µl mg + ma = 0,15 . 40 . 10 + 40 . 2,5 = 160 N
Baøi 4: Moät vaät coù khoái löôïng 200 kg chuyeån ñoäng treân ñöôøng
naèm ngang AB. Qua A vaät coù vaän toác vA = 10 m/s tôùi B xe coù vaän
A B
toác 15 m/s. Quaõng ñöôøng AB = 50 m nhö hình 2.9. Heä soá ma saùt
treân maët ñöôøng AB vaø BC laø  = 0,15. Cho g = 10 m/s2.
a. Tính gia toác vaø löïc keùo vaät treân ñöôøng ngang AB.
C D
b. Tôùi B xe taét maùy xuoáng doác khoâng haõm phanh, doác cao 10 m, Hình 2.9
o
nghieâng 45 so vôùi phöông ngang. Tính vaän toác cuûa xe taïi chaân
doác.
c. Tôùi chaân doác C, xe ñöôïc haõm phanh vôùi moät löïc haõm laø F h = 100 N vaø ñi theâm ñöôïc 25 giaây nöõa thì
döøng laïi taïi D. Tìm heä soá ma saùt treân ñoaïn CD.
Giaûi
a. Choïn truïc toaï ñoä Ox song song vôùi AB nhö 
N
hình 2.9a. O x
 
Chieàu döông laø chieàu chuyeån ñoäng. Fms Fk
Caùc löïc taùc duïng vaøo xe laø:
     A  B
N  P  Fms  Fk  maAB (1)
P
Chieáu (1) leân truïc toïa ñoä Ox :
-Fms + Fk = ma
 Fk = Fms + maAB = m(g + aAB) (2) C D
Gia toác cuûa xe treân AB: Hình 2.9a
v2B  v2A  2aABsAB
v2B  v2A 152  102
 aAB    1,25 m 2
2sAB 2.50 s
Thay aAB vaøo (2) ta coù löïc keùo vaät treân ñoaïn AB laø :
Fk = 200 . (0,15 .10 + 1,25) = 550 N
b. Töø hình 2.9b choïn truïc toaï ñoä song song vôùi BC.Chieàu döông laø chieàu chuyeån ñoäng.
   
Caùc löïc taùc duïng vaøo xe laø: N  P  Fms  maBC (3)
Chieáu (3) leân phöông phaùp tuyeán vôùi maët phaúng 
nghieâng: N - Pcos = 0  N = mgcos (4) Fms 
A B N
Chieáu (3) leân truïc toaï ñoä: -Fms + mgsin = maBC
 N  mg sin   maBC
 +
 mg cos   mg sin   maBC (5) P
Töø (4) vaø (5) suy ra: C D
2 2 Hình 2.9b
aBC  g cos   g sin    0,4.10.  10.
2 2
aBC = 3 2 m/s2
AÙp duïng coâng thöùc: v2t  v2o  2.aBC.sBC
h 10
Quaõng ñöôøng BC baèng: sBC = BC   10 2 m
sin  sin 450
Vaän toác cuûa xe taïi C laø: v2C  v2B  2aBCsBC  vC  v2B  2as  152  2.3 2 .10 2  18,57 m/s
c. Töø hình 2.9c, choïn truïc toïa ñoä song song
vôùi CD. A B 
N
Chieàu döông laø chieàu chuyeån ñoäng. 
Caùc löïc taùc duïng vaøo xe laø: Fh
    
N  P  Fms  Fh  ma (5) 
CF D
Chieáu (5) leân truïc toaï ñoä: ms 
Hình 2.9c P
-Fms – Fh = ma (6)
Gia toác cuûa xe treân ñoaïn CD:
vD - vC 0 - 18,57
aCD    - 0,74 m / s2
t 25
Töø (6) suy ra:
 Fh  maCD
 CDmg  Fh  maCD  CD 
mg
 100  200 0,74
  0,024
200.10
Baøi 4: Moät vaät chuyeån ñoäng ñeàu treân moät maët phaúng nghieâng moät goùc α =
450 so vôùi maët phaúng naèm ngang, döôùi taùc duïng cuûa löïc ñaåy F theo phöông
ngang nhö hình 2.10 vaø coù ñoä lôùn F = 50 N. Tính khoái löôïng m cuûa vaät vaø
F m
phaûn löïc N cuûa maët phaúng nghieâng taùc duïng leân vaät. Boû qua ma saùt. Laáy g =
10 m/s2 .


Hình
Giaûi
2.10
Choïn heä truïc toïa ñoä Oxy nhö hình 2.10a. Vì vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu neân theo ñònh luaät
II Niutôn ta coù:
  
F  N  P  ma = 0 (1) y x
Chieáu (1) xuoáng truïc Ox ta coù:
F.cosα - P. sinα = 0
F cos  F 50 m O
 P = mg =   = 50 N N
sin  tg tg450
Khoái löôïng m cuûa vaät: F
P
m= = 5 kg
g P

Chieáu (1) xuoáng truïc Oy ta coù:
-F.sin α + N - P.cos α = 0 Hình 2.10a
 N = F. sin α + Pcosα
Phaûn löïc cuûa maët phaúng nghieâng taùc duï ng leân vaät:
N = 50.sin450 + 50.cos 450 = 50 2 N
Baøi 5: Gia toác töï do ôû treân beà maët Maët Traêng laø 1,6 m/s2 vaø baùn kính Maët Traêng laø 1740 km. Hoûi ôû ñoä
1
cao naøo so vôùi Maët Traêng thì gia toác rôi töï do baèng gia toác rôi töï do ôû beà maët Maët Traêng?
9
Ñaùp soá: h = 3 480 km
Baøi 6: Khoái löôïng cuûa Moäc tinh lôùn hôn khoái löôïng Traùi Ñaát 318 laàn vaø baùn kính Moäc Tinh lôùn hôn
baùn kính Traùi Ñaát 11,2 laàn. Bieát gia toác rôi töï do ôû beà maët Traùi Ñaát laø 9,81 m/s 2.
a. Xaùc ñònh gia toác rôi töï do treân beà maët Moäc Tinh.
b. Moät vaät coù troïng löôïng treân maët ñaát laø 20 N. Tính troïng löôïng cuûa noù treân beà maët Moäc Tinh.
Ñaùp soá: a) gMT = 24,87 m/s2; b) PMT = 50,7 N
Baøi 7: Moät vaät coù khoái löôïng m = 2 kg ñöôïc giöõ yeân treân moät maët phaúng
nghieâng moät goùc  = 450 baèng moät loø xo coù ñoä cöùng k = 100 2 N/m nhö
hình 2.11. Boû qua löïc ma saùt. Laáy g = 10 m/s2.
a. Neâu teân vaø tính ñoä lôùn cuûa caùc löïc ñaõ taùc duïng vaøo vaät.
b. Tính ñoä bieán daïng cuûa loø xo khi vaät ôû vò trí caân baèng.

Hình
2.11
P
Ñaùp soá: a) Fñh = N = = 10 2 N; b) l = 10 cm
2
Baøi 8: Moät ngöôøi ñöùng treân moät baêng chuyeàn ñang chuyeån ñoäng vôùi gia toác a = 2 m/s 2. Heä soá ma saùt
nghæ toái thieåu baèng bao nhieâu ñeå ngaên caûn chaân ngöôøi ñoù khoûi bò tröôït treân baêng chuyeàn. Laáy g = 10
m/s2.

Ñaùp soá: min = 0,2

Baøi 9: Moät chieác xe maùy keùo moät khuùc goã coù khoái löôïng laø 150 kg tröôït treân maët ñöôøng naèm ngang
coù heä soá ma saùt tröôït laø t = 0,2 . Khi xe maùy keùo khuùc goã vôùi löïc keùo Fk thì khuùc goã tröôït nhanh daàn
ñeàu vôùi gia toác a = 2 m/s2. Bieát daây keùo hôïp vôùi phöông ngang moät goùc 45o. Tính Fk.

Ñaùp soá: Fk = 707 N