„Uniwersalny preskryptywizm” by R. M. Hare. „Przewodnik…” rozdz.

40

U.p. ma ustalić, gdzie w teoriach etycznych jest błąd, a gdzie trafna intuicja. Cel -> synteza trafnych intuicji.

Teorie etyczne: deskryptywistyczne & nondeskryptywistyczne.

| |
sądy moralne mogą być prawdziwe lub fałszywe. a nie!

teoria warunków prawdziwości – rozumieć znaczenie zdania to tyle, co rozumieć, jakie są warunki
prawdziwości sądu formułowanego przez to zdanie. Tej teorii jednak nie lubimy („błąd deskryptywistyczny” –
Austin), ponieważ istnieją przecież wypowiedzi, których znaczenie nie jest określone warunkami prawdziwości,
np. rozkazy. Ale, niech będzie, znaczenie zdania jest CZĘŚCIOWO określone przez warunki jego prawdziwości.
Zdanie jest opisowe w sensie mocnym (=czysto deskryptywne), wtw jego znaczenie zostało w pełni określone
przez warunki prawdziwości.

Deskryptywizm etyczny – odnosi się do sądów moralnych.

Nondeskryptywizm etyczny (tu preskryptywiści) – w znaczeniu sądów zawarty jest element
preskryptywny/oceniający/emotywny, tj. wyrażający nakazy, oceny lub postawy akceptowane bez względu na
warunki prawdziwości tych sądów. Za Kantem.

Teorie opisowe: naturalizm & intuicjonizm.

| |
można zdefiniować terminy moralne. nie można!

Zarówno naturalizm jak i intuicjonizm to teorie deskryptywistyczne. Argument przeciwko: obie prowadzą do
r e l a t y w i z m u ! I warunki prawdziwości (w naturalizmie) i przekonania moralne (w intuicjonizmie) zależą od
tego, jak definiuje je społeczeństwo.

W deskryptywizmie (naturalistycznym) znalazł się też subiektywizm. Ten jest prosty: „powinien” bądź „nie
powinien” = „pochwalam” lub „nie pochwalam” (dopuszcza podmiot zbiorowy). Tak naprawdę subiektywizm ≈
intuicjonizm.

Preskryptywizm = emotywizm (teoria nondeskryptywna). Szuka reguł rozumowania rządzących myśleniem

moralnym. Łączy reguły nakazów z regułami rządzącymi słowami „powinien”, „musi” w ich znaczeniu
moralnym. (Te pozostają do nakazów w podobnym stosunku jak oznajmiające zdania modalne do niemodalnych
– cokolwiek to znaczy :P).

Preskryptywizm uniwersalny – sądy „powinnościowe” są nakazami; od rozkazów różnią się tym, że są

uogólnialne.

Preskryptywizm є klasy internalistycznych teorii etycznych. Zgodnie z nimi zaakceptować sądy moralne = mieć
motyw do działania. (uwaga: „zaakceptować” nie mylić z „uznać prawdziwość” – wtedy byłby to
subiektywizm!).
Eksternalizm – uznajemy coś za słuszne niezależnie od motywacji.

Ciekawostki na zakończenie:
 akrazja = słabość woli,
 czy „powinien” da się wywieść z „jest”? Naturalizm & intuicjonizm: tak, preskryptywizm: nie.
 problem „innych umysłów”. Czy ma sens wyobrażanie sobie, że jestem kimś innym? Czy byłbym to
jeszcze ja?