Professional Documents
Culture Documents
RS1228 - Grade 2 SB Part 2 PDF
RS1228 - Grade 2 SB Part 2 PDF
sIff @
efu b'O{
ljb\ofyL{sf] gfd M
/f]n gDa/ M
ljb\ofnosf] gfd M
cd]l/sL cGt/f{li6«o ljsf; lgof]u (USAID) sf] ;xof]udf of] ;fdu|L k|sfzg ePsf] xf] . o;df /x]sf ;fdu|Ln]
o'P;PcfO8L / cd]l/sL ;/sf/sf] cjwf/0ffnfO{ k|ltlalDat ub}g{ g\ . o;df ;dflji6 ;fdu|Lsf] lhDd]jf/L k|sfzsdf
lglxt 5 .
xfd|f] egfO
lzIffnfO{ pb\b]Zod"ns, Jofjxfl/s, ;d;fdlos / /f]huf/d"ns agfpg ljleGg ;dodf kf7\oj|md, kf7\o k':ts,
z}Ifl0fs tyf ;Gbe{ ;fdu|L ljsf; tyf kl/dfh{g Pjd\ ljsl;t ;fdu|Lsf] d"Nofª\sg, k'g/fjnf]sg tyf :jLs[lt
lbg] sfo{nfO{ lg/Gt/tf lbO“b} cfPsf] 5 . ljb\ofyL{df /fi6«, /fli6«o Pstf / nf]stflGqs ;+:sf/sf] efjgf k}bf
u/fO{ g}ltstf, cg'zf;g, :jfjnDag, l;h{gzLntf h:tf ;fdflhs Pjd\ rfl/lqs u'0f tyf cfwf/e"t eflifs tyf
ul0ftLo l;ksf ;fy} lj1fg, k];f Joj;fo, ;"rgf tyf ;~rf/ k|ljlw, jftfj/0f / :jf:Yo ;DaGwL cfwf/e"t 1fg /
hLjgf]kof]uL l;ksf] ljsf; u/fpg' h?/L 5 . pgLx¿df snf / ;f}Gbo{, dfgjLo d"No dfGotf, cfbz{ / j}lzi6\ox¿sf]
;+/If0f tyf ;+jw{gk|ltsf] efj hufpg cfjZos 5 . ;dfj]zL ;dfhsf] lgdf{0fdf ;xof]u k'¥ofpg pgLx¿df ljleGg
hfthflt, lnª\u, ckfª\utf, efiff, wd{, ;+:s[lt / If]qk|lt ;defj hufpg' / dfgj clwsf/ tyf dfgjLo Pjd\
;fdflhs d"No dfGotfk|lt ;r]t eO{ lhDd]jf/Lk"0f{ cfr/0fsf] ljsf; u/fpg' klg cfhsf] cfjZostf ag]sf] 5 .
k|fylds lzIff kf7\oj|md, @)^@ tyf k7g l;k ;Dab\w l;sfO pknlAwnfO{ d"n cfwf/ dfgL k/LIf0fsf nflu k|:t't
;fdu|L tof/ kfl/Psf] xf] .
k|:t't ;fdu|LnfO{ cb\ofjlws tyf kl/dfh{g u/L o; :j¿kdf Nofpg s]Gb|sf sfo{sf/L lgb]{zs s[i0fk|;fb sfk|L,
k|f=8f= /d]zk|;fb e6\6/fO{, /]0f'sf kf08], rGb|sfGt e';fn, lji0f'k|;fb clwsf/L, pTt/s'df/ k/fh'nL, k'0ok|;fb
l3ld/], k'?iff]Ttd l3ld/], /hgL lwdfn, lrgfs'df/L lg/f}nf, zfZjt k/fh'nL, kjgl;+x sfsL{nufotsf dxfg'efjx¿sf]
ljz]if of]ubfg /x]sf] 5 . ?d 6' l/8af6 ljsl;t o; l;sfO ;fdu|Ldf o'P;PcfO8Lsf] k|fljlws ;xof]u k|fKt 5 .
k|:t't ;fdu|Lsf] ljsf; tyf kl/dfh{g sfo{df ;+nUg ;a}k|lt kf7\oj|md ljsf; s]Gb| wGojfb k|s6 ub{5 .
/fli6«o k|f/lDes sIff k9fO sfo{j|mddfkm{t efiff l;sfOsf nflu k7g l;k ;Dab\w tTTjx¿sf] pkof]unfO{ ljz]if
k|fyldstf lbOPsf] 5 . ljZjJofkL ¿kdf k|rngdf NofOPsf Wjlg ;r]tLs/0f, n]Voj0f{ ;r]tLs/0f, k7g k|jfx, zAb
e08f/ / af]w u/L kf“r cf]6f k7g l;k ;Dab\w tTTj / g]kfnsf] ;Gbe{df n]vfO;d]tnfO{ yk ul/Psf] 5 . plNnlvt
^ cf]6} tTTjx¿sf] pkof]u u/L ljifo j:t'sf] ljsf; / k|:t'tLs/0f x'g ;fGble{s b]lvG5 . k|:t't l;sfO ;fdu|L k|of]u
ubf{ ljb\ofnosf] cg's"ntf / :yfgLo kl/j]znfO{ dWo gh/ u/L ;do Joj:yfkg ug{ ;lsg] 5 . k|:t't ;fdu|LnfO{ cem}
kl/is[t kfg{sf nflUf ;Dab\w ;a}sf] /rgfTds ;'emfjsf nflu kf7\oj|md ljsf; s]Gb| xflb{s cg'/f]w ub{5 .
g]kfn ;/sf/
lzIff dGqfno
lj=;+= @)&$ kf7\oj|md ljsf; s]Gb|
lbg !)! M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
9 9\
@= zAb k9 M
9\jfª k9\g' a9\g' 9\ofs
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
9\jfª klxn]s
f]eGbf a9L x'g'
k9\g ' l3p, t]n tyf cGo j:t' /flvg]l6gsf]efF8f]
a9\g' n]lvPsf÷5flkPsf s'/faf6 1fg lng'
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ 9\jfª M ===========================================================================
v_ k9\g' M =============================================================================
u_ a9\g' M =============================================================================
%= syf k9 M
9\ofs'sf] t/sf/L af/L
9\ofs'n] af/Ldf t/sf/Lsf la?jf /fk] ] .
t/sf/ L af/ Ldf Ps 9\jfª dn xfn] .
la?jf a9\g yfn] . s]xL dlxgfkl5 t/sf/L a]Rg] a]nf eof] . 9\ofs'n]
af/Lsf t/sf/L l6k]/ 9\jfªdf /fv] . 9\jfª af]sL 9\ofs' ahf/ uP .
af6f]df vf]
nf a9\g;Dd a9] sf]lyof] . vf]nf glhs ljb\ofno k9\g
hfg]afn aflnsf lyP . pgLx¿ a9]s f]vf]n f tg{ g;sL a;]s f lyP .
9\ofs'n] ;a}nfO{ vf]nf tfl/lbP . 9\ofs' ahf/ k'u ] . 9\jfªaf6 t/sf/L
lems] . t/sf/L ;a}a]r ] . 9\ofs' vfnL 9\jfª af]s L 3/tkm{ nfu] .
1
^= …9o\ fs'sf] t/sf/L af/LÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ 9\ofs'n] af/Ldf s] /f]k]sf lyP <
pTt/M
v_ 9\ofs'n] t/sf/L l6k]/ sxfF /fv] <
pTt/M
u_ 9\ofs'n] t/sf/L af/Ldf s] xfn] <
pTt/M
3_ 9\ofs' t/sf/L a]Rg sxfF uP <
pTt/M
ª_ vf]nf glhs sf]lyP <
pTt/M
&= …9o\ fs'sf] t/sf/L af/LÚ syfsf] d'Vo 36gf n]v M
v= /fhf
2 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)@ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= df]afOn
v= kmf]g
4 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)# M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
b b\
@= zAb k9 M
ljb\of eb\bf ub\bf lhb\bL db\bt
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
ljb\of s'¿k
eb\bf g/d / afSnf] la5\ofpgf
ub\bf 1fg
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ljb\of M ===========================================================================
v_ eb\bf M ==========================================================================
u_ ub\bf M ==========================================================================
%= syf k9 M
;'lagsf] dbt
;'lagsf] lhp eb\bf lyof] . /ft lbg
ub\bfdf kN6g]pgsf]afgL lyof] . ;'lagn]
ljb\ofnodf k9fOdf ;a}nfO{ lht]/
k'/:sf/ kfP . of] b]v]/ ;fyLx¿ v';L
eP . ;'lagn];fyLx¿nfO{ klg k9fOdf dbt u/] . ;'lagsf
cfdfa'af klg bª\u x'g'eof] . ;'lagn];a} nfO{ rlst agfP .
;'lagn]/ft lbg ub\bfdf kN6g] afgL klg 5fl8lbP .
5
^= dflysf] …;l' agsf]dbtÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ ;'lag s:tf lyP <
pTt/M
v_ ;lagsf] lhp s:tf] lyof] <
pTt/M
u_ ;'lagn] s;/L k'/:sf/ kfP <
pTt/M
3_ ;'lagsf]sfdn]sf]sf]bª\u x'g'eof] <
pTt/M
ª_ ;'lagn]s:tf]afgL 5fl8lbP <
pTt/M
&= …;l' agsf] dbtÚ syfsf] d'Vo 36gf n]v M
v= Hofs]6
6 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)$ M cfpm u/f“} ldlt M ================================
ljb\jfg\ b/af/
;kgf
b\ lhb\bL
@= zAb k9 M
ljb\jfg\ z'b\w lhb\bL ljb\ofno pb\b]Zo
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
ljb\jfg\ s/sfk, l9kL ug]{ afgL
z'b\w 1fg ePsf], w]/} k9] n]v]sf] dflg;
lhb\bL ;kmf, kljq, rf]vf]
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ljb\jfg\ M =========================================================================
v_ z'b\w M =============================================================================
u_ lhb\bL M ===========================================================================
%= syf k9 M
ljb\ofnodf ljb\jfg\
xfd|f]ljb\ofnodf ;x/sf ljb\jfg\ cfpg'eof] .
ljb\jfg\sf]gfd ljb\ofgfy xf] . ljb\ofgfyn]
xfdLnfO{ k9\g dbt x'g]l;k /snf
l;sfpg'eof] . xfdLnfO{ cfˆgf]pb\bZ]osf nflu ldlxg]t ug{'kg]{
s'/f atfpg'eof] . ljb\ofgfyn] xfdL a'b\w h:t}1fgL x'g'kg]{s'/f
atfpg'eof] . s]xL ljb\ofyL{n] s'/f ;xL gePsf] lhb\bL u/] .
7
eb\bf s'/f klg u/] . t/clGtddf ljb\ofgfyn] xfd|f]dg z'b\w
eP ;a} /fdf] x'g] s'/f atfpg'eof] .
^= …ljb\ofnodf ljb\jfg\Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ ljb\ofnodf sf] cfpg'eof] <
pTt/M
v_ ljb\jfg\sf]gfd s]xf] <
pTt/M
u_ ljb\jfg\n] ljb\ofyL{nfO{ s]l;sfpg'eof] <
pTt/M
3_ s]xL ljb\ofyL{n] s:tf] s'/f klg u/] <
pTt/M
ª_ s;/L ;a} /fd|f] x'g] /x]5 <
pTt/M
&= …ljbofnodf ljb\jfg\Úsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= /ª
v= xl/of]
8 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)% M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= ljb\ofno
v= v]n
10 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
y Y
@= zAb k9 M
k[YjL tYo sYo
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;uF hf]8f ldnfpm M
k[YjL af]nLrfnLsf]
tYo w/tL
sYo ;To, oyfy{
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ k[YjL M ===========================================================================
v_ tYo M ==========================================================================
u_ sYo M ==========================================================================
%= syf k9 M
k[YjLsf] tYo
;a}dflg;x¿ k[YjLdf a: 5g\ . k[YjL uf]nf]
5 . k[YjLsf]tYosf]syf ;fdflhs lzIfsn]
atfpg'eof] . ;a}n] g]kfnL efiffdf k[YjLsf]
syf ;'g] . k[YjLsf]tYosf]af/ df a'em] . k[YjLsf]tYo yfxf kfO{
]
;a}
hgf v';L eP . cfk"m a;]sf] :yfgsf af/]df syf eg]sf]df
lzIfsnfO{ wGojfb lbP .
11
^= dflysf] …kY[ jLsf]tYoÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ ;a}dflg;x¿ sxfF a:5g\ <
pTt/M
v_ k[YjL s:tf]5 <
pTt/M
u_ k[YjLsf]syf s;n]atfpg'eof] <
pTt/M
3_ lzIfsn]s'g efiffdf syf ;'gfpg'eof] <
pTt/M
ª_ ljb\ofyL{n] lzIfsnfO{ lsg wGojfb lbP <
pTt/M
&= …k[YjLsf]tYoÚsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
v= l6s6
12 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)& M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= ahf/
v= lsgd]n
14 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)* M cfpm u/f“} ldlt M ================================
5 5\
@= zAb k9 M
5\jfnL 5\ofsg tf5\g' d'5\g'
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
5\jfnL s'g} j:t'sf] aflx/L efu v's{g'
5\ofsg ux'Fsf] ;'s]sf] af]6
tf5\g ' sf7 tf5\bf lg:sg] rf]O6f
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ 5\jfnL M =========================================================================
v_ 5\ofsg M ========================================================================
u_ tf5\g' M ===========================================================================
%= syf k9 M
hf8f]df cfuf]
hf8f]sf] ;do lyof] . l5l/ª
afsf kl5kl5 aflx/ uof] . w]/}
cl;gf k/]sf] b]v]/ l5l/ª lbSs
eof] . l5l/ªsf af cfuf]afNg cl3 a9\g'eof] . pxfFn] 5\jfnL
/5\ofsg xfnL cfuf] afNg'eof] . af / 5f]/f ldn]/cfuf]tfk] .
15
^= …hf8f]df cfuf]Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ slxn]sf] ;do lyof] <
pTt/M
v_ l5l/ª s;nfO{ k5\ofpFb}aflx/uof] <
pTt/M
u_ s] b]v]/ l5l/ª lbSs eof] <
pTt/M
3_ l5l/ªsf afn] s]n] cfuf] afNg'eof] <
pTt/M
ª_ hf8f] eof] eg] ltdL s] u5f}{ <
pTt/M
&= …hf8f]df cfuf]Úsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
v= lkª
16 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !)( M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
18 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!) M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
km ˆ
@= zAb k9 M
ˆofp/f] cfˆgf] ˆof6\6 8ˆkmf ˆo'h
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
ˆofp/f ] Ps}rf]l6, PSsfl;
cfˆgf] Ps hª\unL hgfj/
ˆof6\6 lghL
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ˆofp/f] M =========================================================================
v_ cfˆgf] M ===========================================================================
u_ ˆof6\6 M ==========================================================================
%= syf k9 M
y/y/ ljgf]b
cfOtaf/ ljgf]b jgsf] af6f] uO/x]sf lyP .
ˆof6\6 Pp6f ˆofp/f] af6f]df lgl:sof] .
ljgf]b 8/n] y/y/ eof] . pm cfˆgf] ;a}
an lgsfn]/ s'b\of] . ˆofp/f] 5Ss k/]/
ljgf]bnfO{ x]g{ yfNof] . 8/fPsf] ljgf]bsf] af]nL /ftL dfq ;'lgof] .
19
^= dflysf] …y/y/ ljgf]bÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ ljgf]b slxn] jgsf] af6f] lxFl8/x]sf] lyof] <
pTt/M
v_ af6f]df s] lgl:sof] <
pTt/M
u_ ˆofp/f]n] s;/L ljgf]bnfO{ x]¥of] <
pTt/M
3_ sf] an lgsfn]/ s'b\of] <
pTt/M
ª_ ljgf]b lsg 8/fof] <
pTt/M
&= …y/y/ ljgf]bÚ syfsf] d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= 3/ kfn'jf
v= ufO{
22 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!@ M cfpm ;a} u/f“} ldlt M ================================
!= tnsf cfwf j0f{nfO{ cfwf j0f{ ePsf ldNg] zAb;Fu hf]8f ldnfpm M
ˆofp/f] Y yk8L
y/y/ 5\ 5x/f
tYo
@= zAb k9 M
ˆ 5\ofkL
tYo 5\ofkL ˆofp/f] sYo 5\ofsg cfˆgf]
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
tYo :ofn h:t} Ps df+;fxf/Lk|f0fL
5\ofkL Ps hftsf] n;'g
ˆofp/f] ;To, jf:tljs s'/f
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ tYo M =============================================================================
v_ 5\ofkL M ==========================================================================
u_ ˆofp/f] M ========================================================================
%= syf k9 M
ˆofp/fsf] 5fp/f]
ˆofp/fs
] f] 5fp/f] jgdf 3'Db} lyof] . p;sf]
6fpsfdf a]n v:of] . k[YjL g} xNng] u/L
p;sf] 6fpsf] ef/L eof] . cfˆgf] 5fp/f] x/fof]
eg]/ˆofp/ fsL cfdf p;nfO{ vf]Hg yfnL .
jgdf 5fp/f] nl8/xs ] f] lyof] . glhs} p;n]
a]n b]v
L . tYo yfxf kfOxfnL . p;n]hf}sf]
5\jfnLsf] k5\of}/L h:tf] agfP/ 5fp/fn] fO{ cf]9fO{ . Ps l5gdf
23
5\jfnL x6fP/p;nfO{ vfgf vfg lbO{ . kYo s'/f vfg kfP/
5fp/f] v';L eof] . cfdf 5f]/f b'j} jglt/ uP .
^= …ˆofp/fsf] 5fp/fÚ] syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ 5fp/f] sxfF 3'Db} lyof] <
pTt/M
v_ ˆofp/f]sL cfdfn] s] b]vL <
pTt/M
u_ km\ofp/f]sL cfdfn] 5fp/f]nfO{ s] cf]9fO{ <
pTt/M
3_ 5fp/f]lsg v';L eof] <
pTt/M
ª_ ltdL klg cfdfa'afnfO{ 5f]8/]PSn}3'ds ] f 5f} <
pTt/M
&= …ˆofp/fsf] 5fp/f]Ú syfdf ltdLnfO{ dg k/]sf] s'/f n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= ˆofp/f]
v= jg
24 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!# M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
if i
@= zAb k9 M
k'ik eljio lzi6 ljlzi6 clzi6
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
k'ik gd|
eljio km'n
lzi6 kl5 cfpg];do
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ k'ik M =============================================================================
v_ eljio M =========================================================================
u_ lzi6 M ===========================================================================
%= syf k9 M
k'is/sf] /x/
k'is/n] ;fpgdf k'ik /fK] of] . eljiodf
k'mnaf/L agfpg]p;sf]/x/5 . k'is/sIffdf
lzi6 efiff af]N5 . pm clzi6 efiff af]Nb}g .
To;}
n] k'is/ nfO{ ljlzi6b]lv ;fdfGo dflg;n]dg k/fPsf 5g\ .
p;n] /fk] s
] f k'ik klg ;'Gb/ 5g\ . ;a}n] p;sf] k'mnaf/LnfO{ /fd|f]
dfg]sf 5g\ . ;a}hgf k'is/sf]eljio ;'Gb/5 eG5g\ .
25
^= dflysf] …ki' s/sf] /x/Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ k'is/n] slxn] k'ik /f]Kof] <
pTt/M
v_ k'is/nfO{ s;n]dg k/fpF5g\ <
pTt/M
u_ k'is/sf] slxn] au}Frf agfpg] /x/ 5 <
pTt/M
3_ s;n]k'is/sf km'n /fd|f]dfG5g\ <
pTt/M
ª_ k'is/sf]eljio lsg ;'Gb/5 <
pTt/M
&= …k'is/sf] /x/Ú syfsf] d'Vo 36gf n]v M
v= au}Frf
26 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!$ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
v= t/sf/L
28 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!% M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
j J
@= zAb k9 M
lbJof sfJo eJo dGtJo uGtJo
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
eJo sljsf] /rgf
sfJo k'/f0fx¿sf lgdf{tf Clif
Jof; ljzfn, 7'nf]
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ eJo M =============================================================================
v_ sfJo M ===========================================================================
Jof; M ============================================================================
u_
%= syf k9 M
lbJofsf] sljtf
lbJofnfO{ sljtf dg k5{ . pgL a'afl;t
sfJo uf] i7Ldf uOg\ . uf]i7L eJo lyof] .
sljx¿n] dGtJo;lxt sljtf ;'? u/]sf lyP .
sfJo kl9;s]kl5 >f]tfn] tfnL lk6\y ] . pgnfO{ sljx¿sf]Jojxf/dg
k¥of] . lbJofn]klg b'Jo{;gsf af/d] f sljtf ;'gfOg\ . lbJofnfO{ ;a}n ]
tfnL lk6]/ xf}:ofP . pgn]cGTodf ;efkltsf]dGtJo ;'lgg\ . uf]i7L
;s]kl5 pgL cfˆgf]uGtJolt/nflug\ .
29
^= dflysf] …lbJofsf]sljtfÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ lbJofnfO{ s]dg k5{ <
pTt/M
v_ lbJof sxfF uOg\ <
pTt/M
u_ lbJofn]s'g sljtf ;'gfOg\ <
pTt/M
3_ lbJofnfO{ ;a}n]lsg xf}:ofP <
pTt/M
ª_ ltdLnfO{ s:tf]sljtf dg k5{ <
pTt/M
&= …lbJofsf]sljtfÚsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
v= sljtf
30 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= efG;f
v= sk
32 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!& M cfpm u/f“} ldlt M ================================
e E
@= zAb k9 M
;Eo Eofu'tf] cEof;
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
;Eo Pp6} s'/fdf af/af/ ul/g] d]xgt
Eofu'tf] enfb\dL
cEof; pk|mg] / 6/6/ s/fpg] hLj
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ;Eo M =============================================================================
v_ Eofu'tf] M =========================================================================
u_ cEof; M ========================================================================
%= syf k9 M
Eofu'tf] / r/f]
Eofu'tf] laxfg}bl] v kf]v/Ldf a;]sf] lyof] . ?vaf6
r/f] p8]/cfof] . Eofu'tf /r/f b'j} ;Eo lyP .
b'j} ldn]/ a]ns
' f;Dd es'G8f] v]n ] . pgLx¿n] kf]v/Lsf]
5]psf] rp/df w]/} cEof; u/ ] . of] b]v/] c¿
r/fx¿ bª\u k/] . Eofu'tfx¿ klg bª\u k/ ] .
33
^= dflysf] …Eofu'tf] / r/fÚ] syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ Eofu'tf] slxn]b]lv kf]v/Ldf a;]sf] lyof] <
pTt/M
v_ r/f] sxfFaf6 p8]/ cfof] <
pTt/M
u_ Eofu'tf /r/f] b'j}s:tf lyP <
pTt/M
3_ Eofu'tf / r/fn] slxn];Dd es'G8f] v]n] <
pTt/M
ª_ Eofu'tf /r/fn]sxfF cEof; u/] <
pTt/M
&= …Eofu'tf] / r/f]Ú syfsf] d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= 3/ kfn'jf
v= s's'/
34 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !!* M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= ljlzi6
v= kfx'gf
38 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@) M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
3 £
@= zAb k9 M
lj£g £ofª l3p £ofDkf] £jfKk
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
lj£g nfdfx¿sf] dlGb/
£ofª bxL dy]/ lgsflng] j:t'
l3p afwf
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ lj£g M =============================================================================
v_ £ofª M ============================================================================
u_ l3p M ==============================================================================
%= syf k9 M
£ofªdf la/fnf]
/;j' fsf]Pp6f £ofªdf £ofla|ª a:y ] . £ofªdf
7'nf]£ofDkf]lyof] . Ps lbg Pp6f la/fnf]
£ofªdf cfof] . pm £ofDkf] sf] glhs uof] .
£ofDkf]leqaf6 ld7f] af:gf cfof] . pm;n]
£ofDkf]df £jfKk 6fpsf]l5/fof] . £ofDkf] leq p;nfO{ ;f; km]g{ ufx|f]
eof] . p;sf] s07af6 £of/£of/ cfjfh cfof] . la/fnf] ;f/} 8/fof] .
£ofla|ªn]£ofDkf]sf]d'vdf l3p bn] . lrNnf]ePkl5 la/fnf]n] 6fpsf]
lgsfNg ;Sof] . la/fnf] £ofDkf] 5f8]/ s'nn] d 7f]Sof] .
39
^= dflysf] …£ofªdf la/fnf]Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ £ofla|ª sxfF a:y] <
pTt/ M
v_ 7'nf]£ofDkf]sxfF lyof] <
pTt/ M
u_ Ps lbg £ofªdf s]cfof] <
pTt/ M
3_ la/fnf]nfO{ s]ug{ ufx|f] eof] <
pTt/ M
ª_ la/fnf]sf] s07af6 s:tf]cfjfh cfof] <
pTt/M
&= …£ofªdf la/fnf]Úsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= cfuf]
v= vfgf
40 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@! M cfpm u/f“} ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= n'lDagL
v= a'b\w
42 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@@ M cfpm u/f“} ldlt M ================================
em ‰
@= zAb k9 M
‰ofp ‰ofp/f] ‰ofª ‰ofn
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
‰ofp nx/f / ?vx¿sf] ;d"x
‰ofp/f] sf7, 9'ª\uf /kfgLleq pd|g]Ps hftsf]3fF;
‰ofª dlng cg'xf/sf]
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ‰ofp M ============================================================================
v_ ‰ofp/f] M ========================================================================
‰ofª M ===========================================================================
u_
%= syf k9 M
h'/]nL / ar]/f
kfvfdf ;o jif{cl3sf];fnsf]‰ofª lyof] .
‰ofªglhs} plxn]bl] vsf] ‰ofp k/]sf] 9'ª\uf]
lyof] . 9'ª\ufd'lg h'/]nL ‰ofp/f] eP/ a;]sf]
lyof] . h'/]nL lxhf]b]lv x/fPsf] ar]/f vf]lh/x]sf] lyof] . ;Demgfn]
‰ofnaf6 ;a} s'/f x]l//x]sL lyO{ . p;n] xftdf lnPsf] ar]/fnfO{
‰ofndf /flvlbO{ . h'/]nL ar]/f b]v]/ v';L eof] .
43
^= dflysf] …h'/n] L /ar]/fÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ kfvfdf slxn]sf] ;fnsf] ‰ofª lyof] <
pTt/ M
v_ glhs} slxn]b]lv ‰ofp k/]sf] 9'ª\uf] lyof] <
pTt/ M
u_ 9'ª\ufd'lg h'/]nL s;/L a;]sf] lyof] <
pTt/ M
3_ h'/]nLsf] ar]/f slxn]b]lv x/fPsf] lyof] <
pTt/ M
ª_ s;n] ‰ofnaf6 ;a} s'/f x]l//x]sL lyO{ <
pTt/ M
&= …h'/]nL / ar]/fÚ syfsf] d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v
M
s= ‰ofª
v= afF;
44 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@# M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= sk8f
v= s}FrL
46 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@$ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
z Z
@= zAb k9 M
ljZj k|z:t ljZjf; Zjf; cZnLn
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
ljZj kTof/
k|z:t ;+;f/, k[YjL
ljZjf; w]/}
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ljZj M ============================================================================
v_ k|z:t M ===========================================================================
u_ ljZjf; M =========================================================================
%= syf k9 M
1fgu'gsf s'/f
ljZjgfy ;/sIffdf k|j z] ug'e{ of] .
;/n] nfdf]nfdf]Zjf; lng'eof] . / dz] /
ljgon]cZjTyfdf Clifsf]af/d] f s'/f u/] . clZjgL /cZn]iffn]kq
klqsfdf /xs] f] cZjsf] lrq x]l//xs] f lyP . ;/n] s]xL 1fgu'gsf
;Gb]z ;'gfpg'eof] . km]l/ nfdf]nfdf]Zjf; lng'eof] . …cZnLn af]nL
slxNo}gaf]Ng" . u'?n]atfPsf s'/fdf ljZjf; ug" { . cZjsf]k5fl8
gbf}8g" . ljZjdf 7'nf]dflg; x'g / fd|/L k9\g
" .Ú u'?n] eGg'eof] .
u'?sf s'/f ;'g/] ;a}ljb\ofyL{ /dfP . pgLx¿n]k|z:t 1fg klg kfP .
47
^= dflysf]…1fgu'gsf s'/fÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ sIffdf sf] cfpg'eof] <
pTt/ M
v_ /d]z / ljgo s;sf] af/]df s'/f ub}{ lyP <
pTt/ M
u_ clZjgL /cZn]iff kq klqsfdf s]sf]lrq x]b{}lyP <
pTt/ M
3_ u'?n]ljb\ofyL{x¿nfO{ s] s]s'/f eGg'eof] <
pTt/ M
ª_ ljb\ofyL{x¿ lsg /dfP <
pTt/ M
&= …1fgu'gsf s'/fÚsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
s= cfsfz
v= lgnf]
48 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@% M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= 3/
v= 5fgf]
50 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@^ M cfpm ;a} u/f“} ldlt M ================================
*= vfnL afs;df Ps zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= ‰ofª
v= afF;
52 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@& M cfpm u/f“} ldlt M ================================
x x\
@= zAb k9 M
x\jn] x\jfTt x\jfNn
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
x\jn] b'w kfgL cflb PSsfl; ;a}kf]lvg]u/L
x\jfTt ;d'b|df x'g] ;a}eGbf 7'nf]df5f]
x\jfNn Ps} k6sdf x'g] rfn
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ x\j]n M =============================================================================
v_ x\jfTt M ===========================================================================
u_ x\jfNn M ===========================================================================
%= syf k9 M
s5'jf efUof]
;d'b|df Pp6f x\j]n a: Yof] . pm
slxn]klg aflx/lg:sb}gYof] . pm
hlxn] klg kfgLdf :jfTt xfd kmfNYof] . slxn]d'vaf6 x\jfNn x\jfNn
kfgL lgsfNYof] . Ps lbg s5'jf ;d'b| 5] p uof] . …
x\j]
n bfO
tkfO{+ Psk6s x\jfNn ug'{xf];\ tÚs5'jfn]g/d eP/eGof] .
x\j]nn]x\jfNn u¥of] . p;sf d'vaf6 x\jf/ x\jf/ xfjf lg:Sof] .
p;sf];f; klg x\jf:; ugfof] . s5'jf 8/n];d'b|af6 efUof] .
53
^= dflysf]…s5'jf efUof]Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ ;d'b|df s] a:Yof] <
pTt/M
v_ x\jn] s;/L xfd kmfNYof] <
pTt/M
u_ s5'jfn] x\j]nnfO{ s;/L cfˆgf] s'/f eGof] <
pTt/M
3_ s5'jf lsg efUof] <
pTt/M
ª_ jgdf af3 b]Vof}eg]ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …s5'jf efUof]Úsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
s= gbL
v=
54 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@* M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
s= afbn
v=
56 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !@( M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
/ ¥
@= zAb k9 M
¥ofn 6¥of] e¥ofª ¥ofOF¥ofOF ¥ofs h¥ofsh'?s
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
¥ofn vfkf gePsf]v'nf b/fh
e¥ofª d'vdf x'g] n];fOnf] y's
¥ofs dfly pSng agfOPsf]v'8\lsnf]
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ¥ofn M ============================================================================
v_ e¥ofª M ==========================================================================
u_ ¥ofs M ============================================================================
%= syf k9 M
l5d]sLsf] rnfvL
…oxL 3/df k;f}ÚF eGb} rf]/x¿ e¥ofª
pSn] . tfNrfdf ttfPsf] kmnfdn] ¥jfDd /fk] ] . s¥ofSs kfb}{ ltgn]
9f]sf vf]n ] . leqsf] ¥ofs klg kmf]/ ] . ¥ofª¥ofª kfb}{ ltgn] afs;
sf6] . l5d]sLn]¥ofª¥ofªsf]cfjfh ;'g ] . pgLx¿ h¥ofsh'?s p7] .
pgLx¿n] ;¥ofs;'?s ub}{ rf]/x¿nfO{ 3]/ ] . em¥ofkem'¿k kf//] rf]/nfO{
;dft] . l5d]sLsf] o; sfo{nfO{ ;a}n] ;¥xfgf u/ ] . ef]lnkN6 3/wgL
cfP . pgLx¿n]klg l5d]s LnfO{ dg}bl] v ;¥xfgf u/ ] .
57
^= dflysf] …l5d]sLsf] rnfvLÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ rf]/x¿n] s] eg]/ e¥ofª pSn] <
pTt/M
v_ rf]/x¿n] afs; s;/L sf6] <
pTt/M
u_ rf]/x¿nfO{ s;n] 3]/] <
pTt/M
3_ l5d]sLsf] ;¥xfgf lsg ul/of] <
pTt/M
ª_ rf]/cfPsf]yfxf kfP ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …l5d]sLsf] rnfvLÚ syfsf] d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= OF6f
v=
60 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#! M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
/ {
@= zAb k9 M
;k{ kj{ ;a{t avf{ ltvf{
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
;k{ u'lnof] emf]n s'/f
kj{ 3;|]/ lxF8\g] nfdf]ls/f]
;a{t rf8
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ;k{ M ===============================================================================
v_ kj{ M ===============================================================================
u_ ;a{t M =============================================================================
%= syf k9 M
gbL lsgf/df ;k{
wd{/fhsf] 3/ gbL lsgf/df 5 .
avf{df gbLdf af9L cfpF5 . Ps lbg
wd{/fh gbL lsgf/ df lyP . Pp6f
;k{ glhs}cfof] . pgL 8/ fP . …
;k{ Û ;k{ ÛÚegL wd{/ fh
s/fP . pgL bu'b}{ 3/cfP . 3/ df kj{sf]tof/L lyof] . ;k{
cfPsf]s'/f wd{/fhn];a}nfO{ atfP . ;a}n] ;a{t lkP .
61
^= dflysf]…gbL lsgf/df ;k{Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ wd{/fhsf]3/sxfF 5 <
pTt/M
v_ gbLdf af9L slxn] cfpF5 <
pTt/M
u_ ;k{ sxfF lyof] <
pTt/M
3_ wd{/fh s;/L s/fP <
pTt/M
ª_ ;k{ b]Vof}eg]ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …gbL lsgf/df ;k{Úsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= v]tLkftL
v=
62 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#@ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
s= kxf8
v=
64 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !## M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
/ |
@= zAb k9 M
afv|f] lj|ms]6 la|s6] k|f0f k|;fb
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
afv|f] Aof6 / anaf6 v]lng] Ps k|sf/sf] v]n
lj|ms]6 sf]Onf
la|s]6 3/kfn'jf Ps hgfj/
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ afv|f] M ============================================================================
v_ lj|ms]6 M ==========================================================================
u_ la|s]6 M ===========================================================================
%= syf k9 M
afv|f uf]7fnf]
k|sfz k|;fO{+sf]3/ df afv|f 5g\ .
k|sfz afv|f r/ fpg hfG5g\ . pgn]
w]/} ;fyL e]6\5g\ . ;fyL ;fyL ldn]/
lj|ms]6 v]N5g\ . hf8f] eof] eg] pgLx¿ la|s]6 afn]/ tfK5g\ .
afv|f uf]7fnf]hfg k|sfznfO{ /dfOnf]nfU5 . pgL labfsf]lbgdf
dfq afv|f r/fpg hfG5g\ . c¿ lbg af afv|f r/fpg hfg'x'G5 .
67
^= dflysf] …afv|f uf]7fnf]Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ s;sf]3/df afv|f 5g\ <
pTt/M
v_ k|sfzn] sxfF w]/} ;fyL e]6\5g\ <
pTt/M
u_ ;fyL;fyL ldn]/s]v]N5g\ <
pTt/M
3_ hf8f]df pgLx¿ s]u5{g\ <
pTt/M
ª_ k|sfz slxn]afv|f uf]7fnf]hfG5g\ <
pTt/M
&= …afv|f uf]7fnf]Ú syfsf] d'Vo 36gf n]v M
68 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#% M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
69
^= dflysf]…u'Daf e|d0fÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ z'j|maf/sf]sf]e|d0f uP <
pTt/M
v_ u'Daf sxfF lyof] <
pTt/M
u_ /fhg, /ldnf /k|df]b s;/L u'Dafdf k'u] <
pTt/M
3_ u'Dafaf6 s] s] b]lvGYof] <
pTt/M
ª_ u'Dafdf pgLx¿n]s]s]vfP <
pTt/M
&= …u'Daf e|d0fÚsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= k'mn
v=
70 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
/ «
@= zAb k9 M
6«s 8«d /fi6« ˆofS6«L 6«]g
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
6«s b]z
8«d ;fdfg cf];fg]{ 7'nf] uf8L
/fi6« t]n /flvg] l6gsf] 7'nf] efF8f]
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ 6«s M ===============================================================================
v_ 8«d M ===============================================================================
u_ /fi6« M =============================================================================
%= syf k9 M
z}nhfn] af6f] sfl6g\
z}nhf d"n ;8sdf lgl: sg\ . ;8sdf
pgn]6«s /6«ofS6/b]lvg\ . pgnfO{
af6f]sf6\g 8/nfUof] . Psk6s pgL
ef/t uPsL lyOg\ . ef/tdf pgn]6«]g
klg b]lvg\ . ˆofS6«Ldf uP/pgn]sfuh sf/vfgf x]l/g\ . sfuh
sf/ vfgfdf 8«dx¿ / flvPsf lyP . pgn]cfˆgf]/ fi6« ;lDemg\ .
…cfˆgf] /fi6« aGg /fd|f] sfd ug'{k5{,Ú pgn] ;/n] eg]sf] ;lDemg\ .
71
af6f]df 6«s /6«ofS6/cfpg 5f8] . pgn]af6f]sfl6g\ .
^= …zn} hfn] af6f] sfl6g\Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ ;8sdf sf] lg:Sof] <
pTt/M
v_ z}nhf Psk6s sxfF uPsL lyOg\ <
pTt/M
u_ ;/n] z}nhfnfO{ s] eGg'ePsf] lyof] <
pTt/M
3_ sf/vfgfdf s] /flvPsf lyP <
pTt/M
ª_ z}nhfn] s;/L af6f] sfl6g\ <
pTt/M
&= …z}nhfn] af6f] sfl6g\Ú syfsf] d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= ;8s
v=
72 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#& M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= /]l8of]
v=
74 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#* M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
C [
@= zAb k9 M
s[kof d[u j[if k|s[lt j[li6
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
s[kof ;fF9]
d[u s[kf u/]/
j[if xl/0f
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ s[kof M ============================================================================
v_ d[u M ===============================================================================
u_ j[if M ===============================================================================
%= syf k9 M
d[u /j[if
k[YjL x/fe/f lyof] . k|s[lt klg ;'Gb/lyof] .
Pp6f d[u hª\unsf] t[0fdf rb}{ lyof] .
hª\undf crfgs j[if cfOk'Uof] . d[u /
j[ifdf emu8f k¥of] . …s[kof of] d]/f] rg]{ :yfg xf],Ú d[un] eGof] .
…xf]Og of] t d]/f] :yfg xf],Ú j[ifn] eGof] . crfgs hª\undf kfgLsf]
j[li6 eof] . cfsfz w'Dd ePsfn]b[li6 klg aGb eof] . To;kl5
d[u /j[if ldn]/cf]8 f/df uP . pgLx¿sf]emu8f klg aGb eof] .
75
^= …du[ /j[ifÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ k|s[lt s:tf] lyof] <
pTt/M
v_ hª\undf s] rb}{ lyof] <
pTt/M
u_ hª\undf ss;sf] emu8f eof] <
pTt/M
3_ hª\undf kfgLsf] s] eof] <
pTt/M
ª_ ;fyLx¿n]emu8f u/]eg]ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …d[u /j[ifÚsyfsf]d'Vo 36gf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= r/f
v=
76 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !#( M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= /ª
v=
78 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !$) M cfpm u/f“} ldlt M ================================
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= 6«s
v=
80 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !$! M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
!= rGb|laGb' - F _ n]v M
F
@= zAb k9 M
3fF; afF; afFb/
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
3fF; cfFVnf x'g] cUnf] jg:klt
afF; dflg;sf] emF} cg'xf/ ePsf] ?vdf /xg] k|f0fL
afFb/ hldgdf knfpg] ;fgf ;fgf emf/
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ 3fF; M ============================================================================
v_ afF; M =============================================================================
u_ afFb/ M ===========================================================================
%= syf k9 M
jgdf afFb/
;'hg zlgaf/jglt/ uP . jgdf afF;3f/ L klg
lyof] . 7'nf 7'nf ?vx¿ klg lyP . ?vdf afFb/
v]ln/xs
] f lyP . jg /dfOnf] lyof] . r/f lr/la/
s/fO/xs ] f lyP . 3fdsf] dw'/ ls/0f jgdf l5/]sf] lyof] . jgdf
zLtn lyof] . l;/l;/ xfjf rln/xs ] f] lyof] . ;'hg lbge/ jgdf
/dfP . kmnkm'n l6k]/vfP . pgL ;fFemlt/ 3/cfP .
81
^= …jgdf afFb/Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ ;'hg slxn]jglt/ uP <
pTt/ M ==========================================================================================================================================
v_ afF;3f/L sxfF lyof] <
pTt/ M ==========================================================================================================================================
u_ afFb/sxfF v]ln/x]sf lyP <
pTt/ M ==========================================================================================================================================
u_ jgdf s]sf] ls/0f l5/]sf] lyof] <
pTt/ M ==========================================================================================================================================
ª_ ltdLn] jg b]v]sf 5f} <
pTt/ M ==========================================================================================================================================
&= …jgdf afFb/Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
================================================================================================================================================================
================================================================================================================================================================
================================================================================================================================================================
================================================================================================================================================================
================================================================================================================================================================
83
^= dflysf] …/fx'nsf] au}rF fÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ au}Frf sxfF 5 <
pTt/ M
v_ au}Frfdf s] 5 <
pTt/ M
u_ cfFk vfg s] cfpF5 <
pTt/ M
3_ /fx'n s]nfO{ eufpF5 <
pTt/ M
ª_ au}Frfkfl/ s] 5 <
pTt/ M
&= …/fx'nsf] au}FrfÚ syf cfkm\g} efiffdf n]v M
v=
============================
lzIfssf] x:tfIf/
84
lbg !$# M cfpm ;a} u/f“} ldlt M ================================
!= lz/laGb' - _ n]v M
+
@= zAb k9 M
x+; j+zL ;+;f/ ;+od lx+;f
#= tnsf zAbnfO{ lbOPsf] l7s cy{;Fu hf]8f ldnfpm M
x+; ljZj
j+zL xfF;
;+;f/ afF;'/L
$= tnsf zAb k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ x+; M ===============================================================================
v_ j+zL M ==============================================================================
u_ ;+;f/ M ============================================================================
%= syf k9 M
;+odsf] ;+;f/
;+odsf]3/df x+; kflnPsf 5g\ .
x+;;Fu v] Nb};+od / dfpF5g\ . x+;
kf]v/Ldf kf}8G5g\ . ;+od kf]v/Lsf]
l8ndf a;]/j+zL ahfpF5g\ . j+zLsf]
w'gn]x+; v';L x'G5g\ . o;/L ;+od
/x+;sf];+;f/;'Gb/5 . ;+od lx+;f ub}{gg\ . pgL df+; klg
vfFbg} g\ . ;a}hgf ;+odsf]clx+;fsf]k|z+;f u5{g\ .
85
^= …;+odsf] ;+;f/Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ x+; sxfF kflnPsf 5g\ <
pTt/M
v_ x+; sxfF kf}8L v]N5g\ <
pTt/M
u_ ;+od sxfF a;]/j+zL ahfpF5g\ <
pTt/M
3_ /fx'n au}+rfdf s] s] /f]K5 <
pTt/M
ª_ ;a}hgf s]s f]k|z+;f u5{g\ <
pTt/M
&= …;+odsf] ;+;f/Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= uLt
v=
86
lbg !$$ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
dn hn ;fu kft ;d y/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ dnhn M ====================================================================
v_ ;fukft M ===================================================================
u_ ;dy/ M ====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ dnhn M ===================================================================
v_ ;fukft M ===================================================================
u_ ;dy/ M ====================================================================
%= syf k9 M
ldlxgtsf] kmn
Pp6f ;dy/e"ld lyof] . Pslbg ;'lgn ToxfF
k'u] . ;dy/e"lddf kfgL klg lyof] . kfgL
b]
v]/pgsf]dg ubub eof] . pgnfO{ ToxLF
a;L ;fukft nufpg]ljrf/cfof] . pgL hUuf wgL sxfF k'u ] . …d
o; ;dy/hUufdf afnL nufpF5',Úpgn] eg] . hUuf wgL v';L eP .
;'lgnn]hUufdf dnhn u/] . pgn]6Gg ;fukft nufP . ;fukft nu]/
89
ahf/df laj|mL u/] . pgn] w]/} k};f sdfP . ;dy/ e"lddf dnhn
u/]/ ;fukft pAhfPsf] l5d]sn] b]v] . l5d]sL klg ;fukft /fK] g
;dy/e"ld vf]Hg yfn] .
^= dflysf] …ldx]gtsf] kmnÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ syfdf ldx]gtL dfG5]sf]gfd s]xf] <
pTt/M
v_ ;'lgnn]s;/L k};f sdfP <
pTt/M
u_ ;'lgnsf l5d]sLn] s] u/] <
pTt/M
3_ ;'lgn lsg hUufwgLsxfF uP <
pTt/M
ª_ ltdL ;'lgnsf];fyL eP s]uYof}{ <
pTt/M
&= …ldx]gtsf] kmnÚ syf cfk\mg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= ?v
v=
90 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !$^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
dxf /fh dfdf 3/ kmn km'n
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ dxf/fh M ===================================================================
v_ dfdf3/ M ===================================================================
u_ kmnkm'n M ===================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ dxf/fh M ==================================================================
v_ dfdf3/ M ==================================================================
u_ kmnkm'n M ===================================================================
%= syf k9 M
hf8f]sf] cf}ifwL
dxf/fhnfO{ hf8f]eP5 . pgn]dGqLnfO{ af]n fP .
hf8f] sd ug{sf nflu s] cf}ifwL vfg'k5{ < /fhfn]
;f]w]. …kmnkm'n vfg'k5{ dxf/ fhÚ dGqLn] eg] .
/fhfn]kmnkm'n vfP . kmnkm'n vfPkl5 /fhfnfO{
emg\ hf8f] eof] . /fhf l/;fP/ 5f]/fnfO{ af]nfP . 5f]/f] cl3 g}
dfdf3/ uP5 . /fgLn] of] b[Zo b]lvg\ . l/;fPsf dxf/fhnfO{ pgn]
91
;DemfOg\ . xh'/n] dGqLsf]76\6f ga'em\g' ePsf]xf] . Tof];'g]/pgL
em;ª\u eP . dGqL rflxF dhfn]xfF;] . 5f]/ f]klg dfdf3/af6 kmSof]{ .
^= dflysf] …hf8f]sf] cf}ifwLÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ /fhfn] s;nfO{ af]nfP <
pTt/M
v_ dGqLn]lsg dxf/fhnfO{ kmnkm'n vfg'k5{ eg] <
pTt/M
u_ /fhfn]sf]af6 jf:tljs s'/f yfxf kfP <
pTt/M
3_ syfsf];'?df s]ePsf]5 <
pTt/M
ª_ k|:t't syfsf] zLif{s lsg …hf8f]sf] cf}ifwLÚ /flvPsf] xf] <
pTt/M
&= …hf8f]sf] cf}ifwLÚ syf cfk\mg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//b'O{ jfSo n]v M
s= lxdfn
v=
92 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !$& M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
;d y/ dxf /fh
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= kxf8
v= xl/ofnL
u=
94 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !$* M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
Ps lbg gbL gfnf km'n kftL
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ Pslbg M ====================================================================
v_ gbLgfnf M ==================================================================
u_ km'nkftL M ==================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ Pslbg M ====================================================================
v_ gbLgfnf M ==================================================================
u_ km'nkftL M ==================================================================
%= syf k9 M
km'nkftLsf] /demd
Pslbg hd'gf a]F;L uO{ . b;}“sf];do lyof] .
a]“;Ldf wfg nxnxfPsf] lyof] . gbLgfnf ;kmf /
lgnf lyP . hd'gfn]]b;}“cfpg]lbg ugL . km'nkftL cfpg ltg lbg
afFsL lyof] . p;n]vf]n fkfl/x]/ L . ToxfF klg km'nkftLsf]rxnkxn
lyof] . p;n]alxgLnfO{ af]nfO{ . gbLgfnfsf]5]p5fp 3'dfO{ .
…Pslbg o; v]tsf] wfg kfSg] 5,Úp;n]egL . sfFrf wfgsf ;'Gb/
95
xl/of afnf x]b {} pgLx¿ 3/kms] {. 3/
df klg km'nkftLsf]/ demd
;'? eO;s]sf] lyof] .
^= dflysf] …km'nkftLsf] /demdÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ hd'gf sxfF uO{ <
pTt/M
v_ hd'gfn]s;nfO{ af]nfO{ <
pTt/M
u_ o; syfsf]cGTodf s]eof] <
pTt/M
3_ wfgsf afnf s:tf x'G5g\ <
pTt/M
ª_ ltdL b;}+df s]u5f}{ <
pTt/M
&= …km'nkftLsf] /demdÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= t/fO
v= jg
u=
96 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !$( M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
kft} kft 7'nf ;fgf v]t af/L
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ kft}kft M ====================================================================
v_ 7'nf;fgf M =================================================================
u_ v]taf/L M ==================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ kft}kft M ====================================================================
v_ 7'nf;fgf M =================================================================
u_ v]taf/L M ==================================================================
%= syf k9 M
lj|m;d;sf] /dfOnf]
k'; dlxgf lyof] . aflx/lr;f]lyof] .
?vsf kft em/]/hª\undf kft}kft 5g\ .
/dfnfO{ eg]lj|m;d;sf]/ dfOnf]5 . ljb\ofnodf ;fgf7'nf ;a}
dflg; e]nf ePsf 5g\ . Ps l5gdf ?j}?jfn]a]l/P/Pp6f dflg;
cfOk'Uof] . …
;fG6f Snfh, ;fG6f Snfh,Ú/ df v';L eO{ . / dfsf
cfkmGt jl/kl/sf] v]taf/Ldf lyP . v]taf/L 5f8]/ pgLx¿ /dfsf]
97
ljb\ofno cfP . pgLx¿ s;}n] kft}kft af]s]sf lyP . /dfn] ;a}nfO{
:jfut u/L . p;n] kft}kftsf]6k/Ldf s]s lbO{ . 7'nf;fgf ;a}n] vfP .
;a}v';L eP . /df klg v';L eO{ .
^= dflysf] …lj|m;d;sf] /dfOnf]Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ /dfnfO{ s]sf] /dfOnf] 5 <
pTt/M
v_ dflg;x¿ sxfFaf6 ljb\ofno cfP <
pTt/M
u_ /df lsg v';L eO{ <
pTt/M
3_ syfsf];'?df j0f{g ul/Psf];do s'g xf] <
pTt/M
ª_ ltdL cfˆgf]rf8 s;/L dgfpF5f} <
pTt/M
&= …lj|m;d;sf] /dfOnf]Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= hª\un
v= hgfj/
u=
98 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%) M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
b'w bxL u'0f} u'0f kfn} kfnf]
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ b'wbxL M =====================================================================
v_ u'0f M ===================================================================
u'0f}
u_ kfn}kfnf] M =================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ b'wbxL M =====================================================================
v_ u'0f M ===================================================================
u'0f}
u_ kfn}kfnf] M =================================================================
%= syf k9 M
pd]zsf ufO{
pd]zsf]3/df s}nL ufO{ 5 . p;sf 3/df
dfnL ufO{ klg 5 . Pslbg s} nL ufO{sf]
af5f] km's5] . p;n] kfn}kfnf] b'w vfP5 .
a]
ns' f pd] z 3/kmSof] {. p;n]u'g u} g' ePsf ufO{ x]¥of] . 3/
df b'w
bxL k|z:t 5 . cfh af5fn]b'w vfP5 . u'gu} g' ePsf ufO{x¿n]b'w
v'jfP5g\ . 3/df b'wbxL sd x'g] eof] . ca ef]ln dfq p;n]kfn}kfnf]
99
b'w b'xg' ] eof] . olt eP/klg pm l/;fPg . u'gu} g' ePsf ufO{x¿n] g}
p;nfO{ b'w v'jfPsf 5g\ .
^= dflysf]…pd]zsf ufO{Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ pd]zsf 3/df ufO{sf]gfd s]s] xf] <
pTt/M
v_ af5f]n]s;/L b'w vfP5 <
pTt/M
u_ pd]zsf 3/df b'wbxL lsg sd x'g] eof] <
pTt/M
3_ pd]z gl/;fpg'sf] sf/0f s] xf] <
pTt/M
ª_ af5fn]b'w vfP ltdLnfO{ s:tf]nfU5 <
pTt/M
&= …pd]zsf ufO{Úsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= lstfa
v= lrq
u=
100 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%! M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
dg k/L lbg lbg} /fgL df}/L
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ dgk/L M ====================================================================
v_ lbglbg}M ===================================================================
u_ /fgLdf}/L M ================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ dgk/L M ====================================================================
v_ lbglbg}M ===================================================================
u_ /fgLdf}/L M ================================================================
%= syf k9 M
;hfo
Pp6f df}/Lsf] 3f/df df}/Lx¿ a:y ] . sdL{
df}
/ L ldlxg]tL lyP . pgLx¿ lbglbg}km'nsf]
/; af]s/] cfpFy ] . /fgLdf}/L pgLx¿af6 ;Gt'i6 lyO{ . Pslbg sdL{
df}/L aflx/ uPsf lyP . /fgLdf}/L /; r';/] a;]sL lyO{ . b'O{ cf]6f
df}/L eg] 3f/df a;]/ dgk/L ug{ yfn] . ;fFemdf lbglbg} km'nsf] /;
a6'Ng uPsf df}/Lx¿ kms] { . 3f/ laufg]{ u/L dgk/L u/s ] f] b]v/]
101
pgLx¿ l/;fP . /fgLdf}/L;Fu ph'/ u/ ] . lbglbg} NofPsf] k'mnsf] /;
lauf/s
] f] b]v/] /fgLdf}/L l/;fO{ . p;n] b'O{ lbgsf nflu ltgnfO{
3f/af6 lgsfnL . dgk/L ug]{df}/L klg ;hfo ef]Ug tof/eP .
^= dflysf]…;hfoÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ s'g df}/L ldx]gtL lyP <
pTt/M
v_ /fgLdf}/L s;/L ;Gt'i6 lyO{ <
pTt/M
u_ sdL{df}/L lsg l/;fP <
pTt/M
3_ dgk/L ug]{ df}/Ln] s:tf] ;hfo kfP <
pTt/M
ª_ dgk/L ug]{dflg;nfO{ ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …;hfoÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v M
s= df}/L
v=
/fgL
u=
102 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%@ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
ag\ cfj6L htf tt} vfg] s'/f
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ agfj6L M ==================================================================
v_ htftt}M ===================================================================
u_ vfg]s'/f M =================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ agfj6L M ==================================================================
v_ htftt}M ===================================================================
u_ vfg]s'/f M =================================================================
%= syf k9 M
agfj6L vfg]s'/f
cfOtaf/sf] lbg lyof] . rf/cfnL ahf/df xf6 nfu]sf]
lyof] . ;ª\uLtf klg ahf/hfg lgl: sg\ . pgL ahf/
jl/ kl/3'ldg\ . ahf/ df htftt}dflg;x¿ lyP . ahf/ leq htftt}
k;n}k;n lyP . 3'Dbf3'Dbf pgnfO{ ef]s nfUof] . pgL vfg]s/' f ePsf]
k;ndf k'lug\ . pgn]ld7fO{ x]l/ g \ . ld7fO{ ;a}agfj6L lyP . h] /
L
x]l/g \ . h]/L klg agfj6L lyP . pgnfO{ agfj6L vfg]s /' f dg k/ g] .
103
3/df uP/ vfhf vfg] ljrf/ ul/g \ . htftt} dflg;sf] le8 l5rf]Nb}
pgL 3/uOg\ . 3/df agfPsf]vfg]s/' f pgnfO{ ld7f]nfUof] . pgn]
alxgLnfO{ ;d]t ahf/sf agfj6L vfgf vfg gx'g] ;Nnfx lbOg\ .
^= dflysf] …agfj6L vfg]s/' fÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ xf6 sxfF nfu]s f]lyof] <
pTt/M
v_ ahf/df htftt}s]lyP <
pTt/M
u_ ;ª\uLtfnfO{ lsg vfg]s '/f dg k/]g <
pTt/M
3_ 3/df agfPsf]vfg]s'/f lsg ld7f]x'G5 <
pTt/M
ª_ ;ª\uLtfsf]7fpFdf ltdL eP s]uYof}{ <
pTt/M
&= …agfj6L vfg]s'/fÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
#= zAbnfO{ hf]8 M
lrl/ la/L y/L y/L dg dg}
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ lrl/la/L M ================================================================
v_ y/Ly/L M ==================================================================
u_ M =====================================================================
dgdg}
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ lrl/la/L M ================================================================
v_ y/Ly/L M ==================================================================
u_ M =====================================================================
dgdg}
%= syf k9 M
3dG8L 8fFkm]
nfª6fªsf] hª\undf y/Ly/Lsf r/f a:y ] . r/fdWo]
8fFkm];'Gb/lyof] . ;'Gb/ePs} n
] pm 3dG8L klg
lyof] . pm dgdg};f]RYof]…d hlt ;'Gb/o; jgdf sf]xf]nf / <ÚPs
lbg lrl/la/L lrl/la/L ub}{ sf]OnL r/f] ToxfF cfof] . …P sf]OnL tF slt
sfnL 5;\,Ú8fFkm]n ] eGof] . sf]OnL klg s]sd . p;n]eGof], … 3dG8
gu/ .Ú ltgsf] emu8f ;'g/] lrl/la/L ub}{ ToxfF y/Ly/Lsf r/fx¿ cfP .
sf]OnLn] eGof], …;fyLx¿ y/Ly/Lsf r/fsf y/Ly/L u'0f 5g\ . 8fFkm] cfkm"
105
;'Gb/ ePsf] 3dG8 u5{ . d]/f] klg t :j/ /fd|f] 5 .Ú r/fx¿ lrl/la/L
ub}{ s/fP, …sf]OnLsf] s'/f l7s xf] .Ú 8fFkm] PSnf] eof] . sf]OnLn] dgdg}
;f]Rof], …cfh aNn 8fFkm]sf] 3dG8 tf]l8of] .Ú
^= dflysf]…3dG8L 8fFkm]Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ r/fx¿ sxfF a:y] <
pTt/M
v_ hª\undf sf]3dG8L lyof] <
pTt/M
u_ sf]OnLn] dgdg} s] ;f]Rof] <
pTt/M
3_ 8fFkm] / sf]OnLsf] emu8f ;'g]/ sf] cfP <
pTt/M
ª_ ltd|f]ljrf/df 3dG8 u¥of]eg]s]x'G5 <
pTt/M
&= …3dG8L 8fFkm]Úsyf cfˆg}efiffdf n]v M
#= zAbnfO{ hf]8 M
/fgL df}/L vfg] s'/f lr/L la/L
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ /fgLdf}/L M ================================================================
v_ vfg]s'/f M =================================================================
u_ lr/Lla/L M ================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ /fgLdf}/L M ================================================================
v_ vfg]s'/f M =================================================================
u_ lr/Lla/L M ================================================================
%= syf k9 M
/fgLjg
/fgLjgnfO{ afFss
] } ;'Gb/ jg dflgG5 .
jgdf y/Ly/Lsf r/f lrl/la/L u5{g \ .
Ps lbg ;'gdfof jgdf uO{ . p;n]
dgdg};f]rL, …jgdf af3 efn' t 5}gg\ .Ú
p;n]ToxfF htftt}?v /km'n b]v L . s'g} s'g} ?vdf df}/Lsf 3f/
klg lyP . …/fgLdf}/L s'g rflxF xf]nf <Údgdg}k|Zg u/L . p;nfO{
lbglbg}cfpg kfP s: tf]x'GYof]xf]
nf eGg]nfUof] . ToxfF s'g} s'/
f
107
agfj6L lyPg . ?vx¿ dgk/Lsfl6Psf lyPgg\ . To;kl5 To;
;'Gb/jgnfO{ x]b{} pm 3/kmsL{ .
^= dflysf]…/fgL jgÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ ;'Gb/jgsf]gfd s]xf] <
pTt/M
v_ jgdf sf]uPsf]lyof] <
pTt/M
u_ jgdf ;'gdfofn]s]s]b]v L <
pTt/M
3_ ;'gdfofnfO{ lsg jgdf cfpg dg nfUof] <
pTt/M
ª_ ltdL ;'Gb/jgdf k'Uof}eg]s]u5f}{ <
pTt/M
&= …/fgLjgÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= jg
v= ?v
u=
108 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%% M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
e]8L uf]7 s'/f sfgL 5]p 5fp
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ e]8Luf]7 M ==================================================================
v_ fsfgL M ================================================================
s'/
u_ 5fp M ==================================================================
5]p
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ e]8Luf]7 M ==================================================================
v_ fsfgL M ================================================================
s'/
u_ 5fp M ==================================================================
5]p
%= syf k9 M
e]8fsf] n8fOF
b'O{ cf]6f e]8f e] 8Luf] 7df lyP . ltgsf l;ª
ltvf ltvf lyP . tL b'O{ ;w}Fcfˆgf l;ªsf
af/d] f s'/fsfgL uy] { . l;ªsf sf/0f pgLx¿
cfkm"nfO{ alnof];DemGy] . pgLx¿nfO{ cfkm\gf] l;ªk|lt 3dG8 lyof] .
Ps lbg ltgLx¿ e]8Luf]7af6 aflx/lg:s] . tL b'O{ e]8fnfO{ aflx/sf
c¿ e]8fn]emD6] . csf]{ e]8Luf]7sf b'O{ cf]6f e]8f pgLx¿;Fu le8] .
3dG8L e]8fx?sf] l;ª km'SNof] . pgLx¿n]5]p 5fp x]/ ] . ltgsf dflns
109
ToxfF lyPgg\ . To;}n ] ToxfFaf6 efUg]s'/fsfgL u/ ] . 3dG8n] ubf{ l;ª
km'Sn]sf e]8fn]cfkm"nfO{ aNntNn arfP . pgLx¿ cfkm\g} e]8Luf]7 kms]{ .
^= dflysf] …e8] fsf] n8fOFÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ e]8fsf l;ª s:tf lyP <
pTt/M
v_ pgLx¿ s]sf sf/0f cfkm"nfO{ alnof];DemGy] <
pTt/M
u_ pgLx?;Fu sf] le8] <
pTt/M
3_ e]8fx¿ lsg efu] <
pTt/M
ª_ e]8fx¿ efu]kl5 sxfF kms]{ <
pTt/M
&= …e]8fsf] n8fOFÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= e]8Luf]7
v= e]8f
u=
110 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
dfdf dfOh" af]6 la?jf Ps k6s
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ dfdfdfOh" M ============================================================
v_ 6la?jf M =============================================================
af]
u_ Psk6s M ===============================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ dfdfdfOh" M ============================================================
v_ 6la?jf M =============================================================
af]
u_ Psk6s M ===============================================================
%= syf k9 M
56\6' :ofn
Psk6s /dfsf dfdfdfOh" 3'Dg egL lg:s5] g\ .
af6fdf pgLx¿n] Pp6f :ofn e]65] g\ . :ofnn]
dfdfdfOh"nfO{ Pp6f syf eGg yfn]5 . …Ps lbg
d ufpFdf uPsf]lyPF . d}n] tkfO{s + L efGhLnfO{ e]6] F] . pgL af]6 la?jf
/fK] b} lyOg\,Ú :ofnn] eGof] . …P /dfnfO{ ltdLn] e]6o\ f},Ú dfdfdfOh"
b'jn} ] Ps}rf]l6 eGg'eof] . …xf] t Psk6s d}n] pgnfO{ e]6] F / ;fyL
agfPFÚ:ofnn]eGof] . To;kl5 :ofn dfdfdfOh"sf kl5 nfu]/ufpF
111
k'Uof] . p;n]dfdfdfOh"nfO{ 5f8\of] . pm af]6la?jfleq n'Sof] . Pp6f
afv|fsf]kf7f]5]pdf rb}{lyof] . p;n]To;nfO{ Ps k6sd}df¥of] .
56\6' :ofnn]dfdfdfOh"nfO{ 9fF6/] kf7f] vfof] .
^= dflysf]…56\6' :ofnÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ sf] 3'Dg lg:s]sf lyP <
pTt/M
v_ :ofnn] dfdfdfOh"nfO{ s] eGof] <
pTt/M
u_ :ofn lsg dfdfdfOh"sf kl5 uPsf]lyof] <
pTt/M
3_ ltdLnfO{ :ofn s:tf] nfUof] <
pTt/M
ª_ dfdfdfOh"n]s]s'/fdf ljrf/gk'¥ofPsf x'g\ <
pTt/M
&= …56\6' :ofnÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= dfdfdfOh"
v= efO
u=
112 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%& M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
cfOt af/ ;f]d af/ a'w af/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ cfOtaf/ M ================================================================
v_ ;f]daf/ M ==================================================================
u_ a'waf/M ===================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ cfOtaf/ M ================================================================
v_ ;f]daf/ M ==================================================================
u_ a'waf/M ===================================================================
%= syf k9 M
PsxKt] labf
sdn /uLtfsf]ljb\ofnodf PsxKt]labf eof] .
pgLx¿ b'j} hgf cfˆgf]labf s;/L dgfpg]eGg]
of]hgf agfpg yfn] . sdnn] eGof], …ef]ln cfOtaf/ dfdf3/ hfcf},F Ú
uLtfn]klg x'G5 egL . …kl;{ ;f]daf/rflxF d]nf 3'Dg hfcf}F x}Ú, uLtfn]
cfˆgf] s'/f /fvL . dª\unaf/ eg] pgLx¿n] glhs}sf] xf6 ahf/ 3'Dg]
lgwf] u/ ] . …aw' af/ lg a'waf/ < a'waf/ s] ug] { <Ú uLtfn] k|Zg u/L .
…aw' af/xfdL lrl8ofvfgf hfcf},FÚ sdnn] eg] . …xG' 5ÚeGb}uLtf dSv
113
k/L . laxLaf/ eg] pgLx¿ ;Fus} f] rf}/df ;fyLx¿;Fu es'G8f] v]Ng] eP .
z'jm| af/eg]pgLx¿ cfcfˆgf];fOsndf 3'Dg hfg]eP . zlgaf/rflxF
pgLx¿n] 3/d} a;]/ ljb\ofnosf] u[xsfo{ ug]{ of]hgf agfP .
^= dflysf]…PsxKt]labfÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ s;sf]ljb\ofnosf]labf ;'? eof] <
pTt/M
v_ pgLx¿ slxn]dfdf3/hfg]eP <
pTt/M
u_ laxLaf/sf nflu pgLx¿n]s]of]hgf agfP <
pTt/M
3_ uLtf lsg dSv k/L <
pTt/M
ª_ ltdL cfˆgf]labf s;/L dgfpF5f} <
pTt/M
&= …PsxKt]labfÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= zlgaf/
v= labf
u=
114 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%* M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
otf plt Ps hgf cfP kl5
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
==================================================================
s_ otfplt M
v_ cfPkl5 M ==================================================================
u_ Pshgf M ===================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|==================================================================
of]u u/L jfSo agfpm M
s_ otfplt M
v_ cfPkl5 M ==================================================================
u_ Pshgf M ===================================================================
%= syf k9 M
‰ofKn];Fu hDsfe]6
pk]
Gb|n] cfh 3/kms{g l9nf]u¥of] . pm
laxfg} ;b/ds' fddf nfu]sf] xf6 ahf/df
lstfa lsGg lxF8s] f] lyof] . pk]Gb|sf] 3/ hª\unsf] af6f] x'bF } hfg' kYof] { .
l9nf] ePsf]n] /ft klg emdSs kl/;s]sf] lyof] . pk]Gb| 8/fpFb} 8/fpFb}
3/lt/ nfUof] . cFWof/f] hª\undf p;n] cg]s y/L cfjfh ;'Gof] . pm
otfplt x]b{} la:tf/} cl3 a9\of] . ToxL j]nf 6f9faf6 chª\usf] ‰ ofKn]
cfsf/ ePsf] s]xL b]Vof] . pk]Gb| xTtkTt glhs}sf] ‰ ofª\udf n'Sof] . Tof]
cfsf/ emg\emg\ glhs cfof] . pk]Gb| 8/n] y/y/ sfDof] . p;n] d'6' b/f]
115
agfof] . …Pshgf eP klg o;nfO{ l7s kf5'Ú{ eGb}‰ ofKn] glhs}cfPkl5
pm To;dfly hfOnfUof] . …P s]u/s] f], d x'F d, /fdk|;fb,Ú Tof]‰ofKn]n]
s/fof] . Tof]t p;s}l5d]sL kf]/x5] . pm klg 3fF; sf6\bf sf6\b} l9nf]
eP/ 3fF;sf] ef/L af]s/] 3/lt/ hfFb} /x5] . pk]Gb| 9'Ss eof] .
^= dflysf] …‰ofKn];uF hDsfe]6Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ xf6 ahf/df lstfa lsGg sf] uPsf]lyof] <
pTt/M
v_ pk]Gb|sf] 3/ sxfFaf6 hfg'kYof]{ <
pTt/M
u_ pk]Gb| lsg 8/fof] <
pTt/M
3_ p;n] hª\undf s] b]Vof] <
pTt/M
ª_ ltdL pk]Gb|sf]7fpFdf ePsf]eP s]uYof}{ <
pTt/M
&= …
‰ofKn];Fu hDsfe]6Úsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v M
s= lstfa
v=
lx;fa
u=
116 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !%( M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
kfNkf nL emfkf nL l;Ghf nL
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
==================================================================
s_ kfNkfnL M
v_ emfkfnL M ==================================================================
u_ l;GhfnL M =================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|==================================================================
of]u u/L jfSo agfpm M
s_ kfNkfnL M
v_ emfkfnL M ==================================================================
u_ l;GhfnL M =================================================================
%= syf k9 M
l;GhfnL /emfkfnL
Ps lbg l;GhfnL /emfkfnLsf]e]6 eP5 . emfkfnL
k"js{ f] udL{df a:y ] . l;GhfnL s0ff{nLsf] hf8f]df
a:y ] . emfkfnL l;GhfnLnfO{ b]v/] crDddf k/5] g\ .
pgn]afSnf]n'uf nufPsf lyP . l;GhfnL klg
emfkfnLnfO{ b]v/] crDddf k/5] g\ . pgn] kftnf]
n'uf nufPsf lyP . b'j]} n'ufsf af/d] f 5nkmn ub}{
lyP . Toltv]/kfNkfsf kfNkfnL cfOk'u ] . pgn]g afSnf]g kftnf]n'uf
nufPsf lyP . kfNkfnLn]] eg] …nu' f eg] :yfg cg';f/sf] x'G5 .Ú …emfkfdf
117
udL{ 5 . To;}n] emfkfnLn]kftnf]n'uf nufpF5g\ . l;Ghfdf hf8f]5 . To;}n]
l;GhfnLn]afSnf]n'uf nufpF5g\ .Ú kfNkfnLsf s'/fdf b'js} f]lrTt a'‰ of] .
To;kl5 emfkfnL, kfNkfnL /l;GhfnL cfcfˆgf]af6f]nfu] .
^= dflysf]…l;GhfnL /emfkfnLÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ Pslbg sf]sf]e]l6P <
pTt/M
v_ l;GhfnLn]s:tf]n'uf nufPsf lyP <
pTt/M
u_ l;GhfnL / kfNkfnLn] s]sf af/]sf 5nkmn u/] <
pTt/M
3_ kfNkfnLsf]s'/f lsg lrTt a'e\mbf]lyof] <
pTt/M
ª_ ltdL ltd|f] 7fpFdf s:tf]n'uf nufpF5f} <
pTt/M
&= …l;GhfnL /emfkfnLÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v M
s= n'uf
v= kftnf]
u=
118 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^) M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
k};f jfnf b'w jfnf l/S;f jfnf
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
=================================================================
s_ k}
;fjfnf M
v_ b'wjfnf M ==================================================================
u_ l/S;fjfnf M ==============================================================
v= tnsf zAbx¿ k|=================================================================
of]u u/L jfSo agfpm M
s_ k}
;fjfnf M
v_ b'wjfnf M ==================================================================
u_ l/S;fjfnf M ==============================================================
%= syf k9 M
k};fsf] y}nf]
/fd ljnf;sf] 3/ lgs} 7'nf] lyof] . p;sf] w]/}
v]taf/L /ufO{afv|f lyP . ufpFdf ;a}n] p;nfO{
k}
;fjfnf ;fx'hL eGby] . Ps lbg pm l/ S;f
r9]/ufpF 3'Dg lg:Sof] . p;n]lsgd]n ug{sf nflu 7'nf]y}nLdf k};f
klg af]ss] f] lyof] . l/S;fjfnfn] p;nfO{ ahf/ rf]sdf 5fl8lbof] .
To;kl5 /fd ljnf; ahf/3'Dg yfNof] . pm b'w a]Rg]k;ndf k'Uof] .
p;n]b'wsf]w]/} kl/sf/x¿ h:t} b'w, bxL, l3p, dxL, cflb ;fdfgx¿
lsGof] . hfg] an] fdf p;n]b'wjfnfnfO{ k};f ltg{ nfUbf cfˆgf]emf]nf
119 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
e]6g] . pm lgs} cflTtof] . …sxfF v;fn] F < s;}n] rf]¥of] ls <Ú eGb} pm
OGt' g lrGt' eof] . TolTts}df klxn]sf] l/S;fjfnf p;}nfO{ vf]Hb} cfof] . …P
;fx'hL, tkfO{n+ ] cfˆgf]emf]nf l/S;fd}5f]8g\ ' eP5 . d t tkfO{n+ fO{ vf]Hbf
vf] Hb}x}/fg ePF . n lng'xf] ; \ ÚÛ l/S\;fjfnfn] eGof] . / fd ljnf;n]aNn
cfgGbsf];f; km]¥of] . p;n]l/S;fjfnfnfO{ wGojfb;lxt Ogfd klg lbof] .
^= dflysf] …k;} fsf] y}nf]Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ l/S;f r9]/ sf] 3'Dg uof] <
pTt/M
v_ /fd ljnf; l/S;faf6 s'g 7fpFdf cf]ln{of] <
pTt/M
u_ p;n]s]s] ;fdfgx¿ lsGof] <
pTt/M
3_ /fd ljnf; lsg OGt' g lrGt' eP <
pTt/M
ª_ ltdLn] c¿sf] k};f e]6\6fof} eg] s] u5f}{ <
pTt/M
&= …k};fsf] y}nf]Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s=
k};f
v=
;fdfg
u=
120 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^! M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
kfNkf nL otf plt cfOt af/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
==================================================================
s_ kfNkfnL M
v_ otfplt M ==================================================================
u_ cfOtaf/ M ================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|==================================================================
of]u u/L jfSo agfpm M
s_ kfNkfnL M
v_ otfplt M ==================================================================
u_ cfOtaf/ M ================================================================
%= syf k9 M
ltg hgf ;fyL
ltg hgf ;fyLx¿ ;Fu} a: y ] . pgLx¿sf]gfd / dz] , pd]z /
;f]dz] lyof] . /dz] sf] 3/ emfkf lhNnfdf ePsf]n] pgLx¿
p;nfO{ emfkfnL eGby] . To;}u/L pd]zsf]3/kfNkf lhNnfdf ePsfn]p;nfO{
kfNkfnL eGby] . ;f]dz] sf]3/rflxF l;Ghf ePsfn]p;nfO{ eg]l;GhfnL eGby] .
pgLx¿ cfˆgf] sfd kfn}kfnf] ub{y ] . cfOtaf/ / ;f]daf/ /dz] n] 3/sf] sfd
ub{Yof] . dª\unaf/ / a'waf/ pd]zsf] kfnf] lyof] . To;} u/L laxLaf/ / z'jm| af/
;f]dz] n] 3/sf] sfd uYof] { . zlgaf/ eg] ltg} hgf ldn]/ sfd ub{y ] . Ps lbg
pgLx¿sxfF Pshgf kfx'gf cfP . Tof] lbg cfOtaf/ lyof] . To;}n] /dz] n] lgs} w]/}
121
sfd ug'k{ ¥of] . ef]lnkN6 pm la/fdL eof] . To; lbg pm sfddf klg hfg ;s]g .
pm 3/df PSn}lyof] . lbpF;f]p;nfO{ kfgL vfg dg nfu]5 . otfplt x]bf{ klg
p;n]sf]xL b]vg] . ;fFem pd]z /;f]dz] l9nf] 3/cfPkl5 aNn kf] p;n] yfxf
kfof] . To; lbg /dz] sf]sfd klg b'jn} ] afF8/] u/]sf /x]5g\ . To;}n] pgLx¿ l9nf]
ePsf /x]5g\ . o;/L pgLx¿n] ;fyLnfO{ ;xof]u u/s] f /x]5g\ .
^= dflysf]…ltghgf ;fyLÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ sf] sf] ;Fu} a:by] <
pTt/M
v_ /d]zsf] 3/ s'g lhNnfdf kYof]{ <
pTt/M
u_ ltg}hgf slxn]slxn]3/sf]sfd ub{y] <
pTt/M
3_ /d]z lsg la/fdL eof] <
pTt/M
ª_ ltdLn] cfˆgf] ;fyLnfO{ s;/L ;xof]u u/]sf 5f} <
pTt/M
&= …ltghgf ;fyLÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= ;fyL
v=
;xof]u
u=
122
lbg !^@ M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
k'hf cf/L lev cf/L d'v cf/L
$= s= tnsf zAbsf]====================================================================
cy{ n]v M
s_ k'hf/L M
v_ levf/ L M ==================================================================
u_ d'vf/L M ====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ k'hf/L M ====================================================================
v_ levf/L M ==================================================================
u_ d'vf/L M ====================================================================
%= syf k9 M
;xof]uL k'hf/L
sflTts] ufpFdf Pp6f lgs} k'/fgf] / 7'nf] dlGb/
lyof] . ;f]dlGb/df x/s] lbg k"hf ug{ eSthgx¿sf]
3'OrF f]x'GYof] . To; dlGb/ sf k'hf/Lsf]gfd g]qk|;fb lyof] . pgL
lgs}bofjfg\ /;xof] uL efj ePsf dflg; lyP . Tof]dlGb/
lgs} cUnf] 7fpFdf lyof] . ToxfF;Dd k'Ug w]/} nfdf] / 7f8f] psfnf]
e¥ofª\ r9\gk' b{Yof] . To; dlGb/ df lbgx'F w]/
} levf/Lx¿ klg cfpg]
ub{y ] . dlGb/df cfpg] >b\wfn'x¿n] pgLx¿nfO{ ljleGg vfg]s/' fsf ;fy}
k};f klg lbg]ub{y ] . Ps lbg k'hf/L dlGb/lt/hfFb} ubf{ pgn]dlGb/
123
hfg]e¥ofªdf Ps hgf zf/Ll/s ¿kn]czSt levf/L b]v ] . p;n]
d'vdf d'vf/L klg nufPsf]lyof] . p;sf]Pp6f v'66\ f rNb}g lyof] .
Tof] b]v/] k'hf/LnfO{ lgs} bof nfUof] . k'hf/L cfkm}nF ] tL dflg;nfO{ ;xf/f
lbP/dlGb/;Dd nlulbP . tL dflg;n]pgnfO{ w]/} w]/} wGojfb lbP .
^= dflysf] …;xof]uL k'hf/LÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ dlGb/sf] k'hf/Lsf] gfd s] lyof] <
pTt/M
v_ dlGb/ s:tf] 7fpFdf lyof] <
pTt/M
u_ k'hf/LnfO{ lsg bof nfUof] <
pTt/M
3_ dlGb/k'Ug s:tf]af6f]hfg' kb{Yof] <
pTt/M
ª_ ltdLn]czSt dflg;nfO{ e]6]sf]eP s]ug]{lyof} <
pTt/M
&= …;xof]uL k'hf/LÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= k'hf/L
v= dlGb/
u=
124 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^# M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
b'w cfn' Ov cfn' emu8f cfn'
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ b'wfn' M ======================================================================
v_ Ovfn' M =====================================================================
u_ emu8fn' M ==================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ b'wfn' M ======================================================================
v_ Ovfn' M =====================================================================
u_ emu8fn' M ==================================================================
%= syf k9 M
uf}/L ufO{
Pp6f hª\undf ufO{x¿sf]ayfg a: bYof] .
ltgLx¿dWo]uf}/L ufO{ ;a}eGbf b'wfn' lyO{ .
p;sf l;ª klg 7'nf /ltvf lyP . pgLx¿s}ayfgdf csL{ ufO{
klg lyO{ ., p;sf]gfd sfnL ufO{ lyof] . p;nfO{ klg c¿eGbf
d s]sd eGg] 3dG8 lyof] . pm klg uf}/L ufO{h:t} /fd|L /w]/}
b'w lbg ;S5' eGg]7fGbyL . To;} n] pm ;fx|}Ovfn' lyO{ . uf}/
L
ufO{nfO{ ;a}n]/fd|L eGbf p;nfO{ g/fd|f] nfUYof] . To;f]eGbf pm
125
c¿ ufO{;Fu emu8f ub{yL . To;}n] pm emu8fn' klg lyO{ . Ps lbg
hª\undf rb}{ubf{ Pp6f AjfF;f]cfof] . To;n]glhs}/xs ] L sfnL
ufO{dfly emD6\of] . uf}/L ufO{n] eg] cfˆgf] ltvf] l;ªn] AjfF;f]nfO{
xfGb}eufO{ . To;lbg kl5 sfnL ufO{n]slxn]klg c¿sf]O{iof{
ul/g .
^= dflysf] …uf}/L ufO{Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ ;a}eGbf b'wfn' ufO{sf]gfd s]lyof] <
pTt/M
v_ pgLx¿ sxfF a:by] <
pTt/M
u_ sfnL ufO{nfO{ s]s'/fsf]3dG8 lyof] <
pTt/M
3_ sfnL ufO{ lsg emu8f ub{yL <
pTt/M
ª_ ltd|f]ljrf/df dflg; lsg O{iof{n' x'g'x'Fb}g <
pTt/M
&= …uf}/L ufO{Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
#= zAbnfO{ hf]8 M
u/\ cfO k9\ cfO eg\ cfO
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ u/fO M ======================================================================
v_ k9fO M ======================================================================
u_ egfO M ======================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ u/fO M ======================================================================
v_ k9fO M ======================================================================
u_ egfO M ======================================================================
%= syf k9 M
kf;fª / bf]h]{
kf;fª /bf]h ]{b'O{ bfh'efO lyP . kf;fª pd]/d f
h]7f] / d]xgtL lyof] . sfG5f] bf]h]{ eg] cln
cN5L lyof] . kf;fª dg nufP/ k9\Yof]eg]
bf]h]{sf] k9fO /fd|f] lyPg . bfh'n] bf]h]{nfO{ k9 eGbf …d/] f] sfd rflxF
s;n]u5{ lgÚeGb}emls{GYof] . efOsf]egfO klg bfh' kf;fªnfO{
lgsf]nfUb}gYof] . bf]h]{sf] sfd u/fO klg cN5L kf/fsf] lyof] .
To;} n
] p;sf]sfd kf;fªnfO{ dg k/ sf]lyPg . Ps lbg p;sf]
]
127
5]ja} f6 kNnf]3/] 5]jfª bf}/f ;'?jfndf 7fFl6P/ df]6/;fOsn x'FOsfpFb}
uof] . bfh]{n] kf;fªnfO{ 5]jfª s;/L o:tf] 7'nf] dfG5] eof] eg]/
;f]Wof] . kf;fªn] 5]jfª t w]/} k9]/ ;x/df lgs} /fd|f] sfd ug]{
u/]sf] s'/f efOnfO{ atfof] . To;kl5 bf]h]{n] klg cab]lv dg nufP/
k9\g]/7'nf]dflg; x'g] c7f]6 lnof] .
^= dflysf] …kf;fª / bf]hÚ{] syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ bfh' /efOsf]gfd s]lyof] <
pTt/M
v_ bf]h]{sf] k9fO s:tf] lyof] <
pTt/M
u_ bf]h]{sf]sfd u/fO lsg kf;fªnfO{ dg k/]sf] lyPg <
pTt/M
3_ 5]jfª s;/L 7'nf]dflg; eP5 <
pTt/M
ª_ ltd|f]ljrf/df 7'nf]/;kmn dflg; x'g s]s]ug'{kb{5 <
pTt/M
&= …kf;fª / bf]h]{Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
#= zAbnfO{ hf]8 M
g'g Onf] /; Onf] dn Onf]
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ M =====================================================================
g'lgnf]
v_ /l;nf] M ====================================================================
u_ dlnnf] M ====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ M =====================================================================
g'lgnf]
v_ /l;nf] M ====================================================================
u_ dlnnf] M ====================================================================
%= syf k9 M
d x'F sfutL
d]/f] gfd sfutL xf] . d v]taf/L hxfF
klg kmNg]u5' { . dnfO{ dflg;x¿ udnfdf
klg kmnfpg] u5{g\ . d]/f] /ª ;fgf]
5Fbf xl/of]x'G5 . da9]/7'nf]ePkl5 kfs]/kx]Fnf]x'G5' . d
c;fWo} /l;nf] kmndWo] Psdf kb{5' . dflg;n] dnfO{ w]/} s'/fsf
lglDt k|of]u ub{5g\ . dnfO{ lgrf]/]/lrgL ld;fP/ u'lnof];a{t
agfpF5g\ . dnfO{ g'g;Fu df]n] /g'lgnf]crf/klg agfpF5g\ .
129
dleq le6fldg ;L klg k|z: t}dfqfdf kfOG5 . To;} n]ddf
cf}
ifwLsf]u'0f klg 5 . dnfO{ vfFbf cldnf]eP/dflg;x¿n]
d'v aª\UofPsf]dnfO{ v'a dgk5{ .
^= dflysf]…d x'F sfutLÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ v]taf/L /udnfdf klg kmNg]d sf]x'F <
pTt/M
v_ sfutL ;fgf]df s:tf] / 7'nf] ePkl5 s:tf] /ªsf] x'G5 <
pTt/M
u_ ;a{t s;/L u'lnof]x'G5 <
pTt/M
3_ sfutLdf s:tf]cf}ifwLsf]u'0f x'G5 <
pTt/M
ª_ ltdLn] cldnf] vfg]s'/f vfFbf s:tf] d'v agfpF5f}F <
pTt/M
&= …d x'F sfutLÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v M
s= ;'Gtnf
v= u'lnof]
u=
130 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
uf]nf] cfO nDa cfO rf}8f cfO
$= s= tnsf zAbsf]====================================================================
cy{ n]v M
s_ uf]
nfO M
v_ nDafO M ====================================================================
u_ fO M ====================================================================
rf}8
v= tnsf zAbx¿ ====================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ uf]
nfO M
v_ nDafO M ====================================================================
u_ fO M ====================================================================
rf}8
%= syf k9 M
cfFugdf ;k{
udL{sf];do lyof] . s'GtL bhL{sf]ljb\ofno laxfg
nfUg] u/s] f] lyof] . ljb\ofnoaf6 pgL 3/ kmls{g \ .
vfgf vfP/Psl5g ;'ltg\ . To;kl5 aflx/cfFugdf lgl:sg\ . cfdfdfdf Û
cfFugdf t ltg xft nDafO ePsf];k{ ;'lt/xs] f]5 . To;sf]z/L/sf]
uf]nfO klg Ps laTtf hlt lyof]. . pgL crDddf kl/g \ . oqf]nDafO
/uf]nfO ePsf];k{ pgn]hLjgdf klxnf]kN6 b]vs] L lyOg\ . pgL km]l/
3/leq kl;g\ . 3/sf] rf}8fOlt/af6 aflx/ lgl:sg\ . cfdfnfO{ af]nfOg\ .
…
cfdf nDafO /uf] nfO w]/
} ePsf];k{ cfFugdf 5,Úpgn]elgg\ .
131
cfdf cfpGh]n;Dd ;k{ 3/sf]sf]7fdf k:of] . sf]7fsf]nDafO afx| lkm6
lyof] . rf}8fO b; lkm6 lyof] . Ps l5gdf To;n]b'O{ lkm6 uf]n fO ePsf]
vDafnfO{ a]¥of] . To; a] nf;Dd ufpFnx] ¿ e]
nf eO;s]sf lyP . pgLx¿n]
glhs} /xs] f ;k]/f sfsfnfO{ af]nfP . sfsfn] ;k{nfO{ n7\ofP/ 6f]s/Ldf
xfNg'eof] . s'GtLn]ef]lnkN6 sIffdf ;a}nfO{ of]36gf atfOg\ .
^= dflysf]…cfFugdf ;k{Úsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ s'GtLs]f ljb\ofno slxn]nfUYof] <
pTt/M
v_ s'GtLsf cfFugdf s]lyof] <
pTt/M
u_ s'GtLn]cfdfnfO{ lsg af]nfOg\ <
pTt/M
3_ ;k{sf];d:of s;/L ;dfwfg eof] <
pTt/M
ª_ ltdL s'GtLsf 7fpFdf ePsf]eP s]uYof}{ <
pTt/M
&= …cfFugdf ;k{Úsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v M
s= s;f}8L
v= s/fO{
u=
132 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^& M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
aRrf bfgL lrof bfgL km'n bfgL
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ aRrfbfgL M ================================================================
v_ lrofbfgL M ================================================================
u_ km'nbfgL M ==================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ aRrfbfgL M ================================================================
v_ lrofbfgL M ================================================================
u_ km'nbfgL M ==================================================================
%= syf k9 M
cfdfsf] sfd
s'znsL cfdf lzIfs x'g'x'G5 . lzIfs dfq
xf]Og pxfF /fd|L u[lx0fL klg x'g'x'G5 . pxfF laxfg
rfF8}p7\g'x'G5 . aRrfbfgLdf s'znsL alxgLnfO{
/
fVg'x'G5 . aRrfbfgLdf / x]
sL alxgLnfO{ 9f8df af] Sg'x'G5 .
To;kl5 lrofbfgL ;kmf ug'{x'G5 . lrof ksfO{ lrofbfgLdf /x]sf]
lrof kl/jf/nfO{ v'jfpg'x'G5 . s'znsf a'af klg rfF8}p7\g'x'G5 .
pxfF cfdf;Fu}efG;fsf]sfd ug'{x'G5 . km'nbfgL ;kmf ug'{x'G5 .
133
km'nbfgLdf km'n ;hfpg' x'G5 . aRrfbfgLdf alxgLnfO{ klg
af]Sg'x'G5 . lrofbfgLsf]lrof c¿nfO{ lbg ;3fpg'x'G5 . cfdfa'af
b'j}ldn]/sfd ug'{x'G5 . Pp6f s'/f t emG8} 5'6]sf] . s'znsf
a'af klg lzIfs x'g'x'G5 lg Û
^= dflysf]…cfdfsf]sfdÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ s'znsL cfdf s]ug'{x'G5 <
pTt/M
v_ cfdfn]alxgLnfO{ sxfF /fVg'x'G5 <
pTt/M
u_ cfdfnfO{ s;n];3fpg' x'G5 <
pTt/M
3_ s'znsf a'afn]ug]{sfdx¿ n]v .
pTt/M
ª_ ltd|L cfdf 3/df s]s]sfd ug'{x'G5 <
pTt/M
&= …cfdfsf]sfdÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v M
s= sk
v= kfgL
u=
134 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^* M cfpm ;a} u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
b'w cfn' k9\ cfO /; Onf]
$= tnsf zAbx¿nfO{ u'0f jf sfdcg';f/sf] /7fpFcg';f/sf]gfddf
juL{s/0f u/M
k'hf/L l;GhfnL b'wfn' kfNkfnL levf/L emfkfnL
u'0fcg';f/sf] gfd 7fpFcg';f/sf] gfd
b'wfn' kfNkfnL
%= syf k9 M
xs]{ / lav]{
xs]{/lav] { b'O{ l5d]s L lyP . xs] { kz' kfng uYof] {.
p;Fu w]/} b'wfn' ufO{x¿ lyP . lav] { eg]kmnkm'n v] tL
ub{Yof] . p;sf af/ Ldf klg k|z: t / l;nf kmnx¿ kmn]s f lyP . xs] {
nf]eL / 5'Rrf] :jefjsf] lyof] . lav]{ rflxF ldng;f/ / af7f] lyof] .
xs]n{ fO{ lav]e{ Gbf w]/} k};f sdfpg] wf]sf] lyof] . pm Ovfn' / emu8fn'
vfnsf] klg lyof] . lav]s { f] af/Ldf w]/} kmn kmn]sf] b]v/] xs]n{ fO{ lgs}
135
O{iof{ nfUYof] . Ps lbg p;n]cfˆgf ufO{a:t' lav]s { f]af/Ldf 5f]l8lbof] .
lav]s {f]af/
Ldf eg]To;a] nf sfutLsf af]6x¿ dfq}lyP . sfutLsf
af]6df ePsf sfF8fx¿n]ubf{ ufO{a: tx' ¿n]s'g
} klg af] 6nfO{ gf]S;fgL
k'¥ofPgg\ . a? af/ Lsf]jl/kl/pld|Psf emf//3fF;x¿ vfOlbP .
lav]n{] emf//3fF; sf6\g EofPsf]lyPg . ufO{n] g}Tof]vfOlbPkl5
pm bª\u k¥of] . p;n] xs]n{ fO{ w]/} w]/} wGojfb lbof] . xs]{ eg] cfˆgf]
sfd u/fO b]v/] cfkm} F lhNn k¥of] .
^= dflysf] …xs]{ / lav]Ú{ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ b'O{ l5d]s Lsf]gfd s]s]x'g\ <
pTt/M
v_ xs]{ / lav]{n] s] s] sfd ub{y] <
pTt/M
u_ xs]{nfO{ lsg O{iof{ nfUof] <
pTt/M
3_ ufO{a:t'n] lsg af]6x¿nfO{ gf]S;fgL u/]gg\ <
pTt/M
ª_ emf//3fF; ;kmf ePsf]b]v ]/lav]{lsg dSv k¥of] <
pTt/M
&= …xs]{ / lav]{Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df b'O{ zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= b/fh
v= n'uf
u=
136 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !^( M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
Odfg bf/ /; bf/ e'jf bf/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ Odfgbf/M ================================================================
v_ /;bf/ M ===================================================================
u_ M ==================================================================
e'jfbf/
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ Odfgbf/M ================================================================
v_ /;bf/ M ===================================================================
u_ M ==================================================================
e'jfbf/
%= syf k9 M
Odfgbf/ 5fqf
hd'lgof ldr} {of hfFb}lyOg\ . pgn]af6fdf
u'?cfdfnfO{ e]l6g\ . hf8f]sf] lbg lyof] .
u'?cfdf :s'6/ df x'g'x'GYof] . hd'lgof sIff
b'O{sL Odfgbf/5fqf lyOg\ . To;}n]p;nfO{ u'?cfdfn]:s'6/df
r9fpg'eof] . ldr}{ofdf pgnfO{ /;bf/ vfhf Vjfpg'eof] . …/;bf/
vfhf ltdLnfO{ s:tf] nfUof],Ú pxfFn] ;f]Wg'eof] . To;kl5 pxfF
k;ndf hfg'eof] . hd'lgof hf8f]n] n'un'u sfDb} lyOg\ . Tof] b]v]/
137
u'?cfdfn]e'jfbf/sk8f lslglbg'eof] . hd'lgof u'?cfdf;Fu} 3/
kmls{g\ . Odfgbf/hd'lgofn]/;bf/vfhf vfOg\ . pgn]e'jfbf/
n'uf kfOg\ . hd'lgof cToGt v';L eOg\ .
^= dflysf]…Odfgbf/5fqfÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ hd'lgof sxfF hfFb}lyOg\ <
pTt/M
v_ hd'lgof s:tL 5fqf lyOg\ <
pTt/M
u_ hd'lgofn]ahf/df s]vfOg\ <
pTt/M
3_ hd'lgof lsg v';L eOg\ <
pTt/M
ª_ ltdL ePsf]eP u'?cfdfnfO{ s]eGYof} <
pTt/M
&= …Odfgbf/5fqfÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= 6f]kL
v=
u=
138 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&) M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
a;\ cfOF /f]k \ cfOF n8\ cfOF
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ a;fOF M =====================================================================
v_ /f]kfOF M =====================================================================
u_ n8fOF M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ a;fOF M =====================================================================
v_ /f]kfOF M =====================================================================
u_ n8fOF M =====================================================================
%= syf k9 M
:d[ltn] /f]kfOF ul/g\
:
d[lt u'?ª dgfªdf hGd] sL x'g\ . 7'nf]
e'OFrfnf] cfP/ pgsf] 3/ eTSof] . pgL
a;fOF ;/ /lrtjg uOg\ . ToxfF pgsf
]
a'afn] v]t kfP . v]tdf /f]kfOF ug'{ lyof] .
c;f/sf]dlxgfdf :d[ltn]klg /fk]fOF ul/g \ . ljb\ofno labf x'Fbf
pgnfO{ ;lhnf] eof] . a;fOF ;/L /f]kfOF u/]sf] pgsf] klxnf]
cg'ej lyof] . /f]kfOF ;s]/kms{Fbf pgn]Pp6f le8 b]lvg\ . pgL
139
le8sf]5]pdf uOg\ . ToxfF 7'nf dflg;sf]n8fOF b]lvg\ . k'ln;
cfP/Ps l5gdf n8fOF n8\gn]fO{ nu] . pgL 9'Ss eOg\ .
^= …:dl[ tn] /fk] fOF ul/gÚ\ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ :d[lt sxfF hGd]sL x'g\ <
pTt/M
v_ :d[ltsf] 3/ s;/L eTSof] <
pTt/M
u_ :d[ltsf] klxnf] cg'ej s] lyof] <
pTt/M
3_ k'ln; lsg cfPsf]lyof] <
pTt/M
ª_ crfgs le8df k'Uof}eg]ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …:d[ltn] /f]kfOF ul/g\Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= kfgL
v=
u=
140 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&! M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
afn s kb s kfn s
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ afns M =====================================================================
v_ kbs M =======================================================================
u_ kfns M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ afns M =====================================================================
v_ kbs M =======================================================================
u_ kfns M =====================================================================
%= syf k9 M
kbs
bLk;fu/hGdFb}b[li6 ljxLg afns x'g\ . pgL
cfFvf b]Vb}gg\ . pgL sfg eg]/fd|/L ;'G5g\ .
afns sfnd}pgL ld7f]:j/df uLt ufpF5g\ .
a'afcfdfnfO{ pgL cfˆgf]kfns ;DemG5g\ . pgL eG5g\, …kfns
;b}j cfb/ 0fLo x'G5 .ÚPslbg u'?cfdfn]afa'cfdf kfng stf{
x'g\ eGg'ePsf]lyof] . pxfFn]kfngstf{nfO{ kfns eGg'ePsf]
lyof] . ToxL lbgb]lv bLk;fu/n]a'afcfdfnfO{ kfns eg]sf x'g\ .
141
Pslbg ljb\ofnodf pgn]uLt ufP . uLt ufP/kbs klg kfP .
kbs pgn]cfˆgf kfnsnfO{ b]v fP . kbs b]v]
/pxfFx¿ v';L
x'g'eof] .
^= dflysf]…kbsÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ bLk;fu/s:tf afns x'g\ <
pTt/M
v_ ltd|f kfns sf]x'g\ <
pTt/M
u_ bLk;fu/n] lsg kbs kfP <
pTt/M
3_ syfsf]cGTodf s]ePsf]5 <
pTt/M
ª_ ltdL ltd|f] b[li6 ljxLg ;fyL eP s;/L ;xof]u u5f}{ <
pTt/M
&= …kbsÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= afns
v=
u=
142 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&@ M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
n]v\ cf]6 a'g\ cf]6 5fg\ cf]6
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ n]vf]6 M =====================================================================
v_ 6 M ======================================================================
a'gf]
u_ 5gf]6 M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ n]vf]6 M ====================================================================
v_ 6 M =====================================================================
a'gf]
u_ 5gf]6 M ====================================================================
%= syf k9 M
l/df / cfdf
l/ dfsf] n]vfO / fd|f] 5 . pgsf]j0f{ sf]
agf]6 klg /fd|f] 5 . l/dfsL cfdf snfsf/
x'g'x'G5 . pxfF g} l/dfnfO{ j0f{sf] n]vf]6
l;sfpg'x'G5 . pxfF eGg'x'G5, … n]
vf]6 /5gf]6 b'j}hfGg'k5{ .
k;ndf uP// fd|f sk8f 5gf] 6 ug'{k5{ . …sk8fsf]a'gf]6 klg
x]g'{k5{ . afns sfn b]lvg}a'gf]6 /5gf]6 /fd|/L ug{ hfGg'kb{5 .Ú
l/ dfn]cfdfaf6 of]s'/ f a'lemg\ . pgL ;fgL eP klg sk8f
143
cfkm}5gf]6 ul5{g\ . pgL To;sf]a'gf]6 klg x]l5{g\ . …/df 1fgL
l5g\,Úcfdf eGg'x'G5 . pgL n]v f]6df klg /fd|L 5g\ . cfdfaf6
l/dfn] /fd|f s'/f l;s]sL 5g\ .
^= dflysf]…l/df /cfdfÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ l/dfsf] j0f{sf] a'gf]6 s:tf] 5 <
pTt/M
v_ l/dfn] sf]af6 n]vf]6 l;lsg\ <
pTt/M
u_ sf] sk8fsf]a'gf]6 x]l5{g \ <
pTt/M
3_ ltd|f]ljrf/df /df s:tL s]6L x'g\ <
pTt/M
ª_ ltdLn]cfdfaf6 s:tf s'/f l;S5f} <
pTt/M
&= …l/df /cfdfÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= 5ftf
v=
u=
144 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&# M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
pk xf/ pk sf/ pk rf/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ pkrf/ M ===================================================================
v_ M ===================================================================
pksf/
u_ pkrf/ M ===================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ pkrf/ M ===================================================================
v_ M ===================================================================
pksf/
u_ pkrf/ M ===================================================================
%= syf k9 M
ltldnfsf] pkxf/
ltldnfsL cfdf la/ fdL x'g'x'GYof] . pxfF
pkrf/sf nflu c:ktfn hfg'eof] . 8fS6/n]
pgsf] pkrf/ u/] . cf}ifwLn] pxfFsf] pksf/
u¥of] . cfdf pkrf/ af6 kms{ Fbf 3/ df le8
lyof] . cfdfnfO{ x]g{ dflg;x¿ e]nf ePsf lyP . pgLx¿n]
xftdf pkxf/ af]s]sf lyP . pkxf/ b]v]/ cfdf 5Ss kg'{eof] .
jf:
tjdf pkxf/cfdfsf nflu lyPg . pkxf/t ltldnfsf]
145
hGdlbgsf] nflu lyof] . ;a}n] ltldnfnfO{ hGdlbgsf] pkxf/
lbP . ltldnf klg pkxf/kfP/v';L eOg\ .
^= dflysf] …ltldnfsf] pkxf/Ú syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ la/fdL sf] lyof] <
pTt/M
v_ cfdf sxfF hfg'ePsf]lyof] <
pTt/M
u_ dflg;x¿ lsg ltldnfsf 3/cfPsf lyP <
pTt/M
3_ ltldnf lsg v';L eOg\ <
pTt/M
ª_ ltdL ltd|f] hGdlbgdf s]u5f}{ <
pTt/M
&= …ltldnfsf] pkxf/Ú syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= cf}ifwL
v=
u=
146 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&$ M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
s' sfd s' sf7 s' nt
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ s'sfd M ====================================================================
v_ s'sf7 M ====================================================================
u_ s'nt M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ s'sfd M ====================================================================
v_ s'sf7 M ====================================================================
u_ s'nt M =====================================================================
%= syf k9 M
s'ntsf] kl/0ffd
Psfb]zdf Pp6f uf]7fnf] lyof] . p;sf] uf]7
sf7sf]lyof] . ;'sf7 gkfOg]x'bF f uf]7df s'sf7
k|of]u ul/Psf] lyof] . uf]7fnf] c;n lyPg .
pm s'sfd dfq ub{Yof] . pm s'ntdf nfu]sf]lyof] . r'/f6] vfg]//S;L
vfg]p;sf]s'nt lyof] . Ps lbg uf]7fnf]6Gg /S;L vfP/uf]7df cfof] .
p;n] r'/f6] vfof] . r'/f6] sf] 7'6f] p;n] k/fndf kmfNof] . k/fn aNof]
/ s'sf7n] ag]sf] uf]7 hNof] . c¿ uf]7fnfn] ss' fd u/s] fn] p;n] b'Mv
147
kfPsf]atfP . s'ntsf]kmn g/fd|f] x'g] s'/f ;a}n] yfxf kfP . …wGg xfdLn]
s'sf7n] uf]7 agfPg5f},“ Ú c¿ uf]7fnf]n] eg] . cfˆgf] uf]7 hn]sf] b]v/] pm
b'MvL eof] . To; lbgb]lv p;n] cfˆgf] s'nt / s'sfd 5f8\g] lg0f{o u¥of] .
^= dflysf] …sn' tsf] kl/0ffdÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ uf]7df s:tf] sf7 k|of]u ePsf] lyof] <
pTt/M
v_ uf]7fnfsf s'g s'g s'nt lyP <
pTt/M
u_ uf]7fnf]n] lsg b'Mv kfof] <
pTt/M
3_ uf]7fnf] s;/L kl/jt{g eof] <
pTt/M
ª_ ltdLnfO{ uf]7fnf] s:tf] nfUof] <
pTt/M
&= …s'ntsf] kl/0ffdÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= s'sfd
v=
u=
148 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&% M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
e'jf bf/ n8\ cfOF afn s
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ e'jfbf/ M ==================================================================
v_ n8fOF M =====================================================================
u_ afns M ====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ e'jfbf/ M ==================================================================
v_ n8fOF M =====================================================================
u_ afns M ====================================================================
%= syf k9 M
kjg a;fOF ;/]
kjg Odfgbf/afns x'g \ . Ps lbg pgL sf7df8fF} a;fOF
;/ ] . pgL sfnLdf6Lsf] /fd|f] a'gf]6 ePsf] 3/df a;] .
pgsf kfns a'afcfdf klg ;Fu} x'gx' G' Yof] . a'afcfdfn]
pgnfO{ xf] 6ndf / ;bf/vfhf v'jfpg'eof] . pgsf
a'af ;}lgs x'gx' G' Yof] . ;]gfdf x'bF f pxfFn] n8fOF klg n8\ge' Psf] lyof] .
kjgsf]n] vf]
6 klg / fd|f
] 5 . ufpFdf 5Fbf pgL cfdf;Fu / fk
] fOF x]
g{
hfGy] . kfgL 5gf]6 u//] vfFbg} y] . sf7df8f}dF f pgL lkmN6/af6 5gf]6
149
ePsf]kfgL vfG5g\ . pgL e'jfbf/Hofs]6 nufpF5g\ . pgL a'afn]n8fOF
lht]/kfPsf]kbs x]5g{ \ . kjgnfO{ ;x/klg dg k5{ . ;x/dgk/]
klg pgL ufpF la;{b+ g} g\ . pgnfO{ ufpF hfg dg nflu/xG5 .
^= dflysf]…kjg a;fOF ;/Ú] syf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ kjg sxfF a;fOF ;/] <
pTt/M
v_ kjgsf a'af s]ug'{x'GYof]<
pTt/M
u_ sf7df8f}Fdf kjg s:tf]kfgL vfG5g\ <
pTt/M
3_ kjgnfO{ ufpF lsg dgk5{ <
pTt/M
ª_ ltdLnfO{ ufpF jf ;x/s'g dgk5{ <
pTt/M
&= …kjg a;fOF ;/]Úsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= :s'n
v=
u=
150
lbg !&^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
c a]nf c ;kmn c a'em
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ ca]nf M =====================================================================
v_ c;kmn M ===================================================================
u_ ca'em M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ca]nf M =====================================================================
v_ c;kmn M ===================================================================
u_ ca'em M =====================================================================
%= kf7 k9 M
emds l3ld/]
wgs'6fsL emds l3ld/] ;flxTosf/
x'g\ . pgL lxF8\g, af]Ng ;lSbgg\ . pgL /ftL
ca]nf;Dd a;]/ n]lV5g\ . pgL v'6\6fn] dfq
n]
lV5g\ . ca'emx¿ … v'6\6fn]s;/ L n]Vg ;lsG5,ÚeG5g\ . pgL
To;nfO{ jf:tf ulb{gg\ . hLjgdf pgL slxNo}c;kmn eOgg\ .
pgL sfo{j|mdx¿df klg k'lU5g\ . pgL sfo{j|mddf ca]nf k'lUbgg\ .
pgL a]n}
df k'u]
/al: 5g\ . lxF8\g, af]Ng g;s]
/klg emds ;kmn
151
;flxTosf/eOg\ . ca'em geO{ ;w}F sfd u/ ]hLjgdf c;kmn
eOGg . emdsn]xfdLnfO{ oxL s'/f l;sfPsL 5g\ .
^= dflysf] …emds l3ld/Ú] kf7 km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ emds s:tL dfG5]x'g\ <
pTt/M
v_ emds s;/L n]lV5g\ <
pTt/M
u_ emdsn]lsg ca]nf gu/]sL x'g\ <
pTt/M
3_ emdsn]xfdLnfO{ s:tf]s'/f l;sfPsL 5g\ <
pTt/M
ª_ ltdL emds h:tf] ;fyLnfO{ s;/L dbt u5f}{ <
pTt/M
&= …emds l3ld/]Ú kf7 cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= ca]nf
v=
u=
152 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&& M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
lj ¿k lj j|]mtf lj rf/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ lj¿k M =====================================================================
v_ t] f M ===================================================================
ljj|m
u_ ljrf/ M ===================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ lj¿k M =====================================================================
v_ ljj|m t] f M ===================================================================
u_ ljrf/ M ===================================================================
%= syf k9 M
;'dfsf] ;x/ ofqf
;'df laxfg}p7L . pm cfh klxnf]k6s
;x/hFfb}lyO{ . cfdfsf]kl5kl5 nfu]/pm
;x/k'uL . pm Pp6f rSn] 6 k;ndf uO{ .
k;ndf ljj|m]tf lyP . … bfO{ rSn]6 lbg'xf];\ g,Úp;n]ljj|mt]fnfO{
egL . To;kl5 p;n]ld7fO{ k;n hfg]ljrf/u/L . ld7fO{ k;n
lj¿k lyof] . lem+Fuf eGs]sf ld7fO{5]p ljj|mt] f lyP . p;n]ld7fO{
glsGg] ljrf/ u/L . ;x/sf] kNnf] 5]p kmf]xf]/n] lj¿k lyof] . p;n]
153
dgdg} egL …;x/ t lj¿k /x]5 .Ú p;nfO{ ;x/df ga:g] ljrf/
cfof] . ljj|mt] f sxfF k'u/] p;n]efOsf nflu n'uf lsgL . ;x/sf]
kNnf]5]psf] lj¿k cj:yf x]b}pm 3/kmsL{ .
^= …;'dfsf];x/ofqfÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ ;'df sxfF uO{ <
pTt/M
v_ rSn]6 Jofkf/LnfO{ s]elgG5 <
pTt/M
u_ ld7fO{ k;n lsg lj¿k lyof] <
pTt/M
3_ ;'dfn]s;sf nflu n'uf lsgL <
pTt/M
ª_ ltdL ;x/hfFbf s]s]u5f}{ <
pTt/M
&= …;'dfsf];x/ofqfÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= lj¿k
v=
u=
154 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&* M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
cg' e"lt cg' /f]w cg' R5]b
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ cg'e"lt M ==================================================================
v_ cg'/f]w M ==================================================================
u_ b M ==================================================================
cg'R5]
v= tnsf zAbx¿ ==================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ cg'e"lt M
v_ cg'/f]w M ==================================================================
u_ b M ==================================================================
cg'R5]
%= syf k9 M
gldtf rf}w/L
…d leq cfpg ;S5' ;/,Ú gldtf rf}w/Ln]
elgg\ . zfZjt ;/clkm;df x'gx' G' Yof] . … a;
gldtf,ÚpxfFn] eGg'eof] . gldtf s';L{df al;g\ . …lsg cfof}gldtf,Ú
;/n] ;f]Wg'eof] . …Pp6f cg'/fw] u/f“} eg]/ ;/,Ú pgn] elgg\ . …s]
cg'/fw] xf],Ú ;/n] ;f]Wg'eof] . To; a]nf gldtfnfO{ 8/ nfu] h:tf]
cg'el" t eof] . …;/, d]/f] 3/df ef]ln df3L 5 . ;/nfO{ klg===,Ú
p;n] 8/fpFb} egL . ;/ v';L x'ge' of] . ef]lnkN6 gldtfsf] cg'/fw] df
155
;/3/ df hfg'eof] . ;/ nfO{ klg df3Lsf]gofF cg'el" t eof] .
kl;{kN6 ;/sIffdf cfpg'eof] . pxfFn ] ljb\ofyL{nfO{ Pp6f cg'R5]b
k9\g nufpg'eof]To;kl5 cg'R5]b n]Vg nufpg'eof] . gldtfn]df3Lsf]
cg'el" t n]lvg\ . ;/;uF cg'/fw] u/L pgL cln rfF8} 3/kmls{g \ .
^= …gldtf rf}w/LÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ ;/sf]= gfd s] xf] <
pTt/ M
v_ ;/n] gldtfnfO{ s:tf] Jojxf/ ug'{eof] <
pTt/ M
u_ ;/lsg v';L x'g'eof] <
pTt/ M
3_ gldtfn] df3Lsf] cg'e"lt n]Vg'sf] sf/0f s] xf] <
pTt/ M
ª_ ltdL cfkm"nfO{ dgkg]{rf8kj{df s]u5f}{ <
pTt/ M
&= …gldtf rf}w/LÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v M
s= cg'e"lt
v=
u=
156 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !&( M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
cf xf/f cf b]z cf 1f
$= s= tnsf zAbsf]===================================================================
cy{ n]v M
s_ cfxf/f M
v_ M =====================================================================
cfb]z
u_ cf1f M ======================================================================
v= tnsf zAbx¿ ===================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ cfxf/f M
v_ M =====================================================================
cfb]z
u_ cf1f M ======================================================================
%= syf k9 M
l;+xsf] cfxf/f
hª\unsf] /fhf l;+x w]/} lbgb]lv ef]s} lyof] . pm
ef]sn] d/GRofF;] ePsf] lyof] . p;n] PSsfl; dGqL
:
ofnnfO{ af]n fof] . …
dGqL d ef]s n]dg{ nfu] F . d ltdLnfO{ cfxf/ f
vf]h/] Nofpg cfb]z lbG5',Ú l;+xn] eGof] . /fhfsf] cf1f dfGg :ofn
hª\undf uof] . s]xL k/ k'u/] pm s/fof] . …;G' g'xf]; \ Û ;'Gg'xf];\
/fhfsf] cfb]z 5 . ;a} hgfj/ ef]ln ;dy/ 7fpFdf e]nf x'g," Ú
p;n] eGof] . /fhfsf] cfb]z ;'g/] d[u / 3f]/n cfP . jgdf e};F L,
efn' /h] af| klg cfP . l;+xn];a} nfO{ glhs cfpg g/ d :j/ df
cf1f lbof] . Pp6f d[u ;f]emf] lyof] . /fhfn] kSsf dfb}g{ g\ eg]/
157
pm cufl8 uof] . …d/] f] cf1f dfGg] tF ;Rrf ;]js /x5
] ;\,Ú /fhfn]
eg] . pm emg\ glhs k'Uof] . c¿ hgfj/eg]6f9f a;]//ldtf x]b{]
lyP . l;+x cs:dft d[udfly emD6\of] . p;n]cfˆgf]cfxf/f kfof] .
cf1f dfGg]:ofnnfO{ p;n]wGojfb lbof] .
^= dflysf] …l;+xsf] cfxf/fÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ hª\undf sf] ef]s} lyof] <
pTt/M
v_ :ofnn] k/ k'u]/ s] eGof] <
pTt/M
u_ hgfj/x¿ sxfF e]nf eP <
pTt/M
3_ :ofnsf] cfb]z hgfj/x¿n] lsg dfg] <
pTt/M
ª_ d[u d/]kl5 c¿ hgfj/n] s] u/] xf]nfg\ <
pTt/M
&= …l;+xsf] cfxf/fÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= cfxf/f
v=
u=
158 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !*) M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
6]ln lehg 6]ln kmf]g 6]ln :sf]k
$= s= tnsf zAbsf]cy{================================================================
n]v M
s_ 6]
lnlehg M
v_ 6]lnkmf]g M ==================================================================
u_ 6]ln:sf]k M ================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|o================================================================
f]u u/L jfSo agfpm M
s_ 6]
lnlehg M
v_ 6]lnkmf]g M ==================================================================
u_ 6]ln:sf]k M ================================================================
%= syf k9 M
zlgaf/sf] lbg
zlgaf/sf] lbg lyof] . lbpF;f]sf] af/ aHg nfu]sf]
lyof] . Zj]tf 3/df PSn}lyOg\ . pgL 6]lnlehg
x]l//xs] L lyOg\ . crfgs 3/ xlNnof] . 6]lnlehg
klg xNng yfNof] . …eO' rF fnf] ÚÛ eg]/ l5d]sLx¿ s/fpg yfn] . a'afcfdf
aflx/ x'gx' G' Yof] . crfgs 6]lnkmf]gsf] 3G6L l6ª l6ª u¥of] . Zj]tfn]
6]lnkmf]g p7fOg\ . a'afn]ug'{ ePsf]/x5] . …Zj]tf ltdL l7s 5\of} <
3/df s] 5 <Ú a'afn] ;f]Wg'eof] . …6l] nlehg 6]anaf6 em¥of] . b/fhsf
k':ts em/ ] . 3/ t l7s 5 a'af,Ú Zj]tfn] elgg\ . …To;f]eP 3/af6
159
aflx/hfpm,Úa'afn]eGg'eof] . aflx/lg: sbF f l5d]ssf Ps hgf
sfsf 6]ln:sf]k x]b{} x'gx' G' Yof] . Zj]tfn] klg 6]ln:sf]k x]l/g \ . Zj]tfn]
6]ln:sf]kaf6 w/x/f x]bf{ ToxfF w'jfF dfq lyof] .
^= dflysf] …zlgaf/sf] lbgÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ Zj]tf sxfF lyOg\ <
pTt/M
v_ aflx/sf]lyP <
pTt/M
u_ e'OFrfnf]n] ubf{ Zj]tfsf]3/df s]s] eof] <
pTt/M
3_ e'OFrfnf]lsg 8/nfUbf]x'G5 <
pTt/M
ª_ Zj]tfsf]7fpFdf ltdL ePsf]eP s]uYof}{ <
pTt/M
&= …zlgaf/sf] lbgÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= 6]lnlehg
v=
u=
160 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !*! M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
rf} s'gf rf} sf]; rf} kfof
$= s= tnsf zAbsf]==================================================================
cy{ n]v M
s_ rf}s
'gf M
v_ rf}sf]; M ==================================================================
u_ rf}kfof M ==================================================================
v= tnsf zAbx¿ ==================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ rf}
s'gf M
v_ rf}sf]; M ==================================================================
u_ rf}kfof M ==================================================================
%= syf k9 M
1fg' /z'e
1fg' /z'e af6fdf s'/f ub}{lyP . 1fg'n] ;f]lwg\,
…ze' ltdL 3/df a:5f} . 3/sf af/d] f s] yfxf
5 <Úz'en]eg]…em\ofn, 9f]s f ePsf]dflg; a:gsf nflu agfPsf]
j:t' g} 3/xf]Ú …em\ofn s;/L cl8G5 lg,Ú1fg'n] elgg\ . em\ofn t
rf}sf];n] c8\ofpF5 . ld:qL bfOn] rf}sf]; agfpg'xG' 5 . To; rf}sf];nfO{
uf/f]df /flvG5 lg . …To;f] eP uf]7 s] xf] lg <Ú 1fg'n] km]l/ ;f]lwg\ .
…
uf]7 t rf} kfof a: g agfOPsf]3/xf] . ufO{, e}; F L, afv|f rf}kfof
x'g \ . uf]7df k|foM rf/cf]6f s'gf x'G5g\ . To;nfO{ rf}sg' f elgG5,Ú
161
z'en]eg] . …ltdLn]l7s eGof} . xfdL t rf}sg' f ePsf]7fpFdf 3fF;
/ k/fn /fV5f},F Ú 1fg'n] elgg\ . s'/f ubf{ub}{ pgLx¿ ljb\ofno k'u ] .
ljb\ofnodf pgLx¿n] em\ofnsf] rf}sf]; x]/ ] . rf}sf]; alnof lyP .
rf}s g' fdf kfn]bfO kfgL ttfpFb} x'gx' G' Yof] . rp/df rf}kfof rb}{lyP .
!= zAb k9 M s'sf7 ljj|m]tf cg'R5]b
@= zAbnfO{ 5'6\ofpm M
s'sf7 ljj|m]tf cg'R5]b
#= zAbnfO{ hf]8 M
s' sf7 lj j|m]tf cg' R5]b
$= s= tnsf zAbsf]====================================================================
cy{ n]v M
s_ s'sf7 M
v_ t] f M ===================================================================
ljj|m
u_ cg'R5] b M =================================================================
v= tnsf zAbx¿ ====================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ s'sf7 M
v_ ljj|m t] f M ===================================================================
u_ cg'R5] b M =================================================================
%= syf k9 M
;/nf ofbj
;/nf ofbj u'?cfdfnfO{ sIffdf ;a}n] dg k/fpF5g\ .
ca]n
f gcfpg]x'bF f pxfFnfO{ c;n u'?cfdf dflgG5 .
ca'em ljb\ofyL{nfO{ pxfF ljrf/k'¥ofP/l;sfpg'xG' 5 . lbgf rdf/
u'?cfdfsf]cfb]z dfGg]5fqf lyOg\ . Ps lbg pgL :sn' cfpg c;kmn
eOg\ . c¿ ljb\ofyL{n] u'?cfdfnfO{ lbgfsf]3/hfg cg'/fw] u/ ] . pxfFn]
Psl5g ljrf/u/ L … xG' 5ÚeGg'eof] . u'?cfdfn]lbgfsf a'afnfO{ kmf] g
u/L cg'dlt dfUg'eof] . lbgfsf]a'af ld7fO{ ljqm] tf x'gx' G' Yof] . pxfFsf]
3/jl/kl/s'sf7sf]af/lyof] . a'af s'ntdf nfUg' ePsf]lyPg . pxfF
s'sfd klg ug'x{ G' gYof] . of]b]lv u'?cfdf v';L x'ge
' of] . lbgf eg]la/fdL
163
ePsL /lx5g\ . Hj/f] cfP/ pgsf] cg'xf/ lj¿k ag]sf] lyof] . pgsf
d'vdf lxhf]bl] v cfxf/f k/s
] f] lyPg . oltv]/ klg pgnfO{ u'?cfdfn]
lbPsf] cg'R5]b n]vgs} lrGtf lyof] . …lbgf ca'em gagÚ u'?cfdfn]
eGg'eof] . …
d k9fOdf c;kmn x'G5',Úpgn]cfˆgf] lrGtf atfOg\ .
k9fOdf cfkm"n] ;xof]u ug]{s'/f atfP/u'?cfdf kms{ge ' of] .
^= dflysf]…;/nf ofbjÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ u'?cfdfsf]gfd s]lyof] <
pTt/M
v_ lbgf s:tL 5fqf x'g \ <
pTt/M
u_ u'?cfdf lsg lbgfsf]3/hfg'eof] <
pTt/M
3_ lbgf lsg lrlGtt lyOg\ <
pTt/M
ª_ lbgfsf 7fpFdf ltdL ePsf]eP s]uYof}{
pTt/M
&= …;/nf ofbjÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= cg'R5]b
v=
u=
164
lbg !*# M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
bf] af6f] bf] dg bf] wf/
$= s= tnsf zAbsf]====================================================================
cy{ n]v M
s_ bf]af6f] M
v_ dg M ======================================================================
bf]
u_ bf]wf/ M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ ====================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ bf]af6f] M
v_ dg M ======================================================================
bf]
u_ bf]wf/ M =====================================================================
%= syf k9 M
bf]wf/df k|zfGt
k|zfGtnfO{ cfˆgL ;fyL bLIffsf]3/hfg'
lyof] . bLIffsf] 3/sf] af6f]df hª\un
lyof] . …PSn}hfg ;S5' ls ;lSbgF,Úpm
bf]wf/df k¥of] . …PskN6 t uPs}x'F lsg
g;Sg',Úbf]dg x'Fbfx'Fb}p;n]eGof] . To;kl5 pm cfˆgf]af6f]
nfUof] . s]xL k/ k'Ugf;fy Pp6f bf]af6f] cfof] . pm bf]af6f]df
pleof] . Pp6f af6f] 7'nf] lyof] csf]{ ;fgf] lyof] . pm bf]wf/df
k¥of] . …of]af6f]hfpmF ls, pm af6f]hfpmF,Úp;nfO{ bf]dg eof] .
165
bf]af6f]dWo] pm 7'nf] af6f]tkm{ nfUof] . af6}af6 hfFb} ubf{ p;sf]
bLIff;Fu e]6 eof] . PskN6 lxF8s ] f]af6f]af6 klg ;lhn}cfPsf]
k|zfGtnfO{ p;n]:jfut u/L .
^= …bf]wf/df k|zfGtÚ syf km]l/ k9 / tnsf k|Zgsf] pTt/ n]v M
s_ k|zfGtsL ;fyLsf]gfd s]xf] <
pTt/M
v_ k|zfGt s;/L bf]wf/df k¥of] <
pTt/M
u_ k|zfGtnfO{ bf]dg x'gfsf]sf/0f s]lyof] <
pTt/M
3_ k|zfGt lsg 7'nf]af6f]tkm{ nfUof]xf]nf <
pTt/M
ª_ af6f]df x/fof} eg]ltdL s]u5f}{ <
pTt/M
&= …bf]wf/df k|zfGtÚ syf cfˆg} efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= c:ktfn
v=
u=
166 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !*$ M cfpm u/f“} ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
cf sf/ cf wf/ cf b/
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ cfsf/M ====================================================================
v_ cfwf/M ====================================================================
u_ cfb/M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ cfsf/M ====================================================================
v_ cfwf/M ====================================================================
u_ cfb/M =====================================================================
%= syf k9 M
lrqsf/ ;'nIf0ff
;'nIf0ff /fd|L lrqsf/x'g \ . pgL ;'Gb/cfsf/sf
lrq agfpFl5g\ . zf]e f u'?cfdf klg of]b]v /] v';L
x'g' x' G' 5 . …lrqsf] cfwf/ s] xf],Ú u'?cfdfn] eGg'eof] .
…lrqsf cfwf//ª //v ] f x'g\ u'?cfdf,Ú;'nIf0ffn]elgg\ . ;'nIf0ff
;'Gb/cfsf/sf]lrq agfpFl5g\ . pgL u'? u'?cfdfnfO{ cfb/klg ul5{g \ .
…7n' fnfO{ cfb/ug'k{ 5{,ÚpgL elG5g\ . ;'nIf0ffn] agfPsf lrqx¿ ljleGg
cfsf/sf x'G5g\ . s'g} 7'nf cfsf/sf x'G5g\ eg]s'g} ;fgf cfsf/sf
167
x'G5g\ . pgn] lrqaf/] n]lvPsf] cfn]v klg k9]sL 5g\ . … d lrqs}
cfwf/df lrlgg rfxG5',ÚpgL elG5g\ . c¿nfO{ klg cfb/ug]{u'0f
sIffsf ;a}n] pgaf6} l;s]sf 5g\ . pgL ;fyLx¿nfO{ ljleGg cfsf/sf
lrq agfpg l;sfpFl5g\ . ;'nIf0ffsf]of]afgL c¿nfO{ / fd|f] agfpg]
cfwf/ ag]sf] 5 .
^= …lrqsf/;'nIf0ffÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ ;'nIf0ff s:tf]lrq agfpFl5g\ <
pTt/M
v_ ;'nIf0ffnfO{ s;nfO{ cfb/ul5{g\ <
pTt/M
u_ ;'nIf0ffaf6 ;fyLx¿n] l;s]sf] s'/f s] xf] <
pTt/M
3_ ;'nIf0ff lsg lrqaf6}lrlgg rfxlG5g\ <
pTt/M
ª_ ;'nIf0ffaf6 ltdLn]s]s]s'/f l;Sof}<
pTt/M
&= …lrqsf/;'nIf0ffÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
#= zAbnfO{ hf]8 M
;d\ tfg ;d\ tf]if ;d\ uLt
$= s= tnsf zAbsf]====================================================================
cy{ n]v M
s_ ;Gtf]
if M
v_ ;Gtfg M ====================================================================
u_ ;ª\uLt M ==================================================================
v= tnsf zAbx¿ ====================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ;Gtf]
if M
v_ ;Gtfg M ====================================================================
u_ ;ª\uLt M ==================================================================
%= syf k9 M
;'dg sfsf
;'dg sfsf s[ifs x'gx' G' 5 . pxfF ldlxgtL
x'gx' G' 5 . pxfF eGg'xG' 5, …d/] f b'O{ ;Gtfg 5g\ .Ú
sfsfsf Pp6f 5f]/f] / Pp6L 5f]/L 5g\ . 5f]/f]
;x/dfk9\5 . 5f] /L klg ;x/ df g}k9\l5g\ .
b'js } f] k9fO /fd|f] 5 . ;Gtfgaf6 sfsfnfO{
;Gtf]if 5 . v]tdf wfg /fd|f] kmN5 . To;af6 klg pxfFnfO{ ;Gtf]if
5 . lxhf]cfh sfsf;Fu df]afOn klg 5 . df]afOnaf6 pxfF ;ª\uLt
169
;'Gg'xG' 5 . sfsf eGg'xG' 5, …
;ª\uLt ;'g/
] dnfO{ cfgGb ldN5 .Ú
;Gtfg /fd|f ePsfn] ;Gtf]ifn]a;]s f sfsf b]v
/] l5d]s
L klg v';L
5g\ . slxn]sfxLF pgLx¿ sfsfsf]df]afOnaf6 ;ª\uLt klg ;'G5g\ .
^= dflysf]…;d' g sfsfÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ s[ifs sf]x'g \ <
pTt/M
v_ sfsfnfO{ s;/L ;Gtf]if ldn]s f]5 <
pTt/M
u_ sfsfnfO{ lsg cfgGb ldN5 <
pTt/M
3_ l5d]sLx¿ lsg v';L 5g\ <
pTt/M
ª_ ltd|f]a'af s]ug'{x'G5 <
pTt/M
&= …;'dg sfsfÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df ltg zAb e//ltg jfSo n]v
M
s= kl/jf/
v=
u=
170 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !*^ M cfpm u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
;' sfn ;' /Iff ;' hg
$= s= tnsf zAbsf]====================================================================
cy{ n]v M
s_ ;'sfn M
v_ Iff M ====================================================================
;'/
u_ ;'hg M =====================================================================
v= tnsf zAbx¿ ====================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ;'sfn M
v_ Iff M ====================================================================
;'/
u_ ;'hg M =====================================================================
%= syf k9 M
lbg kmSof]{
ef/bx ufpFdf Ps hgf ul/a dflg; a:y ] . pgL
lbg/ft sfd uy] {. Ps lbg pgsf]yf]/} v]t klg
af9Ln]aufof] . To;kl5 pgL w] /
} lrlGtt eP .
…cfˆgf] rflxF ;'lbg slxn] cfpg] xf]nf,Ú eGb} pgL /fO] { s/fO{ ug{
yfn] . ToxL af6f] af6 Pshgf enfb\dL csf]{ufpF uO/ x
s] f lyP .
pgn]ul/a dflg;sf]s'/f ;'g ] . tL dflg; ;'hg lyP . pgn]ul/a
dflg;nfO{ cfˆgf]v]t sdfpg lbg]eP . ;'/Iffsf]nflu v]tdf af/
klg nufOlbP . afnL nxnx ePkl5 tL ul/a dflg;n]cfˆgf];'lbg
171
cfpg] s'/f ;f]Rg yfn] . af/sf] ;'/Iffn] ufO{a:t' gk:g] x'bF f ToxfF
k|z:t wfg kmNof] . ;fukft / t/sf/L klg pAh] . ;'hgsf] ;xof]un] pgn]
To;nfO{ ahf/df nuL ljj|mL u/ ] . ul/a dflg;sf ;'lbg kms] {.
^= dflysf]…lbg kmSof]Ú{syf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v M
s_ ul/a dflg; sxfF a:y] <
pTt/M
v_ ul/a dflg;nfO{ s:tf]cfkt\ cfof] <
pTt/M
u_ ul/a dflg;sf];'lbg s;/L kmSof]{ <
pTt/M
3_ v]tdf lsg af/nufOof] <
pTt/M
ª_ ul/a dflg;nfO{ s;/L ;xof]u ug{ ;lsG5 <
pTt/M
&= …lbg kmSof]{Úsyf cfˆg}efiffdf n]v M
*= vfnL afs;df Ps zAb e//ltg jfSo n]v M
s= r/f
v=
u=
172 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !*& M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
cf sf/ ;d\ tfg ;' sfn
$= s= tnsf zAbsf]===================================================================
cy{ n]v M
s_ cfsf/ M
v_ ;Gtfg M ====================================================================
u_ ;'sfn M ====================================================================
v= tnsf zAbx¿ ===================================================================
k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ cfsf/ M
v_ ;Gtfg M ====================================================================
u_ ;'sfn M ====================================================================
%= syf k9 M
wgL/fdsf ;Gtfg
wgL/fdsf b'O{ ;Gtfg 5g\ . d'lgofF sfG5L 5f]/L xf] . wlgofF h]7L
xf] . wlgofF zx/df k9\g uPsL 5g\ .
wgL/fd cUnf 5g\ . pgsf xft v'§fsf
cfsf/ klg nfDrf 5g\ . pgL d'lgofFnfO{
syf ;'gfpF5g\ . d'lgofF syf ;'Gg kfP/ bË
kl5{g\ . ca t d'lgofF klg syf ;'gfpg l;kfn'
eO;lsg\ . pgL la:tf/} syf jfrg ul5{g\ .
173
^= dflysf]…wgL/fdsf ;GtfgÚsyf km]l/k9 /tnsf k|Zgsf]pTt/n]v
M
s_ wgL/fdsf slt ;Gtfg 5g\ <
pTt/ M
v_ wgL/fdsL sfG5L 5f]/Lsf] gfd s] xf] <
pTt/ M
u_ d'lgofF lsg bË kl5{g\ <
pTt/ M
3_ d'lgofF s;/L syf jfrg ul5{g\ <
pTt/ M
ª_ ltdLnfO{ klg syf ;'gfpg cfpF5 <
pTt/ M
&= …wgL/fdsf ;GtfgÚsyf cfˆg}efiffdf n]v M
&= tnsf zAbnfO{ b]lvg] / gb]lvg] zAbdf juL{s/0f u/L n]v M
6]lnlehg, bf]dg, 6]lnkmf]g, bf]wf/, ;Gtf]if, rf}aGbL, rf}sf];, ;'/Iff
174
lbg !** M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M ;fy
km\ofp/f nfO{ htf tt} vf]Ngf
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ rnfv M ===================================================================
v_ pNn' M =====================================================================
u_ lhNn M ====================================================================
%= v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ rnfv M ===================================================================
v_ pNn' M =====================================================================
u_ lhNn M ====================================================================
^= d]/f] g]kfnL, sIff @ sf] …rnfv km\ofp/f]Ú k9 / k[i7 #! sf] cEof; ! u/ .
&= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 #! sf] cEof; @ u/ .
*= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 #! sf] cEof; # u/ .
(= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 #@ sf] cEof; $ u/ .
!)= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 #@ sf] cEof; % u/ .
175
!!= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ## sf] cEof; ^ u/ M
s_
v_
u_
!@= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ## sf] cEof; & u/ M
s_
v_
u_
3_
!#= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ## sf] cEof; * u/ M
s_
v_
u_
3_
============================
176 lzIfssf] x:tfIf/
lbg !*( M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
hf]t\ O/x]sf] Ps l5g dflg; eGbf
$= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ dflg; M ===================================================================
v_ ls;fg M ==================================================================
u_ a'b\lwdfg M ===============================================================
%= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ dflg; M ===================================================================
v_ ls;fg M ==================================================================
u_ a'b\lwdfg M ====================================================================
^= d]/f] g]kfnL, sIff @ sf] …dfG5]sf] a'b\lwÚ k9 / k[i7 %^ sf] cEof; ! u/ .
&= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %^ sf] cEof; @ u/ .
*= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %^ sf] cEof; # u/ .
(= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %^ sf] cEof; $ u/ .
!)= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %& sf] cEof; % u/ .
!!= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %& sf] cEof; ^ u/ .
!@= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %& sf] cEof; & u/ .
============================
177 lzIfssf] x:tfIf/
!#= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %* sf] cEof; ( u/ M
s_
v_
!$= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 %* sf] cEof; ( u/ M
s_
178 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
lbg !() M cfpm ;a} u/f}“ ldlt M ================================
#= zAbnfO{ hf]8 M
vfg] s'/f u'kmf aflx/ dg dg}
$= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ bfp M ==============================================================================
v_ h'lSt M ============================================================================
u_ kSsf M =============================================================================
%= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ bfp M ==============================================================================
v_ h'lSt M ============================================================================
u_ kSsf M ============================================================================
^= d]/f] g]kfnL, sIff @ sf] …:ofnsf] h'lStÚ k9 / k[i7 ^% sf] cEof; ! u/ .
&= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^% sf] cEof; @ u/ .
*= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^% sf] cEof; # u/ .
(= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^% sf] cEof; $ u/ .
!)= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^% sf] cEof; % u/ .
!!= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^^ sf] cEof; ^ u/ .
179 ============================
lzIfssf] x:tfIf/
!@= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^& sf] cEof; & u/ M
s_
v_
!#= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^& sf] cEof; * u/ M
!$= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^& sf] cEof; ( u/ M
s_
v_
u_
3_
ª_
!%= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ^* sf] cEof; !) u/ M
============================
180 lzIfssf] x:tfIf/
============================
lzIfssf] x:tfIf/
#= zAbnfO{ hf]8 M
Ps hgf la/fnf b]lv xTt kTt
181
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ s'6L M =====================================================================
v_ u'? M =======================================================================
u_ xTtkTt M =================================================================
%= v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ s'6L M =====================================================================
v_ u'? M =======================================================================
u_ xTtkTt M =================================================================
^= d]/f] g]kfnL, sIff @ sf] …km]l/ d';f] eP;\Ú k9 / k[i7 *^ sf] cEof; ! u/ .
&= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 *& sf] cEof; @ u/ .
*= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 *& sf] cEof; # u/ .
(= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 *& sf] cEof; $ u/ .
!)= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 *& sf] cEof; % u/ .
!!= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 *& sf] cEof; ^ u/ .
!@= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 *& sf] cEof; & u/ .
!#= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ** sf] cEof; ( u/ .
s_
v_
!$= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ** sf] cEof; !) u/ M
182
!%= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ** sf] cEof; !! u/ M
!^= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 ** sf] cEof; !@ u/ M
============================
lzIfssf] x:tfIf/
183
#= zAbnfO{ hf]8 M
Ps ;f7L e'OF rfnf] 8/ nfUbf]
$= s= tnsf zAbsf]cy{ n]v M
s_ ;d'b| M =====================================================================
v_ ;'gfdL M ===================================================================
u_ 5fn M =====================================================================
%= v= tnsf zAbx¿ k|of]u u/L jfSo agfpm M
s_ ;d'b| M =====================================================================
v_ ;'gfdL M ===================================================================
u_ 5fn M =====================================================================
^= d]/f] g]kfnL, sIff @ sf] …l6NnLn] w]/} dflg; arfOg\Ú\ k9 /
k[i7 (( sf] cEof; ! u/ .
&= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)) sf] cEof; @ u/ .
*= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)) sf] cEof; # u/ .
(= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)) sf] cEof; $ u/ .
!)= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)) sf] cEof; % u/ .
!!= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)! sf] cEof; ^ u/ .
!@= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)@ sf] cEof; & u/ M
s_
v_
u_
3_
184
!#= d]/f] g]kfnL, sIff @ k[i7 !)# sf] cEof; !) u/ M
============================
185 lzIfssf] x:tfIf/