အမြာစာ

ဒီစာအုပ္ေလးဟာ ကၽြန္ေတာ္ Official Publishing လုပ္ဖုိ႔ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့

အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ Online ကေန Free Publish လုပ္လုိက္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ
နည္းနည္းေျပာျပခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးေတြရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ Online ေပၚမွာ Tutorial ေတြ
Training Video ေတြ အမ်ားၾကီး လုပ္ေပးဖူးပါတယ္။ Technical ပုိင္းေတြကေန Cinematography
ပုိင္းေတြထိ ပါပါတယ္။ Video ဆိုတာ အပုိင္းပုိင္းေတြ ျဖစ္ျပီး Topic က တစ္ေနရာ တစ္ေနရာ ေရာက္ေနတာ
ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ပညာရပ္တစ္ခုကုိ အစကေန အေနအထားတစ္ခုထိ ေလ့လာဖုိ႔အတြက္က်ေတာ့
ခက္ျပန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ Panasonic တုိ႔ ပူးေပါင္းျပီး Videography Online Course
ေလးတစ္ခုလုပ္ေပးဖူးပါတယ္။ အဲ့ဒီ Course မွာေတာ့ လက္ေတြ႔ပုိင္း Video နဲ႔ ျမင္ရမွ ပုိသိႏုိင္မယ့္
အေၾကာင္းေတြကုိ တင္ဆက္ေပးဖူးပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ကေတာ့ ပညာရပ္တစ္ခု အေျခခံ အေနအထားတစ္ခုကုိ
သိရွိသြားေအာင္ အခန္းအလိုက္ ေရးထားတာပါ။ ဒီစာအုပ္ကုိ ဖတ္လုိက္တာနဲ႔ ဒီ Video
Production/Filmmaking ရဲ႕ Basic ေတြကုိ သိရွိျပီး အလုပ္တစ္ခု Short Film ျဖစ္ေစ Video Work
တစ္ခုျဖစ္ေစ ကုိယ္တုိင္ စလုပ္လုိ႔ရေအာင္ ရည္ရြယ္ျပီး ၾကိဳးစားေရးထားပါတယ္။ တကယ့္
စာအုပ္အေနနဲထ
႔ ုတ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားတာမုိ႕ ကၽြန္ေတာ္ေတာ္ေတာ္ၾကိဳးစားေရးေပးထားပါတယ္။
ဒီစာအုပ္ေလးဟာ ဒီအလုပ္ကှ
ုိ ါသနာပါသူေတြအတြက္ ျပည့္စုံတဲ့ လမ္းညႊန္စာအုပ္ေလး ျဖစ္မယ္လုိ႔
ယုံၾကည္ပါတယ္။

Phyo Zan
DP . Educator
phyozanfilm@gmail.com
phyozan93@gmail.com
Production Stages (ထုတ္လုပ္မႈအဆင့္မ်ား)

အခုေရ့သျာ့မယးံအေၾကာငး့ေတျဟာ လကးေတျ႕တကယးစတငးမယးံသူေတျအတျကး Step By Step Guide

လုိ႔လဲ သတးမြတးႏုိငးပါတယး။ Film/Video Project တစးခုကုိ စတငးေတာံမယးဆုိ Production Stage ၾကီ့
သုဵ့ခုရြိပါတယး။ ဒီ ထုတးလုပးမႈအဆငးံ သုဵ့ဆငးံဟာ Film/Video Project တစးခု်ပီ့ေ်မာကးေအာငး်မငးဖုိ႔အတျကး
ေဆာငးရက
ျ းရမယးံ အဆငးံေတျပါ။

အဲံဒီအဆငးံေတျကေတာံ

1. Pre – Production
2. Production
3. Post Production တုိ႔်ဖစးပါတယး။

ကၽျနးေတားတုိ႔ Project တစးခုစေတာံမယးဆုိတာနဲ႔ ကုိယးဖနးတီ့မယးံ Content

ရြိပါတယး။ အဲံဒီ Content က ေလာဆယးထိ
ကုိယးံဦ့ေနြာကးထဲမြာပဲရြိပါေသ့တယး။ အဲံဒါကုိအရငးဆုဵ့အ်ပငးကုိ Story
Draft ထျကးလာေအာငး လုပးရပါတယး။ အဲံဒီ Story Draft
အၾကမး့ထျကးလာတာကုိ အၾကိမးၾကိမး Evaluate လုပး်ပီ့ အေခ္ာသပး်ပီ့ရငး
ဇာတးညႊနး့ေရ့တဲံ Stage ကုိသျာ့ပါတယး။ ဇာတးညႊနး့်ပီ့သျာ့ေတာံမြ
တကယးံရုိကးကူ့ေရ့အတျကး ်ပငးဆငးမႈေတျကုိ Paper Work အေနနဲ႔
အကုနးလုပးရပါတယး။ အဲံဒီအဆငးံေတျကုိ မရုိကးကူ့ခငး ထုတးလုပးမႈၾကိဳတငး်ပငးဆငး်ခငး့ - Pre Production
လုိ႔ေခၚပါတယး။ ဆကးလာမယးံအပုိငး့ေတျမြာ ထဲထဲွငးွငးအက္ယးဆကးေရ့ေပ့ထာ့ပါတယး။

ဒီ Paper Work ေတျအ်ပီ့မြာေတာံ

တကယးံရုိကးကူ့ေရ့အပုိငး့ကုိေရာကးလာပါတယး။
Camera ေတျ Lighting ေတျ Actor Actress
Director စသ်ဖငးံ Actual Filming လုပးတဲံ Stage
ကုိ Production Stage လုိ႔ေခၚပါတယး။
ဒီအပုိငး့ဟာ ကၽျနးေတားတုိ႔ွါသနာရြငးတုိ႔
တစးခါထဲေရာကးသျာ့ခ္ငးတဲံ Stage ေတျပါ။
ဒါေပမယးံ မေလာပါနဲ႔ဦ့။ Pre-Production မြာ
Paper Work ေတျႏုိငးထာ့ရငး ရုပးရြငး 50% ်ပီ့်ပီလုိ႔
နာမည္ေက်ာ္ Director ေတျ ေ်ပာထာ့တဲံစကာ့ရြိပါတယး။

အာ့လုဵ့ရုိကးကူ့်ပီ့ေနာကးမြာေတာံ
ရုိကးလာတဲံရုပးအပုိငး့အစေတျကုိ
ကုိယးလုိခ္ငးတဲံဇာတးလမး့ပုဵစဵအတုိငး့်ဖစးလာဖုိ႔ Editing
Stage ေတျ အေရာငးလုိအပးသလုိခ္ိနးညိြ်ခငး့ဆုိငးရာ
Color Grading Stage အသဵပုိငး့ဆုိငးရာ Sound FX ,
ADR ေတြ အကယးလုိ႔ VFX ေတျပါမယးဆုိရငးလဲ VFX
စတဲံရုိကးကူ့်ပီ့ကာလ ဆကးလုပးရတဲံအလုပးေတျကုိ
Post Production လုိ႔ေခၚပါတယး။

Stage တုိငး့က တာွနးတစးစိတးတစးပုိငး့တုိငး့က ပငးလယးေလာကးရြိတဲံ ပညာရပးေတျ်ဖစးေနတတးပါတယး။

ဒါေၾကာငးံ အကုနးတတးကၽျမး့ဖုိ႔ေတာံ ေမြ္ားလငးံလုိ႔မရႏုိငးေပမယးံ အာ့လုဵ့ကုိ အၾကမး့ဖ္ဥး့သိထာ့ဖုိ႔ေတာံ
ၾကိဳ့စာ့ရမြာပါ။ အေပၚမြာ Color Grading လုိ႔တစးလုဵ့ထဲေရ့ထာ့ေပမယးံဒီ Color Grading မြာ
နညး့ပညာေတျအမ္ာ့ၾကီ့ရြိပါတယး။ Camera လုိ႔ပဲေရ့ထာ့ေပမယးံ Cinematography မြာ Lighting ,
Blocking , Composition & Movement စသ်ဖငးံအမ္ာ့ၾကီ့ယြကး်ဖာဆငး့ေနတဲံ
ပညာရပးေတျ်ဖစးတာေၾကာငးံတစးခုကုိ Emphasize လုပး်ပီ့ က္နးတာကုိအၾကမး့ဖ္ဥး့သိေအာငးေတာံလုပးရမြာပါ။
High Budget Project ေတျကေတာံသကးဆုိငးရာ Team Work နဲ႔သျာ့ရငး Director ရဲ႕တာွနးက
ရြိသမြ္ပါသမြ္ Talent - Artist - Technician ေတျဆီကရသမြ္ ကုိယးလုိခ္ငးတဲံအေကာငး့ဆုဵ့်ဖစးေအာငး
စီစဥ္ညႊန္ၾကားမႈ လုပးႏုိငးဖုိ႔ပါ။ Small Budget, Small Crew မြာေတာံ ကုိယးကအကုနးလုပးတတးထာ့တာ
အာ့သာခ္ကးရြိပါတယး။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ွStorytelling (ပုံေျပာျခင္းအႏုပညာ)

ကၽျနးေတား Pre Production အဆင္က

့ Script တုိ႔ Storyboard တုိ႔မေ်ပာခငး အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့်ဖစးတဲံ
Storytelling အေၾကာငး့ကုိ အေသ့စိတးေရ့ပါံမယး။ ဒီ Storytelling က အရမး့အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ ပုဵ်ပငးေတျကုိ ငယးငယးေလ့ထဲက ႏြစးသကးမကးေမာၾကပါတယး။ အခုထိလဲ
ၾကိဳကးႏြစးသကးေနၾကတုနး့ပါပဲ။ ရုပးရြငးဆုိတာကေတာံ ဒီ ပုဵု်ပငးေတျကို အသကးသျငး့ယူတဲံ အရာပဲ ်ဖစးပါတယး။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တစ္ခါတစ္ေလမွာ Filmmaking ကုိ ွါသနာပါ်ပီ့တစးကယးံ Filmmaking

ရဲ႕ရညးရယ
ျ းခ္ကးကုိ ကၽျနးေတားတုိ႔ေမံတတးပါတယး။

The Purpose of Filmmaking is “Storytelling”

Filmmaking လုိ႔ေ်ပာလုိကးတာနဲ႔ သူ႔ရညးရျယးခ္ကးက ဇာတးလမး့ပုဵ်ပငးေ်ပာ်ပဖုိ႔ပါ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ကုိယးတုိငးပဲ

်ပနးစဥး့စာ့ၾကညးံမယးဆုိရငး ကၽျနေ
း တားတုိ႔ဘာလုိ႔ရုပးရြငးၾကညးံၾကလဲဆုိတာ ်ပနးစဥး့စာ့ၾကညးံပါ။
လူေတျဟာအပနး့ေ်ဖခ္ငးလုိ႔ ရသတစးခုခုကုိခဵစာ့ခ္ငးလု႔ိ ရုပးရြငးၾကညးံၾကပါတယး။
အပနး့ေ်ဖတယးဆုိတဲံစကာ့ကုိ ကၽျနးေတားကထပး်ဖညးခ္ခ္ငးပါတယး။ အပနး့ေ်ဖတယးဆုိတာ
ေန႔စဥးလႈပးရြာ့ေနရတဲံလူမႈဘွထဲကေန ခဏထျကး်ပီ့ခဵစာ့ခ္ကးအသစးအေတျ႕အၾကဵဳအသစးေတျကုိ
ဒီရုပးရြငးဇာတးကာ့ေတျကေန ခဵစာ့ယူၾကပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ေန႕စဥးဘွမြာ ေသနတးေတျမပါပါဘူ့။
လူဆုိ့ေတျမပါပါဘူ့။ ကာ့နဲ႔ေ်ပ့လုိကးလုိကးလုိကးေတျမပါပါဘူ့။ ထုိ႔်ပငးေန႔တုိငး့သရဲအေ်ခာကးမခဵရပါဘူ့။
ဆုိေတာံ ရုပးရြငးေတျထဲကေန ေန႔စဥးဘွမြာ မၾကဵဳႏုိငးတဲံအေတျ႕အၾကဵဳေတျရပါတယး။
ဒီအေတျ႕အၾကဵဳကေနတစးဆငးံ ရုပရ
း င
ြ ၾး ကညး်ံ ပီ့တုင
ိ ့း ခဵစာ့ခ္ကးတစးခရ
ု ေနပါတယး။ အဲဒ
ံ ခ
ီ စ
ဵ ာ့ခ္ကးက
ကုိယးၾကညးံတဲံရုပးရြငးေပၚလုိကး်ပီ့ေတာံမတူပါဘူ့။ အဲံဒါကေတာံလူေတျဟာ တစးခုခုကုိ Learn ်ဖစးသျာ့ရငး
သိသြားရင္ ေက်နပ္တဲ့ Satisfied Feeling ေလ့တစးခုရတတးပါတယး။ Filmmaker ေပ့လုိကးတဲံ Story
အေပၚကုိ စိတးွငးစာ့နစးေမ္ာမႈ Emotional Relation ်ဖစးထာ့ရငး ရုပးရြငးၾကညးံ်ပီ့တာနဲ႔
ဇာတးကာ့ေပၚမူတညး်ပီ့ ဘာမြနး့မသိ ေပ္ားေနသလုိလုိ ွမး့နဲေနသလုိလုိ
စိတးဓါတးတတးၾကျေနသလုိလုိေလ့်ဖစးေနမြာပါ။ ဒါေၾကာငးံ Filmmaker အေနနဲ႔
အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့စိတးထဲမြာမေမံဖုိ႔က ကုိယး Film တစးခုကုိ Present လုပး်ပီဆုိတာနဲ႔ ၾကညးံရႈသူနဲ႔ကုိယး Game
တစးခု ကစာ့ေနရ်ပီဆုိတာပါ။ ဆုိေတာံအႏြစးခ္ဳပးရမယးဆုိရငး Story တစးခုမြာၾကညးံရႈသူအေပၚကုိ
ခဵစာ့မႈေတျကေန ေဖ္ားေ်ဖမႈ၊ အေတျ႕အၾကဳဵေတျကေန သငးခနး့စာနဲ႕ Inspiration (Inspire to do
something) ်ဖစးေအာငး လုပးေပ့ႏုိငးပါတယး။

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ွStorytelling in Photography (ဓါတ္ပုံမွတစ္ဆင့္ ပုံျပင္ေျပာျခင္း)

ကၽျနးေတားတုိ႔ ဓါတးပုဵေနရာက အရငး စဥး့စာ့ၾကညးံၾကပါမယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ဓါတးပုဵတစးပုဵကုိ

ၾကညးံလုိကး်ပီဆုိပါေတာံ။ အရငးဆုဵ့ဓါတးပုဵကုိၾကညးံလုိကးပါတယး။ ဓါတးပုဵက ကုိယးံအ်မငးေရြ႕မြာ
်ငိမးသကးစျာဒီအတုိငး့ရြိေနပါတယး။ မလႈပးရြာ့ပါဘူ့။ ကၽျနးေတားတုိ႔က ပုဵကုိၾကညးံေနတုနး့မြာပဲ
ကၽျနးေတားတုိ႔စိတးထဲမြာ(ရငးထဲမြာ) ဒီဓါတးပုဵန႔ဲ Inner Relation ်ဖစးလာပါတယး။ ဒီ်ဖစးလာတဲံ Relation ကုိ
ဦ့ေႏြာကးကေန Reflect လုပး်ပီ့ Message ကုိဖနးတီ့ယူပါတယး။ အဲံလုိဖနးတီ့ယူဖုိ႔လဲအခ္ိနးရြိပါတယး။ ပုဵကဒီပုဵပဲ
ကုိယးံအ်မငးေရြ႕ကေနကုိယးမလႊဲမခ္ငး့ဒီပုဵပါပဲ။ အဲံလုိၾကညးံေနရငး့နဲ႔ပဲ Message ကုိ
ကုိယးံဦ့ေနြာကးကေနအလုိလုိဖနးတီ့ယူသျာ့ပါတယး။ Message ကုိဖနးတီ့ယူတဲံအခါ
ကုိယးကုိယးတုိငးရ႕ဲ လကးရြိစိတးခဵရ႕ဲ လႊမး့မုိ့မႈလဲပါလာပါတယး။ ေအာကးကပုဵေလ့ကုိၾကညးံၾကညးံပါ။

ဒါဟာ Photojournalist - Osman Sağırlı ရဲ႕တူရကီနယးစပးဆီ့ရီ့ယာ့ဒုကၡသညးစခနး့မြာ ရုိကးထာ့တဲံပုဵပါ။

ပုဵရ႕ဲ ဇာတးေၾကာငး့က Photographer က Tele Lens တပးထာ့တဲံအတျကး ကေလ့ကေသနတးထငး်ပီ့
ေၾကာကး်ပီ့ လကးေ်မြာကးလုိကးတဲံအေနအထာ့ေလ့ပါ။ မ္ကးလုဵ့အိမးန႔ဲ ႏႈတးခမး့ေတျဟာ
ဒီဓါတးပုဵကုိဆငး်ပီ့ရုိကးထာ့တာ မဟုတးေၾကာငး့်ပေနပါတယး။ သုိ႔ေသားလဲဒီဓါတးပုဵကုိ ေွဖနးမႈမ္ာ့စျာရြိပါတယး။
ထာ့ပါေတာံ။ ဒီဓါတးပုဵကုိၾကညးံလုိကးတာနဲ႔ စိတးထဲမြာဘယးလုိ်ဖစးလဲစဥး့စာ့ၾကညးံပါမယး။
ေသခ္ာတာတစးခုကေတာံ တစးေယာကးနဲ႔တစးေယာကးစိတးထဲ ်ဖစးေနတဲံခဵစာ့ခ္ကးနဲ႔မတူႏုိငးပါဘူ့။
နဂုမ
ိ ရ
ူ ငး့စိတအ
း ခဵအေပၚလဲ အမ္ာ့ၾကီ့မူတညးေနပါတယး။ အခ္ိဳ႕ကဒီကေလ့ကုိ
သနာ့တဲံစိတးပဲ်ဖစးရုဵ်ပီ့သျာ့ႏုိငးပါတယး။ အခ္ိဳ႕ကေတာံစစးရ႕ဲ ဆုိ့က္ိဳ့ကုိ်မငးႏုိငးပါတယး။
ဒါံအ်ပငးအမ္ာ့ၾကီ့အမ္ာ့ၾကီ့ ကုိယးံအေပၚမူတညး်ပီ့ ခဵစာ့ခ္ကးေတျကျ်ဲ ပာ့ႏုိငးပါတယး။ ခဵစာ့ခ္ကးက်ျဲ ပာ့သလုိ
ရရြိတဲံ Story လဲကျ်ဲ ပာ့သျာ့မြာပါ။ ဒီမြာရြငး့လငး့တာတစးခုက Photographer ေပ့ခ္ငးတဲံ Story
ကုိအတိအက္ရခ္ငးမြရပါလိမးံမယး။ ဆုိေတာံ Photography မြာ Story ကုိၾကညးံရႈသူက သူရဲ႕စိတးခဵစာ့ခ္ကး
အေတျ့အေခၚေပၚမူတညး်ပီ့ သူ႔ဘာသာသူအလုိလုိဖနးတီ့ယူပါတယး။

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ွStorytelling in Filmmaking (ရုပ္ရွင္မွတစ္ဆင့္ ပုံျပင္ေျပာျခင္း)

Photography ်ပီ့ေတာံ Filmmaking ရဲ႕ Storytelling ကုိဆကးေ်ပာ်ပပါမယး။ Filmmaking မြာေတာံ

Photography မြာလုိ Frame တစးခုခ္ငး့စီကုိ ၾကညးံရႈ႕သူက်မငး်ပီ့ေတာံ Reflect လုပးစရာအခ္ိနးမရြိပါဘူ့။
ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာံ Sequence of Frame လုိ႔ေခၚတဲံရုပးေသ(Still) ေတျစီခ္ထာ့တဲံ ရုပးရြငးၾကီ့ဟာ
ကၽျနးေတားတုိ႔အ်မငးေရြ႕မြာ တစးခ္ိနးလုဵ့ရုပးရြငးမ်ပီ့မခ္ငး့ ဆကးတုိကးေရျ႕လ္ာ့ေနတာပါ။ ဆုိေတာံ Viewer
ေတျဟာ ်မငးလုိကးတာကုိစဥး့စာ့်ပီ့ reflect လုပးခ္ိနးမရြိေတာံပါ။ သူတုိ႔ရဲ႕စိတးကုိ Filmmaker ကပဲ
ကုိးယးေတျ့ေစခ္ငးတဲံပုဵေရာကးေအာငး ဆျေ
ဲ ခၚရပါတယး။ ဆုိေတာံ Filmmaker သညး Frame တစးခုထဲကုိ
ဂရုစုိကးလုိ႔မရေတာံပါဘူ့။ အေပၚကေ်ပာထာ့တဲံ Sequence of Frame တစးခုလုဵ့ကုိဂရုစုိကးရပါေတာံမယး။ ဒီ
Sequence of Frame ေတျအတျငး့မြာ Story ေတျရဲ႕ Main Point သညး Constantly Establish
်ဖစးေနရပါတယး။ ေ်ပာခ္ငးတာက ်ပလုိကးတဲံအကျကးတုိငး့သညး ေနာကးလာမယးံ Sequence ကုိ
အေထာကးအပဵံေပ့ရပါမယး။ ဒါ်ပီ့ရငးဘာ်ဖစးေနမြာလဲဆုိတာ ၾကညးံရႈသူကတစးခ္ိနးလုဵ့
ေမြ္ားလငးံေနေအာငးလုပးထာ့ရပါမယး။ ၾကညးံရႈေနသူမ္ာ့ရဲ႕ Expectation ကုိ ဇာတးလမး့တစးေလြ္ာကးမြာ
တစး်ဖညး့်ဖညး့ ်မငးံတကးလာေအာငး လုပးရပါမယး။ ်ပီ့ေတာံ သူတုိ႔ဟာဒီ Story မြာ နစးေ်မာလာ်ပီ့
ဇာတးလမး့အေပၚမြာ Emotional Relation ပါ်ဖစးလာရပါမယး။ ေနာကးဆုဵ့အဆုဵ့သတးေရာကးလာတာနဲ႔
ၾကညးံရႈသူမြာအလုိလို Story ကုိရ်ပီ့သာ့်ဖစးသျာ့ပါတယး။ Photography မြာလုိ Viewer ကကုိယးံဘာသာ
Story ကုိ ဖနးတီ့တာမ္ိဳ့မဟုတးေတာံပါဘူ့။

ေနာကးတစးခုေ်ပာ်ပခ္ငးတာကေတာံ ကၽျနးေတားတု႔ိရုပးရြငးၾကညးံတဲံအခ္ိနးနဲ႔ ဓါတးပုဵတစးပုဵကုိ

ၾကညးံတဲံအခ္ိနးရဲ႕စိတးခဵစာ့ခ္ကးမတူပါဘူ့။ ဓါတးပုဵကုိၾကညးံတဲံအခ္ိနးမြာ လူမြာ Tension နဲနဲရြိပါတယး။
ဓါတးပုဵကုိၾကညးံ်ပီ့ စဥး့စာ့ဖုိ႔ေတျ့ဖုိ႔ အဆငးသငးံ်ပငးဆငးထာ့ပါတယး။ Film မြာေတာံ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ Very
Relax ပါ။ ခုဵေပၚမြာ ေပါံေပါံပါ့ပါ့ထုိငး အာ့လုဵ့ေအ့ေဆ့လႊတးခ္ထာ့်ပီ့ ရုပးရြငးေခၚေဆာငးရာလုိကးဖုိ႔ စိတ္ကုိ
Free လုပးေပ့ထာ့ပါတယး။ Filmmaker ေ်ပာ်ပမယးံ Story ကုိနာ့ေထာငးဖုိ႔ Very Relax Condition, Free
Mind နဲ႔ ေစာငးံေနတာကိုကၽျနးေတားတုိ႔မေမံဖုိ႔အေရ့ၾကီ့ပါတယး။

ဟုတးကဲံေရ့ရတာေတာံလျယးပါတယး။ ဘယးလုိလုပးၾကမလဲဆုိရငးေတာံ အေ်ခခဵနညး့ေလ့ေတျရြိပါတယး။

ဒီနညး့ေတျကုိအခုဆကး်ပီ့ေရ့ေပ့ပါံမယး။

* * ဒီေနရာမြာကၽျနးေတားကကုိယးေလံလာမိတံဖ
ဲ တးထာ့တဲံနညး့ေတျကုိ်ပနးေရ့လုိ႔ရတဲံနညး့နဲ႔တငး်ပထာ့တာပါ။
ဒီဟာေတျဟာအေ်ခခဵအဆငးံေတျပဲရြိပါတယး။* *

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Basic Elements of Storytelling

အရငးဆုဵ့ Storytelling လုိ႔ဆုိတာနဲ႔ ပါသငးံတဲံအရာေတျကုိ ေ်ပာ်ပပါမယး။ ဒီအရာေတျကုိ ေပါငး့စပး်ပီ့မြ

Story တစးခု်ဖစးလာတယးလုိ႔လဲ ေ်ပာႏုိငးပါတယး။

ပထမဆုဵ့ Story တစးခုမြာ Character ေတျပါပါမယး။ Character ဆုိတာကေတာံ ဇာတးေကာငးေတျပါ။

Protagonist (အလျယးေ်ပာရရငး Main Star - မငး့သာ့) , Antagonist ( ဆနး႔က္ငးဘကးက character -
လူဆုိ့) တုိ႔ ဇာတးပုိ႔ဇာတးရဵတုိ႔စတာေတျ အကုနးလုဵ့ဟာ Character ေတျပါ။ ဆုိေတာံ ကၽျနးေတားတုိ႔
ဇာတးလမး့စဥး့စာ့တာနဲ႔ Character ေတျပါပါ်ပီ။ တစးခုပါပဲ။ ဒီ Character ေတျရဲ႕ခုိငးမာမႈပါ။
ကုိယးဖနးတီ့ထာ့တဲံ Character ဟာ ခုိငးမာမႈရြိရ႕ဲ လာ့။ ဒီ Character က စိတးွငးစာ့ဖုိ႔ေကာငး့ရဲ႕လာ့။
ဒီcharacter ေတျ အခ္ငး့ခ္ငး့ရဲ႕ Relation က ယုတးတိရြိရ႕ဲ လာ့။ သူတုိ႔က ဘာလုပးတဲံသူေတျလဲ။
ဘာေၾကာငးံဒီေနရာမြာဒီ Character ်ဖစးရတာလဲ စသ်ဖငးံရြိပါမယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ ဇာတးလမး့တစးခုစဥး့စာ့တာနဲ႔
Character ေတျပါလာ်ပီ့သာ့ပါ။ အေရ့ၾကီ့တာက ဒီ Character ေတျက အနဲဆုဵ့ေတာံအေပၚက အခ္ကးေတျနဲ႔
ကိုကးညီ်ပီလာ့်ပနးစစးသငးံပါတယး။ ဒါကေတာံ ဇာတးေကာငးတညးေဆာကးမႈအတျကး စဥး့စာ့ရမယးံ
အပုိငး့ေတျပါ။
 Character ်ပီ့တဲံအခါမြာေတာံ Conflict လုိ႔ေခၚတဲံပဋိပကၡပါ။ ပဋိပကၡဆုိတုိငး့
်ပသနာအၾကီ့အက္ယးေတျကုိ မဆုိလုိပါဘူ့။ Story တုိငး့မြာ Conflict ရြိပါတယး။ Conflict မရြပ
ိ ဲ Story
မ်ဖစးပါဘူ့။ Story ေတျရဲ႕အေ်ခခဵဟာ Conflict ပါပဲ။ Conflict ေတျဟာၾကညးံရႈသူကုိ
သူတုိ႔ကုိယးတုိငးဒီဇာတးလမး့ထဲမြာ ပါွငးခဵစာ့သေယာငး ခဵစာ့လာရေအာငးလုပးတယးလုိ႔ဆုိပါတယး။
ဇာတးလမး့ထဲမြာပါတဲံ Conflict မ္ိဳ့ေတျကုိ အ်ပငးမြာတစးကယးၾကဵဳဖူ့တဲံသူေတျဟာ အဲံဒီ Conflict
ေတျကုိေတျ႔တာနဲ႔ အလုိလုိအဲံဒီေနရာကုိယးကုိယးတုိငးလုိလုိ ပါွငးခဵစာ့ပါတယး။ ဒါေၾကာငးံ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာဒီ
Conflict ေတျကုိ ေကာငး့ေကာငး့မျနးမျနးနာ့လညးထာ့ဖုိ႔ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ဆုိေတာံ ဒီမြာအေ်ခခဵ Conflict
အမ္ိဳ့အစာ့ေတျကုိေရ့ေပ့ပါမယး။ အေ်ခခဵအာ့်ဖငးံေတာံ Conflict အမ္ိဳ့အစာ့ေတျကေတာံ

1. Man Vs Man Conflict

2. Man Vs Self
3. Man Vs Social
4. Man Vs Technology
5. Man Vs Nature

ဒီဟာေတျကေတာံ Literature ဘကးကလာတာပါ။ ဒီထကးအမ္ိဳ့အစာ့ေတျလဲရြိပါတယး။ ဒီ ၅

မ္ိဳ့ကေတာံ အေ်ခခဵအာ့်ဖငးံ အမ္ာ့ဆုဵ့ေတျ႕ရတဲံ Conflict ေတျပါ။ တစးခုခ္ငး့စီရဲ႕အေ်ခခဵေတျကုိ
ရြငး့လငး့ခ္ကးေလ့ ေရ့ေပ့ပါမယး။
 Man Vs Man

သူ႔နာမညးလုိပဲရြငး့ပါတယး။ လူနဲ႔လူ (Character vs

Chracter) အခ္ငး့ခ္ငး့တတးတဲံ်ပသနာပါ။ Hero
တစးေယာကးနဲ႔ Villain တစးေယာကးပါတဲံ Story ေတျ
ေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့မြာ ေတျ႔ရတဲံ Conflict မ္ိဳ့ပါ။
Protagonist နဲ႔ Antagonist တုိ႔ရဲ႕
အာ့်ပိဳငးမႈေတျအ်ပီ့မြာမြ Protagonist က
သူနဲ႔်ပိဳငးဆုိငးရတဲံ Antagonist အေပၚကုိ
ဘယးလုိေက္ားလႊာ့ေအာငး်မငးတယးဆုိတာ
အဓိက်ပပါတယး။ ဒီေနရာမြာေလာကၾကီ့နဲ႔
တုိငး့်ပီ့်ပသနာတတးမြ Man Vs Man မဟုတးပါဘူ့။
လူႏြစးေယာကးၾကာ့မြာရြိတဲံ်ပသနာကုိပဲရညးရျယးပါတ
ယး။

Man Vs Man ဇာတးလမး့ဥပမာအာ့်ဖငးံ Bat Man ဇာတးကာ့တျေ

ဲ တျပါ။ Bat Man နဲ႔ Joker နဲ႔ရဲ႕ Conflict
ကုိသာအဓိကထာ့ရုိကးကူ့ထာ့တဲံပုဵမ္ိဳ့ပါ။

Man Vs Self

ဒီတစးခုကေတာံ Inner Conflict ပါ။ ကုိယးံစိတးထဲမြာ

အေကာငး့အဆုိ့သဵသယစသ်ဖငးံေတျနဲ႔
ကိုးယးံဘာသာတတးေနတဲံ်ပသနာပါ။ ဒီလုိ Conflict ကုိ
ဇာတးကာ့ေတျမြာ ပုဵမြာ်ပထာ့တဲံအတုိငး့
လုပး်ပတတးတာေတျ႔ရမြာပါ။ ဒီတစးခုကုိ
လကးခဵရငးေကာငး့မလာ့ လကးမခဵရငးေကာငး့မလာ့
လုပးရငးေကာငး့မလာ့မလုပးရငးေကာငး့မလာ့စသ်ဖငးံ
ကုိယးကုိယးတုိငးစိတးႏြစးခ်ျ ဖစးတဲံအေနအထာ့ေတျကုိ
Man Vs Self Conflict လုိ႔ေခၚပါတယး။ ဥပမာအာ့်ဖငးံ
Matrix ဇာတးကာ့မြာ မငး့သာ့ Neo က သူ႔ကုိသူ႔ Neo
်ဖစးေၾကာငး့ကုိ လကးမခဵပဲ ေရြာငးေ်ပ့ေန်ပီ့
ေနာကးဆုဵ့မြ သူ႔ကုိသူ Neo ်ဖစးတယးဆုိ်ပီ့
လကးခဵသျာ့တာလဲ Man Vs Self Conflict ပါပဲ။ သူ႕ကုိသူ Neo အ်ဖစးလကးခဵသျာ့ပုဵကုိ
အဆငးံဆငးံ်ပသျာ့တာက ဒီ Conflict ကုိေ်ဖရြငး့သျာ့ပုဵပါ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ Conflict ကုိ ေ်ဖရြငး့တာကုိ
အဓိက်ပၾကတာပါ။ ဒါေပမယးံဒီ Conflict အာ့ေကာငး့မြသာ ေ်ဖရြငး့ပုဵအဆငးံဆငးံဟာလဲ
စိတးွငးစာ့ဖုိ႔ေကာငး့်ပီ့ ၾကညးံလုိ႔ေကာငး့တဲံ Story ်ဖစးလာမြာပါ။

Man Vs Society

ေနာကးတစးခုကေတာံ Man vs Social ပါ။

Social,Society,Group တူတူပါပဲ။ ဒီဟာကေတာံ
တစးေယာကးနဲ႔အမ္ာ့လုိ႔ေ်ပာၾကတဲံ Conflict ပါ။
အုပးစုအသငး့အဖျဲ႔စတဲံ အမ္ာ့နဲ႔အဲံဒီအမ္ာ့ကုိ
ဆနး႔က္ငးမယးံလူနဲ႕ၾကာ့မြာ်ဖစးေပၚမယးံ Conflict ပါ။
Man Vs Social ဇာတးကာ့မ္ာ့ကုိ ေလံလာၾကညးရ
ံ င္
ဘာသာေရ့ႏုိငးငဵေရ့စတာေတျကုိအေ်ခခဵထာ့တာမ္ာ့
တာေတျ႔ရပါတယး။ ဒီ Conflict မြာ မမြနးကနးေသာ
ဥပေဒ ဒါေပမယးံအမ္ာ့က လကးခဵမမြနးကနးတဲံ
အယူအဆ ဒါေပမယးံအမ္ာ့လကးခဵတဲံအရာ
စတဲံအေၾကာငး့ေတျကုိရုိကး်ပၾကတာမ္ာ့ပါတယး။

Man Vs Technology
ဒီ Conflict ကလဲ ရြငး့ပါတယး။
ေခတးေပၚနညး့ပညာေတျေၾကာငးံ်ဖစးလာတဲံ Conflict ပါ။
သိပၸဵရုပးရြငးဇာတးကာ့ေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့ဟာလဲ ဒီ
Conflict ကုိ အေ်ခခဵယူၾကပါတယး။ Transformer,
Real Steel စတဲံဇာတးကာ့ေတျဟာလဲ ဒီ Conflict ကုိ
အေ်ခခဵလုိ႔ေ်ပာႏုိငးပါတယး။ အခုေနာကးပုိငး့မြာဆုိ
Youtube, Vimeo စတဲံ Video Hosting Web ေတျမြာ
Facebook Addict နဲ႔ ပတးသတးတဲံ Short Film
ေတျေတျ႔ရမ္ာ့လာပါတယး။ ဒါေတျဟာလဲ Man Vs
Technology Conflict ေတျပါ။
 Man Vs Nature
ဒီတစးခုကေတာံ သဘာွတရာ့ေၾကာငးံ်ဖစးေပၚလာတဲံ
Conflict ပါ။ ဆူနာမီလုိဇာတးကာ့ေတျ 2012
လုိဇာတးကာ့ေတျဟာ Man vs Nature ေတျပါ။ ဒီ
Conflict ကုိေတာံ Man vs Animal တုိ႔ Man vs Wild
တုိ႔နဲ႔ပါ တျေ
ဲ ခၚ်ပီ့ဒီ Conflict အထဲမြာပဲ သဘာွတရာ့
ရာသီဥတုအ်ပငး တိရစၧာနးစတဲံအရာေတျပါ
ထညးံသျငး့်ပီ့ေ်ပာၾကပါတယး။ King Kong , Gozzilla,
Jurassic စတဲံဇာတးကာ့ေတျဟာ Man Vs Nature
လုိ႔ေ်ပာလုိ႔ရပါတယး။

အထကးကေရ့ေပ့ထာ့တဲံ Conflict ေတျဟာ အေ်ခခဵေတျ်ဖစးပါတယး။ ေနာကးထပး Man Vs God တုိ႔ Man Vs

Supernatural တုိ႔ Man Vs Destiny တုိ႔စသ်ဖငးံ အမ္ိဳ့အစာ့ေတျရြိပါေသ့တယး။

ဇာတးလမး့တစးခုမြာ Conflict တစးမ္ိဳ့ပဲပါတာမဟုတးပါဘူ့။ ပငးမဇာတးေက္ာရုိ့က Conflict

အမ္ိဳ့အစာ့တစးခု်ဖစး်ပီ့ ေတာကးေလြ္ာကးမြာေတာံ Conflict ေတျတစးမ္ိဳ့်ပီ့တစးမ္ိဳ့ ပါေနမြာပါ။ ေ်ပာခ္ငးတာက
မုနးတုိငး့ေတျတုိကး ငလ္ငးေတျလႈပးကာမြ Nature Conflict မဟုတးပါဘူ့။ ကုိယးအလုပးသျာ့ခါနီ့ မုိ့ရျာခ္တာလဲ
Nature Conflict ပါ။ ဒါေၾကာငးံ Story တစးေလြ္ာကးမြာ Conflict ေပါငး့မ္ာ့စျာပါမြာပါ။ ်ပီ့ေတာံ
ကုိယးဇာတးလမး့ရယးစဥး့စာ့တာနဲ႔ Conflict က သီ့သနး႔ၾကီ့ ဖနးတီ့ယူစရာမလုိပါဘူ့။ ပါလာ်ပီ့သာ့ပါ။
အဲံဒါဆုိဘာလုိ႔ကၽျနးေတားဒီမြာေရ့ေနတာလဲဆုိရငးေတာံ ပါလာ်ပီ့သာ့ Conflict ကုိ်မငးတတးဖုိ႔ပါ။ ကုိယးက
Conflict ကုိ ်မငးတတး်ပီဆုိရငး Conflict အာ့ေကာငး့မေကာငး့ကုိ တျကးတတးလာပါလိမးံမယး။ A4 15
မ္ကးနြာေလာကးေရ့ထာ့တဲံ ဇာတးလမး့တစးခုကုိ ကၽျနးေတားတုိ႔ Review လုပးၾကညးံမယး။
အကုနးဖတးလုိကးမယးဆုိရငး “အငး့ေကာငး့သာ့ပဲ ဟုိနာ့ေလ့နဲန”ဲ ဆုိတာေလာကးပဲ လုပးတတးပါလိမးံမယး။
Conflict ကုိ ်မငးတတးမယးဆုိရငး Conflict ေတျကုိပဲ စစးၾကညးံရုဵပါ။ ဒီ Conflict က သဘာွက္ရဲ႕လာ့။
အတငး့လုပးယူထာ့တဲံ Conflict လာ့။ Conflict အာ့ေကာငး့လာ့။ စိတးွငးစာ့စရာေကာငး့ရဲ႕လာ့။
ၾကညးံတဲံသူွငးခဵစာ့ႏုိငးေလာကးတဲံ Conflict လာ့။ အဲံလုိစစးလုိကးမယးဆုိရငး ကုိယးံဇာတးလမး့ရဲ႕
သဘာွက္မႈနဲ႔ခုိငးမာမႈတုိ႔ကုိရသျာ့ပါ်ပီ။
 Conflict ပုင
ိ ႏ
း င
ို သ
း ျာ့ရငး သဘာွက္ခုိငးမာတဲံဇာတးလမး့အ်ပီ့မြာေတာံ
ဒီဇာတးလမး့ကုိၾကညးံရႈသူရငးထဲမြာ နစးေ်မာလာ်ပီ့ Relation ်ဖစးလာေအာငးလုပးဖုိ႔အတျကးကေတာံ Story
Structure ပါ။ ဒီ Basic Elements အ်ပီ့မြာဆကးေရ့ေပ့ထာ့ပါတယး။ အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့ကေတာံ
ဇာတးလမး့ေရ့တဲံအခ္ိနးမြာ သဘာွက္ယုတိရြိအဆကးဆကးရြိ်ပီ့ စိတးွငးစာ့စရာေကာငး့တဲံ Conflict
ေတျဆကးတုိကးစီခ္်ပီ့ခ္ိတးဆကးသျာ့ဖုိ႔ပါ။

Conflict ်ပီ့တဲံအခါ Beat ဆုိတာလာပါတယး။

BEAT
Beat ဆိုတာကေတာံ Turning Point လုိ႔လဲေခၚပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ဇာတးလမး့စလာရာကေန
အလယး အဆုဵ့ကုိအစဥးလုိကး ဇာတးလမး့ရညးရယ
ျ းခ္ကးကုိ Constantly Establish လုပးရပါတယး။
Beat ဆုိတာကေတာံ ကုိယးဇာတးလမး့ရဲ႕ရညးရယ
ျ းခ္ကးကုိ Establish လုပးတဲံအခ္ိနးမြာ
ဇာတးလမး့ေတာကးေလြ္ာကးဟာ တစးေ်ပ့တညး့ၾကီ့သျာ့တာ မဟုတးပဲ
အဆငးံဆငးံတတးသျာ့တဲံပုဵမ္ိဳ့ကုိေ်ပာတာပါ။ ကုိယးံဇာတးလမး့ဟာ ေလြခါ့ထစးေလ့ေတျလုိမ္ိဴ့
တစးဆငးံ်ပီ့တစးဆငးံ်ပီ့တတးသျာ့ရပါမယး။ အခု်ပေနတဲံအေၾကာငး့အရာသညး
ဆကးလာမယးံအေၾကာငး့အရာကုိ ေထာကးပဵံႏုိငးရ်ပီ့ အခ္ိတးအဆကးမိမိ ဇာတးရြိနးတတးေအာငးလုပးတာကုိ
Beat လုိ႔ေခၚပါတယး။ ခုနက Conflict ေတျတစးခုခ္ငး့စီအာ့ေကာငး့်ပီဆုိရငးေတာံ ဒီ Conflict ေတျကုိ
ဆကးစပး်ပီ့ ်ဖစးလာတဲံဇာတးလမး့မြာ Beat ရြိရပါမယး။ ဒါမြပဲ Viewer ေတျက ပုိ်ပီ့ဇာတးလမး့မြာ
စိတးလႈပးရြာ့ေ်မာပါမြာပါ။ ကုိယးံဇာတးလမး့ဟာ အစဥးမ်ပတးအေ်ပာငး့အလဲ မေမြ္ားလငးံထာ့တဲံဘကးေတျ
ဦ့တညး်ပ်ပသျာ့ႏုိငးေလ Viewer Engage ပု်ိ ဖစးေလပါ။ Beat ဆုိတာပရိတးသတးကုိ ၾကညးံလကးစနဲ႔
မရပးသျာ့ေအာငးရယး ထပးထပး်ပီ့ဘာ်ဖစးမလဲသိခ္ငးေအာငးလုပးရတာမ္ိဳ့ပါ။Story တစးခုမြာ Conflict က
အေရ့ၾကီ့သလုိ Beat မရြရ
ိ ငးလဲ Viewer ေတျက အေနြ့နဲ႔အ်မနးၾကညးံေနတာကုိပ္ငး့သျာ့တတးပါတယး။

RESOLUTION
Resolution ဆုိတာ Basically ေတာံ ဇာတးသိမး့ပုိငး့ကုိေ်ပာတာပါ။ Falling Action လုိ႔လဲေခၚပါတယး။
အေပၚကေ်ပာလာတဲံ Character ေတျ Conflict ေတျ Beat ေတျကုိ စိတးၾကိဳကး်ပငးဆငးတညးေဆာကးလာ်ပီ့
ေနာကးဆုဵ့မြာဇာတးေဆာငးက Conflict ေတျအကုနးလုဵ့ ခကးခကးခဲခဲေသားလညး့ေကာငး့
ေ်ဖရြင့း ႏုင
ိ သ
း ျာ့တဲအ
ံ ခ္ိနပ
း ါ။ ေနာကးကယ
ို ဆ
း ငးခဲတ
ံ ဲံ ဇာတးအလြညဇ
ံး ာတးအကျကေ
း တျကလ
ို ညး့
အခ္ိတးအဆကးမိမိ ်ပနးေ်ဖရြငး့တဲံေနရာပါ။ အေရြ႕က Character- Conflict- Beat ေတျအေရ့ၾကီ့သလုိ
resolution ေကာငး့ဖုိ႔လဲ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ဇာတးလမး့တစးခုလုဵ့ “ဟာ”ခနဲလုပးႏုိငးသလုိ
“အမး”ဆုိ်ပီ့်ဖစးသျာ့ေအာငးလဲ လုပးႏုိငးပါတယး။ ကိုယးေတာကးေလြ္ာကးတညးခဲံတဲံအရာေတျနဲ႔
အခ္ိတးအဆကးေကာငး့မျနးစျာမိဖုိ႔လုိအပးပါတယး။ ဆငးထာ့ခဲံသမြ္ဇာတးကျကးေတျကုိ
အကုနး်ဖညးခ္တဲံေနရာ်ဖစးတဲံအတျကး အခ္ိတးအဆကးက အေရ့ၾကီ့ပါတယး။

ဒီအထိက Storytelling အေျခခံပါ။ အခုဆကး်ပီ့ေတာံ Story Structure အေၾကာငး့ကုိ

ဆကးေရ့ေပ့ပါမယး။ Story Structure ကုိ မဖတးခငး Storytelling ကုိ ေသေသခ္ာခ္ာေတာံ ်ပနး်ပီ့
နာ့လညးေနေအာငး ဖတးထာ့်ပီ့ ဇာတးလမး့ အၾကမး့စမး့ေရ့တာမ္ိဳ့လုပးသငးံပါတယး။

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Basic Story Structure
Storytelling Elements ေတျနဲ႔ Story ဖနးတီ့်ပီ့တဲံအခါ ဒီ Story ကုိ Script လုိ႔ေခၚတဲံ
ဇာတးညႊနး့အ်ဖစးေ်ပာငး့လဲရပါတယး။ ဒီလုိဇာတးညႊနး့အ်ဖစးမေ်ပာငး့လဲခငးမြာ Story Structure
ဆုိတာရြိပါတယး။ အေပၚကေရ့ထာ့တဲံ Character, Conflict, Beat, Resolution ဆုိတဲံ Element ေတျပါတဲံ
Story ကုိ Story Structure ေကာငး့ေကာငး့နဲ႔ Define ်ပနးလုပးႏုိငးဖုိ႔ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ Story ေကာငး့
တစးခု်ဖစးဖုိ႔ Character, Conflict, Beat, Resolution ေတျကုိ ဇာတးလမး့ထဲမြာထာ့တဲံ အစီစဥး
(arrangement) ်ဖစးတဲံ Story Structure ဟာလဲ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
Story ေတျကုိ မ္ိဳ့စုဵေသာပုဵစဵေတျမတူညီတဲံပုဵစဵေတျနဲ႔ အစီစဥးလုပးၾကပါတယး။ အေ်ခခဵ Story
Structure ကေတာံ ပထမဆုဵ့ Character ေတျ Setting ေတျအရငး မိတးဆကးပါတယး။ ဒါံေနာကးမြာေတာံ
Conflict ကုိ ဆကး်ပီ့လာပါတယး။ ေနာကးဆုဵ့အပုိငး့ကေတာံ ဒီ Character က Conflict ကုိ
ဘယးလုိေက္ားလႊာ့ေအာငး်မငးသျာ့လဲဆုိတာပါ။ ဒီလုိပုဵစဵမ္ိဳ့ကုိေတာံ Basic Story Structure လုိ႔သတးမြတး်ပီ့
အပုိငး့သုဵ့ပုိငး့အ်ဖစး ချထ
ဲ ုတးထာ့တာ်မငးရပါတယး။ ဒါေတျကုိ Acts လုိ႔ေခၚပါတယး။

Act 1: Act 1 ဆုိတာကေတာံ ဇာတးလမး့ရဲ႕အစကုိဆုိလုိတာ်ဖစး်ပီ့ ဒီမြာပရိတးသတးကုိ

အဓိကဇာတးေဆာငးေတျန႔ဲ သူတုိ႔ရဲ႕ပငးကုိယးစရုိကးသူတုိ႔အေၾကာငး့ သူတုိ႔ရဲ႕ ်ပသနာနဲ႔
စိနးေခၚမႈအေၾကာငး့ေတျကုိ Intro လုပးရပါတယး။ ေနာကးဒီအပုိငး့မြာပဲ ဒီဇာတးလမး့်ဖစးေပၚေနတဲံအခ္ိနးကာလ
ေခတးကာလအေ်ခအေန Setting ေတျကို မိတးဆကးရပါတယး။ Act 1 ေတျသညး 120 မိနစးစာ
ဇာတးကာ့အတျကး ပထမ 30 မိနစးလုိ႔ဆုိပါတယး။

ေနာကးဆုဵ့ခ္ဳပးရရငး Act 1 သညး WHO(ဘယးသူေတျ) WHEN(ဘယးအခ္ိနးမြာ) WHERE(ဘယးေနရာမြာ)

WHAT(ဘာကု)ိ WHY(ဘာေၾကာငး)ံ HOW(ဘယးလ)ုိ ဆုိတဲံေမ့ချနး့ေတျအရငးေ်ဖခ္်ပရမယးံအခ္ိနးပါ။

1. Who ကေတာံ ဇာတးလမး့စထဲက ရြငး့ပါတယး။ ကုိယးံဇာတးလမး့ထဲက Character ေတျပါ။

2. When ကေတာံ ဒီဇာတးလမး့က ဘယးအခ္ိနးဘယးကာလဆုိတာ်ပရပါမယး။
3. Where ကေတာံ ဒီဇာတးလမး့က ဘယးေနရာမြာလဲ ႏုိငးငဵ်မိဳ႕ရပးကျကးကေန အိမးထဲ စစးတပးထဲ ေက္ာငး့ထဲ
စသ်ဖငးံေနရာကုိ်ပရပါတယး။
4. What ကေတာံ အေပၚစကဟာေတျအ်ပီ့မြာ ဘယးသူေတျ ဘယးအခ္ိနး ဘယးေနရာမြာ ဘာ်ဖစးေနတာလဲ
ဇာတးလမး့အေၾကာငး့က ဘာလဲဆုိတာ်ပရပါမယး။
5. Why ကေတာံဘာေၾကာငးံ ဒါ်ဖစးေနရတယးဆုိတာပါ။
6. How ကေတာံ ဒီ်ဖစးေနတဲံအရာေတျကုိ ဘယးလုိစတငးေ်ဖရြငး့ဖုိ႔ၾကိဳ့စာ့တယးဆုိတာပါ။
 Act 2: Act 2 ကေတာံ ဇာတးလမး့ရဲ႕ဒုတိယေရျ႕လ္ာ့ခ္ိနးပါ။ ဒီ Act 2 မြာ ဇာတးလမး့မြာပါမယးံ
Conflict ကုိစ်ပီ့ မိတးဆကးပါတယး။ အေပၚမြာေရ့ခဲံ်ပီ့်ဖစးေသာ Man Vs Man Conflict, Man Vs Self, Man
Vs Social, Man Vs Technology, Man Vs Nature စတာေတျနဲ႔ ဇာတးလမး့ကုိတညးေဆာကးရပါတယး။ ဒီ Act
2 ဟာ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ဒီ Act 2 မြာ Main Character ေတျ႔ၾကဵဳရမယးံ်ပသနာေတျကုိ ပုိ်ပီ့ခကးခဲေအာငး
ပုိ်ပီ့နာက္ငးေအာငး (Physically နာက္ငးတာမ္ိဳ့မဟုတ)း ပုိ်ပီ့ၾကမး့တမး့ေအာငး လုပးႏုိငးေလေလ ပရိတးသတးက
ဒီ Main Character ေပၚမြာ ပုိ်ပီ့အ်မစးတျယး်ပီ့ ကုိယးတုိငးခဵစာ့ပါွငးလာေလေလပါ။

Turning Point: ဒီ Act 2 မြာ အေရ့ၾကီ့တာက Turning Point ပါ။ ဒီ Turning Point က
ဇာတးလမး့တစးွကးေလာကးမြာ ်ဖစးတတးပါတယး။ ဒီ Turning Point မြာေတာံ Storyline ကုိ
မ္ိဳ့စုဵေသာေ်ပာငး့လဲမႈ အလြညးံအေ်ပာငး့ အခ္ိဳ့အေကျ႕ေတျ ်ပဳလုပးၾက်ပီ့ Character ကုိ
ဒီအခ္ိဳ့အေကျ႕ေတျမြာ ထပး်ပီ့အခကးအခဲေတျ႕တာ်ဖစး်ဖစး ဒီအေ်ပာငး့အလဲေၾကာငးံ
မထငးမြတးထာ့တဲံအရာေတျ ်ဖစးသျာ့တာမ္ိဳ့ပဲ်ဖစး်ဖစး ဖနးတီ့ၾကပါတယး။ 120 min အတျကး Act 2 သညး 60
min ွနး့က္ငးၾကာႏုိငးပါတယး။ Turning Point ကေတာံ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ Act 2 အလယးေလာကးမြာ
ထညးံသျငး့တတးၾကပါတယး။ ဒီ Act 2 အာ့နညး့ရငး ဇာတးလမး့တစးခုလုဵ့အေပၚ ပရိတးသတး Attention
ေလ္ာံနညး့သျာ့ႏုိငး်ပီ့ ဇာတးလမး့ကုိဆကး်ပီ့ စိတးမွငးစာ့မႈ်ဖစးေစႏုိငးပါတယးလုိ႔ဆုိပါတယး။

Act 3: Act 3 ကေတာံ ဇာတးလမး့တစးခုလုဵ့ရဲ႕ ေနာကးဆုဵ့အပုိငး့ပါ။ Conflict သညးလဲ

အ်မငးံဆုဵ့ေသာ အခကးအခဲအ်ဖစးတညးရြိေန်ပီ့ Main Character က ဒီ Conflict ကုိ သူ႔ရဲ႕စျမး့ရညးအငးအာ့နဲ႔
အစျမး့ကုနးေ်ဖရြငး့ဖုိ႔ ၾကိဳ့စာ့ေနရခ္ိနးပါ။ Act 3 ေရာကးတဲံအခ္ိနးသညး ေနာကးေၾကာငး့်ပနးလြညးံမရေတာံပဲ
Main Character သညး အရႈဵ့အႏုိငးလမး့ေၾကာငး့တစးခုေပၚ ေရာကးေန်ပီ်ဖစးရပါမယး။ Act 3
အဆုဵ့သတးကေတာံ Conflict ကုိ ေ်ဖရြငး့်ပီ့တဲံ အေ်ခအေနနဲ႔်ပပါတယး။ ဒီေနရာမြာ Conflict ကုိ
ေ်ဖရြင့း တယးဆတ
ို ာ အႏုင
ိ ရ
း သျာ့တာမ္ိဳ့တစးခက
ု ပ
ို ဲ ေ်ပာတာမဟုတပ
း ါဘူ့။ ပရိတသ
း တး Satisfied ်ဖစးေသာ
အေ်ဖဟုတးခ္ငးမြဟုတးပါလိမးံမယး။ Act 3 ၏ အဆဵု့ပုိငး့သညး အေပၚကေ်ပာဖူ့တဲံ Resolution အပုိငး့ပါပဲ။ Act
3 သညး 120 မိနစးဇာတးကာ့အတျကး ေနာကးဆ့ဵု မိနစး 30 ်ဖစးပါတယး။

ဒီဟာေတျကေတာံ Basic Story Structure ေတျ ်ဖစး်ပီ့ ACT 1 - ACT 2 - ACT 3 သညး
အစဥးလုိကးမဟုတးပဲဖနးတီ့သူ Filmmaker ေသားလညး့ေကာငး့ Script Writer ေသားလညး့ေကာငး့ Editor
ေသားလညး့ေကာငး့သညး Story အငးအာ့ပုိေကာငး့လာေအာငး အမ္ိဳ့မ္ိဳ့အစဥးလုိကးကုိ Change ်ပီ့
ေ်ပာငး့လဲလုိ႔ရပါတယး။ Act 3 ကုိ အရငး်ပ်ပီ့မြရပး်ပီ့ Backward ်ပနးသျာ့်ပီ့ Act 1 ်ပနးေရာကးကာ Story ကုိ
Link လုပးသျာ့တာမ္ိဳ့ကုိလဲ အေတျ႕မ္ာ့ပါတယး။
 Sub Plot : အခုအေပၚမြာ ေရ့သျာ့တာေတျဟာ Main Plot ်ဖစး်ပီ့ ရုပးရြငးတစးခုမြာ Main Plot
တစးခုသာပါတာ မဟုတးပဲ Sub Plot လုိ႔ေခၚတဲံ Main Plot က Character ေတျ ဇာတးလမး့အတတးအက္ေတျနဲ႔
ဇာတးရြိနးအနကးကုိ ပုိအာ့ေကာငး့ေအာငးလုပးေပ့ႏုိငးတဲံ ဇာတးလမး့ငယးေလ့ေတျပါပါတယး။ ဒီ Sub Plot
ေတျကုိ ရုပးရြငးတစးခုမြာေလ့ခုကေနငါ့ခုေလာကးထညးံသျငး့တတးၾက်ပီ့ ဒီ Sub Plot ေတျဟာ Main Plot မြာ
အာ့လုဵ့က Attach လုပးထာ့တာပါ။ တစးခ္ိဳ႕ေသာ Sub Plot ေတျဟာ ဇာတးလမး့ေတာကးေလြ္ာကး Sub Plot
အေနနဲ႔ေနလာ်ပီ့ Act 3 ေရာကးမြ Main Plot မြာအေရ့ၾကီ့တဲံေနရာကုိ ခ္ကးခ္ငး့ေရာကးလာတာမ္ိဳ့လဲ
ေတျ႕ရတတးပါတယး။
Gasp Moment : ဒါကေတာံဇာတးလမး့ေတျမြာ ပါတတးတဲံအပုိငး့ေလ့ပါ။ ဒီအပုိငး့ေလ့က
ၾကညးံရႈသူပရိတးသတးကုိ ဟာခနဲ်ဖစးသျာ့ေအာငးလုပးတဲံအပုိငး့ေလ့ပါ။ ဇာတးလမး့ရဲ႕အလြညးံအေ်ပာငး့မြာ
ပရိတးသတးကုိ Shock ်ဖစးေစနုိငးတဲံ Moment ေလ့ေတျ်ဖစးပါတယး။ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံေတာံ Act 2 က
Turning Point လုိ အခ္ိနးနဲ႔ Act 3 ေတျမြာအေတျ႔မ္ာ့ပါတယး။ ဒီလုိ Moment ေတျဟာလဲ ကုိယးံဇာတးလမး့ကုိ
ပရိတးသတးေတျ ကုိယးတုိငးခဵစာ့စီ့ေ်မာပါွငးေစတဲံအတျကး မိမိတုိ႔ဇာတးလမး့ေတျမြာ ဒီ Gasp Moment
ေတျထညးံ်ပီ့ ဇာတးအိမးစမး့သပးတညးေဆာကးသငးံပါတယး။

ဇာတးလမး့တစးခုေရ့်ပီ့သျာ့်ပီဆုိရငး အေပၚကအခ္ကးအလကးေတျအတုိငး့်ဖစးဖုိ႔ အ်မဲ်ပနးစစးရပါတယး။

Storytelling ရဲ႕အေ်ခခဵ Elements ေတျရယး Structure ေတျပါမပါ အာ့ေကာငး့မႈေတျကုိ်ပနးစစးရပါတယး။
ကုိယးံ Character အာ့ေကာငး့မေကာငး့ စိတးွငးစာ့ဖုိ႔ေကာငး့မေကာငး့၊ Conflict ပါမပါ၊ Beat – Turning
Point ရြိရ႕ဲ လာ့၊ ေနာကးဆုဵ့ Resolution က Resonable ်ဖစးရ႕ဲ လာ့စသ်ဖငးံ ်ပနးစစးရပါတယး။
ေနာကးဆုဵ့အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့က ရုပးရြငးအတျကး ်ဖစးေနတာကုိ စကာ့နဲ႔ေ်ပာ်ပီ့ သိခုိငး့တာေလြ္ာံ်ပီ့

်ပ်ပီ့ေတာံပဲသိခုိငး့ရပါတယး။ Show It! Don‟t Tell It ဆုိ်ပီ့ရြိပါတယး။ ဒီအခ္ကးကေတားေတားေလ့

အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Script - ဇာတ္ညႊန္း

အခုအေၾကာငး့ကေတာံ ခုနကဇာတးလမး့ကုိတညးေဆာကး်ပီ့တဲံ အခ္ိနးမြာထပးေရ့ရမယးံဇာတးညႊနး့ပါ။

ဆုိေတာံ ဇာတးညႊနး့ဆုိတာဘာလဲ ဇာတးလမး့နဲ႔ဇာတးညႊနး့ဘာကျာလဲဆုိ်ပီ့ ၾကညးံလုိကးတဲံအခါမြာ
ဇာတးညႊနး့ဆုိတာ ေနာကးဆုဵ့ထျကးလာမယးံ Final Film ရဲ႕ Text Version ပါ။

ဒီ Script ကုိၾကညးံလုိကးတာနဲ႔ ကိုယးံရဲ႕ေနာကးဆုဵ့ထျကးလာမယးံရုပးရြငးဟာ ဘယးလုိပုဵစဵလဲဆုိတာၾကိဳတငး

Visualize လုပးႏုိငးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံ Script ဆုိတာရုပးရြငးရုိကးကူ့ဖုိ႔အတျကးေရ့သာ့ထာ့တာပါ။ Script
သညးဇာတးလမး့လုိပုဵ်ပငးလုိ ေရ့ထာ့တာမ္ိဳ့မဟုတးပဲ ရုပးရြငးရုိကးကူ့ဖုိ႔အတျကး သီ့သနး႔အညႊနး့်ဖစးပါတယး။
Script မြာ အေ်ခခဵအာ့်ဖငးံပါရမယးံအခ္ကးေလ့ေတျရြိပါတယး။ ၁ငး့တုိ႔ကုိ Basic Elements of Script
လုိ႔ေခၚပါတယး။ သူတုိ႔ကေတာံ

1. Scene Heading
2. Action
3. Dialogue
4. Character
5. Shot
6. Transition

စတာေတျအေ်ခခဵအာ့်ဖငးံပါရပါတယး။

Scene Heading

Scene Heading ဆုိတာကေတာံ Script တစးခုမြာ Location ်ပတဲံအပုိငး့ပါ။ DAY NIGHT INTERIOR
EXTERIOR ေနရာစသ်ဖငးံေနရာကို်ပတဲံ Scene Heading ပါပါတယး။

Action

Action ကေတာံရြငး့ပါတယး။ ်ဖစးပ္ကးေနမယးံအေၾကာငး့အရာကုိ ေရ့ထာ့တာပါ။ သရုပးေဆာငးဆုိလြ္ငးလညး့

သူလုပးေနမယးံအေၾကာငး့အရာ အ်ပဳအမူစတာေတျကုိ ေရ့ေပ့ထာ့တဲံ Action ပါရပါတယး။
Dialogue

Dialogue ကေတာံဒီထဲမြာပါတဲံသရုပးေဆာငးေတျရ႕ဲ စကာ့ေ်ပာေတျပါ။

Character

Character ကေတာံစကာ့ေ်ပာဆုိလြ္ငးလဲ ဘယးသူေ်ပာတာလဲသရုပးေဆာငးဆုိလြ္ငးလဲ

ဘယးသူကလုပးတာလဲစတဲံ Character ကုိ်ပတဲံအညႊနး့ပါပါတယး။

အခုဇာတးညႊနး့တစးခုကုိဥပမာၾကညးံၾကညးံပါမယး။
ဒီဇာတးညႊနး့မြာ အေပၚဆုဵ့မြာ INT: Dining Table at the restaurant – Evening လုိ႔ေရ့ထာ့တာက Scene Heading ပါ။
INT ဆုိတာ INTERIOR ရဲ႕အတုိေကာကးပါ။ Indoor လုိ႔ေ်ပာတာပါ။ ေနရာအေနနဲ႔ကေတာံ Dining Table at
the Restaurnat ဆုိ်ပီ့ေတျ႔ရမြာပါ။ ေနာကး်ပီ့အခ္ိနးအညႊနး့ပါပါ်ပီ့ ဒီမြာေတာံ Evening ဆုိ်ပီ့ေတျ႕ရမြာပါ။
ဆုိေတာံဒီ Scene Heading ကုိေတျ႔လုိကးတာနဲ႔ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ ဒီဇာတးလမး့ေလ့ဟာ Indoor ,
Restaurant တစးခုရ႕ဲ ထုိငးခုဵမြာ ညေနပုိငး့ဆုိတာသိရသျာ့ပါ်ပီ။

Scene Heading ေအာကးမြာပါတဲံအပုိဒးမြာ Rain နဲ႔ Moon ဆုိတဲံလူႏြစးေယာကးပါလာပါ်ပီ။ သူတုိ႔ကေတာံ

Character ေတျပါ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ဒီဇာတးညႊနး့ကေန ဘယးသူေတျပါလဲဆုိတာရယး
သူတုိ႔ႏြစးေယာကးေတားစပးပုဵကုိပါ လူတစးေယာကးက သကးသကးလာရြငး့်ပစရာမလုိပဲ Script
ၾကညးံတာနဲ႔သိသျာ့ႏုိငးပါ်ပီ။

ေနာကး်ပီ့ဆကးေရ့ထာ့တာေတျကေတာံ Action ေတျပါ။ သူတုိ႔ေတျဘာလုပးေနမလဲဆုိတဲံ Description

ေရ့ေပ့ထာ့တဲံ Action ပါပါတယး။ ေနာကး်ပီ့ Character ်ပနးထာ့်ပီ့ Dialogue ေတျပါတာေတျ႔ရမြာပါ။
ဒီေတာံကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ Script တစးခုကုိဖတးလုိကးတာနဲ႔ဒီ Scene တစးခုလုဵ့ကုိ
အေတျ့ထဲမြာပုဵေဖားလာႏုိငးပါတယး။

ဒီေနရာမြာခုနကေ်ပာခဲံတဲံ ဇာတးလမး့နဲ႔ဇာတးညႊနး့ၾကာ့မြာ တိက္တဲံကျ်ဲ ပာ့မႈေတျေတျ႕လာရမြာပါ။

အဲံဒါေတျကေတာံ ဇာတးညႊနး့မြာေရ့ထာ့သမြ္က ရုပးရြငးရုိကးဖုိ႔အတျကးေရ့ထာ့တာ်ဖစးတဲံအတျကး
အေတျ့ထဲမြာပုဵေဖားႏုိငးရပါတယး။ အထူ့သ်ဖငးံ Feeling ေတျကုိ ေရ့တဲံအခ္ိနးမြာ „သူေပ္ားသျာ့သညး‟
ဆုိတာထကး သူေပ္ား်ပီ့လုပးေနမယးံပုဵစဵကုိေရ့မြသာ ဇာတးညႊနး့ကုိရုပးရြငးအ်ဖစးအေတျ့ပုဵေဖားရလျယးကူမြာပါ။
ဇာတးလမး့ွထၳဳနဲ႔မတူတာက ွထၳဳကဖတးေနရငး့နဲ႔မြစိတးထဲမြာ ကုိယးၾကိဳကးသလုိအလုိလုိပုဵေဖား်ပီ့
အေတျ့ပုဵရိပးရပါတယး။ ဇာတးညႊနး့ကေတာံၾကိဳကးသလုိပုဵေဖားလုိ႔မရပဲ
သူတုိ႔ပုဵေဖားေစခ္ငးတဲံပုဵစဵေရာကးေအာငး်ပရပါတယး။ ဆုိေတာံဇာတးညႊနး့တစးခုေရ့တာနဲ႔
စိတးထဲမြာထညးံထာ့သငးံတဲံအရာက မိမိေရ့ေနတာသညးရုိကးကူ့ေရ့အတျကးဆုိတာပါ။
ဒီလုိဇာတးညႊနး့ေရ့ဖုိ႔အတျကး ကုိယးံဘာသာၾကိဳကးတဲံ Program ထဲမြာ ဒီ Format အတုိငး့ေရ့လုိ႔ရသလုိ Script
ေရ့ဖုိ႔ထုတးထာ့တဲံ Software ေတျလဲရြိပါတယး။ ဒီထဲကမြာတစးခု်ဖစးတဲံ Celtx Software
အေၾကာငး့ေရ့လုိကးပါတယး။
 CELTX

Celtx က Script တစးခုတညး့ေရ့တဲံ Software မဟုတးပါဘူ့။ သူ႔မြာ Function အစုဵအလငးပါပါတယး

။်ပီ့ေတာံဒီ Basic Version က free ်ဖစးတဲံအတျကး ဒီတုိငး့ Download ဆျအ
ဲ သုဵ့်ပဳနုိငးပါတယး။

ဒီ Celtx မြာ Script အ်ပငး Storyboarding , Camera Planning , Pre Production အတျကးလုိအပးတဲံအရာ
ေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့ပါပါတယး။ Cast Crew ေတျကုိ Catalog နဲ႔ချဲ်ပီ့ထာ့ႏုိငးတာေတျ Location ေတျကို Permit
အခ္ိနးေနရာစသ်ဖငးံ အကုနးလုဵ့မြတးထာ့လုိ႔ရ်ပီ့ ရုိကးကူ့ေရ့အတျကး အခ္ငး့ခ္ငး့ Communicate
လုပးတဲံအခ္ိနးမြာ ေတားေတားအသုဵ့ွငးတဲံ Application ပါ။

ကၽျနးေတားးတုိ႔ Microsoft Word မြာ ဇာတးညႊနး့ေရ့ရငး ကုိယးံဘာသာ Layout လုပးေနရပါမယး။ Scene

Heading – Action – Chacter …. စသ်ဖငးံလုပးရပါမယး။ Celtx မြာေတာံ ေရ့တာနဲ႔သူက Template နဲ႔
Formatting လုပးထာ့တဲံအတျကး ကုိယးေရ့ေနတာ Action ေနာကး Tab Key ႏြိပးလုိကးမယးဆုိရငး Dialogue
်ဖစးမယး Space Key ဆုိဘာ်ဖစးမယးစသ်ဖငးံ အကုနး်ပေပ့ထာ့ပါတယး။ ေရ့ရတာအရမး့လျယးကူသျာ့ပါတယး။

ပုမ
ဵ ာြ ်ပထာ့တဲအ
ံ တုင
ိ ့း ်မနးမာစာေတျဟာ အၾကီ့အေသ့ေတျ်ဖစးေနတာေတျရ
႔ မြာပါ။
ဒါေပမယးံဒါဟာေရ့ေနတုနး့ပဲ်ဖစး်ပီ့ Export ထုတးလုိကးတဲံအခ္ိနးမြာေတာံအေကာငး့ပါပဲ။
ေအာကးမြာ်မငးရတဲံအတုိငး့ ကၽျနးေတားက Text File အ်ဖစး Export
ထုတးလုိကးတဲံအခ္ိနးမြာအကုနးအေကာငး့တုိငး့ရပါတယး။ Celtx ကုိအသုဵ့်ပဳ်ခငး့မ်ပဳ်ခငး့ကေတာံ
မိမိအၾကိဳကးေပၚသာမူတညးပါတယး။
ေရ့ေနတဲံအခ္ိနးမြာဒီလုိေပၚတာကုိမၾကိဳကးရငးေတာံအသုဵ့်ပဳရအဆငးမေ်ပပါဘူ့။

(Window 10 စေပၚလာတဲံအခ္ိနးမြာဒီ Font Error မရြိေတာံပါဘူ့)

 Storyboard

ဇာတးညႊနး့အ်ပီ့မြာေတာံ အခုေနာကးတစးခုက Storyboard ပါ။ Storyboard ဆုိတာကေတာံ

ကၽျနးေတားတုိ႔်မငးရမယးံရုပးရြငး Frame ကျကးေလ့ေတျထဲမြာ ကာတျနး့ရုပးကေလ့ေတျနဲ႔ဆျထ
ဲ ာ့တာပါ။ ဒီ
Storyboard ဟာ Low Budget Filmmaker ေတျအဖုိ႔ သိပးမလုပးၾကတဲံအရာလဲ်ဖစးပါတယး။ ဒါေပမယးံ
Storyboard ဟာ အေရ့ၾကီ့တဲံအပုိငး့တစးခုအေနနဲ႔ရြိပါတယး။

ပထမဆုဵ့ Storyboard ဟာ Pre Visualize Tool

ဆုိ်ပီ့ေခၚပါတယး။ ဆုိလုိတာကအေပၚက
ဇာတးညႊနး့နဲ႔ပဥ
ဲ ပမာေပ့ရရငး မိနး့ကေလ့တစးေယာကး Café
Shop မြာထုိငးေနသညးလုိ႔ ေရ့ထာ့ပါတယး။
ဆုိေတာံဒီမိနး့ကေလ့က ဘယးလုိထုိငးေနမြာလဲ
အဲံဒါကုိဘယးလုိအေနအထာ့က ရုိကးမယးဆုိတာကုိ
Storyboard လုပးထာ့်ခငး့်ဖငးံ Visualize လုပးႏုိငးမြာပါ။

ေဘ့မြာေတျ႔ရတဲံအတုိငး့ပဲ အကျကးေလ့ေတျနဲ႔
ေပ့ထာ့ပါတယး။ ဒီအကျကးေလ့ေတျမြာ ကၽျနးေတားတုိ႔က
ခဲ်ခစးန႔ဲ Graphical ပုဵေတျဆျ်ဲ ပီ့ ေအာကးမြာသူ႔ Shot ေတျ
Action ေတျ Description ေတျေရ့ရပါတယး။

Storyboard ဟာ ေနာကးတစးခုအေနနဲ႔ Translate Script to Visual ဆုိ်ပီ့ေ်ပာပါတယး။

ဒါကေတာံဇာတးညႊနး့ကုိ ပုဵ်ပအ်ဖစးေ်ပာငး့ေပ့တာကုိေ်ပာတာပါ။
ဇာတးညႊနး့မြာလူတစးေယာကးလုိ႔ေရ့ထာ့တာက စာအေနနဲ႔လူတစးေယာကးပါ။ Storyboard
ေပၚကလူတစးေယာကးက မ္ကးႏြာအေနအထာ့အွတးအစာ့ဟနးပနးအကုနးလုဵ့်မငးႏုိငးေအာငး
လုပးထာ့လုိ႔ရပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံကုိယးံ Script ထဲက Vision ကုိသူမ္ာ့ကုိေ်ပာ်ပဖုိ႔ Share ဖု႔ိ
အေကာငး့ဆုဵ့နညး့လမး့ပါ။ Director ကေန Cinematographer (Director of Photography) ကုိေ်ပာ်ပဖုိ႔
အေကာငး့ဆုဵ့ပါပဲ။ ဒါံေၾကာငးံအခ္ိနးကုနးလဲ သကးသာပါမယး။ ေနာကး Editing အတျကးလဲ Storyboard ဟာ
အေထာကးအကူအမ္ာ့ၾကီ့်ဖစးေစပါတယး။ Shot ေတျသတးမြတးတဲံအခ္ိနးမြာ
အဆငးေ်ပႏုိငးမေ်ပႏုိငးကိုၾကိဳတငး်မငးရမြာပါ။
ဒီမြာဥပမာအေနနဲ႔ Storyboard တစးခုကုိ်ပပါမယး။

Celtx ထဲမြာပါတဲံ OZ ဇာတးကာ့ရဲ႕ Storyboard ကုိေတျ႔ရမြာပါ။ ပထမဆုဵ့ Shot မြာ Very Wide Shot
လုိ႔ေပ့ထာ့်ပီ့ ဒီ Character ေလ့ေယာကး (ေချ့ေလ့ပါအပါ) ဟာ Walk through forest
ဆုိ်ပီ့ေရ့ထာ့ပါတယး။ Storyboard မြာ ေက္ာဘကးကေနယူထာ့တာကုိေတျ႕ရမြာပါ။ ဒီပုဵေလ့မပါပဲ Very
Wide Shot ဆုိ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာအမ္ိဳ့စုဵကုိေလြ္ာကးေတျ့ႏုိငးေပမယးံ Storyboard ပါတဲံအခါ
ဘာအပုိမြစဥး့စာ့ေမ့စရာမလုိပဲခ္ကးခ္ငး့ရုိကးကူ့ႏုိငးပါ်ပီ။

ဒီေနရာမြာ Storyboard ေရ့ဖုိ႔ပနး့ခ္ီတတးရမလာ့ဆုိတဲံ ေမ့ချနး့မ္ိဳ့ၾကာ့ရတတးပါတယး။

ဒါကေတာံကုိယးံအေပၚမြာပဲမူတညးပါတယး။ Stick Figure ေတျနဲ႔ Storyboard လုပးတာမ္ိဳ့ေတျလဲရြိပါတယး။
ထုိငး့ႏုိငးငဵမြာ Film School တတးေနတဲံသူငယးခ္ငး့တစးေယာကးက ဟုိကေနဒီမြာေၾကား်ငာ Project
ရုိကးခ္ငးတဲံအတျကး လြမး့ေ်ပာတဲံအခါသူေ်ပာတဲံပုဵစဵကုိ မ္ကးလုဵ့ထဲ်မငးရနးအတျကးပုိ႔လုိကးတဲံ Storyboard ပါ။

အေပၚက်ပထာ့တဲံ ဥပမာေလာကး Graphical Quality မရြေ

ိ ပမယးံ ကၽျနေ
း တားအ
ံ ေနနဲေ
႔ ကာငး့ေကာငး့
Visualize လုပးႏုိငးေလာကးတဲံအေနအထာ့ကိုေတာံရတဲံအတျကး ကၽျနးေတားကဒီ Storyboard
ကုိၾကညးံ်ပီ့ရုိကးခ္ကးေတျ ၾကိဳတငး်ပငးဆငးႏိုငးပါတယး။

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Script Breakdown

ဒီစာအုပးရ႕ဲ Pre Production ေနာကးဆုဵ့ပုိငး့ကေတာံ ဒီ Script Breakdown ပါ။ သူကေတာံ Scene

အလုိကးလုိအပးမယးံ Physical Needs ေတျကုိ စာရငး့လုပးထာ့တဲံသေဘာမ္ိဳ့ပါ။ ရုပးရြငးပုိငး့မြာ Line
Producing ပုိငး့မြာပါပါတယး။

Scene #: Breakdown Sheet Sheet #:

Script Page: Int/Ext:
Page Count: Day/Night:

Scene Description:

Location:

CAST (Dir) PROPS (PD) EXTRAS (PM)

SET DRESSING (PD)

SPECIAL FX (PM) STUNTS (PM) VEHICLES/ANIMALS (PM)

WARDROBE (PM) MAKEUP/HAIR (PM) SOUND FX/MUSIC (PM)

SPECIAL EQUIPMENT (PM) PRODUCTION NOTES (PM)

အခုေတျ႕ရတဲံအတုိငး့ပဲ Scene No ကေန ဒီမြာသုဵ့မယးံအရာေတျကုိေရ့ထာ့ႏုိငးပါတယး။ Project

အၾကီ့ေတျမြာလုပးေလံရြိပါတယး။ ဒီ Script Breakdown ကုိၾကညးံလုိကးတာနဲ႔ Line Producer က ဒီေန႔
ဒီ Scene အတျကး လုိအပးသမြ္ကုိအကုနးစီစဥးလုိ႔ရပါ်ပီ။ Cast-Props-Extras-ရြငး့ပါတယး။ Set dressing
ဆုိတာ Setting ဆငးမယးံ အ်ပငးအဆငးကုိေ်ပာတာပါ။ သရုပးေဆာငးေတျရ႕ဲ အွတးအစာ့က Wardrobe ပါ။
က္နးတာကေတာံအကုနးရြငး့ပါတယး။ ဒီ Script Breakdown က Project အၾကီ့အေသ့ေပၚမူတညး်ပီ့
လုပးတာမလုပးတာရြိမြာပါ။ လုပးမယးဆုိရငးေတာံ ဒါဟာစနစးက္်ပီ့ Production Workflow ကုိစနစးတက္
စီ့ဆငး့ေစမြာ်ဖစး်ပီ့ Production Value လဲ အေထာကးအကူ်ဖစးေစပါတယး။
Camera မြတစးဆငးံ ပုဵ်ပငးေ်ပာ်ခငး့
(Storytelling through the Camera)
Cinematography

ဇာတးလမး့နဲ႔ဇာတးညႊနး့မ္ာ့အ်ပီ့မြာေတာံ အခုရရြိလာတဲံဇာတးလမး့ကုိ ်ပနးလညးတငး်ပဖုိ႔အတျကး

ၾကာ့ခဵ Medium တစးခုလုိလာပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ ပုဵ်ပငးေ်ပာသလုိ ပါ့စပးကေ်ပာ နာ့ေထာငး်ပီ့
စိတးကူ့ထဲပုဵေဖားရတဲံအမ္ိဳ့အစာ့မဟုတးပဲ တစးခါတညး့ Visual ကုိ ဖနးတီ့်ပရမြာ်ဖစးတဲံအတျကး ဒီ Visual
Presentation အတျကး Camera လုိအပးပါတယး။ ဒီေန႔ေခတးမြာ Camera ဆုိတဲံအရာကုိ
လူတုိငး့မစိမး့ေတာံပါဘူ့။ အနညး့ဆုဵ့ေတာံ ကုိယးံ Mobile Phone ရဲ႕ Camera ေတာံသုဵ့်ဖစးၾကပါတယး။
ဆုိေတာံအလျယးဆုဵ့အေနနဲ႔တစး်ခာ့ Professional ကငးမရာေတျခဏထာ့်ပီ့ Mobile Phone Camera
နဲ႔ပဲရုိကးမယးဆုိပါစုိ႔။ Mobile Phone Camera ဟာအကုနးလုဵ့ Automatic ်ဖစး်ပီ့ ရုိကးလုိကးရငးပေ
ုဵ ပၚမြာပါ။
ဒါဆုိစရုိကးလုိ႔ရ်ပီလာ့လုိ႔ ေတျ့ၾကညးံပါ။ Script ကုိ Visual အ်ဖစးပုဵေဖားဖုိ႔ ရုပးထျကးရုဵန႔မ
ဲ ရတာကို
သတိ်ပဳရပါမယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ကစကာ့လုဵ့ေတျကုိ Video ်ပနးရုိကး်ပမြာမဟုတးပါ။ စကာ့လုဵ့ေတျထဲမြာပါတဲံ
Mood ေတျ Feeling ေတျခဵစာ့ခ္ကးေတျကုိ ရုပးပုဵအေနနဲ႔်ပနးဖနးတီ့ရမြာပါ။ ဒီအတျကးသရုပးေဆာငးအပုိငး့ကလဲ
အေရ့ၾကီ့တဲံအပုိငး့တစးပုိငး့်ဖစးသလုိ ဒီ Camera က တစးဆငးံပုဵေဖားတဲံ Cinematography
လုိ႔ေခၚတဲံပညာရပးဟာလဲ အမ္ာ့ၾကီ့အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ခုနကဇာတးလမး့ကေတာံရြိ်ပီ။
ဒီဇာတးလမး့ကုိကငးမရာက တစးဆငးံဘယးလုိတငး်ပမလဲဆုိတဲံ တငး်ပပုဵတငး်ပနညး့ေတျရြိလာပါတယး။
တငး်ပပုဵနညး့လမး့မြနးကနးမြသာ ဇာတးညႊနး့နဲ႔မူလဇာတးလမး့က ခဵစာ့ခ္ကးကုိရုပးရြငး်ဖစးသျာ့တဲံအခ္ိနးထိ
ဆကးလကး ထိနး့သိမး့ဖနးတီ့ရရြိႏုိငးမြာပါ။ Camera ကုိ ကုိငးတျယးတာွနးယူသူကုိ ရုပးရြငး Set ေတျမြာ
Cinematographer , Director of Photography လုိ႔ေခၚပါတယး။

ဆုိေတာံ Camera ကုိ ကုိငးတျယးလုိကး်ပီဆုိရငး ကၽျနးေတားံအေနနဲ႔အပုိငး့ႏြစးပုိငး့ချခ

ဲ ္ငးပါတယး။ တစးခုက
ဒီ Camera ကုိ Setting ပုိငး့ေတျ ကုိငးတျယးနညး့မြနးကနးစျာ အသုဵ့်ပဳတာေတျ အလငး့အေမြာငး (Exposure)
ေတျ Focus ေတျကုိ ကုိငးတျယး Control လုပးတာပါ။ ဒါကတစးပုိငး့ပါ။

ေနာကးတစးပုိငး့ကေတာံ Script ကုိ Visual ်ဖစးေအာငး Translate လုပးတဲံအပုိငး့ပါ။ Script

မြာပါတဲံစကာ့လုဵ့ေတျကုိ ရုပးရြငးအ်ဖစးေ်ပာငး့လဲတဲံအခါ မူရငး့ဇာတးလမး့ကေပ့ခ္ငးတဲံ ခဵစာ့ခ္ကးရရြိဖုိ႔
ကၽျနးေတားတုိ႔က Shot Size ဆုိတဲံ်မငးကျငး့အက္ယးအွနး့ Angle ဆုိတဲံရႈေထာငးံ Composition ဆုိတဲံကုိယးံ
frame ထဲမြာထာ့မယးံအရာေတျရဲ႕အထာ့အသုိ ေနာကးဆုဵ့ Camera လႈပးရြာ့မႈႏြငးံ Camera အေရြ႕မြ Subject
မ္ာ့လႈပးရြာ့မႈ စတာေတျနဲ႔်ပနးဖနးတီ့ရပါတယး။ Camera Movement ဆုိရငးလဲ ဘယးလုိေသာ Camera
Movement ေတျဟာ ရုပးပုဵရိပးေတျရဲ႕ အာ့နဲ႔ခဵစာ့ခ္ကးကုိအေထာကးအပဵံေပ့လဲ စသ်ဖငးံရြိပါတယး။
ဒါေတျအ်ပီ့မြာ Lighting ကလဲ ဒီ Cinematography မြာပဲပါပါတယး။ ရုိကးကူ့လုိ႔ရေအာငး
အလငး့ေပ့ရုဵမဟုတးပဲ ဇာတးလမး့အလုိကးေပ့ခ္ငးတဲံ Mood နဲ႔ Tone ရေအာငး Lighting နဲ႔ထပး်ပီ့
ေဆာငးရက
ျ းရပါတယး။ ဒီအရာေတျအကုနးလုဵ့ေပါငး့စပး်ပီ့ မူလဇာတးလမး့ရဲ႕ Feeling, Mood ကုိ
ၾကညးံရႈသူပရိတးသတးကုိ အလုိလုိခဵစာ့မိလာေအာငးလုပးရတာပါ။

ဒီႏြစးပုိငး့လုဵ့ကုိ Cinematography လုိ႔ သတးမြတးလုိ႔ရပါတယး။ ဇာတးလမး့ပုိငး့အ်ပီ့ Camera

ကုိေလံလာမယးဆုိရငး ဒီႏြစးပုိငး့ကုိချဲ်ခာ့ေလံလာသငးံပါတယး။ ႏြစးပုိငး့စလုဵ့ကေတာံ ပညာရပးတစးခုအေနနဲ႔
က္ယး်ပနး႔စာျ ရြိေနတဲံဘာသာရပးေတျပါ။ ဒီစာအုပးက Cinematography စာအုပးမဟုတးတာေၾကာငးံ
အေ်ခခဵကုိပဲအေသ့စိတးေရ့သျာ့မြာပါ။
Exposure (အလင္းအေမွာင္)

ပထမဆုဵ့ဘယးကငးမရာပဲကုိငးကုိငး သိထာ့ရမြာက အလငး့အေမြာငးလုိ႔ေခၚတဲံ Exposure ပါ။

ၾကညးံရႈလကးခဵႏုိငးေလာကးတဲံ ရုပးပုဵတစးခု်ဖစးဖုိ႔အတျကး အလငး့အေမြာငးမြနးကနးဖုိ႔အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာရုိကးထာ့တဲံ ရုပးကုိၾကညးံလုိကး်ပီဆုိရငး လငး့လျနး့ေမြာငးလျနး့ေနမယးဆုိရငး ဇာတးလမး့ကုိ
Focus လုပးႏုိငးေတာံမြမဟုတးပဲ ဒီလငး့လျနး့ေမြာငးလျနး့တဲံ်ပသနာကုိပဲ သျာ့ဂရု်ပဳေနမိမြာပါ။ အေခၚအေွၚအရ
လငး့လျနး့တာကုိ Over Expose လုိ႔ေခၚပါတယး။ ေမြာငးလျနး့တာကုိ Under Expose လုိ႔ေခၚပါတယး။

ဒီလုိေမြာငးလျနး့လငး့လျနး့်ခငး့မရြိပဲ အလငး့အေမြာငးမြနးမြနးကနးကနးရုိကးႏုိငးရပါတယး။
ဒီလုိအလငး့အေမြာငးမြနးကနးဖုိ႔ Camera မြာ Setting ခ္ိနးရနးႏြစးမ္ိဳ့ရြိတယးလုိ႔ ေတျ့ထာ့လုိ႔ရပါတယး။
(ဒီေနရာမြာ လုဵ့ွအစိမး့သကးသကးသူေတျအတျကး အေ်ခခဵက္စျာေရ့ေပ့ပါံမယး။)

အဲံဒီႏြစးမ္ိဳ့ကေတာံ Automatic Exposure နဲ႔ Manual Exposure ပါ။

Automatic ဆုိတာကေတာံ ကငးမရာကသူ႔ Intelligent နဲ႔ ရုိကးလုိကးတဲံ Scene ေပၚ

သူ႔ဘာသာအလငး့အေမြာငးကုိ ဆုဵ့်ဖတး်ပီ့ထာ့တာပါ။ အနီ့စပးဆုဵ့ေ်ပာ်ပရရငး Mobile အမ္ာ့စုဟာ
Automatic ေတျပါ။ (တစးခ္ိဳ႕ Manual ရတဲံ Phone Camera ေတျလဲရြိပါတယး) Mobile မြာဆုိရငး ရြငး့ပါတယး။
ကၽျနးေတားတုိ႔ရုိကးခ္ငးတဲံ Subject ေပၚကုိ Touch ေပ့လုိကးတာနဲ႔ ဒီ Subjet ေပၚကုိ Camera က Meter
လုပး်ပီ့ လုိအပးတဲံအလငး့အေမြာငးအေနအထာ့ရေအာငး Setting ခ္ိနးေပ့လုိကးတာပါ။ Camera ေတျမြာပါတဲံ
Automatic Feature ဟာလညး့၁ငး့အတုိငး့ပဲသူ႔ Metering ေပၚမူတညး်ပီ့ Setting ေတျကုိ
သူ႔စိတးၾကိဳကးခ္ိနးလုိကးပါတယး။ ဒါဆုိ်ပီ့်ပီေပါံ အလငး့အေမြာငး (Exposure)
မြနဖ
း အ
႔ို ေရ့ၾကီ့တာပဲမဟုတလ
း ာ့လု႔ိ ေမ့စရာရြပ
ိ ါတယး။ ဟုတေ
း ပမယးံ Automatic မသုဵ့သငးံတဲံအေၾကာငး့ေတျ
ရြိလာပါတယး။

Automatic ဆုိကတညး့က အ်မဲသူက Metering လုပး်ပီ့ Exposure ကုိ Auto Adjust

လုပးေနပါတယး။ ရုိကးေနတဲံေနရာေရႊ႕လုိကးတာနဲ႔ အလငး့အေမြာငးကုိလုိကးတုိငး့်ပီ့ Exposure
ကုိလုိကးေ်ပာငး့ေနပါတယး။ ဒါကုိဖုနး့ေတျမြာအေတျ႕မ္ာ့ပါလိမးံမယး။ ဆုိေတာံရုိကးေနတုနး့
ကငးမရာေနရာအေနအထာ့အေ်ပာငး့အလဲလုပးတာနဲ႔ Exposure က ခဏခဏေ်ပာငး့ေနရငး
ၾကညးံရေတားေတားအဆငးမေ်ပပါဘူ့။ ေနာကးဆုဵ့ရုိကးေနတုနး့ Frame အထဲကေန လူ်ဖတးသျာ့ရငးေတာငး
Exposure က Auto Adjust လုိကးလုပးပါတယး။ ဒါကုိေ်ဖရြငး့တဲံနညး့ကေတာံ Exposure Lock ပါရငး Lock
ခ္ထာ့ဖုိ႔ပါပဲ။ Phone ေတျမြာလဲ ေနာကးပုိငး့ Exposure Lock လုပးလုိ႔ရတဲံ App ေတျနဂုိကုိက Lock
လုပးလုိ႔ရတဲံ Phone ေတျလဲရြိေနပါ်ပီ။ Lock ခ္ထာ့လုိကးရငး ကုိယးလုိခ္ငးတာ ဒီေလာကးအလငး့အေနအထာ့
Lock လုိကးေတာံ ဘယးေလာကးလငး့လာလာေမြာငးသျာ့သျာ့မေ်ပာငး့နဲ႔လုိ႔ Command
ေပ့လုိကးတဲံသေဘာပါ။

အေပၚကပုဵကေတာံ Iphone Video Camera App ်ဖစးတဲံ Pro Movie recorder ပါ။ ဒီ App ကေနပဲ
ကၽျနးေတားတုိ႔ေလံလာၾကညးံပါမယး။ ပထမဆုဵ့ေအာကးဆုဵ့မြာ 25 Shutter ဆုိတဲံစာေဘ့မြာ Orange color
နဲ႔ဘာ့တနး့ေလ့တစးခုကုိ ေတျ႕မြာပါ။ အဲံဒါက Exposure Compensationပါ။ ဒီဟာက Camera မြာ Exposure
ကုိ်ပေပ့တဲံ ဘာ့တနး့ေလ့ပါ။ ဓါတးပုဵကငးမရာေတျ်ဖစးတဲံ DSLR ေတျမြာလဲဒီဘာ့တနး့ေလ့နဲ႔ပဲ Exposure
ကုိ်ပေပ့ပါတယး။
ဒီ Exposure Compensation ဆုိတာ ဘာလဲဆုိတာအရငးရြငး့်ပပါမယး။ အခုအေပၚက Phone App ေပၚမြာ
်မငးရတဲံအတုိငး့ေလ့ေထာငးံတုဵ့ေလ့ေတျရြိပါတယး။ သူတုိ႔ကအလငး့ပမာဏ
ဘယးေလာကးအမ္ာ့အနညး့ကုိ်ပတဲံ Unit လုိ႔သတးမြတးလုိ႔ရပါတယး။ သူတုိ႔အေပၚက Cursor ေလ့ကေတာံ
ကုိယးံ Frame ဒါမြမဟုတးကုိယးံ Shot က ဘယးေလာကးလငး့ေနေမြာငးေနေၾကာငး့်ပေပ့တဲံ Point ေလ့ပါ။
ဆုိေတာံဒီ Exposure Compensation ေလ့ဟာ မိမိ Shot ေမြာငးေနလာ့လငး့ေနလာ့
ဘယးအတုိငး့အတာထိေမြာငးေနလငး့ေနေၾကာငး့ကုိ ်ပေပ့ပါတယး။ ဒီ Cursor ေလ့က
အလယးတညးံတညးံမြာရြိတဲံ ေလ့ေထာငးံတုဵ့ေလ့ေပၚေရာကးေနရငး ဒီ Shot ဟာ မလငး့လျနး့မေမြာငးလျနး့
Correct Exposure ဆုိ်ပီ့သတးမြတးပါတယး။ အဲံဒီလုိမဟုတးပဲ ေအာကးကပုဵမြာအနီေရာငး Arrow Sign
နဲ႔်ပထာ့တဲံအတုိငး့ ဘယးဘကးကုိေရာကးေနမယးဆုိရငး ေမြာငးတယးလုိ႔ေ်ပာ်ပီ့
ညာဘကးကုိေရာကးရငးလငး့တယးလုိ႔ သတးမြတးပါတယး။ ဒါဟာ Phone ေတျမြာဆုိရငးေတာံ ကုိယးံ Touch
Focus လုပးလုိကးတဲံေနရာကုိပဲ Camera ကတုိငး့်ပီ့ သတးမြတးလုိကးတာ်ဖစးပါတယး။ Camera ေတျမြာေတာံသူ႔
Metering System ကုိလုိကး်ပီ့ခ္ိနးေပ့တာပါ။ ဒါေတျက Basic မြာမသိေသ့လဲရပါတယး။

ဆုိေတာံ Automatic ရဲ႕ သေဘာတရာ့ကေတာံ ဒီလုိလငး့သျာ့ေမြာငးသျာ့်ခငး့မရြိေအာငး Cursor ကုိအ်မဲ ဒီ

Center မြာပဲရြိေအာငး ထာ့ေပ့ထာ့တဲံသေဘာပါ။ ကငးမရာကို Still တုိငး့ထာ့ Frame ထဲကုိလဲ
တစး်ခာ့ဘာမြွငးလာတာမ္ိဳ့မရြိရငးေတာံ ်ပသနာမရြိေပမယးံ Camera ကုိလဲ Movement လုပး Frame
ထဲမြာလဲ Lighting ကုိ ခဏခဏေ်ပာငး့ေနရငး သူကလဲအဲံဒီအတုိငး့ Exposure ကုိ Correct
ရေအာငးလုိကး်ပီ့ခ္ိနးပါတယး။ အဲံလုိဆုိကုိယးံ Shot ဟာလဲ သိသိသာသာေမြာငးလုိကးလငး့လုိကး်ဖစးေနမြာပါ။
အဲံလုိမ်ဖစးေအာငး Exposure ကုိ Auto တစးၾကိမးတညး့ခ္ိနး်ပီ့တာနဲ႔ ပုဵမြာ်မငးရတဲံအတုိငး့ Exposure
ဆုိတဲံအကျကးေဘ့မြာ ေသာံခေလာကးပုဵစဵေလ့ပါပါတယး။ အဲံေကာငးေလ့ကေတာံ Exposure Lock ပါ။ ဒီလုိ
Lock လုိကး်ပီဆုိတာနဲ႔ ဘယးလုိ Camera ကုိေရႊ႕ေရႊ႕ Frame ထဲမြာ ဘယးေလာကးအေ်ပာငး့အလဲရြိရြိ Lock
လုပးခံတ
ဲ ဲံ Exposure အေနအထာ့အတုိငး့ရြိေနမြာပါ။

ဒီအေၾကာငး့ကုိ ဖုနး့ေပၚမြာအေ်ခခဵရြငး့်ပရတာက လူတုိငး့်ပနးစမး့ႏုိငးေအာငးပါ။ မိမိတုိ႔ဖုနး့မြာပါတဲံ Camera နဲ႔ ဒီ

Exposure Compensation ကုိ ၾကညးံလုိ႔ရ်ပီ့ ဒီသေဘာတရာ့ကုိ အလျယးတကူနာ့လညးရနးပါ။

ဒါဆုိအလငး့ေမြာငးမြနးဖုိ႔ေရာ Lighting ကုိ ဆကးတုိကးမေ်ပာငး့လဲသျာ့ေအာငး လုပးလုိ႔ရေန်ပီ။ Automatic

Exposure ရယး Exposure Lock Function သုဵ့လုိကးရငးေရာ အဆငးေ်ပ်ပီမဟုတးလာ့လုိ႔ ေ်ပာစရာရြိပါတယး။
တစးခ္ိဳ႕အေ်ခအေနေတျမြာေတာံရေကာငး့ရပါ်ပီ။ ဒါေပမယးံအေပၚကေရ့ခဲံသလုိပဲ Cinematography ဆုိတာ
ရုပးေပၚတာနဲ႔အလငး့အေမြာငးမြနးကနးတာနဲ႔ ်ပီ့သျာ့တဲံအရာမဟုတးပါဘူ့။ ဇာတးညႊနး့ေပၚက စကာ့လုဵ့ေတျကုိ
ရုပပ
း ေ
ဵု တျကေနတစးဆငးံ ၾကညးရ
ံ သ
ႈ ူရဲ႕ခဵစာ့ခ္ကး Mood အ်ဖစးေ်ပာငး့သျာ့ေအာငးလုပးရတာပါ။
ဆုိေတာံအလငး့အေမြာငးအ်ပငးထပး်ပီ့ ဂရုစုိကးရမြာေလ့ေတျရြိလာပါတယး။ အဲံဒါေတျကေတာံ ဒီ Automatic
Exposure မြာမရပဲ Manual Exposure မြာပဲ ်ဖစးႏုိငးေတာံမြာပါ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ဆကးေလံလာၾကညးံၾကပါမယး။

Manual Exposure

ပထမဦ့ဆုဵ့အေပၚကေရ့ခဲံတဲံ Automatic Exposure ကုိ ေသခ္ာသိသျာ့ရငး Manual Exposure ကုိ

ဆကး်ပီ့သျာ့ရတာလျယးသျာ့ပါ်ပီ။ Manual Exposure ကေတာံ Camera ကုိ ဘာမြမေတျ့ခုိငး့ေတာံပဲ
ကုိယးကပဲ Decision Maker ်ဖစးသျာ့မြာပါ။ Automatic မြာေတာံ Camera ကဆုဵ့်ဖတးေပမယးံ
ဒီမြာကုိယးကပဲဆုဵ့်ဖတးရမြာပါ။ အဲံဒီအခါကငးမရာမြာ အလငး့အေမြာငး Exposure ကုိခ္ိနးညိြဖုိ႔အတျကး Setting
၀မ္ိဳ့ရြိတယးလုိ႔ အရငးဆုဵ့သိရပါတယး။ ဒီသုဵ့မ္ိဳ့ဟာအလငး့အေမြာငးပမာဏ ဘယးေလာကး်ဖစးေစရနးဆုိ်ပီ့
ဆုဵ့်ဖတးၾကတဲံအရာေတျပါ။ ဒီသုဵ့မ္ိဳ့ကုိ Exposure Triangle လုိ႔ေခၚပါတယး။

ဒီတစးခုခ္ငး့စီဟာ ဘယးလုိအလုပးလုပးတယးဆုိတာ အရငးရြငး့်ပပါမယး။

ဒီသုဵ့မ္ိဳ့ဟာဓါတးပုဵဗီဒီယုိရုပးရြငးအကုနးလုဵ့အတျကး အေ်ခခဵပါပဲ။ ပုဵမြာ်မငးေတျ႕ရတဲံအတုိငး့ Aperture Shutter
ISO ဆုိ်ပီ့ရြိပါတယး။ သူတုိ႔သုဵ့ခုစလုဵ့ဟာ အလငး့အေမြာငးအေပၚ အက္ိဳ့သကးေရာကးမႈ်ဖစးသလုိ
သူတုိ႔မြာတစး်ခာ့ကုိယးပုိငး Effect ေတျလဲရြိေနပါေသ့တယး။

ဒီဟာေတျကုိရြငး့လငး့စျာနာ့လညးဖို႔ Camera တစးလုဵ့ရဲ႕ အေ်ခခဵတညးေဆာကးပုဵကေနစေ်ပာမြရပါမယး။

ပထမဆုဵ့ Camera မြာ Lens ရြိပါတယး။ ဒီမြနးဘီလူ့ထဲကတစးဆငးံ အလငး့ေတျကွငးလာမြာပါ။
မြနးဘီလူ့ေတျကုိ်ဖတးလာတဲံအလငး့ေတျဟာ Camera အထဲကုိေရာကးသျာ့်ပီ့
အဲံဒီအလငး့ေတျကုိပုဵမြာေတျ႔ရတဲံ Shutter က ဖျငးံ်ပီ့ွငးခင
ျ းံေပ့လုိကးပါတယး။ အဲံဒီေတာံမြအလငး့ေတျဟာ
Sensor ကုိသျာ့ထိမြာပါ။ Sensor ကေတာံအလငး့သိ Device ပါ။ Record လုပးလုိကး်ပီဆုိရငး Camera
Software Processing ကေန Sensor ကလာတဲံ Data ေတျကုိ သူ႕သကးဆုိငးရာ Format ေတျနဲ႔ Video
အေနနဲ႔ Output File ထျကးလာေအာငး လုပးေပ့ပါတယး။ ဒီေလာကးအၾကမး့ဖ္ဥး့သိထာ့ရငး
ေရြ႕ဆကးဖုိ႔အတျကးလုဵေလာကးပါတယး။
Aperture

Aperture ကေန စရြငး့်ပပါမယး။ Aperture ဆုိတာေတာံ Lens မြာရြိတဲံ အလငး့ွငးေပါကးပါ။

မြနးဘီလူ့ကေနတစးဆငးံ အလငး့ေတျ်ဖတးသနး့လာဖုိ႔ သူကတဵခါ့အ်ဖစးေနပါတယး။ ဒီတဵခါ့ကုိ Iris
လုိ႔ေခၚပါတယး။ ဒီတဵခါ့အက္ယးအက္ဥး့ပမာဏကုိ Aperture လုိ႔ေခၚပါတယး။ သူကပုဵမြာ်ပထာ့တဲံအတုိငး့
စကးွုိငး့ပုဵစဵအေပါကးနဲ႔ တဵခါ့ရျကးေလ့ေတျနဲ႔လုပးထာ့ပါတယး။

ဆုိေတာံရြငး့တာတစးခုကေတာံ အလငး့ွငးေပါကးကုိက္ယးက္ယးဖျငးံထာ့ရငး အလငး့မ္ာ့မ္ာ့ွငးမြာပါ။

အလငး့ွငးေပါကးကုိက္ဥး့က္ဥး့ေလ့ပဲ ဖျငးံထာ့ရငးအလငး့နညး့နညး့ေလ့ပဲွငးမြာပါ။ ဒါဆုိအလငး့မ္ာ့မ္ာ့
ွငးခ္ငးက္ယးက္ယးဖျငးံေပ့်ပီ့ အလငး့နညး့နညး့ေလ့ပဲ လုိခ္ငးက္ဥး့ေပ့လုိကးရုဵပါ။ သူ႔ရဲ႕ဒီအက္ဥး့အက္ယး Aera
ကုိ တုိငး့တာတဲံ Unit ကေတာံ F နဲ႔်ဖစးပါတယး။ ဒီ Aperture ဆုိတာ Camera နဲ႔မသကးဆုိငးပဲ Lens
မြာရြိတဲံအလငး့ွငးေပါကး်ဖစးတာေၾကာငးံ Lens နဲ႔ပဲ သကးဆုိငးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံ Aperture ဟာ Lens
ကျ်ဲ ပာ့တာကုိလုိကး်ပီ့ အက္ယးဆုဵ့ဖျငးံႏုိငးတဲံႏႈနး့ အက္ဥး့ဆုဵ့ပိတးႏုိငးတဲံႏႈနး့ကျ်ဲ ပာ့ၾကပါတယး။ Aperture ရဲ႕
Unit ေတျကုိ ဆကးေလံလာၾကညးံပါမယး။

Aperture ကုိ f/1.4, f/2, f/2.8, f/3.5, f/4, f/5.6 ….. စသ်ဖငးံေရ့ၾကပါတယး။

ဒီ f တနးဖုိ့နညး့ေလေလ အလငး့ွငးေပါကးက္ယးေလေလ်ဖစးပါတယး။ ေအာကးကပုဵကေလံလာၾကညးံပါ။

ဒါဆုိကၽျနးေတားတုိ႔သိသျာ့ပါ်ပီ။ အလငး့မ္ာ့ခ္ငးရငး Aperture ကုိက္ယးက္ယးဖျငးံေပ့ရပါမယး။
အလငး့နညး့ေစလုိရငး Aperture က္ဥး့က္ဥး့ေလ့ပဲ ဖျငးံေပ့ရပါမယး။ တနးဖုိ့ကိနး့နညး့ရငး
အလငး့ွငးေပါကးက္ယးတယးဆုိတာ အစပုိငး့ေတာံနညး့နညး့ရႈပးေထျ့စရာရြိပါတယး။ ဒါေပမယံး ဒီ number
ေတျက အလငး့ွငးေပါကးကုိ direct သျာ့တုိငး့ထာ့တာမဟုတးပဲ Lens ရဲ႕ Focal Length ကုိစာ့်ပီ့မြ
ထျကးလာတဲံ Number ေတျ်ဖစးလုိ႔ပါ။

ကၽျနးေတားအေပၚမြာေရ့ခဲံသလုိပဲ ဒီ Exposure Triangle ကသုဵ့ခုဟာ အလငး့အေမြာငးအ်ပငး

သူတုိ႔သကးဆုိငးရာ Effect ေတျလဲရြိပါေသ့တယး။ Aperture ကက္ယးက္ယးဖျငးံထာ့ရငး
အလငး့မ္ာ့မ္ာ့ွငးသလုိ ေနာကးထပး်ဖစးလာတာတစးခုရြိပါတယး။ အဲံဒါကေတာံ Depth of Field လုိ႔
ေခၚတဲံ်ပတးသာ့မႈဇုဵပါ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့လူကပဲ
်ပတးသာ့ေန်ပီ့က္နးတာေလ့ေတျွါ့ေနတဲံပုဵရိပးေလ့ေတျကုိၾကိဳကးႏြစးသကးၾကပါတယး။
Subject အေရြ႕မြာေရာ အေနာကးမြာပါ ရြိေနတဲံအရာေတျအကုနးလုဵ့ Blur ်ဖစးေနတာကုိေတျ႕ရမြာပါ။
ဒီလုိ်ဖစးတာကုိ Shallow Depth of Field လုိ႔ေခၚပါတယး။

ေနာကးတစးခုကေတာံ Shot တစးခုလုဵ့ကအရာေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့ကုိ

်ပတး်ပတးသာ့သာ့်မငးေနရတဲံအေနအထာ့ပါ။ ဒီလုိပုဵစဵကုိေတာံ Deep Depth of Field လုိ႔ေခၚပါတယး။

Depth of Field ကေတာံ ကုိယး်ပေစခ္ငးတဲံအရာကုိ ပရိတးသတးက Focus ်ဖစးေအာငး

ပရိတးသတးရဲ႕မ္ကးလုဵ့ကုိ Guide လုပးတဲံအရာလုိ႔ ကၽျနးေတားံအေနနဲ႔ယူဆပါတယး။ Depth of Field ကုိ
အမ္ာ့အာ့်ဖငးံ Shot တစးခုရ႕ဲ အလြအပလုိသုဵ့စျၾဲ ကေပမယးံ တစးကယးတမး့က ရုပးရြငးမြာေတာံ ဒီ Depth of
Field ဟာ Viewer ရဲ႕မ္ကးလုဵ့ကုိ ကုိယး်ပခ္ငးတဲံအရာကုိပဲ သတိ်ပဳမိေအာငးအေရ့ၾကီ့တဲံအရာကုိ
ပု်ိ မငးေအာငးလပ
ု ရ
း တဲအ
ံ ရာပါ။ ေနာကးတစးခအ
ု ေနနဲက
႔ ကၽျနေ
း တားတက
႔ို Camera ကေန ရုိကးလုိကးရငးရလာတာ
2D Picture ပါ။ ဒီ 2D picture ကုိ 3D ပုစ
ဵ ခ
ဵ စ
ဵ ာ့လာရေအာငး ကၽျနေ
း တားတ်႔ို ပမယးံ Subject ကုိ Background
ကေန ချထ
ဲ ျကးေနေအာငး ေရာမေနေအာငး (Flat မ်ဖစးေနေအာငး) Shallow Depth of Field ကုိသုဵ့ၾကပါတယး။
ဒီ Depth of Field နဲ႔ Aperture နဲ႔ဆကးစပးမႈကေတာံ Aperture က္ယးေလ Depth of Field
နညး့ေလ(Shallower) ်ဖစးပါတယး။ ေအာကးကပုဵမြာေလံလာၾကညးံပါ။

Aperture က္ဥး့ေလ Depth of Field က ပုိ်ပီ့ Deep ်ဖစးေလပါ။ ဒါဆုိကၽျနးေတားတုိ႔က ရုိကးတဲံအခ္ိနးမြာ

Subjet ကလျ်ဲ ပီ့က္နးတာွါ့ေနေစခ္ငးတယးဆုိရငး Aperture က္ယးက္ယးဖျငးံရပါမယး။ အဲံလုိမဟုတးပဲ Shot
တစးခုလုဵ့က အရာအာ့လုဵ့ကုိ်ပတးသာ့ေနေစခ္ငးရငးေတာံ Aperture ကုိက္ဥး့ေအာငးထာ့်ပီ့ရုိကးရပါမယး။
အေပၚကေရ့ခဲံသလုိပဲ Lens တုိငး့ေတာံ Aperture 1.4, 1.8, 2.8 စတဲံ Aperture က္ယးက္ယးနဲ႔
အလငး့ွငးႏႈနး့ေကာငး့်ပီ့ Depth of Field Shallow ်ဖစးေအာငးရုိကးလုိ႔မရပါဘူ့။ Lens ေတျမြာ Aperture
ဘယးေလာကးထိက္ယးက္ယးဖျငးံေပ့ႏုိငးလဲေရ့ေပ့ထာ့ပါတယး။

အခုထိဆုိရငး Exposure control လုပးတဲံ Setting သုဵ့ခုမြာတစးခုရ႕ဲ Exposure ေပၚသကးေရာကးမႈနဲ႔ သူ႔ Effect
ကုိသိသျာ့ပါ်ပီ။
Shutter Speed

ေနာကးတစးခုက Shutter ပါ။ Shutter ကေတာံ Sensor ေရြ႕မြာ ထာ့ထာ့တဲံအလငး့တဵခါ့ပါ။ သူက Sensor
ထဲကုိ ွငးလာတဲံအလငး့ေတျကုိ ဘယးေလာကးၾကာၾကာ Sensor ကုိ Expose လုပးဖုိ႔ဆုိ်ပီ့
ဖျငးံေပ့ပိတးေပ့ပါတယး။ သူ႔ရဲ႕အခ္ိနးကုိ Shutter Speed လုိ႔ေခၚ်ပီ့ seconds နဲ႔ပဲ တုိငး့တာပါတယး။ 1/30 ,
1/60 , 1/120 …. 1/1000 စသ်ဖငးံ ရြိပါတယး။ ဒီအပုိငး့ကိနး့ေတျဟာ Shutter ရဲ႕ဖျငးံထာ့တဲံ
ၾကာ်မငးံခ္ိနးေတျ်ဖစးပါတယး။

ဒီ Shutter မြာ ၾကာၾကာဖျငးံထာ့ရငး Sensor က Light ကုိ Expose ်ဖစးခ္ိနးၾကာ်ပီ့ပုိလငး့မြာပါ။

Shutter ကုိခဏတာသာဖျငးံမယးဆုိရငး Sensor က Light ကုိ Expose ်ဖစးခ္ိနးနညး့်ပီ့ေမြာငးမြာပါ။

Video မွာေတာ့ Shutter မြာ Theory ရြိတာတစးခုကေတာံ ကုိယးရုိကးတဲံ Frame Rate ရဲ႕ႏြစးဆထာ့ဖုိ႔ပါ။
ဒီေနရာမြာ ထပးွငးလာတာ Frame Rate ပါ။ Frame Rate ဆုိတာဘာလဲဆုိတာ ်ပနးရြငး့်ပပါံမယး။

Frame Rate

ကၽျနးေတားတုိ႔ Video ဆုိတာလႈပးရြာ့ေနတဲံပုဵရိပးေတျပါ။ ဒါေပမယးံ ဒီလႈပးရြာ့ေနတဲံပုဵရိပးရဖုိ႔အတျကး

်ငိမးသကးတဲံဓါတးပုဵေတျကုိ စီခ္ထာ့်ပီ့အ်မနး်ပတဲံအခ္ိနးမြာ လႈပးရြာ့မႈအ်ဖစး်မငးရတာပါ။ ှ second မြာပုေ
ဵ ပါငး့
30,25,24 စသ်ဖငးံ စီလုိကး်ပီ့ ှ second အတျငး့ ဒီပုဵေတျကုိ ်ပလုိကးတဲံအခါ Video အ်ဖစး Motion
ေတျနဲ႔ရလာပါတယး။ Shutter ကလဲ ဒီ Frame Rate ေပၚလုိကး်ပီ့ ႏြစးဆလုပးရတယးလုိ႔ Theory ရြိပါတယး။
ဥပမာ30 frames ရြိတဲံ Video ဆုိရငး ကၽျနးေတားတုိ႔က Shutter ကုိ 1/60 ထာ့ေပ့ရပါတယး။ ဒါမြမဟုတး
ကုိယးရုိကးမယးံ Video System က 25 frames ဆုိရငး ကၽျနးေတားတုိ႔က 1/50 ထာ့ေပ့ရပါတယး။ အစပုိငး့ေတာံ
နညး့နညး့ရႈပးေထျ့ႏုိငးပါတယး။

ဒီ Frame Rate ေတျဟာ ႏုိငးငဵအလုိကး Broadcasting ေတျသုဵ့တဲံ System ကျ်ဲ ပာ့ပါတယး။ 30 Frames ဆုိတဲံ
Frame Rate ကုိ NTSC frame rate လုိ႔ ေခၚပါတယး။ ်မနးမာႏုိငးငဵမြာဒီ NTSC စနစးပသ
ဲ ုဵ့ပါတယး။ 25 frames
ဆုိတာက္ေတာံ PAL System လုိ႔ေခၚပါတယး။ ဥေရာပဘကးမြာသုဵ့ၾကပါတယး။ ဘာလုိ႔တစးမ္ိဳ့တညး့မသုဵ့ပဲ
အဲံလုိရႈပးေနရတာလဲလုိ႔ေမ့စရာရြိပါတယး။ ဒါကေတာံ ႏုိငးငဵအလုိကးသုဵ့ၾကတဲံ Electronic Signal ေၾကာငးံပါ။
50Hz ရြိတဲံႏုိငးငဵေတျက 25frames PAL စနစးကုိအသုဵ့်ပဳၾက်ပီ့ 60Hz ရြိတဲံႏုိငးငဵေတျကေတာံ 30frames NTSC
စနစးကုိသုဵ့ၾကပါတယး။ ဒါဟာ Braodcasting television အတျကး်ဖစး်ပီ့ ရုပးရြငးအတျကးကေတာံ
ႏုင
ိ င
း အ
ဵ လုက
ိ မ
း ကျာ်ခာ့ပဲ Standard အေနနဲ႔ 24frames ဆုိ်ပီ့ရြိပါတယး။ သူ႔အတျကးဆုိရငးေတာံ Shutter
Speed က 1/48 ်ဖစးပါမယး။ ဘာလုိ႔ Shutter Speed က ဒီလုိပုဵေသနညး့်ဖစးေနလဲဆုိတာ
ဆကးေလံလာပါမယး။ Shutter ဟာ Aperture လုိပဲ အလငး့အေမြာငးအ်ပငးသူ႔ကုိယးပုိငး Effect ရြိပါတယး။
အဲံဒါကေတာံ Motion Blur လုိ႔ေခၚတဲံ လႈပးရြာ့မႈေၾကာငးံ်ဖစးလာတဲံ Blur ေတျပါ။ ကၽျနးေတားေရ့ခဲံတဲံ frame
rate ႏြစးဆဆုိတာ Motion Blur ကုိသဘာွအက္ဆုဵ့်ဖစးေအာငး ထာ့ခ္ငးလုိ႔ပဲ်ဖစးပါတယး။ Shutter
ကုိေႏြ့ထာ့မယးဆုိရငး (ဥပမာ 1/25, 1/30) ဆုိရငးလႈပးရြာ့မႈေတျမြာ သဘာွမက္ေအာငးကုိ
်ပတးသာ့မႈမရြိပဲွါ့ေနမြာပါ။ Shutter ကုိ အ်မနးလုပးထာ့ရငးလဲ Video မြာ Jaggy Motion လုိ႔ေခၚတဲံ
ဇတးေတာကးဇတးေတာကးလႈပးရြာ့မႈကုိရရြိမြာပါ။ ဒါေပမယးံ ဒီလုိ High Shutter ကုိ Action Scene
ေတျ၊စစးကာ့ေတျ၊ေ်ပ့လႊာ့တဲံဇာတးွငးခနး့ေတျမြာသုဵ့ေလံရြိပါတယး။
ပုိ်ပီ့ေတာံအ်မငးအရစိတးလႈပးရြာ့မႈကုိပုိရေစပါတယး။

Saving Pravate Ryan စစးတုိကးတဲံ ဇာတးွငးခနး့တစးခုပါ။ High Shutter Speed

ထာ့ရုိကးထာ့တာေၾကာငးံဘယးေနရာမြာပဲ ဏေက္န ရပးၾကညးံလုိကး Motion Blur မရြိပဲ
်ပတးသာ့ေနတဲံပုဵရိပးကုိေတျ႕ရမြာပါ။ ဒီပုဵရိပးေတျကုိ စီခ္လုိကးတဲံအခါအေပၚကေ်ပာခဲံတဲံ Jaggy Motion
ေတျကုိရပါတယး။

ဒါေပမယးံ သာမာနးဇာတးွငးခနး့မြာေတာံ ်မငးေနရတဲံ Motion Blur အတုိငး့ သဘာွက္စျာ်မငးရနး Double the

Frame Rate ဆိုတဲံ ပုဵေသနညး့ေလ့ကအသုဵ့ွငးပါတယး။ ဒါေတျကေတာံ Video နဲ႔ဆုိရငးေတာံ
ပုိ်ပီ့နာ့လညးလျယးပါတယး။
လညးေနတဲံပနးကာကုိ ကၽျနးေတားတုိ႔အ်ပငးမြာ သျာ့ၾကညးံရငးလဲ်ပတးသာ့်ပီ့ ်မငးမေနရပါဘူ့။ သူ႕ Motion Blur
ေတာံရြိပါတယး။ ဒီသေဘာပါပဲ။ Double the Frame Rate ကအ်ပငးမြာ ကၽျနးေတားတုိ႔်မငးရတာနဲ႔
အနီ့စပးဆုဵ့်မငးရေအာငးလုပးေပ့ပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံ frame rate အေပၚမူတညး်ပီ့ 1/50 , 1/60 , 1/48
ေတျဟာ Default Shutter Speed ေတျ်ဖစးမြာပါ။

ဒါဆုိ Shutter ကေႏြ့ေလ အလငး့ပုိွငးေလ Motion Blur မ္ာ့ေလ၊ ်မနးေလအလငး့နညး့ေလ Motion Blur
နညး့ေလဆုိတာသိသျာ့ပါ်ပီ။

ေနာကးဆုဵ့တစးခုကေတာံ ISO ်ဖစးပါတယး။

ISO

ISO က Sensor ရဲ႕ အလငး့သိႏႈနး့ကုိဆတ

ျဲ ငးတဲံ Setting ပါ။ အလငး့နညး့တဲံအေနအထာ့ေတျမြာ အေပၚက
Setting ႏြစးခုကလညး့ ဒီထပးပုိခ္ိနးလုိ႔မရေတာံရငး ISO နဲ႔ ထပးခ္ိနးလုိ႔ရပါတယး။ ဒါေပမယးံ ISO က အေပၚက
Setting ႏြစးခုလုိမ္ိဳ့ တကယးရြိတဲံအလငး့ကုိပဲ အသုဵ့်ပဳတာမ္ိဳ့မဟုတးပဲ သူက Sensor ရဲ႕အလငး့သိႏႈနး့ကုိ
Digitally ဆျတ
ဲ ငးတာ်ဖစးတာေၾကာငးံ က္နးႏြစးခုလုိေကာငး့က္ိဳ့ Effect ေတာ မဟုတးပဲပုဵရိပးထဲမြာ Digital noise
ေတျွငးလာပါတယး။ ISO ကုိ 50, 100, 160,200 ….. စသ်ဖငးံတုိငး့တာပါတယး။တနးဖုိ့မ္ာ့ေလပုိလငး့ေလ
Noise ေတျပုိမ္ာ့ေလ်ဖစးပါတယး။
Sensor အရျယးအစာ့အမ္ိဳ့အစာ့နဲ႔ Quality ကုိလုိကး်ပီ့ ISO အ်မငးံေတျမြာ Noise
ပုိမ္ာ့တာနညး့တာကျာ်ခာ့ပါတယး။

ISO ်မငးံလာတာနဲ႔အမြ္ ပုိလငး့လာတာေတျ႕ရမြာပါ။

ဒါကေတာံ Manual Exposure အေၾကာငး့ပါ။ Automatic မြာဆုိ ဒီ Setting သုဵ့ခုလုဵ့ဟာ Camera ကေနပဲ
အဆငးေ်ပသလုိေ်ပာငး့လဲေပ့ေန်ပီ့ Exposure ကုိသာအဓိကထာ့ခ္ိနးတာ်ဖစးတဲံအတျကး Depth of Field ,
Motion Blur , Noise စတာေတျဟာ ကုိယးလုိခ္ငးသလုိ်ဖစးလာမြာမဟုတးပါဘူ့။ ဒါံေၾကာငးံ Manual Exposure
ကုိ သုဵ့ရတဲံအေ်ခအေန်ဖစးလာပါတယး။
ဒီေလာကးဆုိ Exposure ကုိ Automatic ေရာ Manual ေရာ ရြငး့ရြငး့လငး့လငး့သိသျာ့ပါ်ပီ။ ဒါံအ်ပငး
Exposure ခ္ိနးညိြ်ခငး့ႏြငးံတစးဆကးတညး့ ်ဖစးေပၚလာမယးံ Depth of Field, Motion Blur, Noise စတဲံ Effect
ေတျအေၾကာငး့လဲသိသျာ့ပါ်ပီ။
စစ်ခငး့ေတာံရႈပးေထျ့ႏုိငးေပမယးံလကးေတျ႔စမး့သပးၾကညးံရငး့နာ့လညးႏုိငးပါတယး။

Cinematography မြာ ႏြစးပုိငး့ချ်ဲ ပီ့ Camera Technical ပုိငး့ကုိအရငးေရ့ခဲံတာ

အခုဆုိေနာကးတစးပုိငး့ပဲက္နးပါမယး။ Aperture , Shutter , ISO တုိ႔ဟာ အလငး့အေမြာငးကုိ Control လုပး်ပီ့
အခုဆကးေ်ပာမြာကေတာံ Camera ရဲ႕ Color ဆုဵ့်ဖတးမႈကုိ ေထာကးကူေပ့ရတဲံ Setting လုိ႔ေ်ပာခ္ငးပါတယး။
အဲံဒါကေတာံ White Balance Setting ပါ။

White Balance

White Balance ဆုိတာကေတာံ Camera မြာ Color temperature ေၾကာငးံ မမြနးကနးတဲံအေရာငးေတျ

်ဖစးလာမြာကုိ ထိနး့သိမး့ေပ့တဲံ Setting လုိ႔ေ်ပာလုိ႔ရပါတယး။ ဆုိလုိတာကအ်ပငးမြာ
အ်ဖဴေရာငးရြိတဲံအရာတစးခုဟာ ကုိယးံရုပးပုဵထဲမြာ အ်ဖဴေရာငး်ဖစးဖုိ႔ပါ။ အကယးလုိ႔ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာ Tungsten
Light လုိ႔ေခၚတဲံအွါေရာငးရြိတဲံ မီ့ေရာငးေအာကးမြာရုိကးတယးဆုိပါေတာံ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ရုပးေတျဟာ
အွါေတျ်ဖစးကုနးမြာပါ။ ဒါဆုိ လူေတျပါလာမယးဆုိရငး သူတုိ႔ရဲ႕ Skin Tone ေတျဟာ
သဘာွအတုိငး့မ်ဖစးေတာံပဲ အကုနးွါကုနးမြာပါ။ အဲံဒါကုိကၽျနးေတားတုိ႔က Camera ရဲ႕ White Balance
Setting ကေန မြနးကနးေအာငးခ္ိနးေပ့ရမြာပါ။ ဒီလုိခ္ိနးေပ့ႏုိငးဖုိ႔ ကၽျနးေတားတုိ႔က Color Temperature
အေၾကာငး့နာ့လညးရပါမယး။ Light Source တစးခုရ႕ဲ Color Temperature ဆုိတာ အ်ဖဴေရာငးအလငး့ကုိ
အပူနဲ႔အေအ့ေ်ပာငး့လဲမႈကုိေ်ပာတာပါ။ Color Temperature ကုိ Kelvin နဲ႔တုိငး့တာသတးမြတးပါတယး။
ေအာကးက Chart ကုိေလံလာၾကညးံပါ။
အိမးသုဵ့မီ့ေခ္ာငး့ မီ့သီ့ ရုပးရြငးသုဵ့မီ့ ေနေရာငး လမး့မီ့ စတဲံမီ့အလငး့ေရာငးအမ္ိဳ့မ္ိဳ့ဟာ Color
Temperature ေတျ မတူၾကပါဘူ့။ ကၽျနးေတားတုိ႔က ရုိကးကူ့ေရ့လုပးလုိ႔
ဒီအလငး့ေရာငးအမ္ိဳ့မ္ိဳ့ေတျေအာကးေရာကးသျာ့တဲံအခါ White Balance မြာ ဘယးေလာကး Kelvin
ထာ့ရမယးဆုိတာ သိရပါမယး။ ဒီေနရာမြာအလျယးမြတးလုိ႔ရတာက Kelvin တနးဖုိ့နညး့ေလ
အပူေရာငး်ဖစးပါတယး။ Orange Color ဘကးသျာ့ပါတယး။ Kelvin တနးဖုိ့မ္ာ့ေလ အေအ့ေရာငး်ဖစး်ပီ့ Blue
Color ဘကးသျာ့ပါတယး။ ဆုိေတာံ ကၽျနးေတားတုိ႔ Indoor မြာ မီ့အွါေအာကးမြာ ရုိကးမယးဆုိရငး ကၽျနးေတားတုိ႔
Kelvin ဟာ ေသခ္ာေပါကး 2000K ကေန 3000K အတျငး့မြာ ထာ့မြ အ်ဖဴေရာငးဟာအ်ဖဴေရာငး
အ်ဖစးေပၚမြာပါ။ အကယးလုိ႔ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာOutdoor မြာ ေနမပူတိမးေတျဖုဵ့ေနတဲံအခ္ိနးဆုိရငး Kelvin ဟာ
6000K ကေန 7000K ၾကာ့ ထာ့ေပ့ရမြာပါ။ Outdoor ေနေရာငးေအာကးမာြ ဆုိ 4800K ွနး့က္ငးမြာရြိမြာပါ။
ဒါံေၾကာငးံကုိယးရုိကးတဲံအခ္ိနးေနရာ သုဵ့တဲံ Lighting အမ္ိဳ့အစာ့ေပၚလုိကး်ပီ့ ဒီ White Balance Setting
ကုိခ္ိနးေပ့ရမြာပါ။ ေအာကးကပုဵမြာ Tungsten light ေအာကးမြာ Balance မခ္ိနးပဲ ရုိကးထာ့လုိ႔လူေတျရဲ႕ Skin
အေရာငးေတျပါ အကုနးွါေနတာေတျ႔ရမြာပါ။ Software မြ ာ်ပနးခ္ိနး်ပီ့ မြနးကနးေအာငးလုပးထာ့ေပမယးံ Skin
Tone အတျကးက အခ္ိနးေပ့ႏုိငးမြသာ ေက္နပးဖျယးရာ Result ရမြာပါ။ တစးခါတစးေလဆုိ့လျနး့ရငး Skin Tone
်ပနးခ္ိနးရေတားေတားေလ့ ခကးခဲတတးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံရုိကးကတညး့က
မြနးကနးေအာငးခ္ိနးတျယးရုိကးကူ့သငးံပါတယး။
ဒီ White Balance ကုိ Manual ေရျ့တာမ္ိဳ့မဟုတးပဲ Camera ကုိပဲဆုဵ့်ဖတးခုိငး့လုိ႔ရပါတယး။
အဲံဒါကေတာံရုိကးေနတဲံအထဲမြာ ဘယးဟာကအ်ဖဴပါဆုိတာ Set လုပးေပ့လုိကးတာမ္ိဳ့ပါ။ ဒါဆုိ Camera က
သူ႔ဘာသာခ္ိနးသျာ့ပါတယး။ ဒီနညး့ကုိစာရျကးအ်ဖဴနဲ႔်ဖစး်ဖစး White Balance Grey Card နဲ႔်ဖစး်ဖစး
လုပးလုိ႔ရပါတယး။

Camera အမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ White Balance ခ်ိန္နည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီမွာေတာ့ ခ်ိန္နည္းေတြ

မေရးေတာ့ပါဘူး။ အဓိက ဘာလဲဆုိတာပဲ သိဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။
Cinematic Visual Language
အခုဆုိရငး Cinematography မြာ Exposure နဲ႔ Camera ရဲ႕ အေ်ခခဵ Setting ေတျအေၾကာငး့ကုိ ေရ့်ပီ့ပါ်ပီ။
အေပၚမြာေရ့ခဲံသလုိ ရုပးပုဵကုိေကာငး့မျနးမြနးကနးစာျ ပုဵေဖားႏုိငးတာနဲ႔ မ်ပီ့ေသ့ပဲ ပုဵေဖားတဲံရုပးပုဵေတျန႔ဲ
လႈပးရြာ့မႈေတျရဲ႕ ေနာကးကျယးက အနကးေတျကုိနာ့လညးဖုိ႔အပုိငး့ ထပးေရာကးလာပါတယး။ စာေရ့သာ့ရငး
စကာ့လုဵ့စာေၾကာငး့စာပုိဒးေတျနဲ႔ ေ်ပာခ္ငးတဲံ Story ကုိ တညးေဆာကးသလုိမ္ိဳ့ ရုပးရြငးကလညး့ Shots,
Sequence, Scene ေတျနဲ႔ ေပ့ခ္ငးတဲံ story ကုိတညးေဆာကးရပါတယး။

“ ညအခ္ိနးလမး့မီ့ေရာငး်ပ်ပသာလငး့ေသာလမး့ၾကာ့တစးခု၊
မုိ့ဖျမ
ဲ ္ာ့ကလညး့တစးေဖ္ာကးဖ္ာကးက္ဆငး့လ္ကးရြိသညး။
မိနး့ကေလ့တစးေယာကးလမး့ကုိခပး်မနး်မနးေလြ္ာကးလာေနသညး။ လမး့မအေပၚသူမအ်ပငးဘယးသူမြမရြိ၊
လမး့ေလြ္ာကးေနရငး့ဖုနး့ကုိထုတးၾကညးံသညး။ ဖုနး့ကမပျငးံ၊ Battery Low ဟု်ပကာ်ပနး်ပနးပိတးသျာ့သညး။
စိတးညစးသျာ့်ပီ့လမး့ကုိပုိ်ပီ့်မနး်မနးဆကးေလြ္ာကးေနသညး။ ရုတးတရကးေနာကးက
ေ်ခသဵလုိလုိၾကာ့ရသလုိခဵစာ့မိလာသ်ဖငးံ ရငးထဲထိတးလနး႔သျာ့သညး။
သုိ႔ေသားေနာကးကုိလြညးံမၾကညးံရဲ။ ်မနး်မနးပုိေလြ္ာကးလုိကးသညး။ ေ်ခသဵကပါလုိကး်မနးလာသညး။
မုိ့ေရဖျဖ
ဲ ျဲေအာကးမြာေခၽျ့ဆုိ႔လာသညး။ အေပၚခပး်မငးံ်မငးံက လမး့မီ့ေရာငးေၾကာငးံက္လာေသာအရိပးက
သူ႔အေရြ႕နာ့မြာပုဵေပၚလာသညး။ ဦ့ထုတး …
ဆကး်ပီ့နီ့ကပးလာေသာေၾကာငးံ ထပး်ပီ့အေရြ႕ေရာကးလာေသာအရိပးခႏၶာကုိယးၾကီ့ၾကီ့မာ့မာ့်ဖစးႏုိငးသညး။
မိနး့ကေလ့အသကးပငးဆကးမရူရေ
ဲ တာံ မေ်ပ့ရုဵတစးမယးလမး့ကုိေလြ္ာကးေနမိသညး။ အရိပးကပုိ်မနးလာကာ
သူ႔ေက္ာနာ့ေရာကးလုနီ့ပါ့။
ရုတးတရကး်မငးလုိကးရတာအရိပးထဲရြိလူ၏လကးထဲကအရာ။ ဘယးအရာနဲ႔မြမြာ့မထငးႏုိငးတဲံေဘံစးေဘာရုိကးတဵ။
မိနး့ကေလ့ရြိသမြ္ချနးအာ့ကုိသုဵ့ကာေ်ခေထာကးကုိေ်ပ့ဖုိ႔ၾကိဳ့စာ့လုိကးခ္ိနးမြာပဲ ….”ဒုတ”း
လညးကုတးကေနနာက္ငးမႈဆုိ့ဆုိ့ွါ့ွါ့တစးခု်ဖစးလာတာပဲ
သိလုိကးေတာံကာအရာအာ့လုဵ့အေမြာငးက္သျာ့ေတာံသညး။ ‟‟

ဒီအေၾကာငး့ကုိ အခုလုိစာနဲ႔ေရ့ထာ့တာကုိ ဖတးလုိကးရတဲံအခ္ိနးမြာ ခဵစာ့ခ္ကးတစးခုခုရပါလိမးံမယး။

အမ္ာ့စုကေတာံထိတးလနး႔ဖယ
ျ းတစးခုခုကုိခဵစာ့ရမြာပါ။ ဒီခဵစာ့ခ္ကး်ဖစးလာဖုိ႔လုပးေဆာငးေနတာက
စာလုဵ့စာေၾကာငး့ေတျနဲ႔စာပုိဒးေတျ်ဖစးပါတယး။ ဒါကုိစကာ့နဲ႔ေ်ပာရငးလဲ ထုိနညး့လညး့ေကာငး့ပါပဲခဵစာ့ခ္ကးကုိ
Oral Language ်ဖစးတဲံစကာ့လုဵ့ေတျကေန ဆျယ
ဲ ူလာရပါတယး။ ဆုိေတာံရုပးရြငးအေနနဲ႔ရုိကးမယးဆုိရငး
စာမြာစကာ့လုဵ့ေတျစာေၾကာငး့ေတျနဲ႔ အခုေရ့ထာ့တဲံခဵစာ့ခ္ကးရေအာငး ဆျေ
ဲ ဆာငးသလုိမ္ိဳ့ Sequence ေတျ
Shot ေတျ Camera Movement ေတျနဲ႔ ဒီခဵစာ့ခ္ကးကုိ ်ပနးလညးရေအာငးလုပးယူရမြာပါ။ ဒီေနရာမြာ
ကၽျနးေတားၾကိဳကးႏြစးသကးတဲံစကာ့ေလ့တစးခုကုိ မူရငး့အတုိငး့ေရ့လုိကးပါတယး။

ဆုိေတာံ Camera ဟာပုဵေ်ပာသူ်ဖစးသျာ့ပါ်ပီ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ ရုပးရြငးကေနပုဵေ်ပာဖုိ႔သုဵ့တဲံ

နညး့ပညာေတျရြိလာပါ်ပီ။ ဒါေတျကFုိ ilm Language လုိ႔ေခၚပါတယး။
စကာ့ေ်ပာေကာငး့သူတစးေယာကးပုဵ်ပငးတစးခုကုိ ေ်ပာတာနဲ႔ စကာ့ေ်ပာမေကာငး့တဲံသူတစးေယာကးေ်ပာတာ
နာ့ေထာငးရအရသာစိတးွငးစာ့မႈကျာႏုိငးသလုိ ရုပးရြငးမြာ Film Language ကုိေကာငး့မျနးစျာ
ကုိငးတျယးအသုဵ့မ်ပဳတတးရငး ထငးသေလာကးထိေရာကးမႈခဵစာ့မႈေကာငး့မျနးမြာမဟုတးဘူ့။
ပထမဆုဵ့အေ်ခခဵ်ဖစးတဲံ ရုပးရြငးတစးခုကုိဖျဲ႔စညး့ထာ့တဲံ အရာေတျ်ဖစးတShot
ဲံ နဲS
႔ cene
အေၾကာငး့အရငးေရ့ပါမယး။
SHOT
Shot ဆုိတာက An uninterrupted take by camera လုိ႔ဆုိပါတယး။
ရြငး့ရြငး့လငး့လငး့ေ်ပာရရငး Cut တစးခုကေန ေနာကးတစးခုမေ်ပာငး့ခငးထိဟာ one shot ်ဖစးပါတယး။
စာအေရ့အသာ့မြာဆုိ စကာ့လုဵ့ေလ့ေတျလုိပဲ Shot ဆုိတာ Visual language မြာ အေသ့ငယးဆုဵ့
အစိတးအပုိငး့ပါ။ Shot တစးခုအတျငး့မြာ သူ႔ၾကာခ္ိနးရြိပါတယး။သူ႔ Shot ရဲ႕ အရျယးအစာ့ (Shot Size) နဲ႔
Camera Angle ရြိပါတယး။ ေနာကး Camera Movement ေတျလဲပါႏုိငးပါတယး။
အသဵနဲ႔အလငး့အေမြာငးေတျလဲပါပါတယး။ သရုပးေဆာငးေတျပါပါမယးဆုိရငး သူတုိ႔ရဲ႕ Physical performance နဲ႔
Emotion ေတျပါပါတယး။

ဥပမာ -“ ညအခ္ိနးလမး့မီ့ေရာငး်ပ်ပသာလငး့ေသာ လမး့ၾကာ့တစးခု၊

မုိ့ဖျမ
ဲ ္ာ့ကလညး့တစးေဖ္ာကးဖ္ာကးက္ဆငး့လ္ကးရြိသညး။
မိနး့ကေလ့တစးေယာကးလမး့ကုိခပး်မနး်မနးေလြ္ာကးလာေနသညး။” ဆုိတဲံအေပၚမြာ ေရ့ခဲံတဲံစာကုိ Shot
ေတျအေနနဲ႔ ချၾဲ ကညးံပါမယး။

„„ညအခ္ိနးလမး့မီ့ေရာငး်ပ်ပသာလငး့ေသာလမး့ၾကာ့တစးခု”
ဒီစာသာ့ကုိ Visual အ်ဖစးေ်ပာငး့ဖုိ႔ လမး့တစးခုလုဵ့မီ့တုိငးေတျပါပါတဲံ ်မငးကျငး့က္ယးတစးခုကိုရုိကး်ပရမြာပါ။
အဲံဒီဟာက Shot 1 ်ဖစးမြာပါ။ ေနာကး်ပီ့မြလမး့မီ့တုိငးေတျမြိနးမြိနးေလ့ပဲရြိေနတဲံအေနအထာ့ကို
ပုိေပၚလျငးေအာငးမြိနးတုပးမြိနးတုပး်ဖစးေနတဲံ မီ့တုိငးမီ့ကုိ အနီ့ကပးထပးရုိကးလုိကးပါမယး။ အဲံဒါဆုိဒါဟာ Shot 2
ပါ။

“မုိ့ဖျမ
ဲ ္ာ့ကလညး့တစးေဖ္ာကးဖ္ာကးက္ဆငး့လ္ကးရြိသညး။”
အေပၚစာသာ့အတျကးက မုိ့ရျာေနတာကုိ Highlight လုပးခ္ငးတဲံအတျကး
လမး့ေပၚတစးေ်ဖာကးေ်ဖာကးက္ေနေသာ မုိ့စကးေတျကုိ်ပလုိကးမညး။ ဒါဆုိ Shot 3 ်ဖစးသျာ့ပါ်ပီ။

“မိနး့ကေလ့တစးေယာကးလမး့ကုိခပး်မနး်မနးေလြ္ာကးလာေနသညး။”
ဒီေနရာမြာေတာံ ကၽျနးေတားံအေနနဲ႔ဆုိရငး လမး့ေလြ္ာကးေနတဲံ မိနး့ကေလ့ကုိ တစးကုိယးလုဵ့အ်ပညးံပါတဲံ Shot
အရငးရုိကး်ပပါမယး။ ဒါဆုိ Shot 4 ပါ။ ်ပီ့မြမုိ့ေရၾကာ့အ်မနးေလြ္ာကးေနေသာ ေ်ခေထာကးကုိထပး်ပမညး။ ဒါဆုိ
Shot 5 ်ဖစးသျာ့ပါ်ပီ။
“ ညအခ္ိနးလမး့မီ့ေရာငး်ပ်ပသာ လငး့ေသာလမး့ၾကာ့တစးခု၊ မုိ့ဖျမ
ဲ ္ာ့ကလညး့ တစးေဖ္ာကးဖ္ာကး
က္ဆငး့လ္ကးရြိသညး။ မိနး့ကေလ့တစးေယာကး လမး့ကုိခပး်မနး်မနးေလြ္ာကးလာေနသညး။” ဆုိတဲံစာသာ့ကုိ
Shot 5 ခုန႔ဲ ေပ့ခ္ငးတဲံအနကး ေပ့လျငးေအာငးရုိကး်ပတာပါ။
ဒီေနရာမြာ Shot 5 ခုလုဵ့ဟာ Shot Size , Camera Angle , Camera Movement , Shot Duration ေတျ
မတူညီႏုိငးပါဘူ့။ ဒီ Shot မြာထညးံသျငး့ထာ့တဲံ Information, Message အနကးအေပၚမူတညး်ပီ့
အမ္ိဳ့မ္ိဳ့ကျ်ဲ ပာ့ႏုိငးပါတယး။

SHOT SEQUENCE
Shot Sequence ဆုိတာကေတာံ Shot ေတျနဲ႔ဖ႔စ
ျဲ ညး့ထာ့တာပါ။ စာေရ့သာ့တဲံအခ္ိနးမြာ
စကာ့လုဵ့တစးခုစီတုိငး့မြာ အနကးရြိတာပါသလုိ အေထာကးအကူ်ပဳစကာ့လုဵ့ေတျလဲပါပါတယး။ ဒါေပမယးံ
ဒီစကာ့လုဵ့ေတျကုိ စနစးတက္စီစဥးကာ စာေၾကာငး့အ်ဖစးဖဲျ႕စညး့လုိကးရငး အဓိပါယးတစးခုအနကးတစးခုကို
ေပ့သလုိမ္ိဳ့သေဘာပါပဲ။ Shot ေတျကုိ စနစးတက္အပုိငး့လုိကး စီစဥးချ်ဲ ပီ့ထာ့ထာ့်ပီ့ Idea တစးခုအနကး
အဓိပါယးတစးခုကုိ ေပ့စျမး့ႏုိငးတဲံ Visual language အ်ဖစးေ်ပာငး့လဲရတဲံ သေဘာပါ။
Shot Sequence တစးခုဟာ အရြညးၾကီ့်ဖစးႏုိငးသလုိ တုိတုိေလ့နဲ႔လဲ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ Shot
အမ္ာ့ၾကီ့သုဵ့ႏုိငးသလုိ Shot နညး့နညး့ေလ့ပဲလဲ ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ တစးခါတစးေလမြာ Long Take လုိ႔ေခၚတဲံ
Shot တစးခုတညး့ကုိ အၾကာၾကီ့ရုိကးထာ့တဲံ Shot တစးခုတညး့နဲ႔လဲ ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ စာေရ့သာ့တဲံအခ္ိနးမြာ
စကာ့လုဵ့ေတျ အထာ့အသုိအစီအစဥး အေရ့ၾကီ့သလုShot
ိ Sequence မြာ Shot ေတျရဲ႕ Order ဟာ ကုိယးံ
Visual language အာ့ေကာငး့မႈအေပၚ အမ္ာ့ၾကီ့သကးေရာကးမႈရြိပါတယး။ ဒီ Shot ေတျရဲ႕ Order
စီစဥးမမ
ႈ န
ြ က
း နးမသ
ြ ာ ေ်ပာခ္ငးေပ့ခ္ငးတဲံ idea ကုိထိေရာကးေအာငးေပ့ႏုိငးမြာပါ။
အေပၚက ဥပမာနဲ႔ပဲေ်ပာရရငး Shot 5 ခုကုိ 1-2-3-4-5 အစဥးလုိကးထာ့မလာ့၊ ဘယး Shot No
ကုိအေရြ႕ဆုဵ့ထာ့မလဲ ဘယး No ကုိ အလယးေနာကးဆုဵ့စသ်ဖငးံ Arrage လုပးတာပါ။ ဒါက Editing အပုိငး့လုိ႔
ေ်ပာလဲရပါတယး။ ဒါေပမယးံ ရုိကးကူ့ကတညး့က Shot Sequence ကုိ Effective အ်ဖစးဆုဵ့
ေတျ့ထာ့သငးံပါတယး။ အေပၚက ဥပမာနဲ႔်ပနးၾကညံးရငး Shot ၂ခုမာြ

Shot 1 - လမး့ၾကာ့တစးခု
Shot 2 - လမး့ၾကာ့ထဲရြိမြိနး်ပ်ပ်ဖစးေနေသာမီ့တုိငး
Shot 3 - လမး့မေပၚတစးေ်ဖာကးေ်ဖာကးက္ေနသညးံမုိ့ေရစကးမ္ာ့
Shot 4 - ထုိလမး့ၾကာ့မြာမို့ေရစကးမ္ာ့ၾကာ့ကလမး့ေလြ္ာကးေနေသာမိနး့ကေလ့တစးေယာကး
Shot 5 - ခပးသျကးသျကးေလြ္ာကးေနေသာမိနး့ကေလ့ရဲ႕ေ်ခေထာကး
ဆုိ်ပီ့ချထ
ဲ ာ့ပါတယး။
ကၽျနးေတားံအတျကး ဒီ 1 to 5 အစီစဥးတုိငး့အဆငးေ်ပပါတယး။
ဒါေပမယးံေနာကးတစးမ္ိဳ့ ေ်ပာငး့ၾကညးံမယးဆုိရငး Sequence ကုိ ဒီလုိထပးစဥး့စာ့ႏုိငးပါတယး။

Shot 1 – Shot 4 ကုိ Link လုပး်ပီ့ Shot တစးခုတညး့ လုပးလုိ႔ရပါတယး။

လမ္းၾကားကုိျပေနရင္း Camera Movement နဲ႔ မိန္းကေလးဆီသြားပါမယ္။

်ပီ့မြ Shot 2 ်ပ်ပီ့ Shot 3 – Shot 5 ကုိထပး်ပီ့ ေပါငး့လုိကးလုိ႔ရပါေသ့တယး။ ဒါဆုိ Shot ၀ခုပရ
ဲ ြိပါေတာံမယး။

Shot Duration ေတျ မတူေတာံသလုိ Camera Movement ေတျပါ ထပးပါလာႏုိငးပါတယး။ ဒါကေတာံ Shot
Sequence အေၾကာငး့ပါ။ စာေရ့သာ့တာနဲ႔ ်ပနးေ်ပာရရငး Shot ဟာ စကာ့လုဵ့ေလ့ေတျ ်ဖစး်ပီ့ Shot
Sequence ဟာ စာေၾကာငး့တစးေၾကာငး့်ဖစးပါတယး။

Shot Seq ရဲ႕ပဵုေသနညး့လုိ႔ သတးမြတးလုိ႔ရတဲံပုဵစဵရြိပါတယး။

အဲံဒါကေတာံ “Establish – Important – Pacing – Control Message” ပါ။ ပထမဆုဵ့ေနရာကုိ
မိတးဆကး်ပီ့မြပုိ်ပီ့ အေရ့ၾကီ့တာကုိ်ပအဲံဒီအေရ့ၾကီ့တာကို အဆကးမ်ပတး အာ့မေလ္ာံေအာငး
ဆကးထိနး့ေနာကးဆုဵ့မြာမြ ေပ့ခ္ငးတဲံ Message ထငးရြာ့သျာ့ေစမြာကုိ ်ပတဲံပုဵေသနညး့ေလ့လုိရြိပါတယး။

ေနာကးတစးခုကေတာံ Shot Seq ကုိ စဥး့စာ့တဲံအခ္ိနးမြာ Q & A ကို အ်မဲစဥး့စာ့ရပါတယး။ ပထမ Shot မြာ
ေမ့ချနး့တစးခု်ပ်ပီ့ေနာကး Shot မြာ အဲံဒီေမ့ချနး့ကုိ အေ်ဖေပ့သျာ့ပါမယး။ အေ်ဖကုိ်ပအ်ပီ့မြာ
ေနာကးေမ့ချနး့တစးခုန႔ဲ ်ပနးအဆုဵ့သတးသျာ့ပါမယး။ Q & A flow pattern ကုိလဲ Shot Seq စီတဲံအခ္ိနးမြာ
ထညးံသျငး့စဥး့စာ့အသုဵ့်ပဳသငးံပါတယး။
SCENE
Scene ကေတာံ Story takes place at a specific location & time လုိ႔ဆုိပါတယး။ ေနရာေ်ပာငး့လဲ
အခ္ိနးေ်ပာငး့လဲ်ပီဆုိ Scene အသစး်ဖစးတယးလုိ႔ဆုိလုိပါတယး။ အေပၚကဥပမာအတုိငး့ဆုိ

“ညအခ္ိနးလမး့မီ့ေရာငး်ပ်ပသာလငး့ေသာလမး့ၾကာ့တစးခု၊မုိ့ဖျဲမ္ာ့ကလညး့တစးေဖ္ာကးဖ္ာကးက္ဆငး့လ္ကးရြိ
သညး။မိနး့ကေလ့တစးေယာကးလမး့ကုိခပး်မနး်မနးေလြ္ာကးလာေနသညး။လမး့မအေပၚသူမအ်ပငးဘယးသူမြမရြိ၊
လမး့ေလြ္ာကးေနရငး့ဖုနး့ကုိထုတးၾကညးံသညး။
………
……..
……..
လညးကုတးကေနနာက္ငးမႈဆုိ့ဆုိ့ွါ့ွါ့တစးခု်ဖစးလာတာပဲသိလုိကးေတာံကာအရာအာ့လုဵ့အေမြာငးက္သျာ့ေ
တာံသညး။ ‟‟
ဒီတစးခုလုဵ့က Scene ှခုတညး့ပါ။ အခ္ိနးက ည်ဖစး်ပီ့ ေနရာက လမး့ၾကာ့ပါ။ ဒီအေၾကာငး့်ပီ့ေတာံမြ
“မိနး့ကေလ့ အိပးရာေပၚကေန လနး႔ႏုိ့သျာ့သညး” ဆုိ်ပီ့လာမယးဆုိရငး ဒါဟာScene 2 ်ဖစးသျာ့ပါ်ပီ။
ေနရာအခ္ိနးေ်ပာငး့လဲသျာ့လုိ႔ပါ။
စာနဲ႔်ပနးယြဥးရငး Scene ကအခနး့ချဲမ္ာ့နဲ႔တူပါတယး။ ဒါေတျကိုစာဖတးတဲံအခ္ိနးမြာ သတိထာ့ဖတးရႈႏုိငးပါတယး။
အခ္ဳပး်ပနးေ်ပာရရငး Shot ဟာစကာ့လုဵ့ Shot Sequence ဟာ စာေၾကာငး့ Scene ဟာ
အခနး့ချဲမ္ာ့နဲ႔တူပါတယး။
Film Language - Shot Size
အခုေရ့မယးံ အေၾကာငး့အရာကေတာံ Shot တစးခုမြာရြိမယးံအေ်ခခဵတစးခု်ဖစးတဲံ Shot Size အေၾကာငး့ပါ။
Shot Size ကေတာံ Shot တစးခုမြာ်မငးႏုိငးမယံး Space ကုိ ကိုယးစာ့်ပဳပါတယး။
အေ်ခခဵ Shot Size ေတျကေတာံ

 Extreme Long Shot

 Long Shot
 Full Shot
 Medium Shot
 Medium Close Up
 Close Up
 Extreme Close Up ဆုိ်ပီ့ အၾကမး့ဖ္ဥး့ချဲ်ခာ့ႏုိငးပါတယး။
 ဒီအေခၚအေွၚေတျကတစးေနရာနဲ႔တစးေနရာကျ်ဲ ပာ့မႈေတျရြိတာသိထာ့သငးံပါတယး။
Extreme Long Shot
ပထဆုဵ့ Extreme Long Shot ဆုိတာ Locationကုိ ်ပတဲံ Shot ပါပဲ။ ဒါေပမယးံသူက
ေနရာအေနအထာ့က္ယး်ပနး႔ၾကီ့မာ့တဲံေနရာကုိ အေွ့ကေန ေဖား်ပတဲံေနရာမြာ အသုဵ့်ပဳတဲံရုိကးခ္ကးပါ။
Extreme Long Shot ေတျကုိ Setting ဒါမြမဟုတး Location ရဲ႕ၾကီ့မာ့ခဵံထညးမႈ Scene ရဲ႕က္ယး်ပနး႔မႈေတျကုိ
ပရိတးသတးေတျကုိ အဵံအာ့သငးံစာျ ်မငးေစခ္ငးတဲံအခ္ိနးမြာ အသုဵ်ပဳၾကပါတယး။
ဒီအထဲမြာလူေတျပါလာခဲံမယးဆုိရငး ေသ့ငယးစျာပဲ်မငးရမြာ်ဖစး်ပီ့ ဘယးသူဘာလုပးေနတယးစတဲံ Detail ေတျ
ဘာမြ်မငးရမြာမဟုတးပါဘူ့။
Long Shot
Long Shot ကေတာံ Action အေၾကာငး့အရာတစးခု်ဖစးေပၚမယးံ Scene Area တစးခုလုဵ့ကုိ်ပပါတယး။ Long
Shot မြာ Setting ေတျ သရုပးေဆာငးေတျအကုနးလုဵ့ကုိ ပါေအာငး်ပေလံရြိပါတယး။ ဒါမြသာပရိတးသတးက
ကုိယး်ပမယးံအေၾကာငး့အရာ်ဖစးတညးမယးံေနရာရဲ႕ အေနအထာ့ကုိ အရငးရငး့ႏြီ့သိရြိသျာ့ေအာငးပါ။ Long
Shot ဟာ Scene တစးခုမြာပါွငးမယးံ “ဘယးသူဘာဘယးေနရာမြာ” စတာေတျကုိ အရငး establish
လုပးေပ့ပါတယး။ ကၽျနးေတားေရ့ခဲံတဲံဥပမာနဲ႔ဆုိ လမး့ၾကာ့တစးခုလုဵ့ကုိရုိကး်ပတာက Long Shot ်ဖစးပါတယး။

Full Shot
Full Shot က လူတစးကုိယးလုဵ့ကုိ အ်ပညးံေပၚေအာငးရုိကးတာပါ။ လူတစးကုိယးလုဵ့ Head to Toe
အကုနးပါေအာငး ရုိကး်ပတာကုိဆုိလုိပါတယး။ လူမဟုတးပဲ Subject ဆုိရငးလဲ Subject
တစးခုလုဵ့အ်ပညးံ်ပတာကို Full Shot လုိ႔သတးမြတးပါတယး။ Full Shot ဟာလူဆုိရငးလဲသူ႔ရဲ႕ Overall
Apperance ကုိ ပုဵေဖားတဲံေနရာမြာသုဵ့ပါတယး။
Medium Shot (MS)
Medium Shot ကုိ အမ္ိဳ့မ္ိဳ့သတးမြတးခ္ကးေတျ ကျ်ဲ ပာ့တတးပါတယး။ လူနဲ႔ပဲ်ပနးတျကးမယးဆုိရငး
ေခါငး့ကေနခါ့အေပၚ အထိပုိငး့တာမ္ဳိ့ကုိေခၚတာပါ။ တစးခါတစးေလမြာ ဒူ့အေပၚအထိပုိငး့တာမ္ိဳ့ကုိ Medium
Shot လုိ႔ပဲ သတးမြတးၾက်ပီ့တစးခ္ိဳ႕ကေတာံ Cow Boy Shot ဆုိ်ပီ့ေခၚဆုိၾကပါတယး။ ဒီ Shot ဟာ
ကုိယးေနဟနးထာ့နဲ႔ ပုဵစဵသျငး်ပငးကုိ အာရုဵစုိကးေစလုိတဲံရညးရျယးခ္ကးေဆာငးပါတယး။

Medium Close-up Shot (MCU)

Medium Close Up ကေတာံ လူတစးေယာကးရဲ႕ေခါငး့ကေန ပုခုဵ့ေအာကးဘကးထိ (ရငးဘတး)
ကုိပုိငး့်ပီ့ရုိကးတဲံရုိကးခ္ကး်ဖစးပါတယး။ ဒီ Shot မြာေတာံ ကုိယးဟနးသျငး်ပငးထကးမ္ကးႏြာပုိငး့ကုိ
ပု်ိ မငးရတဲအ
ံ တျကစ
း ကာ့ေ်ပာတဲံ Dialouge နဲ႔ Emotion ကုိ အဓိကေဖား်ပလုိတဲံအခါအသုဵ့်ပဳေလံရြိပါတယး။
Close Up Shot (CU)
Close Up ကေတာံ Subject တစးခုကုိ အနီ့ကပးရုိကးကူ့တဲံရုိကးခ္ကးပါ။ Subject ဟာ Frame
တစးခုလုဵ့မြာအ်ပညးံ်ဖစးေနေအာငးရုိကးတဲံ Shot မ္ိဳ့ပါ။ လူအေနနဲ႔ဆုိရငး
မ္ကးႏြာတစးခုတညး့ကုိပဲရုိကး်ပတဲံရုိကးခ္ကးပါ။ လူမြာေတာံ Emotion ကုိအဓိက်ပတဲံရုိကးခ္ကးပါ။
အဓိက်ပသလုိတဲံအရာကုိပဲ အ်ပညးံရုိကးတာ်ဖစးပါတယး။ ဥပမာနာရီဆုိလညး့ နာရီတစးခုလုဵ့ကုိပဲ Frame
ထဲမြာအ်ပညးံ်ပတာမ္ိဳ့ပါ။ နာရီတငးထာ့တဲံစငးမပါပါဘူ့။ ခ္ိတးထာ့တဲံနဵရဵမပါပါဘူ့။

Extreme Close-up Shot (CU)

Close Up ကုိမြထပး်ပီ့ အၾကီ့ခ္ဲ႕်ပီ့ရုိကး်ပတဲံသေဘာပါပဲ။ Close Up မြာ လူမ္ကးႏြာတစးခုလုဵ့ကုိ အ်ပညးံရုိကး်ပီ့
Extreme Close up မြာေတာံ မ္ကးလုဵ့ကုိပဲရုိကး်ပတာမ္ိဳ့ ပါ့စပးကုိပဲအနီ့ကပးရုိကးတာမ္ိဳ့ပါ။ ပုိ်ပီ့ Specific
်ဖစး်ပီ့ အေသ့စိတး Detail ေလ့ေတျကုိ ရုိကး်ပတဲံအခါအသုဵ့်ပဳပါတယး။ ဒီ ECU အနီ့ကပး်ပထာ့တဲံ
အရာေတျမြာ အေသ့စိတးက္တဲံ Emotion ေတျ Information ေတျပါပါတယး။
ဒီ Shot Size ေတျကုိ Story အတျကးေရျ့ခ္ယးတဲံအခါ အေရ့ၾကီ့တာက Shot ေတျရဲ႕ေနာကးမြာအနကးရြိဖုိ႔ပါပဲ။
မလုိအပးပဲ Close Up ေတျ Extreme Close Up ေတျ်ပတာမ္ိဳ့ မလုပးမိဖုိ႔လဲအေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ်ပမယးံ Subject
Size ်ပီ့ေတာံ သူ႔ရဲ႕ Emotion ေတျ Meaning ေတျ အေပၚလုိကး်ပီ့်ပမယးSံ hot Size ကုိေရျ့ခ္ယးသငးံပါတယး။
ဥပမာအာ့်ဖငးံမ္ကးလုဵ့ကုိ ECU ရုိကး်ပရငး မ္ကးလုဵ့မြာ Feeling Mood တစးခုေပ့တာပါရပါမယး။ စသ်ဖငးံပါ။

အေ်ခခဵ Shot Size ေတျကုိ သိ်ပီ့ေနာကးပုိငး့မြာ ေနာကးထပးသိထာ့သငးံတဲံ Shot အမ္ိဳ့အစာ့၂မ္ိဳ့ရြိပါတယး။

ဒါေတျကေတာံ Shot တစးခုရ႕ဲ Size ကုိေ်ပာမယးံ အေၾကာငး့အရာေတျ မဟုတးပဲ
အေခၚအေွၚေတျသာ်ဖစးပါတယး။ အဲံဒါေတျကေတာံ
1. Establish Shot
2. Reaction Shot
3. Insert
4. Cut a way
5. Point of View စတာေတျ်ဖစးပါတယး။

Establish Shot
အေပၚမြာေရ့ခဲံတဲံအတုိငး့ Extreme Long Shot ေတျဟာ ေနရာအေနအထာ့ကုိ်ပတဲံ Shot
ေတျလုိ႔ေရ့ခဲံပါတယး။ ဒီအတုိငး့ပါပဲ ဒီလုိေနရာအေနအထာ့ေတျကုိ်ပတဲံ Shot ေတျကုိ Establish Shot
လုိ႔ေခၚပါတယး။ Establish Shot ေတျကုိ Scene တစးခုအစမြာ အ်မဲသုဵ့ေလံရြိ်ပီ့ဒီ Scene ်ဖစးတညးမယးံ
Location ကုိ မိတးဆကးဖုိ႔အတျကးအသုဵ့်ပဳပါတယး။ ဒီ Establish Shot ေတျဟာ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ Extreme
Long Shot , Long Shot ေတျ ်ဖစးတတးၾကေပမယးံ တစးခါတစးေလလဲတစး်ခာ့ Shot Size
ေတျ်ဖစးသျာ့ႏုိငးပါတယး။ ဥပမာအာ့်ဖငးံ Scene အကူ့အေ်ပာငး့မြာ Drip ပုလငး့ကုိၾကိဳ့တနး့လနး့နဲ႔
တစးစကးစကးက္ေနတာကုိ Close Up ရုိကး်ပလုိကးရငး ေဆ့ရုဵဆုိတာကုိ ေဆ့ရုဵၾကီ့တစးခုလုဵ့ပါေအာငး Long
Shot ၾကီ့နဲ႔ ရုိကးစရာမလုိပဲသိႏုိငးပါတယး။

Reaction Shot
Reaction Shot ဆုိတာကေတာံ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ Close Up တုိ႔ Medium Close Up တုိ႔်ဖစးၾကပါတယး။ ဒီ
Shot ေတျဟာ အေၾကာငး့အရာတစးခုခုအေပၚကုိ Subject ရဲ႕်ဖစးလာတဲံ Reaction ကုိ်ပပါတယး။ Reaction
Shot ေတျက သူတုိ႔ React လုပးတဲံ Shot ေတျေပၚ မူတညး်ပီ့အဓိပၸါယးအမ္ိဳ့မ္ိဳ့ကျ်ဲ ပာ့ႏုိငးပါတယး။
ဥပမာလူတစးေယာကးကေၾကာကးေနတဲံပုဵစဵကုိ်ပတဲံ reaction shot အေရြ႕မြာ ရဲေတျွငးလာတာကုိ်ပရငး
အဓိပၸါယးတစးမ္ိဳ့်ဖစးႏုိငးသလုိ လူသတးသမာ့ေတျွငးလာရငး ေနာကးအဓိပၸါယးတစးမ္ိဳ့်ဖစးသျာ့ႏုိငးပါတယး။
Insert & Cut a way shots
ေနာကးတစးခုကေတာံ Insert & Cut a way ပါ။ ဒီ Shot ေတျဟာေတာံ Editor ေတျအတျကး
အငးမတနးအေရ့ၾကီ့တဲံ Shot ေတျပါ။ Insert Shot ေတျဟာေတာံ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ Close Up ်ဖစးၾက်ပီ့
Detail ကုိ်ပတဲံ Shot ေတျ်ဖစးၾကပါတယး။ Insert Shot ေတျဟာ scene မြာပါ်ပီ့သာ့
်မငးေတျ႔်ပီ့သာ့ေတျပဲ်ဖစးပါတယး။ Cut a way shot ဆုိတာကေတာံ ဒီ Scene
အတျငး့မြာမ်မငးရေသ့တဲံအရာေတျကုိ ်ပတဲံ Shot ေတျ်ဖစးပါတယး။ Cut a way ဆုိတဲံ သူ႔နာမညးအတုိငး့ Cut
a way from the action ်ဖစးတဲံအတျကး လကးရြးိ်ဖစးပ္ကးေနတဲံအရာကေန Visual ပုိငး့အရ
အဆကးအစပးမရြိတဲံ Shot ေတျလဲ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ အ်မငးပုိငး့အဆကးစပးမရြိေပမယးံ
အနကးအရဆကးသျယးမႈရြိရပါတယး။ ဥပမာလူတစးေယာကး အေ်ပ့တစးပုိငး့နဲ႔ေလြ္ာကးလာတဲံ Shot ကုိ်ပ်ပီ့
်မိဳ႕လယးကနာရီစငးက နာရီလကးတဵသျာ့ေနတာကို်ပရငး ဒီ Shot Sequence ရဲ႕အဓိပၸါယးကုိ
အလုိလုိခဵစာ့မိၾကမြာပါ။ အခ္ိနးေၾကာငးံ်ဖစးေနတဲံ tension ကုိအလုိလုိခဵစာ့မိမြာပါ။
Point of View shots
POV Shot လုိ႔လဲေခၚၾကပါတယး။ Subject ရဲ႕ၾကညးံလုိကးတဲံအခ္ိနးမြာ သူ်မငးရတဲံအ်မငးကုိ်ပတဲံ Shot
်ဖစးပါတယး။ Subjective Camera လုိ႔လဲေခၚပါတယး။

Shot Size ေတျ အေခၚအေွၚေတျ အ်ပီ့မြာ ဆကးေရ့မြာက Angle ပါ။

Angle ကေတာံ အေ်ခခဵကုိ၁မ္ိဳ့ေလာကးပဲရြိပါမယး။ အဲံဒါေတျကေတာံ
1. Low Angle
2. High Angle
3. Eye Level
4. Dutch Angle တုိ႔ပဲ်ဖစးပါတယး။

Low Angle
Low Angle ကေတာံ ကငးမရာကို ေအာကးကေနပငးံရုိကးတဲံပုဵစဵပါ။ Subject ေတျကုိ
ေအာကးကေနပငးံရုိကးတဲံအခါ Subject ေတျဟာ သာမာနးထကးပုိၾကီ့သျာ့တဲံ ခဵစာ့ခ္ကးရရြိပါတယး။ အဲံဒီအခါ
ပုိ်ပီ့အာ့ေကာငး့ၾကီ့က္ယး်ပီ့ အႏုိငးရတဲံပုဵစဵကုိေဆာငးတဲံအေနအထာ့ကုိရရြိပါတယး။ ဒါဟာစစးပဲျၾကီ့ႏုိငးမြ
ၾကီ့ၾကီ့က္ယးက္ယး ခမး့ခမး့နာ့နာ့အႏုိငးရမြ်ပတာမ္ိဳ့မဟုတးပဲ Subject တစးခုရ႕ဲ အာ့ေကာငး့မႈကုိ
်ပခ္ငးတဲံအခါအသုဵ့်ပဳပါတယး။
High Angle
Low Angle ရဲ႕ေ်ပာငး့်ပနး်ဖစး်ပီ့ ကငးမရာကုိအေပၚက ်ပနးရုိကးတဲံပုဵစဵပါ။ အေပၚကရုိကးတဲံအခါ Subject ဟာ
နဂုိထကးပုိေသ့ငယးသျာ့်ပီ့ ေသ့သိမးမႈအရႈဵ့ခဵစာ့ခ္ကးကုိရရြိေစပါတယး။ ဒီ High Angle ကုိ Subject တစးခုရ႕ဲ
အာ့နညး့မႈကုိ်ပခ္ငးတဲံအခါအသုဵ့်ပဳပါတယး။
Eye Level
Eye Level ဆုိတာ အခုလူေတျသာမာနးအတုိငး့်မငးေတျ႕ရတဲံပုဵစဵအတုိငး့ ရြိတဲံ Angle ပါပဲ။ Angle
အရဘာခဵစာ့ခ္ကးမြ ေထာကးပဵံေပ့်ခငး့မရြိပဲ Netural လုိ႔သတးမြတးလုိ႔ရပါတယး။

Dutch Angle
Dutch Angle က ကငးမရာကုိေစာငး့်ပီ့ရုိကးတဲံ Angle ပါ။ Disorientation ်ဖစးတဲံခဵစာ့ခ္ကးကုိ ေပ့ႏုိငးပါတယး။
ေနာကး်ပီ့ဒီ Angle ကုိ Dead Angle လုိ႔လဲေခၚတတးၾကပါေသ့တယး။ ဒါကေတာံ ေသတဲံအခ္ိနးေတျမြာ
်ပတဲံအခါ အသုဵ့မ္ာ့တတးတဲံရႈေထာငးံလဲ်ဖစးလုိ႔ပါ။
Composition
Shot ေတျ Angle ေတျအ်ပီ့မြာေတာံ ေနာကးတစးခုကေတာံ Composition ပါ။ ကုိယးရုိကးလုိကးတဲံ Frame
အတျငး့မြာပါတဲံ Element ေတျကုိ ေနရာခ္ထာ့တဲံအရာလဲ်ဖစးပါတယး။ ရုပးရြငးဆုိတာ
အႏုပညာတစးခု်ဖစးတာေၾကာငးံ ဒီတုိငး့ Information ပါရုဵ ရုိကးလုိ႔မရပဲ Frame တုိငး့ Frame တုိငး့ဟာ
ပနး့ခ္ီကာ့လုိမ္ိဳ့ ဓါတးပုဵတစးပုဵလုိမ္ိဳ့ အႏုပညာေ်မာကးေနသငးံပါတယး။ ဒါမြလဲၾကညးံတဲံသူဟာ
ရုပရ
း င
ြ ဆ
း တ
ို ဲအ
ံ ရသာကုိ အ်ပညးအ
ံ ွခဵစာ့ရမြာ်ဖစးပါတယး။ ဒီအတျကးဓါတးးပုဵပနး့ခ္ီတုိ႔က Composition
နညး့လမး့မ္ာ့ကို သိထာ့သငးံပါတယး။ ပထမဆုဵ့တစးခုက Rule of Third ပါ။

Rule of Third ကေတာံေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့သိ်ပီ့သာ့ပါ။

Frame ကုိ တူညီတဲံမ္ဥး့ေၾကာငး့ႏြစးေၾကာငး့စီ ်ဖတးခ္လုိကး်ပီ့်ပခ္ငးတဲံ Subject ကုိ ဒီ Intersection ေတျမြာပဲ
ထာ့တဲံနညး့ပါ။
လူေတျရဲ႕မ္ကးလုဵ့ဟာ Frame တစးခုကုိ ၾကညးံလုိကးတာနဲ႔ ဒီေနရာေတျကုိ သတိ်ပဳမိတယးဆုိပါတယး။
ဒါံေၾကာငးံ Point of Focus ေတျကုိ ဒီေနရာေတျ ပုိ႔ေပ့လုိကးတဲံသေဘာပါ။

ေနာကးတစးခုကေတာံ Nose Room နဲ႔ Head Room ပါ။

လူတစးေယာကးကုိ Framing လုပးတဲံအခါ သူ႔မြာသူ Direction ရြိရပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔က ဒီ Direction
Space ကုိ ဖျငးံေပ့ထာ့ရပါတယး။ Nose Room ဆုိတာ Subject ရဲ႕ မ္ကးႏြာမူရာနဲ႔ Frame နဲ႔ၾကာ့
အကျာအေွ့ပါ။ Head Room ဆုိတာ Subject ရဲ႕ဦ့ေခါငး့နဲ႔ Frame ၾကာ့အကျာအေွ့ပါ။ Head Room
ကေတာံ Cinema Screen Ratio ေတျနဲ႔ ရုိကးၾကရငးေတာံ Head Room ရြဖ
ိ ခ
႔ို ကးပါတယး။ ဒါကေတာံ
Exception ပါ။
ေနာကးတစးခုကေတာံ Symmetry ပါ။ ဒီဟာကေတာံ ေတားေတားေလ့အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ Symmetry ဆုိတာ
နာ့ေထာငးလုိကးရငးေတာံ လျယးသလုိရြိပါတယး။ ဒါေပမယးံရုပးရြငးမြာတကယးထညးံသုဵ့ဖုိ႔ ခကးခဲပါတယး ။
်မငးတတးဖုိ႔လုိသလုိ တစးခါတစးေလၾကိဳတငး်ပငးဆငးတဲံ Pre Production မြာထဲက ်ပငးဆငးထာ့ရပါတယး။
Symmetry ရဲ႕ Meaning ကေတာံ အရာွထဳေတျကို တနး့စီစုစညး့ထာ့်ပီ့ ညီညာ စုစညး့တဲံ ခံစားခ်က္အာရုံ
တစးခုေပ့ႏုိငးတဲံအရာပါ။
ဒီလုိလုပးႏုိငးဖုိ႔ကေတာံ Artisitic Eye နဲ႔ Pre Production မြာ Pre Visualize လုပးထာ့ဖုိ႔ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
Symmetry ်ပီ့ရငး Asymmetry ဆုိတာရြိပါတယး။ သူကေတာံ ဟုိဘကးဒီဘကးမတူတာကုိ Asymmetry
လုိ႔ေခၚပါတယး။ Eg (2) ကပုဵလုိမ္ိဳ့ကုိ Asymmetry လုိ႔ေခၚပါတယး။
Symmetry မြာပုေ
ဵ ပၚမူတညး်ပီ့ ေခၚေွၚတဲံနာမညးေတျမတူပါဘူ့။ Axial Symmetry တုိ႔ Translatory တုိ႔
Rotational တုိ႔ဆုိ်ပီ့ေခၚဆုိပါတယး။ ဒီသုဵ့ခုကုိအေကာငး့ဆုဵ့ရြငး့်ပႏုိငးတဲံ Eg Photo ေလ့နဲ႔ရြငး့်ပပါမယး။

Axial နဲ႔ Reflection တူတူပါပဲ။ အေပၚကရဟတးယာဥးန႔ပ

ဲ ုဵဟာ Axial Symmetry ပါပဲ။ ဟုိဘကးဒီဘကး Mirror
ရုိကးထာ့သလုိတူညီတဲံပုဵမ္ိဳ့ပါ။
Rotational ဆုိတာက အလျယးေ်ပာရရငး ဟုိဘကးဒီဘကးေ်ပာငး့်ပနးလြနးထာ့သလုိပုဵမ္ိဳ့၊ Element ေတျကုိ
Rotate လုပးထာ့တာမ္ိဳ့ကိုေ်ပာတာပါ။ အထငးရြာ့ဆုဵ့ဥပမာကေတာံ Yin Yang Logo ပါ။

ရုပရ
း င
ြ ေ
း တျထဲမာြ ေတာံေတျ႕ရနညး့နညး့ရြာ့ပါတယး။

Translatory ကေတာံ ရြငး့ပါတယး။ အရာေတျကုိ Unity တစးခုအေနနဲR

႔ epetition လုပး်ပီ့တနး့စီထာ့တာပါ။
ဒီ Symmetry ကုိ အသုဵ့်ပဳစဥးမြာပဲ Line, Shape, Pattern, Texture စတဲံ Photographic Element ေတျကို
အမ္ာ့ၾကီ့ထညးံသျငး့သုဵ့စျသ
ဲ ျာ့လုိ႔ရပါတယး။

ေနာကးဆုဵ့တစးခုကေတာံ Triangular Composition လုိ႔ေခၚပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ Composition မြာ

Geometry Shape ေတျနဲ႔ Framing လုပးလုိ႔ရပါတယး။
Triangle Composition ဟာ ဘာအတျကးေကာငး့လဲဆုိေတာံပါတဲံ Subject ေတျကုိ
စုစညး့တဲံေနရာမြာအသုဵ့ွငးပါတယး။ Triangle Composition က Strong Unity ်ဖစးပါတယး။ Triangle
Composition နဲ႔ Subject ၀ခုၾကာ့က Relationship ကုိအာ့ေကာငး့စျာနဲ႔ ်ပလုိ႔ရပါတယး။ ေနာကး်ပီ့ Viewer
Focus ကုိ Control လုပးလုိ႔ရပါတယး။
ဒီ Composition အပုိငး့ေတျကုိ ေသခ္ာေလံလာခ္ငးရငးအေကာငး့ဆုဵ့နညး့လမး့က ရုပးရြငးမ္ာ့မ္ာ့ၾကညးံဖုိ႔ပါပဲ။
ရုပရ
း င
ြ မ
း ္ာ့မ္ာ့ၾကညး်ံ ပီ့သူတေ
႔ို တျသ့ဵု စျတ
ဲ ာေတျကို ေလံလာႏုင
ိ ပ
း ါတယး။ ေနာကး်ပီ့ကုယ
ိ ၾး ကိဳကးတဲံ Composition
ေတျ႔ရငး Screen Capture လုပး်ပီ့ Print ထုတးထာ့်ပီ့ Wall မြာ ကပးထာ့သငးံပါတယး။ ဒါဟာ Director of
Photography ေတျ ေပ့ေနၾက Advice ထဲမြာပါပါတယး။

Camera Movement
Shot နဲ႔ Angle, Composition အ်ပီ့မြာေတာံ ေနာကးတစးခုကေတာံ Camera Movement ပါ။ Camera
Movement ကေတာံ Shot ေတျ Angle ေတျထကးပုိ်ပီ့ Idea – Feeling – Mood ေတျကုိ
ဖနးတီ့ႏုိငးတဲံအရာပါ။ ဒါံေၾကာငးံ Camera Movement ကုိ Filmmaker ေတျအတျကး စိတးခဵစာ့ခ္ကးကုိ
ဖနးတီ့ဖို႔အေကာငး့ဆုဵ့ လကးနကးလုိ႔ေ်ပာၾကပါတယး။ Camera Movement ဟာ ရုိကးဖုိ႔တညးေဆာကးထာ့တဲံ
Frame တစးခုရ႕ဲ Space ကုိအေသမဟုတးပဲ အမ္ိဳ့မ္ိဳ့ေ်ပာငး့လဲ်ပီ့ ကုိယးေပ့ခ္ငးတဲံ Information ကုိ Control
လုပးထာ့ႏုိငးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံ Camera Movement တစးခုအတျငး့မြာ Composition
ဟာအေသ်ဖစးမြာမဟုတးပဲ ေ်ပာငး့လဲေနမြာပါ။ ေနာကး်ပီ့ Camera Movement ဟာ ၾကညးံရႈသူကို ကုိယးံ
Story ထဲကုိအလညးေခၚလာႏုိငးပါတယး။ ကုိယးံ Story ထဲမြာၾကညးံရႈသူဟာ Travel ်ဖစးေနသလုိ
ဖနးတီ့ေပ့ႏုိငးတဲံအရာပါ။
Camera Movement မြာႏြစမ
း ္ိဳ့ရြပ
ိ ါတယး။အဲဒ
ံ ါကေတာံ Motivated Camera Movement နဲ႔ Unmotivated
Camera Movement ပါ။

Motivated Camera Movement

Camera Movement ေတျဟာ Frame အတျငး့မြာရြိတဲံ Subject ရဲ႕ လႈပးရြာ့မႈကုိလုိကး်ပီ့ respond
လုပးတာပါ။ Subject လႈပးရြာ့မႈအတုိငး့ ေရျ႕လ္ာ့ေပ့တာမ္ိဳ့ပါ။ သရုပးေဆာငးလမး့ေလြ္ာကးတာကုိ Panning
လုိကးရုိကးတာမ္ိဳ့ေနာကးကေန Follow လုိကးရုိကးတာမ္ိဳ့စတဲံ Subject လႈပးရြာ့မႈေပၚကုိ လုိကး်ပီ့ Camera
ေရျ႕ေပ့တာမ္ိဳ့ပါ။ ေနာကး Frame အတျငး့မြာ Subject ကမတးတတးရပးလုိကးတာတုိ႔ပဲ်ဖစး်ဖစး
ထုိငးလုိကးတာပဲ်ဖစး်ဖစး Framing ေတျ Composition ေတျကုိ Camera Movement နဲ႔လုိကး်ပီ့
ခ္ိနးေပ့တာမ္ိဳ့စတဲံ Subject Movement ကုိလုိကး်ပီ့ Respond လုိကးလုပးတဲံ Camera Movement ကုိ
Motivated Camera Movement လုိ႔ေခၚပါတယး။ Camera လႈပ္ဖုိ႔ရာ Motivation တစ္ခုခုရွိေနတယ္လုိ႔
ေျပာတာပါ။ ဒါမ္ိဳ့က Common ပဲ်ဖစးတာေၾကာငးံ ေတားရုဵကေတာံသတိထာ့မိေလံေတာငးမရြိၾကပါဘူ့။
Unmotivated Camera Movement
ဒီ Movement ကေတာံ Subject Movement ေၾကာငးံ Camera ေရျ႕တာမဟုတးပဲ တစးစုဵတစးခုကုိ
ဒါမြမဟုတးတစးစုဵတစးခုကေန တစးစုဵတစးစုဵတစးခုကုိ Emphasis လုပးဖုိ႔ Movement လုပးတာမ္ိဳ့ပါ။
ဥပမာအာ့်ဖငးံလူအုပးစုၾကီ့ကေန လူတစးေယာကးတညး့ဆီ Camera ေရျ႕လ္ာ့သျာ့တာမ္ိဳ့၊
တစးေယာကးေယာကးရဲ႕ကုိငးလာတဲံလကးနကးစတဲံ ကုိယး Emphasis လုပးခ္ငးတဲံအရာကုိ Camera Movement
နဲ႔်ပတာမ္ိဳ့ေတျပါ။ အေတျ႕ရအမ္ာ့ဆုဵ့ Movement တစးခုကေတာံ လူတစးေယာကးဆီကုိ Camera ွငးသျာ့တဲံ
Dolly Shot ပါ။ အထူ့သ်ဖငးံဒီ Character ရဲ႕ Emotion, အေရ့ပါမႈစတာေတျကုိ ပုိ်ပီ့အာ့ေကာငး့လာေအာငး
လုပးေပ့တဲံအရာေတျပါ။ ဒီလုိလုပး်ခငး့အာ့်ဖငးံ ကၽျနးေတားတုိ႔ဟာပရိတးသတးရဲ႕
စိတးကုိပုိပုိဆယ
ျဲ ူလာတဲံသေဘာပါပဲ။ Motivation ကုိ တ်ဖညး့်ဖညး့်မငးံလာေအာငး လုပးတဲံပုဵစဵပါပဲ။ Wide Shot
မြာ လူအုပးစုၾကီ့်ပ Second Cut မြာ Close Up ်ဖစးသျာ့်ပီ့ ကုိယး်ပခ္ငးတဲံ Character
ကုိတနး့်ပလုိကးတာထကး Wide Shot ကေန Camera Movement နဲ႔ တ်ဖညး့်ဖညး့ွငးသျာ့်ပီ့်ပခ္ငးတဲံ
Character ဆီ Camera Movement နဲ႔သျာ့တာ ပုိအာ့ေကာငး့်ပီ့ Motivation ကုိပုိ်ပီ့ Supporting
်ဖစးပါတယး။ ဒီ Unmotivated Camera movement မြာ ႏြစးမ္ိဳ့ထပး်ပီ့ချလ
ဲ ို႔ရပါတယး။ အဲံဒါကေတာံ Logical နဲ႕
Unlogical ပါ။ Logical ဆုိတာဒီ Movement ဟာ ပရိတးသတးရဲ႕စိတးွငးစာ့မႈအရြိနးကုိ
တ်ဖညး့်ဖညး့်မြငးံတာမ္ိဳ့ကုိ ေ်ပာတာပါ။ အေပၚက ေ်ပာထာ့တဲံဥပမာေတျအာ့လဵု့ဟာ Logical ေတျပါ။
ေရျ႕လ္ာ့မႈတုိငး့ဟာ Emotion ေတျ Logical Impact ေတျရြိတာမ္ိဳ့ေတျပါ။ ်မငးခံဖ
ဲ ူ့တဲံ
ရုပရ
း င
ြ ဇ
း ာတးကျကတ
း စးခမ
ု ာြ ဆုရ
ိ ငး အသတးခရ
ဵ မယးသ
ံ က
ူ သူ႕အိမမ
း ာြ ပါ။ လူသတးသမာ့က သူေ
႔ နာကးကေန
ေသနတးနဲ႔ခ္ိနးလုိကးပါတယး။ အသတးခဵရမယးံသူက ေအ့ေအ့ေဆ့ေဆ့ပဲေရြ႕ကုိၾကညးံေနပါတယး။
ေသနတးကေန Panning သျာ့လိုကးတာ ေရြ႕ကုိၾကညးံေနတဲံလူ Panning
ကမရပးပေ
ဲ ရြ႕ကိုဆကးသျာ့်ပီ့နဵရဵမြာရပးသျာ့ပါတယး။ နဵရဵကအ်ဖဴၾကီ့ပါ။ ်ပီ့မြေသနတးသဵ Bang ဆုိ ထျကးလာ်ပီ့
နဵရဵအ်ဖဴမြာေသျ့နီနီေတျလာစငးပါတယး။ Panning ရုိ့ရုိ့ေလ့တစးခုအတျငး့မြာပဲ်ပခ္ငးတာကုိ Movement ကုိ
Smart က္စျာ သုဵ့ထာ့တာေတျ႕ရပါတယး။ ဒါမ္ိဳ့ေတျကုိ Logical လုိ႕ေခၚပါတယး။ Unlogical ကေတာံ Camera
ကုိဘာရညးရျယးခ္ကးမြမပါပဲ ေရျ႕တာကုိေ်ပာတာပါ။ ဒါမ္ိဳ့ေတျကုိ Amateur Filmmaker တုိ႔ရဲ႕ Work ေတျမြာ
ေတျ႕ႏိုငးပါတယး။ Camera ကုိ Still ထာ့ထာ့တာပ္ငး့ဖုိ႔ေကာငး့တယးဆုိတဲံ
အေၾကာငး့်ပခ္ကးေတျနဲ႔လုပးၾကတာပါ။ ဒီလုိ Movement မ္ိဳ့ဟာ ၾကညးံသူဘကးက ဘာမြမသိလုိကးတာနဲ႔
အေႏြာကးအယြကး်ဖစးတာႏြစးမ္ိဳ့ပဲ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ ဒါေၾကာငးံ Camera Movement လုပးမယးဆုိရငး Motivation
က ဘာလဲ။ Unmotivated ဆုိရငး ဘာေၾကာငးံ Movement လုပးတာလဲ။ Logical ်ဖစးရ႕ဲ လာ့
စဥး့စာ့ၾကရမြာ်ဖစးပါတယး။
ဆုိေတာံ ဒီ Motivated ေတျ Unmotivated ေတျကေန ဘာေတျရလာႏုိငးလဲဆုိရငး Camera
Movement ေတျဟာ ကၽျနးေတားတုိ႔ Screen မြာမ်မငးရေသ့တဲံ Off Screen Space လုိ႔ေခၚတဲံ Space
ေတျကုိတ်ဖညး့်ဖညး့ေဖားႏုိငးပါတယး။ ဒါဟာလဲ Filmmaking မြာ အေရ့ၾကီ့တဲံအခ္ကးတစးခု်ဖစးပါတယး။
ဒီနညး့လမး့အာ့်ဖငးံ ၾကညးံရႈသူပရိတးသတးရဲ႕ အာရုဵကုိ Direct လုပးႏုိငးပါတယး။ Frame အတျငး့မြာ်ပသရမယးံ
Space ေတျကုိလဲ ရညးရျယးခ္ကးရြိရြိထိနး့သိမး့ထာ့်ပီ့ Reveal & Conceal လုိ႔ေခၚတဲံ
ေဖား်ပ်ခငး့နဲဖ
႔ ့ဵု ကျယ်း ခငး့ေတျကလ
ို ပ
ု ႏ
း င
ို ပ
း ါတယး။ ဒါေတျက အခုလစ
ို ာဖတးရန
ဵု ဲမ
႔ ရပဲ
ရုပရ
း င
ြ ေ
း တျထဲမာြ သူတသ
႔ို ့ဵု ၾကတဲံ Camera Movement ေတျကုိ်မငးေအာငး လုိကးၾကညးံ်ပီ့ သူတုိ႔ Camera
Movement ေတျကေပ့တဲံ Emotion ေတျ Effect ေတျကုိလုိကးေလံလာရပါမယး။ Camera Movement ဟာ
FilmLanguage မြာ Idea, Information နဲ႔ Feeling Mood ေတျကုိ ေပ့ႏုိငးတဲံ
ထိေရာကးမႈအရြိဆုဵ့နညး့လမး့ေတျပါ။ Camera Movement ရယး လူေတျရဲ႕ Movement ေတျရယး
အကုနးလုဵ့ကုိ Scene တစးခုအတျငး့မြာေနရာခ္ထာ့တာကုိ Blocking လုိ႔ေခၚပါတယး။

Shot Size ေတျ Angle ေတျနဲ႔ Subject နဲ႔ Camera Relation ေတျဟာ Camera Movement အတျငး့မြာ
ေ်ပာငး့လဲႏုိငးပါတယး။ Camera Movement အမ္ိဳ့အစာ့ေတျကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ေရျ႕လ္ာ့ပုဵနဲ႔အသုဵ့်ပဳတဲံ Equipment
ေတျကို မူတညး်ပီ့ချဲ်ခာ့ထာ့ပါတယး။
အေ်ခခဵ Camera Movement ေတျကေတာံ
1. Pan
2. Tilt
3. Boom
4. Tracking (Dolly)
5. Stablizer စတာေတျ်ဖစးပါတယး။

Pan
Camera Panning ဆုိတာကေတာံ Camera ကုိ Tripod ေပၚကေနပဲ Point တစးခုကေနတစးခုကို Rotate
လုပးတာကုိေ်ပာတာပါ။ Camera ရဲ႕ အေ်ခေနရာဟာေ်ပာငး့လဲ်ခငး့မရြိပဲ Fixed point
ကေနပဲေရျ႕လ္ာ့တဲံသေဘာပါ။ ဘယးညာေရျ႕လ္ာ့တာကုိ လုိကး်ပီ့ Pan Left Pan Right ဆုိ်ပီ့ေခၚၾကပါတယး။
Pan က အနီ့စပးဆုဵ့ေ်ပာရရငး လူဦ့ေခါငး့ေရျ႕လ္ာ့တာနဲ႔တူပါတယး။ ဒီ Pan Move ကုိ
်ဖတးသနး့သျာ့တဲံအရာေတျကုိ ရုိကးကူ့တာေတျ လြညးံၾကညးံလုိကးတဲံပုဵစဵရုိကးကူ့တာေတျ
စတာေတျမြာအသုဵ့မ္ာ့ၾကပါတယး။ Panning ဟာ Camera က Tripod ေပၚကေနပဲသျာ့တာ်ဖစးတဲံအတျကး
Movement က Rotation ပါပါတယး။ ်ပီ့ေတာံ Subject ေနာကးကုိလုိကးသျာ့လုုိ႔ရတဲံ Movement မ္ိဳ့မဟုတးပဲ
သူ႔မြာ End Point ကေသခ္ာရြိ်ပီ့သာ့ပဲ ်ဖစးပါတယး။ အေပၚကေရ့ထာ့သလုိပါပဲ ရုပးရြငးမ္ာ့မ္ာ့ၾကညးံ်ပီ့
၁ငး့တုိ႔ Panning ကုိ ဘယးအခ္ိနးမြာသုဵ့တယးဆုိတာကုိ မ္ာ့မ္ာ့ေလံလာၾကညးံမိဖုိ႔က Key Point ်ဖစးပါတယး။
Pan ကုိအေခၚအေွၚအာ့်ဖငးံ Pan Left , Pan Right လုိ႔ေခၚပါတယး။
Tilt
Tilt ဆုိတာကေတာံ Camera ကုိ tripod ေပၚကေနပဲ အေပၚေအာကးေရျ႕တဲံသေဘာပါ။ Pan လုိပါပဲ။ Camera
ရဲ႕အေ်ခေနရာဟာ ေ်ပာငး့လဲ်ခငး့မရြိပဲ Fixed point ကေနပဲ ေရျ႕လ္ာ့ပါတယး။ Tilt မြာေတာံ
အေပၚေအာကးကုိမူတညး်ပီ့ Tilt Up - Tilt Down လုိ႔ေခၚပါတယး။သူက Pan သေဘာတရာ့နဲ႔
ေတားေတားေလ့တူညီပါတယး။ Rotation Movement ပါပါတယး။ လူတစးေယာကးေမာံၾကညးံလုိကးတဲံအ်မငး
ေဆာငးပါတယး။ ၾကီ့မာ့တဲံအရာေတျကုိဘယးေလာကးၾကီ့မာ့ေၾကာငး့ကုိ Motivation ေကာငး့ေကာငး့နဲ႔
်ပသခ္ငးတဲံအခ္ိနးဆုိ တစး Frame ထဲ်ပသလုိကးတာမ္ိဳ့မဟုတးပဲ Subject ေအာကးေ်ခကေန
တ်ဖညး့်ဖညး့တတးသျာ့တဲံပုဵစဵန႔ဲ Tilt လုပးရငး ပုိ်ပီ့အာ့ေကာငး့တဲံ Shot တစးခုရရြိမြာ်ဖစးပါတယး။
Boom (or) Pedestal
Camera ကုိယးတုိငးအေပၚေအာကး Space အတျငး့မြာ ေရျ႕လ္ာ့တာကုိေ်ပာတာပါ။ Camera အေ်ခက Fixed
Point မဟုတးပဲ Camera ရဲ႕အေ်ခကေန တစးခါတညး့အေပၚေအာကးေရျ႕တာပါ။ Crane / Jib စတဲံ tools
ေတျနဲ႔ဖနးတီ့ရတဲံ movement ပါ။ ရုတးတရကးၾကညးံရငးေတာံ Tilt နဲ႔ဆငးတူေနသေယာငးရြိပါတယး။ ဒါေပမယးံ
ဒီ Boom (or) Pedestal ကေတာံ Rotation အတုိငး့သျာ့တာမဟုတးပဲ Camera ရဲ႕ Base Plate ကေန
အေပၚေအာကးတတးတာပါ။ ဆုိေတာံ ဥပမာဆုိရရငးတုိကးတစးလုဵ့ကုိၾကီ့မာ့တာကုိ Tilt နဲ႔်ပရငး tilt up
သျာ့်ပီ့်ပလုိ႔ရေပမယးံ Boom နဲ႔်ပမယးဆုိဒီတုိကးအ်မငးံေလာကးရြးိတဲံ Jib ရြိမြပ်ဲ ဖစးပါမယး။ ေ်ပာခ္ငးတာကေတာံ
သူတုိ႔ႏြစးခုဟာၾကညးံရငးတူသလုိလုိထငးရေပမယးံ လုဵ့ွကုိ Different Usages ပါ။ တစးခါတစးေလေတာံ Tilt
သုဵ့သုဵ့ Boom သုဵ့သုဵ့မသိသာတာမ္ိဳ့လဲ ရြိႏုိငးပါတယး။ ဒါကေတာံ Small Movement ေတျအတျကးပါ။ Boom
ကုိ်မငးဖူ့ေနၾက်ဖစးႏုိငးတဲံ ဥပမာေလ့ေတျနဲ႔ေ်ပာရရငး Car ွငးလာ်ပီ့ Car ေပၚကေန Subject ဆငး့လာတာကုိ
Boom Up ်ဖစးတဲံ တဵခါ့ပျငးံ်ပီ့ေ်ခေထာကးကေနအေပၚကုိတတးလာတာမ္ိဳ့ (or) Car
ွငးလာတာကုိပဲအေပၚကေန ကာ့အရပး ကာ့ဘီ့ဆီ Camera Movement အေရာကးစသ်ဖငးံ Boom Up –
Boom Down လုပးတာမ္ိဳ့ေတျေတျ႕ဖူ့မြာပါ။ ေနာကး Location ်ပ Shot ေတျမြာ Sign Board ေတျကေန
Boom Down လုပးလာတာမ္ိဳ့ေတ ျအမ္ာ့ၾကီ့ေတျ႕ဖူ့မြာပါ။ ဒါကေတာံBoom (or) Pedestal ပါ။
အေပၚကေနေအာကးကုိ ဆငး့တာနဲ႔ Tilt သျာ့သလုိအေပၚကုိ ၾကညးံတဲံပုဵစဵေတျဟာ လုဵ့ွကုိ Different Feeling
်ဖစးပါတယး။
Tracking (Dolly)
Camera ရဲ႕ Position ကပါ ေရျ႕လ္ာ့ေနတဲံအရာတစးခုခုနဲ႔ အတူလုိကးပါသျာ့်ပီ့ ရုိကးတဲံ Movement ပါ။ ဒီ
Movement အတျကး Dolly တုိ႔ Slider တုိ႔စတဲံ Tools ေတျအသုဵ့်ပဳၾကပါတယး။ Subject
ဆီကုိတညးံတညးံကေန နီ့ကပးလာတာ ဒါမြမဟုတးေွ့ကျာသျာ့တဲံ Movement ကုိ Dolly In – Dolly Out
စသ်ဖငးံေခၚၾက်ပီ့ Camera ကုိ ေဘ့တုိကးေရျ႕တာကုိေတာံ ဘယးညာလုိကး်ပီ့ Track Left - Track Right
လုိ႔ေခၚပါတယး။ Tracking က Emotional Effect ေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့အတျကး သုဵ့လုိ႔ရတဲံအရာပါ။ Subject
တစးခုေနာကးကုိ လုိကးသျာ့တာမ္ိဳ့လဲ လုပးလုိ႔ရပါတယး။ ဒါဟာ ကၽျနးေတားအေပၚမြာေရ့ခဲံတဲံ Viewer ကုိ
ကုိယး်ပေနတဲံ Story ထဲကုိ Journey Through ်ဖစးေစတဲံအရာပါ။ ေနာကး်ပီ့ Reveal & Conceal
လုပးတဲံအခ္ိနးမြာလဲ ေတားေတားအာ့ေကာငး့တဲံ Effect ကုိေပ့ပါတယး။ ဒီ Movement ကေတာံ
ရုပရ
း င
ြ ေ
း တားေတားမ္ာ့မ္ာ့မြာ ေတျ႕ရမ္ာ့ပါတယး။ မလုအ
ိ ပးပဲဒီ Movement ေတျကုိ
အမ္ာ့ၾကီ့မသုဵ့ဖုိ႔ေတာံလုိအပးပါတယး။ ဘယးညာသျာ့လုိ႔ ရသလုိေရြ႕ေနာကးလဲသျာ့လုိ႔ရပါတယး။ ဒါေၾကာငးံ
Dolly In – Dolly Out – Track Left – Track Right ဆုိ်ပီ့ေခၚၾကပါတယး။
Stabilizer - Stedicam

ပုမ
ဵ ာြ ေတျ႕ရတဲအ
ံ တုင
ိ ့း Camera ကုိ Weight Balance လုပးထာ့တဲံ လႈပးရြာ့လုိ႔ရတဲံ spring-loaded arm
ေပၚမြာတငးထာ့ပါတယး။ ဒီ Arm က Pan , Camera ကုိ Up Down လုပးလုိ႔ရပါတယး။ Result ကေတာံ
Camera ကုိလမး့ေလြ္ာကး်ပီ့ပဲ်ဖစး်ဖစးေ်ပ့်ပီ့ပဲ်ဖစး်ဖစး ေနာကးဆုဵ့ေလြခါ့ေတျပဲတတးတတး
လႈပးရြာ့မႈေတျကုိေခ္ာေမျ႔ေနေစတာပါ။ Stedicam လုိ႔ေခၚၾက်ပီ့ဒီ Movement ဟာအေပၚကေရ့ခဲံတဲံ Tracking
Shot ေတျကုိဖနးတီ့ႏုိငးပါတယး။

Dolly အေနနဲ႔ဆုိ အရြညးၾကီ့လုပးလုိ႔မရ ခုနးပ္ဵေ်ပ့လႊာ့လုိ႔မရ

ေလြခါ့ေတျ်ဖတးလုိ႔မရတဲံအေနအထာ့ေတျအတျကး Stedicam ကုိသုဵ့ႏုိငးပါတယး။
သူကေတာံနညး့ပညာနဲ႔နညး့လမး့ကုိ ပုိ်ပီ့အာ့သာတဲံ Movement တစးခုပါ။ Stedicam သုဵ့စျဖ
ဲ ုိ႔က
ၾကိဳတငးေလံက္ငးံမႈနဲ႔ Tools ကၽျမး့က္ငးမႈတုိ႔ကအေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ဒါေပမယးံအခုေနာကးပုိငး့မြာဆုိ
နညး့ပညာတုိ့တတးမႈန႔ဲ Ronin လုိမ္ိဳ့ သုဵ့စျရ
ဲ ပုိမုိလျယးကူတ3
ဲံ axis stabilizer ေတျလဲရြိေနပါ်ပီ။
 Cinematography (Lighting)
Cinematography မြာေနာကးထပးအေရ့ၾကီ့တဲံအပုိငး့တစးခုကုိေရာကးလာပါ်ပီ။
အဲံဒါကေတာံ Lighting ပဲ်ဖစးပါတယး။

ကၽျနးေတားတုိ႔ ရုပးရြငးဖနးတီ့သူွါသနာရြငးအခ္ိနးမြာ ေၾကာကးဖုိ႔အေကာငး့ဆုဵ့နဲ႔အစုိ့ရိမးအ်ဖစးၾကဆုဵ့က Lighting

လုိ႔ဆုိၾကပါတယး။ ကၽျနးေတားံအတျကးဆုိရငးလညး့ မြနးခဲံပါတယး။
Lighting ရယးလုိ႔ေ်ပာလုိကးရငး ပထမဆုဵ့ Equipment ေတျအေၾကာငး့ ေနာကး်ပီ့ Color Temperature ေတျ
အဲံဒီေနာကးမြာ အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့ကေတာံ Where to put the light ဆုိတဲံ Light ကုိ
ဘယးေနရာမြာထာ့ၾကမြာလဲဆုိတာေတျလဲ ရြိပါတယး။ ဒီထကး Advance ်ဖစးလာရငးေတာံ Lighting Ratio ေတျ
Light Meter သုဵ့်ပီ့ Lighting နဲ႔ Camera Exposure တျကးခ္ကးတာေတျအထိ ပါပါတယး။
ဒီအတုိငး့ေတျ့လုိကးရငးေတာံ ရႈပးေထျ့ႏုိငးေပမယးံ သူ႔အပုိငး့လုိကးအပုိငး့လုိကးချဲ်ခာ့်ပီ့
အေ်ခခဵေတျေသခ္ာေလံလာမယးဆုိရငး ေသခ္ာနာ့လညးသျာ့မြာပါ။

ပထမဆုဵ့ Lighting မြာချဲ်ခာ့သိရမယးံအပုိငး့ေတျကုိေရ့ပါမယး။

နဵပါတး (ှ) အေ်ခခဵကေတာံ Why Light ဆုိတဲံ ရုပးရြငးမြာဘာေၾကာငးံ
အလငး့ထပးေပ့ရတယးဆုိတာသိရပါမယး။

နဵပါတး (ဿ) ကေတာံ Lighting Equipment ေတျအေၾကာငး့နဲ႔ ဒီ Equipment အသီ့သီ့ရဲ႕ထုတးလႊတးေပ့ႏုိငးတဲံ

Light Properties ေတျကုိသိရပါမယး။

ေနာကးColor Temperature ေတျအေၾကာငး့ေတျ အေၾကာငး့သိရပါမယး။ ဒီ Equipment

ေတျရဲ႕လြ္ပးစစးအသုဵ့်ပဳမႈေတျကုိသိထာ့ရပါမယး။
နဵပါတး (၀) ကေတာံ ဘယးလုိ Lighting ေပ့မြာလဲဆုိတာပါပဲ။ ဒီအတျကးလဲ Lighting Technique
ေတျကိုသိထာ့ရပါမယး။ ရုပးရြငးေတျမြာ သုဵ့ေလံသုဵ့ထရြိတဲံ Lighting Style ေတျကုိ
ေလံလာသိရြိထာ့သငးံပါတယး။
အခ္ဳပးေ်ပာရရငး Lighting ဘာလုိ႔ေပ့တယးဆုိတာ သိရမယး။ ်ပီ့ရငး Lighting ေတျရဲ႕ Effect ေတျကုိသိရမယး။
ဒီ Effect ေတျအတျကး ဘယးလုိ Equipment ေတျရြိတယးဆုိတာသိရမယး။ ဒါေတျအာ့လုဵ့သိ်ပီ့ခ္ိနးမြာ
လကးေတျ႕မြာတစးကယးတနး့ ဘယးလုိ Lighting ေပ့ရမလဲဆုိ်ပီ့သိရပါမယး။

အခုဆကး်ပီ့တစးခ္ကးခ္ငး့ဆီရြငး့်ပပါမယး။
Why do we light?
ပထမဆုဵ့ကၽျနးေတားတုိ႔ ရုပးရြငးမြာ ဘာလုိ႔ Lighting ေပ့ရတာလဲဆုိတာ ေရ့ပါမယး။ Camera Sensor
ဟာအလငး့ကုိ ပုဵရိပးအ်ဖစးေ်ပာငး့လဲေပ့တဲံအေၾကာငး့ကုိ ေရ့ခဲံ်ပီ့ပါ်ပီ။ ဒီ Sensor ဟာ လူမ္ကးလုဵ့ေလာကး
အလငး့သိႏႈနး့ Light Sensivity မေကာငး့ပါဘူ့။ ဒါံေၾကာငးC
ံ amera ကလုိအပးလာတဲံ
အလငး့ေရာငးကုိ်ဖညးံေပ့ႏုိငးဖုိ႔အတျကး ရုပးရြငးသုဵ့ Lighting ေတျထပးသုဵ့ရပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔အ်ပငးမြာ
အလျယးတကူ်မငးႏုိငးတဲံ အိမးသုဵ့မီ့လုဵ့ေတျေအာကးမြာ မ္ကးလုဵ့အေနနဲ႔ေကာငး့ေကာငး့မျနးမျနး်မငးႏုိငးေပမယးံ
Camera Sensor အေနနဲ႔က လူမ္ကးလုဵ့ေလာကးမ်မငးႏုိငးပါဘူ့။ ဒါံေၾကာငးံ Lighting ေတျထပးေပ့ရပါတယး။
Camera Sensor ကုိ အလငး့လုဵေလာကးစျာရရြိမြသာ Quality ေကာငး့မျနးတဲံ ရုပးထျကးေတျရရြိမြာ်ဖစးပါတယး။

ဒါံေၾကာငးံပထမဆုဵ့ ရညးရျယးခ္ကးကေတာံ Camera Sensor အတျကး လုဵေလာကးတဲံအလငး့ရရြိဖုိ႔

(To illuminate) ်ဖစးပါတယး။

ေနာကးတစးခ္ကးကေတာံ Camera ရဲ႕ Exposure Control ေတျ်ဖစးတဲံ Aperture, Shutter Speed, ISO စတဲံ
Setting ေတျနဲ႔ Exposure ခ္ိနးညိြရာမြာ Correct Exposure ရဖုိ႔ ရညးရယ
ျ းခ္ကးလဲ်ဖစးပါတယး။ Exposure
အခနး့မြာ ေရ့ခဲံ်ပီ့်ဖစးတဲံ Aperture ရဲ႕ Effect ်ဖစးတဲံ Depth of Field တုိ႔ Shutter Speed ရဲ႕ Effect ်ဖစးတဲံ
Motion တုိ႔လုိခ္ငးလုိ႔ဒီ Setting ေတျကုိခ္ိနးညိြတဲံအခါ အလငး့အေမြာငးေပၚ အက္ိဳ့သကးေရာကးမႈရြိတာကုိလဲ
ဖတးခဲံ်ပီ့်ဖစးပါတယး။ ဒီလုိသကးေရာကးမႈ်ဖစးတဲံအခ္ိနးမြာ လုိအပးလာတဲံအလငး့ေတျ ်ဖညးံဖုိ႔ရညးရျယးခ္ကးနဲ႔လဲ
Lighting ေပ့ပါတယး။

တတိယအခ္ကးကေတာံ To create depth ပါ။ ကၽျနးေတားတုိ႔ ရုပးရြငးဟာ 2D Screen မြာ်ပနး်မငးရတာပါ။

ဒါံေၾကာငးံ ပုဵရိပးေတျကုိ ဒီ 2D space မြာကိုပဲ ရုပးပုဵေတျကFို lat ်ဖစးမေနပဲ Depth တစးခုရြိေနရနးအတျကး
Lighting ေပ့ရပါတယး။ ရုပးလုဵ့ၾကျတဲံပုဵရိပးတစးခု်ဖစးဖုိ႔အတျကး Light & Shadow ဟာအခ္ိဳ့အဆ
မြနးကနးစာျ ရြိရပါတယး။ ဒီအတျကး Lighting နဲ႔ ဖနးတီ့ယူရပါတယး။ Subject နဲ႔ Background ကုိက်ျဲ ပာ့်ပီ့
Subject ရဲ႕ရုပးလုဵ့ေပၚမႈအတျကးကုိလဲ Lighting နဲ႔ပဲဖနးတီ့ယူရပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံ တတိယအခ္ကးကေတာံ To
create depth ပါ။
ေနာကးဆုဵ့အခ္ကးကေတာံ Film ရဲ႕ Theme အလုိကးကုိ လုိအပးတဲံ Mood ရဖု႔ိ Lighting ေပ့တာပါ။
Suspense ဇာတးွငးခနး့ေတျမြာ ရြိေနမယးံ Lighting နဲ႔ Romance ဇာတးွငးခနး့မြာရြိတဲံ Lighting
အေနအထာ့မတူႏုိငးပါ။ သူ႔သကးဆုိငးရာ ဇာတးွငးခနး့ရဲ႕ Mood ကုိအေထာကးအပဵံေပ့ႏုိငးဖုိ႔ Lighting
ေပ့ရပါတယး။
အခ္ဳပး်ပနးေရ့ရငး Why do we light မြာအခ္ကးေလ့ခ္ကးရြိပါတယး။
နဵပါတးှ - Camera က ်မငးႏုိငးတဲံအလငး့ပမာဏရဖုိ႔ Lighting ေပ့ပါတယး။
နဵပါတးဿ - Camera Exposure နဲ႔ သကးဆုိငးရာလုိခ္ငးတဲံ Effect ေတျရဖုိ႔ Setting ေတျခ္ိနးညိြတဲံအခါ Correct
Exposure ်ဖစးဖုိ႔ Exposure Setting နဲ႔ အ်ပငး Lighting တုိ႔တူတူ ခ္ိနးညိြသုဵ့စျရ
ဲ ပါတယး။
နဵပါတး၀ - ပုရ
ဵ ပ
ိ ေ
း တျကို ရုပလ
း ့ဵု ၾကျလာေအာငးအလငး့ေပ့ရပါတယး။ To create depth ပါ
နဵပါတး၁ - ရုပရ
း င
ြ ဇ
း ာတးွငးခနး့အတျကး လုိကးဖကးတဲံ Mood ကုိဖနးတီ့ဖုိ႔အတျကး Lighting ေပ့ရပါတယး။

Film Lighting မြာ Why do we light? ကုိ သိ်ပီ့ခ္ိနးမြာ ဆကးေရ့မြာကေတာံ Lighting Equipment
အေၾကာငး့ေတျပါ။ Lighting Equipment ဟာလဲ ဒီရုိကးကူ့ေရ့ပုိငး့ကုိ စစခ္ငး့ထိေတျ႔ခ္ိနးမြာ ေတားေတားေလ့
အခကးအခဲေတျ႕တဲံအပုိငး့တစးမ္ိဳ့ပါ။ Lighting Rent လုပးတဲံေနရာမြာ
ဘာယူၾကမြာလဲဆုိဘာလုပးရမယးမြနး့မသိ ေၾကာငးေတာငးေတာငး ်ဖစးတတးၾကပါတယး။ ေနာကးဆုဵ့်မငးေနၾက
LED panel lighting ေတျနဲ႔ပဲ အဆုဵ့သတးကုနးပါတယး။ တစးကယးတနး့ ကုိယးရုိကးတဲံအေနအထာ့မြာ
လုိအပးတာနဲ႔မကုိကးတဲံအခါမြာ ရေအာငးရုိကးဖုိ႔ပဲ အတငး့လုပးယူရငး့ ေတားေတားေလ့
အဆငးမေ်ပ်ဖစးသျာ့တတးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံမ္ာ့်ပာ့လြတဲံ Equipment ေတျကုိမေလံလာခငးမြာသိထာ့ရမယးံ
အေၾကာငး့အရာရြိပါတယး။ အဲံဒါကေတာံ Qualities of Light အေၾကာငး့ပါ။

Qualities of Light
Light ရဲ႕ Quality ဆုိတဲံအလငး့ရဲ႕အရညးအေသျ့မြာ အပုိငး့ႏြစးမ္ိဳ့ချဲလုိ႔ရပါတယး။ ပထမဆုဵ့တစးခုကေတာံ
အလငး့ရဲ႕အေရာငးပါ။ Color of Light ပါ။

ရုပရ
း င
ြ သ
း ့ဵု မီ့ေတျမာြ အေရာငးႏစ
ြ းမ္ိဳ့ရြပ
ိ ါတယး။ အဲဒ
ံ ါကေတာံ အလျယေ
း ်ပာရရငး အ်ဖဴေရာငးနဲအ
႔ ွါေရာငးပါ။
White Balance အခနး့မြာေရ့ခဲံတဲံ Color Temperature ေပၚမြာ ်ပနး်ပီ့အေ်ခခဵပါတယး။ Film Lighting
ေတျကုိေ်ပာၾကတဲံအခါမြာ အလျယးအေနနဲ႔အ်ဖဴအွါဆုိ်ပီ့ ေ်ပာတတးၾကပါတယး။ ကၽျနးေတားတုိ႔ကုိယးတုိငးလဲ
စတငးရုိကးကူ့ခ္ိနးကဆုိ အ်ဖဴအွါဘာယူမလဲဆုိရငး ဘာလုပးရမြနး့မသိ်ဖစးတတးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံ ဒီ Color of
light နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ Usage ေတျကုိသိရြိထာ့ရပါမယး။

အ်ဖဴေရာငး်ဖစးတဲံ Lighting ကုိေတာံ Day Light Balance လုိ႔ေခၚပါတယး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာံ အ်ဖဴေရာငးဟာ

White Balance အခနး့မြာ ေရ့ခဲံတဲံအတုိငး့ သူဟာ Day Light Color ်ဖစးလုိ႔ပါ။
ဆုိေတာံအ်ဖဴကုိဘယးအခ္ိနးမြာ သုဵ့ၾကမလဲဆုိ်ပီ့ရြိပါတယး။ ပထမဆုဵ့ရုိကးမယးံအခ္ိနးကုိေတျ့ရပါမယး။
အဲံဒီေနာကးမြာေတာံရုိကးကူ့မယးံေနရာပါ။ Outdoor မြာေန႔ခငး့ဘကးရက
ို က
း ့ူ မယးဆရ
ို ငး ေသခ္ာတာကေတာံ
မီ့အ်ဖဴ Daylight Balance ကုိပဲသုဵ့ရမြာပါ။ ဒါမြပအ
ဲ ်ပငးမြာတစးကယးရြိေနတဲံ Color temperature နဲ႔ Lighting
က ထျကးလာတဲံ Temperature က တူညီမြာပါ။ အဲံဒီအခါမြသာ Camera က White Balance ခ္ိနးညိြတဲံအခါ
တစးေ်ပ့ညီတညး့ရရြိမြပါ။ Outdoor တုိငး့ Daylight Balance Color ေတာံမဟုတးပဲ
ေန႔ရကးရဲ႕အခ္ိနးနဲ႔ရာသီဥတုေပၚကို မူတညးပါေသ့တယး။ Indoor မြာေရာ ဘယးအခ္ိနးမြာ Daylight Balance
ေတျသုဵ့မလဲဆုိတာလဲရြိပါတယး။ ဒါကေတာံ အ်ပငးဘကးကုိ်မငးေနရတဲံအေနအထာ့
(ဥပမာ်ပတငး့ေပါကးနာ့မြာရုိကးတဲံအေနအထာ့ေတျ) မြာဆုိ Daylight Balance Light ေတျသုဵ့ရပါမယး။
အ်ပငးကုိ်မငးရတာမ္ိဳ့မဟုတးပဲ အတျငး့ခနး့မြာမူရငး့ရြိေနတဲံ Light ေတျဟာ Daylight Balance
မီ့လုဵ့ေတျဆုိရငးလဲ သုဵ့လုိ႔ရပါတယး။ အဓိက Concept က Camera ကေန White Balance ခ္ိနးတဲံအခါ Shot
ထဲမြာမတူညီတဲံ Color Temperature ေတျပါလာရငး အထဲမြာပါလာတဲံအလငး့တစးခ္ိဳ႕ဟာ Color Cast
ေတျွငးကုနးမြာပါ။
Day Light ရဲ႕ Color Temperature ကေတာံ 5600K(Kelvin)်ဖစးပါတယး။
ေနာကးအွါေရာငး်ဖစးတဲံ Lighting ကေတာံ Tungsten Light လုိ႔ေခၚပါတယး။ဒီ Tungsten Lighting
ကုိအမ္ာ့အာ့်ဖငးံ Indoor ေတျမြာ အသုဵ့မ္ာ့ပါတယး။ အထူ့သ်ဖငးံမီ့အွါေတျဆငးထာ့တဲံ Indoor ေတျ
(အမ္ာ့အာ့်ဖငးံစာ့ေသာကးဆုိငးန႔ဲ decorated home ေတျဟာ မီ့အွါ်ပ်ပေလ့ေတျကို သုဵ့တတးပါတယး)
ဒီလုိေနရာေတျမြာ ရုိကးကူ့ၾကမယးဆုိရငး ေနရာမြာရြိ်ပီ့သာ့်ဖစးတဲံ ဒီမီ့ေရာငးေတျနဲ႔ Color Temperature
တူေစရနးအတျကး Tungsten Lighting ေတျကုိ သုဵ့ရပါတယး။ ဒါမြပဲ Camera ကေန White Balance
ကုိခ္ိနးဖုိ႔အတျကး အဆငးေ်ပမြာပါ။

Quality of Light မြာ Color of Light ်ပီ့ရငး ေနာကးတစးခုကေတာံ Size of Light ပါ။ Light Source
ရဲ႕အရျယးစာ့ပါ။ ဒီအရျယးအစာ့ေၾကာငးံ Hard Light နဲ႔ Soft Light ဆုိ်ပီ့ႏြစးမ္ိဳ့ချႏ
ဲ ုိငးပါတယး။ Light Source ရဲ႕
Size ေသ့ငယးရငး Hard Light ်ဖစးေစပါတယး။ Hard Light ်ဖစးရငး အလငး့ေၾကာငးံ ်ဖစးလာတဲံ Shadow
ေတျၾကမး့ပါတယး။ Highlight နဲ႔ Shadow ေတျဟာ Smooth gradient မ်ဖစးပါ။ Hard Edge Shadow
ကုိ်ဖစးေစပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံပုဵရိပးေတျဟာလဲ Contrast မ္ာ့တတးပါတယး။

Hard Light - Harsh Shadow

Light Source ရဲ႕ Size ၾကီ့မာ့တဲံအခါမြာေတာံ Soft Light ကုိ်ဖစးေစပါတယး။ Soft Light ဟာ Highlight
Shadow ေတျ Smooth ်ဖစး်ပီ့ အရိပးပင
ုိ း့ေတျဟာလဲေ်ပ်ပစးပါတယး။Soft Edge Shadow ကုိ်ဖစးေစပါတယး။
တစးခါတစးေလမြာ Shadow edge ကုိ လုဵ့ွမသိသာလုိကးတဲံအေ်ခအေနေတျလဲရြိပါတယး။ Soft Light မြာ
Contrast လဲနညး့ပါ့ပါတယး။

Soft Light - Soft Shadow

Soft Light Hard Light ေရျ့ခ္ယးမႈဟာ ဇာတးလမး့ရဲ႕ Storytelling Purpose ေပ့ကုိအဓိကမူတညးပါတယး။

ဒါေပမယးံလဲ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံေတာံ Soft Light Lighting မြာလူေတျဟာ ၾကညးံအေကာငး့ဆုဵ့ပါပဲ။
ေနာကးတစးခုကေတာံ ကၽျနးေတားတုိ႔လူမ္ကးလုဵ့ဟာ High Contrast ်ဖစးတဲံေနရာေတျကုိ အလိုလုိ Attention
ေရာကးတတးၾကပါတယး။ Hard Light အသုဵ့်ပဳရငး High Contrast သာ်ဖစးတာမုိ႔ မိမိလုိခ္ငးတဲံပုဵစဵကုိ
ေသခ္ာေတျ့်ပီ့မြသာ ဆုဵ့်ဖတးရပါမယး။ ေနာကးတစးခုက လူေတျကုိရုိကးကူ့တဲံအခ္ိနးမြာ Soft Light ဟာ
မ္ကးႏြာေပၚက အေရ့အေၾကာငး့နဲ႔အဖုအထစးေလ့မ္ာ့ကုိ ေ်ပ်ပစးသျာ့ေစပါတယး။ ဒါဟာ Shadow
ေ်ပ်ပစးမေ
ႈ ၾကာငး်ံ ဖစးတာပါ။ Hard Light မြာေတာံ Light ကအရမး့ Specific Focus ်ဖစးတာေၾကာငးံ ရုိကးေနစဥး
လႈပးရြာ့မႈကလဲ Soft Light လုိ freedom မ်ဖစးပါဘူ့။

Lighting Equipment ေတျမြာေတာံ Hard Light ကုိ်ဖစးေစတဲံ Lighting Equipment ေတျေရာ Soft Light
ကုိ်ဖစးေစတဲံ Lighting Equipment ေတျေရာရြိပါတယး။ Hard Light ကုိလဲ Diffuser စတဲံ Modifier
သုဵ့်ပီ့ေတာံလဲ Soft Light ဖနးတီ့ၾကပါတယး။

Hard light , Soft light ကုိဥပမာေပ့ရရငး အနီ့စပးဆုဵ့ ေကာငး့ကငးန႔ေ

ဲ ပ့လုိ႔ရပါတယး။ ေကာငး့ကငးမြာ
တိမးေတျမရြိပေ
ဲ နပဲရြိေနခ္ိနးမြာ ကၽျနးေတားတုိ႔မ္ကးႏြာမြာရြိတဲံအရိပးနဲ႔ေနကုိ တိမးေတျဖုဵ့ေနတဲံအခ္ိနးတိမးေပၚ
်ဖနး႔်ပီ့မြက္လာတဲံ lighting မြာ ်ဖစးတဲံအရိပးကုိ ၾကညးံ်ပီ့ေတာံ Hard Light-Soft Light ကုိေလံလာႏုိငးပါတယး။
ေနာကးဆုဵ့အပုိငး့်ဖစးတဲံဘယးလုိ Lighting ေပ့မြာလဲဆုိတာေရာကးလာပါ်ပီ။

အခုဆုိ Light ရဲ႕ Quality ေတျေရာ Lighting Equipment အေၾကာငး့ေတျပါသိရငးဘယးလုိ Lighting

ေပ့မလဲဆုိတာ လျယးကူသျာ့ေစပါ်ပီ။ အရငးဆုဵ့ Lighting အတျကး ေတျ့ပုဵေတျ့နညး့သုဵ့မ္ိဳ့ရြိပါတယး။
အဲံဒါေတျကေတာံ

(ှ) စမး့သပး်ပီ့်ပငးဆငးတာ

(ဿ) Routine ေတျအတုိငး့လုပးေဆာငးတာ

(၀) Lighting အေၾကာငး့ကုိေသခ္ာနာ့လညး်ပီ့တျကးခ္ကး်ပီ့ Set Up လုပးတာစတာေတျ်ဖစးပါတယး။

နဵပါတးှက အလျယးကူဆုဵ့နညး့လမး့ပါ။ Monitor ကုိၾကညးံ်ပီ့ လုိအပးတာေတျကုိ

တစး်ဖညး့်ဖညး့်ပငးဆငးသျာ့တာပါ။ ်ဖညးံစရာရြိတာ ထပး်ဖညးံမလုိအပးတဲံ Light Spill ေတျ်ဖစးေနရငး Block
လုပးစသ်ဖငးံ ကုိယးလုိခ္ငးတဲံပုဵစဵကုိေရာကးသျာ့ေအာငး်ပငးဆငးတာပါ။

နဵပါတးဿကေတာံ ရြိ်ပီ့သာ့ Lighting Routine ေတျအတုိငး့ လုပးေဆာငးသျာ့တာပါ။

ဥပမာေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့သိၾကတဲံ 3 point lighting တုိ႔လုိသတးမြတးထာ့တဲံ Pattern အတုိငး့ Key Fill Back
ဆုိ်ပီ့ေပ့လုိကးတာမ္ိဳ့ပါ။ ကုိယးထာ့ထာ့တဲံ Subject အေနအထာ့ကုိ ၾကညးံ်ပီ့ရြိ်ပီ့သာ့ Pattern ေတျအတုိငး့
လုပးေဆာငးတာပါ။ နဵပါတး ှေရာဿေရာ ဘယးလုိပဲ်ဖစး်ဖစး အေပၚကေရ့ခဲံတဲံ Equipment ေတျနဲ႔ သူတုိ႔ Quality
ေတျေတာံ နာ့လညးထာ့ဖုိ႔အေရ့ၾကီ့ပါတယး။

နဵပါတး၀ကေတာံ Creative Analysis လုပး်ပီ့ Light လုပးတဲံပုဵစဵပါ။ သူကေတာံပုိ်ပီ့ Advance ်ဖစးပါတယး။

ဒီေနရာမြာ ဒီ Light သုဵ့ရငး ဘာ်ဖစးလာမယးစသ်ဖငးံ Lighting ေတျ Behave လုပးပုဵကုိေသခ္ာနာ့လညး်ပီ့
်ပငးဆငးတျကးခ္ကး်ပီ့မြ Lighting ေပ့တာမ္ိဳ့ပါ။ ဒီအတျကးကေတာံ Lighting , Camera Exposure
ေတျေသခ္ာနာ့လညး်ပီ့ Lighting Ratio ေတျပါ တျကးခ္ကးႏုိငးရငး အဆငးေ်ပပါတယး။

ဒီအတျကးအေကာငး့ဆုဵ့ေသာ Learning ကေတာံ ရုပးရြငးေတျၾကညးံ်ပီ့ ၁ငး့တုိ႔ Lighting ေပ့တဲံပုဵစဵေတျ

သူတုိ႔ေတျရဲ႕ဘယးလုိ Lighting ေပ့မႈဟာဘယးလုိ effect ေတျ်ဖစးတယးဆုိတာ ေလံလာဖုိ႔ပါပဲ။
အေကာငး့ဆုဵ့နညး့လမး့ကေတာံ ရုပးရြငးၾကညးံေနရငး့ ေရ့မြတးထာ့စရာပါ ေဆာငးထာ့်ပီ့
အာ့လုဵ့ကုိမြတးသာ့်ပီ့ Analysis လုပးသငးံပါတယး။

Lighting လုပးတဲံေနရာမြာ မြာ့ယျငး့တယးဆုိတာထကး မသငးံေတားတဲံ Lighting လုိ႔ပဲေ်ပာလုိ႔ရတဲံ

အေနအထာ့ေတျရြိပါတယး။ အဲံဒါေတျကေတာံ Lighting ေတျသုဵ့ထာ့တာကုိ သိသာေနတာမ္ိဳ့ပါ။
တစးခုကေတာံအိမး Interior Scene ေတျပါ။ အရငးေခတးကဇာတးကာ့ေတျမြာ အိမး Interior Scene ေတျမြာ
ေန႔်ဖစး်ဖစးည်ဖစး်ဖစး တစးအမ
ိ လ
း ့ဵု ဟာ လငး့ထိနေ
း နတာေတျရ
႔ မြာပါ။ အခုေနာကးပင
ို ့း မြာေတာံ Lighting Control
ပုိေကာငး့လာ်ပီ့ Low Light Style ်ဖစးလာ်ပီ့ Realistic ပု်ိ ဖစးလာပါတယး။ အဲဒ
ံ အ
ီ ခါကၽျနေ
း တားတ႔ို
ၾကညးံရႈသူေတျအေနနဲ႔ သဘာွက္က္ခဵစာ့မိ်ပီ့ Lighting ေတျကုိ သျာ့သတိ်ပဳမိေနတာမ္ိဳ့ မ်ဖစးေတာံပါဘူ့။
ေကာင္းမြန္တဲ့ Lighting ဟာ သဘာွက္မႈကုိအာ့ေကာငး့ေစပါတယး။

ေနာကးတစးခုကေတာံ Lighting ဟာ ရုပးရြငးရဲ႕လကးရြိ်ဖစးပ္ကးေနတဲံ Mood နဲ႔ ကုိကးညီမႈမရြိတာမ္ိဳ့ပါ။

အေပၚမြာေရ့ခဲံသလုိမ္ိဳ့ Soft Light မြာဆုိရငး လူေတျဟာ လြ်ပီ့ၾကညးံေကာငး့တတးပါတယး။ ဒီလုိပဲ Lighting
ဟာ လူေတျကုိၾကညးံေကာငး့ေအာငး ရုပးဆုိ့ေအာငးေၾကာငးစရာေကာငး့ေအာငး စိတးွငးစာ့ဖျယးေကာငး့ေအာငး
လုပးႏုိငးပါတယး။ လြပ်ပီ့ခ္စးစရာေကာငး့ရမယးံ Romantic Scene မြာ Hard Light သုဵ့်ပီ့ High Contrast
်ဖစးေနရငးေတာံ ဒါဟာၾကညးံရႈသူရဲ႕ ခဵစာ့မႈကုိအေထာကးအပဵံမရတဲံအ်ပငး
အေႏြာကးအယြကး်ဖစးသျာ့ေစပါတယး။ (Generally ေ်ပာတာသာ်ဖစးပါတယး)
ေနာကးဆုဵ့တစးခုကေတာံ ရုိကးကူ့ေနတဲံ Production Tech နဲ႔ ကုိကးညီဖုိ႔ပါ။ Light ရဲ႕အရိပးထဲမြာ
ရုိကးေနတဲံလူေတျရဲ႕ Shadow ေတျ Camera Shadow ေတျပါလာတာမ္ိဳ့ သတိထာ့ရပါမယး။

Camera Shot Size, Angle ေတျ ေ်ပာငး့ခ္ိနးမြာလဲ Lighting Continuity ကုိကးညီဖုိ႔ပါ။ Wide Shot မြာ
Subject မြာ Back Light မပါပဲ Close Up ေရာကးမြ Back Light ေပၚလာတာမ္ိဳ့ေတျဆုိ Continuity
လျမ
ဲ ြာ့သျာ့ပါ်ပီ။ သရုပးေဆာငးေတျရ႕ဲ လႈပးရြာ့မႈေတျပါလာခဲံမယးဆုိရငးလဲ Light Source တစးခုတညး့နဲ႔
ေပ့ထာ့တာမ္ိဳ့ေရြာငးရပါတယး။ ဒီသရုပးေဆာငးဟာ Light နဲ႔နီ့လာေလသူ႔ Exposure ဟာ
ပုပ
ိ ်ို ပီ့မ္ာ့လာမြာ်ဖစးပါတယး။ သရုပေ
း ဆာငးေတျရ႕ဲ လႈပရ
း ာြ ့မႈေတျပါလာမယးဆရ
ို ငး Start Point နဲ႔ End Point
အတျကး Light Set Up လုပးတာမ္ိဳ့ Indoor ဆုိရငး Lighting Fixture ေတျ အစာ့ထုိ့တာမ္ိဳ့လုပးလုိ႔ရပါတယး။
ေနာကးဆုဵ့ေရျ႕လ္ာ့တဲံ သရုပးေဆာငးေရြ႕ကေန Lighting ကုိကုိငး်ပီ့လုိကးေပ့တာမ္ိဳ့လဲ လုပးလုိ႔ရပါတယး။
ဒါကေတာံကုိယးံ Production Tech ေတျအေပၚမူတညးပါတယး။

Lighting Routine

ဒါကေတာံ လုပးေလံလုပးထရြိတဲံ သတးမြတးထာ့ေသာ Lighting Pattern ေတျအေၾကာငး့်ဖစးသျာ့ပါ်ပီ။

ပထမဆုဵ့ေရ့မြာ 3 point lighting အေၾကာငး့ပါ။

3 point lighting

3 Point Lighting ဟာ ဓါတးပုဵေရာ ရုပးရြငးအတျကးပါ Standard လုိ်ဖစးေနပါ်ပီ။ ဒီ 3 point lighting

အစ်ပဳခဲံတာကေတာံ Theatre ကပဲ ်ဖစးပါတယး။ ဒီ Lighting ရဲ႕အဓိက ရညးရယ
ျ းကေတာံ Subject ကုိ
ရုပးလုဵ့ၾကျလာဖုိ႔ပဲ်ဖစးပါတယး။ အေပၚမြာေရ့ခဲံတဲံ To Create Depth ပဲ်ဖစးပါတယး။ Interview Lighting
ဆုိ်ပီ့ေတာံလဲ သတးမြတးထာ့ၾကပါတယး။

3 point lighting မြာစုစေ

ု ပါငး့မီ့ ၀ခုပါပါတယး။

ပထမဆုဵ့တစးခုကုိ Key Light လုိ႔ေခၚပါတယး။ သူကေတာံ အဓိကအလငး့ soruce ပဲ်ဖစးပါတယး။ Key Light
ေပ့လုိကးတဲံအခါတစးဖကးမြာ Shadow ေတျ်ဖစးလာမြာပါ။ ဒီ Shadow ကုိ ေနာကး Light တစးခုန႔ေ
ဲ ထာကး်ပီ့
အရိပးကုိေဖ္ာံေစပါတယး။ အဲံဒါကုိ Fill Light လုိ႔ေခၚပါတယး။ Fill Light ဟာ Key Light
ေလာကး်ပငး့အာ့မမ္ာ့ရပါဘူ့။ ေနာကးဆုဵ့တစးခုကေတာံ Subject ရဲ႕အေနာကးကေန်ပီ့
ဦ့ေခါငး့နဲ႔ပုခုဵ့ကုိအလငး့ေပ့ပါတယး။ ဒီအခါေက္ာဘကးကေန Highlight ်ဖစးသျာ့ေစ်ပီ့ Subject ကုိ
Background ကေန Seperate ်ဖစးသျာ့ေစပါတယး။ Back Light/Hair Light လုိ႔ေခၚၾကပါတယး။
4 point lighting

ဒါကေတာံ 3 point အတုိငး့ အကုနးေပ့်ပီ့ေနာကးမြာ တစးခုပုိလာတာပါ။ Subject အေနာကးမြာရြိေနတဲံ

Background ကုိပါ ေပ့တာပါ။ ဒါကေတာံ Optional ပါ။ ကုိယးံစိတးၾကိဳကးပါ။ ကၽျနးေတားံစိတးၾကိဳကးအရေတာံ
Background Light ကုိၾကိဳကးပါတယး။ Depth ကုိပုိၾကျသျာ့တယးလုိ႔ ခဵစာ့ရပါတယး။ဒီ Background ကုိေပ့တဲံ
Light မြာ Cookie လုိ႔ေခၚတဲံ Shape ဆျထ
ဲ ာ့တဲံ Card ေလ့ေတျခဵ်ပီ့ေတာံလဲ Shadow
ပုရ
ဵ ပ
ိ အ
း မ္ိဳ့မ္ိဴ့ပုေ
ဵ ဖားႏိုငပ
း ါတယး။
1 Key –2 Fill – 3 Hair –4 Background

4point lighting

ဒီ Pattern ေတျကုိ အေ်ခခဵယူ်ပီ့ ရႈပးေထျ့တဲံ Scene ေတျထိဒီပုဵစဵေတျနဲ႔ Light Setup လုပးလုိ႔ရပါတယး။

Lighting ဆုိတာက စာေတျ႕သိေနတာနဲ႔လကးေတျ႕ Scene ေပၚမြာၾကဵဳေတျ႔ရတာေတျက ကျာတတးတာမုိ႔လုိ႔
စမး့သပးၾကညးံတာအေကာငး့ဆုဵ့်ဖစးတယးလုိ႔ပဲ အၾကဵေပ့ခ္ငးပါတယး။ စာေတျ႔အေ်ခခဵသိထာ့ရငးလကးေတျ႕မြာ
Handle လုပးရတာပုိမုိလျယးကူသျာ့မြာပါ။ အခုကၽျနးေတားေရ့သျာ့သေလာကးဆုိ
အေ်ခခဵေလာကးေတာံကာမိေလာကးပါ်ပီ။ Lighting အခနး့ကေတာံဒီေလာကးပါပဲ။
 လကးေတျ႕ရုိကးကူ့်ခငး့
အခုဇာတးလမး့တညးေဆာကးပုဵေတျကေန ဇာတးညႊနး့ Storyboard, Camera ပုင
ိ ့း Lighting
ပုိငး့စသ်ဖငးံ ေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့ေရ့ခဲံပါတယး။ အခုအပုိငး့ကေတာံ
တစးကယးတနး့လကးေတျ႔ရုိကးၾကတဲံအခ္ိနးမြာ အဆငးံဆငးံေဆာငးရက
ျ းၾကတဲံအေနအထာ့ကုိဆကးေရ့ေပ့မြာပါ။
ဒီဟာက ကၽျနးေတားတုိ႔အခုမြစတငးေနဆဲအခ္ိနးမြာ ေတားေတားေလ့အခကးအခဲေတျ႔ပါတယး။
ဘယးနာ့မြာဘာသျာ့လုပးမရလဲမသိ်ဖစးတတးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံရုိကးကူ့ေရ့လုပးမယးဆုိ သူ႔ Process ေတျကုိ
ေသခ္ာသိဖုိ႔လုိပါတယး။

ပထမဆုဵ့အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့ကေတာံ အခ္ိနးပါ။ ရုိကးကူ့ေရ့တစးခုမြာ

ပုိကးဆဵေတျအမ္ာ့ၾကီ့ရငး့ထာ့ရပါတယး။ လူလုပးအာ့ေတျအမ္ာ့ၾကီ့ ရငး့ခဲံရပါတယး။
ဒါံေၾကာငးံေမြ္ားလငးံထာ့တဲံ Target Final Output ရလာဖုိ႔ အရာအာ့လုဵ့ သူ႔အခ္ိနးန႔သ
ဲ ူ Run
ေနဖုိ႔အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ဒီလုိသူ႔အခ္ိနးန႔သ
ဲ ူ Run ဖုိ႔ရာအေရ့ၾကီ့တဲံ Role တစးခုကေတာံ Producer ပါ။
ပုိကးဆဵထုတးေပ့တယးလုိ႔အမ္ာ့သိၾကတဲံ Producer မဟုတးပါဘူ့။ Logistic ေတျကုိတာွနးယူမယးံ Producer
ပါ။ Project အေသ့ဆုဵ့ စဥး့စာ့ရငးေတာငး ထမငး့စာ့ခ္ိနးဟာ ေခါငး့ခဲစရာ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ ကုိယးက Director
ဆုိပါစုိ႔။ ကုိယးရုိကးတဲံအခ္ိနးမြာ ရုိကးကူ့တာကိုပဲအာရုဵထာ့ရမြာပါ။ က္နးတဲံထမငး့စာ့ခ္ိနးေတျ ရုိကးကျငး့ေပၚမြာ
ေသာကးစရာေရ ရြငး့စရာပုိကးဆဵေတျ ဒါေတျကို စိတးထဲွငးလာရငး ကုိယးံ Creative ်ဖစးရမယးံအရာဟာ
အာ့နညး့သျာ့တတးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံဒီအရာေတျကုိကုိငးတျယးေပ့ဖုိ႔ လူတစးေယာကးကုိအ်ပီ့တုိငး
တာွနးေပ့ထာ့ရပါမယး။
(ဒီေနရာမြာေရ့ထာ့တာကွါသနာရြငးေတျစတငးခ္ိနးအတျကးေရ့တာပါ။လုပးငနး့ေတျမြာေတာံဒီအရာေတျအတျ
ကး Producer role ေတျရြိပါတယး။ တစးကယးံ International Workflow မြာဆုိ ဒီထကးေတာငး Role ေတျ
အမ္ာ့ၾကီ့နဲ႔အလုပးလုပးၾကပါတယး။)

အခ္ိနးမြီရုိကးကျငး့ေပၚ လူအစုဵေရာကး်ပီ။ Logistic ေတျတာွနးယူထာ့တဲံလူလဲရြိ်ပီဆိုရငး

ရုိကးကျငး့စတငးဖုိ႔အတျကးအဆငးသငးံ်ဖစးပါ်ပီ။ ပထမဆုဵ့ကုိယးက Director ေနရာကပဲေတျ့ၾကညးံပါမယး။
ကုိယးံမြာလုပးစရာ အလုပးႏြစးခုရြိပါတယး။ နဵပါတးတစးက သရုပးေဆာငးေတျကုိ
ကုိယးလုိခ္ငးတဲံပုဵစဵေရာကးလာေအာငး Direct လုပးဖုိ႔ပါ။ ဒီေနရာမြာ Dialouge သငးရုဵမဟုတးပါဘူ့။
သရုပးေဆာငးေတျရ႕ဲ စျမး့ရညးကုိ ကုိယးလုိခ္ငးတဲံအဆငးံထိေရာကးေအာငး ဆျေ
ဲ ခၚဖုိ႔လုိပါတယး။ Director က
Storyteller ပါ။ ကုိယးလုိခ္ငးတဲံပုဵစဵဘယးလုိလဲဆုိတာ ကုိယးံအေတျ့မြာပုဵေဖား်ပီ့သာ့ပါ။
အဲံဒါကုိသရုပးေဆာငးေတျခဵစာ့မိ်ပီ့ လုိကးသရုပးေဆာငးႏုိငးေအာငးလုပးေပ့ရမြာပါ။ သရုပးေဆာငးေတျဟာ
ရုပရ
း င
ြ က
း အ
ို စဥးလက
ို သ
း ရုပေ
း ဆာငးရတာမဟုတပ
း ဲ အပုင
ိ ့း ပုင
ိ ့း ေလ့ေတျသရုပေ
း ဆာငးရတာ်ဖစးတဲအ
ံ တျကး
ကငးမရာေရြ႕ေရာကးတာနဲ႔သငးံေခါငး့ထဲက Idea ကုိအလုိလုိမလုပးတတးသျာ့ပါဘူ့။
ဒါံေၾကာငးံေသခ္ာတိက္ရြငး့လငး့တဲံ Direction ေပ့တတးရပါမယး။ Director စလုပးရငးေတျ႕ရမယးံ
အခကးအခဲက ကုိယးဘာလုိခ္ငးမြနး့ ကုိယးကုိယးတုိငးဘာမြနး့မသိတာရယး သိေပမယးံ Direct လုပးတဲံအခါ
ရြငး့ရြငး့လငး့လငး့ Direct မလုပးႏုိငးတာပါ။

သရုပးေဆာငးကုိ စကာ့ေ်ပာေတျ ခဵစာ့သကးွငးထာ့ရမယးံ Mood ေတျ မ္ကးႏြာအေနအထာ့

ကုိယးေနဟနးထာ့ေတျ Direct လုပး်ပီ့ခ္ိနးမြာ သူတုိ႔ေတျရဲ႕လႈပးရြာ့မႈေတျနဲ႔ Camera Movement အတျကး
Blocking လုပးရပါမယး။ ဒါေတျကုိ Mise En Scene လုိ႔ေခၚပါတယး။
 Mise En Scene (Staging & Blocking)

သရုပးေဆာငးေတျ Camera Movement ေတျကုိ ေနရာေတျ Assign လုပးတာကုိေ်ပာတာပါ။

ကၽျနးေတားတုိ႔လူေတျကုိ စကာ့ေ်ပာတာပဲ်ဖစး်ဖစး တစး်ခာ့ Action တစးခုသရုပးေဆာငးတာပဲ်ဖစး်ဖစး
အ်မဲ်ငိမးေနမြာမဟုတးပါဘူ့။ လမး့ေလြ္ာကးေနလုိ႔ရပါတယး။ လႈပးရြာ့ေနလုိ႔ရပါတယး။ ဒီ Blocking ဟာ
ဇာတးလမး့သေဘာအရလညး့ Character ကုိ Psychology Effect ရြိရပါမယး။ Character ေတျၾကာ့မြာ
Movement ႏြစခ
း ရ
ု ပ
ိြ ါတယး။

(ှ) Toward or Away

Character နြစးခုအၾကာ့ Space ကုိေ်ပာငး့လဲမယးဆုိရငးသူတို႔ႏြစးေယာကးရဲ႕ Relationship

ကုိေဖား်ပႏုိငးပါတယး။

Toward ဆုိတာ Character 1 က Character 2 ဆီေလြ္ာကးလာတာပါ။ ဒီအရာကမ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ

ေဒါသကုိ်ပပါတယး။ ရငးဆုိငးဖုိ႔တုိကးခုိကးဖုိ႔တစးခုခုလုပးဖုိ႔ ်ပငးဆငး်ပီ့လာတဲံ သေဘာေဆာငးပါတယး။

Away ကေတာံဆနး႔က္ငးဖကးပါ။ သူကေတာံမ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ ေၾကာကးရျဵ႕မႈကုိေဆာငး်ပီ့

မရငးဆုိငးႏုိငးတာရႈဵ့နိမးံတဲံသေဘာဆနးပါတယး။

(ဿ) Moving or Still

Character ေတျလႈပးရြာ့မႈဟာလဲ သူတုိ႔ရဲ႕အာ့ကုိေဖား်ပတဲံေနရာမြာ အမ္ာ့ၾကီ့အသုဵ့ွငးပါတယး။

လႈပးရြာ့ေနတဲံ Character နဲ႔ ်ငိမးသကးေနတဲံ Character မြာေတာံ Moving Chracter ကအငးအာ့မ္ာ့တာကုိ

်ပပါတယး။ Dynamic ်ဖစးတာကုိ်ပပါတယး။ မ်ငိမးသကးတဲံ စိတးခဵစာ့ခ္ကးကုိေပ့ပါတယး။ Still Character ဟာ
အငးအာ့နညး့တာ ်ပႏုိငးသလုိ်ငိမး့ခ္မး့မႈကုိလဲ်ပႏုိငးပါတယး။

ဒါေတျက ဒီတုိငး့ေတာငးမြေတျ့လုိ႔ရတဲံ အေ်ခခဵအခ္ကးေလ့ေတျပါ။ ဒါေပမယးံတစးခုရြိတာ

အ်မဲဒီပုဵေသနညး့ၾကီ့ပဲလုိေတာံ်ဖစးေနမြာ မဟုတးပါ။ အခ္ကးတုိငး့က ဆနး႔က္ငးဘကး်ပနး်ပနးထာ့လုိ႔ရတဲံ
အေနအထာ့ေလ့ေတျရြိေနပါတယး။ Moving Chracter ဟာ Dynamic ်ဖစး်ပီ့ အာ့အငးရြိတယးဆုိေပမယးံ
ဇာတးလမး့မြာ Winner ်ဖစးခ္ငးမြ်ဖစးပါလိမးံမယး။ Still Character က Peaceful ်ဖစးတာနဲ႔
်ပနးအႏုိငးရတာမ္ိဳ့လဲ်ဖစးႏုိငးပါတယး။ ဒါေတျကုိရုပးရြငးေတျမြာ ေသေသခ္ာခ္ာၾကညးံရငး
အမ္ာ့ၾကီ့ေတျ႔ရႏုိငးပါတယး။
Staging မြေတာံ အေ်ခခဵ ၁မ္ိဳ့ထပးထာ့လုိ႔ရပါတယး။

(ှ) Static Camera

Camera ်ငိမးေနပါမယး။ Character ကလႈပးတာ်ဖစးႏုိငးသလုိ်ငိမးလဲ်ငိမးႏုိငးပါတယး။

(ဿ) Moving Camera

Camera Movement ရြိပါမယး။ Character ကလႈပးတာ်ဖစးႏုိငးသလုိ်ငိမးလဲ်ငိမးႏုိငးပါတယး။

(၀) Static Character

Character က်ငိမးေနပါမယး။Cameraကလႈပးတာ်ဖစးႏုိငးသလုိ်ငိမးလဲ်ငိမးႏုိငးပါတယး။

(၁) Moving Character

Character Movement ရြိပါမယး။ Cameraကလႈပးတာ်ဖစးႏုိငးသလုိ်ငိမးလဲ်ငိမးႏုိငးပါတယး။

ဒီေလ့ခ္ကးကေတာံအေ်ခခဵပါပဲ။

Filmmaking ဟာ Don‟t Tell, Sow it လုိ႔ေ်ပာ်ပပါတယး။ဒါံေၾကာငးံ Character Movement ေတျ Camera

Movement ေတျဟာလဲ Storytelling ကုိေပၚလျငးေအာငး လုပးေပ့တဲံေနရာမြာ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
ထုိငး်ပီ့စကာ့ေ်ပာရငး့နဲ႔ ေပ့ခ္ငးတဲံ Information ေတျကုိ ထုိငးေပ့ေနမယးဆုိရငး Low Level Filmmaking
ဆုိ်ပီ့သတးမြတးၾကပါတယး။ ဒီ Staging & Blocking နဲ႔ Camera Movement ေတျဟာ အကုနး Linked
်ဖစးေနတဲံအရာေတျပါ။ ဒါကုိေလံလာဖုိ႔အေကာငး့ဆုဵ့နညး့လမး့ကေတာံ ရုပးရြငးမ္ာ့မ္ာ့ၾကညးံဖုိ႔ပါပဲ။
ရုပရ
း င
ြ ေ
း တျထဲမာြ ခဲတေ
ဵ လ့ ေကာကးကင
ို လ
း က
ို တ
း ာအစ Intention တစးခုကုိ ေပ့ဖုိ႔လုပးတာကုိေတျ႔ႏုိငးပါတယး။
Blocking Techniques

Blocking လုပးတဲံအခ္ိနးမြာ သုဵ့တဲံနညး့လမး့ေတျကုိ သိထာ့ရပါမယး။ သရုပးေဆာငးှက ဘယးအမြတးေရာကးရငး

ရပးရမယး သရုပးေဆာငးဿက ဘယးအမြတးမြာ ရပးရမယး ဘယးဦ့တညးရာအတုိငး့သျာ့ရမယး စတာေတျကုိ Tape
ေတျနဲ႔ Marking သတးမြတးေပ့ရပါတယး။ ဒီလုိ Marking ေတျကုိ T Mark လုိ႔ေခၚပါတယး။

ဒီ T Mark ေတျကုိ Color မ္ိဳ့စုဵသုဵ့်ပီ့ လူတစးေယာကးထပးပုိတဲံ အေနအထာ့ေတျမြာ အသုဵ့်ပဳႏုိငးပါတယး။

အဲံဒီအခါသရုပးေဆာငး ှက ဘယးအေရာငး Tmark သရုပးေဆာငးဿက ဘယးအေရာငး T mark စသ်ဖငးံ
သတးမြတးေပ့ထာ့လုိ႔ရပါတယး။
ေနာကးတစးခုကေတာံ Arrow Mark ပါ။ Arrow Mark ကေတာံ သရုပးေဆာငးေတျရ႕ဲ သျာ့ရမယးံ Direction
ကုိညႊနး်ပေပ့ရမြာပါ။ ဒါမြသာ Director ရဲ႕လုိခ္ငးတဲံပုဵစဵအတုိငး့ တေသျမတိမး့ရလာမြာပါ။ ဒီ TAPE ေတျဟာ
ေနာကးဘယးေနရာမြာ ထပးအသုဵ့်ပဳေသ့လဲဆုိရငး Camera Movement ေတျလုပးတဲံအခ္ိနးက္ရငး တစးခါတညး့
Start Point နဲ႔ End Point လုပးထာ့တာပါ။ Dolly Movement ေတျမြာ လႈပးရြာ့မႈဟာ Precise ်ဖစးဖအ
ုိ႔ တျကး
လုပးေပ့ရပါတယး။

ေနာကးထပးတစးခုကေတာံေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့သိၾကတဲံ Director ေအားတဲံအသဵပါ။

Calling Action

5 4 3 2 1 Action ဆုိတဲံအသဵပါ။

ေအားတာကလျယးေပမယံး ဒါေတျဘာေၾကာငးံေအားတယးဆုိတာသိရပါမယး။ တစးကယးံအသုဵ့မ္ာ့ၾကတဲံ Process

ကေတာံ Assistant Director က ေအားေပ့ရတာပါ။ ပထမဆုဵ့ေအားတာက ရုိကးကျငး့တစးခုလုဵ့မြာ
လူေပါငး့စုဵရဲ႕အသဵေပါငး့စုဵကုိ ရပးခုိငး့ဖုိ႔လုိအပးပါတယး။ ဒါံေၾကာငးံပထမဆုဵ့
အကုနးလုဵ့တိတးပါလုိ႔အရငးေ်ပာေပ့ရပါတယး။ ်ပီ့မြအသဵပုိငး့အတျကး အသဵအဖျ႕ဲ ကုိသတိေပ့ေပ့ရပါတယး။

Sound Ready? ဆုိ်ပီ့ေအားလုိကးရပါတယး။

အဲံဒီအခ္ိနးမြာအသဵအဖျ႔က
ဲ သူတုိ႔အသငးံ်ဖစး်ပီ်ဖစးေၾကာငး့ Ready ဆုိ်ပီ့ေ်ပာေပ့ရပါတယး။
ေနာကးတစးဆငးံမြာေတာံ Camera ကုိလဲဒီအတုိငး့ Ready ဆုိ်ပီ့ ေ်ပာေပ့ရပါတယး။

Camera ဘကးက Ready လုိ႔ေ်ပာေပ့်ပီ့တာနဲ႔အသဵကုိ Record စယူဖုိ႔အတျကး Roll Sound

လုိ႔ေအားရပါတယး။

အသဵအဖျ႔က
ဲ Rolling လုိ႔ သူတုိ႔အသဵကုိ Record ယူ်ပီ်ဖစးေၾကာငး့်ပနးေ်ပာရပါတယး။

ေနာကးမြာေတာံ Camera ကုိထပး်ပီ့ Roll Camera လုိ႔ေ်ပာရပါတယး။

ထုိနညး့လညး့ေကာငး့ပါပဲ။ Camera ဘကးကအဆငးသငးံ်ဖစးေၾကာငး့ Rolling ဆို်ပီ့်ပနးေ်ပာရပါတယး။

ဒါဆုိရုိကးကူ့ေရ့ဘကးကအကုနး Ready ်ဖစးေနပါ်ပီ။

အဲံဒီေတာံမြ 5 – 4 – 3 – 2 – 1 – Action ဆုိ်ပီ့ေအားရပါတယး။

ဒါဟာသရုပးေဆာငးေတျအတျကးပါ။ စ်ပီ့အရုပးေဆာငးပါ်ပီ။ ဒီေနရာမြာ Director မၾကိဳကးတာ တစးခုခုရြိရငး

မြာ့တာတစးခုခုရြိရငး Cut ဆုိ်ပီ့ေအားပါတယး။ ဒါကေတာံေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့ သိၾကပါတယး။ အကယးလုိ႔ဒီတစး
shot မြာ သရုပးေဆာငးတာ်ပီ့်ပီဆုိရငးလဲ Director က Cut လုိ႔ေအားေပ့ရပါတယး။သူ Cut လုိ႔မေအားမခ္ငး့
သရုပးေဆာငးကလညး့ အေ်ခအေနကုိ ဆကးထိနး့ထာ့ရပါတယး။ Camera ေတျ Sound ေတျဘယးသူမြ
Record မ်ဖဳတးရပါဘူ့။ Director က Cut လုိ႔ေအားမြသာရပးရပါတယး။ ဒီဟာက အေ်ခခဵ်ဖစးေပမယးံ
အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ Editing ေရာကးမြ်မငးရတဲံ ်ပသနာမ္ိဳ့ေတျပါ။ First Time Director ေတြရဲ႕်ပသနာက
Camera ကုိ Record ယူဖုိ႔ Ready ်ဖစးမ်ဖစးမၾကညးံပဲ 5 4 3 2 1 Action ၾကီ့ထေအားၾကတာပါ။
Communication အရေတားေတားေလ့အခကးအခဲရြိပါတယး။ ဒီ Process အတုိငး့ေလ့စီသျာ့မြ
ေတားေတားေလ့အဆငးေ်ပမြာပါ။
 Post Production (ရုိကးကူ့်ပီ့အဆငး)ံ

ကၽျနးေတားေရ့လာခဲံတာ မရုိကးကူ့ခငးမြာ ဇာတးလမး့တညးေဆာကးပုဵကေန ဇာတးညႊနး့ Storyboard ေတျ

Script Breakdown ေတျေရ့ေပ့ခဲံပါတယး။ ရုိကးကူ့စဥးအတျကး Camera ရုိကးကူ့ေရ့နညး့ပညာပုိငး့ကေန
Film Language ဆုိငးရာ အေတျ့အေခၚအေ်ခခဵေတျကုိပါ ေရ့ေပ့ခဲံပါတယး။ ထုိ႔ေနာကးမြာ Lighting
အေ်ခခဵစသ်ဖငးံေရ့ခဲံပါတယး။ ဒီအရာေတျအကုနးလုဵ့်ပီ့ပါ်ပီ။ ဇာတးလမး့ကုိလဲေကာငး့မျနးစျာတညးေဆာကးခဲံ်ပီ။
Film Language မြနးကနးေကာငး့မျနးစျာရုိကးကူ့ခဲံ်ပီ။ Camera Technicalities
ေတျလဲေကာငး့ေကာငးမန
ျ းမန
ျ း်ပီ့ခဲံ်ပီဆုိရငး အခုဘာဆကးလုပးရမလဲဆုိတာရြိလာပါ်ပီ။ အဲံဒါကေတာံ Post
Production ပါ။

Post Production မြာ အမ္ာ့စုရငး့ႏြီ့်ပီ့သာ့ ်ဖစးမယးံအရာကေတာံ Editing ပါ။ ဒါေပမယးံ Post Production
ဟာ Editing တစးခုတညး့ မဟုတးပါဘူ့။ Post Production မြာ Step ေတျအမ္ာ့ၾကီ့ပါွငးႏင
ို ပ
း ါတယး။
အၾကမး့ဖ္ဥး့ချဲ်ခာ့ရမယးဆုိရငးေတာံ -

နဵပါတး (ှ) ကေတာံ Editing ပါ။တညး့်ဖတးအဆငးံပါ။

နဵပါတး (ဿ) ကေတာံ ရုိကးထာ့တဲံဇာတးလမး့မြာ ရုပး်မငးအထူ့်ပဳလုပးခ္ကးေတျ လုိအပးခဲံမယးဆုိရငး Visual FX
လုပးတဲံ Step ရြိပါမယး။ CGI လုိ႔လဲေခၚၾကပါတယး။

နဵပါတး (၀) ကေတာံ Sound Design ေတျ Sound Effect ေတျ၊ လုိအပးခဲံမယးဆုိရငး Dialogue ေတျကုိ်ပနး်ပီ့
Recording လုပးတဲံ ADR လုိ႔ေခၚတဲံ Additional Dialogue Recording ဆုိတဲံ Step ရြိပါတယး။ Project
ၾကီ့တယးဆုိရငးေတာံ Foley လုိ႔ေခၚတဲံလုိအပးတဲံ Sound Effect ေတျကုိ ဖနးတီ့ယူတာေတျစတဲံ Audio
Dubbing ပုင
ိ ့း Step ရြိပါတယး။ Project ေသ့ရငးေတာံ Editor ကပဲအကုနးလုဵ့ကုိအလျယးဆုဵ့ Sound Bank
ေတျကေန ဖနးတီ့လုိကးတာမ္ိဳ့လဲရြိႏုိငးပါတယး။

နဵပါတး (၁) ကေတာံ ဇာတးလမး့အလုိကး လုိကးဖကးရာ အေရာငးတစးခုကုိဖနးတီ့မယးံ Color Grading အဆငးံပါ။

ဒီအဆငးံမြာရုိကးကူ့ခ္ိနးမြာမြာ့ယျငး့လာတဲံအမြာ့ေတျကို Fix လုပးရတာမ္ိဳ့ပါတဲံအ်ပငး Theme
တစးခုကုိဖနးတီ့ရတဲံအရာေတျလဲပါပါတယး။

ဒီအဆငးံေတျမြာပါသမြ္ေတျဟာ ပညာရပးတစးခုစီအ်ဖစးရပးတညးေနၾကတဲံ Subject ေတျပါ။ တစးခုခ္ငး့စီကုိ

Master ်ဖစးဖဆ
ုိ႔ ုိတာ Filmmaker ပဲ်ဖစး်ဖစး Director ပဲ်ဖစး်ဖစးမလျယးကူပါဘူ့။
အေရ့ၾကီ့တာကေတာံနာ့လညး်ပီ့ ကုိယးလုိခ္ငးတာကုိေ်ပာတတးဖုိ႔န႔ဲ ကုိယးလုိခ္ငးတဲံပုဵစဵေရာကးေအာငး
တစးကယးလုပးမယးံသူေတျကုိ Direct လုပးႏုိငးဖုိ႔ပါ။ ကၽျနးေတားံအ်မငးေတာံ Post Production အဆငးံေတျမြာ
Filmmaker ကုိယးကုိယးတုိငး လုပးတတးသငးံ ေကာငး့ေကာငး့နာ့လညးထာ့သငးံတာကေတာံ Editing ပါပဲ။

Post Production ဟာ Project အေနအထာ့ကုိလုိကး်ပီ့ မူရငး့ရုိကးခဲံစဥးက အခ္ိနးထကးကုိပုိၾကာႏုိငးပါတယး။

Director ဟာ ရုိကးကူ့စဥးမြာ Directing လုပးရသလုိမ္ိဳ့ Post Production မြာ Second Time Directing
လုပးရပါတယး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိရငး Editing Color Sound ဒီအရာေတျမြာ မူလရုိကးကူ့ခဲံတဲံဇာတးလမး့ရဲ႕ Theme
ေတျ Presentation ေတျ ေ်ပာငး့လဲသျာ့ႏုိငးလုိ႔ပါ။ ဒါံအ်ပငး Editing ေတျ Color Grading ေတျ Sound
ေတျဟာ ဇာတးလမး့ရဲ႕အရြိနးကုိပုိမုိ်မငးံတတးေကာငး့မျနးေအာငး လုပးလုိ႔ရပါတယး။ ဒီအရာေတျဟာရုိကးကူ့စဥးမြာ
လုပးခံလ
ဲ ုိ႔မရတဲံအရာေတျပါ။

အခုဆကးေရ့ေပ့မြာကေတာံ Editing အေၾကာငး့ပါ။ Editing ဆုိတာနဲ႔ အရငးေ်ပ့်မငးၾကတာ Software ပါ။

Adobe Premiere တုိ႔ Final Cut တုိ႔ စသ်ဖငးံရြိပါတယး။ ကၽျနးေတားံအတျကးကေတာံ Software က
ပထမဦ့စာ့ေပ့အေရ့ၾကီ့တဲံအရာမဟုတးပါ။ Software ေတျ နညး့ပညာေတျဟာ အ်မဲအသစးသစးေတျ်ဖစး်ပီ့
ေ်ပာငး့လဲေနမယးံအရာပါ။ နညး့ပညာေတျက အႏုပညာကုိ ပုိမုိေကာငး့မျနးစျာ်ပႏုိငးဖုိ႔အတျကး
အေထာကးအပဵံေတျပါ။ ဒါံေၾကာငးံ ဒီမြာလဲ Software အေၾကာငး့ကုိ ေရ့မြာမဟုတးပဲ Editing ဆုိတာ
ဘာလဲဆုိတာနဲ႔ Editing Pattern ေတျအေၾကာငး့ပဲ ေရ့မြာ်ဖစးပါတယး။

Editing (တညး့်ဖတး်ခငး့)

Editing ဟာ ဘာလုပးတဲံအရာလဲလုိ႔ေမ့ရငး အရြငး့ဆုဵ့ေ်ပာရရငး “CUT” လုပးတာလုိ႔ေ်ပာလုိ႔ရပါတယး။

Footage မြာ မလုိအပးတာေတျကုိ ်ဖတးထုတးရပါမယး။ Cut တစးခုန႔ဲ တစးခုအကူ့အေ်ပာငး့မြာ ေခ္ာေမျ႔စာျ

Seamlessly ကူ့ေ်ပာငး့ရပါမယး။ အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့ကေတာံ အရငးအခနး့ေတျမြာေရ့ခဲံတဲံ Storytelling နဲ႔ Film
Language ကုိ ်ပနးလညးစီစဥးအေခ္ာသပးရပါတယး။ ကၽျနးေတားေရ့ခဲံတဲံအတုိငး့ Film Language ကုိ
ေသခ္ာေတျ့်ပီ့မြ Shot Size – Camera Movement ေတျ ေကာငး့မျနးစာျ Storyboard လုပးထာ့်ပီ့
ရုိကးကူ့ထာ့မယးဆုိရငး Editing Stage မြာ သကးသာမြာပါ။ Film Language အခနး့က ဥပမာေလ့နဲ႔ပဲ
ဆကး်ပီ့ေ်ပာ်ပပါမယး။

“ရုတးတရကးေနာကးကေ်ခသဵလုိလုိၾကာ့ရသလုိခဵစာ့မိလာသ်ဖငးံရငးထဲထိတးလနး႔သျာ့သညး။သုိ႔ေသားေနာကးကုိ
လြညးံမၾကညးံရဲ။်မနး်မနးပုိေလြ္ာကးလုိကးသညး။ေ်ခသဵကပါလုိကး်မနးလာသညး။မုိ့ေရဖျဲဖေ
ျဲ အာကးမြာေခၽျ့ဆုိ႔လာသ
ညး။အေပၚခပး်မငးံ်မငးံကလမး့မီ့ေရာငးေၾကာငးံက္လာေသာအရိပးကသူ႔အေရြ႕နာ့မြာပုဵေပၚလာသညး။ဦ့ထုတး …
ဆကး်ပီ့နီ့ကပးလာေသာေၾကာငးံထပး်ပီ့အေရြ႕ေရာကးလာေသာအရိပးခႏၶာကုိယးၾကီ့ၾကီ့မာ့မာ့်ဖစးႏုိငးသညး။မိနး့
ကေလ့အသကးပငးဆကးမရူရေ
ဲ တာံမေ်ပ့ရုဵတစးမယးလမး့ကုိေလြ္ာကးေနမိသညး။အရိပးကပုိ်မနးလာကာသူ႔ေက္ာ
နာ့ေရာကးလုနီ့ပါ့။ရုတးတရကး်မငးလုိကးရတာအရိပးထဲရြိလူ၏လကးထဲကအရာ။ဘယးအရာနဲ႔မြမြာ့မထငးႏုိငးတဲံေ
ဘံစးေဘာရုိကးတဵ။‟‟

ဒီဥပမာကုိရိုကးကူ့စဥးအခ္ိနးမြာေတာံ ေကာငးမေလ့က ေၾကာကးေၾကာကးလနး႔လနး႔န႔ဲ ်မနး်မနးေလြ္ာကးတာကုိ

Cut တစးခု၊ အေနာကးကလူတစး်ဖညး့်ဖညး့ကပးလာတာကုိ Cut တစးခု ရုိကးရမြာပါ။ Editing
ေရာကးတဲံအခ္ိနးမြာေတာံ ဒီႏြစးခုကုိတစးခုခ္ငး့စီ Individual စီအ်ပီ့ထိ်ပလုိ႔မရေတာံပဲ ကၽျနးေတားတုိ႔
ရုိကးကူ့စဥးသုဵ့ထာ့တဲံ Film Language ကုိ အသကးွငးေအာငးေဆာငးရက
ျ းရမြာပါ။ ေကာငးမေလ့ကုိအရငး်ပ
ေနာကးမြတစး်ဖညး့်ဖညး့ကပးလာတဲံအရိပး ်ပီ့ရငးေၾကာကးေနတဲံေကာငးမေလ့ကုိ်ပနး်ပ အရိပးပုိပုိနီ့လာတာကုိ်ပ
စသ်ဖငးံၾကညးံတဲံသူရဲ႕ Emotional ကုိ ပုိ်ပီ့တတးတတးလာေအာငးလုပးရမြာပါ။ ကုိယးလုပးခ္ငးတဲံ Presentation
ပုစ
ဵ ေ
ဵ ပၚမူတညး်ပီ့ Slow Motion လုိအပးသလာ့ အသဵေတျတိတးေနတဲံ Silent ပုဵစဵန႔ဒ
ဲ ီ Scene ကုိ Edit
လုပးမလာ့စတာေတျကေတာံ Editor ရဲ႕ Storytelling Sense နဲ႔ Film Language အေပၚမူတညးပါတယး။
ဒါမြမဟုတး Filmmaker (or) Director မြာ Idea ပါလာ်ပီ့သာ့လဲ်ဖစးႏုိငးပါတယး။
Editing ဟာ လကးေတျ႔မြာရြိေနတဲံ Time ေတျကုိ Modify ်ပနးလုပးရတာပါ။ ဒီလုိလုပးတဲံအခ္ိနးမြာ
အေရ့ၾကီ့တာက Smooth & Seamless ်ဖစးဖပ
ုိ႔ ါပဲ။ Shot Size ေတျအမ္ိဳ့မ္ိဳ့ေ်ပာငး့လဲသျာ့တဲံအခ္ိနးမြာ
ေ်ပာငး့လဲသျာ့တာကုိ ၾကညးံရႈသူကသတိမထာ့မိပဲ သူ႔အလုိလုိ Rhythm က္က္စီ့ဆငး့သျာ့ဖုိ႔လုိပါတယး။
ဘယးေနရာမြာ Cut ်ပီ့ ေနာကးရုပးတစးခုကုိေ်ပာငး့လဲမြာလဲဆုိတာ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။ ဒီအတျကးကေတာံ
Theory ေတျထပး ကုိယးကုိယးတုိငးရုပးရြငးမ္ာ့မ္ာ့ၾကညးံဖုိ႔နဲ႔ Sense of Feeling ေကာငး့ဖုိ႔လုိအပးပါတယး။
Rhythmic Editing အတျကး အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့ လုိအပးတာကေတာံကုိယးပုိငး Feeling
်ဖစးတယးလုိ႔ဖတးဖူ့ခဲံပါတယး။

အခုဆကးေရ့မြာကေတာံ Editing လုပးတဲံအခ္ိနးမြာ အေ်ခခဵသိထာ့သငးံတဲံအခ္ကးေလ့ေတျပါ။

(ှ) Cut ေရျ့ခ္ယး်ခငး့

တစးခါတစးေလမြာ်ဖစးတတးပါတယး။ ကုိယးကုိယးတုိငးရုိကးတဲံအခါမြာတစးခ္ိဳ႕ Cut ေလ့ေတျကုိ

အရမး့သုဵ့ခ္ငးတာပါ။ ခကးခကးခဲခဲလဲရုိကးထာ့ရတယး။ ကုိယးကုိယးတုိငး ေတားေတားေလ့ႏြစးသကးတဲံ Shot
ေတျဆုိရငး Edit မြာ ပါကုိပါေစခ္ငးတာပါ။ ဒါေပမယးံ Reality မြာေတာံ ဘယးေလာကးလြလြဘယးေလာကးပဲ
ခကးခကးခဲခဲရုိကးထာ့ရုိကးထာ့ Story မြာ Fit မ်ဖစးရငးသ့ဵု လုမ
႔ိ ရပါဘူ့။ Story အေပၚမြာ
အက္ိဳ့သကးေရာကးမႈရြိမြသာ ေရျ့ခ္ယးသုဵ့စျရ
ဲ ပါမယး။

(ဿ) Cut တစးခုန႔တ

ဲ စးခုန႔ဲ အကူ့အေ်ပာငး့မြာ အေရ့ၾကီ့ဆုဵ့က New Subject, New View နဲ႔ New Size
်ဖစးဖပ
ုိ႔ ါ။ ဒီဟာကေတာံ ရုိကးကူ့စဥးအခ္ိနးမြာကတညး့က 30 percent rule ဆုိတာရြိပါတယး။ Shot Size ေတျ
Angle ေတျ ေ်ပာငး့လဲတဲံအခါမြာ ၀ွရာခုင
ိ ႏ
း န
ႈ ့း အနညး့ဆု့ဵ ေ်ပာငး့လဲမရ
ႈ ရ
ိြ ပါတယး။ မဟုတရ
း ငး Editing မြာ
Shot ေ်ပာငး့သျာ့တာက မသိသာပဲ Jump ်ဖစးသျာ့တယးလုိ႔ထငးေစပါတယး။ ေနာကးတစးခုကေတာံ
သိသိသာသာၾကီ့ ေ်ပာငး့လဲ်ပသတာမ္ိဳ့ေတျပါ။ ဥပမာ Extreme Wide Shot ကေန Close Up
ကုိ်ပလုိကးတာမ္ိဳ့ပါ။ ဒါမ္ိဳ့ဆုိရငးလဲ Editing Rhythm ကုိ ပ္ကးေစပါတယး။ Cut တစးခုန႔တ
ဲ စးခု
အကူ့အေ်ပာငး့ဟာ Smooth ်ဖစးဖအ
ုိ႔ ေရ့ၾကီ့ပါတယး။

(၀) အကယးလုိ႔မ္ာ့ ကုိယးံ Editing မြာ Cut တစးခုန႔တ

ဲ စးခု အကူ့အေ်ပာငး့ကအေၾကာငး့ေၾကာငး့ေၾကာငးံ Jump
်ဖစးေန်ပီဆုိပါစုိ႔။ ဘာလုပးရမလဲဆုိရငးအရငးအခနး့မြာေရ့ခဲံတဲံ Cut A Way Shot ကုိထညးံသုဵ့ဖုိ႔ပါ။ (Cut A Way
Shot ဆုိတာ ဘာလဲဆုိတာ Shot အခနး့မြာေရ့ေပ့ခဲံ်ပီ့ပါ်ပီ။)

(၁) Shot တစးခုတစးခုရ႕ဲ Duration ပါ။ ဒီအရာဟာေတားေတားေလ့အေရ့ၾကီ့ပါတယး။Storytelling

အတိမးအနကးကုိ အာ့ေကာငး့အာ့ေပ္ာံေစမယးံ အထဲမြာ Shot တစးခုရ႕ဲ Duration လဲ အေရ့ၾကီ့ပါတယး။
Shot တစးခုဟာ ၾကညးံရႈသူအတျကး နာ့လညးေစႏုိငးေလာကးတဲံ အခ္ိနးရြိရပါမယး။ ဒါေပမယးံမလုိအပးပဲ
အၾကာၾကီ့်ပထာ့စရာလဲမလုိပါဘူ့။ အၾကမး့အာ့်ဖငးံေတာံ Close Up ေတျ Action Movement ေတျမပါတဲံ
Shot ေတျဆုိရငး အခ္ိနးတုိတုိပဲ်ပလုိ႔ရတယးလုိ႔ ဆုိပါတယး။ ဘာလုိ႔လဲေ်ပာရငး ဒီ Shot ေတျမြာပါတဲံ
Information က နညး့လုိ႔ပါ။ Long Shot ေတျ Wide Shot ေတျဆုိရငးေတာံ သူ႔မြာပါတဲံ Information က
ခဏၾကညးံလုိကးတာနဲ႔ အ်ပညးံအွမ်မငးႏင
ို တ
း ဲအ
ံ တျကး နညး့နညး့ပုၾိ ကာၾကာ်ပလုရ
႔ိ ပါတယး။ ဒါေပမယးံ
ဒီဟာေတျက အၾကမး့ထညးသကးသကး စဥး့စာ့နညး့ေတျပါ။ Shot Duration ဟာ Information ကုိ Viewer
အေနနဲ႔အ်ပညးံရႏုိငးတာ မရႏုိငးတာထကးပုိပါတယး။ Shot Duration ေတျဟာ Storytelling ရဲ႕ Pacing ကုိ
မယုိငးန႔သ
ဲ ျာ့ေအာငးထိနး့သိမး့ေပ့ထာ့ပါတယး။ Emotion အရြိနး်မငးံလာရငးShot Duration ေတျ တုိလာ်ပီ့
်ပနး်ပီ့က္သျာ့တဲံ အခ္ိနးၾကရငး Shot Duration ေတျရြညးလာတာကို ကၽျနးေတားတုိ႔ရုပးရြငးေတျၾကညးံတဲံအခါမြာ
သတိထာ့ၾကညးံ်ပီ့ေတျ႔ႏုိငးပါတယး။ ရႈဵ့နိမးံသျာ့တဲံအခ္ိနးတုိ႔ အာ့နညး့မႈကုိ်ပတဲံအခ္ိနးမြာ Shot Duration
ေတျကုိပုိၾကာတာကုိ ေတျ႔ရပါတယး။ ၾကာၾကာမ်ပပဲ Shot Duration အ်မနး်ပရငး ဘာ်ဖစးလဲဆုိရငး
အာ့နညး့မႈရႈဵ့နိမးံမႈဟာ သိပးမ်ပငး့ထနး Serious သိပးမ်ဖစးတဲံခဵစာ့ခ္ကးကုိရေစပါတယး။

(၂) လႈပးရြာ့မႈေလ့ေတျပါေနမယးဆုိရငး လႈပးရြာ့မႈအေပၚမြာ Cut လုပးတာဟာ ပုိ်ပီ့ေတာံအကူ့အေ်ပာငး့ကုိ

Smooth ်ဖစးေစပါတယး။ Viewer ေတျအေနနဲ႔လဲ Editing ကုိ သတိမထာ့မိေစေတာံပါဘူ့။ သူ႔ Flowing
ကုိပုိ်ပီ့ အေထာကးအပဵံ်ဖစးေစပါတယး။

(၃) အသုဵ့်ပဳဖုိ႔လုိအပးရငး Parallel Editing ကုိအသုဵ့်ပဳပါ။ မတူညီတဲံေနရာႏြစးေနရာမြာ

တစးခ္ိနးတညး့်ဖစးေနတဲံ Story ႏြစးခုကုိယြဥး်ပီ့ေ်ပာငး့လဲ်ပသတာပါ။ Story Flowing ကုိ ဒီ Cross Cut ကုိ
အသုဵ့်ပဳ်ပီ့ပုိ်ပီ့အာ့ေကာငး့ေစပါတယး။
ဥပမာလကးေွြ႔စိနးေခၚပျဲအတျကး ႏြစးဖကးအသီ့သီ့ေလံက္ငးံေနတဲံပုဵရိပးေတျကုိ သူ႕ဟာသူသီ့သနး႔စီ်ပတာထကး
ႏြစးေယာကးရဲ႕ Cut ေတျကုိ တစးေယာကးတစးလြညးံ Cross Cut ခ္ိတးဆကး်ပရငး ပုိ်ပီ့စိတးွငးစာ့ဖုိ႔ေကာငး့်ပီ့
Flowing ပုိေကာငး့တယးလုိ႔ခဵစာ့ရပါတယး။

(၄)ေနာကးဆုဵ့ေရ့ခ္ငးတာတစးခုကေတာံ Match Cut ပါ။ Match Cut ဆုိတာကေတာံ မတူညီတဲံ Shot

တစးခုကေန ေနာကးတစးခုကုိ ကူ့တဲံအခ္ိနးမြာ Action အရေသားလညး့ေကာငး့ Subject
အရေသားလညး့ေကာငး့ Seamlessly ခ္ိတးဆကးတဲံအခါ သုဵ့စျပ
ဲ ါတယး။ ဒီ Editing နညး့ပညာကုိ
သုဵ့စျခ
ဲ ဲံၾကတာေတားေတားေလ့ၾကာပါ်ပီ။

အေပၚက လကးေွြ႔ပျဲဥပမာနဲ႔ပဲေ်ပာရရငး နဵပါတးှလူရဲ႕ေလံက္ငးံမႈကုိ်ပထာ့တယးဆုိပါစုိ႔။ သူက

သဲအိတးကုိလြမး့ထုိ့လုိကးတဲံ Cut ကုိ်ပပါမယး။ သဲအိတးကထုိ့ခဵလုိကးရတဲံအတျကး လျငးံ်ပီ့
သူ႔ေနရာ်ပနးက္လာတဲံအခါ ေ်ခေထာကးက ထပးကနးလုိကးပါမယး။ ဒါေပမယးံကနးလုိကးတဲံ
ေ်ခေထာကးပုိငးရြငးကုိ်ပတဲံအခါ နဵပါတးဿလူ်ဖစးေနတာမ္ိဳ့ပါ။ ဒီလုိ Match Cut သုဵ့ဖုိ႔အတျကး ရုိကးကတညး့က
ေတျ့ထာ့ရငးေတာံ ပုိသပးရပးေကာငး့မျနးတဲံ Cut ကုိရမြာပါ။

Editing ပုိငး့မြာ ဒီေလာကးနဲ႔ေတားပါ်ပီ။ ကၽျနးေတားကုိယးတုိငးလညး့ Professional Editor မဟုတးတာေၾကာငးံ

Tips & Tricks ေလာကးပဲေရ့လုိကးပါတယး။ Editing အပုိငး့မြာလညး့ Camera မြာေရ့ခဲံသလုိမ္ိဳ့ Software
ပုိငး့ကသကးသကး Editing နညး့ပညာကသကးသကးပါ။ Software ကသငးယူရလျယးကူပါတယး။ Editing
နညး့ေတျကေတာံ ရုပးရြငးေတျေလံလာမႈ Storytelling ေတျ Film Language
ေတျနဲ႔ပါသကးဆုိငးတဲံပညာရပးပ်ဲ ဖစးပါတယး။

XXXXXXXX

ဒီစာအုပးေလ့ကေတာံ ဒီေလာကးပါပဲ။ အခုမြစတငးေလံလာမယးံသူေတျအတျကးေတာံ ဒီ စာမ္ကးနြာ 100

ေက္ားဟာ အက္ိဳ့အမ္ာ့ၾကီ့ရြိေစမယးလို႔ ယုဵၾကညးပါတယး။ စာအုပးမြာလုိအပးတဲံ အရာေတျ
အမြာ့အယျငး့ေတျရြိခဲံရငး တစးခါတညး့ ်ဖညးံဆညး့ သညး့ခဵ ဖတးေပ့ၾကပါလုိ႔လဲ ေတာငး့ဆုိပါရေစ။
နညး့ပညာပုိငး့ေတျမြာ မြာ့စရာမရြိေပမယးံ ပညာရပးပုိငး့ဆုိငးရာေတျမြာ အ်မငးကလ
ျဲ မ
ျဲ ႈေတျ ရြိတတးလုိ႔ပါ။
အာ့လုဵ့ကုိ ေက့္ဇူ့တငးပါတယး။

Phyo Zan