LESVOORBEREIDINGSFORMULIER EDUCATIEVE MASTER BEELDENDE EN AUDIOVISUELE KUNSTEN,

PODIUMKUNSTEN

Domeinoverschrijdende Vakdidactiek
‘De beestig leuke ontdekkingsreis’
• Administratieve gegevens
student Jonas Pieters, Jelle Lefebvre, Axel Raemdonck
vakmentor Willem Breynaert
stagebegeleider Willem Breynaert
stageschool KASK, Conservatorium
onderwijstype Basisonderwijs Freinetschool
vak Domeinoverschrijdende Muzische vorming
klas jaar richting 3e graad
aantal leerlingen 24
datum 9/03/2020
klaslokaal D1
Lesuur van/tot 9u30-11u30
• Lesonderwerp:

Deze Les: In deze les gaan de kinderen op zoek naar dieren die wij als ‘ontdekkingsreizigers’ hebben ontdekt maar niet digitaal hebben
kunnen vast leggen. Aan de hand van een aantal oefeningen zullen ze hun creativiteit en fantasie moeten aanspreken om zelf dieren te
tekenen aan de hand van onze beperkte info. Later wordt hun voorstellingsvermogen op de proef gesteld. Ze zullen aan de hand van een
zelfverzonnen verhaal een dag van dit dier moeten vertellen, met behulp van instrumenten die de mogelijke geluiden van de dieren kan
nabootsen.

• Beginsituatie:

Verwachte voorkennis: De kinderen worden niet verwacht iets van voorkennis te hebben. Het is net de bedoeling om de bestaande
kennis (over dieren, tekenpraktijk, en muziek) los te laten en te vertrekken vanuit de fantasie.

• Bijlage, Bestanden:
1) rubric
2) grondplan
3) Afbeeldingen verschillende verzonnen dieren
4) muzikale patronen
5)lesverloop
• Leerplandoelstellingen: https://pro.g-o.be/blog/Documents/GO!-DKO-2018-006.pdf

4.1.1.3: Enkelvoudige vormen herkennen en ordenen.

4.1.1.4: Samengestelde vormen herkennen.

4.1.2.16: Kleuren gebruiken in een beeldend werk.

4.1.2.23: Textuur aanbrengen of suggereren in een beeldend werk. Bv. harige hond, geschubde vis, collage met glanzende en matte
vlakken en zand…

4.2.2.2: Een bepaalde boodschap, sfeer of emotie alleen of in groep verklanken.

4.2.2.13: De klankmogelijkheden van instrumenten verkennen en vergelijken door te experimenteren.

4.2.2.18: Samen een klankspel of klankverhaal maken.

 Didactische Evaluatie per
Tijd Doelstelling Leerinhoud Werkinhoud Media lesdoel of rubric
Leeractiviteit &
instructieactiviteit
Inleiding

10min. Inleidend toneel. Door De leerlingen bekend LA: De leerling luistert Beamer De leerling begrijpt waar
het opvoeren van een maken met het bestaan naar het verhaal, verteld we naartoe willen en is
klein toneel de leerlingen van verschillende soorten door de begeleiders, Ze mee met het verhaal over
het onderwerp van de les ‘ontdekte’ dieren. De worden geprikkeld met de ontdekkingsreis.
voorstellen, namelijk het leerlingen komen in verhaal, en beeldmateriaal
tekenen van dieren die contact met verschillende (foto’s, tekeningen en
niet bestaan/niet digitaal voorbeelden van zulke powerpoint)
zijn vastgelegd, en deze dieren.
later voorzien van geluid.
Lesfase 1
plooitekening
10min. • D1: stimuleren van het • L1: De leerlingen tekenen • LA: Gebruik van • Werkplaats: klaslokaal, Controleren op het uit
abstracte denkvermogen. telkens een onderdeel van tekenmateriaal om delen de leerlingen worden aan handen geven van de
De leerlingen tekenen een dier. Eerst plooien we van dieren te tekenen 3 grote tafels gezet in tekening. De leerling mag
telkens een onderdeel het blad in drie delen. groepjes telkens maar een deel
van een dier. Eerst Daarna tekent iedereen • IA: toont voorbeelden en van de tekening maken
plooien we het blad in een hoof (mag eender welk beantwoord vragen. Per • Materiaal: en moet deze dan
drie delen. Daarna tekent zijn) vervolgens wordt dit tafel zit 1 begeleider tekenmateriaal, a4 papier doorgeven.
iedereen een hoof (mag deel omgeplooid en
eender welk zijn) doorgegeven. Daarna
vervolgens wordt dit deel tekenen ze een romp, en
omgeplooid en ten slotte poten.
doorgegeven. Daarna
tekenen ze een romp, en
ten slotte poten.
Lesfase 2
waarnemingso
efening
20 min D3: Vertrekken vanuit L2: De leerlingen krijgen • LA: Gebruiken • Werkplaats: grote tafels Controleren op
waarnemend tekenen, objecten voorgeschoteld tekenmateriaal om waarneming. Tekent de
om te eindigen bij een die ze naar waarneming fantasiedier te tekenen, • Materiaal: Papier, leerling de gegeven
nieuw dier. moeten tekenen. Het is de gebaseerd op een bestaand kleurpotloden, houtskool, objecten na? Kan hij dit
bedoeling om de grote object (oefening (waterverf) later verwerken tot een
D4: tekenmateriaal vorm van het object te waarnemend tekenen) soort van dier?
gebruiken om een
tekenen, en deze daarna te
fantasie tekening te • IA: verschillende
verwerken tot een dier.
realiseren. objecten op tafel aanreiken
die de leerlingen kunnen
tekenen. Leerlingen helpen
kijken, waarnemen en
helpen met het gebruik
van verschillende
tekenmaterialen
Lesfase 3
Het grote
fantasiedier
20 min D5: De leerlingen kunnen L3: De leerlingen maken • LA: leerlingen overleggen • Werkplaats: grote De leerlingen kunnen
in samenspraak gebruik van verschillende met elkaar en gaan in tafel /groep samen beslissen over
elementen van hun tekenmaterialen en leren samenspraak te werk. Ze welke getekende
voorgaande oefening werken in groep. Het kunnen taken verdelen en • Materiaal: elementen ze wille
samenvoegen tot een gebruik van verschillende tekenmateriaal samenvoegen.
groot dier materialen kan worden • IA: onderricht in tekenen
toegepast om van samengestelde
D6: Leren werken in verschillende texturen vormen, gebruik van kleur.
groep duidelijk te maken
Lesfase 4
Tweede toneel
10 Door het zelf uitvoeren • L4: Een van de leraren • LA: Luistert en • Werkplaats: Ruimte in
van het uiteindelijke doel verteld het dagverhaal observeert en het klaslokaal
van de opdracht (dmv passend bij een uitgekozen
van een toneel) krijgen dier dat ook al eerder werd • IA: Presenteert • Materiaal: allerlei
de leerlingen een getoond. De andere leraren voorbeelden. verschillende soorten
duidelijk beeld over wat begeleiden dit verhaal met instrumenten.
de opdracht is gebruik van
 muziekinstrumenten Om (voornamelijk percussie)
dit duidelijk voor te stellen
maken zij ook gebruik van
de kaarten die aan de
leerlingen worden
gegeven. Er worden twee
dieren voorgesteld die
duidelijk veel van elkaar
verschillen om het verschil
tussen de kaarten en de
link tussen het verhaal en
de klanken te
verduidelijken.
Lesfase 5
Het muzikaal
verhaal
30 • D7: De leerlingen • L5: Verbeeldend • LA: leerlingen bespreken • Werkplaats: Idem De leerling werkt actief
bedenken een verhaal vermogen laten werken en samen welke zaken er voor mee aan de opbouw van
dat een dagverloop van nadenken over fictief hun dier zeker aan bod • Materiaal: het verhaal en zoekt mee
hun dier beschrijft. Ze gedrag van een dier. moeten komen. Ze worden muziekinstrumenten naar geschikte
moeten de kenmerken gestimuleerd om bepaalde klankvoorbeelden.
van hun dier kunnen L6: Link leggen tussen eigenschappen van dieren Kaarten met muzikale
benoemen en hiervoor muziek (klank) en om te gaan zetten in aspecten
op zoek gaan naar bepaalde patronen. klanken. Om dit proces te
muzikale elementen die Bijvoorbeeld, een licht dier begeleiden voorzien de Papier (a4)
dit kunnen weergeven. zal een stil geluid maken, leraren kaartjes waarop
een zwaar dier een luid,.. bepaalde klanken staan Schrijfgerief
-D7: Kunnen verdelen afgebeeld. Door eerst een
van verschillende taken verhaal te schrijven en
in het groepje daarna de passende
kaartjes bij dit verhaal te
leggen krijgen de
leerlingen een soort van
partituur

• IA: Begeleid het tot stand

komen van het verhaal en
reikt nodige houvast aan,
 vertelt welke elementen er
zeker aanwezig moeten
zijn. Helpt bij het uitzoeken
van de juiste muzikale
patronen die kunnen
passen bij het dier.
De leraar voorziet kaarten
waarop bepaalde
symbolen staan die te
maken hebben met
muziek. Het gaat vooral
over lengte van een noot
en geluidssterkte. Er
worden ook bepaalde
instrumenten ingedeeld bij
bepaalde eigenschappen
van dieren. Bijvoorbeeld
blaasinstrumenten
gevleugelde dieren, zware
percussie voor een groot,
zwaar dier of lichte
percussie bij een klein dier.
Evaluatiefase
10 • D8: Het gemaakte • L7: Mondelinge • LA: De leerlingen leren • muziekinstrumenten
verhaal, met presentatie van gemaakte een presentatie in groep te
bijbehorende geluiden en dier, evaluatie in groep. geven en onderling taken
tekening voorstellen aan Een (of meerdere) leerling te verdelen
de klasgenoten leest de tekst die de dag
van hun dier beschrijft. De • IA: De leerkracht houd de
andere leerlingen tijd in het oog en geeft de
begeleiden dit verhaal met leerlingen een teken
de afgesproken wanneer ze kunnen
instrumenten en dynamiek beginnen en moeten
stoppen.
Afronden
10 • D9: Het gebruikte / • LA: Opruimen / /
materiaal opruimen en
een propere ruimte • IA: Helpt bij het
 achterlaten opruimen.

Bijlage
1)Rubric
Zeer goed goed niet goed
Lesfase 1: plooitekening De leerling kan zonder De leerling tekent het De leerling slaagt er niet in om
problemen het gevraagde gevraagde lichaamsdeel maar een lichaamsdeel op papier te
lichaamsdeel (hoofd, gebruikt slechts een idee wat krijgen binnen de gegeven tijd.
romp,poten) tekenen binnen steeds opnieuw herhaald word. Het afgebeelde lichaamsdeel is
de opgegeven tijd en gebruikt De leerling tekent wel nog niet herkenbaar en er zijn ook
bij elke oefening een ander aanduidingen voor het verdere geen aanduidingen voor het
idee. De leerling let er ook op verloop van de oefening. verdere verloop van de
aanduidingen te maken voor oefening
het verdere verloop van de
oefening.
Lesfase 2: De leerling tekent een object De leerling teken een object De leerling slaagt er niet in om
waarnemingsoefening naar waarneming na en slaagt naar waarneming na maar naar waarneming te tekenen en
erin om elementen toe te slaagt er niet geheel in om hier geeft ook niet om het toevoegen
voegen waardoor het een elementen aan toe te voegen van dierlijke elementen aan het
dierlijk karakter krijgt. waardoor het een dierlijk object.
karakter krijgt
Lesfase 3: Het fantasiedier De leerlingen werken samen De leerlingen werken samen in De leerlingen slagen er niet in
in groep en kunnen afspreken groep en kunnen afspreken om een groot dier te tekenen en
welke delen uit de voorgaande welke delen uit de voorgaande de vragen aan de leraar om dit
oefeningen ze willen oefeningen ze willen voor hun te doen. Er word niet
combineren tot een groot dier. combineren tot een groot dier. samengewerkt of nagedacht
Ze kunnen goed verschillende Ze gebruiken maar een beperkt over de verschillende
dierlijke elementen op het aantal dierlijke elementen combinaties mogelijk te maken
papier zetten en maken (< 3) en slagen er niet in om uit voorgaande oefeningen.
 onderscheid tussen verschil in
textuur (vacht, veren,
schubben).
Lesfase 5: Het muzikaal De leerlingen kunnen door
verhaal middel van een verhaal
vertellen hoe een typische dag
van hun dier eruit ziet. Ze
slagen er ook in om dit
verhaal te begeleiden met
behulp van de juiste
instrumenten
Evaluatiefase De groep kan alle aspecten uit
de voorgaande oefeningen
samenvoegen en hun groot
dier presenteren door de
tekening te laten zien, het
verhaal te vertellen en te
begeleiden met muziek
verschil in textuur in de
tekening te brengen
De leerlingen kunnen door
middel van een verhaal
vertellen hoe een typische dag
van hun dier eruit ziet. Ze
slagen er niet in om dit te
begeleiden met behulp van de
juiste instrumenten.
De groep kan de aspecten uit de
voorgaande oefeningen
samenvoegen maar vergeten
hierbij een van de aspecten. Dit
kan of het verhaal of de muziek
zijn
De leerlingen komen niet tot
het verzinnen van een verhaal
over hoe een typische dag van
hun dier eruit ziet, ze maken
ook geen gebruik van
instrumenten.
De leerlingen hebben te weinig
materiaal uit de voorgaande
oefeningen om het dier te
kunnen voorstellen aan
klasgenoten.
2)Grondplan
3) Afbeeldingen verschillende verzonnen dieren
4) Muzikale patronen
Piano
Mezzoforte
Forte

Lage noot
Hoge noot
Snelle noten
Halfsnelle noten
Trage noot
5) Lesverloop

Introductie + verwelkoming: Jonas

(tijdens het binnenkomen krijgen de leerlingen drie soorten stickers die ze moeten opkleven. Deze worden later gebruikt om groepen te
verdelen)

Hallo iedereen! Onze namen zijn Jelle, Axel en Jonas. Wij werken voor een heel speciaal bedrijf! Als je zoal kijkt naar onze outfit, heb je
dan enig idee wat voor beroep wij zouden kunnen hebben? Juist ja! Wij zijn ontdekkingsreizigers! Mijn collega’s en ik hebben al heel de
wereld rondgereisd op zoek naar dieren die nog niet ontdekt zijn en hebben al een heel aantal exotische exemplaren gevonden! Laten we
eens kijken wat voor dieren er vroeger al hebben bestaan die vandaag jammer genoeg zijn uitgestorven en daarna wat voorbeelden van
dieren die we zelf ontdekte hebben.

Axel:
Zoals jullie zien zijn er nog een hele boel dieren te verkennen, maar jammer genoeg is het bijna afgelopen met ons beroep. We zijn
daarom dringend op zoek naar nieuwe rekruten die in onze plaats naar de meest tropische plaatsen ter wereld op zoek kunnen gaan
naar exotische onbekende dieren! Daarom gaan wij vandaag met jullie een aantal oefeningen doen om te kijken of jullie het in jullie mars
hebben om dieren te kunnen gaan ontdekken!

Wat moet je goed kunnen om ons beroep uit te oefenen? (observeren, natekenen, Geduld hebben, samenwerken, geluiden nabootsen)

Jelle:
Legt de eerste opdracht klassikaal uit: plooitekening.