Forum: Tarihi Kriz Komitesi

Sorun: İtalya’nın Birleşmesi ‘’Risorgimento’’

Yazar: Alper Kurudere

Pozisyon: Başkan Vekili

Araştırma Raporu

Giriş
İtalyan birleşmesi ya da diğ er adıyla ‘’Risorgimento’’ yeniden diriliş, canlanma anlamına gelir. 19
y.y İtalya bö lgesinde yer alan farklı ulusların tek bir krallık altında birleştirilmesidir. Bu
dö nemde yaşanan sosyal, politik ve kü ltü rel olaylar birleşmeye ö n ayak olmuşlardır. İtalyan
Rö nesans’ıyla alevlenen romantizm, milliyetçilik, vatanperverlik akımları birleşmiş bir politik
kimlik kazanılmasında etkili olmuşlardır. M.S 476’da Batı Roma İmparatorluğ unun çö kmesi
politik birliğ in kaybolmasına neden oldu. Birliğ in kaybı ile Roma topraklarında tarihi Roma
kö kleri ortadan kalktı. Hatta ö yle ki politik birliğ in tam olarak sağ lanması İtalyan bö lgelerin
anavatana katılması 1. Dü nya Savaşının sonuna kadar gecikecekti. ‘’Terre irredente’’ İtalyan olup
başka devletlere sadakat gö steren bö lgeleri simgelemek için bu dö nem ö zelinde kullanılmış
terimlerden biridir.

Anahtar Kelimelerin Tanımları

Risorgimento: İtalya'nın birleşmesi (İtalyanca: Risorgimento; Diriliş ya da Yeniden doğ uş), 19.
yü zyılda İtalya yarımadasında bulunan birçok devleti toplayıp, tek bir devlet olan İtalya
Krallığ ı'na dö nü ştü rmeye çalışan politik ve sosyal harekettir.

Devrim: İnkılâ p ya da ihtilâ l, bir durumdan başka bir duruma geçiş, evrim, dö nü şü m. Toplumsal
değ işimlerin insan iradesiyle hızlandırılması devrimleri oluşturur. Belli bir alanda hızlı, kö klü ve
nitelikli bir şekilde gerçekleşir.

Arkaplan
İtalya M.Ö 3 y.y’da Roma ile birleşti. 700 yıl kadar Bü yü k Roma İmparatorluğ unun bö lgesel
uzantısıydı. Ö yle ki herhangi bir ayrıcalığ ı olmamakla beraber il statü sü ne bile yü kseltilmedi.
Batı Roma İmparatorluğ unun parçalanması ile İtalya Krallığ ı bağ ımsızlığ ını ilan etti. Bir sü re
sonra İtalya Krallığ ı (Ostrogothic Kingdom) ile Doğ u Roma İmparatorluğ u (Bizans İmparatorluğ u)
arasında anlaşmazlık çıktı. Çok geçmeden Frankish Empire (Fransa Krallığ ı) tarafından
fethedildi. O dö nem için (M.S 400-800) Frankish Empire Kutsal Roma İmparatorluğ unun Batı
Avrupa’daki en bü yü k parçasıydı. Yeni gelen yö netim için de İtalya bir şehir statü sü nde değ ildi
ve ö nem gö rmedi. Zamanla İtalya derebeylik sistemine doğ ru evirildi. Gü ney İtalya, dö nemin
şehir devletlerinden olan Sicilya ya da Napoli Krallıklarının kralları tarafında yö netilmiştir. İç

~1~
İtalya ise papa tarafından yö netiliyor ve bu bö lge papa şehri olarak biliniyordu. Bu dü zen
Rö nesans sayesinde bir dö nem kalıcı oldu ancak erken modern dö nemde, modern ulus
devletlerin yü kselişi ile bu işleyiş bozuldu.

Avrupa’da sü regelen din savaşları sonucu imzalanan Westhphalia Barışı ile formalitede Kutsal
Roma İmparatorluğ unun hü kmü İtalya’da bitti; fakat İspanya’nın kolu olan Habsburg hanedanlığ ı
ve imparatora sağ dık olan diğ er hanedanlar İspanyol Ardışık Savaşlarına kadar İtalya’da hü kü m
sü rmeye devam etti.

Fransız Devrimi
1792-97 Yılları arasında, Fransız devrimcilerin yü rü ttü ğ ü kampanyalara kadar, İtalya da Kutsal
Roma İmparatorluğ unu yö neten Habsburg Hanedanlığ ının hü kmü sü rmekteydi. Kutsal Roma
İmparatorluğ u, Napolyon’la karşı karşıya geldiğ i ‘’Austerlitz’’ savaşı sonucunda, 1806’da yıkıldı.
Fransız ö zgü rlü k mü cadelesi destekçisi olan İtalyanlar, feodal İtalya devletlerinden kalan yapıları
tahrip ettiler. Aynı zamanda bu dö nemde İtalya’daki otoriteler Fransız devrimi ile ortaya çıkan
fikirleri tanımaya başladılar. Napolyon’un saltanatının dü şmeye başlamasıyla bö lge hanedanları
tahtlarını korumaya çalıştılar. Bunu başaran ve o dö nem için Avusturya İmparatorluğ unu
yö neten Habsburg hanedanlığ ı İtalya’nın yeni hü kü mranı oldu. 1815’te Joachim Murat,
yayınladığ ı Rimini Bildirisi ile yabancı kral istemeyen İtalyanlara Avusturya işgalcilerine
( Habsburg Hanedanlığ ına) karşı isyan etme çağ rısında bulundu.

Karbonari
Karbonari 1800-1831 yılları arasında İtalya’da faaliyet gö steren gizli devrimci tolum ö rgü tü dü r.
Hedefleri vatansever ve liberal bir temele sahip olsa da açık bir politik gü ndemi yoktur. 1815’ten
sonra İtalya yarımadasının gü neyindeki baskıcı politik durumdan memnun olmayan bir
oluşumdur. Ö rgü t ü yeleri ve ö rgü t faaliyetlerinden etkilenenler ö nemli olaylarda başrolü
paylaşmışlardır. Ö zellikle, İtalya’nın birleşmesi sü recinde, 1821’deki Piyomente Ayaklanmasında
rol almışlardır. Asıl amaçları İtalya’da var olan Habsburg Hanedanlığ ı’nın tiranlığ ını yenmek ve
anayasal bir hü kü met kurmaktır.

Guiseppe Mazzini ve Guiseppe Garibaldi

Birçok ö nde gelen karbonari devrimcisi anayasal hü kü met istiyordu. Bu devrimcilerden en
ö nemli ikili hiç şü phesiz Guiseppe Mazzini ve Guiseppe Garibaldi idi. Mazzini’nin devrimci
faaliyetlerdeki hareketleri hapis cezasına çarptırılmasına sebep oldu. Hapishanede İtalya’nın
birleşmesi gerektiğ i sonucuna ulaştı ve Roma’nın başkent olduğ u bağ ımsız ve cumhuriyetçi bir
İtalya için program hazırladı. 1831’de serbest bırakılmasının ardından Fransa’nın Marsilya
kentine gitti ve İtalya’nın birleşmesi için çalışan, sloganı “dioe popolo” (Tanrı ve insan) olan La
Giovine İtalia (Genç İtalya) adlı politik bir ö rgü t kurdu.

Nice (O zamanlar Piyemonte’nin bir parçası) yerlisi olan Garibaldi, 1834’te Piyemonte’de bir
ayaklanmaya katıldı ve ö lü m cezasına çarptırıldı. Gü ney Amerika’ya kaçtı. 14 yıl sü rgü nde olduğ u

~2~
Amerika’da çeşitli savaşlara katıldı ve bu savaşlarda Gerilla savaş sanatını ö ğ rendi.1848’te
İtalya’ya dö ndü .

İki Sicilya Ayaklanması

1820’de İspanyollar, benzer bir hareketin İtalya’da gelişimini etkileyen Anayasası ile ilgili
anlaşmazlıklarda başarılı bir şekilde ayaklandılar. İspanyollardan etkilenen İki Sicilya Krallığ ı’nın
ordusundaki, Guglielmo Pepe’nin komutasındaki, karbonari tarafından yö nlendirilen alay İki
Sicilya yarımadasındaki kısmı fethetti. İki Sicilya yarımadasının kralı 1. Ferdinand yeni bir
anayasa çıkarmayı kabul etti. Bu sü reçte devrimciler halkın desteğ ini almayı başarmadılar ve
Kutsal İttifakın Avusturyalı Birlikleri tarafından yenilgiye uğ ratıldılar. Bunun sonucunda Kral
Ferdinand anayasayı ortadan kaldırdı ve bilinen devrimcilere zulmetmeye başladı. Araştırmacı
Michele Amari de dahil olmak ü zere devrimin pek çok destekçisi onlarca yıl boyunca sü rgü ne
zorlandı.

Piyemonte Ayaklanması
Piyemonte’deki 1821 devrimci hareketinin lideri “Santorre di Santarosa”nın amacı, Habsburg
Hanedanlığ ının İtalya ü zerindeki hakimiyetini ortadan kaldırmak ve İtalya’yı “House of Savoy” 1
altında birleştirmekti. Ayaklanma Alessandria’da başladı. Ayaklanma sonucu kralın vekili Prens
Charles Albert’e, kral Charles Felix uzakta olduğ u için, bir anayasa imzalatıldı. Kral Charles Felix
dö ndü ğ ü nde anayasaya reddederek ayaklanmayı bastırmak için “Kutsal İttifaktan” yardım istedi.
Yardım sonucu Di Santarosa’nın birlikleri yenildi ve Piyemonte devrimcisi Paris’e kaçtı.

1830 Ayaklanması
1830’dan sonra birleşik bir İtalya’nın lehine olan devrimci duyarlılık ve yeniden diriliş
yaşanmaya başladı. Gerçekleştirilen bir dizi ayaklanma, İtalyan yarımadasında bir ulus
yaratılmasına zemin hazırlandı.

Modena Dü kü , 4. Francis, Kuzey İtalya bö lgesinin kralı olma umutları taşıyordu. 1826’da Francis
İtalya’nın birleşmesine karşı muhalefet olanlarla hareket etmeyeceğ ini açıkça belirtti. Francis’in
bu tutumuyla cesaretlenen bö lgedeki devrimciler, ö rgü tlenmeye başladı.

Fransa’da 1830 devrimleri sırasında devrimciler kralı tahttan indirmeye zorladı ve yeni Fransız
kral Louis Philippe’den teşvikle anayasal bir monarşi olan Temmuz Monarşisini yarattı. Louis
Philippe, Ciro Menotti2 gibi devrimcilere Avusturya’nın, Habsburg Hanedanlığ ı tarafından
yö netilmekte, İtalya’ya askeri mü dahalesine karşı araya gireceğ ine sö z vermişti. Menotti’nin
planlı ayaklanmasına Avusturya birliklerinin mü dahalesi gerçekleşti. Bu sü reçte tahtını
kaybedeceğ inden korkan Louis Philippe, Avusturya’nın bu mü dahalesine karşı Menotti lehine
araya girmedi. Menotti ve diğ er Karbonari ü yeleri Modena Dü kü ve Avusturya Birlikleri
tarafından yakalandı ve idam edildi. Bu nedenle Modena merkezli bir devrim başarısızlıkla
1
Sicilya da hü kü m sü ren hanedanlığ ın ismi.
2
Karbonari’nin bir ü yesi. Avusturyalı hegemonyadan Modena’yı(İtalya’da bir krallık) kurtarma hedefiyle Fransız
entelektü ellerle temaslarda bulunan kişi.
~3~
sonuçlandı. Modena’daki bu devrimci hareket çeşitli İtalya devletlerinin de ayaklanmasına
sebebiyet verdi. Ayaklananlar arasında Bologna, Ferrara, Ravenna, Forli, Ancorna ve Perugia
Papalıkları vardı. Ayaklanmalar sonucu tü m Papalık Lejyonlarını kapsayacak şekilde hızla yayıldı
ve yeni yö netimler birleşik bir İtalyan ulusunun yaratıldığ ını ilan ettiler.

Yeni yö netimlerin birleşik İtalyan illeri olarak bir birlik oluşturma gayeleri 16.Papa Gregory‘nin
Avusturya başbakanı Mettemich’ten yardım istemesine sebep oldu. Başbakan Mettemich
İtalya’ya yapacağ ı olası mü dahale ö ncesinde Fransız Kralı Louis Philippe’i İtalya’ya herhangi bir
şekilde yardım yapmayacağ ı konusunda uyardı. Louis Philippe bu uyarıyı dikkate alarak
herhangi bir askeri yardımda bulunmadı ve hatta Fransa’da yaşayan İtalyan vatanseverleri
tutukladı.

1831’in başlarında Avusturya ordusu İtalyan yarımadası yü rü yü şü ne başladı ve illerdeki

isyanları teker teker kırdı. Bu mü dahale sonucu birçok radikal lider tutuklandı ve yeni devrimci
hareketler de bastırıldı.

1848-1849 Birinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı

1844’te Giovine İtalya’nın (Genç
İtalya’nın) Venedikli iki kardeş ü yesi
Attilio ve Emilio Bandiera İtalyan
birleşmesini desteklemek amacıyla
Calabria’da İki Sicilya Krallığ ı’na karşı
saldırı dü zenlemeyi planladılar.
Hayatlarını feda etmeye hazır yaklaşık
20 kişilik bir grup kurup 12 Haziran
1844’te girişimlere başladılar. Dö rt gü n
sonra Croenza’ya inip siyasi
mahkumları serbest bırakmayı
dü şü ndü ler. Trajik bir şekilde, Bandiera
kardeşler onlara bekledikleri sö ylenen
destekçi grubu bulamadılar. Bu yü zden
La Sila’ya geçtiler.

Bandeira kardeşler isyanlarına

bekledikleri desteğ i gerek bağ lı
oldukları parti Korsikalı Pietro
Boccheciampe’den gerekse yerel
halktan gö remediler. Onlar için bir
mü freze asker gö nderildi ve kısa bir
arbededen sonra tü m grup esir alındı. Şekil 1. İtalya 1796
Diğ er isyancılarında tutulduğ u
Cosenza’ya hapsedildiler. Bandeira kardeşler ve onların dokuz arkadaşı askerlerce idam edildi.
Bu idam uluslararası boyutta kendine yer buldu ve kınandı. Bandeira kardeşlerin idam edilmesi
bir sonraki devrim hareketleri için bir meşruiyet oluşturdu.

~4~
5 Ocak 1848’de Lombardiya’da yandaş devrimciler puro içmeyi ve loto oynamayı bırakarak
Avusturya’nın vergi gelirlerini engellemeyi amaçladı. Bu bir sivil itaatsizlik greviydi. Bundan kısa
bir sü re sonra bu isyanlar Sicilya ve Napoli’de de gö rü lmeye başladı. Sicilya isyanı, Sicilya
Krallığ ının Ruggero Settimo ile bağ ımsız devlet başkanı olarak ilan edilmesine, Bourbon
ordusunun 15 Mayıs 1849'da zorla adanın tam kontrolü nü ele geçirmesine neden oldu.

1848 Şubat’ında diğ er illere nispeten daha şiddetsiz isyanlar olan Toskana’da Bü yü k Dü k 2.
Leopold bir anayasa ilan etti. Bu anayasanın ilanında kısa bir sü re sonra Toskana’da
cumhuriyetçi hü kü met kuruldu. 21 şubatta Papa Pius beklenmedik bir şekilde papalık
devletlerine bir anayasa hazırladı. 23 Şubat 1848’de Fransa Kralı Louis Philippe Paris’ten
kaçmak zorunda kaldı ve bir cumhuriyet ilan edildi. Paris’teki bu devrim gerçekleştiğ inde ü ç
eyalette anayasa vardı. Lombordiya’da, Milano’da ve Venedik’te gerginlikler artarak devam etti.
18 Mart 1848’de Milano’daki ayaklanma 5 gü n sü ren sokak kavgalarına dö nü ştü (18-22 Mart).
Bu isyan neticesinde isyancılar Avusturya garnizonunu kovdurmayı başardı. Mareşal Joseph
Radetzky başkanlığ ındaki bir Avusturya ordusu Milano’yu kuşattı. Ancak ordunun kıdemli
komutanların birçoğ unun gö revden alınması ve Milano halkının da bu isyana desteğ iyle birlikte
Avusturya ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Kısa sü re sonra Venedikliler ve Milanoluların
davalarına yardım etmeye çağ ırdıkları Sardunya Kralı Charles Albert (Piyomente ve House of
Savoy’u yö neten) bunun İtalya’yı bir araya getirme anı olduğ una karar verdi. Daha sonra da
Avusturya’ya topyekû n savaş ilan ettiler. (İlk İtalyan kurtuluş savaşı) Goito ve Peschiera’daki ilk
başarılarından sonra 24 temmuzda Custazaon Savaşında Radetzky (Avusturya kumandanı)
tarafından ilk yenilgilerini aldılar. Bir ateşkes kararlaştırıldı ve Radetzky, Lombardi ve
Venedik’in kontrolü nü tekrar ele geçirdi. Venedik kendisini kurtardı. Radetzky, Lombardi-
Venedik ve Charles Albert ü zerindeki kontrolü nü pekiştirirken İtalya’nın diğ er bö lgelerinde
meseleler daha ciddi hal aldı. Mart ayında anayasalara isteksizce onay vermiş olan hü kü mdarlar
anayasal bakanlarla çatışma içine girdiler. İlk başta cumhuriyetlerin ü stü nlü ğ ü vardı ve
hü kü mdarlar, Papa Pius da dahil olmak ü zere, hü kü m sü rdü kleri yerlerden kovulmaya çalışıldı.
Başlangıçta Papa Pius reformistti. Ancak devrimcilerle çatışmalar onu anayasal hü kü met
fikrinden soğ uttu. 1848 Kasım’ında Papa Pius, Giuseppe Garibaldi ve diğ er yurtseverlerin
Roma’ya gelmesinden hemen ö nce kaçtı. 1849’un 9 şubatında bir Roma Cumhuriyeti ilanı yapan
kurucu meclis için seçimler yapıldı. Mart 1849’un başlarında Guiseppe Mazzini Roma’ya geldi ve
başbakan olarak atandı. Roma Cumhuriyeti anayasasında din ö zgü rlü ğ ü yedinci maddeye gö re
gü vence altına alınmış, ö lü m cezası beşinci maddeye gö re kaldırılmış, sekizinci maddeye gö re ise
ü cretsiz halk eğ itimi sağ lanmıştır.

Çevresel gü çler Roma Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tepki gö stermeden ö nce Charles Albert
Avusturya ile yeni bir savaşın içine girdi. 23 Mart 1849’da Novara’da Radetzky tarafından
kolayca mağ lup edildi. Charles Albert bu savaş sonrası İtalya’yı birleştirme fikrine olan inancını
yitirdi. Savaş 9 ağ ustosta imzalanan bir anlaşma ile sona erdi. Novara’daki yenilgi ile Brescia’da
halk isyanı patlak verdi. Ancak on gü n sonra Avusturyalılar tarafından bastırıldı.

Ö te yandan Roma anayasasındaki bu sekü lerleşme hareketi Fransa tarafından hoş karşılanmadı.
Bir Fransız kuvveti Papa ile arabuluculuk yapmak amacıyla Roma’ya gö nderildi. Anlaşılan
Fransızlar Papa’nın eski kuvvetini yinelemekte ısrarcıydı. Roma mevcut durumdan memnun ve
Papa otoritesine karşıydı. Bunun ü zerine Fransızlar Roma Cumhuriyeti’ni kuşatmaya aldılar. İki

~5~
aylık bir kuşatmanın ardından Roma 28 Haziran 1849’da teslim oldu ve Papa eski otoritesine
yeniden kavuşturuldu. Garibaldi ve Mazzini bir kez daha sü rgü ne gitmek zorunda kaldı. Bu arada
Avusturyalılar Gö nü llü bir ordu tarafından savunulan Venedik’i kuşattılar. Avusturyalılar Orta
İtalya’da eski dü zenlerini yeniden sağ lamak adına kuşatmalara devam etti. Değ işen ü lkeleri geri
getirdiler ve Papalık ü zerindeki kontrollerini yeniden kurdular. Bö ylece devrimler
sonuçlandırılamadan sona erdi.

Birleşme Umutları
Tü m bu gelişmelerin ardından Risorgimento rü yası yolunda moraller dü ştü ancak rü ya ö lmedi.
1860’larda bu rü ya için çalışan vatanseverler bir sonraki fırsatta onları daha etkili kılacak askeri
dersler almaya başladılar. Kü çü k İtalyan devletlerinin, Fransa ve Avusturya karşısındaki askeri
gü çsü zlü ğ ü gö ze çarpıyordu. Fransa bu devletlerin potansiyel bir mü ttefiki idi ve vatanseverler
dikkatlerini ilk olarak Avusturya’yı kovmaya çektiler. Bu rü ya için bir lidere ihtiyaçları vardı.
Vatanseverler Papa’nın bir dü şman olduğ unu ve asla birleşik bir İtalya’nın lideri olamayacağ ını
dü şü nü yorlardı. Cumhuriyette bu dö nem için çok zayıf bir gü ç idi. Birleşme gü çlü bir monarşiye
dayanmak zorundaydı ve bu pratikte House Of Savoy’un kralı Victor Emmanuel altındaki
Piedmont’a (Sardunya Krallığ ı’na) gü venmek anlamına geliyordu.

İkinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı

İkinci İtalyan bağ ımsızlık savaşı 1859 nisanında Sardunya başbakanı Kont Cavour’un Napolyon
ile gizli bir ittifak anlaşması imzalaması ile teorik olarak başladı. Pratik noktada Cavour
Avusturya’yı askeri manevralarla kışkırttı ve pratikte de 1859’da savaş başlamış oldu. Cavour
gö nü llü leri İtalyan kurtuluşuna katılmaya çağ ırdı. Avusturyalılar ordularını Fransızlar yardıma
gelmeden ö nce Sardunyalıları bitirmek ü zere kullanmayı planladı. Avusturya’nın 140.000 kişilik
bir ordusu varken Sardunyalıların ise sadece 70.000 kişilik ordusu vardı. Bununla birlikte
Avusturyalıların sayısal gü cü , imparatorun askeri yetkinlikten eksik olup soydan gelme bir
liderliğ i olması sebebiyle fark yaratamadı. Bu stratejik zayıflık Avusturya ordularını ziyadesiyle
yavaşlattı ve Avusturya orduları Sardunya başkentine girerken Sardunyalılar Fransızlardan
gereken desteğ i fazlasıyla almışlardı. Fransızlarla gü çlendirilmiş Sardunya karşısında Avusturya
fazla diretmedi ve geri çekildi. Napolyon’un planları işe yaradı ve Solferino savaşında Fransa
Avusturya’yı mağ lup etti ve mü zakerede elini gü çlendirdi. Lombardiya Sardunya’ya eklendi ve
Venedik’in kontrolü nden Avusturya çekildi. Sardunya nihayetinde ikinci bağ ımsızlık savaşını
tü m bu savaş sonucundaki nihai dü zenleme savaş alanı yerine anlaşmalarla gerçekleştirildi.
Bunun sebebi ne Fransa ve Avusturya’nın ne de Sardunya’nın daha fazla savaşmak
istememesiydi. Ancak tü m bu gelişmeler sonucundan taraflar tam anlamıyla memnun değ ildi ve
bu gelecekte olası bir savaşın habercisi olabilirdi.

Mille Seferi
1860 başlarında İtalya’da sadece beş devlet kaldı. Venedik, Papalık Devletleri, genişletilmiş yeni
Piyemonte (Sardunya Krallığ ı), Sicilya Krallığ ı ve San Marino. 2. Ferdinand’ın oğ lu ve halefi olan
İki Sicilyalı 2. Fransis iyi organize olmuş 150.000 kişilik bir orduya sahipti. Ancak bu ordunun
~6~
ö nemli bir kısmı (İsviçreli paralı askerler) İsviçre vatandaşlarına paralı asker olarak hizmet
etmeyi yasaklayan yeni bir İsviçre yasası ile geri çağ rıldı. Bu durum, 2. Fransis’i gü venilmez yerli
birlikleri ile baş başa bıraktı. Tü m bunlar birleşme hareketi için avantaj teşkil ediyordu. 1860
nisanında Sicilya’daki Messina ve Palermo’da ayrı ayrı ayaklanmalar başladı. Bunlar birleşme
yanlısı ayaklanmalardı. Bu isyanlar kolayca bastırıldı. Bu arada Nice yerlisi olan Guiseppe
Garibaldi Fransa’nın Nice’i ilhak etmesine çok ü zü ldü . Bö lgesini geri kazanmak için taraftarlarını
kullanmayı dü şü nü yordu. Garibaldi’den kopan Fransa ile savaşı tetikleyen Cavour, Garibaldi’yi
taraftarlarını Sicilya isyanlarında kullanması için ikna etti.

Bin Seferi
Bin seferi 1860 yılında İtalyan Birliğ i’nin sağ lanması için gerçekleştirilen bir plandı. Hedef İki
Sicilya Krallığ ı’nı fethetmekti. Plan bin kişi ile daha gü çlü ordusu ve daha gü çlü bir donanması
olan İki Sicilya Krallığ ı’nı fethetmeyi amaçlamış iddialı ve riskli bir girişimdi. Plan başarılı oldu ve
Bin Seferi ile Napoli ve Sicilya 17 Mart 1861’de İtalya Krallığ ı’nın kurulmasından ö nce kalan son
iki bö lge olarak anavatana katıldı. Bö lgelerin fethinden sonra bir halk oylaması yapılarak
toplumsal altyapı da oluşturuldu.

Napoli’nin Anavatana Katılması

Garibaldi, Napoli’nin başkentini kolayca ele geçirdi. Ancak bu Napoli’nin tam manasıyla
anavatana katılması anlamına gelmiyordu. Garibaldi’nin yaklaşık 25.000 kişilik dü zensiz ordusu
Sardunya ordusunun desteğ i olmadan Napoli kralını uzaklaştırmaya yetmezdi. Kralı
uzaklaştırmak Napoli’nin birliğ e katılmasının son adımıydı. Ancak Sardunya ordusu yarımadanın
merkezine yayılmış olan set halindeki Papalık devletlerini geçerek Napoli’ye gelebilirdi.

Kilisenin politik iradesini gö rmezden gelen Garibaldi, Roma’da Birleşik İtalya Krallığ ı ilan etme
niyetindeydi. Bunu 4.Papa Pius’a açıkladı. Bunu Katolik Kilisesinin itibarı için tehdit olarak gö ren
Papa Pius, bö yle bir çabaya girişildiğ i takdirde diğ er bü yü k devletlerden destek alacağ ını
sö yleyerek tehdit etti. Garibaldi’nin Roma’ya saldıracağ ından çekinen Katolik cemaati, Papalık
ordusuna para yardımı yaparak ya da gö nü llü olarak katılarak destek verdi. Darbeci 3 Fransa
İmparatoru 3. Napolyon, Garibaldi’nin İtalya Krallığ ı dü şü ncesine izin verirse Garibaldi
muhtemelen Papanın egemenliğ ine son verecek ve Roma’yı İtalya’nın başkenti yapacaktı.
Bununla birlikte Napolyon, Cavour ile Sardunya Kralı Victor Emmanuel’in, Napoli, Umbria ve
diğ er illeri ele geçirmesi amacıyla, serbest bırakılması için anlaşma yapmış olabilir. Ancak bu
anlaşmanın bir şartı vardı; o da Roma’ya ve St. Peter Patrimony’ye 4 dokunulmaması idi.

Mazzini ve Gairbaldi gibi dö nemin devrimcilerinde olan Fanti Cialdi’ni bir Sardunyalı kuvvet ve
emirlerindeki iki ordu birliğ i ile Papalık Devletlerinin sınırlarına yü rü dü ler. Hedefleri Napoli idi.
Bunun ü zerine Papa Birlikleri de Cialdini’ye karşı savunmaya geçtiler. Ancak Papalık Birlikleri
Ancona Kalesi’nde hızla yenildiler ve kale kuşatıldı. 29 Eylü l’de Papalık Birlikleri teslim

3
3. Napolyon, 1848-1852 yılları arasında Fransa Cumhurbaşkanlığ ı yapmış, sonrasında tertiplediğ i darbeyle
cumhuriyeti yıkarak imparatorluğ unu ilan etmiştir. Son Fransa İmparatoru olarak 1870’e kadar hü kü m sü rmü ştü r.
4
Roma Kilisesi’ne ait mü lkler.
~7~
olmuşlardı. Artık bu gü ç karşısında Papalıkta kalmadığ ından ilerleme gü neye doğ ru kolayca
devam etti. Bu ordunun başında Victor Emmanuel bulunuyordu.

Garibaldi çıkarcı olduğ unu dü şü ndü ğ ü Cavour’a gü venmiyordu. Cavour, Garibaldi’nin doğ duğ u
yer olan Nice’in, Fransa ilhakına uğ ramasına sebep olmuştu.

Napoli’nin anavatana katılması noktasında son adım olan Napoli kralının ü lkeden kovulması için
Garibaldi’nin Sardunya Krallığ ı’nın desteğ ine ihtiyacı olduğ unu belirtmiştik. Papalık Devletlerini
de aşan Emmanuel yö netimindeki Sardunya birlikleri Napoli’ye girdiğ inde iktidar çıkmazı ortaya
çıktı. Bu nedenden dolayı Garibaldi her ne kadar Cavour’a gü venmese de Kral Victor
Emmanuel’in emrine itaat etti. 5Garibaldi Emmanuel Napoli’ye girmeden ö nce onu İtalya Kralı
olarak selamladıktan sonra birlikte Napoli’ye girdiler. Garibaldi Caprera adasında emekliye
ayrıldıktan sonra İtalya Birliğ i’ni sağ lamak için geriye kalan çalışmaları Victor Emmanuel
yü rü tecekti.

Sardunya ordusunun ilerlemesi, 2. Francis’i6 nehir boyundan vazgeçirmeye zorladı ve ardından

2. Francis birlikleriyle beraber Gaeta Kalesi’ne sığ ındı. Cesareti kararlı, genç karısı Kraliçe Marie
Sophie tarafından desteklendi ve 2. Francis ü ç ay sü ren inatçı bir savunma yaptı. Ancak Avrupalı
mü ttefikler 2. Francis’e yardım etmeyi reddetti, zaman geçtikçe yiyecek ile mü himmat kıt hale
geldi ve hastalık başladı. Tü m bu nedenler garnizonu teslim olmaya zorladı. Bununla birlikte
Francis’e sadık olan Neapolitanslı ayaktakımı, yıllarca İtalyan hü kü metine karşı savaştı.

Gaeta’nın çö kü şü birleşme hareketini amacına ulaşmasına çok yaklaştırdı. Artık geriye sadece
Roma ve Venedik’in eklenmesi kalmıştı. 18 Şubat 1861’de Victor Emmanuel Torino’daki ilk
İtalyan Parlamentosu milletvekillerini topladı. 17 Mart 1861’de parlamento Victor Emmanuel’i
İtalya’nın Kralı ilan etti ve 27 Mart 1861’de Roma, henü z yeni krallıkta yer almamasına rağ men
İtalya’nın başkenti ilan edildi.

Tü m bu gelişmelerden ü ç ay sonra Cavour ö ldü ve son sö zlerinin “İtalya yaratıldı, her şey
gü vende.” olduğ u rivayet edilir.

Roma Sorunsalı
Mazzini, monarşik hü kü metin sü rekliliğ ini hoş karşılamıyordu. Tam bir cumhuriyet istiyordu.
Diğ er taraftan parlamentoda bu birleşme hareketinin sloganı hazırlanmıştı: “Alplerden
Adriyatik’e Ö zgü r!” Bu slogan Roma(Katolik Kilisesi) ve Venedik’e bir mesaj niteliğ indeydi. Bu
mesaj her ne kadar kararlı bir mesaj olsa da çeşitli riskleri de barındırıyordu. Bu risklerden ilki
mesajın dü nyadaki Katolikler tarafından, Katolik Kilisesi egemenliğ ine bir tehdit olarak
gö rü nmesiydi. Diğ er bir risk ise Romada gö rev yapan Fransız birlikleri idi.

Victor Emmanuel Katolik Kilisesine yapılacak olası bir saldırı için aceleci davranmıyor, açıkçası
dü nyadaki Katoliklerin tepkisini çekmek istemiyordu. Garibaldi ise tersine bu saldırının bir an
ö nce yapılmasını ve saldırı esnasında hü kü metin buna destek vereceğ ini dü şü nü yordu. Birli kralı
2. Victor Emmanuel Roma (Katolik Kilisesi) konusunda eylemsizlik uyguluyordu. Bu eylemsizlik
5
Cavour, o dö nem Sardunya Krallığ ı’nın başbakanı idi. Victor Emmanuel ise Sardunya Krallığ ı’nın Cavour hü kmü
altındaki eski kralıydı.
6
Napoli İki Sicilya Krallığ ı’nın hü kmü altındaydı. O dö nem için Napoli Kralı aslında İki Sicilya Kralıydı.
~8~
Garibaldi’nin hoşuna gitmedi. Yeni bir girişim başlatmak için parlamentodan ayrıldı. 1862 yılının
haziran ayında Cenova’dan yola çıkarak Palermo’ya gitti. Girişim için kendine “Roma ya da Ö lü m”
sloganıyla gö nü llü ler toplamaya başladı. Kral Emmanuel’in talimatıyla Garibaldi ve gö nü llerinin
anakaraya geçişleri engellendi. Garibaldi bu noktada anladı ki olası bir Roma saldırısı için
birlikten destek alamayacaktı. Garibaldi 2.000 kişilik gö nü llü uvvetiyle gü neye dö ndü ve
Catania’ya doğ ru yola çıktı. Roma’ya karşı ya galip geleceğ ini ya da duvarlarının altında
kalacağ ını ilan etti. Bu girişimi Emmanuel Hü kü meti desteklemek şö yle dursun engelleme yoluna
gitti. General Cialdini, gö nü llü orduya karşı dü zenli ordunun bir bö lü mü nü gö nderdi. 28
Ağ ustos’ta bu iki gü ç Aspromonte’de karşılaştılar. Dü zenli ordudan kü çü k bir atışa karşılık
Garibaldi gö nü llü lerine cevap vermemelerini iletti. Gö nü llü ler birkaç kayıp verdi, Garibaldi’nin
kendisi yaralandı ve yine gö nü llü lerin birçoğ u esir alındı. Garibaldi gemi ile Varignano’ya
gö tü rü ldü . Burada bir misafirmiş gibi hapsedildi ve daha sonra serbest bırakıldı.

Bu arada Victor Emmanuel kalan Papalık topraklarının birliğ e katılması için daha gü venli bir yol
aradı. Fransız askerlerinin Roma’dan çıkartılması için Napolyon ile gö rü ştü . Napolyon askerlerini
iki yıl sonra geri çekmeyi kabul etti. Papa bu sü re içerisinde kendi kendine yetebilecek bir ordu
yaratacaktı. Aralık 1866’da Papa’nın tü m çabalarına rağ men son Fransız birlikleri de Roma’dan
ayrıldı. Bu geri çekilmeyle İtalya (Venedik ve House of Savoy hariç) yabancı askerlerden
kurtarılmış oldu.

Hü kü met merkezi 1865’te eski Sardunya başkenti Torino’dan ilk İtalyan Parlamentosunun
toplandığ ı Floransa’ya taşındı. Bunun konuşulduğ u sıralarda Torino’da homurdanmalar gö rü ldü .
Kral yeni başkenti için bu şehri aceleyle terk etmek zorunda kaldı.

Üçüncü İtalyan Bağımsızlık Savaşı (Venedik’in Anavatana Katılması)

1866’da Avusturya bir Alman Devleti olan Prusya ile diğ er Alman Devletlerinin ilişkilerinden
rahatsız oldu. Bu da 1866 Avusturya- Prusya Savaşı’nı tetikledi. İtalya Krallığ ı ise Venedik’i
Avusturya hakimiyetinden kurtarma fırsatı buldu ve Prusya ile mü ttefik oldu. 8 nisanda İtalya ve
Prusya, İtalya’nın Venedik’i hakimiyetine katmasını destekleyen bir anlaşma imzaladı ve 20
haziranda İtalya Avusturya’ya savaş ilan etti. İtalyan birleşmesi bağ lamında Avusturya-Prusya
savaşı Ü çü ncü Kurtuluş Savaşı olarak adlandırılır.

Victor Emmanuel, Nincio’da Venedik’e saldırı hazırlığ ındayken Garibaldi Alplerin avcılarıyla 7
birlikte Tirol’u işgal etti.

Avusturya’ya karşı yeni sağ lanan İtalyan Birliğ i’nin bu teşebbü sü felaketle sonuçlandı. İtalyan
ordusu 24 haziranda Avusturyalılarla Custazo’da karşılaştı ve yenilgiye uğ radı. 20 temmuzda
Regia Marina Lissa Savaşında da yenildi. Ancak İtalya için bu gelişmeler dışında iyi gelişmeler de
oluyordu. Garibaldi’nin gö nü llü leri, Bezzecca Muharebesinde Avusturya kuvvetlerini yendi ve
Trento’ya doğ ru ilerledi. Bu arada Prusya başbakanı Otto von Bismarck, Avusturya’dan istediğ ini
aldığ ını dü şü nerek bir ateşkes imzaladı. İtalya Avusturya ile baş başa kaldı. Garibaldi başarılı
yü rü yü şü nden geri çağ rıldı ve bunun ü zerine Garibaldi, “Oppe Disco!” (İtaat ediyorum!) yazan
kısa bir telgrafla istifa etti. İtalya’nın başarısız girişimlerine rağ men Prusya’nın kuzey

7
20 Şubat 1859’da Cuneo’da, Guiseppe Garibaldi tarafından oluşturulan ö zel bir askeri birlik.
~9~
cephesindeki başarısı Avusturya’yı Venedik’i terk etmeye mecbur bıraktı. Tü m bu gelişmeler
sonucunda Venedik İtalya’ya kaldı. Venedik’in İtalya’ya kalması teoride bir ilhaktı. Toplumsal
altyapıyla pratikte de meşruiyetin sağ lanabilmesi için bir referandum yapılması dü şü nü ldü .
Sonuçlar seçime katılanların yalnızca %0.01’inin (642.000 kişide 69 kişi) İtalya Krallığ ı’nın
egemenliğ i aleyhine oy kullandığ ını gö steriyordu. Bugü nü n tarihçileri bu referandumun askeri
baskı altında yapıldığ ını dü şü nmektedirler. Tü m bu sü reçte Avusturya Venedik’e hiçbir şekilde
mü dahele edemedi ve Kral Victor Emmanuel Venedik topraklarında, Piyazza San Marco’da bir
gö vde gö sterisi yaptı.

Roma’nın Anavatana Katılması

Garibaldi’nin başında olduğ u ulusal parti yarımadanın tarihi başkenti olan Roma’yı ele geçirmeyi
amaçlıyordu. 1867’de Garibaldi Roma’yı ele geçirmek için yeni bir girişimde bulundu. Bu
girişimde başarısız oldu çü nkü Fransız yardımcı gü cü yle desteklenen Papalık ordusu
Mentana’daki Garibaldi gö nü llü lerini mağ lup etti. Temmuz 1870’de Fransa ile Prusy arasından
yeni bir savaş patlak verdi. Ağ ustos ayının başlarında Fransız imparatoru 3. Napolyon Roma’daki
askeri gü çlerini geri çekme kararı verdi. Bu Papalık ordusunun zayıflaması anlamına geliyordu.
İtalyan birliğ indeki toplumsal gö steriler, İtalyan Hü kü metini, Roma’nın anavatana katılması için
harekete geçmeye teşvik ediyordu. İtalyan Hü kü meti ise Fransız İmparatorluğ u Sedan
Muharebesini kaybedinceye kadar Roma ü zerine doğ rudan eylemde bulunmadı. Kral Victor
Emmanuel, İtalyan ordusunun Roma’ya barışçıl bir giriş yapacağ ı ve bu sü reçte Papa’ya koruma
sağ lanacağ ı teklifi ile Papa Pius’a bir mektup gö nderdi. Papa bu teklifi kesin ve net bir dille
reddetti. İtalyan ordusu bu cevap ü zerine 11 Eylü lde Papalık sınırına geçti ve Roma’ya barışçıl
bir girişin mü zakere edileceğ ini umarak yavaşça ilerledi. İtalyan ordusu 19 Eylü lde Roma
surlarına ulaştı ve bir kuşatma uyguladı. Her ne kadar onu kaçınılmaz bir yenilgi beklese de Papa
Pius İtalya Hü kü meti ile anlaşmadı ve birliklerini İtalyan ordusuna karşı koymaya zorladı.
İtalyan ordusu direnişi kırdı ve Roma’ya girdi. Via Pia adındaki mevkiye doğ ru ilerledi ve bu
ilerleyişte kırk dokuz İtalyan askeri ve dö rt İtalyan subayına karşılık on dokuz Papalık ordusu
mensubu asker ö ldü . Başlangıçta İtalya Hü kü meti Papa’nın Leonine şehrini hakimiyeti altında
tutmasına izin vermelerini teklif etmişti ancak Papa teklifi reddetti. Çü nkü bu teklifi kabul etmek
teslim olmak demekti. Tü m mü cadelesine rağ men İtalyan Hü kü meti Roma’yı anavatana kattı.
Temmuz 1871’de Roma resmen İtalyan Birliğ inin Floransa’dan sonra ki başkenti oldu.

Olayların Zaman Çizelgesi

Olay Tarihi Olayın Açıklaması

1820 Napoli ve Sicilya’da gizli politik ö rgü t Carboneria tarafından dü zenlenen, General Gabriele
Pepe liderliğ indeki ayaklanma gerçekleşmişse de Kral Ferdinand, devrimcileri
Avusturya’nın yardımı ile ezmeyi başarmıştır
1821 Piemonte’de Liberal ayaklanmalar gerçekleşmiş, Carbonari Piero Maroncelli ve Silvio Pellico
tutuklanarak ve hapse atılmışlardır.

~ 10 ~
1831 Parma ve Modena’da da ayaklanmalar gerçekleşmiş, Dü k IV. Francesco Giuseppe Mazzini
devrimi destekliyor gibi gö rü nmü şse de Carbonari liderlerini tutuklamış, bunlardan Ciro
Menotti ö lü me mahkû m edilmiştir. Eski bir Carbonaro olan Cenovalı Giuseppe Mazzini,
birleşik ve cumhuriyetçi bir İtalya’yı savunan gizli ö rgü t olan La Giovine Italia’yı kurmuştur.
1833’te Piemonte’de başarısız bir komplo yü zü nden gıyabında ö lü me mahkû m edilmişse de
1834’te La Giovine Europa‘yı kurmuş, 1837’de 1848’e kadar kalacağ ı Londra’ya sü rgü ne
gitmiştir.
1844 Giuseppe Mazzini‘nin hayranı iki Venedikli kardeş Emilio ve Attilio Bandiera, Avusturya
filosunun denizcileri arasında bir ayaklanma dü zenlemekle kalmamış, Calabria’ya giderek
bir devrim başlatmaya çalışmıştır. Kö ylü ler, Bandiera, kardeşler ile denizcileri kurtarıcıdan
çok haydut olarak gö rü nce umduğ unu bulamayan devrimciler Bourbon ordusu tarafından
vurularak ö ldü rü lmü ştü r.
1846 Piskopos Mastai-Ferretti Papa seçilince IX. Pius adını almıştır. Başlangıçta politik
makumlara ö zgü rlü k verince liberal olarak gö rü lmü şse de 1849 sonrasında muhafazakâ r
duruş sergileyerek, Papa’nın iktidar hakkını savunmuştur.
1848 Avrupa genelinde Fransa, Avusturya, Macaristan, Prusya ve İtalya’da devrimci isyanlar
patlak vermiş, Savoy Kralı Charles Albert anayasayı (Statuto) kabul etmek zorunda
kalmıştır. 18 Mart’ta Milanolu vatanseverler ekonomist Carlo Cattaneo’nun liderliğ inde
Avusturya’ya karşı 5 gü n sü ren ve Le Cinque Giornate di Milano olarak bilinen bir
ayaklanma başlatmıştır. 23 Mart gü nü Piemonte vatanseverlerin çağ rısını kabul etti ve
Avusturya’ya savaş ilan etmişse de 25 Temmuz’da Custoza’da yenilmiş, 9 Ağ ustos’ta
imzalanan ateşkesin ardından Avusturyalılar Milano’yu bir kez daha ele geçirmiştir.
1849 Roma’da demokratik bir Cumhuriyetin ilan edilmiş, Giuseppe Garibaldi cumhuriyetçi
gü çlerin komutasını ü stlenmiş, Cenovalı genç Goffredo Mameli, İtalya’nın ulusal marşı
olacak olan Fratelli d’Italia şiirini bestelemiştir. Giuseppe Mazzini, Aurelio Saffi ve Carlo
Armellini ü çlü sü iktidarı ele geçirmekle kalmamış Papa’nın gü cü nü ortadan kaldırmıştır.
Papa IX. Pius, Gaeta Pope’deki sığ ınağ ından Napoli kralı ve Fransa’dan gü cü nü geri getirmesi
için ayrdım istemiştir. Garibaldi ve gö nü llü lerinin cesurca mü cadelesine rağ men Roma
Cumhuriyeti 1 Temmuz’da dü şmü ş, Garibaldi Roma’dan kaçmayı başarırken, San Marino’da
gü çlerini tasfiye etmiş, karısı da ö lü nce İtalya’yı terk ederek Amerika’ya gitmiştir. 9 Ağ ustos
1848 Salasco ateşkesini kabul etmeyen ve Avusturyalı tahakkü mü ne meydan okuyan tek
demokratik cumhuriyet olan Venedik Cumhuriyeti yıkılmıştır. Piemonte Kralı Charles
Albert, Piemonte parlamentosu tarafından Avusturya’ya karşı savaşı sü rdü rmek için ikna
edilmişse de 28 Mart’ta Novara’da yenilmiş, Oporto’da sü rgü n edilmiş yerine oğ lu II. Victor
Emmanuel geçmiştir.

1854-1856 Kırım Savaşı sırasında Piemonte Krallığ ı, Fransa ve İngiltere ile birlikte Rusya’ya karşı
savaşmak için asker gö ndermiştir. Piemonte Krallığ ının tavrı uluslararası saygınlığ ını
arttırmış, 1856 Şubat’ında Paris Barış Konferansı’nda masaya eşit statü de oturmuştur.
Cavour, Avusturya’ya karşı gizlice III. Napoleon ile ittifak kurarak yanına Fransa’yı almayı
başarmıştır.

1859 Avusturya, Victor Emmanuel’e silahsızlanması ve Giuseppe Garibaldi’nin komutasındaki

ö zel Alp dağ ları birliklerinin (Cacciatori delle Alpi) dağ ıtılmasını isteyen bir ü ltimatom
gö ndermekle kalmamış, Avusturya ordusu sınırı 25 Nisan 1859’da aşınca savaş başlamıştır.
12 Mayıs’ta III. Napoleon’un yardım gö ndermesiyle Piemonte bu sefer yalnız kalmamış,
Solferino ve Garda gö lü yakınlarındaki San Martino savaşlarında Avusturya gü çleri hem
Piemonte hem de Fransız ordusu tarafından mağ lup edilmiştir. 9 Haziran 1859’da III.
Napoleon ve Victor Emmanuel Milano’ya girmiş, ardından Lombardiya, Piemonte Krallığ ı’na
katılmıştır. Venedik’i kaybetmekte korkan Avusturya İmparatoru Franz Joseph,
Villafranca’da III. Napoleon ile bir ateşkes imzalamıştır. Savaş sırasında Toskana, Parma,
Modena, Bologna ve Romagna halkları Piemonte Krallığ ı’na katılmak ü zere plesibit
yapılması isteklerini bildirmiştir. Bununla birlikte imzalanan Zü rih Barış Antlaşması’na gö re
Lombardiya Savoy hanedanlığ ı, Venetia Avusturya’da Nice ve Savoy Fransa’da kalmıştır
1860 Giuseppe Garibaldi ve Kırmızı Gö mlekliler (I Mille) olarak adlandırılan binlerce gö nü llü 4
Nisan’da Cenova yakınlarındaki Quarto’dan Sicilya’ya doğ ru denize açılmış, 13 Mayıs’da
Marsala’da karaya çıkarak Calatafimi, Milazzo ve Palermo da Bourbon ordusuna karşı
savaşmıştır. Garibaldi ve Kırmızı Gö mleklileri Palermo’da ayaklanmış, Gü ney İtalya’dan
yukarı çıkıp Napoli’ye ulaşmış, Volturno ve Gaeta savaşlarının ardından Sicilya Krallığ ı
toprakları Piemonte devleti adına feth edilmiştir. Papalık Devletine ait olan merkezi

~ 11 ~
 İtalya’da Svaoy hanedanı topraklarına katılmaya karar vermiştir.
1861 – 17 Mart 1861 İtalya Krallığ ı’nın kuruluşu resmi olarak ilan edilirken Savoy’dan II. Victor Emmanuel İtalya
kralı olmuştur.
1866 Prusya ile Avusturya’ya karşı ittifak kuran İtalyan ordusu, karada Custoza’da ve denizde
Lissa’da Avusturya’ya yenilmişse de Prusya’nın Yedi Hafta Savaşı’nda Avusturya’yı yenmesi
ü zerine Venedik’i almayı başarmıştır. Trento ve Trieste kentleri ile çevresindeki bö lge ise
1918’de Birinci Dü nya Savaşı’nın sonuna kadar Avusturya İmparatorluğ u’nun parçası
olarak kalmaya devam etmiştir
1861-1875 Gü ney İtalya’da ağ ır vergiler ve zorunlu askerlik politikası dayatan Piyemonte fethine karşı
Brigandaggio olarak bilinen kö ylü isyanları başlamıştır.
1870 Fransa ve Prusya arasında çıkan savaşta III. Napolyon’un Roma’da bulunan ve Papa’yı
savunan askerleri ihtiyaç dolayısıyla geri çağ ırması ü zerine bersaglieri (keskin nişancılar)
adıyla anılan İtalyan birlikleri General Lamarmora komutasında Ebedi Şehir Roma’ya
girerek kenti İtalyan Krallığ ı’na aktarlar.
1872 Sahte bir kimlikle sü rgü nden dö nen Giuseppe Mazzini, Pisa’da ö lmü ştü r.
1878 Kral II. Victor Emmanuel ö lmü ş yerine oğ lu Umberto, tahta geçmiştir.
1882 Sardinia civarındaki kü çü k adalardan Caprera’da emekli olarak yaşayan Giuseppe Garibaldi
ö lmü ştü r

~ 12 ~