POETRY IN THE CONTEMPORARY PERIOD:

LIHAM NI PINAY MULA SA BRUNEI

-Elynia Ruth S. Mabanglo-

Elynia Ruth Mabanglo’s career as a creative writer spans over three decades and is
capped by numerous recognitions by prestigious groups, among which being the Makata
ng Taon [Poet of the Year] Commission on Filipino Language Award in 1992 and the
Carlos Palanca Memorial Award for Literature Hall of Fame Award in 1995. The poem
cited here is among the Letters of Pinay which won for her the Manila Critics Circle
National Book Award for Poetry in 1990.

Diaspora, literally meaning “a dispersion or scattering” of people from their original

country or state, has become part of the Filipino people’s history. Dating back to the
early part of the 20th century, Filipinos have left hearth and home as “contract workers,
sojourners, expatriates, refugees, exiles and immigrants” (Espiritu 23, quoting San Juan,
1998a, 190) in various parts of the world but mostly in North America. Espiritu adds that
the 2000 U.S. census records a total of 1.8 million Filipinos, comprising the second-
largest immigrant group as well as the second-largest Asian American group in the
United States. In the last two decades of the 20th century, a big number of women joined
the exodus to the Middle East, Italy, Singapore, Hongkong, Malaysia, and Brunei to work
as domestic helpers. This is where Pinay in the poem below is coming from.

Ako’y guro, asawa at ina.

Isang babae—pupol ng pabango, pulbos at seda,
Kaulayaw ng batya, kaldero at kama.
Napagod yata ako’t nanghinawa.
Nagsikap mangibang-lupa.
Iyo’t-iyon din ang lalaking umuupo sa kabisera,
Nagbabasa ng diyaryo uma-umaga.
Naghihintay siya ng kape
At naninigarilyo,
Habang kagkag ako sa pagitan ng kuna at libro,
Nagpapahid ng lipstick at nagpapatulo ng gripo.
Hindi siya nag-aangat ng mukha
Umaaso man ang kawali o umiingit ang bata.
Hinahatdan ko siya ng brief at tuwalya sa banyo,
Inaaliw kung mainit ang ulo.
Wala siyang paliwanag
Kung bakit hindi siya umuwi magdamag,
Ngunit kunot na kunot ang kanyang noo
Kapag umaalis ako ng Linggo.
Ayaw niya ang galunggong at saluyot
Kahit pipis ang sobreng inabot,
Ibig pa yatang maghimala ako ng ulam
Kahit ang pangrenta’y laging kulang.
Ako’y guro, asawa at ina.
Isang babae—napapagal sa pagiging babae.
Itinakda ng kabahaging
Masumpa sa walis, labada’t oyayi
Kahit may propesyo’t kumikita ng salapi.
Iyo’t-iyong din ang ruta ng araw-araw—
Kabagutang nakalatag sa kahabaan
Ng bahay at paaralan,
Ng kusina’t higaan.
May karapatan ba akong magmukmok?
Saan ako tatakbo kung ako’y malungkot?
May beerhouse at massage parlor na tambayan
Ang kabiyak kong nag-aasam,
Nasa bintana ako’t naghihintay.
 Nagbabaga ang katawan ko sa paghahanap,
May krus ang dila ko’t di makapangusap.
Humihingi ng tinapay ang mga anak ko,
Itinotodo ko ang bolyum ng radio.
Napagod yata ako’t nanghinawa,
Nagsikap mangibang-lupa.
Noon ako nanaginip na nakapantalon,
Nagpapadala ng dolyar at pasalubong.
Nakahihinga na ako ngayon nang maluwag,
Walang susi ang bibig, ang isip ay bukas.
Aaminin kong ako’y nangungulila
Ngunit sariling kape ko na ang tinitimpla.
Nag-aabang ako ng sulat sa tarangkaha’t pinto,
Sa telepono’y nabubusog ang puso.
Umiiyak ako noong una,
Nagagamot pala ang lahat sa pagbabasa.

Ito lamang ang sagot,

Bayaang lalaki ang maglaba ng kumot.
 CREATIVE WRITING 10

Consider the following questions as you read the poem.

1. Describe the persona’s disposition towards work.

2. What brings the persona to her decision to work in Brunei?

3. The persona draws a sharp contrast between “then” and “now.” In the
graphic organizer below, note important details showing this contrast.
One has been done for you.

Then Now
Guro Domestic helper
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
4.
Do you recognize some Filipino cultural patterns in the poem? Name
them.

5. What feeling does the poem evoke in you?

6. How does the Filipino diaspora impact the family based on the
persona’s experience?

7. What is the most important message you are able to draw from the
poem?