PANITIKANG FILIPINO

GABAY SA KURSO

DESKRIPSYON NG KURSO:
Ang Panitikang Filipino bilang isang kursong Filipino sa Kolehiyo ay nakatuon sa
pag-aaral ng mga akdang Pampanitikang sumasalamin sa pamumuhay, kultura,
lipunan, pamahalaan at maging ng kasaysayan ng sambayanan/liping Pilipino.
Gamit ang Wikang Filipino bilang wika ng pagkatuto; nakatuon ang kurso sa pag-
aaral ng pasalita at pasulat na tradisyon ng ating panitikan. Babagtasin nito ang mga
yugto ng panitikan sa iba’t ibang panahon na may espesyal na tuon sa pag-aaral ng
mga akdang pampanitikang nakalapat at nakaugnay sa mga kasanayan ng iba’t ibang
larang at disiplina.
Tangan ng kursong ito ang mga sumusunod, una; pag-aaral, pagtalakay,
pagsusuri at pagkilatis ng iba’t ibang akda ng mga Pilipinong manunulat sa wikang
Filipino, banyagang wika at Bernakular na magiging salalayan sa pagsusulong ng
kaisipang Filipinolohiya. Pangalawa; ang pagbasa sa mga kontemporaryong mga
akdang pampanitikan na tangan ang malaya at progresibong kaisipan; pangatlo; ang
pag-aaral ng Panitikang Filipino bilang lente sa ating kasaysayan na may maka-
Pilipinong pananaw. At pang-apat; ang pagkakaroon ng produksyon at presentasyon ng
mga artikulong hinggil sa mga panunuri ng mga akdang pampanitikan.

INAASAHANG KALALABASAN:
1. Makapagtamo ng kaalaman sa mga umiiral na panitikan sa Pilipinas ayon sa
historikal na pag-unlad nito;

2. Nakapagtatalakay ng mga akdang Pampanitikan na sumasalamin sa iba’t ibang

aspekto ng pamumuhay, kultura, lipunan, pamahalaan at kasaysayan ng
sambayanang Pilipino.

3. Nakapagpapahayag ng may kabisaan ukol sa pasalita at pasulat na tradisyon ng

panitikang Pilipino.

4. Nagiging kasangkapan sa pagpapalaganap ng pambansang wika;

5. Nakapag-uugnay ng mga kasanayan mula sa iba’t ibang larang at disiplina

tungo sa pagsusuri at pag-unawa sa iba’t ibang akdang pampanitikan.

6. Nakapagsusuri at analisa ng mga akdang pampanitikang likha ng mga

manunulat na Pilipino mula sa iba’t ibang wika – Filipino, Banyaga at Bernakular
tungo sa kaisipang Filipinolohiya.

7. Nakababasa at nakauunawa ng mga kontemporaryong akdang pampanitikan

tangan ang Malaya at progresibong kaisipan.
 8. Kritikal na nakapagsusuri ng mga akdang pampanitikan gamit ang lente ng
maka-Pilipinong pananaw.

9. Nakabubuo ng papel/artikulo hinggil sa panunuri ng mga akdang pampanitikan.

10. Responsableng nakagagamit ng iba’t ibang platform para sa pagtatanyag sa

iba’t ibang panitikang Pilipino.

11. Naisasabuhay ang mga aral sa akda para sa mabuting paglilingkod.

12. Nagsisilbing kasangkapan sa pagpapalaganap ng Panitikang Filipino sa lokal at

globa na aspeto.

AWTLAYN NG KURSO:

Kabanata 1: Samu’t Saring kabatiran sa Panitikan

Kabanata 2: Mga Saligan sa Panunuring Pampanitikan
Kabanata 3: Mga Pananalig sa Teoryang Pampanitikan
Kabanata 4: Mga Paraan sa Pagtalakay sa Akdang Pampanitikan
Kabanata 5: Pagpapahalaga sa Akdang Pampanitikan
 Awit
 Komiks
 Miakling Kuwento
 Nobela
 Pelikula
 Sanaysay
 Tula

MGA MATERYALES NA GAGAMITIN:

Kabanata 1: Samu’t Saring kabatiran sa Panitikan

Kabanata 2: Mga Saligan sa Panunuring Pampanitikan

Elmer A. Ordoñez, “Protest Literature” nasa Manila Standard Today,

Pebero 3, 2007.

Edgardo B. Maranan, “Against the Dying of the Light: The Filipino Writer and
Martial Law” binasa ng may-akda sa mga estudyante at mga guro
sa University of London’s School of Oriental and African Studies
noong Setyembre 1999 na inilagay sa website na,
http://www.oovrag.com/essays/essay2007b-1.shtml.
Kabanata 3: Mga Pananalig sa Teoryang Pampanitikan

Arias, Suzette Marie A. at Pelonio, Edwin G. Jr. “Mga Teoryang Pampanitikan”

Central Bicol State University of Agriculture, Camarines Sur. 2015

Mag-atas, Rosario U. et. al. MASINING NA PAGPAPAHAYAG (RETORIKA).

Grandwater Publications and Research Corp. Makati City . Copyright 2007

Kabanata 4: Mga Paraan sa Pagtalakay sa Akdang Pampanitikan

Kabanata 5: Pagpapahalaga sa Akdang Pampanitikan

 Awit

Maceda T. Pagkatha ng Tunay at Totoo sa mga Lipunang Silensyo

(July-December 2015) Social Science Diliman

Navarro, R. (2001) Ang Musika sa Pilipinas: Pagbuo ng Kolonyal Polisi,

1898-1935. Humanities Diliman

Navarro, R. (2017) Apat ba Taong Pagsikat ng Nakapapasong Araw: Musika sa

Filipinas sa Panahon ng Hapon, 1942-1945. Plaridel

Navarro R. (January-December 2008) Ang Bagong Lipunan, 1972-1986: Isang

Panimulang Pag-aaral sa Musika at Lipunan. Humanities Diliman.
Salamat, M. (2018, December 14). In the Philippines, A Dam Struggle
Spans Generations, Inspires Songs of Unity For the Environment. Bulatlat
News, Mula sa https://www.bulatlat.com/2018/12/14/in-the-philippines-a-
dam-struggle-spans-generations-inspires-songs-of-unity-for-the-
environment/

 Komiks
 Miakling Kuwento

Ordonez, Rogelio L. "Kapayapaan sa Madaling Araw", Pluma at Papel

https://plumaatpapel.wordpress.com/2009/07/09/kapayapaan-sa-
madaling-araw/

Samar, Edgar Calabia "Pagsulat ng Maikling Kuwento" Mula sa:

https://www.facebook.com/watch/live/?v=273232570527367&ref=watch_
permalink
 Nobela
Bhaba, H., 2020. “Of Mimicry And Man: The Ambivalence Of Colonial
Discourse”. [online] JSTOR.org. Available at:
<https://www.jstor.org/stable/778467> [Accessed 23 May 2020].

Jameson, Fredric. “Third-World Literature in the Era of Multinational Capitalism”.

Social Text 15 (1986): 65-88. Print.

Lukacs, George. “The Theory of the Novel”. First Printing ed., Free Press, 1967.

Mojares, Resil. “Where in the World is the Filipino Writer?. PUP Professorial
Chairholder on Literary Studies, October, 2019.

Reyes, Soledad S. “From Darna to ZsaZsa Zaturnah: Desire and Fantasy”.

Anvil Publishing, 2009.

San Juan Jr., E., (2014). “Panitikan, Ideolohiya, Rebolusyon: Edukasyon at

Pedagohiya sa Bisa ng Nobelang ‘Desaparesidos’ ni Lualhati Bautista” ni
E. San Juan Jr. Mula sa Academia. Edu.
https://www.academia.edu/11779768/DESAPARESIDOS_Nobela_ni
_Lualhati_Bautista_Isang_Pagsipat_at_Interpretasyon_ni_E._San_Juan_
Jr

Samar, Edgar Calabia. “Unang Siglo ng Nobela sa Filipinas” (2009) ni

Virgilio S. Almario, mula sa Atisan Novels.

Tolentino, R. (2009). “Pag-aklas, pagbaklas, pagbagtas: politikal na kritisismong

pampanitikan”. University of the Philippines Press: Quezon City

 Pelikula
Carballo, B. (Prodyuser) & Bernal, I. (Direktor). (1982/2012). Himala [Digitally
restored].
Philippines: Experimental Cinema of the Philippines (ECP) & ABS-CBN
Corporation. Nakuha sa iWant, mula sa https://beta.iwant.ph/
movies/himala
-digitally-restored/400a8f82-5e16-4b09-b7aa-5e7ff9fca700

CNN (13 November 2008). Filipino film ‘Himala’ wins CNN APSA Viewers Choice
Award. Nakuha sa https://edition.cnn.com/2008/SHOWBIZ/Movies/11/13/
himala.asiapacificscreenawards/
Arguelles, R. (Prodyuser), Dalena, S. R. L. & Sicat, K (Mga direktor). (2012).
Himala
Ngayon. Philippines: Kino Arts & Creative Programs. Nakuha sa Cinema One
YouTube, mula sa https://www.youtube.com/watch?v=X56Ac94gPoY

Flores, P. & Young Critics Circle. (2009a). Karanasan sa panonood ng sine.

Sining ng Sineng Filipino. Lungsod Quezon: Sentro ng Wikang Filipino. pp.
3-12.

Flores, P. & Young Critics Circle. (2009b). Ang sine bilang anyo. Sining ng
Sineng Filipino. Lungsod Quezon: Sentro ng Wikang Filipino. pp. 15-23.

IMDB. Himala 1982 Awards. Internet Movie Database. Nakuha sa

https://www.imdb.com/title/tt0125144/awards

Lee, R. (2009). Si Tatang at mga himala ng ating panahon: Koleksyon ng mga

akda ni Ricky Lee. Lungsod Quezon: Writers Studio Philippines. pp. 94-
146.

Lumbera, B. et al. (1994). Philippine Literature. CCP Encyclopedia of Philippine

Art. Ed. Nicanor Tiongson. Vol. IX (Literature). Lungsod Pasay: CCP, pp.
17, 24.

Lumbera, B. (2000). Basahin ang sine. Writing the nation/Pag-akda ng bansa.

Lungsod Quezon: University of the Philippines Press. pp. 99-101.

Tolentino, R. (2009). “Domeyn ng panitikan: Kung hindi ngayon, kalian? Kung

hindi tayo, sino? Kung hindi rito, saan?”. Pag-aklas, Pagbaklas,
Pagbagtas: Politikal na Kritisismong Pampanitikan. Lungsod Quezon:
University of the Philippines Press. pp. 33-29.

 Sanaysay
Lumbera, B. Ang Sanaysay: Introduksyon. Sa B. Lumbera. R. Villanueva,
R. Tolentino, & J. Barrios (Eds.) Paano Magbasa ng Panitikang Filipino
(pp. 3-9). Lungsod Quezon: University of the Philippines Press.

Guda, Kenneth Roland A. Peryodismo sa Bingit: Mga naratibong ulat sa

panahon ng digmaan at krisis. Lungsod Quezon: University of the
Philippines Press, 2016, 95-129. Print.

Santiago. Lilia Quindoza (ed.). Mga idea at estilo: Komposisyong pangkolehiyo

 sa wikang Filipino. Lungsod Quezon: UP Press at DFPP-UP Diliman,
1995. Print.

 Tula

Andang Juan. (2013, January 13). Ano’ng Tula?. Nakuha mula sa

https://arspolitika.wordpress.com/2013/01/10/anong-tula/

Añonuevo, R.[Roberto]. (2009, June 5). Kahulugan ng Talinghaga. Retrieved

from Alimbukad: https://dakilapinoy.com/2009/06/05/kahulugan-ng-
talinghaga/

Anonuevo, R. [Rebecca]. (2014). Language Poetry: Saan ang Mambabasa? In R.

Anonuevo, Talab: Mga Sanaysay sa Panitikan, Wika at Pagtuturo (pp. 122-128). Naga:
Ateneo De Naga University Press

Gappi, R. R. (2013, February 19). Hinggil sa Malikhaing Pagsulat sa Filipino.

Nakuha sa https://arspolitika.wordpress.com/2013/02/19/hinggil-sa-
malikhaing-pagsulat-ng-tula-sa-filipino/

Guillermo, G. (2013, March 5). Ano ang silbi ng Makata?. Nakuha mula sa
https://arspolitika.wordpress.com/2013/03/05/ano-ang-silbi-ng-mga-
makata/

Macaraig, M. B. (2004). Sulyap sa Panulaang Filipino. Lungsod ng Maynila:

Rex Bookstore.
Montalban, P. (2018). KM64 Patikim Workshop: 24/7 na Karinderya ang Tula
[Powerpoint slides]. Nakuha mula sa http://facebook.com/km64
Montalban, P. (2020). Karapatang Sumulat, Sumulat Para sa Karapatan
[Powerpoint slides]. Nakuha mula sa http://facebook.com/km64

PLANO NG KURSO
WEEK KABANATA/PAKSA GAWAIN
1-2 Oryentasyon sa VMGO (Vision, Talakayan at pagsagot sa mga
Mission, Goals at Objective) ng inihandang aktibidades na
Unibersidad. makikita sa kabanata 1

Pagbibigay ng mga kahingian

sa kurso, pagtatalakay sa
kasaklawan ng mga paksain sa
klase at sistema ng
paggagrado (grading system).

Kabanata 1
3-4 Kabanata 2 Talakayan

Pagsagot sa mga gabay na

katanungan na makikita sa
kabanata 2.

5-6 Kabanata 3 Talakayan

Makapagsuri ng mga akdang

pampanitikan batay sa mga
sumusunod na balanagkas:

-Saligan
-Buod (Maikli lamang)
-Kahulugan ng pamagat
-Mga Teorya / Pananalig
Pampanitikang Napapaloob sa
Akda
-Implikasyon

Bilang ng akdang pampanitikan

na susuriin:
Maikling kwento (1)
Nobela (1)
Pelikula (1)
Dula (1)

7-8 Kabanata 4 Talakayan

 9 PANGGITNANG PAGSUSULIT

10-17 Kabanata 5 Talakayan

 Awitin Pagsagot sa mga katanungan

tungkol sa kantang Un Potok na
likha ni Fr. Oliver Castor.

 Komiks

 Maikling Kuwento Pagbasa sa maikling kuwentong

“Kapayaan sa madaling araw” ni
Rogelio Ordoñez at pagsagot sa
mga kaakibat na katanungan.

Pagsagot sa mga inihandang

 Nobela katanungan tungkol sa nobelang
binasa.

Pagtukoy sa mga elemento ng

pelikula na inihanay sa
 Pelikula babasahing “Ang Sine bilang
anyo” mula sa Sining ng sine
Filipino na isinulat ni Patrick
Flores para sa YCC (2009b).

Panonod ng pelikulang Himala

(1982/2014) sa iWant
app;panonood ng
dokumentaryong Himala Ngayon
(2014) sa Youtube; o pagbabasa
ng iskrip ng Himala na
matatagpuan sa libro ni Ricky Lee
(2009).

Pagsulat ng repleksyong papel

 Pagbasa ng babasahing “Tungkol
kay Angel Locsin” p. 101-107, at
 Sanaysay “Pangmomolestiya sa Pabrika” p.
113-116 mula sa Peryodismo sa
Bingit: Mga Naratibong Ulat sa
Panahon ng Digmaan at Krisis ni
Kennenth Roland A. Guda.

Paggawa ng sanaysay batay sa

sariling danas tungkol sa mga
sumusunod:
1. Kalagayan ng pamilya sa
ilalim ng ECQ.
2. Obserbasyon sa Freedom
of Expression sa panahon
ng pandemya.
3. Kalagayan ng mga mag-
aaral sa pagkakaroon ng
Online Class.

Bugtongan Challenge

Pagsulat ng maikling tula batay

sa piniling apat na larawan na
 Tula may dalawang saknong at may
sinusundaang tugmaan.

Panghuling pagtatasa tungkol sa

binasang tula.

18 HULING PAGSUSULIT O PAGPAPASA NG KAHINGIANG

PAPEL