IZENA: Gela:

1. ATAZA: Arretaz irakurri ondorengo testua eta eskuineko laukitxoetan markatu hutsune
bakoitzari dagokion hitza, adibidean bezala 25 MINUTU dituzu.

Lurraren atmosfera ........... duen gas- 1) osatzen 2) apurtzen 3) begiratzen 1 2 3 A

nahasketa da airea. Beraren ikerketa
zientifikoa XVII. ................ hasi zen, 1) urtean 2) mendean 3) kongresuan 1 2 3 1
barometroa eta termometroa erabiltzen
hasi zirenean.
85 bat km-ko altituderaino, aireak, lur-
azalean ............. duen konposizioa du. 1) gainean 2) nahi 3) bertan 1 2 3 2
Geruza honi, homosfera deritzo. Handik
aurrera, heterosfera hasten da
eta ................... aldatuz joaten da. 1) izena 2) konposizioa 3) kolorea 1 2 3 3

Atmosferako bi osagai nagusiak

oxigenoa eta ............ dira. Gas horiek. 1) Nitrogenoa 2) Ura 3) Beruna 1 2 3 4
XVIII. mendean Scheele suediarrak eta
Priestley ingelesak aurkituak dira.
Ordutik .......... beste asko ere aurkitu 1) ere 2) hara 3) hona 1 2 3 5
dira. Horrela, nitrogenoaz (%78) eta
oxigenoaz (%21) gainera, homosferan,
argon gas geldoa (%1 inguru), karbono
dioxidoa (%O,O3) eta beste gas geldo
batzuen ............. txiki-txikiak daude, 1) kopuru 2) nahasketa 3) tanta 1 2 3 6
hala nola ozonoa (hiru atomo oxigenoz
osatutako molekula duena), hidrogenoa
eta metanoa (guztien artean
%O,O1 .......... gutxiago). Zifra hauek 1) edo 2) eta 3) baino 1 2 3 7
guztiak aire “lehorrak” dituen bolumen-
portzentajeei dagozkie. Aireak ordea,
ur-lurrina ere ......... du, %Otik %4erako 1) galtzen 2) Harrapatzen 3) izaten 1 2 3 8
proportzioan.
Aipatutako osagaiez gainera, airetan
partikula likido eta ............... ere 1) gaseosoak 2) solidoak 3) fluidoak 1 2 3 9
badaude. Gehienak ur-lurrinaren
kondentsazioz sortutako izotz-kristal
eta tantak dira eta hodeiak eratzen
dituzte. Era ............, beste asko ere 1) honetan 2) batean 3) berean 1 2 3 10
aurkitu ohi dira, hala nola jatorri
bolkanikokoak, kearreak, hautsak,
polena, zenbait bakterio eta
itsasoan ............... gatzen zati 1) lurrindutako 2) aurkitutako 3) egindako 1 2 3 11
mikroskopikoak.

Oxigenoaren zikloak garrantzi

erabakigarria du lurreko bizitzarako.
Hain zuzen ere izaki biziek, arnasa 1) ur-lurrina 2) nitrogenoa 3) oxigenoa 1 2 3 12
hartzean, aireko ............ kontsumitu
eta karbono dioxidoa jaurtitzen dute
atmosferara. Gauza bera gertatzen 1) eta 2) beste 3) baina 1 2 3 13
da ............. edozein erreketa-motarekin
ere, hala nola gasolina, ikatz eta
egurrarekin. Alderantziz, landareek,
fotosintesiaren bitartez, 1) dioxidoa 2) molekulak 3) purua 1 2 3 14
karbono .............. aprobetxatzen dute
elikagaiak lantzeko, eta oxigenoa
jaurtitzen dute. Honela atmosferan bi
gas-moten arteko oreka mantentzen da
eta gaur egun arte ia konstante
mantendu da oreka hori. 1) datozen 2) azken 3) 60.ko 1 2 3 15

Alabaina, ............. hamarkadetako

industri garapenak aireko karbono
dioxidoaren edukia kopuru
1) era berean 2) aldiz 3) horrela 1 2 3 16
garrantzitsuan haztea ekarri du
eta, ............., oihan- eta baso-botatze
orokortuak, landarediak sortutako
oxigeno-kopurua murriztu egin du.
Eguratseko desoreka honen ondorioak
kristal batek negutegi batean egiten 1) dira 2) direnez 3) direlako 1 2 3 17
duenaren antzekoak ............. ,
itxarotekoa da Lurraren ingurameneko
tenperatura apurka-apurka igotzen
joatea. Beste aurrerapen tekniko
batzuek ere atmosferaren konposizioan
zegoen oreka naturala hausten lagundu
dute, eta hartu beharrekoak 1) pausuak 2) neurriak 3) aurrerapenak 1 2 3 18
diren ................ hartzen ez badira, lite-
keena da zenbait gasen kontrolik
gabeko ugalmenak, hala nola
freoiarenak edota erreakzioko
hegazkinen hondakinenak, edota fisika
nuklearrarenak, Lurra X izpi eta izpi
ultramore arriskutsuetatik babesten
duen ozono-geruza suntsitzea.
 2. ATAZA: Irakurri berri duzun testuaren arabera, markatu eskuinean gurutze batez ondorengo
esaldiekin bat datorren aukera:

1. Barometroa eta Termometroa asmatzeak BAI EZ (19)

airearen ikerketa zientifikoari hasiera eman Testuak emandako in-
zion. formazioarekin soilik
ezin da erantzun

2. Airea gasez osatuta dago soilik. BAI EZ (20)

Testuak emandako in-
formazioarekin soilik
ezin da erantzun

3. Aire lehorrean nitrogeno eta oxigeno ez diren BAI EZ (21)

osagaiek %1 inguruan suposatzen dute. Testuak emandako in-
formazioarekin soilik
ezin da erantzun

4. Arnasa eta fotosintesia kontrako prozesuak BAI EZ (22)

dira. Testuak emandako in-
formazioarekin soilik
ezin da erantzun

5. Automobilek sortzen duten kutsadurak BAI EZ (23)

ozonoaren geruza suntsitzen du. Testuak emandako in-
formazioarekin soilik
ezin da erantzun

6. Oxigeno eta karbono dioxidoaren arteko oreka BAI EZ (24)

apurtzeak lurraren ingurameneko tenperatura Testuak emandako in-
igotzea bultzatuko du. formazioarekin soilik
ezin da erantzun

7. Aurrerapen tekniko batzuek airearen BAI EZ (25)

konposizioa alda dezakete. Testuak emandako in-
formazioarekin soilik
ezin da erantzun
3. ATAZA: Irakurri berri duzun testua begiratu gabe saia zaitez ondorengo galderei erantzuten ahalik
eta zehaztasun handienarekin , multzo bakoitzeko ERANTZUN BAKAR BAT markatuz:

Aire lehorraren osagai nagusiak ondoko hauek dira ...

1) Oxigenoa, Argon eta karbono dioxidoa 1

2) Oxigenoa, Nitrogenoa eta ur-lurrina 2
3) Nitrogenoa, oxigenoa eta karbono dioxidoa 3 (26)
4) Nitrogenoa eta oxigenoa 4
5) Bat ere ez da egia 5

Atmosferan oxigeno eta karbono dioxidoaren arteko oreka mantentzen da ...

1) Gizakientzat oso garrantzitsua delako. 1

2) Arnasa eta fotosintesia elkarren artean konpentsatzen diren prozesuak 2
baitira .
3) Fotosintesiari esker oxigenoa baitago. 3 (27)
4) Erreketa mota guztietan horrela gertatzen baita. 4
5) Aurreko ezer ez da egia. 5

Atmosferaren kutsadura arrazoi honengatik izaten da ...

1) Industri garapenak karbono dioxidoaren kopurua handitu baitu. 1

2) Oihan eta baso-botatzeak oxigeno kopurua murriztu baitu. 2
3) Freoiak ozono kopurua gutxitu duelako 3 (28)
4) Aurreko guztia egia da. 4
5) Aurreko ezer ez da egia. 5

4. ATAZA: Hautatu irakurgai zati bakoitzari jarriko zeniokeen izenburua

a) Irakurgaiaren lehenengo zatiari izenburu hau dagokio

1) Oxigenoa eta bere balioa 1
2) Atmosferaren garrantzia 2
3) Airearen konposizioa 3 (29)
4) Airea eta gizakia 4
5) Aurreko bat bera ere ez 5

b) Bigarren zatiaren izenburua ondoko hau izan beharko litzateke

1) Oxigenoaren zikloak 1
2) Airearen kutsadurak duen garrantzia 2
3) Airearen osagaiak 3 (30)
4) Fotosintesia eta arnasa 4
5) Aurreko bat bera ere ez 5
5. ATAZA: Osatu ondorengo eskema, aurreko irakurgaiari buruzkoa. Jar ezazu erantzunaren zenbakia
eskuineko laukian, adibidean egin dugun bezala

1. Oxigenoaren 3. Gasen Adib

1. osagaiak
2. Airearen 4. Bakar bat ere ez 2

1.1. Atmosferaren % 78 da 1. Nitrogenoa 3. Oxigenoa (31)

2. Hidrogenoa 4. Bakar bat ere ez
1.2. Oxigenoa da
1. % 50 3. % 14 (32)
2. % 21 4. Bakar bat ere ez
1.3. , karbono dioxidoa, ozono,
hidrogeno, metano,eta gas geldoak 1. Fluor 3. karbono monoxidoa (33)
ere badaude. 2. Argon 4. Bakar bat ere ez
1.4 . Osagai hauez gain airean
1. hautsa 3. ur-lurrina (34)
dago %0tik %4erako proportzioan 2. polena 4. Bakar bat ere ez

2. zikloak
1. Nitrogenoaren 3. Airearen (35)
2. Iraupena 4. Bakar bat ere ez
2.1 : Izaki biziek oxigenoa
hartu eta karbono dioxidoa jaurti.
1. Arnasa 3. Fotosintesia (36)
2. Oxigenazioa 4. Bakar bat ere ez
2.2 : Landareek karbono
dioxidoa hartu eta oxigenoa jaurti
1. Arnasa 3. Fotosintesia (37)
2. Erreketa 4. Bakar bat ere ez

3. Airearen zergatiak
1. osaketaren 3. desagertzearen (38)
3.1. Oihan- eta baso-botatze orokortuak 2. kutsaduraren 4. Bakar bat ere ez
3.2 karbono dioxidoaren
kopurua handitu du 1. Suteak 3. Amerikak (39)
2. Industria garapenak 4. Bakar bat ere ez
3.3 suntsitzen duten
gasen ugalketa: Freoia, erreakzio
hegazkinen hondakinak, ... 1. Oxigenoa 3. Atmosfera (40)
2. Ozono geruza 4. Bakar bat ere ez