GEFIL1 SIM Week 7-9 Mohinog PDF

College of Arts and Sciences Education
General Education - Language

2nd Floor, DPT Building, Matina Campus, Davao City
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
UNIVERSITY OF MINDANAO
Language Program
Self-Instructional Manual (SIM) for Self-Directed Learning (SDL)
Course/Subject: GEFIL 1/Panitikang Filipino
Name of Teacher: Prof. Arrhiane Mohinog
THIS SIM/SDL MANUAL IS A DRAFT VERSION ONLY. THIS IN NOT FOR SALE
AND NOT FOR REPRODUCTION AND DISTRIBUTION OUTSIDE OF ITS
INTENDED USE. THIS IS INTENDED ONLY FOR THE USE OF THE STUDENTS
WHO ARE OFFICIALLY ENROLLED IN THE COURSE/SUBJECT.
EXPECT REVISIONS OF THE MANUAL.
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Course Outline .................................................................................... iv

Course Outline Policy .......................................................................... v
Course Information ............................................................................ vii
Linggo 7-9
Big Picture in Focus (ULOa) ................................................................ 61
Kabanata 3: PANAHON NG AMERIKANO
Metalanguage ...................................................................................... 61
Essential Knowledge ............................................................................ 62
• Kaligirang Kasaysayn .............................................................................63
• Mga Anyo ng Panitikan ........................................................................ 63
Let’s Check .......................................................................................... 67
Let’s Analyze ....................................................................................... 46
In a Nutshell ......................................................................................... 47
Q and A-List ......................................................................................... 47
Keyword Index ..................................................................................... 48
Kabanata 4: PANAHON NG HAPON
Big Picture in Focus (ULOb) ................................................................ 49
Metalanguage ...................................................................................... 49
• Kaligirang Kasaysayan ......................................................................... 50
• Tatlong Haligi ng Panitikang Propagandista ........................................50
• Iba Pang Propagandista ....................................................................... 52
Let’s Check .......................................................................................... 54
Lets Analyze ........................................................................................ 56
In a Nutshell ......................................................................................... 57
Q and A-List ......................................................................................... 58
Keyword Index ..................................................................................... 58
Kabanata 5: PANAHON NG BAGONG PANAHON
Big Picture in Focus (ULOc) .............................................................. 59
Metalanguage ...................................................................................... 59
ii 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
• Kaligirang Kasaysayan ..........................................................................59

• Mga Tatsulok ng Tahasang Paghihimagsik… ....................................... 60
Let’s Check .......................................................................................... 62
Lets Analyze ........................................................................................65
In a Nutshell ......................................................................................... 66
Q and A-List ......................................................................................... 67
Keyword Index ......................................................................................67
iii 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Course Outline: GEFIL 1 – Panitikang Filipino
Course Coordinator: Arrhiane Mohinog

Email: amohinog@umindanao.edu.ph
Student Consultation: Done by online (LMS) or thru text, call or email
Mobile:
Phone: (082) 3050647 loc. 118
Effectivity Date: June 2020
Mode of Delivery: Blended (On-Line with face to face or virtual sessions)
Time Frame: 54 Hours
Student Workload: Self-Directed Expected Learning
Requisites: None
Credit: 3
Attendance Requirements: A minimum of 95% attendance is required at all
scheduled Virtual or face to face sessions.
Course Outline Policy
Areas of Concern Details

Contact and Non-contact Hours This 3-unit course self-instructional manual is designed for
blended learning mode of instructional delivery with
scheduled face to face or virtual sessions. The expected
number of hours will be 54, including the face to face or
virtual sessions. The face to face sessions shall include
the summative assessment tasks (exams) since this
course is one of the general education subjects across
colleges.
Assessment Task Assessment tasks shall be on 3rd, 5th, 7th, and 9th week of
the term. It is also expected that you already paid your
tuition and other fees before the submission of the
assessment task.
If the assessment task is done in real-time through the

features in the Blackboard Learning Management System,
the schedule shall be arranged ahead of time by the
course coordinator.
Turnitin Submission To ensure honesty and authenticity, all assessment tasks

are required to be submitted through Turnitin with a
maximum similarity index of 30% allowed. This means that
if your paper goes beyond 30%, the students will either opt
to redo her/his paper or explain in writing addressed to the
course coordinator the reasons for the similarity. In
addition, if the paper has reached a more than 30%
similarity index, the student may be called for disciplinary
action in accordance with the University’s OPM on
Intellectual and Academic Honesty.
iv
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Please note that academic dishonesty such as cheating

and commissioning other students or people to complete
the task for you have severe punishments (reprimand,
warning, expulsion).
Penalties for Late The score for an assessment item submitted after the
Assignments/Assessments designated time on the due date, without an approved
extension of time, will be reduced by 5% of the possible
maximum score for that assessment item for each day or
part-day that the assessment item is late.
However, if the late submission of the assessment paper

has a valid reason, a letter of explanation should be
submitted and approved by the course coordinator. If
necessary, you will also be required to present/attach
pieces of evidence.
Return of Assessment tasks will be returned to you two (2) weeks
Assignments/Assessments after the submission. This will be backed by email or via
Blackboard portal.
For group assessment tasks, the course coordinator will

require some or few of the students for online or virtual
sessions to ask clarificatory questions to validate the
originality of the assessment task submitted and to ensure
that all the group members are involved.
Assignment Resubmission You should request in writing addressed to the course
coordinator his/her intention to resubmit an assessment
task. The resubmission is premised on the student’s
failure to comply with the similarity index and other
reasonable grounds such as academic literacy standards
or other reasonable circumstances, e.g., illness, accident
financial constraints.
Re-marking of Assessment Papers You should request in writing addressed to the program
and Appeal coordinator your intention to appeal or contest the score
given to an assessment task. The letter should explicitly
explain the reasons/points to contest the grade. The
program coordinator shall communicate with the students
on the approval and disapproval of the request.
If disapproved by the course coordinator, you can elevate

your case to the program head or the dean with the
original letter of request. The final decision will come from
the dean of the college.
Grading System Course exercises – 30% (including BlackBoard forum)
1st exam – 10%
2nd exam – 10%
3rd exam – 10%
Final exam – 40%
Preferred Referencing Style (IF
APA 6th Edition
THE TASK REQUIRES)
Student Communication You are required to create a umindanao email account,
which is a vrequi rement to access the BlackBoard portal.
Then, the course coordinator shall enroll the students to
have access to the materials and resources of the course.
All communication formats: chat, submission of
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
assessment tasks, requests, etc. shall be through the
portal and other university recognized platforms.
You can also meet the course coordinator in person

through the scheduled face to face sessions to raise your
issues and concerns.
For students who have not created their student email,

please contact the course coordinator or program head.
Contact Details of the Dean Khristine Marie D. Concepcion. PhD
Email: artsciences@umindanao.edu.ph
Phone: 082-3050647 local 134
Contact Details of the Program Edwin L. Nebria, EdD
Head Email: Edwin_nebria@yahoo.com
Phone: 082-3050647 local 134
Students with a Special Needs Students with special needs shall communicate with the
course coordinator about the nature of his or her special
needs. Depending on the nature of the need, the course
coordinator, with the approval of the program coordinator,
may provide alternative assessment tasks or extension of
the deadline for submission of assessment tasks.
However, the alternative assessment tasks should still be
in the service of achieving the desired course learning
outcomes.
Online Tutorial Registration (IF You are required to enroll in a specific tutorial time for this
NECESSARY) course via the www.case.edu.ph portal. You will attend
the tutorial sessions and take the pre and post-test to
determine the progress. This can be done online, or you
can call or text the course coordinator for assistance
directly if you do not have an internet connection. Please
note that there is a deadline for enrollment to the tutorial.
Help Desk Contact Ronadora Deala
GSTC Head
Carizza Mari C. Tinanac
GSTC Facilitator
Email: crizzamari_tinanac@umindanao.edu.ph
Phone: 09778058911/09504665431/09058924090
Library Contact Brigida Bacani
HEAD- LIC
Norgel May I. Petinglay
Head-LIC
Email: library@umindanao.edu.ph
Phone 09513766681
Course Information – see/download course syllabus in the Black Board LMS
vi
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Tayo ay Magsimula
Week 7-9: Unit Learning Outcomes (ULO): Sa katapusan ng aralin, ang mga mag-aaral
ay inaasahang:
a. Nauugnay ang mga pangyayari sa panahong ito na humubog ng ating

pagkaPilipino;
b. Naipamamalas ang minanang talion sa pamamagitan ng paghabi ng sariling
mga tula na umusbong sa panahon ng Hapon; at
c. Nailalarawan kung ano-anong uri ng pamamahayag ang ginamit ng mga
manunulat sa paglipas ng panahon..
Kabanata 6
PANAHON NG AMERIKANO
Big Picture in Focus:

ULOa. Nauugnay ang mga pangyayari sa panahong ito na humubog ng ating
pagkaPilipino.
Metalanguage
Sa bahaging ito, ang pinakamahalagang terminolohiya na may kaugnayan sa pag-

aaral ng panitikan ng Pilipinas ay ilalahad upang magampanan ang ULOb. Mga terminong
ating mapag-uusapan ay ilalahad sa paraang malinaw at madaling maintindihan.
1. Flag Law nakasaad dito ang pagbabawal sa pagsasalita at pagsusulat laban sa

Amerika, lalung - lalo na ng mga kaisipang may kaugnayan sa kalayaan ng
Pilipinas
2. Sedition Law isang batas na nagbabawal sa mga Filipino na magtayo o bumuo
ng mga samahan at kilusang makabayan. Ang anumang uri ng pag-aaklas laban
sa mga Amerikano ay itinuturing na gawaing kawatan
3. Brigandage Act Law isang batas na nagkokondena sa watawat ng Pilipinas o
anumang makabayang watawat, bandera at sagisag, lalo't higit sa mga gamit na
may kaugnayan sa samahang Katipunan. Ipinagbabawal din ng batas na ito ang
paggamit o pagpapatugtog ng pambansang awit ng Pilipinas. Ipinasa ang batas
na ito noong 6 Setyembre 1907, at pinawalang-bisa naman makalipas ang
labindalawang taon.
4. Gintong Panahon ng Maikling Kuwento at Nobela namayagpag nang husto
ang anyo ng panitikang ito sa panahon ng Amerikano mula 1905 hanggang 1935
61
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
na nagtataglay ng katangian makapagturo ng mabubuting halimbawa,
makagabay sap ag-iwas ng kasamaan at sakuna, makapaghubog ng mabubuting
asal at kaugalian.
5. Manunulat sa Kastila naging mahilig sa pagpapahayag ng damdaming
makabayan at pagpaparangal kay Rizal at sa ba pang nagging bayani ng lahi.
Kinabibiangan nina Cecilio Apostol, Fernando Ma Guerero, Jesu Balmori, Manuel
Bernabe, Claro M. Recto.
6. Manunulat sa Katutubong Wika maligayang nagpatuloy sa pagpapahayag na
may daing sa kaapihan at may pagpapasigla sa pagmamahal at pagtatangi sa
sariling wika na may tatlong pangkat, makata ng puso, makata ng buhay at
makata ng dula.
7. Manunulat sa Ingles nagtataglay ng mababaw na panunulad at pamamaksa at
pamamaraang Amerikano pinangunahan nina Joege Bocobo, Francisco Benitez,
Zoilo Galang, Jose Gracia Villa, Angela Manalang Gloria, NVM Gonzales.
8. Makata ng puso kinabibilangan ninaLope K. santos, Inigo Ed Regalado, Carlos
GAtmaitan, Pedro Gatmaitan, Jose Corazon de Jesuse, Ciro H. Panganiban,
Deogracias Rosario, Ildefonso Santiago Mar Antonio.
9. Makata ng buhay kinabibilangan nina Florentino Collantes, Patricio Mariano,,
Amado Hernandez, Jose Corazon de Jesus
10. Makata ng dula nangunguna sa hanay nito ang mga pangalan nina Aurelio
Tolentino, Patricio Mariano, Severino Reyes at Tomas Remegio
Essential Knowledge
Upang magampanan ang nasabing ULO’s para sa ikaapat at ikalimang linggo ng

asignaturang ito, kailangan mong maunawaan ang sumusunod na Essential Knowledge na
ilalatag sa susunod na pahina. Alalahanin na hindi kayo pinagababawalang gumamit ng
ibang batayang makikita sa ating silid aklatan gaya ng ebrary, search.proquest.com at iba
pa.
Kaligirang kasaysayan
✓ nagbigay-daan ito sa pagpapapahayag ng kalayaan ng bansa at pagkakatatag ng

pinakaunang republika sa Pilipinas.
✓ Kasunduan sa Paris (Treaty of Paris) noong 1898, at kolaborasyon ng ilang mga
ilustrado, napasailalaim ang bansa sa bagong kolonyalista, ang United States.
✓ sari-saring mga batas na sumupil sa damdaming makabayan ng mga Pilipino.
Sedition Law(1901), ang Brigandage Act (1902), at ang Flag Law (1907)
✓ hindi naging hadlang ang mga batas na ito upang sulatin ang napakaraming mga
subersibo at nasyonalistang mga tula at dula
✓ binalikan ng mga makata ang kabayanihan nina Rizal, Bonifacio,del Pilar, at iba pa.
✓ ginamit din ng mga manu nulat na Pilipino ang iba pang larangan ng panitikan gaya
62
ng lathalain, kwento, sanaysay, at nobela
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Mga Anyo ng Panitikan sa Panahong Ito
1.1 Tula
Sa larangan ng panulaan, namalasak pa rin sa panahong ito ang mga tulang
nasusulat sa wikang Español. Subalit marami ring makata na mas piniling gamitin ang
kanilang katutubong wika upang isulat ang kanilang mga tula. Gamit ang mga sagisag-
panulat na Victoria Lactaw, Feliza Kahatol, Patricia Himagsik, Dolores Katindig, Felipa
Kapuloan, Victoria Mausig, Salvadora Dimagiba,Honorata Dimauga, at Deodata Liwanag,
hindi lamang nila muling ipinaaalala ang kabayanihan ng Kilusang Propaganda at
Katipunan, bagkus tinuligsa rin nila ang pagsakop ng Amerika sa Pilipinas.
Sa panahon ring ito nauso ang balagtasan, isang patulang debate, na isinusunod sa
pangalan ng isa sa pinakamagaling na makatang Tagalog, Si Francisco “Kikong Balagtas”
Baltazar. Sa Balagtasan naipapamalas ng isang makata ang kanyang kagalingan sa
pagtula. Ang unang balagtasan ay ginanap sa Instituto de Mujeres sa Tondo, Maynila
noong 1924. Sa balagtasang ito, nagtagisan ng galing sina Jose Corazon de Jesus (1896-
1932), na gumanap bilang paruparo at Florentino Collantes na gumanap naman bilang
bubuyo, upang mapasakamay ang isang babae na gumanap bilang kampupot.
Sinasabing ang mga Pilipino ay lubhang sentimental, at ang ganitong damdamin ay

malaya nilang naipahahayag sa pamamagitan ng kanilang mga tula.Noong (1901-1946)
panahon ng mga Amerikano, Isa si Jose Corazon de Jesus, na tinaguriang Huseng Batute,
na kilalang may ganitong paksain ng tula kaya binansagan siyang pinakamagaling na
makata ng puso.
Isa sa mga tulang isinulat ni de Jesus na punong-puno ng masidhing damdamin ay
ang tulang
• “Ang Pagbabalik.”
• “Isang Dipang Langit.”

https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1KMxSeeMzVlVK3VrBMjArVVL-
wLINdjUA
Binuksan din noong panahong ito ang pinto ng mga pampublikong paaralan, na
nagpakilala sa iba pang genreng panitikan at estilo ng pagsusulat, bukod pa sa bagong wika
o midyum sa pagpapahayag. Nakilala si Alejandro G. Abadilla o A.G.A. at ang kanyang
pamosong tula na “Ako ang Daigdig” (1940), isang tulang malayang taludturan at umiikot sa
tatlong salita: ako, daigdig,at tula.
1.2 Maikling Kwento

63
Sa pagdaan ng panahon, unti-unting pinalitan ng maikling kwento ang dati’y popular
na babasahin sa mga lingguhang magasin, ang nobela. Sa pamamagitan ng mga
pampublikong paaralan, nagkaroon ng oportunidad na mabasa ang mga akda ng mga sikat
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
na Kanluraning manunulat tulad nina Edgar Allan Poe, O. Henry, at iba pa na pinaghanguan
nila ng mga bagong estilo at paksa sa pagsulat.
Mga Manunulat sa katutubong wika

a. Juan Crisostomo Sotto, (1867-1918)
✓ Ama ng Panitikang Kapampangan
✓ Binibining Phathuphats.
b. Magdalena Jalandoni (1891-1978)
✓ Ina ng Panitikang Hiligaynon
✓ Annabell
✓ Ang kuwentong ito ay umiikot naman sa dalawang magsing-irog na sa una’y
pinaghihiwalay ng matapobreng si Julia, ina ng lalaking kasintahan.
c. Deogracias Rosario (1894-1936)
✓ Ama ng Maikling Kuwento sa Tagalog
✓ Greta Garbo
✓ Walang Panginoon
✓ “Aloha” na gumamit ng di-nakagawiang paraan ng pagsasalaysay noong
panahong iyon.
Samantala, hindi rin naman nagpahuli ang mga Pilipinong nagsulat sa wikang Ingles
na salamin ng lipunang Pilipino sa pamamagitan ng paggamit ng ilang mga katutubong
wika tulad nina :
✓ Arturo Rotor (1907-1988)

✓ Manuel Arguilla,(1911-1944)
Sa kabuuan, ipinapalagay na ang panahon ng Amerikano ang Gintong Panahon ng
Maikling Kwento at Nobelang Pilipino dahil sa kasiglahan ng mga manunulat sa pagsulat ng
mga nobela at maiikling katha. Ang kasiglahang ito ay bunsod ng sumusunod na mga
kadahilanan:
1. Ang pagkakaroon ng kalayaan sa paraan ng pagsulat at pagpili ng paksa.

2. Ang pagdami ng mga samahang pampanitikan na nakatulong nang malaki sa
paglinang ng panitikan.
3. Paglabas ng mga pahayagan at magasing naglalathala ng mga kwento at nobela
gaya ng pahayagang “Muling Pagsilang” at magasing “Liwayway”.
4. Pagtaguyod ng mga patimpalak sa pagsulat gaya ng Carlos Palanca Memorial
Awards for Literature.
64
Ilan sa mga aklat ng maiikling kwentong nalimbag sa panahong ito ay ang sumusunod:
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
1. Mga Kwentong Ginto (1936) – naglalaman ng 25 magagandang kwento sa
panahong mula 1925-1935. Pinamatnugutan ito nina Alejandro Abadilla at
Clodualdo del Mundo.
2. Ang Maikling Kwentong Tagalog, 1886-1948 (1949) – pinamatnugutan ni Teodoro
Agoncillo.
3. Kaaliwan at Palakuwentuhan (1970) – naglalaman ng 30 maiikling kwento,
pinamatnugutan ni Iñigo Ed Regalado.
1.3 Nobela
Lubha ring kinagiliwang basahin ng mga tao sa panahong ito ang nobela. Karamihan
sa mga nobelang binasa ng mga Pilipino ay yaong mga nalathala sa mga pahayagan at
magasing lumabas nang putol-putol o di tuluy-tuloy. Mauuri sa dalawa ang mga nobelang
lumabas sa panahong ito: yaong may kaugnayan sa pag-ibig o nobela ng pag-ibig at
nobelang tumatalakay sa mga suliranin ng lipunan o nobelang panlipunan.
Ilan sa mga naging popular na nobela ng pag-ibig ay ang

✓ Nena at Neneng” ni Valeriano Hernandez Peña
✓ ”Sampagitang Walang Bango” ni Iñigo Ed Regalado, at
✓ “Lihim ng Isang Pulo” ni Faustino Aguilar.
Samantala kinilalang nobelang panlipunan naman ang “Banaag at Sikat” na

itinuturing na obra ni Lope K. Santos.
1.4 Dula/Teatro
Sinasabing ang mundo ng teatro o dulaan ay isa sa mga tumuligsa sa pananakop ng

mga Amerikano sa bansa. Ginamit nina Severino Reyes, Juan Cruz Matapang, at Aurelio
Tolentino ang zarzuela, isang banyagang genre, para sa nasyonalistikong layunin. Ilan sa
kanilang di matatawarang obra ay “Walang Sugat” (1902) ni Severino Reyes, “Tanikalang
Guinto” (1902) ni Juan Abad, “Hindi Aco Patay” (1903) ni Juan Cruz Matapang, “Kahapon,
Ngayon at Bukas” (1903) ni Aurelio Tolentino at “Natakneng a Panagsalisal” (Noble
Rivalry), 1911) ni Mena Pecson Crisologo. Ang mga dulang nabanggit ay itinuturing na
mga drama simboliko dahil sa paggamit nito ng mga alegorikal at makahulugang mga
pangalan gaya ng Inang Bayan, Halimaw, Taga-ilog, Dahumpalay, Maimbut, Makamkam,
Karangalan at iba pa.
Kapansin-pansin din na sa likod ng mga paksang ukol sa pag-iibigan ay ang

pagbuhay sa nasyonalismong damdamin ng mga manonood, paglalantad sa
mapagpanggap at mapagsamantalang mga Amerikano, na walang pinagkaiba sa Español.

Sa paniniwalang ang mga dulang ito a y sedisy
65 on, marami sa mga mandudula sa panahong
65
ito ay ipinabilanggo.
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Bukod sa mga dulang makabayan, natanghal din sa panahong ito ang mga dulang
naglalarawan ng pang-araw-araw na pamumuhay ng mga Pilipino noong panahong yaon
na kapupulutan ng mga kabutihang-asal gaya ng
✓ Anak ng Dagat (1922) ni Patricio Mariano na umiikot sa dalawang
magkasintahan na galing sa magkaibang antas sa lipunan; ang
✓ Kiri (1926) ni Servando de los Angeles na tungkol sa isang dalaga na piniling
ibigin ang isang lalaking taganayo kaysa sa mayayaman at
makapangyarihang manliligaw at antg
✓ Dalagang Bukid”(1919) ni Hermogenes Ilagan na naging batayan ng awiting
pansarswela at ang
✓ Nabasag ang Banga ni Atang dela Rama.
Taong 1916 naman nang ipakilala sa Pilipinas ang isang uri ng dula, ang bodabil.
Ang dulang ito ay pinaghalo-halong awitan, sayawan, dramang may katatawanan, at iba
pa.
Self-Help:
You can also refer to the sources below to help you further understand
the lesson:
Argonza, M. V., Bongalon, Y. L., Gonzales, J.O., Tabirao, E. A. 2014. Tudla:Binagongedisyon.
Quezon City: Philippine Educational Publishers Association.
Baldonado, Riza B. 2013. Readings from world literature:understanding people’s cultures
traditions and beliefs. Quezon City: Great Books Publishing.
Cabasaan, W., Caranto, A. Magtibay, P. 2014. Appreciating Philippine contemporary
literature. Malabon City: Junezyville Publications.
Espina, L., Plasencia, N., Ramos, V., &Villena, J. 2014. Literatura ng Iba’tibangrehiyon ng
Pilipinas (Ikalawangedisyon). Manila: MINDSHAPERS CO., INC.
Limpot, Marilou Y, Dela Salde, Marsan S., Napil, Melissa C., Oliva, Elleine Rose A., Bayani,
RammelT.,Solatorio, Lilian B., Cuevas, Alma B., Cahucom, Gina G.and Palma, Reita C. 2018.
Panitikang Filipino. Malabon City: MUTYA Publishing Co. Inc.
Rodil, R. C. 2014. Heritage of world literature: poetry selection, Philippines. Mandaluyong City:
Books Atbp Publishing Corp.
Pagkalinawan,Leticia C. Monreal Camba N., Dela Toree, Rodel I., Gonzales, Emmanuel S.,
Ungriano, Allan Roy M. (2006) “Panitikan sa Iba’t ibang Panahon” Malabon City,
Phulippines: Mutya Publishing House, Inc.
https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1KMxSeeMzVlVK3VrBMjArVVL-wLINdjUA
66
LET’S CHECK!
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Pagsasanay 1. Panuto: Tukuyin ang wastong sagot sa katanungan sa ibaba. Bilugan

ang titik ng inyong napiling sagot.
1. Ang dulang ito ay binubuo ng pinaghalong awitan, sayawan,dulaan, katatawanan, at iba pa.
a. mandaragat c.bodabil
b. moro d.zarzuela
2. Siya ang kinikilalang “Ama ng Panitikang Kapampangan”.

a. Juan Crisostomo Sotto c.Valeriano Peña
b. Amado V. Hernandez d.Lope K. Santos
3. Siya naman ang itinuring na “Ina ng Panitikang Hiligaynon”.

a. Magdalena Jalandoni c.Gabriela Silang
b. Maria Clara d. Amado V. Hernandez
4. Tinaguriang “Ama ng Maikling Kuwento sa Tagalog”.

a. Alejandro Abadilla c.Ed. Regalado
b. Teodoro Agoncillo d.Deogracias Rosario
5. Siya ang kinilalang “Makata ng Manggagawa”.

a. Ed. Regalado c. Alejandro G. Abadil
b. Lope K. Santos d.Amado V. Hernandez
6. Ito ang mga anyo ng panitikan na umusbong sa panahon ng Amerikano maliban sa

a. maikling kuwento c.nobela
b. dula d. tugmaan at bulong
7. Palasak na paksa ng panitikan sa panahon ng Amerikano

a. nasyunalismo
b. panrelihiyon
c. pagihihimagsik
d. kahirapan ng buhay
8. Kinatawan niya ang radikal na sosyalismong pagbabago.

a. Delfin c. Alejandro G. Abadilla
b. Don Ramon d. kapitan Loloy
9. Sa nobelang ito, inilarawan ni Lope K. Santos ang apat na uri ng pag- uugali ng tao
sa lipunan.
a. Kahapon, Ngayon at Bukas c. Banaag at Sikat
b . Biag ni Lam-ang d. Walang Sugat
67
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
10. Nakilala ang tulang ito dahil sa pagtalakay sa karapatan ng mga manggagawa, na
isinulat ni Amado V. Hernandez.
a. Ang Pagbabalik c. Isang Dipang Langit
b. Ang Bayan d. Isang Rehas
11. Ang nobelang ipinagmamalaki ni Valeriano H. Peña, hinggil sa matalik na

magkaibigan na nauwi sa trahedya nang hindi nagkaunawaan.
a. Nena at Neneng c. Walang Galos
b. Ako ang Daigdig d. Ang Pagbabalik
12. Isang batas na ipinatupad ng mga Amerikano na nagbabawal sa mga Pilipino na

magsalita o kumilos laban sa kanilang pamamahala.
a. Flag Law(1907) c .Republic Act (1907)
b. Sedition Law (1901) d. Republic Act (1901)
13. Sa ilalim ng batas na ito, mahigpit na ipinagbabawal sa mga Pilipino ang pagpapakita
o pagwawagayway sa watawat ng Pilipinas.
a. Flag Law (1907) c. Brigandage Act (1902)
b. Flag Law (1901) d. Brigandage Act (1901)
14. Ayon sa batas na ito, sinusugpo ang mga bandido sa pamamagitan ng pagpatay o
mahabang pagpapakulong.
a. Brigandage Act (1902) c. Flag Law (1901)
b. Brigandage Act ( 1901) d. Flag Law (1907)
15. Anyo ng panitikan na namayagpag nang husto sa panahon ng Amerikano

a. maikling kuwento at dula c. dulat at tula
b. nobela at dula d. nobela at maikling kuwento
Pagsasanya 2. Piliin ang bahagi na dapat tanggalin upang mabuo ang awitin. lagyan ng
ekis(X) ang titik ng iyong sagot.
“Bayan Ko” (Pamagat)
16. (a) Ang bayan kong Pilipinas

(b) Lupain ng ginto’t bulaklak
(c) Bayan ko binihag ka
(d) Nag-alay ng ganda’t dilag
17. (a) At sa kanyang yumi at ganda

(b) Dayuhan ay nahalina
(c) Bayan ko, bininta ka
(d) Nasadlak sa dusa
18. (a) Ibon mang may layang lumipad 68

(b) Kulungin mo at umiiyak
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
(c) Bayan pa kayang, nasakal dilag
(d) Ang di magnasang makaalpas
19. (a) Pilipinas kong minumutya

(b) Pugad ng lawin ko’t dalita
(c) Aking adhika
(d) Makita kang sakdal laya
Ako ay Pilipino
20. (a) Ako ay Pilipino

(b) Ang dugo'y maharlika
(c) Likas sa aking isip
(d) Adhikaing kay ganda Sa Pilipinas na aking bayan
21. (a) Lantay na Perlas ng Silanganan

(b) Wari'y natipon ang kayamanan ng Maykapal
(c) Bigay sa 'king puso
(d) Sa mabuti lang laan
22. (a) Sa aki'y katutubo

(b) Ang maging mapagmahal
(c) Ako ay Pilipino,
(d) Ako ay amerkano
23. (a) Isang bansa isang diwa

(b) Ang minimithi niya
(c) Sa Bayan ko't Bandila
(d) Laan Buhay ko't Diwa
24. (a) Ako ay Pilipino,

(b) Pilipinong totoo
(c) Ako ay walang talino
(d) Ako ay Pilipino,
25. (a) Ako ay Pilipino

(b)Taas noo kahit kanino
(c) Ang Pilipino ay ako!
(d ) Ang Pilipino ay siya!
69
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Pagsasanay 3. Panuto: Basahin ang akda nina Jose Corazon de Jesus at Lope K.
Santos. Pindutin ang link
https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1KMxSeeMzVlVK3VrBMjArVVL-wLINdjUA
1. Ano ang ng kasarian ng persona sa tula?

2. Sino ang kanyang iiwan?
3. Ano ang trabaho ng persona sa tula?
4. Maliban sa mga pagkain,ano pa ang kanyang ihahandog sa kanyang
nililiyag?
_ 5. Ano ang kanyang nasaksihan nang siya’y pumasok sa kanilang bahay?
6. Anong damadamin ang nabuo sa unang saknong ng tula?
7. Bakit hindi siya lumingon nang siya’y paalis na?
8. Ano ang ibig ipakahulugan ng kuwago at ibong itim na kanyang nakita sa
loob ng kubo?
9. Ano ang ibig ipakahulugan ng puting panyo?
10. Ano naman ang simbolismo ng kandila?
Pagsasanay 4. Panuto: Basahin ang buod ng Banaag at Sikat .Isulat ang titik T kung ang
pahayag ay tama, titik M naman kung ito ay mali.
11. Si Delfin ay anak ng presidente sa bayang sinilangan.

12. Hindi magawang talikuran ni Felipe ang kayamanan ng kanyang ama sa kabilan
ng siya’y pinalayas nito.
13. Pinangarap ni Delfin na ang lahat ng tao ay kanilang kapantay.
14. Sa kabilang dako, itinuro ni Felipe sa mga katulong at mga kasamahan sa
bukid ang hinggil sa kanilang karapatan.
15. Si Delfin ay hindi anarkista kundi sosyalista ngunit tutol din siyang isang tao
lang ang magpakasasa sa ginhawa ngunit libo-libo ang nagugutom.
16. Si Don Ramon ay hindi gumastos sa kasal ng kanyang anak na babae ngunit
gusto niyang maging marangal ito.
17. Ang gusto ni Don Ramon na mapangasawa ni Meni na kanyang anak ay si
Delfin dahil sa ito ay sosyalista.
18. Isinumbong ni Talia at Madlanglayon kay Don Ramon ang kalagayan ni Meni na
ito ay nagdadalangtao.
19. Si Meni ay nagtiis sa buhay-maralita sa bahay na pawid ni Delfin.
20. Nangibang-bayan si Don Ramon dahil sa kahihiyan at wala nang balak na
bumalik pa ng Pilipinas.
21. Si Meni ay nagluwal ng sanggol na babae at para mabinyagan ang kanyang
anak ay nagsangla siya ng alahas sa kabilang pag tutol ni Delfin.
22. Sa kalagitnaan ng salu-salo ay nakatanggap sila ng liham na naglalaman ng
pagpatay ni Don Ramon sa kanyang katulong.
23. Namatay si Don Ramon at hanggang sa kanyang kamatayan ay naging
marangya pa rin ito, lalo na ang kanyang libing sa kabila ng pananalat ng lahat.
70
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
24. Kailangang hindi lumaganap ang kaisipang sosyalista hindi lamang sa bansa
maging sa buong mundo.
25. Matigas ang paninindigan ni Delfin laban sa anumang paraang magiging daan
ng pagdanak ng dugo.
LET’S ANALYZE
Gawain 1. Punan ng graphic organizer sa ibaba.

Ano ang iyong gagawin upang mapangalagaan ang ating kalayaan at ano-ano
ang posibleng balakid na kakaharapin.
GAWAIN BALAKID
K
A
L
A
Y
A
A
N
Gawain 2. Ano ang kaugaliang Pilipino kaugnay g panliligaw ang inilalarawan sa nobelang
Nena at Neneng?
71 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
IN A NUTSHELL
Natapos ang kapangyarihan ng mga Kastila at ang mga Pilipino ay nagkaroon ng

bagong panginoon na taliwas sa dating panginoon. Naging mapagbigay ang Amerika at
pinalasap ang Kalayaan, nagbukas ng pampublikong paaralan at ginanyak ang mga
Pilipino na mag-aral at itinuro ang wikang Ingles, pinagbuti ang kalinisan at kalusugang
pambayan at ang mga mamamayan ay unti-unting pinahawak ng mga tungkulin sa
pamahalaan.
1. Sa palagay mo sino ang may higit na naitulong sa pag-unlad ating panitikan, ang mga
Kastila o mga Amerikano? Patunayan.
2. Magsaliksik at basahin ang buong tulang pasalaysay na Lumang Simbahan ni

Florentino Collantes. Ihambing ang nilalaman nito sa buod ng nobela na iyong binasa.
72
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Q & A LIST
Mga Tanong/Isyu Sagot
KEYWORD INDEX
✓ Brigandage Act Law ✓ Banaag at Sikat

✓ Deogracias Rosario ✓ Ako ang Daigdig
✓ Flag Law ✓ Nena at Neneng
✓ Mga Kuwentong Ginto ✓ Parnasong Tagalog
✓ Sedition Law ✓ Clodualdo del Mundo
✓ Amado Hernandez ✓ Atang dela Rama
73
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Kabanata 7
PANAHON NG HAPON

ULOb. Naipamamalas ang minanang talino sa pamamagitan ng paghabi ng
sariling mga tula na pumatok sa panahon ng Hapones.
Metalanguage

aaral ng panitikan ng Pilipinas ay ilalahad upang magampanan ang ULOa. Mga terminong
1. Pearl Harbor kinaroroonan ng Hukbong Pandagat ng mga Amerikano na binomba ng

mga Hapones noong Disyembre 8, 1941 at naging hudyat ng Ikalawang Pandigmaang
Pandaigdig
2. Tydings-Mcduffy Law nagtadhana sa pagbabalik ng ating kalayaan
3. Pasanayan ng mga Manunulat isang palihan na pinamunuan ni Lope K. Santos na
naglalayong tumulong sa mga manunulat
4. Liwayway nag-iisang magasin na pinayagan ng pamahalaang Hapon na lingguhan ang
paglimbag
5. Kin-Ichi Ishikawa namahala sa pagpaplimbag ng lingguhang magasin na Liwayway
6. Dramatic Philippines itinatag nina Francisco Rodrigo, Alberto Cacnio at Narciso
Pimentel
7. Pugo at Tugo nangunang artista na pansamantalang nagbigay aliw sa mga Pilipino sa
pamamagitan ng pagpapatawa
8. Life Theater kinagiliwang puntahan ng mga Pilipino na manood ng palabas nina Katy
de la Cruz at Diana Toy.
Essential Knowledge
Upang magampanan ang nasabing ULO’s para sa ikawalo at ikasiyam na linggo ng

pa.
Kaligirang kasaysayan
74
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Nagsimula sa panahong ito ang malaking pagbabago sa pamamaraan ng mga

manunulat, pati na rin sa kamalayan tungkol sa higit na makatuturang papaksain sa kanilang
mga akda, at may ilang mga manunulat ang nagpahinga ng pagsulat. Ang panitikan sa
panahong ito ay karaniwang nakasulat sa wikang katutubo gaya ng Tagalog, may
“katutubong kulay” at tumatalakay sa buhay sa lalawigan/kanayunan (countryside),
paghahangad ng kalayaan at pagkamakabayan. Bagama’t namayani ang paksang
pagbabalik sa lupa bilang pakikibagay sa nais ng bagong panginoon, ang iba pang paksa
ay maingat na naipaloob sa maraming akda.
MGA MANUNULAT NG PANITIKAN SA PANAHONG ITO
A. Jose Esperaza Cruz

Laking taga-Baliuag, Bulacan. Isa siya sa ilang Bulakenyong natalaga bilang punong-
patnugot ng Liwayway Magasin. Marami ring naging ambag na obra si Jose Esperaza Crus
sa panahon ng kaniyang aktibong manunulat sa panitikan at Komiks. Karamihan dito ay
nalathala sa Liwayway Magasin.
• Tatlong Maria nailimbag bilang isangs eyre ng Liwayway simula Enero – Hunyo 1943
• Villa Soliman nobelang sinulat at ang co-author niya ay si Amado Yasona.
• Taong Demonyo (1937) isang nobela na naisalin sa pelikula
.
B. Adriano P. Laudico
Isang beteranong manunulat ng Liwayway Magazine noong dekada 50. Isa rin siyang
director at pang-editorial ng Liwayway. Bilang manunulat ng komiks, marami siyang naging
kontrbusyon sa kultura/Industriyang ito.
Narito ang kanyang mga obra.

• Bahay na Kristal na iginuhit ni Nestor Redondo noong 1952.
• Alyas Madam na idinubuho ni Nes Ureta,
• Ikaw at Ako noong 1958,
• Halimaw sa Maynila noong 1959 para sa Aliwan Magazine
• Mr. Bold for Bold komiks 1969
C. Dr. Fausto J. Galauran

Dr. Fausto Sanchez Jacinto sa tunay na buhay. Bagamat tapos ng kursong Medisina,
nahilig din sa pagsusulat. Mahaba ang nakatalang kasaysayan sa personal niyang buhay,
pero ang linya ng kanyang pagiging manunulat ang ating tuturulin.
✓ nagsimulang maging manunulat sa gulang na 15 taon.

✓ Nagsulat siya ng mga tula, maikling kuwento, tuluyan, daglian, na nalathala sa
pang-Huebes na isyu ng Taliba, pang-sabado sa Ang Mithi at sa Ang Bansa,
na isang Philippine National Weekly.
75
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
✓ Noong panahong pinamamahalaan ni Don Ramon Roces ang Liwayway,
inanyayahan siya ni Severino Reyes na magsulat dito. Ganoon man, kinuha
siya ni Deogracias A. Rosario upang maging manunulat na walang sahod.
Noong 1923, ang
✓ Liwayway na dati’y Photo News ang unang naglathala ng kanyang kauna-
unahang nobela na may pamagat na “Át Sa Wakas”. Ito’y inilathalang yugto-
yugto sa bawat isyu.
✓ palagiang katulong na ng Liwayway si Dr. Fausto Galauran.
✓ Siya rin ang kauna-unahang manunulat na ang mga lathalain ay binayaran ng
Liwayway.
✓ marami rin siyang nobelang sinulat sa Bulaklak Magazine na naisalin sa
pelikula.
✓ Naging kasapi siya sa samahan ng mga manunulat na Ilaw at Panitik at naging
Pangulo rin nito.
✓
Ilan sa mga obrang sinulat ni Dr. Fausto ay ang:
➢ Ang Rosaryo at
➢ Ang Tabak”,
➢ Anak ng Kriminal
➢ Ang Hatol ng Langit
➢ Lagrimas
➢ Ligaw na Bulaklak
➢ Dilim at Liwanag
➢ Bulaklak ng Bayan
➢ La Monjita
➢ BabaengHudas
NOBELA
Basahin mula sa link na ito ang mga akda
https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1wuxpttwMutil3ovEM82FcgON_muEgAie
TULA
✓ Isa sa mga anyo ng panitikan na nakatanggap ng higit na pagbabago o impluwensya
sa panahon ng Hapon.
✓ Namalasak sa panahong ito ang mga tulang maiikli subalit nagtataglay ng talinghaga
gaya ng haiku at tanaga. Namayani rin sa panahong ito ang mga tulang may
malalayang taludturan.
✓ Sa panahong ito isa sa mga umusbong na mga Karaniwang Paksa ng Tula ay tungkol
sa:
➢ bayan o Pagka-makabayan
➢ pag-ibig
➢ kalikasan
➢ buhay-lalawigan
➢ pananampalataya
76
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
➢ sining
Mga Halimbawa ng tula na may sukat at tugma.
a. haiku tulang binubuo ng labimpitong pantig na nahahati sa tatlong taludtod. Ang

ikatlong taludtod ay may limang pantig at may pitong pantig naman ang ikalawang
taludtod.
b. tanaga tulang maikli ngunit may sukat at tugma. binubuo ito ng apat na tuludtod na
may pitong pantig sa bawat taludtod.
c. karaniwang anyo tulang may tiyak na sukat, tugma at may talinhaga.
Basahin mula link na ito ang mga nabanggit na uri ng tula sa panahon ng Hapon
MAIKLING KWENTO
✓ Pansamantalang natigil ang paglimbag ng mga akda

✓ muling nabuksang ang lingguhang Liwayway na nasa pangangasiwa ni Kin-
Ichi Ishikawa at Taliba sa lalong pagsulong ng maikling katha, sanaysay, at
iba pang anyo ng panitikan.
✓ Ipinagbabawal ang magasing nakasulat sa Ingles tulad ng Tribute at Free
Press.
Sa panahon ding ito, nalathala ang isang akda ng katipunan ng mahuhusay na
kwento. “Ang 25 Pinakamabuting Maikling Kathang Pilipino ng 1943” na kinabibilangan ng
bagong manunulat na sina Liwayway A. Acero, Gemeliano Pineda at Gloria Villareza; at ng
mga datihang sina Narciso G. Reyes, Macario Penida, Serafin S. Guinigundo, Teodoro A.
Agoncillo, Brigido C. Batungbakal, at iba pa.
Kabilang sa mga aklat na ito ang sumusunod na kwento mula sa iba’t ibang manunulat:
Narciso Reyes Lupang Tinubuan 1945unang gantimpala

Liwayway Arceo Uhaw ang Tigang na Lupa
Gloria Villaraza Luad
Brigido Batungbakal Kadakilaan sa Tugatog ng Tagumpay
Macario Pineda Suyuan sa Tubigan
NVM Gonzales Lungsod, Nayon at Dagat-dagatan
Serafin Guinigundo May Umaga pang Daratal
Gemiliano Pineda Sumisikat na ang Araw
Cornelio Reyes Dugo at Utak
Lucia Castro Mga Yabag na Papalayo
Pilar R. Pablo Tabak at Sampaguita
Teodora Agoncillo Madilim pa ang Umaga
Brigido Batungbakal Ikaw, Siya at Ako
Teo Buhain May Uling sa Bukana
Aurora Cruz Bansot
Alfredo Enriquez Bahay na Dilim
Aristeo Florido Ang Tao, Ang kahoy at ang Bagyo
Serafin Guinigundo Si Ingkong Gaton at ang kanyang Kalakian
77
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Hernando Ocampo Unang Pamumulaklak
Amado Pasanjan Mga Bisig
Macario Pineda Sinag sa Dakong Silangan
Justiniano Del Rosario Mga Diyos
Emilio Aguilar Cruz Paghihintay
Amado Pasanjan Ibong mang may Layang Lumipad
Serafin Guinigundo Nagmamadali ang Maynila
DULA
✓ uri ng panitikan na itinatanghal sa entablado o tanghalan. Katulad ng ibang
akdang pampanitikan, ang dula ay nakakaaliw o nakakalibang sa mga
manonood, nagbibigay –aral, pumupukaw ng damdamin, at humihingi ng
pagbabago
✓ Ang pagpapabawal sa pagpapalabas ng mga pelikuleng Ingles ay nakabuti
upang muling pumailanlang ang katanyagan ng dulang Tagalog/Filipino.
✓ Muling sumigla ang mga stage shows, sarswela, at moro-moro.
✓ Maging ang duplo ay nagtangka ding bumangon ngunit ang mas kinagigiliwan
ng mga tao ay ang panonood ng stage show.
✓ Ang stage show ay isang dulang walang tiyak na iskrip. Bahala na ang mga
artistang magbigay-buhay sa pagtatanghal at ito ay karaniwang pinaghalong
iyakan at tawanan, kasama rin sa dula ang mga nakakatuwang pagpapatawa
gaya ng;
➢ Sampalan
➢ batuhan,
➢ paghalakhak sa artistang may katutubong kapansanan gaya ng,
kuba, duling,at iba pa.
✓ Ang mga pagtatanghal ang may paksang katawa-tawa upang ikubli ang mga
kapintasan ng mga hapones tulad ng pangunguha ng ari-arian sa mga Pilipino
o nangungurakot.
✓ ipinalabas sa mga sinehan ay mga dating pelikula at yaong mga pelikulang
nakuha ng mga hapon sa mga bapor ng Amerikanong kanilang nabihag. Sa
ganito’y muling nabuhay ang Dulang Tagalog.
✓ Ang mga dulang itinayo sa panahong ito na pinagtatanghalan ng mga tanyag
na pelikula at artista ay ang
➢ Avenue, Life
➢ Manila Grand Opera
➢ Metropolitan Theater
✓ kinagigiliwan din ng mga tao ang pakikinig sa dulang panradyo bilang libangan at
pampalipas oras.
✓ linggguhang pagtatanghal ng bagong dula sa, Avenue Theater na pinamahalaan at
nasa panulat ni Lamberto Avellana, State Theater ay si Ramon Estella.
✓ dulang nasulat ni Avella ay nagsasalamin sa buhay Pilipino noong panahon ng
Español, tulad ng “Sa PuLa sa Puti” ni Francisco Soc Rodrigo,
78
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
✓ dulang panradyo na hinggil sa mg bayaning Pilipino na pinagtulungang sulatin at
itanghal sa entablado nina Jose M. Hernandez at J. Villa Panganiban.
✓ tumanggap ng papuri sa mga nakinig ay ang sumusunod:
➢ Ang Bayani ng Tirad
➢ Utak habang Panahon
➢ Bago matapon sa Dapitan
➢ Sisa
✓ Naitatag ang Dramatic Philippines nina Francisco “Soc” Rodrigo, Narciso Pimentel at
mga kasama, na naglalayong magpakita ng panibaging paraan ng pagtatanghal.
✓ kawalan ng kalayaan sa pananalita ang nagsilbing balakid sa kanilang gawain.
✓ Naitanghal ang Sino ba kayo? ni Julian Cruz Balmaceda at nagsalin ng Tagalog at
nagtanghal ng Cyaro deentablo Bergerac, Charles Aunt (Tia Upeng), The Golden
Boy (Kid Labuyo) at ng ilang dula ni Wilfrido Ma. Guerrero sa Metropolitan at Opera
House.
Self-Help: You can also refer to the sources below to help you further
understand the lesson:
Argonza, M. V., Bongalon, Y. L., Gonzales, J.O., Tabirao, E. A. 2014. Tudla:Binagong edisyon.
Espina, L., Plasencia, N., Ramos, V., & Villena, J. 2014. Literatura ng Iba’t ibang rehiyon ng
Pilipinas (Ikalawang edisyon). Manila: MINDSHAPERS CO., INC.
Limpot, Marilou Y, Dela Salde, Marsan S., Napil, Melissa C., Oliva, Elleine Rose A., Bayani, Rammel
T.,Solatorio, Lilian B., Cuevas, Alma B., Cahucom, Gina G. and Palma, Reita C. 2018.
79 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
LET’S CHECK!
Gawain 1. Panuto: Isulat ang titik A kung ang pahayag ay tama, B naman kung ang pahayag ay mali. Malaking
titik ang gamitin.
1. Namayagpag sa panahon ng mga Hapones ang mga akdang nakasulat at Ingles.

2. Itinuturing na Gintong Panahon ng Panitikang Tagalog/Filipino ang panahon ng
Hapones.
3. Ito ang panahon na nagbibigay -daan at halaga sa paggamit ng sariling wika.
4. Nakatulong ang babasahing Haligi sa pag-unlad ng maikling katha sa panahong ito.
5. Pumailanlang ang katanyagan ng mga pelikulang Ingles sa panahon ng hapon.
6. Nananatili pa rin sa panahon ng mga Hapones ang mga manunulat sa wikang Español
at Ingles.
7. Malaki ang naitulong ng Dramatic Philippines ni SEverino Reyes sa pagpapalabas ng
mga makabagong parran sa pagtatanghal ng dula.
8. Namayani sa panahon ng mga Hapones ang mga tulang gaya ng soneto at oda.
9. Ang Haiku ay tulang nagmumula sa mga Hapones.
10. Binubuo ang Haiku ng pitong pnatig sa unang taludtud, lima sa pangalawa at pito sa
pangatlong taludtud.
Panuto: Piliin at isulat sa patlang ang pinakaangkop ng letra ng inyong sagot, at bawal ang
anumang pagbubura.
11. Ito ang karaniwang paksa ng panitikan sa panahon ng Hapones.

a. relihiyon c. bulag at pipi
b. kahirapan d. buhay-lalawigan
12. Panahong pananakop ng Hapones sa Pilipinas.
a. 1940-1944 c. 1941-1942
b. 1941-1945 d. 1940-1945
13. Uri ng tula na maikli ngunit may sukat at tugma at bawat taludtod ay may pitong
pantig.
a. singkian c. haiku
b. karaniwang anyo d. Tanaga
14. Ito ay mga libangan ng mga Pilipino sa panahon ng Hapon maliban sa
a. stage shows c. duplo
b. moro-moro d. Sarswela
15. Sino ang namahala sa magasin na Liwayway sa panahon ng mga Hapones?

a. Okachi c. Liwayway Arceo
b. Ishikawa d. Narciso Reyes
16. Kauna-unahang Pilipino na nakasulat ng soap opera sa radio.
a. Macario Pineda c. Liwayway Arceo
b. Aurora Cruz d. Hernando Ocampo
80 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
17. Nagsulat ng tanyag na dulang Sa Pula, Sa Puti.

a. Francisco “Soc” Rodrigo c. N.V.M Gonzales
b. Pilar Pablo d. Teodora Agoncillo

18. Ano ang tawag sa tulang ito?
Hila mo’y tabak

Ang bulaklak: nanginig!
Sa paglapit mo
a. Karaniwang Anyo c. Oda

b. Tanaga d. Haiku
Basahin ang tula at sagutin ang katanungan 9-10
Payapa at tahimik
Ang araw ng tagsibol
Naging mabuway
Bakit, ang Cherry Blossoms
Maaliwalas
ni Kino Tomonori
19. Ang kasingkahulugan ng mabuway sa huling linya ng tula ay

a. madalang c. patay
b. tahimik d. Mabagal
20. Mahihinuha sa akda na ang tema ng pagsulat ay
a. pag-ibig c. panahon
b. kapayapaan d. halaman
LET’S ANALYZE
Pagsasanay 1. Talakayin nang masinsinan ang bawat katanungan.
1. Bakit itinuring na Gintong Panahon ng Panitikan ang panahon ng mga Hapones?
81 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
2. Batay sa “Ang 25 Pinakamabuting Maikling Kathang Pilipino ng 1943” ano-ano ang

pinapaksa ng bawat akda . Bigyan ng patunay ang inyong sagot.
3. Ano ang pinakamahalagang ambag ng pananakop ng mga Hapones sa mga Pilipino?
IN A NUTSHELL
Naging mapalad ang ating panitikan sa panahong ito dahil sa pagmamalasakit ni Kin-Ichi
Ishikawa na mapaunlad ang mga gawaing may kaugnayan sa panitikan at kultura.
1. Sa palagay ninyo, ano kaya ang mangyayari sa ating panitikan kung hindi patuloy na
gagamitin ang ating sariling wika sa pagbuo nito?
2. Ano ang maiambag ng panitikang Filipino sa buhay ng kabataang nahuhumaling na sa mga

makabagong teknolohiya ngayon?
82 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Q & A LIST
KEYWORD INDEX
✓ haiku
✓ katutubong kulay
✓ kahirapan ng buhay
✓ Lupang Tinubuan
✓ tanaga
✓ pananakop ng Hapones
✓ Metropolitan Theater
✓ Dugo at Utak
✓ Kin-Ichi Ishikawa
✓ Life Theater
✓ komiks ✓ Liwayway
83 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Kabanata 8
PANAHON NG BAGONG PANAHON

ULOc. Nailalarawan kung ano-anong uri ng pamamahayag ang ginamit ng mga
manunulat sa paglipas ng panahon.
Metalanguage

aaral ng panitikan ng Pilipinas ay ilalahad upang magampanan ang ULOb. Mga terminong
1. Philippine Writers Association isa sa mga itinatag na samahang pamapanitikan sa
Ingles
2. Ministri ng Kabatirang Pangmadla isang kagawarang itinatag ng pamahalaang military
na mamahala at susubaybay sa mga pahayagan, aklat at mga iba pang babasahing
panlipunan at pinamunuan ni Francisco Tatad.
3. islogan isang kasabihan o moto ng isang programa ng pamahalaan na namayagpag
upang mas madaling maalala ng mga Pilipino
4. crony newspapers mga pahayagang nagbibigay ng di-makatotohanang pahayag
hinggil sa nagaganap sa ating kapaligiran.
5. Patakarang Bilinggwalismo pangunahing layunin ng kautsang ito ang paglinang ng
kakayahan sa pakikipagtalastasan ng mga Pilipino sa dalawang opisyal na wika ng
bansa ang Pilpino at Ingles sa panahon ng Bagong Lipunan.
6. pantun isa sa mga makabagong tulang walang sukat at tugma
7. Kabataang Barangay isang samahan ng kabataang pinanguluhan ni Imee Marcos,
panangay na anak ng Pangulong Marcos.
Essential Knowledge
Upang magampanan ang nasabing ULO’s para sa ikawalo at ikasiyam na linggo ng

pa.
84 75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Kaligirang Kasaysayan
✓ lubhang makasaysayan ang Hulyo 4, 1946 dahil unang nasaksihan ng mga Pilipino
ang pagwagayway nang mag-isa ang bandilang Pilipino, na dati’y kasama sa
bandilang Amerikano.
✓ ibayong kasiyahan at kagalakan ang nararamdaman ng mga Pilipino sa pagsisimula
ng bagong buhay bilang malaya.
✓ saglit na napipi ang unang taon ng kasarinlan sa larangan ng panitikan
✓ karaniwang paksa sa mga akda sa panahong ito ay tungkol sa kalupitan ng mga
Hapones
✓ naging paksain din ng mga tula at awit ang pag-ibig sa bayan, pagpapahalaga sa
ating lahi at kultura
✓ sa pagpasok ng taong 1970-1972, ang dating mapayapang panitikan ay nabahiran
muli ng paghihimagsik
✓ marami sa mga kabataang ito ay napabilang sa Bagong Hukbo ng Bayan o New
People’s Army
Pahayagan at Magasin
Sa panahong ito, nabuksan muli ang mga palimbagan ng mga pahayagan at magasin na
naglalathala ng mga akda sa Wikang Filipino gaya ng mga sumusunod na pahayagang nakasulat
sa wikang Filipino;
✓ Liwayway
✓ Ilang-ilang
✓ Sinagtala
✓ Malaya
✓ Kayumanggi
✓ Pahayagan gamit ang pagsulat ng wikang Ingles
✓ Philippine Free Press
✓ Morning Sun
✓ Daily News
✓ Philippines Herald
✓ Chronicle
✓ Bulletin
Patimpalak sa Pagsulat
✓ Palanca Memorial Awards in Filipino & English Literature na nagsimula noong 1950,
✓ Gawad ni Balagtas, Republic Cultural Award
✓ Gawad ng Surian ng Wikang Pambansa o Talaang Ginto
Ilan sa mga aklat na nalimbag sa panahong ito ay ang mga sumusunod:

✓ Mga Piling Katha ( 1945) ni Alejandro Abadilla,
✓ Ako’y Isang Tinig (1952) katipunan ng mga tula at sanaysay ni Genoveva
Edroza-Matute,
✓ Parnasong Tagalog (1964) katipunan ng mga tula nina jose dela Cruz at
Francisco Balagtas na tinipon ni Alejandro Abadilla,
✓ Manlilikha , mga Piling Tula (1961-67) ni Rogelio Mangahas
75
85
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Palanca Memorial Awards
✓ Kuwento ni Mabuti ni Genovera Edroza- Matute 1st gantimpala

✓ Mabangis na Kamay…Maanong Kamay”ni Pedro S. Dandan 2 nd gantimpala
✓ Planet, Buwan, at mga Bituin ni Elpidio P. Kapulong 3rd gantimpala
Sumulat sila ng mga akd ang hayagang nagsisiwalat sa katiwalian ng mga nanunungkulan at
gumagamit ng mga pananalitang may karahasan.
Marahil dahop ang diwa ko upang isaulo’t ipaliwanag

Ang panaginip at kamatayan ng sanlaksang anak-pawis.”
“Saksi ako sa palahaw ng mga dalagitang tila kinakatay na baboy habang ginagahasa ng mga hayok na pulitiko’s
negosyante.”
“Sa sabuyan ng putok ng mga kongresistang pagkuwan, kapiling ang kani-kanilang alipures at tagapayong Puti at
nag-uunahang ibenta ang bayan.”
“Ano ang silbi ng kabayanihan? Ng limos ng laurel at ginto? Ipangalan sa iyo’y isang kalyeng baku-baku o kaya’y
lumuting monumentong ihianng mga lasenggo.
Sipi mula sa tula ni Rio Alma
Sa pag-aakalang ang mga naging karanasan sa panahon ng Batas Militar ay tuluyang

magpapanumbalik ng kapayapaan at katahimikan sa Pilipinas itinatag ng pamahalaan ang panahon
ng Bagong Lipunan o Bagong Republika ng Pilipinas. Nilalaman ng Panitikan sa panahong ito ang
magagandang pagbabago sa kapaligiran gaya ng awit na Bagong Lipunan na naging popular sa
panahong ito.
Awitin
BAGONG LIPUNAN
I . May bagong silang, may bago nang buhay

Bagong bansa bagong dangal sa Bagong Lipunan
II. Nagbabago ang lahat tungo sa pag-unlad
At ating itanghal Bagong Lipunan
III. Ang gabi’y nagmaliw ng ganp
At lumipas na ang magdamag
Madaling araw ay nagdiriwang
Sa umagang daratal
IV. Ngumiti ang pag-asa
Sa umagang anong ganda (ulitin sa una)
,
Ang pagiging mabuting mamamayan, pagkakaisa at pagtutulungan gaya ng tulang Pilipino:Isang
Depinisyon- ni Ponciano Pineda, ang dating direktor ng Surian ng Wikang Pambansa at ang awit na
86
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Ako’y Pinoy
ni Florante.
Ako’y Isang Pinoy sa puso’t diwa

Pinoy na isinilang sa isinilang sa ating bansa
Ako’y hindi sanay sa wikang mga banyaga
Ako’y Pinoy na mayroong sariling wika.
Wikang Pambansa, ang gamit kong salita

Bayan kong sinilangan, hangad kong lagi ay kalayaan.
Si Gat Jose Rizal noo’y nagwika

Siya ay nagpangaral sa ating bansa
Ang hindi raw magmahal sa sariling wika
Ay higit pa ang amo’y sa mabahong isda.
Sinaunang Dula
✓ sarswela
✓ senakulo
✓ embayoka ng mga Muslim sa binagong Metro Politan Theater (MET), at sa FOLk Arts
Theater (FAT), at Cultural Center of the Philippines(CCP) na kapwa ipinatapos ng
dating Unang Ginang Imelda Marcos.
Samahan ng Dula
✓ Philippine Educational Theater Association (PETA) nina Cecille GUidote at Lino Broca,
✓ Repertory Philippines nina Zenaida Amador at Rebecca Godines
✓ UP repertory ni Behn Cervantes
✓ Teatro Filipino ni Rolando Tinio.
Patuloy pa ring pumaimbulong ang interes ng mga mamamayang Pilipino sa pakikinig/
panonood ng:
Dulang radio
✓ Palad Ko
✓ Mr. Lonely
✓ Si Matar
Dulang Pantelebisyon
✓ Gulong ng Palad,
✓ Flor de Luna
✓ Ana Liza
Pelikula
➢ Maynila, Sa Kuko ng Liwanag na pinangunahan ni Nora Aunor,
➢ Ganito Kami Noon, Paano Kayo Ngayon na pinangungunahan nina Christopher de Leon at
Gloria Diaz
➢ Tatlong Taong Walang Diyos na pinangungunahan nina Nora Aunor, Christopher de Leon
at Bembol Roco at,
➢ Insian na pinangungunahan ni Hilda Koronel.
75
87
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Ang Pagkamatay ni Senador Benigno Aquino Jr.
Lalo pang pinasidhi ito nang patayin si Senador Benigno Aquino Jr., noong Agosto 21, 1983,
ang taong inaakala ng maraming Pilipino na magdadala ng tunay na kapayapaan, katahimikan at
kasaganaan sa bansa. Dahil sa pangyayaring ito
✓ nabuhay muli ang marahas at mapaghimagsik na panitikan.
✓ naglabasan ang mga akdang hayagang nagpapakita ng kanilang galit sa pamahalaan na
humantong sa di malilimutang Rebolusyon sa EDSASa panahong ito
✓ namalasak ang mga paksang pag-ibig sa bayan, pagbabago sa pamahalaan, paghihimok ng
pagkakaisa at pagmamahal sa bayan na masasalamin sa mga awitin, tula, sanaysay at
pamamahayag.
Isa sa mga unang sumikat na awitin sa panahong ito ang:
➢ “Magkaisa” na isinulat nina Tito Sotto at Homer Flores at E. Dela Peña
Muling binuhay at kinahiligang awitin ng mga mamamayan ang awiting:

➢ “Bayan Ko” na inawit ni Freddie Aguilar; sinulat nina Jose Corazon de Jesus at C. de
Guzman noong panahon ng Amerikano.
Masasalamin din sa mga sanaysay/salaysay o artikulo ang pagkamulat ng mga mamamayan

sa mga suliraning pambayan at pag-asam sa tunay na pagbabago sa pamumuno ng Bagong
Administrasyon ni Pang. Corazon C. Aquino. Isa sa mga sanaysay na ito na mababasa natin sa
aklat pampanitikan ay ang:
➢ Dikta ng Dayuhan ni Romulo A. Carilipio.
Self-Help:
You can also refer to the sources below to help you further understand the
lesson:
Argonza, M. V., Bongalon, Y. L., Gonzales, J.O., Tabirao, E. A. 2014. Tudla:Binagong edisyon.
Espina, L., Plasencia, N., Ramos, V., & Villena, J. 2014. Literatura ng Iba’t ibang rehiyon ng
Pilipinas (Ikalawang edisyon). Manila: MINDSHAPERS CO., INC.
Limpot, Marilou Y, Dela Salde, Marsan S., Napil, Melissa C., Oliva, Elleine Rose A., Bayani, Rammel
T.,Solatorio, Lilian B., Cuevas, Alma B., Cahucom, Gina G. and Palma, Reita C. 2018.
https://drive.google.com/drive/u/0/folders/11fT9S0jJY005kiq9jZ5tGh5byFoWmnDr
75
88
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
LET’S CHECK!
Gawain 1. Panuto: Isulat ang tamang sagot sa inilalaang patlang.
1. Kailan nasaksihan ng mga Pilipino ang unang pagwagayway nang mag-isa ng

bandila Pilipinas.
2. Magbigay ng isang magasin na nalimbag pagkatapos ng Ikalawang Digmaan
pandaigdig.
3. Magbigay ng isang samahang pangwika na nagpasigla sa wikang Filipino.
4. Magbigay ng isang pangalan ng pahayagan na may mga akda sa wikang Ingles.
5. Ano ang pangalan ng isang prestihiyosong patimpalak na itinatag noong 1950?
6. Ano ang aklat na isinulat ni Alejandro Abadilla?
7. Anong taon nailimbag ang aklat na isinulat ni Alejandro Abadilla?
8. Ano ang tawag sa aklat sa isinulat ni Genoveva Edroza-Matute na isang
katipunan ng mga tula at salaysay?
9. Sino ang may-akda ng aklat na pinamagatang Manlilikha, mga Piling Tula?
10. Ano ang pamagat ng akda na nanalo ng unang gantimpala sa Palanca?
11. Sino ang may-akda sa tulang pinamagatang “Planet, Buwan at mga Bituin?”
12. Sa pagpasok ng taong 1970-1972, anong klaseng panitikan ang bumahid dito?
13. Ano ang aklat ang isinulat ni Alejandro Abadilla?
14. Anong sistema ang lantarang tinutugis ng mga kabataan sa panahon ng Batas
Militar ng 1972?
15. Anong paniniwla ang lantarang isinusulong ng mga kabataan sa panahon ng
Batas Militar ng 1972?
16. Ano ang pamagat ng awit sa panahon ng Batas Militar?
17. Sino ang may-akda ng tulang Pilipino: Isang Depenisyon?
18. Sino-sino ang sumulat ng awiting “Magkaisa”?
19. Sino ang nagpatayo ng Metropolitan Theater, Folk Arts Theater at Cultural
Center of the Philippines?
20. Sino ang aktres sa pelikulang: Maynila, sa Kuko ng Liwanag?
21. Sino ang may-akda ng tulang “Mabangis na Kamay, Maaamong Kamay”
22. Saan nagtipon ang mga mamamayang Pilipino sa panahon ni dating pangulo
Cory Aquino o tinatawag na People Power Revolution?
23. Ano ang ibig sabihin ng acronym na PETA?
24. Sino ang bidang aktres sa pelikulang Insiang?
25. Sino ang senador na pinata ynoong Agosto 21, 1983?
75
89
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
LET’S ANALYZE
Gawain 1. Talakayin nang masinsinan ang sumusunod:
1. Ano-anong kahalagahang pantao ang matatagpuan sa awiting Pilipinong kinikilala sa pandaigdig

na larangan: Ako’y Pinoy, Kay Ganda ng Ating Musika, Anak
2. Alamin kung ano ang mensahe ng awiting Bagong Lipunan?
3. Itala ang mga babasahin na makikita sa loob ng inyong bahay, sino-sino ang madalas na
tumatangkilik dito? Ano ang posibleng layunin sa pagtangkilik dito?
4. Isa-isahin ang mga naitalang pampanitikang akda sa Bagong panahon ?
75
90
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
5. Ano ang madalas na paksa ng awitin at sanaysay sa Bagong panahon?
IN A NUTSHELL
Mabilis ang pagbabago ng panahon, kapaligiran at pamumuhay ng tao. Kaugnay rito,

nagbabago rin ang damdamin, saloobin at pagpapahalaga ng mga tao bunga ng kanilang mga
karanasan.
1. Ano ang ambag ng panitikan sa pagpapanatili sa kultura, tradisyon at paniniwala ng isang lahi?
2. Ano ang pagkakaiba at pagkakatulad ng Batas Militar noon at ngayon?
91
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
3. Bakit sinasabing makulay ang panitikan sa kasalukuyan?
Q & A LIST
KEYWORD INDEX
✓ Bagong panahon
✓ Ako’y Pinoy
✓ Edsa Rebolusyon
✓ Bagong Lipunan
✓ crowny newspaper
✓ Dikta ng Dayuhan
✓ Morning Sun
✓ Magkaisa
✓ Benigno Aquino
✓ Gawad ni Balagtas
✓ Daily News
✓ islogan
92
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
ONLINE CODE OF CONDUCT
(1) All teachers/course facilitators and students are expected to abide by an honor code
of conduct, and thus everyone and all is exhorted to exercise self-management and
self-regulation.
(2) All students are guided by professional conduct as learners in attending OBD or DED
courses. Any breach and violation shall be dealt with properly under existing
guidelines, specifically in Section 7 (Student Discipline) in the Student Handbook.
(3) Professional conduct refers to the embodiment and exercise of the University’s Core
Values, specifically in the adherence to intellectual honesty and integrity; academic
excellence by giving due diligence in virtual class participation in all lectures and
activities, as well as fidelity in doing and submitting performance tasks and
assignments; personal discipline in complying with all deadlines; and observance of
data privacy.
(4) Plagiarism is a serious intellectual crime and shall be dealt with accordingly. The
University shall institute monitoring mechanisms online to detect and penalize
plagiarism.
(5) Students shall independently and honestly take examinations and do assignments
unless collaboration is clearly required or permitted. Students shall not resort to
dishonesty to improve the result of their assessments (e.g., examinations,
assignments).
(6) Students shall not allow anyone else to access their personal LMS account. Students
shall not post or share their answers, assignment, or examinations to others to further
academic fraudulence online.
(7) By enrolling in OBD or DED courses, students agree and abide by all the provisions
of the Online Code of Conduct, as well as all the requirements and protocols in
handling online courses.
93
75
Phone No.: (082)300-5456/305-0647 Local 134
Course prepared by:
MELISSA C. NAPIL, Ed.D MARILOU Y. LIMPOT, Ed.D

Faculty, Language Discipline Faculty, Language Discipline
ALMA B. CUEVAS, Ed.D GINA G. CAHUCOM, Ed.D

Faculty, Language Discipline Faculty, Language Discipline
Reviewed by:
EDWIN L. NEBRIA, Ed.D.

Chair, Languages Discipline
Approved by:
KHRISTINE MARIE D. CONCEPCION, Ph.D.

Dean, College of Arts and Sciences Education
94
75

GEFIL1 SIM Week 7-9 Mohinog PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

GEFIL1 SIM Week 7-9 Mohinog PDF

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GEFIL1 SIM Week 7-9 Mohinog PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

College of Arts and Sciences Education

General Education - Language

Self-Instructional Manual (SIM) for Self-Directed Learning (SDL)

Course/Subject: GEFIL 1/Panitikang Filipino

Name of Teacher: Prof. Arrhiane Mohinog

Course Outline .................................................................................... iv

• Kaligirang Kasaysayan ..........................................................................59

Course Outline: GEFIL 1 – Panitikang Filipino

Course Coordinator: Arrhiane Mohinog

Course Outline Policy

Areas of Concern Details

If the assessment task is done in real-time through the

Turnitin Submission To ensure honesty and authenticity, all assessment tasks

Please note that academic dishonesty such as cheating

However, if the late submission of the assessment paper

For group assessment tasks, the course coordinator will

If disapproved by the course coordinator, you can elevate

You can also meet the course coordinator in person

For students who have not created their student email,

Course Information – see/download course syllabus in the Black Board LMS

a. Nauugnay ang mga pangyayari sa panahong ito na humubog ng ating

Big Picture in Focus:

Sa bahaging ito, ang pinakamahalagang terminolohiya na may kaugnayan sa pag-

1. Flag Law nakasaad dito ang pagbabawal sa pagsasalita at pagsusulat laban sa

Upang magampanan ang nasabing ULO’s para sa ikaapat at ikalimang linggo ng

✓ nagbigay-daan ito sa pagpapapahayag ng kalayaan ng bansa at pagkakatatag ng

Sinasabing ang mga Pilipino ay lubhang sentimental, at ang ganitong damdamin ay

• “Isang Dipang Langit.”

1.2 Maikling Kwento

Mga Manunulat sa katutubong wika

✓ Arturo Rotor (1907-1988)

1. Ang pagkakaroon ng kalayaan sa paraan ng pagsulat at pagpili ng paksa.

Ilan sa mga naging popular na nobela ng pag-ibig ay ang

Samantala kinilalang nobelang panlipunan naman ang “Banaag at Sikat” na

Sinasabing ang mundo ng teatro o dulaan ay isa sa mga tumuligsa sa pananakop ng

Kapansin-pansin din na sa likod ng mga paksang ukol sa pag-iibigan ay ang

mapagpanggap at mapagsamantalang mga Amerikano, na walang pinagkaiba sa Español.

Pagsasanay 1. Panuto: Tukuyin ang wastong sagot sa katanungan sa ibaba. Bilugan

2. Siya ang kinikilalang “Ama ng Panitikang Kapampangan”.

3. Siya naman ang itinuring na “Ina ng Panitikang Hiligaynon”.

4. Tinaguriang “Ama ng Maikling Kuwento sa Tagalog”.

5. Siya ang kinilalang “Makata ng Manggagawa”.

6. Ito ang mga anyo ng panitikan na umusbong sa panahon ng Amerikano maliban sa

7. Palasak na paksa ng panitikan sa panahon ng Amerikano

8. Kinatawan niya ang radikal na sosyalismong pagbabago.

11. Ang nobelang ipinagmamalaki ni Valeriano H. Peña, hinggil sa matalik na

12. Isang batas na ipinatupad ng mga Amerikano na nagbabawal sa mga Pilipino na

15. Anyo ng panitikan na namayagpag nang husto sa panahon ng Amerikano

“Bayan Ko” (Pamagat)

16. (a) Ang bayan kong Pilipinas

17. (a) At sa kanyang yumi at ganda

18. (a) Ibon mang may layang lumipad 68

19. (a) Pilipinas kong minumutya

20. (a) Ako ay Pilipino

21. (a) Lantay na Perlas ng Silanganan

22. (a) Sa aki'y katutubo

23. (a) Isang bansa isang diwa