Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 24

PANITIKAN NG JAPAN

Ang bansang Hapon ay kilala sa bansag


na Land of the Rising Sun, bansa ng mga
samurai at anime, bansa ng matataas na
uri ng teknolohiya at higit sa lahat bansa
ng makukulay at magagandang kultura
at mga ritwal. 

Ang bansang ito ay isang


napakamisteryong lugar lalo na sa
Bundok Fuji
kultura at sa mga atraksiyon. pero ano
ba talaga ang espesyal sa Hapon?

Ang Hapon ay isang kapuluan. Ito ay KASAYSAYAN NG JAPAN


binubuo ng limang pangunahing pulo
tulad ng honshu, shikoku, kyushu at ng Ayon sa Alamat
mahigit 3,000 na mga isla. Karamihan sa
Ayon naman sa alamat nagmula ang
mga isla dito ay mabundok, at ang iba
Hapon sa isang mitolohiya na "Ang
ay may mga bulkan, kabilang na ang
Alamat ng Diyosa ng Araw" sinasabi na
pinakamataas na bahagi ng bansa, ang
ang mga ninuno ng Hapon ay nagmula
Bundok Fuji. Ang Hapon ay pang-sampu
sa pagsasama ng Diyos na Izanagi at
sa may pinakamalaking populasyon, na
Izanami na nagakaroon ng anak na
may 128 milyong katao. Ang Kalakhang
nagngangalang Amaterasu o Sun
Tokyo, kasama ang Tokyo at ang iba
Goddess.Bunga nito, lubos ang kanilang
pang nakapalibot na prepektura, ay ang
paniniwala na ang kanilang emperador
pinakamalaking metropolitanong lugar,
ay banal na apo ni Amaterasu. At
na tinitirahan ng 30 milyong katao.
tinawag ng mga hapones ang kanilang
bansa na "nippon" o "nihon" na ang ibig shinto.
sabihin ay"pinagmulan ng araw". Ang
pulang bola naman sa kanilang watawat Noong ika-limang siglo, ipinahayag ng
ay sumisimbolo sa araw angkang Yamato ang kanilang sarili
bilang pangunahing angkan ng bansa.
Ayon sa kanilang tradisyon si Jimmu ang
nagtatag ng imperyong yamato at siya
rin ang naging unang emperador ng
bansa. Siya ay tinawag na Tenno na ang
kahulugan ay "Anak ng Kalangitan" (Son
of Heaven). Ang teorya ng Divine Origin
ang maaaring naging gabay ng mga
hapones sa kanilang pag-aakalang sila
ang tanging tagapagtanggol ng mga
bansa sa Asya.

P
Amaterasu anahong Nara

Ayon sa Kasaysayan

Ayon sa kasaysayan ang mga Ainu ang


unang nanirahan sa bansang Hapon.
Ang salitang Ainu ay nangangahulugang
"tao". Sa pagdaraan ng panahanon ang
pangkat na ito ay nahaluan ng mga
nandayuhang pangkat na nagmula sa
ibang bahagi ng Asya.
Ayon sa mga mananalaysay, ang bansa
na ito ay binuo lamang ng mga angkan
na namamahala sa kani-kanilang Prince Shotoku Taishi
teritoryo at sa pagdaan ng panahon,
Noong 607 CE, si Prince Shotoku ay
ang magkakaibang tradisyong ito ay
nagsimulang magpadala ng tatlong
kanilang pinagsanib sa isang relihiyon
misyon ng mga iskolar sa Tang, Tsina
na tinawag nilang Shinto, na ang
upang pag-aralan ang mga gawing
kahulugan ay "ang daan ng diyos." Ang
tsino. Ginamit ng mga hapones ang
relihiyong Shinto ay nakabatay sa
sistema ng pagsulat ng mga tsino. Ang
paggalang sa kalikasan at pagsamba sa
alpabetong Kanji ay direktag hango sa
mga ninuno. Si amaterasu ang
alpabetong Tsino. Hinango rin nila mula
pinakamahalagang Kami sa relihiyong
sa kulturang Tsino ang gawi ng Genji, The shining Prince and His
pagpipinta, at iba pang bagay na Romances." Ang nobela ay naisulat sa
nakaimpluwensiya sa halos lahat ng pamamagitan ng kana o sulat sa japan.
aspekto ng kanilang buhay. Si Shotoku Si Sei Shonogagon naman ay nagsulat
ang kinikilalang "Ama ng Kulturang ng ilang paglalarawan ng panahong ito
Hapones". sa kanyang talaarawan na kilala bilang
"The pillow Book."
Panahong Heian
  Pagsilang ng Shogunate

Noong 794 CE, ang kabisera ng


Japan ay inilipat sa Heian, na lungsod ng
Kyoto sa kasalukuyan. Ang karamihan sa
maharlikang pamilya ay lumipat din ng Noong taong 1100, nagsimulang
tirahan dito. Ito ang ang nagpasimula maglabanan ang mga Taira at
ng aristrokratang lipunan ng Heian. Sa minamoto, ang dalawang
lipunang ito, ang bawat aspekto ng pinakamakapangyarihang angkan sa
buhay ay may sinusunod na japan sa panahong iyon. Matapos ang
alituntunin--- mula sa ayos ng buhok, 30 taong labanan, nanaig ang mga
haba ng damit, haba ng sable, kulay ng Minamoto. Noong 1192, ipinagkaloob
damit ng mga opisyal, at hanggang sa ng emperador ng bansa kay yorimoto,
bilang ng paldang kinakailangang isuot isang lider ng minamoto, ang titulong
ng kababaihan. Naging mahalaga rin Sei-i-tai Shogun na ang kahulugan ay
ang pagkakaroon ng etika o mabuting "Barbarian Subduing Great General."
asal sa lahat ng pagkakataon.Kinilala rin Ang shogun ay isang ranggo o
sa panahong ito ang mga kababaihang minamanang kapangyarihan bilang
Hapones na sina Lady Murasaki Shikibu pinuno ng hukbong Japan.
at Sei Shonagon. Si lady Murasaki ang
sumulat ng kauna-unahang nobela sa
daigdig na pnamagatang "The tale of
Bilang Shogun, itinatag ni Yoritomo sa
kamakura ang pamahalaang Shogunate
o bakufu na ang ibig sabihin ay
"pamahalaang nasa tolda." Ang
panahon ng pamahalaang ito sa
kasaysayan ng Japan ay tinawag na
Shogunate.

Pamana ng Kasaysayan sa
kasalukuyan
Ang klasikong literaturang Japanes ay
Mga halimbawa tumutukoy sa panahon ng Heian na
Sa Larangan ng Literatura:
itinuturing na Ginituang Panahon ng
sining at literaturang Japanes. Ang "Tale
of Genji" ni Murasaki Shikibu ang
itinuturing na pinakamahalagang
nobelang nagsasalaysay ng mga
pangyayari, Pagmamahalan, suliraning
personal, at tensiyon sa korteng Japanes
noong panahon ng Heian. Ito ang
kinikilalang kauna-unahang nobelang
lumabas sa daigdig ng literatura. Ang
ilan pang mahahalagang literaturang
lumabas ng panahong ito ang The
Pillow Book ni Sei Shonagon. Ito ay
Ang mga hapon ay nakalinang
isang sanaysay na naglalarawan sa
din ng sarili nilang literatura na nagmula
buhay, pagmamahalan, at libangan ng
pa noong panahon ng Nara---ang
mga maharlika sa korte ng emperador
Kojiki o "Records of Ancient Matters"
ng Japan.
na naglalahad ng kasaysayan ng Japan.

Ang Manyoshu o "Collection of


Ten Thousand Leaves" ang pinakaunang
koleksiyon ng mga tulang japanes. Ito
ay naglalaman ng 4500 na tula na
karaniwang binubuo ng 31 na pantig na
kung tawagin aya tanka. Ang mga
tulang ito ay karaniwang naglalahad ng
tunay na pagkakaibigan,
pagmamahalan, at kalikasan.
PANITIKAN NG TSINA

Republika ng Tsina
Mga Tanyag na Manunulat
Ang pinakamalaking bansa (ayon
sa lawak ng populasyon) na
matatagpuan sa asya. Ika-3 o 4 na
pinakamalawak na bansa sa mundo
dahil sa sukat nito na umaabot ng 9.6
milyong kilometrong parisukat (km).
Ikatlong pinakamalaking ekonomiya at
permanenting kasapi ng UN, United
Nations Security Council.
Confucius
The Four Treasures of the Study of China
Isa sa mga iginagalang na manunulat
 brush
atpundasyon ng panitikan ng Tsino.
 ink
Nagsilbing inspirasyon sa paggawa ng
 Paper
mga Classics. Ang teorya at ideya ni
 paper ink in Chinese calligraphy
Confucius ay nagbibigay-halaga sa
traditions
lipunang may pagkakasundo-sundo
bunga ng maayos na pamamahala.
Literatura ng Tsina
Naniniwala siya na maibabalik lamang
ang maayos na pamahalaan sa tsina
Uri/Genre ng Panitikan ng mga Tsino: kung ito ay maitatatag ng nababatay sa
limang pangunahing maayos na
1. Tula - nangungunang uri ng panitikan relasyon; relasyon sa pagitan ng
ng Tsino. namumuno at nasasakupan, relasyon sa
2. Maikling Kwento - umusbong sa pagitan ng ama, relasyon sa pagitan ng
panahong ng Tang Dynasty. nakatatandang kapatid na kalaki at
nakababatang kapatid na lalaki, at
3. Dula - umusbong sa panahon ng relasyon sa pagitan ng magkaibigan.
Yuan Dynasty.
Lu Vun (Zhou Shuren) hanapin ang katahimikan ng kaisipan sa
pamamagitan ng kalikasan.

Ssuma-Chien

Lider ng The League of left-wing


Writers. Nagsulong ng kaisipang
socialist realm sa panitikn. Ama ng Kinikilala bilang kaunaunahang
modernong panitikan ng Tsino. Ang mananalaysay sa kasaysayan.
Madman’s Diary na isinulat niya ay isa sa
patunay na kung gaano siya kagaling
sumulat gamit ang makabagong Mencius
pamamaraan ng pagsulat. Nakasulat din
siya ng mga tula, sanaysay, kritisismong
pampanitikan na kalimitang mababasa
sa mga pahayagan na kapag
pinagsama-sama ay siya naming
bumubuo sa kanyang libro.

Lao Tzu
Kinikilala rin bilang isang
dakilang pilosopong manunulat si
Mencius.

Ang I Ching o Book of Changes na isang


manwal ng dibinnisyon ay naglalarawan
ng kasiyahan, pagdiriwang ng kasiyahan
at tradisyonal na mga awitin ng
pagsasakripisyo sa mga Diyos at Diyosa
ay kinikilala rin isa sa mga
Tao Te-Ching ni Lao Tzu na aklat mahahalagang literature ng Tsina.
ng mga Taoist ay nagpasigla sa
pagmamahal sa kalikasan. Ang naisulat
na pilosopiya ni Lao Tzu ay nagbigay sa
ma pintor at manunulat ng inspirasyong
PANITIKAN NG INDIA

Ang India ay ang bansang paglalarawan sa digmaan ng mga tribo


naiwang magulo noong unang panahon. sa India noong sinaunang panahon.
Ito ay nahati-hati sa maliliit na parte.
Ngunit, di naglaon lumaganap ang Ramayana - Isinasalaysay nito ang
pamumuno ng mga Rajput sa malaking mapanganib na pakikipagsapalaran ng
kinikilalang bayaning si Rama at ng
bahagi nito. Ang mga Rajput ay kilala kanyang asawang si Sita
bilang mga maimpluwensyang pinuno
at mandirigma.

Sa Larangan ng Literatura: .
Ang Literaturang Indian ang
pinakamatanda sa kasaysayan ng
literaturang Asyano. Mahalaga sa Indian
ang pagsulat at pasalitang literatura.
Bukod sa Vedas, ang Bhagavad Gita ay
kilala rin bilang
Law Of Manu - kinikilala bilang isa sa
pinakamaimpluwensiyang sulating
pinakamahalang literaturang Hindu. Si
Sanskrit.
Kalidasa ang itinuturing na
pinakadakilang manunulat ng
literaturang Sanskrit na sumulat ng
Shakuntala at Megha duta.

Mahabharata - Isang epiko na kilalang


pinakadakila at pinakamahabang epiko
sa daigdig na nagbibigay ng malinaw na
PANITIKAN NG VIETNAM

Ito ay ang pinakasilangang bansa Vietnamese. Naimpluwensyahan nila


sa Tangway ng Indotsina sa Timog- ang paggawa ng palayok at keramika,
silangang Asya. Ang Vietnam ay isang kaligrapya, at tradisyonal na arkitektura.
bansang agrikultural. Sagana ito sa likas
( 1930 •)New Poetry
na yaman ngunit hindi nalinang ang
mga ito dahil sa digmaang sibil. • Ang mga manunulat ng mga tula ay
humiram ng mga tradisyon ng mga
Uri ng Gobyerno: communist state
Kanluranin sa larangan ng tula
Mga tanim: paddy rice, soy beans,
Uri ng Panitikan ng Vietnam
potatoes, banana, coffee
• Folk Literature
Industriya: food processing, shoes,
machine building, garments • Mitolohiya at Alamat
Mamamayan: vietnamese Folk Literature - May madaming anyo,
ito ay puwedeng nakatago, nakasulat o
Wika: vietnamese, english
puwedeng itanghal
Relihiyon: Buddhism, Christian
Mitolohiya at Alamat - Binubuo ng mga
Panitikan ng Vietnam kuwento tungkol sa mga bayani, diyos
ng tagapaglikha at mga supernatural na
Ang panitikan ng mga
mga tauhan . Nagpapakita din ito ng
Vietnamese ay sentro sa buhay ng mga
pananaw ng mga sinaunang tao sa
Viet. Ang katutubong panitikan
buhay ng tao
nagbigay ng kontribusyon sa pagbuo ng
pambansang pagkakakilanlan Vietnam
ay may pagpuri sa kagandahan,
pagkamakatao, at ang pag-ibig.

Ang sining ng mga Intsik ang


higit na impluwensya sa sining ng mga
PANITIKAN NG INDONESIA

Ang panitikan ng Indonesia ay Noong 1920, ang panitikan ng


ginagamit upang sumangguni sa mas Indonesia ay karamihang piksyon (mga
malawa na panitikan na ginawa sa mga nobela, maikling kwento, epiko atbp.) at
lugar na may mga karaniwang ugat na mga kanluraning drama at tula.
wika batay na Malay na wika (king saan Naimplwensiyahan ng pulitika o
ang Indonesian ay isang supling na Nasyonalismo sa Indonesia.
pananim). Ito ay palawakin ang pag-
Mas malaki man ang bansang
abot sa Maritime Timog-Silangang Asya.
Indonesia sa Pilipinas, halos pareho
Nahahati sa Pasalita at pasulat
naman ang kasaysayang pinagdaanan
ang panitikan ng Indonesia. Binubuo ito
ng dalawang bansa. Kung matagal na
ng mga epiko, pabula, kwentong-bayan,
napasailalim ang Pilipinas sa mga
tula, bugtong, alamat at iba pa.
Kastila, Hapon at Amerikano, matagal
Pasalitang Literatura ding nagdusa ang mga Taga-Indonesia
sa pamumuno ng mga Olandes.
 karamihan sa mga kana o tula ay Pinamunuan din ang bansang Indonesia
pasalindila mula sa mga n iisang pangulo sa loob ng mahabang
prpoesyonal na paring panahon. Tulad ng Pilipinas, hanggang
naimpluwensiyahan ng mga ngayon ay nakikipaglaban pa rin ang
panitikan ng India. Indoneisa sa bantang terorismo,
Pasulat na Literatura katiwalian, digmaan sa relihiyon at
paniniwala, lumalaking bilang ng
 9th-10th century CE- nagpreserba populasyon at laganap na kahirapan.
sa iba’t ibang lenggwahe ng iba’t
ibang kapuluan ng Indonesia.
 Naimplwensiyahan ng India at
Arab.
PANITIKAN NG THAILAND

Ang Thailand ay dating kilala Sunthorn Phu - pinakadakila at


bilang “Siam”. Nasa sentro ng Indochina pinakaimportanteng poeto sa Thai
peninsula. Pinapamahalaan ng National Literature.
Council for Peace and Order noong
Mula 1656-1688 natamo ang Golden
2014. May populasyon na umaabot sa
age ng Panitikan ng Thailand. Kung saan
66 milyon.
ang mga manunulat ay madalas na
Ang panitikan ng Thailand ay ipatawag sa mga royal court.
may malaking implwensiya ng bansang
Nirat Poems - isang uri ng panitikan na
India. Ang pinakamatandang panitikan
may tema ng paglalakbay, paghihiwalay
ng Thailand ay naisulat ng mga tsino.
at pagmamahal.
Ramakien - Bersyon ng Thailand sa
Golden Decade 1920 - ang mga
epikong Ramayana. Itinuturing itong
manunulat ay sineryoso ang mga isyu sa
pambansang epiko ng Thailand.
lipunan ng Thailand.

1940 - karamihan sa mga manunulat ay


naimpluwensiyahan ng ideolohiyang
Socialist Realism.

Socialist Realism - nagprodyus ng mga


maikling kwento at nobela na may
temang social justice.

Dark Age 1950 - 1960 - karamihan sa


mga manunulat ay hindi na nagsulat o
nagparamdam dahil sa mga ginagawa
ng gobyernong militar.
PANITIKAN NG KOREA

Ang panitikang koreano ay ang panahon ng pinagsama-sama sa papuri


katawan ng panitikan na ginawa ng mga ng pagkakatatag ng Dinastiyang Yi. Mga
koreano, karamihan ay nasa wikang tulang koreano ay orihinal na sinadya
koreano at kung minsan ay nasa klasikal upang awitin, at ang kanyang
na Tsino. melodikong pinagmulan. Ang batayan
ng kanyang prosodi ay isang linya
Klasikal - pinanggalingan ng tradisyonal nagpapalit-palit na grupo ng tatlo o
na katutubong paniniwala at kwentong- apat na pantig, na kung saan ay marahil
bayan ng tangway sa korea. ang pinaknatural na ritmo ng wika.
Isa sa mga sikat na mga
4 na pangunahing tradisyonal pinakamaagang tula o lirikong kanta ay
na anyo ng tula: ang Gonghuin (knghu-in) ni Yeo-o sa
1. Hyangga (katutubong kanta) panahon ng Gojoseon.
2. Pyolgok ( espesyal na kanta) o
Changga (mahabang kanta) Mga Akdang Klasikal
3. Sijo (kasalukuyang melody)  Hyangga sa Panahon ng Shilla
4. Kasa (Taludtod) - nakasulat sa Korean gamit ng
binagong hanja sa isang
Iba pang anyo ng tula na sistema na tinatawag na idu.
umuunlad: - 14 na tula na nakasulat sa
1. kyonggi estilong hyangga mula sa
2. akchang panahon ng Shilla ang
ipiniserba sa Samguk yusa
Ang pinaka-kinatawang akchang (Memorabilla of the Three
ay ang Yongbi och’on ka (mga kanta ng Kingdoms).
lumilipad na Dragon), isang ikot ng - Ang estilong ito ay ipinasa sa
Dinastiyang Koryo, 11 na tula
mula sa panahong ito ang
ipineserba sa Kyunyojon naratibo, piksyon at literay
(Tales of Kyunyo). miscellany.
- 4 na linya, 8 linya at 10 linya. Bahagi ng naratibo ay ang
mitolohiya, alamat at kwentong-
 Ang Koryo Koryo Songs bayan.
Ang panitikan sa panahon Ang mahalagang
ng Dinastiyang Koryo ay mitolohiya ay patungkol sa araw,
umusbong gamit ang buwan, ang pagkakatuklas sa
pamamaraan ng pagsulat ng korea ni Tangun at pamumuhay
china, sa pagkawala ng hyangga ng mga sinaunang hari.
at ang pag-usbong ng Koryo
koryo na nagpatuloy hanggang Piksyon
sa Dinastiyang Choson. 1. Nakasulat sa Chinese at
Isang makabagong uri ng Korean.
tula ang ipinakilala ng mga 2. May mga maiikli na tig-isang
manunulat sa panahon ng bolyum, medium na 10 bolyum at
dinastiyang Koryo ang oryo koryo mahahaba na mahigit 10 bolyum.
na tinawag na pyolgok. 3. Isinulat ng mga manunulat ng
Ito ay pinasalindila, Yangban at mga ordinaryong
hanggang sa panahon ng Choson manunulat.
ay ini-record ito gamit ang han-
gul. Geumo Sinhwa
Unang klasikal na literatura
 Shijo at Kasa ng korea na nakasulat sa Chinese.
Ang pagkakabuo ng Sa kalagitnaan ng
alpabetong koreano sa panahon Dinastiyang Joseon, nailathala
ng Choson ay isa sa mahalagang ang mga parabula.
bahagi ng panitikang koreano. Sa huling bahagi ng
Ang Shijo (kasalukuyang panahon ng Joseon, maraming
panahon) ay representante ng manunulat ang nagsimulang
panahon ng panitikang Choson. lumipat mula orthodox
Ang patulang anyo nito ay nabuo patungong klasikal na tuluyan at
sa huling bahagi ng panahon ng kadalasang kwento ay patungkol
Koryo ngunit ito ay lumaganap sa sa mga mangangalakal, mga
panahon ng Choson. tulisan or Gisaeng.

Prosa
Ang panitikang prosa ng
korea ay nahahati sa tatlo:
PANITIKAN NG SINGAPORE

Ang panitikan ng Singapore ay bagong estilo ng pagsulat ang pumasok


binubuo ng isang koleksyon ng mga sa pangunguna nina Edwin Thumboo, ,
akdang pampanitikan sa pamamagitan Arthur Yap, Robert Yeo, Goh Poh Seng,
ng Singaporeans sa anuman sa apat na Lee Tzu Peng at Chandran Nair. Ito ay
pangunahing wika ng bansa: Ingles, nagsasaad ng maraming kritikal na
Malay, Standard Mandarin at Tamil. sanaysay tungkol sa panitkan ng
Singapore sa henerasyon ni Thumboo,
Ang panitikan ng Singapore ay
tama man o mali, bilang unang
maaring ituring bilang pag-aari sa
henerasyon ng mga manunulat.
panitikan ng kanilang tiyak na wika.
Singaporean Drama
Ang panitikan ng Singapore na
nakasulat sa wikang ingles ay nagsimula Ang Drama sa ingles ay sinimulan ni
sa mga strait-born na kumunidad ng Goh Poh Seng, isang kilalang poeto at
mga Chinese sa kolonyal na panahon; nobelista. Kilala rin si Kuo Pao Kun
hindi masyadong malinaw kung ano ang bilang manunulat ng dula. Ilan sa mga
unang literature na nailathala sa ingles dulang kanyang naisulat ay “ The Coffin
ngunit may patunay na ito ay nailathala is too Big for the hole” (1984) at “Lao
sa taong 1830. Jiu” (1990)

Ang unang kilalang manunulat sa Stella Kon- sumulat ng dulang “Emily of


sa ingles ng Singapore ay posibleng si Emerald Hill: a monologue”. Ito ay
F.M. S. R, isang pastiche ng T. S. Eliot ni tungkol sa may edad na Peranakan
Francis P. Ng na nailathala sa London matriarch, na itinanghal sa Scotland,
noong 1935. Ito sinundan ni Wang Malaysia at Australia. Ang pangunahing
Gungwu’s Pulse taong 1950. karakter ay maaring gampanan ng lalaki
o babae.
Dahil na nakamit na kalaayan ng
Singapore noong 1965, isang maka
Piksyon ng Singapore parehong taong siya kinilala rin sa
kanyang aklat na tumatalakay sa
Hindi kaagad nagsimula ang
kanyang ala-ala sa kanyang kabataan.
piksyon sa Singapore. Mga maikling
kwento ang unang lumaganap na Si Rex Shelly na nagmula sa kolonyal na
sinundan ng mga nobela. Si Go Poh henerasyon ay nagsimula ring
Seng ay nanatiling bilang maglathala ng aklat taong 1990. Ang
nangungunang manunulat ng nobela Kanyang unang nobela na “The Shrimp
bago pa man ang iba. Ilan sa mga People” (1991) ay tumatalakay sa
akdang sinulat niya ay ang “If We Rehiyonal na komonidad ng mga
Dream Too Long” (1972) - na kinilala Eurasian at ang kanilang karanasan sa
bilang kauna-unahang nobelang Singapore. Ang kanyang aklat ay
singaporean at ang “A Dance of Moths” nagwagi ng National Book Prize. Ang
(1995). iba pa niyang aklat ay ang “People of
The Pear Tree” (1993), “Island in the
Pinangunahan naman ni
Centre” (1995) at “River of Roses”
Catherine Lim ang pagsulat ng maikling
(1998), ang mga ito katulad ng tema
kwento. Ang kanyang mga akda ay mas
hinggil sa mga Eurasian sa Silangang
tinangkilik ng mga mambabasa. Ilan sa
Asia.
kanyang akda ay ang Little Ironies:
Stories of Singapore (1978) And or Else, Si Haresh Sharma ay isang nobelista.
The Lightning God and other Stories Mahigit limampung nobela na ang
(1980). Ang mga tema ni Lim hinggil sa kanyang naisulat at naitanghal na ito sa
mga lalaking chauvinist gender- ibang bansa kabilang ang Singapore,
dominance ay nagtala sa kanya bilang Melbourne, Glasgow, Birmingham, Cairo
malayong kamag-anak ng Asian- at London.
American na manunulat gaya ni Amy
Literaturang Pambata
Tan. Siya ay nagsusulat din ng mga
nobela gaya ng The Bondmaid (1988) at Ilan sa mga unang kinilalang
Following the Wrong God Home (2001) akda ay ang “Adeline Foo The Diary of
at inilathala ang mga ito sa ibang bansa Amos Lee”, “Jin Pyn The Elephant and
sa huling bahagi ng 1990. the Tree” at “Emily Lim Prince Bear and
Paure Bear.” Si Jessie Wee ay isa unang
Si Joan Hon ay kilala sa sagisag
nagsulat ng literaturang pambata ay
na Han May. Siya ay mas nakilala sa
naglathala ng kanyang tanyag na
kanyang mga akdang hindi piksyon. Ang
“Mooty Mouse series with Marshall
kanyang science-fiction na Star
Cavendish” sa taong 2009.
Sapphire (1985) ay nakatanggap ng
parangal mula sa Book Development
Council ng Singapore taong 1986. Sa
PANITIKAN NG SINGAPORE

Sinasabing ang pangalang


“Malaysia” ay kombinasyon ng salitang
Ang tradisyunal na tulang Malay ay
“Malay” at latin-greek na “Sia”. Ang
ginagamit sa paglilibang at pagtatala ng
salitang “melayu” naman ay nagmula sa
mga batas at kasaysayan.
salitang Tamil na “malai” at “ur” na
nangangahulugang “bundok” at Tatlong Anyo Tadisyunal na Malay
“siyudad”. Poetry:
Kasaysayan ng Pantikan ng Malaysia Mantera - isang sagrado teksto; paulit-
ulit ang salita o parirala sa meditasyon.
Ang panitikan ng Malaysia ay
(Halimbawa: “Om”, “Om Namo”)
maaring nakasulat sa alin man sa apat
na lingwahe ng bansa: Malay, Englis, Pantun - isang tradisyunal na pasalitang
Chinese at Tamil. Ang kanilang panitikan paraan. Binubuo ng quatrain gamit ang
ay nagsasalaysay ng iba’t ibang aspeto abab rhyme scheme.
sa buhay ng isang Malaysian. Ang
sinaunang panitikan ng Malaysia ay Syair - maaring naratibo, isang didactic
sinasabing may implwensiya ng epikong na tula o isang tula na pumapatungkol
India tulad ng Mahabharata at sa ideya hinggil sa relihiyon o pilosopiya
Ramayana. Nagsimula ang panitikan ng o maaring maglarawan ng isang
Malaysia the panahon ng pagdating ng makasaysayang pangyayari.
Islam sa huling bahagi ng ika labing
Iba pang Uri:
limang siglo.
Seloka - tula katulad ng pantum
Ang sinaunang panitikan ng
Malaysia ay sa pamamagitan ng pasalita. Madah - rhyming speech, isang diskurso
Ngunit sa pagdating ng ika-labing sa paraang patula
limang siglo ay dumating ang pasulat na
panitikan.
Gurindam - tulang sinasaliwan ng Kancil ( Mouse deer) - nagsisilbing
musika. pangunahing karakter sa storya. Isang
mapagpakumbabang hayop.

Mga Pabula ng Malaysia

Mga Tanyag na Manunulat ng Malaysia


PANITIKAN NG ISRAEL

Kabisera: Jerusalem
Uri ng Gobyerno: Parliamentary
Democracy May maraming mga maganda at
Relihiyon: Jewish, Muslim, popular na tanawin na matagpuan sa
Mga tanim: citrus, cotton, mga gulay Israel lalo na ang mga lugar na
Industriya: High-tech products, kahoy, nabanggit sa bibliya.
papel, potash & phosphates, pagkain,
Ang bandila ng Israel ay
inumin tabacco
pinagtibay sa Oktubre 28, 1948, limang
Mamamayan: Jewish
buwan matapos ang pagtatatag ng
Wika: Arabic
bansa. Ito ay nangangahulugan ng isang
asul na Bituin ni David sa isang puting
Ang Israel ay isang
background, sa pagitan ng dalawang
parlyamentaryo republika sa Kanlurang
pahalang asul guhitan.
Asya, na matatagpuan sa silangang
baybayin ng Dagat Mediteraneo. Puti - Simbolo ng liwanag, katapatan,
Matagpuan ang Lebanon sa hilaga nito, kawalang-malay at kapayapaan.
Syria sa hilagang-silangan, Jordan at
ang West Bank sa sa silangan, Ehipto at Asul - Simbolo ng pagtitiwala,
ang Gaza Strip sa timog-kanluran. katapatan, karunungan, confidence,
Naglalaman ang Israel ng mga katalinuhan, pananampalataya,
heograpiya magkakaibang mga tampok katotohanan, at langit.
sa loob ng relatibong maliit na lugar.
Ang sagisag ng Israel (Hebrew:
Sa buong mundo, ang estado ng
‫ )סמל מדינת ישראל‬ay nagpapakita ng isang
Israel lamang ang estado na karamihan
menorah na napapalibutan ng isang
sa mga tao na tumira dito ay mga
sanga ng oliba sa bawat panig, at ang
Hudyo at ito ay tinukoy bilang isang
pagsulat na "‫( "ישראל‬Hebreo para sa
Jewish at demokratikong estado sa Basic
Israel) sa ibaba nito. Habang ang
Laws nito.
background ng simbulo ay laging
bughaw, ang menorah at mga oliba na Museo
sanga ay maaaring alinman sa puti o Mayroong humigit 200 na museo
golden. ang Israel. Ito ay may pinakamataas na
bilang ng per capita ng mga museo sa
Ang Estado ng Israel ay
mundo, na may mga milyon-milyong
pinagtibay ang simbulo pagkatapos ng
mga bisita taun-taon. Sa Jerusalem ay
isang disenyo ng kumpetisyon na
may mga espesyal na pavilion na
gaganapin sa 1948. Ang disenyo ay
nagpapakita ng Dead Sea scroll at isang
batay sa ang nanalong entry na
malaking koleksyon ng mga sining sa
isinumite sa pamamagitan ng Gabriel at
Relihiyon at Israeli, eskultura at Old
Maxim ang panukala ng Shamir, na may
Masters painting.
mga elemento na kinuha mula sa iba
Mga Uri Ng Relihiyon Sa Israel
pang mga submissions, tulad ng Oteh
Walisch at W. Struski at Itamar David at Ang Hudaismo ang kulturang
Yerachmiel Schechter entry. pampananampalataya ng mga Hudyo sa
Israel. Isa ito sa mga kauna-unang
Ang imahe na ginamit sa eskudo ay
naitalang pananampalatayang
batay sa isang paglalarawan ng ang
monoteista at isa rin sa mga
menorah sa arko ng Titus. Ang menorah
pinakalumang tradisyong
ay ginagamit sa sinaunang Templo sa
pampananampalatayang sinusundan pa
Jerusalem at ay isang simbolo ng
rin hanggang sa ngayon. Ang doktrina
Hudaismo mula sa sinaunang mga
at kasaysayan ng Hudaismo ay ang
panahon. Ito ay simbolo ng unibersal
pinakamalaking bahagi ng batayan ng
paliwanag. Ang mga oliba na sanga ay
ibang mga pananampalatayang
simbolo ng kapayapaan.
Abraamiko, kasama na ang Kristyanismo
Kultura at Islam. Sa gayon, naging isang
Ang Classical music sa Israel ay pangunahing pwersa ang Hudaismo sa
naging makulay mula noong 1930s. pagsasahugis ng daigdig. Ang kanilang
Tahanan ito ng ilang mga world-class na naging simbolo ay ang Bituin ni David;
ensembles tulad ng Israel Philharmonic sa kasalukuyan ang kanilang simbolo ay
at ang New Israeli Opera. Maraming ang isang aranyang may pitong sanga,
mga musikal impluwensya ang nagmula na tinatawag na menora.
sa Etyopya, Middle Eastern, rock, jazz,
Panitikang Hebreo
hip-hop, electronic, Arabic, at pop
mainstream. Tradisyonal na folk dances Ang panitikang Hebreo o
ng Israel ay ang Hora at Yemenayt panitikang Ebreo ay binubuo ng
sayaw. Ang musika ng Israel ay panitikan na nasa sinauna, midyibal, at
pinagsamang mga musika ng Silangan makabagong wikang Hebreo. Isa ito sa
at Kanluranin. pangunahing mga anyo ng panitikang
Hudyo, bagaman may mga kaso ng manunulat na Hudyo. Ang sinaunang
panitikang nakasulat sa Hebreo na panitikang Hudyo ay kinabibilangan ng
isinulat ng mga hindi Hudyo. Nagawa panitikang pambibliya at panitikang
ang panitikang Hebreo sa maraming rabiniko. Ang midyebal na panitikang
iba't ibang mga bahagi ng mundo sa Hudyo ay kinabibilangan ng hindi
kahabaan ng mga panahong midyibal at lamang literaturang rabiniko subalit pati
moderno, habang ang na rin ng panitikang pang-etika,
kontemporaryong panitikang Hebreo ay panitikang pampilosopiya, at mga
malakihang bahagi ng panitikang Israeli. kasamu't sariang sekular. Ang
produksiyon ng panitikang Hudyo ay
Ngayon, simula ng ika-21 na
namukadkad sa pamamagitan ng
siglo ang Israel ay nakasulat ng 5,000 na
makabagong paglitaw ng sekular na
libro taun-taon.
kulturang Hudyo. Ang modernong
Noong 1960's ang Israel ay nag- panitikang Hudyo ay kinabibilangan ng
focus sa personal na kwento sa halip na panitikang Yiddish, panitikang Ladino,
mahahabang tula. panitikang Hebreo (natatangi na ang
panitikang Israeli), at pantikan ng
Bagamat karamihan sa ilan ay Amerikanong Hudyo.
didaktiko ay simulang lumitaw noong
ika-18 siglo ang Haskalah o Jewish. Mga Manunulat ng Hebreo

Gayunpaman, sa mga lugar kung Ang pundasyon ng modernong Israel sa


saan ang Haskalah ay pinaka pagsulat ay inilatag sa pamamagitan ng
matagumpay tulad sa Alemanya ay sa isang pangkat ng mga pampanitikan
paglagom ay galit na galit kaya halos mula sa Pangalawang Aliyah kabilang
mawala ang panitikan ng Hebreo. dito ay sina Sy Agnon, Moshe Smilansky,
Yosef Haim Brenner, si David Shimoni at
Sa katunayan ang mga tao ang Jacob Fichman. Hanggang sa Unang
mga tao lamang na angkop ang bumuo Digmaang Pandaigdig, ang literatura ng
ng panitikang Hebreo sa pamamagitan Hebreo ay nakasentro sa Silangang
ng pag-aaral ng Torah. Europa. Pagkatapos ng digmaan at ang
Russian Revolution nakitang maraming
Ang panitikang panghudyo ay
mga Hebreo manunulat na Palestine,
tumutukoy sa mga akdang isinulat ng
upang sa panahon ng pagsulat ang
mga Hudyo hinggil sa mga temang
Palestinian ay mahalaga paring
panghudyo, mga akdang pampanitikan
pagpapatuloy ng mga European
na mayroong sari-saring mga tema na
tradisyon. Sa 1921, 70 manunulat
isinulat sa mga wikang panghudyo, o
nakilala sa Tel Aviv kaya itinatag ang
mga akdang pampanitikan na nasa
"Hebrew Writers' Association".
ibang wika na isinulat ng mga
PANITIKAN NG SRI LANKA

Ang Sri Lanka ay isang isla sa


Indian Ocean na matatagpuan sa Timog
Asya, timog-silangan ng Indya, Ito ay
may isang kabuuang area ng 65,610 km

Sa Sri Lanka, ang mga Indo-Aryan


paglipat mula sa Indya sa ika-5 siglo BC
dumating upang mabuo ang
pinakamalaking pangkat etniko sa Sri
Lanka ngayon, ang Sinhalese. Ang
, na may 64,740 km ² sukat ng lupa at
Tamils, ang pangalawang-
870 km ² sukat ng tubig. Baybay-dagat
pinakamalaking pangkat etniko sa isla,
nito ay 1340 km ang haba. Ang klima ng
ay orihinal na mula sa Tamil rehiyon ng
Sri Lanka ay mayroong tropical
Indya at lumipat sa pagitan ng ika-3
monsoons: ang northeast monsoon
siglo BC at 1200. Napasailalim ito ng
(Disyembre-Marso), at ang southwest
mga British noon g 1796, at Seylon ay
monsoon (Hunyo-Oktubre).
naging isang kolonya nito. S.W.R.D.
Bandaranaike ay naging prime minister KULTURA
noong 1956 at naging Sinhala lamang
ang opisyal na wika ng bansa. Arkitektura at Sining
Sinuportahan nila ang Buddhism. Siya ay
Ang arkitektura ng Sri Lanka ay
pinatay noong 1959 sa pamamagitan ng
nagpapakita ng iba't ibang uri at istilo.
isang Buddhist monghe. Ang kanyang
Ang Budhismo ay nagkaroon ng isang
balo, Sirimavo Bandaranaike, ay naging
malaking impluwensiya sa arkitektura ng
unang babaeng prime minister sa
Sri Lanka.
mundo sa 1960. Ang pangalan Seylon ay
binago sa Sri Lanka ("nagliliwanag isla") Ang Sining ng mga Sri Lankan ay
noong May 22, 1972. mula sa impluwensya at inspirasyon ng
Budhismo. Sa karamihan ng mga Sri
Heograpiya
Lankan art ay patungkol sa mga
paniniwala sa relihiyon, at ito ay
naipapahayag s sa maraming paraan Cuisine
tulad ng pagpipinta, eskultura, at
arkitektura.

Ang pagkaing Sri Lankan ay


Musika at Sayaw
nakakuha ng mga impluwensiya mula sa
Ang Sri Lanka ay sikat sa kandyan na ng Indya, lalo na mula sa Kerala, pati
dancing. na rin sa mga mananakop at banyagang
negosyante. Ang kanin, na kung saan ay
Ang dalawang pinakamalaking
karaniwang araw-araw na kinakain, ay
impluwensya sa musika ng Sri Lanka ay
maaaring ihain sa anumang espesyal na
mula sa Budismo at Portuges na
okasyon, habang spicy curries naman
mananakop. Ang mga Buddhist ay
ang paboritong lutuin para sa tanghalian
dumating sa Sri Lanka matapos ang
at hapunan. Isang napaka-tanyag na alak
pagbisita ni Buddha noong 300 BC,
doon ay ang pontse o vodka na galing
habang ang Portuges dumating sa ika-15
sa palay, parehong gawa sa katas. Rice at
siglo, Dinala nila ang cantiga ballads, ang
Curry ay tumutukoy sa karamihan ng
yukulele, at Gitara. Karamihan sa
mga pagkaing Sri Lankan. Ang mga Sri
kanlurang bahagi ng Sri Lanka sundin
Lankans din kumain hoppers (Aappa,
kanluranin sayawan at musika.
Aappam), na maaaring matagpuan kahit
saan sa Sri Lanka. Karamihan sa Sri Lanka
ng lutuing binubuo ng pinakuluang
kanin o steamed rice almusal. Ang
SriLanka ay matagal na kilala para sa
kanyang pampalasa. Ang pinakamahusay
na kilala ay kanela o cinnamon.

Panitikan

Sa paglipas ng Mahavamsa, ang


dalawang pangunahing tema ng
panitikan ng mga masa na tinitirhan sa
Sri Lanka ay kabilang sa wikang Hela.
Kahulugan para sa Budismo Mga
booking at Kasaysayan ng Sasana Bilang.
Ang relatibong medyo mahabang
panahon sa paglaon, ang Pali-lingual karagdagan High Closet Commentary o
Theravada Tripitaka ng Indya ay Ang Great Pachchini Commentary,
inabandona, ngunit ang pagpapanatili Cinnamon solder o Burundi
nito sa bansang ito ay isang Commentary, Ang bulag na lugar Ay
pangunahing asset sa katutubong binanggit sa ilang mga salita.
pagkakakilanlan. Ang sinaunang pag-
Sa ikaapat na siglo na anthrax,
unlad ng dami ay naobserbahan sa
tila ang pangangailangan upang itayo
sinaunang Sinhala literatura, mga
ang maputla na wika ng Budismo sa
brochure book, panitikan sa relihiyon, at
wikang Hela ay itinaas. Itinuturing na
mga makasaysayang detalye ng bansa sa
kasali sa kapani-paniwala na panahon
Tripitaka. Ang tradisyon ng Mahaviharaya
Deepavans, at paglilinis at Makatipid
ay ibinigay bilang mga teksto ng Pali
na stitching. Mga aklat na nakasulat sa
Dipavamsa Sinisikap ng literatura na
wika ng Pali. Isinulat ito ng Dipavamsa
magsulat ng isang may-akda ng Sinhala
sa ilalim ng tema ng "Sasana Kasaysayan
dito. Ang polyeto ng ilang mga
sa Mahindagamanaya" at mula sa
akademikong mga pinagkukunan sa Sri
Mahindagamu kay Haring Mahasen.
Lanka ay itinampok sa panitikan.
Sahassavatthuppakaraṇaya at Patima
Impormasyon sa pagtatatag ng Vatthuppakaraṇaya.
Budismo sa Sri Lanka manalo sa
bōdhiāgamanaya, bhikṣubhikṣuṇi
kuwento, mahāthūpaya ng puravṛta, ni
duṭṭhagāmiṇī fighting, isang
paglalarawan ng sampung
mahāyōdhayan talumpati, folk panitikan,
gaya ng literatura impormasyon ay
inihatid sa mapanatili ang oral dental
paaralan ng iba't-ibang henerasyon.
Kituvasin hanggang sa unang siglo AD
Ang Riskant pinananatili b heḷaṭuvā, Ang mga Bharative folk songs ay
Vattagamani Sanctuary estado sa isang koleksyon ng mga lokal na mga
panahon (BC. 103-77) na ang kasaysayan kuwento ng folk. Mayroong ilang mga
ng pagsusulat sa anyo ng kolektibong bagay na iginuhit ng mga iskolar sa
Matale Aluwihara Lumbini. Feed sa literary milieu ng wika ng Hela. Ito ay
pangkalahatan ay maghatid ng isang hamon para sa mga manunulat ng
komentaryo Heḷaṭuka ay kilala. Mahusay Theravada panitikan upang harapin ang
na komentaryo o Maagang komento pilosopiya ng Mahayana na kung saan
Ito ang pangunahing seksyon. ay pagkatapos ay laganap sa Indya sa
Komentaryo sa buong Tripitaka. Bilang oras na iyon. Ang Theravada literature
ay nasa Sri Lanka pa at ito ay ang wika pagpapalawak ng literatura ng Tripitaka
ng Hela. Kinakailangan na basahin ito sa sa ibang mga bansa. Ang panitikan ng
nakapag-aral na dayuhang estudyante Tripitaka ay makikita bilang
sa tradisyon ng Theravada, na pagpapatuloy ng pagkawala ng wika ng
nangangailangan ng paglitaw ng Pali. Ang pagpindot sa pagitan ng
karaniwang internasyonal na wika ng Helita Mahabōvasa, Cētiyavaṁśaya,D
Theravada. Kailangan ng bansa na aḷadāvaṁśaya, Kēsadhātuvaṁśaya Tu
matugunan ang pangangailangan na ito lad ng Mga
Mahanama Bumalik ako sa Sri Lanka Cronica Sīhalavatthu,Sahassavatthu At
mula sa araw ng hari Buddhagosha Ang maraming mga libro, at hanggang sa
salaysay ay nagsasaad na ang mga ikasampung siglo CE. Nawala ito sa
monghe ay pinahintulutan ng mga Sinhala Literature upang hindi na ito
mongheng Mahaviharaya na ibigay ang maulit ulit.
Hela Attaché.
Sinhala tula ay ginagamit din
Hari Dhatusena Araw ng Mahanama para sa mala-tula pagsulat. Torture
Thera ng Mahavihara Seya Mahavamsa paranavitanaAyon sa mga ito, ito ay
Ito ay isang kilalang katotohanan. Ang nakumpirma na ang ilang mga
salaysay ng Mahabodhiya na nakasulat inskripsiyon ay umaabot hanggang sa
sa Sihala Upatissa Sa pamamagitan ng kumpirmasyong ito ng unang siglong
isa Pali Moody's Ay nakasulat sa quintiles. Isang liham sa mukha ng
pangalan. Ito ay itinuturing na sa Kirinda sa Tissamaarama, isang liham na
panahon ng post-Anuradhapura. ang nasaksak sa bato malapit sa Tissa Wewa
Vaṁsathappakāsiniya Ang Mahavamsa sa Akathurugoda ay may dalawang
glossary ay isang gawa din ng titik. Ang hari ng mga baybayin May
Anuradhapura. Ang literaturang Pali ay mga ulat na may isang patula na link sa
nauugnay din sa Abhayagiri Viharaya sa pagitan ng Sinhalese at Sinhalese sa
Anuradhapura. North Temple araw. Sa simula ng ika-13 siglo Pali
Commentary Uththara Vihara Attha PandalsPagsusulat ay batay sa Ingles
Speech Iyan ang nangyari sa impiyerno. tula binubulaybulay ninyo ang mga
Saddharmōpāyanayana Ang Pali kagamitan. Bilang karagdagan sa mga
Poetry ay isang libro din ng Abhayagiri tula sa salamin pader ng Sigiriya
Thera. magsusulat Graffity Sigiri ay nagsiwalat
sa pamamagitan ng isang kamakailan-
Noong ika-anim na siglo CE, ang
lamang na mga iskolar, tula at panitikan,
Sri Lanka ay kilala sa trono ng pagsamba
kabilang ang higit sa isang libong mga
sa Budismo sa mundo, at ang lahat ng
kanta sa Pwedeng arkilahin sinabi upang
materyal sa sulat-kamay ay isinalin sa
maunawaan ang mga uri ng panitikan sa
dhamma ayon sa mga chronicle. Nag-
panahon ng Anuradhapura. Impression
ambag ito nang malaki sa
ng kanyang mga tula ay halatang kanyang (914-923) ay branded bilang
pahiwatig ng kontemporaryong isang paglikha.
panahon, ang mga tao sa pagsulat ng
Fostering Lalana Sigiriya pamamagitan
ng pooling ay dumating upang
panoorin mula sa iba't ibang bahagi ng
isla Sigiriya.

Ang dating hari ay anak ng mga anak.


Mahakavi KalidasaIto ay itinuturing na
parehong edad Kumaradasa Ang Hari
(508-516) ni Rama
Sita Jānakīharaṇaya Ang may-akda ng
mahusay na tula ng Sanskrit. Hari
Moggallana (531-551), sinasabi ng
Qur'an na binasa niya nang malakas ang
tungkol sa mga tula ng Buddha sa
lunsod ng Kandy. Ang unang Hari
Aggabodhi (571-604) sa panahon ng
labindalawang poets. Pious, thimble,
bread, quail, balmy, unripe, shrimp,
pepper, dusalakumara, kithsiri,
caspthota at EpaPinangalanan sila.
Karagdagan pa, ang mga itinuturing na
pinakamatandang nabubuhay na
kapanahunan Mga tulaSa ilalim ng
heading Siyabaslakara Ika-apat na
Sena (950-953) ay itinuturing na gawain
ng hari. Isang sanaysay sa disiplina ng
bhikkus sa
Anuradhapura Sikhavaḷan̆davinisa. Pali
dhammaddatha
kuwento Dhampiyāaṭuvāgæṭapadaya I
to ay itinuturing na isang kuwento ng
Sinhala-wika panitikan sa ikasampung
siglo. ito Fifth King KashyapaAng

You might also like