Mga Kultura ng kasaysayan at panitikan ng south amerika

at bandang kanluran
Ang kulturang Amerikano ay pormal o impormal na pagpapahayag ng mga tao ng Latin America, at
kabilang ang parehong mataas na kultura (panitikan, mataas na sining) at sikat na kultura (musika,
katutubong sining at sayaw) pati na rin ang relihiyon at iba pang kaugalian. Ang Latin America ay
mayroon ding maraming karera. Iba-iba ang mga kahulugan ng Latin America. Mula sa isang
pangkulturang pananaw, [1] * Ang Latin America sa pangkalahatan ay kinabibilangan ng mga bahagi ng
Amerika kung saan ang Espanyol, Pranses o Portuges ay nananaig: Mexico, karamihan sa Gitnang
Amerika, at Timog Amerika. Mayroon ding mahalagang kultural na presensya ng Latin American sa
Estados Unidos (hal. California at Southwest, at mga lungsod tulad ng New York city at Miami). Mayroon
ding pagtaas ng pansin sa mga relasyon sa pagitan ng Latin America at ng Caribbean sa kabuuan.
Tingnan ang karagdagang talakayan ng mga kahulugan sa Latin America. Ang kayamanan ng kultura ng
Latin Amerika ay ang produkto ng maraming impluwensya, kabilang ang: Ang mga kultura ng Pre-
Columbian, na ang kahalagahan ngayon ay partikular na kapansin-pansin sa mga bansa tulad ng Mexico,
Guatemala, Ecuador, Peru, Bolivia at Paraguay. European colonial culture, dahil sa kasaysayan ng
kolonisasyon sa rehiyon ng Espanya, Portugal, at France. Ang impluwensyang European ay partikular na
minarkahan sa tinatawag na mataas na kultura, tulad ng panitikan, pagpipinta, at musika. Bukod dito,
iniwan ng imperyal na kasaysayan ang isang pangmatagalang marka ng kanilang impluwensya sa
kanilang mga wika, na sinasabing sa buong Sentral (kabilang ang Caribbean), Timog at Hilagang Amerika
(Mexico at maraming bahagi ng Estados Unidos). Ang kultura ng Africa ay dinala ng mga Aprikano na
nakaligtas sa kalakalan ng alipin ng Trans-Atlantic, na naimpluwensyang halimbawa ng sayaw, musika,
lutuin, at relihiyon, lalo na sa mga bansa tulad ng Dominican Republic, Brazil, Panama, Uruguay,
Colombia, Haiti, Cuba, at Puerto Rico. Ang ika-19 at ika-20 siglo na imigrasyon (hal. Mula sa Espanya,
Italya, Alemanya, Pransya at Silangang Europa) ay nagbago rin lalo na sa mga bansa tulad ng Argentina,
Uruguay, Brazil (partikular na timog-silangan at timog na rehiyon), Colombia, Cuba, Chile, Republika
(partikular sa hilagang rehiyon) at Mexico (lalo na sa hilagang rehiyon). Ang mga imigrasyon at mga
indentured laborers na Intsik, Indian, Lebanese, Pilipino at Hapones na nakarating sa coolie trade ay
nakaimpluwensya sa kultura ng Brazil, Cuba, Dominican Republic, Panama at Peru sa mga lugar tulad ng
pagkain, sining, at pangkulturang kalakalan.

Ang kasaysayan ng Timog Amerika ay isang pag-aaral ng nakaraan, partikular ang nakasulat na

tala, kasaysayang pinasa sa salita lamang, at mga tradisyon na pinasa mula sa salinlahi hanggang
salinlahi sa lupalop sa katimugang hating-daigdig at (pangunahin sa) kanluraning hating-daigdig.
May kasaysayan ang Timog Amerika na nagtagal sa iba't ibang pagbuo
ng kultura ng tao at kabihasnan. Habang ang sanlibong taon na malayang pagsulong ay naabala ng
kapanyang kolonisasyon ng mga Kastila at Portuges noong ika-15 siglo at sumunod na mga
demograpikong pagbasak, nanatiling iba ang mestiso at katutubong kultura mula sa mga
nagkolonya. Sa pamamagitan ng trans-Atlantikong pangangalakal ng mga alipin,
naging tahanan ang Timog Amerika (lalo na sa Brazil) ng mga milyong katao sa diyaspora ng
mga Aprikano. Ang paghahalo ng mga lahi ang nagdulot sa bagong kayarian ng lipunan. Ang
tensiyon sa pagitan ng mga kolonyal na mga bansa sa Europa, katutubong mga tao at nakatakas na
mga alipin ang humubog sa Timog Amerika mula ika-16 na siglo hanggang ika-19 na siglo. Kasama
ang himagsikan para sa kalayaan mula sa mga Kastila noong ika-19 na siglo, sumailalim muli ang
Timog Amerika sa isang pagbabagong panlipunan at pampolitika na nagtagal hanggang unang
bahagi ng 1900.

Kolonisasyon ng mga Europeo[baguhin | baguhin ang batayan]

Bago dumating ang mga Europeo, mayroong tinatayang 30 milyong katao ang naninirahan sa Timog
Amerika. Noong 1493, ang bula ng papa, Inter ceatera, ang ikatlo sa isang serye na nagbigay daan
sa kolonisasyon ng mga Europeo at Misyoneryong Katoliko sa Bagong Mundo, na pinapahintulot
ang pagkuha ng hindi-Kristiyanong mga lupain at hinihimok ang pang-aalipin ng hindi mga
Kristiyanong mga tao ng Aprika at Amerika.[1]