BAB

3 Penaakulan Logik
Logical Reasoning
Modul
PBD

3.1 Pernyataan/ Statement

1 Tentukan sama ada setiap yang berikut ialah pernyataan atau bukan pernyataan. Jika ianya ialah satu
pernyataan, tentukan sama ada pernyataan itu benar atau palsu.
Determine whether each of the following is a statement or non-statement. If it is a statement, determine whether
the statement is true or false. SP : 3.1.1 TP 1

Ayat Pernyataan/Bukan Pernyataan Nilai

Sentence Statement/Non-statement Kebenaran
Truth Value
CONTOH

Sebuah pentagon mempunyai lima sisi. Pernyataan Benar

A pentagon has five sides. Statement True

(a) 32 = 27 Pernyataan Palsu

Statement False
(b) 5p + 3q Bukan pernyataan
–
Non-statement
(c) Adakah nombor 5 nombor ganjil? Bukan pernyataan
–
Is the number 5 an odd number? Non-statement
Pernyataan Benar
(d) –5 < 0
Statement True
Bukan pernyataan
(e) 3x – 4 = 2y –
Non-statement
Pernyataan Benar
(f) 3, 4 ε {3,4,5,6,7}
Statement True
(g) Faktorkan 3x2 – x Bukan pernyataan
–
Factorise 3x2 – x Non-statement
(h) Sudut peluaran bagi sebuah heksagon sekata
Pernyataan Benar
ialah 60°.
Statement True
The exterior angle of a regular hexagon is 60°.
(i) 0.75 × 103 adalah nombor dalam bentuk
Pernyataan Palsu
piawai.
Statement False
0.75 × 103 is a number in standard form.
Pernyataan Benar
(j) ∅ ⊂ {a,b,c}
Statement True
(k) Dilarang merokok di kawasan ini! Bukan pernyataan
–
No smoking in this area! Non-statement
(l) Punca kuasa tiga bagi sebarang kuasa tiga
sempurna negatif adalah juga negatif. Pernyataan Benar
The cube root of any negative perfect cube is also Statement True
negative.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 29

Bab 3

(m) –2 adalah satu faktor bagi y2 – 2y = 0. Pernyataan Palsu

–2 is a factor of y2 – 2y = 0. Statement False
(n) 33 ialah suatu nombor perdana. Pernyataan Palsu
33 is a prime number. Statement False
Bukan pernyataan
(o) 4 + 5 = y –
Non-statement
(p) Sebilangan trapezium mempunyai sepasang
Pernyataan Palsu
sisi selari.
Statement False
Some trapeziums have a pair of parallel sides.

2 Tulis penafian bagi pernyataan yang diberi menggunakan perkataan bukan atau tidak.
Write the negation of the given statement using the word no or not. SP : 3.1.2 TP 2

Nilai
Pernyataan Penafian
Kebenaran
Statement Negation
Truth Value
CONTOH

Graf fungsi kuadratik mempunyai sama
ada satu titik maksimum atau satu titik
Benar
minimum.
True
The graph of a quadratic function has either a
maximum point or a minimum point.
Graf fungsi kuadratik tidak mempunyai
titik maksimum atau titik minimum.
The graph of a quadratic function does
not have maximum point or minimum
point.

CONTOH

Sungai Muar terletak hanya di negeri Johor. Sungai Muar bukan hanya terletak di
The Muar river is located only in Johore state. Palsu negeri Johor.
False The Muar river is not only located in
Johore state.

CONTOH

3 adalah faktor bagi 25. Palsu 3 bukan faktor bagi 25.

3 is a factor of 25. False 3 is not a factor of 25.

(a) tan 45º bersamaan dengan 1. Benar tan 45º tidak bersamaan dengan 1.
tan 45º is equal to 1. True tan 45º is not equal to 1.

(b) 1 adalah satu-satunya nombor ganjil 1 bukan satu-satunya nombor ganjil

yang juga adalah nombor perdana. Palsu yang juga adalah nombor perdana.
1 is the only odd number that is also a False 1 is not the only odd number that is also a
prime number. prime number.

(c) Sudut pedalaman bagi sebuah pentagon Sudut pedalaman bagi sebuah pentagon
sekata ialah 120°. Palsu sekata bukan 120°.
The interior angle of a regular pentagon is False The interior angle of a regular pentagon is
120°. not 120°.

(d) 33 + 15 adalah sama dengan 48. Benar 33 + 15 adalah tidak sama dengan 48.
33 + 15 is equal to 48. True 33 + 15 is not equal to 48.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 30

 Bab 3

(e) Titik (6, 0) terletak pada paksi-x. Benar Titik (6, 0) tidak terletak pada paksi-x.
Point (6, 0) lies on the x-axis. True Point (6, 0) does not lies on the x-axis.

(f) Semua nombor genap boleh dibahagi Bukan semua nombor genap boleh
Benar
dengan dua. dibahagi dengan dua.
True
All even numbers are divisible by two. Not all even numbers are divisible by two.

3 Nyatakan nilai kebenaran bagi pernyataan dan pernyataan majmuk berikut.

State the truth values of the following statements and compound statements. SP : 3.1.3 TP 3

Pernyataan Nilai Kebenaran Nilai Kebenaran Pernyataan Majmuk

Statement Pernyataan Truth Value of Compound Statement
Truth Value of
Statement
CONTOH

7 ialah nombor perdana,

Benar/True
7 is a prime number,
dan/and Palsu/False
27 boleh dibahagi dengan 7. Palsu/False
27 is divisible by 7.

(a) Jumlah sudut pedalaman bagi Benar/True

sebuah heksagon ialah 720º,
Sum of interior angles of a hexagon
is 720º,
dan/and Benar/True Benar/True
heksagon sekata mempunyai 6
sisi yang sama panjang.
a regular hexagon has 6 equal sides.
(b) Kuasa tertinggi bagi sebarang Benar/True
pemboleh ubah bagi suatu
persamaan kuadratik ialah 2,
The highest power for any unknown
in a quadratic equation is 2,
dan/and Palsu/False
–7 > 2. Palsu/False
13
(c) 65% = , Benar/True
20
dan/and Benar/True
2 Benar/True
0 .4 .
5
(d) 5 bukan faktor 51, Benar/True
5 is not a factor of 51,
dan/and Palsu/False
10–5 = 0.0001. Palsu/False
(e) 80 = 8, Palsu/False

dan/and Palsu/False
–12 × 7 = –84. Benar/True

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 31

Bab 3

CONTOH

Semua faktor bagi 15 adalah juga

faktor bagi 20, Palsu/False
All factors of 15 are also factors of 20,
Benar/True
atau/or
Benar/True
208 boleh dibahagi tepat dengan 4.
208 is divisible by 4.

(f) Sudut peluaran bagi sebuah Benar/True

dekagon ialah 36º,
The exterior angle of a decagon is
36º,
atau/or Benar/True
bilangan sisi minimum sebuah Palsu/False
poligon ialah 5.
the minimum number of sides of a
polygon is 5.
(g) 2x + 5 bukan satu ungkapan Palsu/False
linear,
2x + 5 is not a linear expression,
atau/or Palsu/False
–3 × 3 > 2. Palsu/False
13 Benar/True
(h) adalah pecahan wajar,
20
13
is a proper fraction,
20
atau/or Benar/True
6 Benar/True
< 0 .5 .
13
(i) 135º adalah sudut tirus, Palsu/False
135º is an acute angle,
atau/or Benar/True
10–5 × 104 = 0.1. Benar/True
(j) 15 ÷ 80 = 7, Palsu/False
atau/or Benar/True
–3.2 × –5 = 16. Benar/True

4 Kenal pasti antejadian dan akibat bagi setiap implikasi berikut.

Identify the antecedent and consequent for each of the following implications. SP : 3.1.4 TP 3

Implikasi/Implication Antejadian/Antecedent Akibat/Consequent

CONTOH

Jika 35 boleh dibahagi tepat

dengan 5, maka 5 adalah faktor 35 boleh dibahagi tepat dengan
5 adalah faktor bagi 35.
bagi 35. 5.
5 is a factor of 35.
If 35 is divisible by 5, then 5 is a 35 is divisible by 5.
factor of 35.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 32

 Bab 3

(a) Jika set A mempunyai 16

subset, maka bilangan unsur Set A mempunyai 16 subset. Bilangan unsur dalam set A
dalam set A ialah 4. Set A has 16 subsets. ialah 4.
If set A has 16 subsets, then the The number of elements in set A
number of elements in set A is is 4.
4.
(b) Jika x – 5 < 0, x–5<0 x–9<0
maka x – 9 < 0.
If x – 5 < 0,
then x – 9 < 0.
(c) Jika m ialah nombor genap, m ialah nombor genap. m boleh dibahagi tepat dengan
maka m boleh dibahagi tepat m is an even number. 2.
dengan 2. m is divisible by 2.
If m is an even number, then m
is divisible by 2.
(d) Jika P ∪ Q = Q, maka P ⊂ Q. P∪Q=Q P⊂Q
If P ∪ Q = Q, then P ⊂ Q.
(e) Jika x < 0, maka x ialah x<0 x ialah nombor negatif.
nombor negatif. x is a negative number.
If x < 0, then x is a negative
number.

5 Tulis dua implikasi bagi setiap pernyataan berikut.

Write two implications for each of the following statements. SP : 3.1.4 TP 4

CONTOH

x + 3 = 7 jika dan hanya jika x = 4.

x + 3 = 7 if and only if x = 4.

Implikasi 1: Jika x + 3 = 7, maka x = 4.

Implication 1: If x + 3 = 7, then x = 4.

Implikasi 2: Jika x = 4, maka x + 3 = 7.

Implication 2: If x = 4, then x + 3 = 7.

(a) p ialah gandaan 6 jika dan hanya jika p ialah gandaan 3.

p is a multiple of 6 if and only if p is a multiple of 3.

Implikasi 1: Jika p ialah gandaan 6, maka p ialah gandaan bagi 3.

Implication 1: If p is a multiple of 6, then p is a multiple of 3.

Implikasi 2: Jika p ialah gandaan 3, maka p ialah gandaan bagi 6.

Implication 2: If p is a multiple of 3, then p is a multiple of 6.

(b) Set Q ialah set kosong jika dan hanya jika set Q tidak mempunyai unsur.
Set Q is a null set if and only if set Q has no elements.

Implikasi 1: Jika set Q ialah set kosong, maka set Q tidak mempunyai unsur.
Implication 1: If set Q is a null set, then set Q has no elements.

Implikasi 2: Jika set Q tidak mempunyai unsur, maka set Q ialah set kosong.
Implication 2: If set Q has no elements, then set Q is a null set.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 33

Bab 3

3
(c) a = 3 jika dan hanya jika a = 27.
3
a = 3 if and only if a = 27.

Implikasi 1: Jika 3 a = 3, maka a = 27.

Implication 1: If 3 a = 3, then a = 27.

Implikasi 2: Jika a = 27, maka 3 a = 3.

3
Implication 2: If a = 27, then a = 3.
(d) ab = 0 jika dan hanya jika a = 0 atau b = 0.
ab = 0 if and only if a = 0 or b = 0.
Implikasi 1: Jika ab = 0, maka a = 0 atau b = 0.
Implication 1: If ab = 0, then a = 0 or b = 0.
Implikasi 2: Jika a = 0 atau b = 0, maka ab = 0.
Implication 2: If a = 0 or b = 0, then ab = 0.
(e) m > n jika dan hanya jika 3m > 3n.
m > n if and only if 3m > 3n.
Implikasi 1: Jika m > n, maka 3m > 3n.
Implication 1: If m > n, then 3m > 3n.
Implikasi 2: Jika 3m > 3n, maka m > n.
Implication 2: If 3m > 3n, then m > n.

6 Tulis akas bagi setiap implikasi berikut. Seterusnya, tentukan sama ada akas itu adalah benar atau palsu.
Write the converse of the following implications. Then, determine whether the converse is true or false.
SP : 3.1.5 TP 4

Implikasi/Implication Akas/Converse Nilai Kebenaran

Truth Value
CONTOH

Jika x < 5, maka x < 9. Jika x < 9, maka x < 5.

If x < 5, then x < 9. If x < 9, then x < 5.
A WAS!
Palsu
8 < 9, tetapi 8 > 5. Maka ‘Jika 8 < 9,
maka 8 < 5’ adalah palsu. False
8 < 9, but 8 > 5. Thus ‘If 8 < 9, then 8 < 5’
is false.

(a) Jika x = 49, maka x = 7. Jika x = 7, maka x = 49. Benar

True
If x = 49, then x = 7. If x = 7, then x = 49.

(b) Jika m = 3, maka m + 5 = 8. Jika m + 5 = 8, maka m = 3. Benar

If m = 3, then m + 5 = 8. If m + 5 = 8, then m = 3. True
(c) Jika p ialah nombor ganjil, maka Jika 2p ialah nombor genap, maka Palsu
2p ialah nombor genap. p ialah nombor ganjil. False
If p is an odd number, then 2p is an If 2p is an even number, then p is an
even number. odd number.
(d) Jika q = 2, maka q2 = 4. Jika q2 = 4, maka q = 2. Palsu
If q = 2, then q2 = 4. If q2 = 4, then q = 2. False

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 34

 Bab 3

(e) Jika w ialah kuasa dua sempurna, Jika w ialah nombor bulat, maka w Palsu
maka w ialah nombor bulat. ialah kuasa dua sempurna. False
If w is a perfect square, then w is a If w is a whole number, then w is a
whole number. perfect square.

7 Nyatakan songsangan dan kontrapositif bagi setiap implikasi berikut.

State the inverse and contrapositive for each of the following implications. SP : 3.1.5 TP 5

Implikasi/Implication Songsangan/Inverse Kontrapositif/Contrapositive

CONTOH

Jika x < 3, maka x < 5. Jika x > 3, maka x > 5. Jika x > 5, maka x > 3.
If x < 3, then x < 5. If x > 3, then x > 5. If x > 5, then x > 3.

(a) Jika x = 49, maka x = 7.
If x = 49, then x = 7.
(b) Jika m = 3, maka m + 5 = 8.
If m = 3, then m + 5 = 8.
(c) Jika p ialah nombor ganjil,
maka 2p ialah nombor genap.
If p is an odd number, then 2p
is an even number.
(d) Jika q = 2, maka q2 = 4.
If q = 2, then q2 = 4.
(e) Jika w ialah kuasa dua
sempurna, maka w ialah
nombor bulat.
If w is a perfect square, then w
is a whole number.
Jika x ≠ 49, maka x ≠ 7.
If x ≠ 49, then x ≠ 7.
Jika m ≠ 3, maka m + 5 ≠ 8.
If m ≠ 3, then m + 5 ≠ 8.
Jika p bukan nombor ganjil,
maka 2p bukan nombor genap.
If p is not an odd number, then 2p
is not an even number.
Jika q ≠ 2, maka q2 ≠ 4.
If q ≠ 2, then q2 ≠ 4.
Jika w bukan kuasa dua
sempurna, maka w bukan
nombor bulat.
If w is not a perfect square, then w
is not a whole number.
Jika x ≠ 7, maka x ≠ 49.
If x ≠ 7, then x ≠ 49.
Jika m + 5 ≠ 8, maka m ≠ 3.
If m + 5 ≠ 8, then m ≠ 3.
Jika 2p bukan nombor genap,
maka p bukan nombor ganjil.
If 2p is not an even number, then p
is not an odd number.
Jika q2 ≠ 4, maka q ≠ 2.
If q2 ≠ 4, then q ≠ 2.
Jika w bukan nombor bulat,
maka w bukan kuasa dua
sempurna.
If w is not a whole number, then w
is not a perfect square.

3.2 Hujah/ Argument

1 Lengkapkan hujah Bentuk I berikut.

Complete the following Type I arguments. SP : 3.2.1 & 3.2.2 TP 3

CONTOH

Premis 1 : Semua poligon sekata mempunyai sisi yang sama panjang dan nilai sudut pedalaman
yang sama.
Premise 1 : All regular polygons have equal sides and equal interior angles.
Premis 2 : PQRST ialah poligon sekata.
Premise 2 : PQRST is a regular polygon.
Kesimpulan : PQRST mempunyai sisi yang sama panjang dan nilai sudut pedalaman yang sama.
Conclusion : PQRST has equal sides and equal interior angles.

(a)
Premis 1 : Semua segi tiga sama sisi mempunyai nilai sudut yang sama dan panjang sisi yang sama.
Premise 1 : All equilateral triangles have equal angles and equal sides.
Premis 2 : PQR ialah segi tiga sama sisi.
Premise 2 : PQR is an equilateral triangle.
Kesimpulan : PQR mempunyai nilai sudut yang sama dan panjang sisi yang sama.
Conclusion : PQR has equal angles and equal sides.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 35

Bab 3

(b)
Premis 1 : Semua hasil darab kecerunan bagi dua garis lurus berserenjang sama dengan –1.
Premise 1 : All product of the gradients of two perpendicular straight lines equals to –1.
Premis 2 : Garis PQ dan RS adalah dua garis lurus berserenjang.
Premise 2 : Straight lines PQ and RS are two perpendicular straight lines.
Kesimpulan : Hasil darab kecerunan garis lurus PQ dan RS sama dengan –1.
Conclusion : The product of gradients of straight lines PQ and RS are equals to –1.
(c)
Premis 1 : Semua kubus mempunyai 6 permukaan yang sama.
Premise 1 : All cubes have 6 similar faces.
Premis 2 : Bongkah A adalah sebuah kubus.
Premise 2 : Solid A is a cube.
Kesimpulan : Bongkah A mempunyai 6 permukaan yang sama.
Conclusion : Solid A has 6 similar faces.
(d)
Premis 1 : Semua sudut tirus adalah bernilai kurang daripada 90º.
Premise 1 : All acute angles are less than 90°.
Premis 2 : m ialah sudut tirus.
Premise 2 : m is an acute angle.
Kesimpulan : m bernilai kurang daripada 90°.
Conclusion : m is less than 90°.
(e)
Premis 1 : Semua integer negatif kurang daripada sifar.
Premise 1 : All negative integers are less than zero.
Premis 2 : –5 ialah integer negatif.
Premise 2 : –5 is a negative integer.
Kesimpulan : –5 kurang daripada sifar.
Conclusion : –5 is less than zero.

2 Lengkapkan hujah Bentuk II berikut.

Complete the following Type II arguments. SP: 3.2.2 TP 3

CONTOH

Premis 1 : Jika x + 11 = 7, maka x = –4.

Premise 1 : If x + 11 = 7, then x = –4.
Premis 2 : x + 11 = 7
Premise 2 : x + 11 = 7
Kesimpulan : x = –4
Conclusion : x = –4

(a)
Premis 1 : Jika y = mx + 3 ialah persamaan garis lurus, maka m ialah kecerunan bagi garis lurus itu.
Premise 1 : If y = mx + 3 is an equation of a straight line, then m is the gradient of the straight line.
Premis 2 : y = 2x + 3 ialah persamaan garis lurus.
Premise 2 : y = 2x + 3 is the equation of a straight line.
Kesimpulan : 2 ialah kecerunan bagi garis lurus itu.
Conclusion : 2 is the gradient of the straight line.
(b)
Premis 1 : Jika jejari sebuah bulatan ialah 8 cm, maka luas bulatan itu ialah 64π cm2.
Premise 1 : If the radius of a circle is 8 cm, then the area of the circle is 64π cm2.
Premis 2 : Jejari sebuah bulatan ialah 8 cm.
Premise 2 : The radius of a circle is 8 cm.
Kesimpulan : Luas bulatan itu ialah 64π cm2.
Conclusion : The area of the circle is 64π cm2.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 36

 Bab 3

(c)
Premis 1 : Jika x = 5, maka 3x + 1 = 16.
Premise 1 : If x = 5, then 3x + 1 = 16.
Premis 2 : x = 5
Premise 2 : x = 5
Kesimpulan : 3x + 1 = 16
Conclusion : 3x + 1 = 16
(d)
Premis 1 : Jika hasil tambah lima nombor ialah 30, maka min bagi lima nombor itu ialah 6.
Premise 1 : If the sum of the five numbers is 30, then the mean of the five numbers is 6.
Premis 2 : Hasil tambah lima nombor ialah 30.
Premise 2 : The sum of the five numbers is 30.
Kesimpulan : Min bagi lima nombor itu ialah 6.
Conclusion : The mean of the five numbers is 6.
(e)
Premis 1 : Jika PQ adalah selari dengan RS, maka PQ tidak bersilang dengan RS.
Premise 1 : If PQ is parallel to RS, then PQ does not intersect with RS.
Premis 2 : PQ adalah selari dengan RS.
Premise 2 : PQ is parallel to RS.
Kesimpulan : PQ tidak bersilang dengan RS.
Conclusion : PQ does not intersect with RS.
3 Lengkapkan hujah Bentuk III berikut.
Complete the following Type III arguments. SP : 3.2.1 & 3.2.2 TP 3

CONTOH

Premis 1 : Jika x > 0, maka x2 > 0.

Premise 1 : If x > 0, then x2 > 0.
Premis 2 : x3 < 0
Premise 2 : x3 < 0
Kesimpulan : x < 0
Conclusion : x < 0

(a)
Premis 1 : Jika f(x) = mx2 + 3 ialah fungsi kuadratik di mana m ialah positif, maka graf fungsi
kuadratik tersebut mempunyai nilai minimum.
Premise 1 : If f(x) = mx2 + 3 is a quadratic function where m is positive, then the graph of the quadratic
function has a minimum value.
Premis 2 : Graf fungsi kuadratik tersebut mempunyai nilai maksimum.
Premise 2 : The graph of the quadratic function has a maximum value.
Kesimpulan : f(x) = mx2 + 3 ialah fungsi kuadratik di mana m adalah negatif.
Conclusion : f(x) = mx2 + 3 is a quadratic function where m is negative.
(b)
Premis 1 : Jika 3p = 3r, maka p = r.
Premise 1 : If 3p = 3r, then p = r.
Premis 2 : p ≠ r
Premise 2 : p ≠ r
Kesimpulan : 3p ≠ 3r
Conclusion : 3p ≠ 3r
(c)
Premis 1 : Jika x = 5, maka 2x – 5 = 5.
Premise 1 : If x = 5, then 2x – 5 = 5.
Premis 2 : 2x – 5 ≠ 5
Premise 2 : 2x – 5 ≠ 5
Kesimpulan : x ≠ 5
Conclusion : x ≠ 5

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 37

Bab 3

(d)
Premis 1 : Jika jejari sebuah bulatan ialah 8 cm, maka lilitan bulatan itu ialah 16π cm.
Premise 1 : If the radius of a circle is 8 cm, then the circumference of the circle is 16π cm.
Premis 2 : Lilitan sebuah bulatan bukan 16π cm.
Premise 2 : The circumference of a circle is not 16π cm.
Kesimpulan : Jejari sebuah bulatan bukan 8 cm.
Conclusion : The radius of a circle is not 8 cm.
(e)
Premis 1 : Jika set M mempunyai 16 subset, maka bilangan unsur dalam set M ialah 4.
Premise 1 : If set M has 16 subsets, then the number of elements in the set M is 4.
Premis 2 : Bilangan unsur dalam set M bukan 4.
Premise 2 : The number of elements in the set M is not 4.
Kesimpulan : Set M tidak mempunyai 16 subset.
Conclusion : Set M does not has 16 subsets.

4 Buat kesimpulan secara deduktif bagi setiap yang berikut.

Draw conclusions by deduction for the following. SP : 3.2.3 & 3.2.6 TP 5

CONTOH

2 3
Diberi bahawa isi padu suatu hemisfera ialah πj di mana j ialah jejari. Buat satu kesimpulan
3
secara deduksi untuk isi padu hemisfera dengan jejari 6 cm.
2
Given that the volume of a hemisphere is πr 3 where r is the radius. Draw a conclusion by deduction for
3
the volume of a hemisphere with a radius of 6 cm.

Isi padu hemisfera dengan jejari 6 cm/Volume of a hemisphere with radius 6 cm

2
= π × 63
3
= 144 π cm3

( n − 2 ) × 180° .
(a) Diberi bahawa sudut pedalaman bagi sebuah poligon sekata dengan n sisi ialah
n
Buat satu kesimpulan secara deduksi bagi sudut pedalaman sebuah dekagon sekata.
( n − 2) × 180°
It is given that the interior angle of a regular polygon with n sides is . Draw a conclusion
n
by deduction for the interior angle of a regular decagon.
Sudut pedalaman sebuah dekagon sekata/Interior angle of a regular decagon
(10 − 2) × 180°
=
10
= 144°
(b) Diberi bilangan subset bagi satu set dengan n unsur ialah 2n. Buat satu kesimpulan secara deduksi
tentang bilangan subset bagi set G = {3,6,9,12}.
It is given that the number of subsets of a set with n elements is 2n. Draw one conclusion by deduction for
the number of subsets of set G = {3,6,9,12}.

Bilangan subset bagi set G/Number of subsets of set G

= 24
= 16

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 38

 Bab 3

(c) Isi padu sebuah silinder ialah π j2t, di mana j ialah jejari dan t ialah tinggi. Buat satu kesimpulan
secara deduksi bagi isi padu sebuah bikar berbentuk silinder yang mempunyai jejari 2 cm dan
tinggi 6 cm dalam sebutan S.
The volume of a cylinder is π j2h, where r is the radius and h is the height. Make a conclusion by
deduction for the volume of a cylindrical beaker of radius 2 cm and height 6 cm in term of S.

Isi padu sebuah bikar berbentuk silinder yang mempunyai jejari 2 cm dan tinggi 6 cm
Volume of a cylindrical beaker of radius 2 cm and height 6 cm
= π × 22 × 6
= 24 π cm3

5 Buat kesimpulan secara induktif bagi pola-pola berikut.

Draw a conclusion by induction for the following patterns. SP : 3.2.4, 3.2.5 TP 6

CONTOH (a)
–2 = –2(1) + 3(0)
–3 = 2(1)2 – 5 –1 = –2(2) + 3(1)
3 = 2(2)2 – 5 0 = –2(3) + 3(2)
13 = 2(3)2 – 5 1 = –2(4) + 3(3)
27 = 2(4)2 – 5 2 = –2(5) + 3(4)
45 = 2(5)2 – 5
Kesimpulan: –2n + 3(n – 1), n = 1, 2, 3, 4, 5,
Kesimpulan: 2n2 – 5, n = 1, 2, 3, 4, 5, … Conclusion
Conclusion

(b) (c)
–5 = 21 – 7 2 = 2(1)2
–3 = 22 – 7 12 = 3(2)2
1 = 23 – 7 36 = 4(3)2
9 = 24 – 7 80 = 5(4)2
25 = 25 – 7 150 = 6(5)2

Kesimpulan: 2n – 7, n = 1, 2, 3, 4, 5, … Kesimpulan: (n + 1)n2, n = 1, 2, 3, 4, 5, …

Conclusion Conclusion

(d) (e)
4 = 1 + 3(1)2 17 = 2(1 + 2)2 – 1
13 = 1 + 3(2)2 30 = 2(2 + 2)2 – 2
28 = 1 + 3(3)2 47 = 2(3 + 2)2 – 3
49 = 1 + 3(4)2 68 = 2(4 + 2)2 – 4
76 = 1 + 3(5)2 93 = 2(5 + 2)2 – 5

Kesimpulan: 1 + 3n2, n = 1, 2, 3, 4, 5, … Kesimpulan: 2(n + 2)2 – n, n = 1, 2, 3, 4, 5, …

Conclusion Conclusion

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 39

 Praktis Pentaksiran 3
Kertas 1
1 Antara berikut, yang manakah merupakan
pernyataan?
Which of the following is a statement?
A 3x + 2
B sin 30° – sin 50°
C x>2
D 3<2
2 Antara berikut, manakah pernyataan yang
benar?
Which of the following is a true statement?
A 2<1
B 2 adalah nombor perdana yang terkecil.
2 is the smallest prime number.
C Segi empat sama mempunyai dua paksi
simetri.
Squares have two symmetrical axes.
D Semua piramid mempunyai tapak segi
empat sama.
All pyramids have square base.
3 Antara berikut, yang manakah pernyataan
majmuk benar?
Which of the following is a true compound
statement?
A 3 + 2 = 5 dan/and 33 = 9
B Semua pentagon mempunyai 5 sisi yang
sama panjang atau heksagon sekata
mempunyai 6 sisi yang sama panjang.
All pentagons have 5 equal sides or regular
hexagons have 6 equal sides.
C 3 > 2 dan 0.3 adalah integer positif.
3 > 2 and 0.3 is a positive integer.
D 3 × 2 = 9 dan 3 ialah nombor ganjil terkecil.
3 × 2 = 9 and 3 is the smallest odd number.
4 “Jika p + 2 = 7, maka p = 5.”
“If p + 2 = 7, then p = 5.”
Tentukan antejadian implikasi tersebut.
Determine the antecedent of the implication.
A Jika/If p + 2 = 7
B p+2=7
C p=5
D Maka/Then p = 5
5 Premis 1: Jika x = 5, maka 2x + 1 = 11.
Premise 1: If x = 5, then 2x + 1 = 11.
Premis 2: 2x + 1 ≠ 11
Premise 2: 2x + 1 ≠ 11
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019
Apakah kesimpulan bagi premis di atas?
What is the conclusion for the above premises?
A x≠5
B x=5
C 2x + 1 ≠ 11
D 2x + 1 = 11
6 Jika x = 5, maka 2x + 1 = 11.
If x = 5, then 2x + 1 = 11.
Apakah kontrapositif bagi implikasi di atas?
What is the contrapositive of the above
implication?
A Jika 2x + 1 ≠ 11, maka x = 5.
If 2x + 1 ≠ 11, then x = 5.
B Jika x ≠ 5, maka 2x + 1 ≠ 11.
If x ≠ 5, then 2x + 1 ≠ 11.
C Jika 2x + 1 ≠ 11, maka x ≠ 5.
If 2x + 1 ≠ 11, then x ≠ 5.
D Jika x = 5, maka 2x + 1 ≠ 11.
If x = 5, then 2x + 1 ≠ 11.
7 Jika hasil tambah enam nombor ialah 30,
maka min bagi enam nombor itu ialah 5.
If the sum of six numbers is 30, then the mean of
the six numbers is 5.
Apakah songsangan bagi implikasi di atas?
What is the inverse of the above implication?
A Jika hasil tambah enam nombor bukan 30,
maka min bagi enam nombor bukan 5.
If the sum of six numbers is not 30, then the
mean of the six numbers is not 5.
B Jika min bagi enam nombor itu ialah 5,
maka hasil tambah enam nombor itu
bukan 30.
If the mean of six numbers is not 5, then the
sum of the six numbers is not 30.
C Jika hasil tambah enam nombor ialah 5,
maka min bagi enam nombor itu ialah 30.
If the sum of six numbers is 5, then the mean
of the six numbers is 30.
D Jika min bagi enam nombor bukan 5,
maka hasil tambah enam nombor itu
bukan 30.
If the mean of six numbers is not 5, then the
sum of the six numbers is not 30.
40
 8 Premis 1: Semua sudut tirus adalah kurang
daripada 90°.
Premise 1: All acute angles are less than 90°.
Premis 2: ∠PQR ialah sudut tirus.
Premise 2: ∠PQR is an acute angle.
Apakah kesimpulan bagi premis di atas?
What is the conclusion for the above premises?
A ∠PQR < 90°
B ∠PQR = 90°
C ∠PQR > 90°
D ∠PQR ≠ 90°
9 Apakah maksud penaakulan deduktif?
What is the meaning of deductive reasoning?
A Suatu proses membuat kesimpulan umum
berdasarkan kes-kes khusus.
A process to determine a general conclusion
based on specific cases.
B Suatu proses membuat kesimpulan khusus
berdasarkan pernyataan umum.
A process to determine a specific conclusion
based on general statements.
Kertas 2
1 (a) Tentukan sama ada akas bagi implikasi
KLON
SPM berikut adalah benar atau palsu.
2013
Determine whether the converse of the
following implication is true or false.
Jika x = 5, maka 2x + 1 = 11.
If x = 5, then 2x + 1 = 11.
Akas adalah benar.
The converse is true.
(b) Tulis kesimpulan untuk melengkapkan
hujah berikut.
Write conclusion to complete the following
argument.
Premis 1: Jika f(x) = mx2 + 3 ialah
fungsi kuadratik di mana m
bernilai negatif, maka grafnya
mempunyai nilai maksimum.
Premise 1: If f(x) = mx2 + 3 is a quadratic
function where m is negative, then
its graph has a maximum value.
Premis 2: f(x) = mx2 + 3 ialah fungsi
kuadratik di mana m bernilai negatif.
Premise 2: f(x) = mx2 + 3 is a quadratic
function where m is negative.
Kesimpulan: Graf fungsi kuadratik
mempunyai nilai maksimum.
Conclusion: The graph of a quadratic
function has a maximum value.
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019
C Suatu proses menentukan nilai khusus
berdasarkan rumus yang diberi.
A process to determine a specific value based
on given formulae.
D Suatu proses menentukan suatu rumus
khusus bagi set nilai tertentu.
A process to determine a specific formula for
a set of values.
10 Diberi bilangan subset bagi satu set dengan
n unsur ialah 2n. Buat satu kesimpulan secara
deduksi tentang bilangan subset bagi set G =
{1,3,5,7}.
It is given that the number of subsets of a set
with n elements is 2n. Draw one conclusion by
deduction for the number of subsets of set G =
{1,3,5,7}.
Kesimpulan: Bilangan subset bagi set G ialah
Conclusion: Number of subsets of set G is
A 6
B 32
C 8
D 16
(c) Diberi bahawa isi padu suatu sfera ialah
4 3
πj di mana j ialah jejari. Buat satu
3
kesimpulan secara deduksi untuk isi padu
sfera dengan jejari 6 cm dalam sebutan S.
4
Given that the volume of a sphere is πj 3
3
where j is the radius. Make a conclusion by
deduction for the volume of the sphere with
radius 6 cm in term of S.
Isi padu hemisfera dengan jejari 6 cm
Volume of the hemisphere with radius 6 cm
4
= π × 63
3
= 288 π cm3
2 (a) (i) Nyatakan sama ada pernyataan
KLON
SPM berikut adalah benar atau palsu.
2014
State whether the following statement is
true or false.
Semua nombor yang dikuasa duakan
bernilai positif.
All squared numbers are positive.
Pernyataan benar/True statement
(ii) Tulis akas bagi implikasi berikut.
Write the converse of the following
implication.
41
 Jik x = 3, maka 2x –1 = 5. Perimeter segi tiga sama sisi PQR ialah
If x = 3, then 2x –1 = 5. 30 cm jika dan hanya jika panjang
setiap sisi segi tiga PQR ialah 10 cm.
Jika 2x –1 = 5, maka x = 3. The perimeter of an equilateral triangle
If 2x –1 = 5, then x = 3. PQR is 30 cm if and only if the length of
each side of the triangle PQR is 10 cm.
(b) Isikan ruang jawapan di bawah dengan
perkataan “atau” atau “dan” untuk Implikasi 1: Jika perimeter segi tiga sama
membentuk satu pernyataan majmuk sisi PQR ialah 30 cm, maka panjang setiap
benar. sisi segi tiga PQR ialah 10 cm.
Fill in the answer space below with the word Implication 1: If the perimeter of an
“or” or “and” to form a true compound equilateral triangle PQR is 30 cm, then the
statement. length of each side of triangle PQR is 10 cm.
30 = 3 atau/or –13 × 7 = –91 Implikasi 2: Jika panjang setiap sisi segi
tiga PQR ialah 10 cm, maka perimeter segi
(c) Tulis Premis 2 untuk melengkapkan hujah
tiga sama sisi PQR ialah 30 cm.
berikut.
Implication 2: If the length of each side of the
Write Premise 2 to complete the following
triangle PQR is 10 cm, then the perimeter of
argument.
the equilateral triangle PQR is 30 cm.
Premis 1 : Jika P ialah satu nombor
(c) Tulis Premis 2 untuk melengkapkan hujah
ganjil, maka 2 × P ialah satu
berikut.
nombor genap.
Write Premise 2 to complete the following
Premise 1 : If P is an odd number, then 2 ×
argument.
P is an even number.
Premis 1 : Semua garis yang selari
Premis 2 : 5 ialah nombor ganjil. mempunyai kecerunan yang
Premise 2 : 5 is an odd number. sama.
Premise 1 : All parallel lines have same
Kesimpulan : 2 × 5 ialah satu nombor gradient.
genap.
Premis 2 : PQ dan RS adalah dua garis
Conclusion : 2 × 5 is an even number.
yang selari.
(d) Buat satu kesimpulan umum secara Premise 2 : PQ and RS are two parallel
induksi bagi urutan nombor berikut. lines.
Make a general conclusion by induction for Kesimpulan : Garis lurus PQ dan RS
the following number sequence. mempunyai kecerunan yang
2 = 1 + 0(1)2 sama.
5 = 1 + 1(2)2 Conclusion : Line PQ and RS have same
19 = 1 + 2(3)2 gradient.
49 = 1 + 3(4)2 (d) Sudut peluaran bagi sebuah poligon sekata
101= 1 + 4(5)2
360°
1 + n(n + 1)2; n = 0,1,2,3,4, … dengan n sisi diberi oleh . Buat satu
n
3 (a) Nyatakan sama ada ayat berikut ialah kesimpulan secara deduksi bagi sudut
KLON
suatu pernyataan atau bukan pernyataan. peluaran sebuah oktagon sekata.
SPM
2015
State whether the following sentence is a a The exterior angle of a regular polygon with
statement or a non-statement. 360°
n sides is given by . Make a conclusion
n
x–3=9
by deduction for the exterior angle of a
Bukan pernyataan/Non-statement regular octagon.

(b) Tulis dua implikasi berdasarkan pernyataan Sudut peluaran bagi sebuah oktagon
majmuk berikut. sekata
Write two implications based on the following Exterior angle of a regular octagon
compound statement. 360
= = 45°
8

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 42

 4 (a) Nyatakan sama ada pernyataan-pernyataan 5 (a) Nyatakan sama ada pernyataan majmuk
KLON KLON
SPM berikut adalah benar atau palsu. SPM berikut adalah benar atau palsu.
2016 2017
State whether the following statements are State whether the following compound
true or false. statement is true or false.
(i) ∅ ⊂ {B,E,A,R} 13 3
65% = dan/and = 0.06
(ii) {B} ⊂ {B,E,A,R} = {B,E,A,R} 20 5
(i) Benar/True Palsu/False
(ii) Palsu/False
(b) Tulis dua implikasi berdasarkan pernyataan
(b) Rajah 1 menunjukkan tiga corak pertama berikut.
daripada satu jujukan corak-corak. Write two implications based on the
Diagram 1 shows the first three patterns of a following statement.
sequence of patterns. m > n jika dan hanya jika 5m > 5n.
m > n if and only if 5m > 5n.

Implikasi 1: Jika m > n, maka 5m > 5n.

Implication 1: If m > n, then 5m > 5n.
Implikasi 2: Jika 5m > 5n, maka m > n.
Implication 2: If 5m > 5n, then m > n.
Rajah 1 Diagram 1
(c) Buat satu kesimpulan umum secara
Diberi bahawa kedua-dua panjang tapak
induksi bagi urutan nombor berikut.
dan tinggi segi tiga sama kaki adalah
Make a general conclusion by induction for
10 cm.
the following number sequence.
It is given that both the base and height of the
–2 = 0(1)2 – 2
isosceles triangle are 10 cm.
1 = 1(2)2 – 3
(i) Buat satu kesimpulan umum secara 14 = 2(3)2 – 4
induksi bagi luas kawasan tidak 43 = 3(4)2 – 5
berlorek.
Kesimpulan umum/General statement:
Make a general conclusion by induction
n(n + 1)2 – (n + 2); n = 0,1,2,3, }
for the area of the unshaded region.

1 6 (a) Nyatakan sama ada pernyataan berikut

L1 = (10 × 10) − (10 × 10) KLON
adalah benar atau palsu.
2 SPM
2018
State whether the following statement is true
= 50 cm2 or false.
1 45.1360 mempunyai enam angka bererti.
L2 = ( 20 × 20) − ( 20 × 20)
2 45.1360 has six significant figures.
= 200 cm2
1 Benar/True
L3 = (30 × 30) − (30 × 30)
2 (b) Tulis akas bagi implikasi berikut.
= 450 cm2 Write the converse of the following
implication.
Kesimpulan umum/General conclusion:
Jika p ialah kuasa dua sempurna, maka p
1
n − n2 , n = 10, 20, 30, …
2 ialah nombor bulat.
2 If p is a perfect square, then p is a whole
number.
(ii) Seterusnya, hitung luas kawasan tidak
berlorek untuk corak ke-6. Jika x = –2, maka x2 – 1 = 3.
Hence, calculate the area of the If x = –2, then x2 – 1 = 3.
unshaded region for the 6th pattern.
Jika p ialah nombor bulat, maka p ialah
Luas kawasan tidak berlorek bagi kuasa dua sempurna.
corak ke-6 If p is a whole number, then p is a perfect
Area of unshaded region of 6th pattern square.
= (60 × 60) – ½(60 × 60) Jika x2 – 1 = 3, maka x = –2.
= 1800 cm2 If x2 – 1 = 3, then x = –2.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 43

 (c) Tulis Premis 2 untuk melengkapkan hujah
berikut.
Write Premise 2 to complete the following
argument.
Premis 1: Jika set M mempunyai 32
subset, maka bilangan unsur
dalam set M ialah 5.
Premise 1: If set M has 32 subsets, then the
number of elements in the set M is
5.
Premis 2: Bilangan unsur dalam set M
bukan 5.
Premise 2: The number of elements in the set
M is not 5.
Kesimpulan: Set M tidak mempunyai 32
subset.
Conclusion: Set M does not have 32 subsets.
(d) Diberi bahawa isi padu sebuah kon ialah
1 2
πj t di mana j ialah jejari dan t ialah
3
tinggi. Buat satu kesimpulan secara
deduksi untuk isi padu kon dengan jejari 9
cm dan tinggi 7 cm dalam sebutan S.
1
Given that the volume of a cone is πr 2 h
3
where r is the radius and h is hight. Draw a
conclusion by deduction for the volume of a
cone with radius 9 cm and height 7 cm in
term of S.
Isi padu kon dengan jejari 9 cm
Volume of cone with radius 9 cm
1
= π × 92 × 7 = 189 π cm3
3

Genius
Salim menyusun meja dan kerusi untuk rombongan keluarga di restorannya seperti dalam Rajah 2.
Salim arranges the tables and chairs for family groups in his restaurant as shown in Diagram 2.

Rajah 2 Diagram 2

Salim mendapat tempahan dari satu keluarga yang terdiri daripada 25 orang. Berapakah bilangan meja dan
kerusi yang perlu diatur agar semua ahli keluarga tersebut boleh duduk dalam sebaris seperti dalam Rajah 2?
Salim received a booking from a family consist of 25 members. How many is the tables and chairs that needed to be
arranged so that all the family members can sit in a row as shown in Diagram 2?
Kesimpulan umum/General conclusion: 2 + 4n,
di mana n ialah bilangan meja/where n is number of tables.
Bagi sebuah keluarga yang mempunyai 25 ahli keluarga/For a family with 25 family members,
2 + 4n > 25
n > 5.75
n = 6 (integer lebih besar yang terhampir/nearest integer that is greater)
6 meja dan 26 kerusi diperlukan.
6 tables and 26 chairs are needed.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2019 44