‫رﺳﺎﻟﺔ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اﺛﺮ‬

‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‬

‫ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‬
‫ﻋﻢ ﻣﺮﺣﻮم ﺣﺎج ‪‬‬
‫‪‬‬
‫)ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه(‬

‫)ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 1237‬ﻫ ‪ /‬ق(‬

‫ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ‬

‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ذ ﻛﺎوﺗﻲ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‬

 ‫‪ 1240 Ç‬ق‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ‪,‬‬
‫ﻗ اﺮ ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ; ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‬
‫‪‬‬ ‫اﺛﺮ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﻋﺸﺮه‬ ‫اﺑﺤﺎث‬ ‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬ ‫رﺳﺎﻟﺔ‬
‫ﻗﺮ ﮔﺰﻟﻮ‪ ÇÇ /‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﺣﻘﻴﻘﺖ‪/1385 ,‬‬ ‫ذ ﻛﺎوﺗﻲ ا‬
‫دوازده‪ 164 ,‬ص‪/‬‬
‫‪ 16000‬رﻳﺎل ‪ISBN: 964-7040-81-4 :‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺘﻨﻮﻳﺴﻲ ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻴﭙﺎ‪/‬‬
‫ﭼﺎپ دوم‪/‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻪ‪/‬‬
‫ﺗﺼﻮف ‪ ÇÇ‬دﻓﺎﻋﻴﻪﻫﺎ و ردﻳ‪Ç‬ﻪﻫﺎ‪ /3 /‬ﻋ‪Ç‬ﺮﻓﺎن ‪ ÇÇ‬دﻓ‪Ç‬ﺎﻋﻴﻪﻫﺎ و‬ ‫‪ /1‬ذ ﻛﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‪ /2 /‬‬
‫ﻣﺼﺤﺢ و ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪﻧﻮﻳﺲ‪ /‬ب‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫ردﻳﻪﻫﺎ‪ /‬اﻟﻒ‪/‬ذ ﻛﺎوﺗﻲ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‪, Ç 1322 ,‬‬
‫ﻋﻨﻮان‪/‬‬
‫‪297.84‬‬ ‫‪ 5‬ر ‪ 4‬ق ‪BP 288 . 84 .‬‬
‫‪ 85 Ç 10734‬م‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬
‫ﻣ‪ Æ‬ﻟﻒ‪ :‬ﺣﺎج ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪﺧﺎن ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‬
‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ و ﺗﺼﺤﻴﺢ‪ :‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ذ ﻛﺎوﺗﻲ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‬
‫وﻳﺮاﺳﺘﺎر‪ :‬ﺣﺎﻣﺪ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺲ‬
‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ; ﺗﻬﺮان‪ ,‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﮔﺎﻧﺪي‪ ,‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻧﻬﻢ‪,‬ﭘﻼ ك ‪2ê‬‬
‫ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪113ìë Ç 33ë7 ,‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪ ; 88772ë29 :‬ﻓﺎ ﻛﺲ‪88791ìë2 :‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺨﺶ‪ëëì331ë1 :‬‬
‫‪Email: nashr_haghighat@yahoo.com‬‬
‫ﭼﺎپ ‪‬اول‪138ë :‬‬
‫ﺗﻌﺪاد‪ 3000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﻲ‪ :‬ﺷﺮﻛﺖ ﭼﺎپ ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﻗﻴﻤﺖ‪ 1ì00 :‬ﺗﻮﻣﺎن‬
‫ﺷﺎﺑﻚ‪9ìê - 70ê0 - 81 - ê :‬‬
‫‪ISBN: 964 - 7040 - 81 - 4‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬ﭘﻨﺞ‬
‫‪‬‬
‫رﺳﺎﻟﺔ اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‪1 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎ ‪13ë / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /‬‬
 ‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه و ﻣ‪Æ‬ﻟ‪‬ﻒ آن‬

‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑ‪Ç‬ﻦ ﺣ‪Ç‬ﺎج ﻋ‪Ç‬ﺒﺪاﷲ ﻗ‪Ç‬ﺮا ﮔ‪Ç‬ﺰﻟﻮ‪ ,‬ﻣ‪ÆÇ‬ﻟ‪‬ﻒ رﺳ‪Ç‬ﺎﻟﺔ‬

‫‪‬‬ ‫ﺣ‪ÇÇ‬ﺎج‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ )ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه(‬ ‫ﻋﻢ ﻣﺮﺣﻮم ﺣﺎج ‪‬‬ ‫اﺑﺤﺎثﻋﺸﺮه‪ ,‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻦوﺳﺎل اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن و ﺷ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ دو ﺳ‪Ç‬ﺎل‬ ‫ﻣﺘﻮ ‪‬ﻓﻲ ‪ 1239‬ﻫ ‪ /‬ق و ﻫﻢ ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻧﻴﺰ ﻳﻚ‬‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻮده و ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎرﻳﺦ رﺣﻠﺖ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﺳﺎل ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه )ﻳﻌﻨﻲ ‪ 12ê0‬ﻫ ‪ /‬ق( اﺳﺖ و در‬
‫ﺳﻴﺪ ﺣﻤﺰه در ﺗﺒﺮﻳﺰ ﻣﺪﻓﻮن‬ ‫ﻛﻨﺎر ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬در ﻣﺠﺎورت ﻣﻘﺒﺮة ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ از ‪ 117ë‬ﻫ ‪ /‬ق‬
‫‪‬‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ‪ /‬از اﻳﻦ ﻗﺮار‪ ,‬ﺗﻮﻟ‪‬ﺪ ﺣ‪Ç‬ﺎج‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮﺧﺎن‪ ,‬در زﻣﺎن‬‫ﭘﺪر اﻳﺸﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻛﺮﻳﻢﺧﺎن زﻧﺪ اﻋﺘﺒﺎر ﺗﻤﺎم داﺷﺘﻪ و ﺣﺎ ﻛﻢ ﻫﻤﺪان ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﺔ ﺣﺎج‬
‫ﺳ‪Ç‬ﺨﻲ و‬
‫‪‬‬ ‫زﻳﻦاﻟﻌ‪Ç‬ﺎﺑﺪﻳﻦ ﺷ‪Ç‬ﻴﺮواﻧ‪Ç‬ﻲ‪> :‬ﺑ‪Ç‬ﻪﻏﺎﻳﺖ ﻣ‪ Ç‬ﺘﻘﻲ و ﭘ‪Ç‬ﺮﻫﻴﺰﮔﺎر و‬
‫ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر و ﻋﺎدل و ﺧﻮﺷﺮﻓﺘﺎر ﺑﻮد و در ا ﻛﺜﺮ ﻟﻴﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻧﻔﻴﺲ ﺧﻮد‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫ﺷﺶ‬

‫ﻧﺰد ﻓﻘﺮا و ﻣﺴﺎ ﻛﻴﻦ ﺗﺮ ‪‬دد ﻛﺮده‪ ,‬ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻟﻄﻒ و اﺣﺴﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد و‬
‫ﻟﻮازم ﻣﺮﺣﻤﺖ و ﺷﻔﻘﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺠﺰه و ﺿﻌﻔﺎ ﺑﺠﺎ ﻣﻲآورد<‪1/‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫از ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﷲﺧﺎن‪ ,‬ﭼﻬﺎر ﻓ‪Ç‬ﺮزﻧﺪ ارﺟ‪Ç‬ﻤﻨﺪ ﺑ‪Ç‬ﺠﺎ ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ از آن‬
‫آﻏﺎﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻗﺎﺟﺎر ﺑﻮد‪ /‬ﺣﺎج‬ ‫‪‬‬ ‫ﺟﻤﻠﻪاﻧﺪ‪ :‬ﺣﺎج ﻣﻴﻨﺎﺧﺎن ﻛﻪ از ﻣﺸﺎوران‬
‫ﻓﻀﻞاﷲ‪ ,‬ﻣﺎﻟﻚ ﻗﺮﺧﻠﺮ و دﺳﺘﺠﺮد و ﺑﺎﻧﻲ ﻣﺴﺠﺪ و ﻛﺎرواﻧﺴﺮاي ﺣﺎج‬
‫ﻓﻀﻞاﷲ در ﻫﻤﺪان ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﺰرگ اﻳﻞ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ ﺑﻮد‪ /‬و ﺣﺎج‬
‫ﺻﻔﺮﺧﺎن ﻛﻪ از ﻧﺠﺒﺎ و اﻋﻴﺎن و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ,‬اﻫﻞ زﻫﺪ و ﻋﻠﻢ ﺑﻮده و‬
‫ﻛﺎرواﻧﺴﺮاي ﺣﺎج ﺻﻔﺮﺧﺎن در ﺑﺎزار ﻣﺮﻛﺰي ﻫﻤﺪان از اﻳﺸﺎن ﺑﻪﻳﺎدﮔﺎر‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ )ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬ ‫اﺳﺖ و ﭘﺪر ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن‪ ,‬ﻣ‪Æ‬ﻟ‪‬ﻒ رﺳﺎﻟﺔ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﺎ‪ ,‬ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻓ‪Ç‬ﺮزﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﷲﺧﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ و واﻗﻒ ﻗﺮﻳﺔ ﺟﻴﺤﻮنآﺑﺎد ﻫ‪Ç‬ﻤﺪان‬
‫ﺑﺴﺘﺎناﻟﺴﻴﺎﺣﻪ ذﻳﻞ ﺟﻴﺤﻮنآﺑﺎد‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻮده و ﺣﺎج زﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮواﻧﻲ در‬
‫ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻓﺮاوان ﺑﻪ ﻛﻤﺎل ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﻌﺮﻓﺖ‪ ,‬از وي ﻧﺎم ﺑﺮده‬
‫اﻟﺴﻴﺎﺣﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﺒﺎرات ﻓﺨﻴﻢ و ﻣﺘﻴﻦ از وي ﻳﺎد‬ ‫اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ در ﺣﺪا‪Ä‬ﻖ ‪‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫>اﻣﻴﺮ ﻣﻜﺮﻣﺖﻣﺼﻴﺮ‪ ,‬اﻟﺤﺎج ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑﻦ اﻟﺤﺎج ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻴﻚ‪2,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻋﻠﻮ ﻣﻜﺎن و رﻓﻌﺖ ﺷﺄن ﻣﻌﺮوف‪ ,‬و‬ ‫ﺑﻪﺟﻼﻟﺖ ﻗﺪر و اﻧﺸﺮاح ﺻﺪر و ‪‬‬
‫ﺑﻪ اﺻ‪Ç‬ﺎﺑﺖ رأي و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺣﺴ‪Ç‬ﻦ ﺗ‪Ç‬ﺪﺑﻴﺮ و ﻟﻄ‪Ç‬ﺎﻓﺖ ﻃ‪Ç‬ﺒﻊ و ﺣﺴ‪Ç‬ﻦ ﺧ‪Ç‬ﻠﻖ‬
‫ﻫﻤﺘﺶ ﻳﻜﺴﺎن‬ ‫ﻣﻮﺻﻮف‪ ,‬از وﻓﻮر ﺟﻮد و ﻛﺮم‪ ,‬زر و ﺧﺎ ﻛﺴﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ‪‬‬
‫ﻋﻈﻴﻢاﻟﺸﺄن‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﺪ از اﻣﺮاي‬
‫و ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ /‬آن اﻣﻴﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖﻣﺴﻴﺮ اﺑ‪ H‬ﻋﻦ ‪ ‬‬

‫‪ /1‬ﺑﺴﺘﺎن ‪‬اﻟﺴﻴﺎﺣﻪ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﻨﺎﻳﻲ‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ص ‪/ê1ì‬‬

‫‪ ] /2‬ﻛﺬا[‬
‫ﻫﻔﺖ‬ ‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ‬

‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺮﻣﻴﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﺗ‪Ç‬ﻘﺮب و‬
‫ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‪Ç‬ﻮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ‪ 1‬و در ﺧ‪Ç‬ﺪﻣﺖ ﻣ‪Ç‬ﻠﻮك ﻋ‪Ç‬ﺼﺮ‪,‬‬
‫رﻳﻌﺎن ﺟﻮاﻧﻲ در ﺳﻠﻚ اﻣﺮاي ﻋﻈﺎم‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻲﭘﻴﻤﻮدهاﻧﺪ‪ /‬ﺧﺎن واﻻﺷﺄن‪ ,‬از‬
‫ﻣﻨﺴﻠﻚ ﺑﻮده و ﻣﻼزﻣﺖ ﺷﻬﺮﻳﺎر اﻳﺮان ﻧﻤﻮده‪ /‬ﻫ‪Ç‬ﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﭘ‪Ç‬ﺎدﺷﺎه‬
‫ﮔﺮدونﺟﺎه ]ﻓ‪Ç‬ﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه[ اﻳ‪Ç‬ﺎﻟﺖ داراﻟﻤ‪Ç‬ﻠﻚ آذرﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺠﺎن را ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﻒ‬
‫ﻧﺎﻳﺐاﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ]ﻋﺒﺎس ﻣﻴﺮزا[ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ,‬آن اﻣﻴﺮ ﻣﻌﺪﻟﺖﻣﺴﻴﺮ را‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﻔﺎﻳﺖ‬
‫ﻧﺎﻳﺐاﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺑﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻘﺮر ﻓﺮﻣﻮده‪ ,‬در ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫ﺑﻪ رﻳﺶ ﺳﻔﻴﺪي ﺷﺎﻫﺰاده ‪‬‬
‫آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺗﺸﺮﻳﻒ آورد و ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﻛﺮد و ﺑﺎ ﻃﺎﻳﻔﺔ روﺳﻴﻪ‬
‫ﻣﺤﺎرﺑﺎت ﻧﻤﻮد و در ﻫﻤﺔ اوﻗﺎت‪ ,‬ﻓﺘﺢ و ﻧﺼﺮت ﺑﺎ آن اﻣ‪Ç‬ﻴﺮ ﺑ‪Ç‬ﻮد و‬
‫ﭼﻨﺪﮔﺎه ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻠﺪه ﺧﻮي و ﻣﺮاﻏﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪2/<///‬‬

‫ﻣﺮﺑﻲ ﻋﺒﺎس ﻣﻴﺮزا ﺑﻮد‬

‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن‪ ,‬رﻳﺶ ﺳﻔﻴﺪ و ‪‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ و ﻣﻨﺶ آن ﺷﺎﻫﺰاده ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛ‪Ç‬ﺮد;‬ ‫‪‬‬ ‫و ﻧﻘﺶ او را در‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎنﻛﻪ ﻣﻴﺮزا ﺑﺰرگ ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﻧﻴﺰ در ﺷﻴﻮة اﻣﺎرت ﻋ‪Ç‬ﺒﺎس ﻣ‪Ç‬ﻴﺮزا‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑﺎ ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﺑ‪Ç‬ﺰرگ‪,‬‬‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ /‬ارﺗﺒﺎط و دوﺳﺘﻲ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﻴﺮزا اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم در ﻣﻨﺸ‪Ã‬ﺎت از وي ﻧﺎم ﺑﺮده و‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪة ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﺮان در ﻋ‪Ç‬ﺮاق‬ ‫آن‪ ,‬زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻋﺮب ﺑﻮده اﺳﺖ‪3/‬‬

‫اﻟﺴﻴﺎﺣﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺣﺎج زﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮواﻧﻲ در زﻣﺎن ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺣﺪا‪Ä‬ﻖ ‪‬‬
‫از ﺳﺎل ‪ 12ê0‬ﻫ ‪ /‬ق ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ ///> :‬ﻓﻘﻴﺮ ﻗﺮب ﺳﻲﺳﺎل ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺧﺎن ﺧﺠﺴﺘﻪﻣ‪Ĥ‬ل را دارد و ﺑﺴﻴﺎري اوﻗﺎت در ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﺎل ‪‬‬

‫‪/1‬ر‪ /‬ك‪ :‬ﻧﺎﺳﺦ اﻟﺘﻮارﻳﺦ ﻗﺎﺟﺎرﻳﻪ‪ ,‬ﭼﺎپ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻛﻴﺎﻧﻔﺮ‪ ,‬اﻋﻼم‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺣﺪا‪Ä‬ﻖ ‪‬اﻟﺴﻴﺎﺣﻪ‪ ,‬ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺎپ داﻧﺸﮕﺎه‪ 13ê8 ,‬ش‪ ,‬ص ‪/191‬‬
‫‪ /3‬ﻋﺮاق ﻋﺮب در آن روزﮔﺎر زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫ﻫﺸﺖ‬

‫آن ﻋﺰﻳﺰ ﺑﻮده‪ ,‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻣﻮر ﺣﻜﻮﻣﺖ و ﻣﺸﺎﻏﻞ اﻣﺎرت‪ ,‬ﺑﺎ اﻫﻞ ‪Ö‬‬
‫ﺣﺎل‬
‫ﻗﺮﻳﻦ و ﺑﺎ اﺻﺤﺎب ﺣﺎل ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ‪ ,‬در ﺻﺪق و ﺻﻔﺎ ﻳﮕﺎﻧﻪ و در ﻓﻘﺮ و‬
‫ﻓﻨﺎ‪ ,‬ﻓﺮﻳﺪ زﻣﺎﻧﻪ اﺳﺖ; از ﻣﺮﻳﺪان اﻟﻌﺎرف ﺑﺎﷲ‪ ,‬ﻣﻌ ‪‬ﻄﺮﻋﻠﻴﺸﺎه ﻛ‪Ç‬ﺮﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻋﻢ ﺟﻨﺎب ﺷﻴﺦ ﻣﺎ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﻫﻤﺪاﻧﻲ اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺤﻖ اﻣﻴﺮي‬ ‫اﺳﺖ و ‪‬‬
‫ﻏﺮا ﻛﻮﺷﻴﺪه و ﻛﺴ‪Ç‬ﻮت ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ ﺑ‪Ç‬ﻴﻀﺎ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﺮوﻳﺞ ﺷﺮﻳﻌﺖ ‪‬‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ داﻧﺎ و در رﺳ‪Ç‬ﻮم ﻋ‪Ç‬ﺪل و دا ‪Ö‬د ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﺎ‪ ,‬و ﭘ‪Ç‬ﺮ‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﭘﻮﺷﻴﺪه‪ ,‬در اﻣﻮر‬
‫زﺣﻤﺎت روزﮔﺎر دﻳﺪه و ﺻﺪﻣﺎت ‪‬اﻳﺎم ﻛﺸ‪Ç‬ﻴﺪه ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‪ 1/<///‬در اﺣ‪Ç‬ﻮال‬
‫آﻏﺎﻣﺤﻤﺪﺧﺎن از ﻛﺮﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻌ ‪‬ﻄﺮﻋﻠﻴﺸﺎه ﻧﻴﺰ آورده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﺳﺘﻮر‬
‫ﺗﻬﺮان اﺣﻀﺎر و ﻣﻮرد ﻋﺘﺎب و ﺧﻄﺎب ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ,‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣ‪Ç‬ﺎل‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺧﺎن‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺪت ﻣﻬﻤﺎن ﺣ‪Ç‬ﺎج‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﺪ راﻫﻲ ﻫﻤﺪان ﻣﻲﺷﻮد و در آن ‪‬‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ )‪ 1207‬ﻫ ‪ /‬ق(‪ /‬در ﻗﻀﺎﻳﺎي دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه دﻛﻨﻲ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه ﻗﺼﺪ‬ ‫آﻗﺎﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﻲ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻴﺰ‬
‫دارد ﺑﻪ ﻫﻤﺪان ﺑﺮود و ﻫﻤﺮاه ﻣﺮﻳﺪان ﺧﺮوج ﻛﻨﺪ‪ /‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺗﻬﻤﺖ دروﻏﻴﻦ ﺧﺮوج ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ ﻣ‪Ç‬ﻲﭼﺴﺒﻴﺪه‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻤﺎﻧﺎ‬
‫اﻣﻴﺮان ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻔﻮذ و ﻗﺪرت ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺣﺪود ﺳﺎل ‪1212‬‬
‫ﻫ ‪ /‬ق(‪/‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑﻌﺪ از ﺳ‪Ç‬ﺎل ‪ 1200‬ﻫ ‪ /‬ق رﺳ‪Ç‬ﻤ‪H‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﺣﺎج ‪‬‬
‫وارد ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل‪ ,‬از ﻣﺎل و ﺟﺎه و‬
‫آﺑﺮو و ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد در ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﻫﻞ ﺣﺎل و ﺳﺎﻟﻜﺎن راه ﻛﻤﺎل‪ ,‬درﻳﻎ‬
‫ات وﻗﻒﻧﺎﻣﺔ ﺟﻴﺤﻮنآﺑﺎد ﻧﻴﺰ ﻛﻤﻚ‬ ‫ﻧﻤﻲﻧﻤﻮده اﺳﺖ; ﭼﻨﺎنﻛﻪ از ﻓﻘﺮ ‪‬‬
‫ﺑﻪ "ﻓﻘﺮاي ﻧﻌﻤﺖاﻟﻠ‪‬ﻬﻲ" اﺳﺖ‪ /‬ﺣﺎج زﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮواﻧﻲ ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺎح‬

‫‪ /1‬ﻫﻤﺎن‪/‬‬
‫ﻧﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ‬

‫دوران و ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻋﺮﻓﺎن و ﻋﺎرﻓﺎن و ﺑﺰرگ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺑﻮده‪ ,‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫>‪ ///‬در اﻳﻦ زﻣﺎن‪ ,‬ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﻓﻘﻴﺮ‪ ,‬در ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﺑﻪﺟﺰ ﺧﺎن واﻻﺷﺄن‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪1/<///‬‬

‫ﺧﻴﺮﻳﻪ و اوﻗﺎف ﺑﺴﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻫ‪Ç‬ﻤﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬

‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن آﺛﺎر‬
‫ﺣﺎج ‪‬‬
‫وﻗﻔﻲ‬
‫ﺳﻨﮕﺎب ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺮور زﻣﺎن از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ و ﺣﻴﻒ و ﻣﻴﻞ ﺷﺪه و ﻓﻘﻂ ﻳﻚ‬
‫ﻧﻔﻴﺲ در ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﺪان از او ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺷ‪Ç‬ﻌﺮ زﻳ‪Ç‬ﺮ را ﺑ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﮔﺮدا ﮔﺮد آن ﻧﻘﺶ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ‪ ,‬ﻫﻢ ﺟﻨﺒﺔ ﺷﺮﻳﻌﺖﻣ‪Ĥ‬ﺑﻲ و ﻫﻢ‬
‫وﺟﻬﺔ ﻃﺮﻳﻘﺘﻲ واﻗﻒ را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻤ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺧﺎن‬
‫‪‬‬ ‫ﺣ‪ÇÇ‬ﺎﺟﻲ اﻟﻮاﻗ‪Ç‬ﻒ‬ ‫اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻨﺎب ﻗﺪس ﻣﺪار‬ ‫ﺧﺎدم ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻋﻤﺪﺗ‪ H‬ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ و اﻣﺎرت ﻟﺸﻜﺮ‬ ‫ﺣﺎج ‪‬‬
‫داﺷﺘﻪ‪ ,‬ﻣﻊذﻟﻚ ادﻳﺐ و ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻮد و در رﺳﺎﻟﺔ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‪ ,‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ وارد‬
‫ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻓﻘﻬﻲ ﻣﻲﺷﻮد و اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ از ﻣ‪Ç‬ﺮآت اﻟﺤ‪Ç‬ﻖ ﻣ‪Ç‬ﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪ /‬در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ,‬ا ‪‬ﻃﻼع او ﺑﺮ ﻗﺮآن و ﺣﺪﻳﺚ و ﻛﺘﺐ‬
‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻣﺴﻠ‪‬ﻢ اﺳﺖ و ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺧﻮان ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻋﺮﻓﺎ و ﻋﻠﻤﺎي‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ )ﻣ‪Ç‬ﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه( ﻫ‪Ç‬ﻤﻮاره‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻌﺎﺻﺮش‪ ,‬ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬ﺣ‪Ç‬ﺎج‬
‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ و ﻓﻴﺾﻳﺎب ﺑﻮده; ﭼﻨﺎنﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﺎ ﺑﺮﻛﺖ‬
‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﻣﻌﺎﺷﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻗ‪ÇÇ‬ﻀﻴﻪ اﻳ‪ÇÇ‬ﻨﻜﻪ ﺣﺴ‪ÇÇ‬ﻴﻦﻋﻠﻴﺸﺎه ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﺎل ‪ 1233‬ﻫ ‪ /‬ق‬‫‪‬‬ ‫ﻣﺸ‪ÇÇ‬ﺮوح‬
‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه را ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﻮد ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 123ê‬ﻫ ‪ /‬ق درﮔﺬﺷﺖ‬
‫و ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﻗﻄﺐ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻧﻌﻤﺖاﻟﻠ‪‬ﻬﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ /‬در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﻫﻤﺔ‬
‫ﻓﻘﺮاي ﻧﻌﻤﺖاﻟﻠ‪‬ﻬﻲ ‪ ÇÇ‬ﻣﺮاد اﻋﻴﺎن و ‪‬‬
‫ﻣﺒﺮزﻳﻦ ﺳ‪Ç‬ﻠﺴﻠﻪ ‪ ÇÇ‬در رﺷﺖ ﻧ‪Ç‬ﺰد‬

‫‪ /1‬ﻫﻤﺎن‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫ده‬

‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮزا‬ ‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮزا‪ ,‬ﭘﺴﺮ ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﮔﺮد آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬‬ ‫‪‬‬
‫از ﻣﺮﻳﺪان ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﺑﻮد و ﻓﺘﻨﻪ ﮔﺮان و دﺳﻴﺴﻪﭼﻴﻨﺎن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺎﻳﻊ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻋﺎرفﻣﻨﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر‬
‫ﻣﺘﻌﺪد ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه و دﺳﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي‬ ‫ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ /‬در ﺷﺮاﻳﻂ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﻴﻦ اوﻻد ‪‬‬
‫ﺻ‪Ç‬ﻮﻓﻴﻪ ﺑ‪Ç‬ﺪﺑﻴﻦ ﻛ‪Ç‬ﺮدﻧﺪ;‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ درﺑﺎري‪ ,‬ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه را ﺑ‪Ç‬ﺎر دﻳﮕ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر در ﺣﺪود ‪ 1212‬ﻫ ‪ /‬ق ﺷﺪﻳﺪ‪ G‬آﻧﺎن را ﺳﺮﻛﻮب ﻛﺮده‬
‫ﺑﻮد‪ /‬ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﺒﺎدا ﻣﺮﻳﺪان ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه و ﻧﻮرﻋﻠﻴﺸﺎه‪,‬‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ; درﺣﺎﻟﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬‫ﻣﻘﺪﻣﺔ ﺧﺮوج و ﻧﻬﻀﺘﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺻﻔﻮﻳﻪ را ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﺪهاي از اﻣﻴﺮان و رﺟﺎل درﺑﺎر و ﺣ ‪‬ﺘﻲ از دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺎر ‪‬‬
‫ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺣ‪Ç‬ﻠﻘﺔ ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان ﻧ‪Ç‬ﻌﻤﺖاﻟﻠ‪Ç‬ﻬﻲ ﭘ‪Ç‬ﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑ‪Ç‬ﻮدﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ‬
‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣ‪Ç‬ﻴﺮزا را از‬‫ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻜﺎر ﺑﻪ ﻟﻮﺷﺎن آﻣﺪه و ‪‬‬
‫رﺷﺖ اﺣﻀﺎر و ﻣﻌﺰول و اﻃﺮاﻓ‪Ç‬ﻴﺎﻧﺶ را ﺗﺄدﻳﺐ و ﻣ‪Ç‬ﺨﺬول ﻧ‪Ç‬ﻤﻮد و‬
‫ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺪان ﻓﺮﺳﺘﺎد ﻛﻪ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه را ﺟﺮﻳﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪1/‬‬

‫از ﻳﺎدداﺷﺘﻲ ﺑﺮ ﻳﻜﻲ از ﻧﺴﺦ ﺧ ‪‬ﻄﻲ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﻏﺮب ﻫﻤﺪان ) ﻛﻪ‬

‫ﻧﺴﺦ ﺧ ‪‬ﻄﻲ اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ا ﻛﺜﺮ‪ G‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﻣ‪Ç‬ﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‬
‫اﺳﺖ( ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 123ê‬ﻫ ‪ /‬ق ﺳﻔﺮي‬
‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮزا اﺣ‪Ç‬ﻀﺎر‬ ‫ﻗﻀﻴﺔ ‪‬‬‫ﺑﻪ رﺷﺖ ﻛﺮده ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ‪ G‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ‪‬‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ )ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻌﺪ از ‪ 123ê‬ﻫ ‪ /‬ق( و‬
‫ﺻﻮﻓﻴﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﭘﻴﺶ از رﺣﻠﺖ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه )‪ 1239‬ﻫ ‪ /‬ق(‪ ,‬واﻗﻌﺔ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫در ﻫﻤﺪان رخ داد و ﺧﺎﻧﺔ ﺣﺎج ‪‬ﻣﻼرﺿﺎ ‪ ÇÇ‬ﻣﻌﺮوف ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﻮﺛﺮﻋﻠﻴﺸﺎه‬

‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻣ‪Ç‬ﺤﺠﻮب‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﻠﺪ ‪,3‬‬

‫‪‬‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﻣﻌﺼﻮم ﺷ‪Ç‬ﻴﺮازي‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺼﺤﻴﺢ‬
‫‪‬‬ ‫‪ /1‬ﻃ‪ÇÇ‬ﺮا‪ÇÄ‬ﻖ اﻟﺤ‪Ç‬ﻘﺎﻳﻖ‪,‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﻨﺎﻳﻲ‪ ,‬ﺗﻬﺮان‪ ,‬ص ‪/2ì0‬‬
‫ﻳﺎزده‬ ‫ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ‬

‫ﻫﻤﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه از ﻃﺮف ﻧﻮرﻋﻠﻴﺸﺎه در ﺳ‪Ç‬ﺎل‬

‫‪ 1207‬ﻫ ‪ /‬ق ﻣﺄﻣﻮر ارﺷﺎد ﺷﺪه ﺑﻮد ‪ ÇÇ‬را ﺗﺎراج ﻛﺮدﻧﺪ و ﺳﻮزاﻧ‪Ç‬ﺪﻧﺪ‪ /‬و‬
‫ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ در ﺷﻬﺮ ﻫﻤﺪان‬ ‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﺳﺎ ﻛﻦ ﻧﺒﻮد و در ﺑﻮﻳﻮك آﺑﺎد ﺳﻜﻨﺎ داﺷﺖ‪ ,‬ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪ در ﺳﺎل ‪123ì‬‬
‫ﻫ ‪ /‬ق ﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺑﺮود; ﻫﻤﭽﻨﺎنﻛﻪ ﺣﺎج ‪‬ﻣﻼرﺿﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﻧﺰد ﻋﺒﺎس‬
‫ﻣﻴﺮزا رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪/‬‬
‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه رﺳﺎﻟﺔ اﻋﺘﻘﺎدﻳﻪ ﻳﺎ اﻟﻌﻘﺎﻳﺪ اﻟﻤﺠﺬوﺑﻴﻪ را در ﺗﺒﺮﻳﺰ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 1237‬ﻫ ‪ /‬ق ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ,‬ﻫﻤﭽﻨﺎنﻛﻪ رﺳﺎﻟﺔ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﺿﻤﻦ اﺑﺤﺎثﻋﺸﺮه آﻣﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻣﺮآت اﻟﺤﻖ را ﻛ‪Ç‬ﻪ در ﻣ‪Ç‬ﺒﺎﺣﺚ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ذ ﻛﺮ‪ ,‬ﻣﻨﺒﻊ و ﻣﺄﺧﺬ اﺑﺤﺎثﻋﺸﺮه اﺳﺖ در ‪ 1237‬ﻫ ‪ /‬ق ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻳﻜﻲ دو ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از رﺣﻠﺖ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ آورده اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻢ ﻣ‪Ç‬ﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬در‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺧﺎن‪ ,‬‬ ‫‪‬‬ ‫رﺳﺎﻟﺔ ﺣﺎﺿﺮ را ﻧﻴﺰ ﺣﺎج‬
‫ﻫﻤﺎن اوﻗﺎت و زﻳﺮﻧﻈﺮ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ /‬ﺗﻔﺼﻴﻞ اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮد‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﻴﻦ‪ ,‬ﺳ‪Æ‬اﻟﻲ در‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎي ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫>و از راه اﻧﺼﺎف‪ ,‬ﺟﻮاب ﺑﺎﺻﻮاب ﺧﻮاﺳﺘﻪ< و ﺣﺎج‬
‫ﭘﺎﺳﺦ آن ﺳ‪Æ‬ال‪ ,‬اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ را در ده ﺑﺤﺚ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ و در ﺧﺘﻢ رﺳ‪Ç‬ﺎﻟﻪ‬
‫)ﺑ‪ÇÇ‬ﺤﺚ دﻫ‪ÇÇ‬ﻢ( ﺷ‪Ç‬ﺮح ﻧ‪Ç‬ﻬﻀﺖ ﻣ‪Ç‬ﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎﻫﻴﻪ و ﺗ‪Ç‬ﺠﺪﻳﺪ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻪ‬
‫ﻧﻌﻤﺖاﻟﻠ‪‬ﻬﻴﻪ را ﺑﻴﺎن ﻛﺮده; ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻃﺮا‪Ä‬ﻖاﻟﺤﻘﺎﻳﻖ‪ 1‬ﻧﻴﺰ ﺑﺪان اﺷ‪Ç‬ﺎره‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ‪ ,‬ﺑﺴﻴﺎر ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﻣﺘﻴﻦ و ﺣﺎوي ﺑﻌﻀﻲ ﺣﻜﺎﻳﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫از ﻃﺮز رﻓﺘﺎر ﻋﻠﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺎ ﺳﺎﻟﻜﺎن ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎﻃﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﺠﺎرب‬

‫‪ /1‬ﻃﺮا‪Ä‬ﻖ اﻟﺤﻘﺎﻳﻖ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,3‬ص ‪/2ì1‬‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫دوازده‬

‫و ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺷﺨﺼﻲ ﻣ‪Æ‬ﻟ‪‬ﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬از اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﺴ‪Ç‬ﺨﺔ‬

‫ﺧ ‪‬ﻄﻲ در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﻏﺮب ﻫﻤﺪان ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ‪ ,‬ﻋﻨﺎوﻳﻦ و‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ‬ ‫‪1‬‬
‫داﻳﺮ¸اﻟﻤﻌﺎرفﺗﺸﻴﻊ و ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮان ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت آن در ﺟﻠﺪ ‪‬اول‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘ‪Â‬‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و از ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲآﻣﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻣ‪ Â‬و‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه‪ ,‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدة اﻫﻞ ادب و ﻋﺮﻓﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد; ﻟﺬا اﻳﻨﻚ در‬
‫اﻳﻦ اوراق از ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﮔﺬرد‪ /‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ از زﺣﻤﺎت ﺑﺮادر‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺼﻮﻣﻲ ﻫﻤﺪاﻧﻲ ﻛﻪ در روﻧﻮﻳﺴﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺰرﮔﻲ‬ ‫ﻓﺎﺿﻞ‪ ,‬آﻗﺎي ‪‬‬
‫از ﻧﺴﺨﺔ ﺧ ‪‬ﻄﻲ اﺑﺤﺎثﻋﺸﺮه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 13ì3‬در ‪‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ,‬اﺑﺮاز ﺗﺸ ‪‬ﻜﺮ ﻛﻨﻢ‪/‬‬
‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ذ ﻛﺎوﺗﻲ ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‬
‫ﻫﻤﺪان‪ ,‬ﺗﻴﺮ ‪1383‬‬

‫‪ /1‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت‪ , 8‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,1380‬ﺻﺺ ‪/113 Ç 12ë‬‬

‫رﺳﺎﻟﺔ اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﻟﺤ‪Ç‬ﺎج ﻋ‪Ç‬ﺒﺪاﷲ‬‫ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺮﺿﻪ دارد ﺑﻨﺪة ﭘﺮﮔﻨﺎه ‪‬‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﻣﻦ ﻗﺒﻴﻠﺔ ﺣﺎﺟﻴﻠﻮ ﻛﻪ ﻓﺎﺿﻠﻲ از ﻋﻠﻤﺎي ﻋﺼﺮ‪ ,‬در‬
‫ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ﺑﻪﻃﺮزي ﻛﻪ ﻣﻌﻬﻮد و ﻣﺘﺪاول ﺑﻴﻦ اﻫﻞ ﻣﻌﺎرف و ﺗ‪Ç‬ﻮﺣﻴﺪ‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪاﻃﻬﺎر ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ‪ ,‬اﻳﺮادات ﭼﻨﺪ‬ ‫آداب ﭼﻨﺪ ﻣﺄﺛﻮره از ‪‬‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻧﻤﻮده و از راه اﻧﺼﺎف‪ ,‬ﺟﻮاب ﺑﺎﺻﻮاب ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺳ‪Æ‬ال از راه ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻟﺠﺎج و اﻋﺘﺴﺎف‪ 1,‬و ﻣﺮا ‪Ö‬د ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣ‪Ç‬ﻖ‬
‫ﻣﺪﻋﺎ و‬‫اﺳﺖ ﻧﻪ ﻃﻌﻦ و دق‪ /‬و ﭼﻮن اﻳﻦ اﺿﻌﻒ ﻋﺒﺎد‪ ,‬وﻗﺘﻲ از اﺛﺒﺎت ‪‬‬
‫ﺿﺮر ﻋﺪم اﻧﻘﻴﺎد را دﻳﺪه ﺑﻮدم‪ ,‬ﺑﻲ ‪Ô‬ﻣﻜﺎﺑﺮه‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ ﻣﺮام ﺳﺮﭘﻴﭽﻴﺪ و‬
‫و ﻋﻨﺎد اﺟﺎﺑ ‪ ¹‬ﻟﻤﺴ‪Æ‬وﻟﻪ ﻻ ﺑﻴﺎﻧ‪ H‬ﻟﻠﺠﺎه و ﻣﻔﺎﺧﺮ¸‪ ‬ﻓﻲ اﻟﻤﻘﺎل‪ 2,‬ﺑﻪﻧﮕﺎرش ﺟﻮاب‬
‫ﺑﺎﺻﻮاب‪ ,‬ﺑﺎ ﺑﻲﺑﻀﺎﻋﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺖ و ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺣ ‪‬ﻘﻪ را ﺑﻪﺗﻮﻓﻴﻖاﷲ‬
‫اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ‬
‫‪Ö‬‬ ‫اﻻ‪Ä‬ﻤ‪¹‬اﻟﻬﺪي‪ ,‬ﺑﺎ ﺑﻴﺎن ﺑ‪Ç‬ﺮاﻫ‪Ç‬ﻴﻦ از آﻳ‪Ç‬ﺎت و‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻲ و ﺑﻪﺗﺄﻳﻴﺪ ‪‬‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻴﺎن ﺟ‪Ç‬ﻮاب ﻋ‪Ç‬ﻨﻮان‬ ‫ﻣﺘﻨﺴﻘﻪ‪3‬‬
‫ﻛﻼم ﺑ‪Ç‬ﺎﺣﺚ را در ﻣ‪Ç‬ﻘﺎﻣﺎت ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫و‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻤﻮده; ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺧ‪Ç‬ﻼﺻﺔ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎل اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﻣﺸ‪Ç‬ﺘﻤﻞ ﺑ‪Ç‬ﻪ ده ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم ﺑ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺪﻣﻪ را ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ‬
‫اﺑﺤﺎثﻋﺸﺮه ﻣﻮﺳﻮم و ﺑﻪ ﺻﺮاطاﻟﺤﻖ ﻣﺨﺘﻮم ﮔﺮدﻳﺪ و ‪‬‬
‫‪ /1‬ﻗﻠﺪري‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺔ او‪ ,‬ﻧﻪ ﺟﺎهﻃﻠﺒﻲ و اﻓﺘﺨﺎرﺟﻮﻳﻲ در ﮔﻔﺘﺎر‪/‬‬
‫‪ /3‬آراﺳﺘﻪ‪ ,‬ﻧﻈﺎم ﻳﺎﻓﺘﻪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪4‬‬

‫ﺑﻪﺑﻴﺎن اﺟﻤﺎل اﺑﺤﺎث و ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻮاﻋﺪ ﻛﻠ‪‬ﻴﻪ ﻣﺮﺗ‪‬ﺐ داﺷﺘﻪ‪ ,‬رﻋﺎﻳﺖ ﺑﺮ‬
‫اﻳﻀﺎح ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬ﻓ‪‬ﺎﺳﺘﻌﻴﻦ اﷲ ﻓﻲ ارا‪ ¹Ä‬اﻟﻄ‪‬ﺮﻳﻖ اﻧﻪ وﻟﻲ اﻟﻬﺪاﻳ‪ ¹‬واﻟﺘﻮﻓﻴﻖ‪1/‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪ Ô ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Ô Ö‬‬
‫ﻛﺮ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮر‬ ‫اﻻول‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻃﺮﻳﻘﻪاي ﻛﻪ اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ در ذ ‪Ö‬‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ ‪‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ و ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ اﺳﻤﺶ را ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ادﻟ‪‬ﺔ ارﺑﻌﻪ ﻛﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻋﻘﻞ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﻮاز آن ﻗﺎ‪Ä‬ﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ‬ ‫ﻛﺘﺎب و ﺳ ‪‬ﻨﺖ و اﺟﻤﺎع و ‪‬‬
‫ﺧﺎﺻﻪ ﺑﻪﻃﺮزي ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬ ‫اﻓﻀﻠﻴﺖ آن; ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﺤﺒﺎب و‬
‫اﺳﺖ ﺳﻴﻨﻪ‬‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ذ ﻛﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ را ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﻜﺘﺎب از ﻃﺮف ر ‪‬‬
‫ﺑﻮدن ﻋﺒﺎدت‪,‬‬‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺷﻮد‪ /‬و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻴﻔﻲ ‪‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫ﺑﺪﻋﺖ ﺿﻼﻟﺖ و ﺻﺎﺣﺐ آن در ﻧﺎر‪× ,‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺑﺪﻋﺖ و ﻫﺮ‬
‫‪Ö‬‬ ‫اﻳﻦ‬
‫ﻣﻀﻤﻮناﻻﺧﺒﺎر‪/‬‬
‫ﻛﺮ در ﻣﻘﺎم ﺟﻮاب‪ ,‬ﺗﺴﺎﻣﺢ در ادﻟ‪‬ﺔ ﺳﻨﻦ‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ اﻟﺜ‪‬ﺎﻧﻲ‪ :‬آﻧﻜﻪ در ذ ‪Ö‬‬
‫ﺑﻴﺎن اﺣﺎدﻳﺚ ﺿﻌﻴﻒ و ﺟﻬﺎﻟﺖ ]را[ ﻣﻀﺮ ﻧﺪاﻧ‪Ç‬ﻨﺪ‪,‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در اداي ‪‬‬
‫اﻗﻮي در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ و‬
‫ﺟﻮاز اﻳﻦ ﺗﺴﺎﻣﺢ وﻗﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺎرض ×‬ ‫ﮔﻮﻳﻴﻢ ‪‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﻣﻌﺎرﺿﻲ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ,‬ﭼﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ از اﺣﺪي ﺳﻮاي‬
‫اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ ,‬ﻣﻨﻘﻮل ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻴﻦاﻻﺻﺤﺎب ﻣﻌﻤﻮل ﻧﻪ‪ /‬و ﻓﻘﻬﺎ را ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ اﺻ‪Ç‬ﺤﺎب‪ ,‬اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ ﺻ‪Ç‬ﺤﻴﺤﻪ را ﻣ‪Ç‬ﻄﺮوح‬
‫ﻄﻼن اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫اﻟﺼ ‪‬ﺤ‪ 2/¹‬ﭘﺲ ﺑ‪ Ô‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﻓﻜﻴﻒ ‪Ô‬‬
‫ﻏﻴﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻗﻮل ﻇﺎﻫﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪/‬‬
‫اﻟﺒﺤﺚ اﻟﺜ‪‬ﺎﻟﺚ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻣﻘﺼﻮد از ﺑﻌﺜﺖ رﺳﻞ و اﻧﺰال ﻛﺘﺐ‪ ,‬ﻫﺪاﻳﺖ‬
‫ﻧﺎس و ارﺷﺎد ﻋﺒﺎد اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ اﻓﻀﻴﻠﺖ اﻳﻦ ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ از ﺳ‪Ç‬ﺎﻳﺮ اﻋ‪Ç‬ﻤﺎل‪,‬‬

‫‪ /1‬از ﺧﺪا در ﻧﺸﺎن دادن راه‪ ,‬ﻳﺎري ﻣﻲﺟﻮﻳﻢ ﻛﻪ او ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﻫﺪاﻳﺖ و ﺗﻮﻓﻴﻖ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺻﺤﺘﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬‫‪ /2‬ﺗﺎ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ اﺣﺎدﻳﺜﻲ ﻛﻪ ‪‬‬
‫‪5‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ا‪Ä‬ﻤﺔ ﻫﺪي‪ ,‬ﺑﺎ رأﻓﺖ و‬ ‫ﻣﻘﺘﻀﻲ آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﺧﺎﺗﻢ و ﻫﺮ ﻳﻚ از ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﻬﺪ ﺗﻤﺎم در ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻧﺎم‪ ,‬ﺑﻪ اﺻﺤﺎب و ﺗ‪Ç‬ﺎﺑﻌﻴﻦ‬ ‫ﺑﺬل ‪‬‬‫ﺗﺎم و ‪‬‬ ‫ﻋﻄﻮﻓﺖ ‪‬‬
‫دواﻋ‪Ç‬ﻲ ﺷ‪Ç‬ﻬﺮت در ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻓﻴﺮ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻄﻮن ﻛ‪Ç‬ﺘﺐ اﺧ‪Ç‬ﺒﺎر ﺑ‪Ç‬ﻪ آن ﻣﺸ‪Ç‬ﺤﻮن و‬ ‫‪‬‬ ‫اﺻﺤﺎب و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‪ ,‬ﺑﺎﻳﺴﺖ‬
‫ﺑﻴﻦاﻻﺻﺤﺎب ﺑﻪ ﺗﻮاﺗﺮ ﻣﻘﺮون ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﻣﻊﻫﺬا در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻧ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﺒﺮي‬
‫ﻣﺬﻛﻮر و ﻧﻪ در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻣﺴﻄﻮر اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﺪم‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺒﺐ‬
‫ﺑﻴﺎن ‪‬‬‫اﻟﺮاﺑﻊ‪ :‬آﻧﻜﻪ ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ در ﻣﻘﺎم اﻋﺘﺬار‪ ,‬‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺪر‬
‫‪Ç‬ﻠﻲ ﻗ ‪‬‬ ‫ﻌﺎﺷﺮ اﻻﻧﺒﻴﺎ ‪ ¾‬ﻧ‪Ô‬ﻜ‪ ‬ﻠ‪Ô ‬ﻢ ‪‬‬
‫اﻟﻨﺎس ‪‬ﻋ ×‬ ‫ﻧﺤﻦ ‪‬ﻣ ‪Ô‬‬ ‫ﻣﺘﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﻣﻀﻤﻮن ‪Ô‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺷﺘﻬﺎر را‬
‫ﻋ‪Ô‬ﻘﻮﻟ‪‬ﻬﻢ‪ 1‬ﺷﺪه‪ ,‬ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﺎدﻳﺎن دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ‪ ,‬اﺳﺮار ﺷﺮﻳﻌﺖ را از ﺿﻌﻴﻒ‬
‫اﻟﻌ‪ÇÇ‬ﻘﻮل و ﻧ‪ÇÇ‬ﺎﻗﺼﻴﻦ ﻣ‪ÇÇ‬ﺨﻔﻲ داﺷ‪Ç‬ﺘﻪاﻧ‪Ç‬ﺪ‪ ,‬ﻟﻬ‪Ç‬ﺬا اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻪ ﻣﺸ‪Ç‬ﻬﻮر‬
‫ﺑﻴﻦاﻻﺻﺤﺎب ﻧﺒﻮده و در ﻛﺘﺐ اﺧﺒﺎر ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮر ﻧﮕﺸ‪Ç‬ﺘﻲ‪ ,‬ﮔ‪Ç‬ﻮﻳﻴﻢ‪ :‬ﺑ‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫ﺟﻮدت ادرا ك ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻣﻌﺎرف و ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﻛﻪ ﻣﻨﻮط ﺑﺮ د ‪‬ﻗﺖ ﻓﻬﻢ و‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر و ﺟ‪Ç‬ﺒﺮ و اﺧ‪Ç‬ﺘﻴﺎر و ﺗ‪Ç‬ﻮﺣﻴﺪ و‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻴﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ آن اﻳ‪Ç‬ﺮاد ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﻔﻊ‬ ‫ﺑﺪﻧﻴﻪ و وﻇﺎﻳﻒ ‪‬‬ ‫ﻣﻌﺎرف ﺣ ‪‬ﻘﻪ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ اﻋﻤﺎل ‪‬‬
‫ﻣﺮوﻳﻪ‪ ,‬ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺸﻬﻮد‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﺮﻋﻴﻪ و اﺣﺎدﻳﺚ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﺘﺒﻊ ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد و از ‪‬‬
‫ﺑﺪﻧﻴﻪ‪ ,‬ﻓﺮﻗﻲ ﻣﻴﺎن ﻋﻮام‬ ‫آداب ﻋﺒﺎدات و اﻋﻤﺎل ‪‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎب و ‪‬‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺔ ا ‪‬ﻣﺖ اﻟﻘﺎ ﻓﺮﻣﻮده‪ /‬ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫و ﺧﻮاص ﻧﺒﻮده و‬
‫ﻣﺪﻋﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺸﺎﻳﺦ ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ ,‬ﺧﻮد اﺻ‪ Â‬اﺑﺎ و اﻣﺘﻨﺎع از ﺗﻌﻠﻴﻢ اﻳﻦ‬ ‫اﻳﻦ ‪‬‬
‫اﻃﻔﺎل ﺻﻐﺎر و ﻋﺒﻴﺪ و اﺣﺮار و ﻋﺎم و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﻪ ]ﺑﻪ[ ﻃﺎﻟﺒﻴﻦ از ﻧﺴﻮان و‬
‫ﺧﺎص ﻧﺪارﻧﺪ و در ﺗﺮﻏﻴﺐ و ﺗﺤﺮﻳﺺ ﺑﻪ ﻣﺪاوﻣﺖ و ﻣﻮاﻇ‪Ç‬ﺒﺖ آن‪,‬‬

‫‪ /1‬ﻣﺎ ﮔﺮوه ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﺑ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﺮدم ﺑ‪Ç‬ﺮ اﻧ‪Ç‬ﺪازة ﺧ‪Ç‬ﺮدﺷﺎن ﺳ‪Ç‬ﺨﻦ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻴﻢ) ﺷ‪Ç‬ﺮح اﺻ‪Ç‬ﻮل ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﻲ‪,‬‬
‫ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪﺻﺎﻟﺢ ﻣﺎزﻧﺪراﻧﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺷﻌﺮاﻧﻲ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,2‬ص ‪/(120‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪6‬‬

‫رأﻓﺖ ﻣﺸﺎﻳﺦ ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻛﻤﺎل ﺑﺬل ﺟﻬﺪ و ﺳﻌﻲ و اﻫﺘﻤﺎم دارﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻲﺷﺒﻬﻪ ‪‬‬
‫ﻛﻞاﻧﺪ‪ ,‬زﻳﺎده ﻧﺒﻮده و‬ ‫از رﺣﻤﺖ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻛﻪ رﻳﻴﺲ و ﻣﻘﺘﺪاي ‪‬‬
‫اﺣﺪي از اﻳﺸﺎن اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ا ‪‬دﻋﺎ ﻧﻨﻤﻮده‪/‬‬
‫ﻓ‪Ç‬ﺮض ﺑ‪Ç‬ﻮدن اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻪ از اﺳ‪Ç‬ﺮ ‪‬ار‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ اﻟﺨﺎﻣﺲ‪ :‬آﻧﻜ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﺗﻌﻠﻴﻢ و اﻇﻬﺎر ﺑﻪ ﻧﺴﻮان و اﻃﻔﺎل‪ ,‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺖ ﻗ‪Ç‬ﺮﺑﺖ در او ﺻ‪Ç‬ﺤﻴﺢ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ و اﻃ‪Ç‬ﻼق‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ‪ ,‬ﭘﺲ ‪‬ﻧﻴ ‪‬‬
‫ﻗﺮﺑﺖ درﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪﻋﺖ و‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻋﺒﺎدت ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺪون ‪‬ﻧﻴﺖ‬
‫ﺿﻼﻟﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪/‬‬
‫اﻓ‪Ç‬ﻀﻞ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎدات ﺷ‪Ç‬ﻤﺮدن‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﺴﺎدس‪ :‬آﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻪ را‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ ‪‬‬
‫‪‬ﺧﺮق ‪‬اﺟﻤﺎع اﺻﺤﺎب و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎ ﺳ ‪‬ﻨﺖ و ﻛﺘﺎب اﺳﺖ; ﭼﻪ‬
‫ﻗﻠﺒﻴﻪ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻌﺮﻓﺖ ﺧ‪Ç‬ﺎﻟﻖ اﺳﺖ و در وﻇ‪Ç‬ﺎﻳﻒ‬ ‫اﻓﻀﻞ ﻋﺒﺎدات در اﻋﻤﺎل ‪‬‬
‫ﺑﺪﻧﻴﻪ‪ ,‬ﺻﻼت ﻳﻮﻣﻴﻪ و ﺟﻬﺎد اﺳﺖ‪ ,‬ﻛﻤﺎ ﻻ ﻳﺨﻔﻲ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ اﺗﺒﻊ اﻟﻬﺪي‪1/‬‬
‫‪  ‬ﱠ‪× Ô  ‬‬ ‫×‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﺴﺎﺑﻊ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ اﺗ‪‬ﻔﺎق اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﺳﻠﻮك‪ ,‬اﻗﺪام ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ ‪‬‬
‫اﻃ‪Ç‬ﺎﻋﺖ او را‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﻏ‪Ç‬ﻠﻂ و ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ ‪Ö‬‬‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺑﻲاﺟﺎزة‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺔ اﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪا و رﺳﻮل داﻧﻨﺪ و ﺑﻲاذن او ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻲ از اﻓﻌﺎل اﻗﺪام‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و دﻟﻴﻠﻲ از ﻛﺘﺎب و ﺳ ‪‬ﻨﺖ ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪/‬‬
‫اﻟﺒﺤﺚ اﻟﺜ‪‬ﺎﻣﻦ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ارﺑﺎب ﻃﺮﻳﻘﺖ را اﻋﺘﻘﺎد آن اﺳﺖ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺧﻴﺎل آرﻧﺪ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ ﭘ‪Ç‬ﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ذ ﻛﺮ‪ ,‬ﺻﻮرت ﻣﺮﺷﺪ را ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺎﺳﻮياﷲ را واﺟﺐ و ﻻزم‬ ‫×‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ در ﻗﻠﺐ دارﻧﺪ‪ ,‬ﻣﻊﻫﺬا ﻏ‪Ç‬ﻔﻠﺖ از‬
‫ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻤﺎن ﻣ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻢ‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﻤﺎرﻧﺪ و اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ ﻏﻴﺮ را ﺷﺮك ﺧﻔﻲ داﻧ‪Ç‬ﻨﺪ‪ ,‬و ﺑ‪Ç‬ﺮ‬
‫‪‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻴﺖ و‬ ‫ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﺨﻔﻲ و ﻣﺴﺘﻮر ﻧ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦﮔﻮﻧﻪ ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ از ﺧ‪Ç‬ﻠﻮص ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫‪ /1‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮ ﺷﺨﺺ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻨﺪه از ﻫﺪاﻳﺖ‪ ,‬ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫‪7‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺗﺨﻠﻴﺺ ﻋﺒﺎدت دور اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻞ ﻣﺎ ﻫﺬا اﻻ ﺷﺮك ﻣﺒﻴﻦ و ﻣﺨﺎﻟ‪‬ﻔ‪ ¹‬ﻟﻠﺸﺮع اﻟﻤﺘﻴﻦ‪1/‬‬
‫‪    Õ‬‬ ‫‪Õ Ô Õ‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﺒﺤﺚ اﻟ ‪‬ﺘﺎﺳﻊ‪ :‬آﻧﻜﻪ در ﺑﺎب ﻣﺨﺎﺻﻤﻪ ﺑﺎ ﺧﺼﻢ‪ ,‬از ﺑ‪Ç‬ﻌﻀﻲ اﻫ‪Ç‬ﻞ‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم‪ ,‬از راه‬ ‫ﺳﻠﻮك ﻣﺴﻤﻮع ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﻔﺲ و ‪‬‬
‫ﻛﺸﻒ و ﺷﻬﻮد درﺑﺎرة ﻋﻤﻞ ﻣﺰﺑﻮر ﺣﺎﺻﻞ اﺳﺖ و اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ دﻟﻴ‪Ç‬ﻞ‬
‫ﻧﺪارﻳﻢ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ ,‬ﺧﻮد ﺗﺼﺮﻳﺢ و اﻋﺘﺮاف دارﻧﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺸﻒ و ﺷﻬﻮد‪ ,‬ﺻﺤﻴﺢ و ﺑﺎﻃﻞ دارد و ﻫﻤﻪﺟﺎ اﻋﺘﻤﺎد را ﻧﺸﺎﻳﺪ‪,‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺪﻋﺎ آﻧﻜ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﺻ ‪‬ﺤﺖ آن ﻗﺎ‪Ä‬ﻢ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‪ /‬ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﺪ اﻳ‪Ç‬ﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺬﻫﺐ اﻫﻞ ﻛﺸ‪Ç‬ﻒ و ﺷ‪Ç‬ﻬﻮد‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﺸﻪ ﺑ‪Ç‬ﻮده و ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ و‬ ‫‪‬‬ ‫اﺧﺘﻼف در‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺻ‪ Ç‬ﺤﺖ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬ ‫ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ /‬ﭘﺲ ‪‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﺪارﻧﺪ و ا ﮔﺮ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ آورده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪Ô ,‬ﻗ ‪Ö‬ﻞ ×ﻫﺎﺗ‪Ô‬ﻮا ‪Ô‬ﺑ ‪Ö‬ﺮ ×ﻫﺎ ‪‬ﻧﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬ا ‪Ö‬ن‬
‫ﻛ‪Ô‬ﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ‪2/‬‬
‫‪ â  × Ö ÔÖ‬‬
‫اﻟﺒﺤﺚ اﻟﻌﺎﺷﺮ‪ :‬آﻧﻜﻪ اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ ,‬اﺷﺨﺎﺻﻲ را ﻛﻪ ﻣﺮﺷﺪ ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ او را در ﻫﻴﭻ اﻣﺮي ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ ,‬ا ﻛﺜﺮ اﻳﺸﺎن از‬
‫ﻣﺮﺷﺪﻳﻦ ﻋﻮام و ﻋﺎري از ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ دﻳﻦ و اﺣﻜﺎم ﺷﺮع ﻣ‪Ç‬ﺒﻴﻦ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ آﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ را ﻛ‪Ç‬ﻤﺎﻫﻲ ﻣ‪Ç‬ﻲداﻧ‪Ç‬ﻨﺪ و‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ‪‬‬
‫وﺻﻮل ﺑﻪ ﻧﻔﺲاﻻﻣﺮ را ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ در اﻳﻦ ﺣﺎل ﺗﻤﻴﺰ‬
‫ﻣﻨﻬﻲﻋﻨﻪ ﻧﻬﻨﺪ‪/‬‬ ‫ﻣﺄﻣﻮرﺑﻪ و ﱞ‬‫‪Õ‬‬ ‫ﺣﻖ و ﺑﺎﻃﻞ دﻫﻨﺪ و ﻓﺮﻗﻲ ﻣﻴﺎن ﻓﻌﻞ‬
‫و ﺑﻌﺪ از اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه در ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺔ‬
‫]ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻲ[ ﺷﺎﻫﻴﻪ ﺗﺎزه ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﺸﻬﻮر ﮔﺸﺘﻪ‪ ,‬ﻣﻦ در ﻋﺘﺒﺎت‬

‫‪ /1‬ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺷﺮك آﺷﻜﺎر و رودرروﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﺮع اﺳﺘﻮار‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ 111‬و ﺳﻮرة ﻧﻤﻞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ìê‬ﺑﮕﻮ ا ﮔ‪Ç‬ﺮ راﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻴﺪ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺮﻫﺎن ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪8‬‬

‫ﻋﺎﻟﻴﺎت از اﻳﺸﺎن ذ ﻛﺮي ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﭼﻨﺪي ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدم‪ ,‬در ﺧﻮاب دﻳﺪم‬
‫ﻣﺸﻮش ﺷﺪه‪ ,‬ﭼﻮن از‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺎزوﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﻨ ‪‬ﻘﺶ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ اﻟﻌﻠﻲ ﮔﺸﺘﻪ‪ ,‬‬
‫ﻣﺮﻳﺪان او دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺻ ‪‬ﺤﺖ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ ,‬ﺗﺴﺎﻣﺢ در ادﻟ‪‬ﺔ ﺳﻨﻦ و‬
‫ﻛﺮاﻫﻴﺖ را دﻟﻴﻞ آورده‪ ,‬ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺮدم ﻛﻪ دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺻ ‪‬ﺤﺖ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ و ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ﻣﺤﻀ‪H‬ﷲ اﻳﻦ اﺑﺤﺎث را ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ /‬و اﻳﻀ‪ H‬در‬
‫اﺑﺤﺎث اﻧﻜﺸﺎف ﻣﻘﺼﻮد اﺳﺖ‪ ,‬ﭼﻪ ا ﮔﺮ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺧﺎﺗﻤﻪ‪ ,‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻏﺮض از اﻳﻦ‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﺑﻪ‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﻛﺮ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻄﻠﺐ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﺟﺎزة ﺳﺎﺑﻘﻪ‪ ,‬ﻣﺸﻐﻮل ذ ‪‬‬
‫‪Ö‬‬
‫دوﺳﺘﺎن ﺗﺎرك اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪/‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻢ و ‪‬اﻻ‬
‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﻋﻮن و ﻋﻨﺎﻳﺖ اﷲ در رﻓﻊ اﻳﻦ اﻳﺮادات‪ ,‬ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺑﻴﺎن‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﭼﻨﺪ ﺗﺮﺗﻴﺐ داده‪ ,‬ﻋﺮض ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻃ‪Ç‬ﺎﻟﺒﺎن و‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد و ‪‬‬
‫اﺗﺒﺎﻋﻪ‪/‬‬
‫ﺑﻤﺤﻤ ‪‬ﺪ و آﻟ‪‬ﻪ و ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻖ را اﻋﺎﻧﺖ ﺑﺮ ﻣﻘﺼﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻜﺎن‬
‫‪‬‬
‫‪‬اول آﻧﻜﻪ‪ :‬ﺑﺎﻟﺒﺪﻳﻬﻪ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ را در ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر و‬
‫اﺳﺒﺎب اﺳﺘﺤﻘﺎق ﺟ ‪‬ﻨﺖ و ﻧﺎر و آﻳﺎت‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻴﻞ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ اﺧﻴﺎر و اﺷﺮار از‬
‫و اﺣﺎدﻳﺚ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﺑﻴﺮون از ﺷﻤﺎر اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﻨﻬﺎ آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﺔ‪ :‬و ءا ‪Ö‬ن ﺗ‪ Ô‬ﻄ ‪Ö‬ﻊ‬
‫‪Ç‬ﻢ ءا ‪×‬ﻻ‬
‫ﱠ‪Ç‬ﻦ ‪‬و ءا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻫ ‪Ö‬‬
‫ﷲ ءا ‪Ö‬ن ‪‬ﻳ‪Ç‬ﺘﱠ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻌﻮ ‪‬ن ءا ﱠﻻ ‪I‬ﻟﻈ ﱠ‬
‫‪Ç‬ﺒﻴ ‪‬ﻞ ا ‪‬‬
‫‪Ç‬ﻦ ‪‬ﺳ ‪â‬‬
‫‪‬ﻮك ‪‬ﻋ ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﻀﻠ ‪‬‬
‫ض ﻳ‪ Ô‬‬
‫أ ﻛ‪Ö‬ﺜ‪ ‬ﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻓﻲ ‪Ö‬اﻻ ‪Ö‬ر ‪‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻀ ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻞ ﻓ‪Ç‬ﻠ ‪Ö‬ﻦ‬ ‫ﺻﻮ ‪‬ن‪ /‬و آﻳﺔ واﻓﻲ ﻫﺪاﻳﺔ‪ :‬ﻣﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻬ ‪‬ﺪي ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻓ‪Ô ‬ﻬ ‪‬ﻮ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪Ö‬ﻬ ‪‬ﺘ ‪‬ﺪ ‪‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪Ô‬ﻳ‪Ö Ç‬‬ ‫‪‬ﻳﺨ ‪ÖÔ‬ﺮ ‪Ô‬‬
‫‪Ç‬ﻤﺎ‬ ‫ﻤﻴ ‪‬ﻦ ﺑﻌﻀ‪ H‬ﺑ ×‬ ‫ﺾ اﻟﻈ ×‪Ç‬ﺎﻟ‪â ‬‬ ‫ﻚ ﻧ ‪Ô‬ﻮﻟ ‪â‬ﻲ ﺑ‪Ö ‬ﻌ ‪‬‬‫ﺗ‪ ‬ﺟ ‪‬ﺪﻟ‪Ô ‬ﻪ ‪‬و ‪â‬ﻟﻴ‪Ô H‬ﻣ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﺷﺪ‪ 2/G‬و آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﺔ‪ :‬و ‪‬ﻛ ×ﺬﻟ‪ ‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻚ ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻤ‪H‬‬ ‫ﻛ×ﺎﻧ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﻳﻜ ‪Ö‬ﺴﺒ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‪ /‬و ﻗﺎل اﷲ ﻣﺨﺎ ‪‬ﻃﺒ‪ H‬ﻟﺪاود‪ :‬ﻳﺎ داو ‪Ô‬د ﻻ ﺗ‪Ö ‬ﺠ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﻞ ‪‬ﺑ ‪â‬‬
‫ﻴﻨﻲ و ﺑﻴﻨ‪ ‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻧﻌﺎم‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :11ì‬ا ﮔﺮ از ا ﻛﺜﺮ ‪‬ﻳﺘﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻲ ﺗﻮ را از راه‬
‫ﺧﺪا ﮔﻤﺮاه ﺳﺎزﻧﺪ‪ /‬زﻳﺮا ﺟﺰ از ﭘﻲ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﻲروﻧﺪ و ﺟﺰ ﺑﻪ دروغ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻛﻬﻒ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :17‬ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺧﺪا ﻫﺪاﻳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ ﻫ‪Ç‬ﺪاﻳﺖ ﻳ‪Ç‬ﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﻪ را ﮔ‪Ç‬ﻤﺮاه‬
‫ﺳﺎزد ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺎرﺳﺎزي راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮاي او ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة اﻧ‪Ç‬ﻌﺎم‪ ,‬آﻳ‪Ç‬ﺔ ‪ :129‬و ﺑ‪Ç‬ﺪﻳﻦﺳﺎن ﺳ‪Ç‬ﺘﻤﻜﺎران را ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﻴﻔﺮ ﻛ‪Ç‬ﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ وا ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ‪/‬‬
‫‪9‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫‪Ç‬ﺒﺎ ‪Ô‬د‬
‫‪Ç‬ﺮﻳﻖ ]و ‪Ô‬ﻋ ‪‬‬
‫ﺘﻲ ﻓ‪Ç‬ﺎ ﱠن اوﻟ‪Ã‬ﻚ ﻗ‪ÇÔ‬ﻄ‪‬ﺎ ‪Ô‬ع اﻟﻄ ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺒ ‪â‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ‬
‫‪‬‬ ‫ك ﻋﻦ‬
‫ﻣﻔﺘﻮﻧ‪ H‬ﻟﻠ ‪‬ﺪﻧﻴﺎ ‪‬ﻓﺒ ‪‬ﻌ ﱠﺪ ‪‬‬
‫اﻟﻤﺮﻳﺪﻳﻦ[‪ 1/‬ﭘﺲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﻜﺎن و ﺗﻤﻴﺰ اﻳﺸﺎن از ‪‬ﺑﺪان ﻛﻤﺎ ﻫﻮﺣ ‪‬ﻘﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﺎ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺎرﺑﺖ ﻧﻴﻜﺎن و اﺣﺘﺮاز از ﻣﺨﺎﻟﻄﺖ ﺑﺪان ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪/‬‬
‫دوﻳﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻧﻴﻜﺎن و ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ و ﻣ‪Ç‬ﻌﺎﺷﺮت اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎﻃﻦ ﺗﻨﻬﺎ‪ ,‬ﺗﺎ ﻧﻔﻌﻲ از آن ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ‪ ,‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ‪‬‬
‫رﺣﻤﻦ; ﺑﻪﺧﻼف ﻣﻌﺎﺷﺮت‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻄﺖ اﺑﻮذر و ﺳﻠﻤﺎن و اوﻳﺲ ﺑﺎ ‪Ô‬اﻣﻨﺎي ×‬ ‫‪‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮي ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﺜﻤﺮﺛﻤﺮي و ﻣﻔﻴﺪ اﺛﺮي ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ,‬ﭼﻮن ﻣﻌﺎﺷﺮت‬ ‫‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﺔ ﻃﺎﻫﺮﻳﻦ‪/‬‬ ‫ﺳﻴﺪاﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ و ‪‬‬ ‫ﻛﻔ‪‬ﺎر و ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﺑﺎ ﺣﻀﺮت ‪‬‬
‫ﻣﻀﻞ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺒﻲ و ﺷﻴﻄﺎن را در‬ ‫ﺳﻴﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬از ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻫﺎدي و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺟﻨﻮدي اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﻮد ﻋﻘﻞ و ﺟﻬﻞ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ وﺳ‪Ç‬ﺎﻃﺖ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻣﺮدم ﻫﺪاﻳﺖ و اﺿﻼل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬ﻫﻤﭽﻮن ﺻ‪Ç‬ﻠﺤﺎ و اﺗ‪Ç‬ﻘﻴﺎ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺟﻨﻮد اﻧﺒﻴﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺧﻠﻔﺎي ﺟﻮر‪ ,‬ﺟﻨﻮد ﺷﻴﻄﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘ‪Ç‬ﻴﻮﺳﺘﻪ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﺑﻪ اﻋﺎﻧﺖ اﻳﺸﺎن‪ ,‬اﻏﻮاي ﻋﺒﺎد را ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﻣﺮدﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﺧﻮد رﺳﺘﻪ و ﺑﻪ ﺣﻖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻛﻪ اﻏﺮاض ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻮ ﻧﻬﻨﺪ و‬
‫ﺗﺼﺮف اوﻟﻴﺎي ﺣﻖ دﻫﻨﺪ و رﻳﺸﺔ ﺷﻬﻮات و اوﻫﺎم را از دل‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺑﺮﻛﻨﻨﺪ و ﻋﻘﻞ و اﻫﻞاﷲ را اﻃﺎﻋﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ از وﺳﺎوس ﻧﻔﺲ و ﺷﻴﻄﺎن‬
‫‪‬ﺼﻴ ‪‬ﻦ‪ 2‬درآﻳﻨﺪ‪/‬‬ ‫ﺧﻼص ﻳﺎﺑﻨﺪ و در زﻣﺮة ‪‬ا ‪×‬ﻻ ‪‬ﻋ ×ﺒﺎ ‪‬د ‪‬‬
‫ك ‪‬ﻣﻨ‪Ô Ö‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤﺨﻠ ‪â‬‬
‫ﻗﻮة ﻣﺘﻔ ‪‬ﻜﺮة اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﺧﺎﻟﻲ از ﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪,‬‬ ‫ﭼﻬﺎرم آﻧﻜﻪ‪ :‬‬

‫‪ /1‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ داود ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي داود ﻣﻴﺎن ﻣﻦ و ﺧﻮدت ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﻔﺘﺔ دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺮار ﻣ‪Ç‬ﺪه‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮ را از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺒ‪‬ﺖ ﻣﻦ دور ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﺎن )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺎﻟﻤﺎن ﺷﻴﻔﺘﺔ دﻧ‪Ç‬ﻴﺎ( راﻫ‪Ç‬ﺰناﻧ‪Ç‬ﺪ ] و‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,2‬ﻣ‪Æ‬ﺳﺴ‪ ¹‬اﻟﻮﻓﺎ‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﺎپ دوم‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻴﺮوت‬ ‫‪Ô‬ﻣﺮﻳﺪﭘﺮﺳﺖ[ ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬‬
‫‪ 1ê03‬ق‪ ,‬ص ‪/107‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ص‪ ,‬آﻳﺔ‪ : 83‬ﻣﮕﺮ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺨﻠﺺ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪10‬‬

‫ﺑﻠﻜﻪ در ﺧﻮاب و ﺑﻴﺪاري و ﻣﺴﺘﻲ و ﻫﻮﺷﻴﺎري و ﺻ ‪‬ﺤﺖ و ﺑﻴﻤﺎري از‬

‫ﺗﺨﻴﻞ ﺑﻴﻜﺎر ﻧﻪ‪ /‬و او را دو ﺟﻨﺒﺔ ﻧﻮر و ﻇﻠﻤﺖ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﻮس‬ ‫ﺗﺼﻮر و ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﺟﺎﻧﺐ‪ ,‬ﻣﺨﺘﺎر اﺳﺖ و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺴﺖ و در ‪‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد او‪ ,‬ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ‪ ,‬وا ﮔﺬار ﺷﺪه و رو ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ آرد ﻣﺪد ﺣﻖ او را ﺑﺒﺮد‪ :‬ا ﻧ‪Ç‬ﺎ ﻫﺪﻳﻨﺎه اﻟﺴﺒﻴﻞ ا ﻣ‪Ç‬ﺎ ﺷﺎ ﻛﺮ‪ G‬و اﻣﺎ ﻛ‪‬ﻔ‪Ô‬ﻮر‪1/G‬‬
‫‪ Ô × Ö   × ‬ﱠ ‪×    × ×    â‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﻮر و ﻇﻠﻤﺖ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺒﺎﻳﻦ و ﺗﻀﺎد اﺳﺖ و‬
‫ﺣﺼﻮل ﻫﺮ ﻳﻚ راﻓﻊ دﻳﮕﺮي‪ ,‬ﻟﻬﺬا ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻏﻔﻠﺖ از‬
‫‪‬‬
‫دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ و ‪Ô‬ﻣﻨﺎﻓﻲ اﻋﻤﺎل و اﻓﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎﻋﺚ ﺣ‪Ç‬ﺼﻮل آن‬
‫دﻳﮕﺮ ﮔﺮدد; ﻫﺮﭼﻨﺪ درﺻﻮرت ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﺗﻤﻴﺰ اﻳﻦ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ‪‬ﻧﻴﺎت و اﺣﻮال اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ ا ﮔﺮ ﻣ‪Ç‬ﻘﺼﻮد ﻣ‪Ç‬ﺤﺾ‪ ,‬اﻃ‪Ç‬ﺎﻋﺖ‬
‫ﻧﺒﻮت و ﻫ‪Ç‬ﺎدﻳﺎن ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺔ اﻧ‪Ç‬ﻴﻘﻪ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ اﻫﻞ ﺑﻴﺖ ‪‬‬ ‫اﺣﺪﻳﺖ و ‪‬‬
‫ﺣﻀﺮت ‪‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ‪ ,‬ﺳﺒﺐ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪس و ﺣﺼﻮل ﻧﻮر و رﻓﻊ ﻇﻠﻤﺖ‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪×‬اﻣﻨ‪Ô‬ﻮا ‪Ô‬ﻳﺨ ‪Ö‬ﺮ ‪Ô‬ﺟ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟﻈ‪‬ﻠ ×‪Ô‬ﻤ ‪‬‬
‫ﺎت‬ ‫ﺷﻮد و ﻣﻮرث ﻏﻔﻠﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪Ô :‬‬
‫اﷲ ‪‬وﻟ‪ ‬ﻲ اﻟ ‪â‬‬
‫ﺎت‬
‫ﻮر ‪‬اﻟ‪‬ﻲ اﻟﻈ‪Ç‬ﻠ ×‪Ô‬ﻤ ‪‬‬
‫‪Ô‬ﻮت ‪Ô‬ﻳﺨ ‪Ö‬ﺮ ‪Ô‬ﺟﻮﻧ‪Ô ‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟﻨ‪ ‬‬ ‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ﻛ‪‬ﻔ ‪Ô‬ﺮوا ا‪Ö Ñ‬و ‪â‬ﻟﻴ ‪Ô‬‬
‫ﺎو ‪Ô‬ﻫ ‪Ô‬ﻢ اﻟﻄ ×‪Ç‬ﺎﻏ ‪Ô‬‬ ‫ﻮر ‪‬و اﻟ ‪â‬‬
‫ءاﻟ‪‬ﻲ اﻟﻨ‪ ‬‬
‫ﺎب اﻟ ‪‬ﻨ ‪‬ﺎر ‪Ô‬ﻫ ‪Ö‬ﻢ ‪â‬ﻓﻴﻬﺎ ﺧﺎ ‪‬ﻟﺪون‪ 2/‬و از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔ‪Ç‬ﻔﺘﻪاﻧ‪Ç‬ﺪ‪> :‬اي‬ ‫ﻚ ا‪Ö ‬ﺻ ×ﺤ ‪Ô‬‬
‫ا‪Ô‬و ×ﻟ ‪ Ã‬‬
‫ﺧﻮﺷﺎ ﻣﻌﺼﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻋﺬر آرد و اي ﺑﺪا ﻃﺎﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫آرد<‪ /‬ﺑﻴﺖ‪:‬‬
‫ﮔ‪ÇÇ‬ﺮ ﻧ‪ÇÇ‬ﻤﺎز و روزه ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪت‬
‫ﻜﺎر اﺳﺖ‪ ,‬ﻓﻜﺮي ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪت‪3‬‬ ‫ﻧﻔﺲ ﻣ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻧﺴﺎن‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :3‬راه را ﺑﻪ او ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ‪ ,‬ﻳﺎ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺎﺳﭙﺎس‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :2ë7‬ﺧﺪا ﻳﺎور ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن اﺳﺖ‪ ,‬اﻳﺸﺎن را از ﺗﺎرﻳﻜﻲﻫﺎ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﺮد‪/‬‬
‫وﻟﻲ آﻧﺎن ﻛﻪ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻃﺎﻏﻮت ﻳﺎور آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را از روﺷﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﻜﻲﻫﺎ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪/‬‬
‫اﻳﻨﺎن ﺟﻬﻨ‪‬ﻤﻴﺎﻧﻨﺪ و ﻫﻤﻮاره در آن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪/‬‬
‫‪ /3‬ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬ﻧﺴﺨﺔ ﻛﻼﻟﺔ ﺧﺎور‪ ,‬دﻓﺘﺮ دوم‪ ,‬ص ‪)11ê‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬
‫‪11‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻗﺎﺻﺮﻧﻈﺮان را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎرك اﻓﻌﺎل و اﻋﻤﺎل ﺷﺪ;‬

‫ﻧﻔﺲ ﺑﻠﻬﻮس‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﻻزم اﺳﺖ‬ ‫ﻃﺒﻊ ﻧﺎ ﻛﺲ اﺳﺖ و ﻓﺮﻳﺐ از ‪‬‬ ‫ﻧﻲ‪ ,‬ﻏﻠﻂ از‬
‫‪‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺤﻴﺢ اﻋﻤﺎل و ‪‬ﻧﻴﺎت ﻛﻮﺷﻴﺪه و ﭼﺸﻢ از ﻫﻮا و ﻫﻮاﺟﺲ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه‪/‬‬
‫ﺷﺸﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬روح اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﻃﺎﻟﺐ ﻟﺬاﻳﺬ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪواﺳﻄﺔ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻀﺎر اﺳﺖ‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻏﻀﺒﻴﻪ ﻛ‪Ç‬ﻪ داﻓ‪Ç‬ﻊ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﻮت‬ ‫ﺷﻬﻮﻳﻪ ﻛﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﻮت‬‫‪‬‬
‫ﺑﺪﻧﻴﻪ ﻛﺮده‪ ,‬اﻧﺴﻲ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و‬ ‫ادرا ك ﻟﺬاﻳﺬ و ﻣﻼﻳﻤﺎت ‪‬‬
‫اﻧﺲ ﻋﺎدت ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺒﺐ ﻏﻔﻠﺖ ﺗﺎم از ﻣﺒﺪأ اﻋﻠﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮور ‪‬اﻳﺎم‪ ,‬آن ‪Ö‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪس در ﻧﻈﺮ او ﻣ‪Ç‬ﺮﺟ‪Ç‬ﻮح ﻣ‪Ç‬ﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و‬
‫ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ اراده ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻮح‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻌﻠ‪‬ﻖ ﻧ‪Ç‬ﺨﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ ﮔ‪Ç‬ﺮﻓﺖ و اﻓ‪Ç‬ﻌﺎل او‬
‫ﻧﻔﺴﺎﻧﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد و از ﺧﻠﻮص ‪‬ﻧﻴﺖ ﺑ‪Ç‬ﺎز ﻣ‪Ç‬ﻲﻣﺎﻧﺪ و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺸﻮب ﺑﻪ اﻏﺮاض‬
‫ﻋﻘﻠﻴﻪ و وﻋﺪه و وﻋ‪Ç‬ﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ او وارد ﺷ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﺗﺄﺛ‪Ç‬ﻴﺮي‬ ‫ﻫﺮﻗﺪر ﻛﻪ دﻻﻳﻞ ‪‬‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺨﺸﻴﺪ و اﺧﺒﺎر اﻧﺒﻴﺎ ﺑﻞ آﻳﺎت ﺧﺪا را ‪ ÇÇ‬ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺷﺄﻧﻪ ‪ ÇÇ‬رواﻳﺖ و‬
‫رواﻳﺖ ﺗ‪Ç‬ﺮك دراﻳﺖ ﻧ‪Ç‬ﻨﻤﺎﻳﺪ‪,‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺷﻬﻮات را دراﻳﺖ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻪ‬
‫ﭘﺲ ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ ﻣﻌﻴﻦ و ﻃﺒﻴﺐ ﺣﺎذق ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺎري او از‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﺎﻟﻚ ﺧﻼص ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ وي‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﺎﻧﺐ ﺣ‪Ç‬ﻖ در ﻧ‪Ç‬ﻈﺮش‬
‫راﺟﺢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ﻗ×ﺎل اﻟﱠﺬي ×اﻣﻦ ﻳﺎ ﻗ‪‬ﻮم اﺗﺒﻌﻮن ا‪‬ﻫﺪﻛ‪Ô‬ﻢ ﺳﺒﻴﻞ اﻟﺮﺷﺎد‪1/‬‬
‫‪  Ö ×   â  ‬ﱠ‪  â  Ö  Ö  Ô ‬ﱠ × ‪‬‬
‫اﻟﺼﺎدق)ع(‪ :‬ﻣﻦ ﻟ‪‬ﻢ ‪‬ﻳﻜ ‪ÔÖ‬ﻦ ﻟ‪Ô ‬ﻪ وا ‪‬ﻋﻆ‪ Õ‬ﻣﻦ ﻗ‪‬ﻠﺒﻪ ‪‬و ‪‬‬
‫زاﺟﺮ ‪‬ﻣﻦ ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴﻪ ‪‬و ‪‬ﻣﻦ ﻟ‪‬ﻢ ‪‬ﻳﻜ ‪ÔÖ‬ﻦ ﻟ‪‬ﻪ‬ ‫و ﻗﺎل ‪‬‬
‫‪‬ﺮﻳﻦ ‪Ô‬ﻣﺮﺷ ‪Õ‬ﺪ ‪‬ا ‪Ö‬ﺳﺘ‪‬ﻤﻜ ‪‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪Ô‬ﺪ ‪‬و ‪Ô‬ه ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﻧﻔ ‪Ö‬ﺴﻪ‪ 2/‬و ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﺒﻴﺐ و ﻣﻌﻴﻦ‪ ,‬ﺷﺨﺺ‬ ‫ﻗ ‪Õ‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻏﺎﻓﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :38‬آن ﻣﺮدي ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻗﻮم ﻣﻦ‪ ,‬از ﭘﻲ ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫راه ﺻﻮاب ﻫﺪاﻳﺘﺘﺎن ﻛﻨﻢ‪/‬‬
‫‪ /2‬از اﻣﺎمﺻﺎدق)ع( رواﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺲ از ﻗﻠﺐ ﺧﻮد واﻋﻈﻲ و از ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﻌﻲ‬
‫‪Ñ‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪12‬‬

‫آ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺘﺨﻠﱠﻖ ﺑﻪ اﺧﻼق اﻟﻬﻲ و ﻣﺠﺘﻨﺐ از ﻣﻼﻫﻲ و ﻣﻨﺎﻫﻲ; ﺑﺎ‬

‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ او وﺳﻴﻠﺔ‬ ‫روح ﻣﻮاﻇﺐ ﺣﻀﻮر ﺣﻖ ﺗﺎ ‪‬‬ ‫ﺑﺪن ﻣﻌﺎﺷﺮ ﺧﻠﻖ و ﺑﺎ ‪Ö‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﻣﺘﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﺣﺒﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻨﻴﻦ آدم ﻣﺴﻌﻮد‪ ,‬ﺑﻲﺷﻚ‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻤﻴﻌ‪ ,H‬واﺑ‪Ö‬ﺘ‪‬ﻐ‪Ô‬ﻮا ءاﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻪ‬ ‫ﷲ ﺟ‪â ‬‬‫اﷲاﻟﻤﺪود ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﻗﺎلاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬واﻋ‪Ö‬ﺘ‪ ‬ﺼ ‪Ô‬ﻤﻮا ‪‬ﺑ ‪‬ﺤﺒ‪ Ö‬ﻞ ا ‪‬‬
‫اﻟ‪Ö‬ﻮﺳﻴﻠ‪‬ﻪ‪2/‬‬
‫‪â ‬‬
‫اﺣﺪﻳﺖ را دو ﮔﻮﻧﻪ رﺣﻤﺖ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻫﻔﺘﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺣﻀﺮت ‪‬‬
‫ﻳﻜﻲ رﺣﻤﺖ رﺣﻤﺎﻧﻲ ﺗﻜﻮﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻮﺟﻮدات اﺳﺖ‪ ,‬ﻗﺎل‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ‪‬ﺳﻌ‪ Ö‬ﺖ ﻛ‪ Ô‬ﱠﻞ ‪‬ﺷﻴ‪ ÖÃ‬ﻲ ‪‬ر ‪Ö‬ﺣ ‪‬ﻤ ‪ 3/¹‬و ﻳﻜﻲ رﺣﻤﺖ ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ﻳ‪‬ﺘﱠﻘ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‪ 4,‬ﭘﺲ آن واﺳﻄﻪ و‬ ‫ﺧﺎﺻﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻗﺎلاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﻓ ‪‬ﺴﺎ‪Ö Ñ‬ﻛ ‪Ô‬ﺘ ‪Ô‬ﺒ ×ﻬﺎ ‪‬ﻟﻠ ‪â‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻌﻴﻦ را ﻫﻢ دوﮔﻮﻧﻪ رأﻓﺖ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ رأﻓﺖ ﻋﺎم ﻛﻪ ﺷﻔﻘﺖ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻣﺨﺘﺺ ﻃﺎﻟﺒﺎن ﺣﻖ و ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫‪‬‬ ‫ﻻزم اﺳﺖ و ﻳﻜﻲ رأﻓﺖ ﺧﺎص ﻛﻪ‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬ﻣ ‪‬ﻌ ‪Ô‬ﻪ ا‪ Ñ‬ﺷ ‪‬ﺪ ‪Ô‬ا¾‬
‫ﷲ ‪‬و اﻟ ‪â‬‬ ‫ﻣﺨﻠﺼﺎن ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﻛﻤﺎ ﻗﺎلاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪Ô :‬ﻣ ‪‬‬
‫ﺤﻤ ‪Õ‬ﺪ ‪‬ر ‪Ô‬ﺳﻮ ‪Ô‬ل ا ‪‬‬
‫اوﻟﻲ در ﻋﺎﻟﻢ ﺗﻜ‪Ç‬ﻠﻴﻒ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻔﻴﺪ‬ ‫‪5‬‬
‫‪‬ﺎر ‪Ô‬ر ‪‬ﺣ ×ﻤ ‪Ô‬ﺎ¾ ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴﻨ‪Ô ‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ‪ /‬و ﭼﻮن رأﻓﺖ ×‬ ‫ﻋ‪‬ﻠ‪‬ﻲ اﻟ‪Ö‬ﻜ‪Ô‬ﻔ ‪‬‬
‫ﻓﺎﻳﺪة ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﭘﺲ رأﻓﺖ ﺛﺎﻧﻴﻪ را ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ‬
‫ﻚ‬ ‫ﺗﻤﺴ ‪‬‬ ‫اﻧﻘﻄﺎع ‪‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ آن ﻣﻌﻴﻦ از ﺳﺎﻟﻚ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﻧﮕﺸﺘﻪ‪ ,‬ﻃﺮﻓ‪¹‬اﻟﻌﻴﻨﻲ‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪Ø‬‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ رﻫﻨﻤﺎي وي ﻧﮕﺮدد‪ ,‬ﺷﻴﻄﺎن ﺑﺮ او ﻛﺎﻣ‪ Â‬ﻣﺴ ‪‬ﻠﻂ ﻣﻲﺷﻮد ) ﻣ‪Ç‬ﻦ ﻻ‬
‫ﻳﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﻴﻪ‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻋﻠﻲا ﻛﺒﺮ ﻏﻔ‪‬ﺎري‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,ê‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣ‪Ç‬ﺪ ‪‬ر ﺳﻴﻦ‬
‫ﺣﻮزة ﻋﻠﻤﻴﺔ ﻗﻢ‪ ,‬ﭼﺎپ دوم‪ ,‬ﻗﻢ ‪ 13ì3‬ش‪ ,‬ص ‪/(ê02‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :103‬و ﻫﻤﮕﻲ دﺳﺖ در رﻳﺴﻤﺎن ﺧﺪا زﻧﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :3ë‬ﺑﻪ ﺳﻮي او وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﺠﻮﻳﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻏﺎﻓﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :7‬رﺣﻤﺖ ﺗﻮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة اﻋﺮاف‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ëì‬آن را ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻜﺘﻮب ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪/‬‬
‫‪ /ë‬ﺳﻮرة ﻓﺘﺢ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :29‬ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ,‬ﺑﺮ ﻛﺎﻓﺮان ﺳﺨﺘﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺎ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎن‪/‬‬
‫‪13‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻇﻠﻤﺖ رﺟﻮع‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻚ از ﺣﺒﻞاﻟﻤﺘﻴﻦ رو ﻧﺪﻫﺪ و ﺑﺎز ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ و‬

‫‪1‬‬
‫‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫‪ÇÔ‬ﻢ ‪Ô‬ﻧ ‪‬ﻜ ‪Ô‬ﺴ‪Ç‬ﻮا ‪‬ﻋ ×‬ ‫ﻠﻲ ا‪Ö ‬ﻋﻘ ‪×‬ﺎﺑﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ‪ ,‬و ﻣﺎ ‪‬ﺻ‪ Ç‬ﺪ ‪‬ق‪ :‬ﺛ ﱠ‬ ‫ﻣﺼﺪاق ﻳ‪Ô ‬ﺮ ‪‬دوﻛ ‪ÔÖ‬ﻢ ﻋ‪× ‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻜﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ از دوﺳﺖ اﺳﺖ و‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ اﻏﻴﺎر ﺳﺒﺐ زوال ‪‬‬ ‫وﺳ ‪‬ﻬﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭼﻪ ‪‬‬ ‫‪Ô‬ر ‪ ¾Ô‬‬
‫دوﺳﺘﻲ‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻏﻔﻠﺖ از دﻳﮕﺮي و ﺑﺎ دوﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﺧﺼﻢ‪,‬‬
‫دوﺳﺖ ﺻﻮرت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪× :‬ﻣﺎ ‪‬ﺟ ‪‬ﻌ ‪‬ﻞ ‪Ô‬‬
‫اﷲ ‪‬ﻟ ‪‬ﺮ ‪Ô‬ﺟ ‪‬ﻞ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻗﻠ ‪Ö‬ﺒ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻦ‬
‫ﻘﻴﻦ ‪‬ﺑﺎ‪ Ñ‬ﱠن ﻟ‪Ô ‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻋﺬاﺑ‪â H‬‬
‫‪3‬‬
‫أﻟﻴﻤ‪ ///H‬أﻳ‪‬ﺒ‪Ö‬ﺘ‪‬ﻐ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﺪ ‪Ô‬ﻫ ‪Ô‬ﻢ‬ ‫ﻓﻲ ﺟ‪‬ﻮ ‪‬ﻓﻪ‪ /‬و ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﺑ‪ ‬ﺸ ‪‬ﺮ ‪Ô‬‬
‫اﻟﻤﻨﺎ ‪‬ﻓ ‪‬‬ ‫‪â‬‬
‫اﻟ‪Ö‬ﻌﺰ ¸ ﻓﺎن اﻟ‪Ö‬ﻌﺰ ¸ ﻟﻠ‪×‬ﻪ ﺟﻤﻴﻌ‪4/H‬‬
‫‪ ‬ﱠ ‪  ‬ء ﱠ ‪ ‬ﱠ ‪â    ‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺮ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ :‬اول ذاﺗﻲ; ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪‬‬ ‫ﻫﺸﺘﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬‬
‫اوﻻد و ﭘﺪر ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ زﺟﺮي‪ ,‬روي از وي ﻧﮕﺮداﻧﺪ و ا ﮔﺮ ﮔﻠﻪﻣﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺤﺒﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻ‪Ç‬ﻔﺎت‬ ‫دوﻳﻢ ﺻﻔﺎﺗﻲ; ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪‬‬ ‫زود ﻧﺎدم و ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﻮد‪ /‬‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ اﻧﻮﺷﻴﺮوان ﻛﻪ از زﺑ‪Ç‬ﺎنﻫﺎ و‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺴﻨﺔ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ,‬ﭼﻮن‬
‫دلﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﻧﺮود و ﺣﺎﺗﻢ و رﺳﺘﻢ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺳﺨﺎوت و ﺷﺠﺎﻋﺖ آﻧﻬﺎ‪/‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ذاﺗﻲ‬ ‫ﺗﻔﻮق ﺑﺮ ‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ واردهاي‪ ,‬رﻓﻊ ﻣﻲﺷﻮد و ‪‬‬ ‫و اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از او ﻧﻔﻊ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ از او‬ ‫ﺳﻴﻢ ﻓﻌﻠﻲ; ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪‬‬ ‫ﻧﮕﻴﺮد‪ /‬‬
‫اﺣﺘﻲ ﺑ‪Ç‬ﻴﺸﺘﺮ از ﻏ‪Ç‬ﻴﺮ‬ ‫اوﻟﻲﺗﺮ و ر ‪‬‬ ‫ﻧﻔﻊ ×‬ ‫ﺑﻪراﺣﺘﻲ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ; وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫‪‬‬
‫ﻻﺣﻖ ﭘﻴﻮﻧﺪد‪ /‬و ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺳﺎﺑﻖ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ‪‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬از ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫اﺳﺖ ﻫﺮﻛﺲ را ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺷﺪاﻳﺪ‪ ,‬اﻟﺘﺠﺎ آوردن ﺑﻪ ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê9‬ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ آﻳﻴﻦ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﻨﺪ‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﻧﺒﻴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ìë‬آنﮔﺎه ﺑﻪ ﺣﻴﺮت ﺳﺮ ﻓﺮوداﺷﺘﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة اﺣﺰاب‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ê‬ﺧﺪا در درون ﻫﻴﭻ ﻣﺮدي دو ﻗﻠﺐ ﻧﻨﻬﺎده اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﻧﺴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺎت ‪ :138 Ç 9‬ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن را ﺑﺸﺎرت ده ﻛﻪ ﻋﺬاﺑﻲ دردآور ﺑﺮاﻳﺸﺎن آﻣ‪Ç‬ﺎده ﺷ‪Ç‬ﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ///‬آﻳﺎ ﻋ ‪‬ﺰت و ﺗﻮاﻧ‪Ç‬ﺎﻳﻲ را ﻧ‪Ç‬ﺰد آﻧ‪Ç‬ﺎن ﻣ‪Ç‬ﻲﺟﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬درﺣ‪Ç‬ﺎﻟﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪ Ç‬ﺰت ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺗ‪Ç‬ﻤﺎﻣﻲ از آن‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪14‬‬

‫ذاﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ /‬از اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻦ ﻣﺼﻄﻔﻮي و‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻧﺎﻣﺸﺮوع‬ ‫ﻣﺎﺳﻮي و ﺗﺮك ‪‬‬ ‫×‬ ‫ﻣﺤﻤﺪي ﺑﺮ ﻗﻄﻊ ﻋﻼﻳﻖ از‬ ‫ﻣﺪار ﺷﺮع ‪‬‬
‫اﻣ‪Ç‬ﻴ ‪‬ﻦ‬ ‫از ﺧﻮد و آﺑﺎ و اﺑ‪Ç‬ﻨﺎ اﺳﺖ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﻳﺎ ‪‬أﻳ ‪‬ﻬﺎ اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪×‬اﻣﻨﻮا ﻛ ‪Ô‬ﻮﻧ‪Ô‬ﻮا ﻗ ‪‬ﻮ ‪â‬‬
‫اﻻﻗ ‪Ö‬ﺮ ‪â‬ﺑﻴ ‪‬ﻦ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻳ‪‬ﻜ ‪ÔÖ‬ﻦ ‪‬ﻏ ‪‬ﻨ ‪‬ﻴ‪ H‬ا‪Ö ‬و ﻓ ‪â‬ﻘﻴﺮ‪G‬‬
‫ﻠﻲ ا‪‬ﻧ‪Ö‬ﻔ ‪Ô‬ﺴﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ا‪ ‬و اﻟ ×‪Ö‬ﻮا ‪‬ﻟ ‪‬ﺪﻳ‪ Ö‬ﻦ ‪‬و ‪ Ö‬‬ ‫‪‬ﺑﺎﻟ‪ Ö‬ﻘ ‪Ö‬ﺴ ‪‬ﻂ ‪Ô‬ﺷ ‪‬ﻬ ×‬
‫ﺪا¾ ﻟ‪‬ﻠ‪ ‬ﻪ ‪‬و ﻟ ‪Ö‬ﻮ ﻋ‪× ‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻮي ا‪Ö ‬ن ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﺪﻟ‪Ô‬ﻮا‪ /‬و ﻗﺎل اﷲ اﻳﻀﺎ‪× :‬ﻳﺎ ا‪ ‬ﻳ ‪‬ﻬﺎ اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬اﻣﻨﻮا ﻻ‬ ‫ﻼ ﺗ‪ ‬ﱠﺘ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻌﻮااﻟ‪ Ö‬ﻬ ×‬ ‫‪‬ﺎﷲ ا‪Ö ‬و ×‬
‫ﻟﻲ ‪‬ﺑ ‪‬ﻬ ×ﻤﺎ ﻓ‪× ‬‬ ‫ﻓ ‪Ô‬‬
‫ﺧ‪Ç‬ﺎﺻﻪ آن‬ ‫ﺗﺘﺨﺬ‪Ô‬وا ×اﺑﺎ‪Ä‬ﻜ‪Ô‬ﻢ و اﺧ‪Ö‬ﻮاﻧﻜ‪Ô‬ﻢ ‪‬أوﻟﻴﺎ¾ ان اﺳﺘﺤﺒﻮا اﻟ‪Ö‬ﻜ‪Ô‬ﻔ‪Ö‬ﺮ ﻋﻠ‪‬ﻲ اﻻ ﻳ‪Ç‬ﻤﺎن‪2/‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ â Ö  ‬‬ ‫‪  â Ö‬ء‪  Ö ‬‬ ‫‪   Ö ‬‬ ‫‪‬ﱠ ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ذاﺗﻲ‬‫ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻪ اﻣﺮ و ارﺷﺎد ﺑﻪ ﻗﻄﻊ اﻳﻦ ﻋﻼﻳﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ا ﮔﺮ ‪‬‬
‫ﺣ‪Ç‬ﻖ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ذاﺗﻲ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺎ ‪ ‬‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬اﻃﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ /‬ﻟﺬا ‪‬‬
‫ﺷﺪﺗﻲ‬ ‫اﻃﺎﻋﺖ و اﻃﺎﻋﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻖ را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ ,‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ]ﺑﻪ[ ﺳﺒﺐ ‪‬‬
‫ﺗﻤﺴﻚ از آن‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﺻﻔﺘﻲ و ﻣﻌﻴﻨﻲ‪ ,‬زوال ﭘﺬﻳﺮد و دﺳﺖ ‪‬‬ ‫ﭼﻮن ‪‬‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه‪ ,‬ﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲ‪ ,‬ﻣﻄﺮود درﮔﺎه ﺣﻀﺮت اﻟﻪ ﺷ‪Ç‬ﻮد‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪:‬‬
‫و اﻟﱠﺬﻳﻦ ×اﻣﻨﻮا ا‪‬ﺷﺪ ﺣﺒ‪ H‬ﻟﻠ‪×‬ﻪ‪3/‬‬
‫‪  Ô   Ô  â ‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ‪ ,‬ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ و ﻋﺪم ﻏﻔﻠﺖ از ﻣﺤﺒﻮب اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻬﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬‬
‫ﻛﻪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪ ‬ﺣ ﱠﺐ ‪‬ﺷﻴ‪ HÃ‬ا‪ ‬ﻛ‪ Ö‬ﺜ ‪‬ﺮ ‪‬ذ ‪‬ﻛﺮه‪ 4/‬زﻳﺮا ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ ﻋﻘﻞ‪ ,‬ارﺟﺢ از ﻣ‪Ç‬ﺤﺒﻮب‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﺮﺟﻮح ﺑﺮ راﺟﺢ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ /‬ﭘﺲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻧﺴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :13ë‬اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺮﭘﺎدارﻧﺪﮔﺎن ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺪا ﺷﻬﺎدت دﻫﻴﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﻪ زﻳﺎن ﺧﻮد ﻳﺎ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻳﺎ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﺷﻤﺎ ‪ ÇÇ‬ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﮕﺮ و‬
‫ﭼﻪ دروﻳﺶ ‪ ÇÇ‬ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬زﻳﺮا ﺧﺪا ﺑﻪ آن دو ﺳﺰ اوارﺗﺮ اﺳﺖ‪ /‬ﭘﺲ‪ ,‬از ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﭘ‪Ç‬ﻴﺮوي‬
‫ﻣﻜﻨﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺗﻮﺑﻪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :23‬اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻳﺪ ا ﮔﺮ ﭘﺪران و ﺑﺮادراﻧﺘﺎن دوﺳﺖ دارﻧ‪Ç‬ﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻛﻔﺮ را ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻤﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ‪ ,‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ دوﺳﺘﻲ ﻣﮕﻴﺮﻳﺪ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ìë‬وﻟﻲ آﻧﺎن ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ ﺧﺪا را ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻧﺪ‪/‬‬
‫اﻟﻌ‪Ç‬ﻤ ﺎل‪ ,‬اﻟﻤ‪Ç‬ﺘﻘﻲ اﻟﻬ‪Ç‬ﻨﺪي‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ /ê‬ﻫﺮﻛﺲ دوﺳﺖدار ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﺴﻴﺎر ﻳ‪Ç‬ﺎد آن ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ‪@ )/‬ﻛ‪Ç‬ﻨﺰ‬
‫اﻟﺮﺳﺎﻟﻪ‪ ,‬ﺑﻴﺮوت ‪1ê09‬ق‪,‬‬ ‫ﻣ‪Æ‬ﺳﺴ‪ ¹‬‬ ‫ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻜﺮي ﺣﻴﺎﻧﻲ و ﺻﻔﻮ¸ اﻟﺴﻘﺎ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪‬اول‪ ,‬‬
‫ص ‪/(ê2ë‬‬
‫‪15‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﺤﺒﺖ را ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻏﻴﺮﻣﺤﺒﻮب ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ /‬ﺑﻴﺖ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ﮔﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﻣ‪Ç‬ﺎ در ﻧﮕ‪Ç‬ﺮد‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﺮ ﺟ‪ÇÇ‬ﻤﻠﺔ ﻛ‪ÇÇ‬ﺎ‪Ä‬ﻨﺎت آﺗﺶ ﺑ‪Ç‬ﺎرﻳﻢ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺮ دو ﻗﺴﻢ اﺳﺖ‪ :‬اول آﻧﻜﻪ ﺻﻮرت‬ ‫و آن ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ دارد‪ ,‬از ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﻮ و ﻣ‪Ç‬ﻨﺴﻲ‬ ‫ﭘﺪر و ﻣﺎدر را ﻛﻪ دﻳﺪه و ﺑﻪ او ‪‬‬
‫دوﻳﻢ آﻧﻜﻪ ﺻﻔﺘﻲ از ﺻﻔﺎت ﺣﺴﻨﺔ ﻛﺴﻲ را ﺷﻨﻴﺪه و ﺧﻮد او‬ ‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ /‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ او ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ ,‬ﭘ‪Ç‬ﻴﻮﺳﺘﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺻ‪Ç‬ﻔﺖ را ﻓ‪Ç‬ﺮاﻣ‪Ç‬ﻮش‬ ‫را ﻧﺪﻳﺪه و ‪‬‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ /‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺴﻤﻮع او ﮔﺮدد ﻛﻪ در اﻗﺼﺎي ﺑﻼد‪ ,‬ﻋ‪Ç‬ﺎﻟ‪‬ﻢ‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻠﻮم ﺳ‪Ç‬ﺮآﻣ‪Ç‬ﺪ ﻫ‪Ç‬ﻤﺔ آﻓ‪Ç‬ﺎق ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﺘﺒ ‪‬ﺤﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟ‪Ç‬ﻤﻴﻊ‬
‫درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﻗﺘﻲ از اوﻗﺎت از ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ آن‬
‫ﺳﻴﻢ آﻧﻜﻪ ﻧﻔﻊ ﻛﻠ‪‬ﻲ از ﻛﺴﻲ ﺑﻪ او رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫ﺷﺨﺺ ﻏﻔﻠﺖ ﻧﺪارد‪ /‬‬
‫ﺧﻮد او را ﻧﺪﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎز ﺗﻤ ‪‬ﻨﺎي ﻣﺜﻞ آن ﻧﻔﻊ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻣﻄﻠﻘ‪ H‬از‬
‫ﺿﻤﻴﺮ ﺧﻴﺎل‪ ,‬آن ﻧﻔﻊ ﺑﻴﺮون ﻧﺮود‪/‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﻴﺎل آن ﺷﺨﺺ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ و از‬
‫ﭘﺲ ﻳﻚ وﺟﻪ ﻣﻌﻨﻲ اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ ﻣﺮآت اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ‪ 1‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣ‪ÆÇ‬ﻣﻦ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ‪ ,‬او را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ,‬ﻫﻤﻴﺸﻪ آﻳﻴﻨﺔ ﺧﺎﻃﺮش‬ ‫ﺑﻪﺳﺒﺐ ‪‬‬
‫ﻋﻜﺲﭘﺬﻳﺮ ﺻﻮرت ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﺧ‪Ç‬ﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ ﺑ‪Ç‬ﻮد‪ /‬ﻗ‪Ç‬ﺎل اﷲ ﺗ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ﻛ‪ÇÔ‬ﻮﻧ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﻣ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﻊ‬
‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺎدﻗﻴﻦ‪2/‬‬
‫‪ â  × ‬‬
‫دﻫﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬ا ﻛﺜﺮ ﻛﻤﺎﻻت اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ,‬ا ﻛﺘﺴﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﻗ‪Ç‬ﻠﻴﻠﻲ از‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻴﺎت‪ ,‬و ﺑﻪ ﻋﻜﺲ اﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻛﻪا ﻛﺜﺮ ﻛﻤﺎﻻﺗﺶ‬ ‫ادرا ك ‪‬‬

‫ﻣ‪Ç‬ﻼﻫﺎدي ﺳ‪Ç‬ﺒﺰواري‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﻠﺪ ‪,1‬‬

‫‪ /1‬ﻣ‪ÆÇ‬ﻣﻦ آﻳ‪Ç‬ﻨﺔ ﻣ‪ÆÇ‬ﻣﻦ اﺳﺖ‪ )/‬ﺷ‪Ç‬ﺮح اﺳ‪Ç‬ﻤﺎ¾ اﻟﺤﺴ‪Ç‬ﻨﻲ‪ ,‬ﺣ‪Ç‬ﺎج ‪‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ‪ ,‬ص ‪/( 89‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺗﻮﺑﻪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :119‬و ﺑﺎ راﺳﺘﮕﻮﻳﺎن ﺑﺎﺷﻴﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪16‬‬

‫ﻛﺘﺴﺎب ﻣﺤﺘﺎج اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻗﻠﻴﻠﻲ ﻛﺴﺒﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و اﻧﺴﺎن در ا‬
‫ﺗﻌﻠ‪‬ﻢ‪ ,‬و ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺷﻔﺎﻫﻲ از ﺗﺤﺮﻳﺮ‪ ,‬ﺑﻪواﺳﻄﺔ اﺷﺘﻤﺎل ﻛﻼم‬
‫دﻻﻟﺖ ﻇ ‪‬ﻨﻲ اﺳﺖ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﺮ ﻗﺮاﻳﻦ ﺣﺎﻟﻴﻪ‪ ,‬ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻛﻤﺎل اﺷﻜﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑ‪Ç‬ﺎ‬ ‫ﺣﺼﻮل ﻳﻘﻴﻦ از آﻧﻬﺎ ﺑﺪون ﻗﺮﻳﻨﻪ‪ ,‬در ‪‬‬
‫اﻣﻜﺎن ﻳﻘﻴﻦ‪ ,‬ﻫﻴﭻﻛﺲ ﺷﺮﻋ‪ H‬و ﻋﺮﻓ‪ H‬ﻣﻜﻠ‪‬ﻒ ﺑﻪ ﻇﻦ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺷﻮد‪ /‬و در‬
‫ﺑﻴﺪ ﻣﻌﺎﻟﻢ ﻋﻠﻮم را از ﻣﺄﺧﺬ آﻧﻬﺎ‬ ‫اﻳﻦﺻﻮرت اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﻌﻠ‪‬ﻤﻲ ﻛﻪ ﻳﺪ‪ G‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻋﺎرف ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬وﺟﻮد او ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﺔ آﻓﺘﺎب اﺳﺖ و آﺷﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻴﺎت ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﺪ و ﺣﻘﻴﻘﺖ او ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن در ا ﻛﺜﺮ‬
‫ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ اﺳﺖ‪ :‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﻓ ‪Ö‬ﺴ‪Ã‬ﻠ‪Ô‬ﻮا ا‪‬ﻫ ‪‬ﻞ‬ ‫‪‬ﺑﻴﻨﻪ و در ﻫﻤﺔ ‪‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻋﺸﺮه را ﺑﺎﻳﺪ اﺧﺬ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮد و‬ ‫اﻟ ‪‬ﺬ ﻛ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻛ‪Ö Ô‬ﻨ ‪Ô‬ﺘ ‪Ö‬ﻢ ×ﻻ ﺗ‪‬ﻌ‪Ö‬ﻠ ‪Ô‬ﻤﻮ ‪‬ن‪ 1/‬ﭘﺲ اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻠﻚ ‪‬ﻋ ‪‬ﺸ ‪‬ﺮ ¸‪ Õ‬ﻛ×ﺎ ‪‬ﻣﻠ‪ 2¹Õ ‬و ﺑﺎﷲاﻟﺘﻮﻓﻴﻖ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﺗﻔﺼﻴﻞ اﺑﺤﺎثﻋﺸﺮه و ﺟﻮاب ﻫﺮ‬ ‫ﺗ‪ ‬‬
‫‪3‬‬
‫ﺷﺎ¾ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ا‪ ‬ﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ﻳ‪Ö ‬ﺴﺘ‪ ‬ﻤ ‪Ô‬ﻌﻮ ‪‬ن اﻟ‪Ö‬ﻘ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ل‬ ‫ﻳﻚ ﻓ ‪Ö‬‬
‫‪‬ﺎﺳ ‪‬ﺘ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻊ ‪‬ﺑ ×ﻤﺎ ا‪‬ﻗ‪Ô‬ﻮل‪ ,‬ا ‪Ö‬ن ‪‬‬
‫ﻓ‪‬ﻴﺘﺒﻌﻮن ا‪‬ﺣﺴﻨﻪ‪4/‬‬
‫‪‬ﱠ‪  Ö  Ô ‬‬
‫ﺑﺤﺚ ‪‬اول از ﻛﻼم ﺑﺎﺣﺚ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده‪ :‬ﻃﺮﻳﻘﻪاي ﻛﻪ اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ‬
‫در ذ ﻛﺮاﷲ ﻣﺬﻛﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ و اﺳﻤﺶ را ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬ﭼﻮن ﻫﻴﭻ‬
‫ﺟﻮاز آن‬ ‫ﻳﻚ از ادﻟ‪‬ﻪ ارﺑﻌﻪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب و ﺳ ‪‬ﻨﺖ و اﺟﻤﺎع و ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻗﺎ‪Ä‬ﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ///‬اﻟﺦ‪/‬‬
‫ﺟﻮاب آﻧﻜﻪ‪ :‬ﺑﺪﻋﺖ در دﻳﻦ‪ ,‬اﺣﺪاث و اﺧﺘﺮاع ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ ] ﻛﻪ[‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻧﺤﻞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ ê3‬و ﺳﻮرة اﻧﺒﻴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :7‬و ا ﮔﺮ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ از اﻫﻞ ﻛﺘﺎب ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :19ì‬آن‪ ,‬ﻳﻚ دﻫﺔ ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﭘﺲ ا ﮔﺮ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ ,‬آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻢ در ﮔﻮش ﮔﻴﺮ‪/‬‬
‫ﺧﺎص ﻣﺮا[ آن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬‫‪ /ê‬ﺳﻮرة زﻣﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ ] :18‬ﺑﺸﺎرت ده ﺑﻨﺪﮔﺎن ‪‬‬
‫و از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آن ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪/‬‬
‫‪17‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫در ﺷﺮع ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ادﻟ‪‬ﺔ ارﺑﻌﻪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب و ﺳ ‪‬ﻨﺖ و اﺟﻤﺎع و دﻟﻴﻞ‬
‫ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﻨﻮط ﻧﺒﺎﺷﺪ; ﭘﺲ ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ا ﮔﺮ ﭼ‪Ç‬ﻨﻴﻦ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ ﺑ‪Ç‬ﻲﺷﺒﻬﻪ‬
‫ﺑﺪﻋﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﻟﻴﻜﻦ ﭼﻨﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺒﺎدﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻮاز آن‬
‫ﺑﺮﺳﺒﻴﻞ وﺟﻮب ﻳﺎ اﺳﺘﺤﺒﺎب‪ ,‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺮع ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﻄﺎب رﺳ‪Ç‬ﻴﺪه و از‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺒﻴﻦ ﺷﻮد‪ 1:‬اول‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫[‬ ‫ﻛﺬا‬ ‫ﺷﺮﻋﻴﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﻪ ﺳﻪ ]‬
‫‪‬‬ ‫دﻻﻳﻞ ارﺑﻌﺔ‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺎص‪/‬‬ ‫‪‬‬ ‫دوﻳﻢ‪,‬‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻣﻄﻠﻖ ذ ﻛﺮ; ‪‬‬‫‪‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ذ ﻛﺮ در ﻟﻐﺖ ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ ﻳﺎد ﻛﺮدن و از ﺧﺎﻃﺮ ﮔﺬراﻧﻴﺪن اﺳﺖ و‬
‫اذن ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻪ ذ ﻛﺮ ﺧﺪا‪ ,‬اﺟﻤﺎﻋﻲ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻞ ﺿﺮوري دﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﻪ و‬ ‫اﺣﺪي اﻧﻜﺎرش ﻧﻨﻤﻮده و ﻫﻴﭻﻛﺲ ﻣﺎﻧﻊ آن ﻧﺒﻮد‪ ,‬ﺣﺎﺟﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ‪‬‬
‫ﺑﺮﻫﺎن ﻧﺪارد و ﺑﺎﺣﺚ ﻧﻴﺰ اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻣﻨﻜﺮ آن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ,‬ﭼﻪ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ‬
‫روﻳ‪Ç‬ﻪ و‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﺧﻼﻳﻖ از ﺧﺎﻟﻖ رازق‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻼف ‪‬‬
‫اﻻﻧ ‪Ö‬ﺲ ‪‬ا ‪×‬ﻻ‬
‫‪ÇÖ‬ﺠ ﱠﻦ ‪‬و ‪ Ö‬‬ ‫ﻛﻔﺮان ﻧﻌﻤﺖ اﺳﺖ‪ /‬و ﻣﻀﻤﻮن ﺣﻘﻴﻘﺖ ‪‬و ×ﻣ‪Ç‬ﺎ ﺧ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻘ ‪Ô‬‬
‫‪Ö‬ﺖ اﻟ ‪‬‬
‫ﺧﻠﻘﺖ ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ و ﻋﺒﺎدت ﺑﻲﻳﺎد ﺧﺪا ﺑﻲﺻﻮرت;‬ ‫‪Ö‬‬ ‫‪‬ﻟ ‪‬ﻴ ‪Ö‬ﻌ ‪Ô‬ﺒ ‪Ô‬ﺪون‪ 2,‬ﻏﺎﻳﺖ‬
‫ﺑﻨﻮت ]اﺳﺖ[ ﻛﻪ ﺗﻌ ‪‬ﻘﻞ ﻫﻴﭻ‬ ‫اﺑﻮت و ‪‬‬ ‫رﺑﻮﺑﻴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪‬‬
‫ﻋﺒﻮدﻳﺖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫زﻳﺮا ﻛﻪ‬
‫ﺗﺼﻮر دﻳﮕﺮي‪ ,‬ﺣﺎﺻﻞ ﻧﮕﺮدد و ﺑﻪ ﺣﻴﺜﻲ ﻛﻪ اﻣﺮ ﻣﻜﻠ‪‬ﻒ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺪون ‪‬‬
‫ﻋﺪم ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ‪ ,‬ﻃﻠﺐ ﻣﺤﺎل ﻣﺎ ﻻﻳﻄﺎق ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺣﻖ آن اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫وﺿﻊ ﺟﻤﻴﻊ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ‪ ,‬از ﺟﻬﺖ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ اﺳﺖ; ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻓﺮﻣﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ :‬ا‪‬ﻗﻢ اﻟﺼﻠ×ﻮ¸ ﻟﺬﻛ‪Ö‬ﺮي‪3/‬‬
‫‪  ‬ﱠ ‪â ‬‬
‫ﺟﻞ ﻣﻘﺼﻮد و‬ ‫ﻋﺰ و ‪‬‬ ‫و در ﺻ ‪‬ﺤﺖ ﻋﺒﺎدت و ﻋﻤﻞ‪ ,‬ﻗﺮﺑﺖ ﺧﺪاي ‪‬‬

‫‪ /1‬اﻟﺒﺘ‪‬ﻪ ﻓﻘﻂ دو ﻣﻘﺎم آن را ﻣﻜﺘﻮب ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة ذارﻳﺎت‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ëì‬ﺟﻦ و اﻧﺲ را ﺟﺰ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﻮد ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪهام‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻃﻪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê‬ﺑﺮاي ﻳﺎد ﻛﺮدن ﻣﻦ‪ ,‬ﻧﻤﺎز را ﺑﺮﭘﺎدار‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪18‬‬

‫ﻛﺮ ﻣﻌﺒﻮد‪ ,‬ﻣﻔﻘﻮد اﺳﺖ و ﺣﻘﻴﻘﺖ او ﺑﺠﺰ ﻳﺎد ﻗﻠﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ و‬ ‫ﺑﻲآن ذ ‪‬‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل آن در ﺗﻠ ‪‬ﻔﻆ ﺑﻪ اﺳﻤﺎ¾اﷲ و ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻧﻘﻮش ﻳﺎ ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﺟﻮارح ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻘﺎم و ﻣﻘﺼﺪ و رﻛﻮع و ﺳﺠﻮد و دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي آﺳﻤﺎن ﺟﻬﺖ دﻋﺎ و ﻣﻌﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﻤﺪ و ﺛ‪Ç‬ﻨﺎ‪ ,‬ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ‪/‬‬
‫اﺻﻞ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﻴﺮ ذ ﻛﺮ‪ ,‬ﻗﻠﻴﻞ را ‪ ÇÇ‬ﻳﻌﻨﻲ اﺳﺒﺎب ذ ﻛﺮ را ‪ ÇÇ‬ﻣﺠﺎز‪G‬‬
‫ذ ﻛﺮ ﻧﺎﻣﻴﺪ و ادا ﺑﻪ ﺗﻠﻔ‪‬ﻆ‪ ,‬از ﺟﻬﺖ آ ﮔﺎﻫﻴﺪن ﻗﻠﺐ اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻣﻘﺘﻀﺎي‬
‫ﻣﺘﻨﺒﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ از اﻳﻦ راه‪/‬‬
‫ﻋﺎدت اﻏﻠﺐ ﻧﺎس‪ ,‬ﭼﻪ ﻗﻠﺐ در اﻳﺸﺎن ‪‬‬
‫ﺣﺐ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮر در ﻗ‪Ç‬ﻠﺐ رﺳ‪Ç‬ﻮخ‬ ‫ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻣ‪Ç‬ﺪاوﻣﺖ و اﻫ‪Ç‬ﺘﻤﺎم ﺑ‪Ç‬ﻪ او‪ ,‬‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و اﻧﺲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲرﺳﺪ و رﻓﻊ اﺣﺘﻴﺎج از ذ ﻛﺮ ﻟﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻣﻜﺮﻣﻪ‪ /‬ﭘﺲ ﻣﻘﺼﻮد از‬ ‫ﻣﮕﺮ در ﺗﻼوت ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﻌﻀﻲ ادﻋﻴﺔ ‪‬‬
‫ذ ﻛﺮ‪ ,‬آ ﮔﺎﻫﻲ دل اﺳﺖ و ﺷﻌﻮر ﺑﺎﻃﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺬﻛﻮر‪ /‬ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻓ‪Ç‬ﺮاﻣ‪Ç‬ﻮﺷﺖ ﻧﮕ‪Ç‬ﺮدد ﻏ‪Ç‬ﻴﺮ ﺣ‪Ç‬ﻖ‬
‫در ﺣ‪ÇÇ‬ﻘﻴﻘﺖ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺘﻲ ذا ﻛ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﺪان‬
‫ﭼﻮن ﻓﺮاﻣﻮﺷﺖ ﺷﻮد ﻣ‪Ç‬ﺎ دون آن‬
‫ذا ﻛ‪ÇÇ‬ﺮي ﮔ‪ÇÇ‬ﺮﭼ‪ÇÇ‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﺠﻨﺒﺎﻧﻲ زﺑ‪Ç‬ﺎن‬
‫ﭘﺲ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﺎد ﺧﺪا در ﻗﻠﺐ‪ ,‬ﺑﺪﻋﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ اﺟﻤﺎع‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ و ﻣﻮاﻓ‪Ç‬ﻖ ﻗ‪Ç‬ﺎﻋﺪة اﺻ‪Ç‬ﻮل‪/‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﺻﺤﺎب و اﺗ‪‬ﻔﺎق اﻫﻞ ﻋﻠﻢ‪,‬‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺒﺎب ذ ﻛﺮ و ﻳﺎد آوردن ﺧﺪا در دل ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬آن ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﻮاه ﺑﻪ ﻗﺮا‪Ä‬ﺖ ﻟﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻧﻘﺶ آن در ﻛﺎﻏﺬﻫﺎ و ﺳﻨﮓﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ دادن ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻛﺮدن در ﻋﻀﻮي از اﻋﻀﺎ و اﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﻮاه ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻗﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﻪﻋﻼوة ﭼﺸﻢ ﻇﺎﻫﺮ‪ /‬ﺑﺨﺼﻮص ﺑﻪﺟﻬﺖ‬
‫آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺧﺪا ﻏﻴﺮ اﻳﻦ وﺿﻊﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﺸﻐﻠﺖ‬
‫‪19‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﻪ او‪ ,‬از ﻣﻜﺎﺳﺐ ﻻزﻣﻪ و ﺗﻜﻠ‪‬ﻤﺎت واﺟﺒﻪ‪ ,‬ﺑﻴﻜﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔ‪Ç‬ﺮدﻳﺪ و‬
‫ﺑﺎب زﻳﺎده از اﺣﺼﺎ و ﺣﺴﺎب اﺳﺖ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ‬ ‫آﻳﺎت و اﺣﺎدﻳﺚ در اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬واذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮوا اﷲ ﻛ‪‬ﺜﻴﺮ‪ G‬ﻟ‪‬ﻌﻠﱠﻜ‪Ô‬ﻢ ﺗﻔﻠﺤﻮن‪ ,1‬واذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮ رﺑﻚ اذ×ا ﻧ‪‬ﺴﻴ ‪2‬‬
‫ﷲ‬ ‫ﺖ ‪ ,‬و ﻟ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺬﻛ ‪ÖÔ‬ﺮ ا ‪‬‬ ‫‪ â‬‬ ‫‪  Ö   Ô ÖÔ Ö  â ‬ﱠ ‪ ‬‬ ‫‪Ô ‬‬
‫‪4‬‬
‫ﻮﺑ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬و ﻳ‪‬ﺘ‪ ‬ﻔﻜ ‪Ô‬ﱠﺮو ‪‬ن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل‬ ‫‪3‬‬
‫ﻠﻲ ﺟ‪Ô‬ﻨ‪ Ô‬‬ ‫اﷲ ‪‬ﻗ ×ﻴﺎﻣ‪ H‬و ﻗ ‪Ô‬ﻌ‪Ô‬ﻮد‪ G‬و ﻋ‪× ‬‬ ‫ا‪ ‬ﻛ ‪Ö‬ﺒﺮ ‪ ,‬ا‪ ‬ﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺬ ﻛ ‪ÔÔ‬ﺮو ‪‬ن ‪‬‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺄﺛ‪Ç‬ﻮره‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺮاد از‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ در اﻣﺜﺎل آﻳﺎت ﻣﺬﻛﻮره و اﻏﻠﺐ‬ ‫‪‬‬
‫آن‪ ,‬ﺳﻮاي ﻳﺎد ﺧﺪا ﺑﻪ ﻧﻌﻮت ﺟ‪Ç‬ﻼل و ﺻ‪Ç‬ﻔﺎت ﻛ‪Ç‬ﻤﺎل‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻲ دﻳﮕ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪/‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻓ‪‬ﺎذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮوﻧﻲ ا‪‬ذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮ ﻛ‪Ô‬ﻢ و اﺷﻜ‪Ô‬ﺮواﻟﻲ و ﻻ ﺗﻜ‪Ö‬ﻔ‪Ô‬ﺮون‪5/‬‬
‫‪ Ô ×  â Ô Ö  Ö Ö â Ô‬‬
‫ﻗﻴﺎس اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺛﺒﺎت‬ ‫ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺷﺮط و ﺟﺰا اﺳﺖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫و آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﻪ‬
‫ﺧﺎﻟﻖ ذ ﻛﺮ ﻣﺨﻠﻮق را‬ ‫ﻣﻘﺪم ﺗﺎﻟﻲ را ﻻزم دارد‪ /‬و ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ا ﮔﺮ ‪Ö‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ,‬ﻣﺨﻠﻮق و ﻣﻮﺟﻮدي ﺑﺎﻗﻲ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻔﻬﻮم ﺷ‪Ç‬ﺮط‬
‫ﻓﻴﺾ ﻋﻠ‪‬ﺖ از ﻣﻌﻠﻮل‪ ,‬وﺟﻮدي را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻠﺘﺰم ﺷﺪ ﺑﺎدوام‪/‬‬ ‫ﺑﻲاﻧﻘﻄﺎع ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬اول‪ ,‬ذ ﻛﺮ ﺗﻜﻮﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻠﻮﻟﻲ از‬
‫‪6‬‬
‫دوﻳﻢ‪ ,‬ذ ﻛﺮ‬ ‫آن ﺧﺎﻟﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ /‬ﻗﺎلاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺷ ‪Ö‬ﻴﻲ ‪ ¾‬ا ‪×‬ﻻ ‪Ô‬ﻳ ‪‬ﺴ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﺢ ‪‬ﺑ ‪‬ﺤ ‪Ö‬ﻤ ‪‬ﺪه‪ /‬‬
‫ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺪم آن‪ ,‬اﺳﻼم ﻣﺘﺤ ‪‬ﻘﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﻫﺮ آﻧﻜﺲ ﻏﺎﻓﻞ از ﺣﻖ ﻳﻚ زﻣﺎن اﺳﺖ‬
‫در آن دم ﻛ‪ÇÇ‬ﺎﻓﺮ اﺳﺖ ا ‪‬ﻣ‪ÇÇ‬ﺎ ﻧ‪ÇÇ‬ﻬﺎن اﺳﺖ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻧﻔﺎل‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êë‬ﺧﺪا را ﻓﺮاوان ﻳﺎد ﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮوز ﺷﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻛﻬﻒ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :2ê‬و ﭼﻮن ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﻲ ﭘﺮوردﮔﺎرت را ﺑﻪ ﻳﺎد آر‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻋﻨﻜﺒﻮت‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êë‬و ذ ﻛﺮ ﺧﺪا ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :191‬آﻧﺎن ﻛﻪ ﺧﺪا را اﻳﺴﺘﺎده و ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ ﺧﻔﺘﻪ‪ ,‬ﻳﺎد ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫و ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /ë‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ë2‬ﭘﺲ ﻣﺮا ﻳﺎد ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را ﻳﺎد ﻛﻨﻢ‪ ,‬ﻣﺮا ﺳﭙﺎس ﮔﻮﻳﻴﺪ و ﻧﺎﺳﭙﺎﺳﻲ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻜﻨﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /ì‬ﺳﻮرة اﺳﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êê‬و ﻫﻴﭻ ﻣﻮﺟﻮدي ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ آﻧﻜﻪ او را ﺑﻪﭘﺎ ﻛﻲ ﻣﻲﺳﺘﺎﻳﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪20‬‬

‫ا ﮔ‪ÇÇÇÇ‬ﺮ آن ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﺎﻓﺮي ﭘ‪ÇÇÇÇ‬ﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑ‪ÇÇ‬ﻮدي‬

‫در اﺳ‪ÇÇÇÇ‬ﻼم ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺮ وي ﺑﺴ‪ÇÇÇÇ‬ﺘﻪ ﺑ‪ÇÇÇ‬ﻮدي‬
‫‪‬‬
‫‪Ç‬ﻮ ‪‬م‬
‫ﺿﻨ‪Ö‬ﻜ‪ H‬و ﻧ ‪Ö‬ﺤ ‪Ô‬ﺸ ‪Ô‬ﺮ ‪Ô‬ه ‪‬ﻳ ‪Ö‬‬ ‫‪Ö‬ﺮي ‪‬ﻓ ‪‬ﺎ ﱠن ﻟ‪Ô ‬ﻪ ‪‬ﻣ ‪â‬‬
‫ﻌﻴ ‪‬ﺸ ‪ ¹‬‬ ‫ض ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ذ ﻛ ‪â‬‬ ‫ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪Ö ‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪‬‬
‫ﻚ ا‪‬ﺗ‪‬ﺘ‪ Ö‬‬
‫ﻚ ×اﻳ×ﺎﺗ‪Ô‬ﻨ×ﺎ‬ ‫ﺼﻴﺮ‪ /G‬ﻗ×ﺎ ‪‬ل ‪‬ﻛ ×ﺬﻟ‪ ‬‬
‫ﺖ ﺑ‪â ‬‬ ‫ﻨﻲ ا‪Ö ‬ﻋ ×‬
‫ﻤﻲ ‪‬و ‪‬ﻗ ‪Ö‬ﺪ ﻛ‪Ô‬ﻨ‪Ô Ö‬‬ ‫ﺎﻣ ‪ ¹‬ا‪Ö ‬ﻋ ×‬
‫ﻤﻲ‪ /‬ﻗ×ﺎ ‪‬ل ‪‬ر ‪‬ب ﻟ‪ ‬ﻢ ‪‬ﺣ ‪‬ﺸ ‪Ö‬ﺮﺗ‪â ‬‬ ‫اﻟ‪ Ö‬ﻘ ×ﻴ ‪‬‬
‫ﺗﺼﻮر ذات ﺑﻲﻫﻤﺎل و ﺻﻔﺎت ﺟﻼل و‬ ‫‪1‬‬
‫ﺴﻲ‪ /‬و ‪‬‬ ‫ﻚ اﻟ‪Ö‬ﻴ‪Ö ‬ﻮ ‪‬م ﺗ‪Ô‬ﻨ‪× Ö‬‬‫ﺴﻴ ‪‬ﺘ ×ﻬﺎ ‪‬و ‪‬ﻛ ×ﺬ ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫‪‬ﻓﻨ‪â ‬‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻴﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﺰ ﺷﺄﻧﻪ ‪ ÇÇ‬ﻛﻪ ﻋﻴﻦ ذاﺗﻨﺪ ﻛ‪Ô‬ﻠﱠﻤﺎ ‪‬ﻣ ‪‬ﻴﺰﺗ‪Ô ‬ﻤﻮ ‪Ô‬ه ‪‬ﺑﺎ‪‬وﻫﺎ ‪‬ﻣﻜﻢ ‪ ‬‬
‫ﺑﺎدق‬ ‫ﺟﻤﺎل او ‪ ÇÇ‬‬
‫‪2‬‬
‫ﷲ ﺑ‪Ö ‬ﻞ ﺗ‪ ‬ﻔﻜ ‪Ô‬ﱠﺮوا ﻓﻲآ ×ﻻ ‪¾‬‬ ‫ﻣﺨﻠﻮق ﻟ‪‬ﻜ‪Ô‬ﻢ ﻣﺮدو ‪Õ‬د اﻟﻴﻜﻢ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ×ﻻ ﺗ‪ ‬ﻔﻜ ‪Ô‬ﱠﺮوا ﻓﻲ ذ ‪‬‬
‫×ات ا ‪‬‬ ‫‪Õ‬‬
‫اﷲ ﻧ‪Ç‬ﻔ‪Ö‬ﺴ‪ H‬ا ‪×‬ﻻ‬ ‫ﻒ ‪Ô‬‬ ‫ﷲ‪ 3‬ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ ذ ﻛﺮ ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺪﻟﻮل ×ﻻ ﻳ‪Ô‬ﻜ‪ Ç‬ﻠ‪Ô ‬‬ ‫ا ‪‬‬
‫‪Ô‬و ‪Ö‬ﺳ ‪‬ﻌ ×ﻬﺎ‪ 4,‬ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻜﻠ‪‬ﻔﻴﻦ را از اﻟﺘﻔﺎت و اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ آن‪ ,‬ﻳﺎد ﺧﺪا‬
‫ﺑﻪﻧﻌﻮت ﺟﻤﺎل و ﻛﻤﺎل ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪/‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎ در وﻗﺘﻲ ﻛﻪ آن‪ ,‬ﻣﺤﻞ اﻟﺘﻔﺎت و اﺷﺘﻐﺎل از آﻻ و ﻧﻌﻤﺎ و‬ ‫و ‪‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻄﺎﺑﻖ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺎت ﭼﻨﺪ از وي ﺑﻪ‬ ‫اﺳﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺑﺎدي ﻧﻈﺮ‪ ,‬‬
‫ﻋﺰ ﺷﺄﻧ‪Ç‬ﻪ‪ /‬و‬ ‫ﻣﻘﺪس و ﺻﻔﺎت او ‪ Ç‬‬ ‫روزاﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ذات ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪ ﺑ‪Ç‬ﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣ‪ÆÇÇ‬ﻳﺪ ﻣ‪Ç‬ﻄﻠﺐ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮر اﺳﺖ ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺜﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ رواﻳﺖ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮده‬ ‫‪‬‬
‫اﺑﻲاﻟﺠﻤﻬﻮراﻻﺣﺴﺎوي از ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ و ﻏﻴﺮ او از ﺣﻀﺮت‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻃﻪ‪ ,‬آﻳﺎت ‪ :12ê Ç 12ì‬و ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ از ﻳﺎد ﻣﻦ اﻋﺮاض ﻛﻨﺪ‪ ,‬زﻧﺪﮔﻲاش ﺗﻨﮓ ﺷﻮد و‬
‫در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ ﻣﺤﺸﻮرش ﺳﺎزﻳﻢ‪ /‬ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اي ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﺮا ﻣ‪Ç‬ﺮا ﻧ‪Ç‬ﺎﺑﻴﻨﺎ ﻣ‪Ç‬ﺤﺸﻮر‬
‫ﻛﺮدي و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻣﻦ ﺑﻴﻨﺎ ﺑﻮدم? ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻫﻤﭽﻨﺎنﻛﻪ ﺗﻮ آﻳﺎت ﻣﺎ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻛﺮدي‪ ,‬اﻣﺮوز‬
‫ﺧﻮد ﻓﺮاﻣﻮش ﮔﺸﺘﻪاي‪/‬‬
‫‪ /2‬ﻫﺮﭼﻪ را ﺑﺎ ﭘﻨﺪارﻫ‪Ç‬ﺎي ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻣﺸ‪Ç‬ﺨ‪ ‬ﺺ ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ]ﺧ‪Ç‬ﺎﻟﻖ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ[ ﻣ‪Ç‬ﺨﻠﻮق ﺷ‪Ç‬ﻤﺎﺳﺖ و‬
‫ﺑﻪﺳﻮي ﺷﻤﺎ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(293 . ìì‬‬
‫‪ /3‬در ذات ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي ﺧﺪا ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ) اﻟﻤﻔﺮدات ﻓﻲ ﻏﺮﻳﺐ اﻟﻘ‪Ç‬ﺮ آن‪,‬‬
‫راﻏﺐ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ ,‬دﻓﺘﺮ ﻧﺸﺮ ﻛﺘﺎب‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﺗﻬﺮان‪ 1ê0ê‬ق‪ ,‬ص ‪/(21‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :28ì‬ﺧﺪا ﻫﻴﭻ ﻛﺲ را ﺟﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻃﺎﻗﺘﺶ ﻣﻜﻠ‪‬ﻒ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪/‬‬
‫‪21‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اﻟﻜﺘﺎب اﻟ‪‬ﺬي ‪‬ﻛ ‪‬ﺘﺒ ‪Ô‬ﻪ‬

‫‪Ô‬‬ ‫ﻋﻠﻲﺧﻠﻘﻪ و ﻫﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﷲ‬
‫ﺣﺠ ‪¹‬ا ‪‬‬ ‫ﺻﺎدق ﻛﻪ‪ :‬ا ‪‬ن اﻟﺼﻮر¸‪ ‬اﻻﻧﺴﺎﻧﻴ ‪ ¹‬ا ‪Ô‬‬
‫ﻛﺒﺮ ‪‬‬
‫ﺨﺘﺼﺮ‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﻤ‬
‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ و ﻫﻲ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺻ ‪‬ﻮ ‪‬ر‬
‫ﺑﻴﺪه و ﻫﻲ اﻟﻬﻴﻜ ‪Ô‬ﻞ اﻟ‪‬ﺬي ﺑﻨﺎ ‪Ô‬ه ﺑﺤﻜﻤ ‪‬ﺘ ‪â‬ﻪ و ﻫﻲﻣﺠﻤﻮ ‪Ô‬ع ‪Ô‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﺤﺠ ‪ ¹Ô‬ﻋﻠﻲ ﻛ ‪‬ﻞ‬
‫ﻏﺎ‪Ä‬ﺐ و ﻫﻲ ‪‬‬
‫اﻟﻤﺤﻔﻮظ و ﻫﻲ اﻟﻤﺸﺎﻫ ‪Ô‬ﺪ ﻋﻠﻲ ﻛ ‪‬ﻞ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻮح‬
‫اﻟﻌﻠﻮم ﻓﻲاﻟﻠ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻣ ‪‬ﻦ‬
‫ﺧﻴﺮ و ﻫﻲ اﻟﺼﺮاط‪ Ô‬اﻟﻤ‪Ç‬ﺪو ‪Ô‬د ‪‬ﺑ‪Ç‬ﻴﻦ اﻟﺠ‪Ç‬ﻨ‪ ¹ ‬و‬
‫اﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ اﻟﻲ ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪‬ﺮﻳﻖ‬
‫ﺟﺎﻫﻞ و ﻫﻲ اﻟﻄ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﻨ‪‬ﺎر‪ 1/‬و از ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻣﺮوي اﺳﺖ ﻛﻪ‪:‬‬
‫ﻀ ‪‬ﻤ ‪Ô‬ﺮ‬ ‫‪‬ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺎ‪Ö ‬ﺣ ‪Ô‬ﺮﻓﻪ ‪‬ﺗ‪ÇÇ‬ﻈ‪ Ö‬ﻬ ‪Ô‬ﺮ ‪Ô‬‬
‫اﻟﻤ‪Ö ÇÇ‬‬ ‫اﻟﻤ‪Ç‬ﺒﻴﻦ اﻟ‪Ç‬ﺬي‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﻜ‪ÇÇ‬ﺘﺎب‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻧﺖ‬
‫و ‪‬‬
‫وﻓﻴﻚ اﻧﻄ‪‬ﻮي اﻟ‪ÇÖ‬ﻌﺎﻟ‪‬ﻢ اﻻ ﻛ‪Ç‬ﺒﺮ‪2‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪ Ö  â‬‬ ‫ﺻ‪Ç‬ﻐﻴﺮ‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﺟ‪ÇÇ‬ﺮم‬
‫‪Õ‬‬ ‫أ ‪‬ﺗ‪Ö ÇÇ‬ﺰ ‪‬ﻋ ‪Ô‬ﻢ ا‪ ‬ﻧ ‪‬‬
‫ﱠ‪ÇÇ‬ﻚ‬
‫ﻣﻘﺎم ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ‬ ‫و ﺑﻴﺎن ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺤﺘﺎج اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻛﻼم و ‪Ö‬‬
‫او را ﻧﺪارد و ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦﺑﻌﺪ اﺷﺎره ﺷﻮد و آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص‬
‫‪‬ﻮم اذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÔ‬ﺮوا ‪‬ﻧ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﻤ‪¹‬اﷲ‪ 4,‬واذ‪ Ö‬ﻛ ‪Ô‬ﺮ‬ ‫‪3‬‬
‫ﷲ ﻟ ‪‬ﻌﻠﱠﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ﺗ‪Ô‬ﻔ‪ Ö‬ﻠ ‪Ô‬ﺤﻮ ‪‬ن‪× ,‬ﻳﺎ ﻗ ‪‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‪ :‬ﻓ‪‬ﺎذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÔ‬ﺮوا ×اﻻ ‪ ¾×‬ا ‪‬‬
‫‪5‬‬
‫ﻓﻲ ا‪‬ﻧ‪Ö‬ﻔ ‪Ô‬ﺴ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ‬ ‫ﺮﻳ ‪‬ﻬﻢ ××اﻳﺎ ‪‬ﺗﻨ×ﺎ ‪‬ﻓﻲا ‪×Ð Ö‬ﻻﻓ ‪‬‬
‫×ﺎق ‪‬و ‪â‬‬ ‫ﺻﻴ‪ /Â‬و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق‪ :‬ﺳ ‪Ô‬ﻨ ‪â‬‬ ‫ﻚ ‪Ô‬ﺑﻜ ‪Ö‬ﺮ ¸‪ ‬و ا‪â ‬‬
‫‪Ö‬اﺳ ‪‬ﻢ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫‪‬ﺣ ‪×‬ﺘﻲ ‪‬ﻳ ‪‬ﺘ ‪‬ﺒ ﱠﻴ ‪‬ﻦ ﻟ‪Ô ‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ا‪‬ﻧﱠ ‪Ô‬ﻪ اﻟ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﻖ‪ 6‬ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬زود ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻜ ‪‬ﺤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﭼﺸﻢ ﺑ‪Ç‬ﺼﻴﺮت‬
‫اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻧﻮر ﺗﻮﻓﻴﻖ و ﻫﺪاﻳﺖ ﺧﻮد ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ آﻳﺎت و‬
‫ﻋﻼﻣﺎت را در ﻣﻈﺎﻫﺮ آﻓﺎق و اﻧﻔﺲ و ﺻﻔﺎت ﻣﻦ و اﻓﻌﺎل و آﺛﺎر ﻣﻦ;‬

‫ﺣﺠﺖ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺧﻠﻘﺶ و ﻫﻤﺎن ﻛﺘﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﺳﺖ‬ ‫‪ /1‬ﺻﻮرت اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ‪‬‬
‫ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻫﻤﺎن ﭘﻴﻜﺮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻤﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻪ‪ ,‬و ﻫﻤﺎن درﺑ‪Ç‬ﺮﮔﻴﺮﻧﺪة‬
‫ﺻﻮر )ﺣﻘﺎﻳﻖ( ﻫﺴﺘﻲ اﺳﺖ و ﺧﻼﺻﺔ ﻋﻠﻮم ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ /‬ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻏﺎﻳﺐ و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﻤﺔ‬
‫ﺣﺠﺖ ﺑﺮ ﻫﺮ ﺟﺎﻫﻞ و راه راﺳﺖ و درﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﻜﻲ و ﺟﺎدة ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه ﻣﻴﺎن‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ اﺳﺖ )ﺷﺒﻴﻪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ را ﻣﻲﺗﻮان در ﻛﺘﺎب ﺷﺮح اﺳﻤﺎ¾ اﻟﺤﺴ‪Ç‬ﻨﻲ‪ ,‬ج ‪12 . 1‬‬
‫ﻳﺎﻓﺖ(‪/‬‬
‫‪ /2‬رك‪ :‬ﭘﺎورﻗﻲ ﺻﻔﺤﺔ ‪/ì2‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة اﻋﺮاف‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ì9‬ﭘﺲ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻳﺎد آورﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﺳﺘﮕﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :20‬اي ﻗﻮم ﻣﻦ‪ ,‬ﻧﻌﻤﺘﻲ را ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ارزاﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﺎد ﻛﻨﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /ë‬ﺳﻮرة اﻧﺴﺎن‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :2ë‬و ﺑﺎﻣﺪادان و ﺷﺎﻣﮕﺎﻫﺎن ﻧﺎم ﭘﺮوردﮔﺎرت را ذ ﻛﺮ ﻛﻦ‪/‬‬
‫ﻓﺼﻠﺖ‪ ,‬آﻳﺔ‪/ ë3‬‬‫‪ /ì‬ﺳﻮرة ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪22‬‬

‫ﻚ ا‪‬ﻧﱠ ‪Ô‬ﻪ ‪‬ﻋﻠ×ﻲ ﻛ‪  ÇÔ‬ﻞ ‪‬ﺷ ‪Ö‬‬

‫‪Ç‬ﻴﻲ ‪¾‬‬ ‫ﭘﺲ ﻣ‪Æ‬ﻛ‪‬ﺪ ﻓﺮﻣﻮده او را ﺑﻪ ﻗﻮﻟﺶ‪ :‬ا‪ ‬و ﻟ ‪Ö‬ﻢ ﻳ‪‬ﻜ ‪‬‬
‫‪Ö‬ﻒ ‪‬ﺑ ‪‬ﺮ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﺷﻬﻴﺪ‪1/‬‬
‫‪â ‬‬
‫واﻟﺴﻼم ‪ Ç‬ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده‬ ‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺼﻠﻮ¸ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﻴﺪ اوﺻﻴﺎ ‪Ç‬‬
‫و ﻣﺄﺛﻮر اﺳﺖ از ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻼﻣﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎي او اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻫﺴﺖ او را‬
‫آﻳﺘﻲ از ﻣﻦ‪ /‬ﭘﺲ ﻣﻘﺼﻮد از آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﻪ‪ ,‬ﻣﺸﺎﻫﺪة ﻧﻮر وﻻﻳﺖ اﺳﺖ در‬
‫ﺟﻤﻴﻊ آﻓﺎق و اﻧﻔﺲ; ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻨﺪب ﻛﻪ ﺳ‪Ç‬ﺎﺑﻘ‪ H‬ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮر ﺷ‪Ç‬ﺪ‪,‬‬
‫ﻛﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻲ‬ ‫دﻻﻟﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ دارد‪ /‬ﭘﺲ ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻨﻜﻪ ذ ‪Ö‬‬
‫ﺗﺒﻴﻦ او ﻛﺮد ﺑ‪Ç‬ﺪون اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ‬ ‫دل ‪‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و ﺗﻌ ‪‬ﻘ ‪‬ﻞ ‪Ö‬‬
‫ﺑﺪﻧﻴﻪ ﻧﻴﺰ‬ ‫اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻮارح ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻮارح ‪‬‬
‫ﺑﻪ او ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ,‬از ﻗﺒﻴﻞ ذ ﻛﺮ ﺑﻪ ﻟﺴﺎن و ﺗﻼوت ﻗﺮآن و اوراد و‬
‫ﺻﻠﻮات و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻦﺟﻤﻠﺔ اذ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﻓﺎ ‪‬ﻣﺎ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻘﺎم‪ ,‬ﻣﺮاد ﻳﺎ ذ ﻛﺮ اﺳﻤﺎي ﺟﻤﺎل و ﻳﺎ ﺟﻼل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق‪ :‬ا‪Ô‬ذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÔ‬ﺮوا‬
‫ﻠﻲ ﻛ ‪ ‬ﻞ ﺣﺎل‪ 2‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻋﻤﺎل اﺳﺖ‪ ,‬ﺧﻮاه ﺟﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮاه ﺧﻔﻲ‪/‬‬‫اﷲ ﻋ‪× ‬‬
‫‪‬‬
‫و ذ ﻛﺮ ﻣﺮاﺗﺐ دارد‪ :‬ﻳﻜﻲ ذ ﻛﺮ ﻟﺴﺎﻧﻲ ﻓﻘﻂ اﺳﺖ و او ﭘﺴﺖﺗﺮﻳﻦ‬
‫دوﻳﻤﻲ ذ ﻛﺮ ﻗﻠﺒﻲ و از ﺑﺮاي او ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ اﺳﺖ و ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ‬ ‫ﻣﺮاﺗﺐ اﺳﺖ; ‪‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬ ‫ﺗﻮﺟ ‪‬ﻪ ﻗﻠﺐ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺳﻤﻲ از اﺳﻤﺎي اﻟﻬﻲ ﺑﺪون ‪‬‬ ‫ﻣﺠﺮ ‪Ö‬د ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻛﺮ اﺳﻤﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﻬﻢ‬ ‫دوﻳﻤﻲ‪ ,‬ذ ‪‬‬‫او و ﮔﻮﻳﺎ او ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ذ ﻛﺮ زﺑﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ /‬‬
‫ﻣﺴﻤﺎي او‪ /‬اﻳﻦ ﻗﺴﻢ ﻫﻢ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻟﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎي او و ‪‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﻗﻠﺐ اﺳﺖ‪ ,‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻓﺼﻠﺖ‪ ,‬آﻳﺔ‪ : ë3‬آﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮ ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬ ‫‪ /1‬ﺳﻮرة ‪‬‬
‫اﻟﻌﻤ ﺎل‪ ,‬ج ‪/(2êì . 2‬‬
‫‪‬‬ ‫@ﻛﻨﺰ‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ)‬ ‫ﻳﺎد‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫‪ /2‬در ﻫﺮ‬
‫‪23‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ذ ﻛﺮ ﺧﻮاﻧﺪي‪ ,‬رو ﺗﻮ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮرت ﺑ‪Ç‬ﺠﻮ‬

‫ﻣ‪ÇÇ‬ﺎه ﺑ‪ÇÇ‬ﺎﻻ ﺟ‪ÇÇ‬ﻮ ﻧ‪ÇÇ‬ﻪ اﻧ‪ÇÇ‬ﺪر آب ﺟ‪Ç‬ﻮ‪1‬‬
‫‪‬‬
‫اﻋﻠﻲ ﻣﺮﺗﺒﺔ ذ ﻛﺮ‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﺷﻮد در ﻣﺸﺎﻫﺪة اﻧﻮار‬ ‫ﭘﺲ ×‬
‫ﻛﻪ در ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‪ ,‬ﻧﻮر اﻟﻬﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ و وﺻﻮل ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﻮﻗﻮف‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺗﺎم ﺑﻪ او و در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم‪ ,‬ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﺎﺳﻮي و ‪‬‬
‫×‬ ‫اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﻘﻄﺎع ﺗﻤﺎم از‬
‫ﺑﺎﻟﻌ ‪‬ﺮض ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﭼﻮن ﻣﻼﺣﻈﺔ آﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد از‬ ‫ﺳﺎﻟﻚ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ‪ ,‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺔ آﻳﻨﻪ‪ ,‬ﺧﻮد اﺳﺖ ﻧﻪ آﻳﻨﻪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ]آﻳﻨﻪ[ ﺑﺎﻟﻌﺮض دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺗﺒﺔ ﺳﺎﺑﻘﻪ‪ ,‬ﺗﻔﺎوت از زﻣﻴﻦ ﺗﺎ آﺳﻤﺎن اﺳﺖ‪ /‬و‬
‫ﻋﺪم‬
‫ﻣﺠﺮد ذ ﻛﺮ ﻟﺴﺎﻧﻲ از ﺟﻬﺖ ‪‬‬ ‫ادﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﺔ ذ ﻛﺮ ﻗﻠﺒﻲ‪ ,‬اﺷﺮف اﺳﺖ از ‪‬‬ ‫×‬
‫ﺗﻄﺮق رﻳﺎ‪/‬‬‫‪‬‬
‫و ﻣﺮﺗﺒﺔ ﺛﺎﻟﺜﻪ از ذ ﻛﺮ‪ ,‬ذ ﻛﺮ اﻋﻀﺎ و ﺟﻮارح اﺳﺖ; ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ آﻧﻜﻪ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺘﻮﺟﻪ ﺳ‪Ç‬ﺎزد او را ﺑ‪Ç‬ﻪ واﺟ‪Ç‬ﺒﺎت و‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑ‪ÇÇ‬ﺎزدارد اﻋ‪Ç‬ﻀﺎ را از ﻣ‪Ç‬ﻌﺎﺻﻲ و‬
‫اﻋﻠﻲﻣﺮﺗﺒﺔ ذ ﻛﺮ ﻗﻠﺒﻲ اﺳﺖ;‬ ‫ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت و اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻓﻲاﻟﺤﻘﻴﻘ‪ ¹‬از ﻟﻮازم ×‬ ‫‪‬‬
‫ﭼﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻋﺎرف ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻮر ﺑﺼﻴﺮت اﻧﻮار ﺟﻤﺎل اﻟﻬﻲ را‪,‬‬
‫اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺑﺎز ﻣﻲدارد ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را از ﻣﺤﻈﻮرات ﺑﻠﻜﻪ از ا ﻛﺜﺮ ﻣﺒﺎﺣﺎت ﻧﻴﺰ‬
‫ﺣﻴﺜﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻟﺘ‪Ç‬ﺬاذي از‬ ‫از ﺟﻬﺖ ﻣﻠ ‪‬ﺘﺬ ﺷﺪن او از اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺑﺮاي او اﻋﻈﻢ از اﻳﻨﻬﺎ‪/‬‬
‫ا ﮔﺮﭼﻪ در ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺟﻠﻴﻠﻪ ﻧﻌﻤﺖاﻟﻠ‪‬ﻬﻲ ﻛﺴﻲ را ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ ذ ﻛﺮ ﺟﻠﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻓﺎ ‪‬ﻣﺎ ﻣﻨﻊ ﻧﻴﺰ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ; ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دو ﺳﻪ ﺣﺪﻳﺚ در ﺑﺎب ذ ﻛﺮ‬
‫ﺟﻠﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬اول ﺣﺪﻳﺚ ﻛﻠﻴﻨﻲ; در ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ از ﺣﻀﺮت‬
‫ﻏ‪Ç‬ﻴﺮ‬
‫ﺎر ﻓﻴﻘﻮﻣﻮ ‪‬ن ﻋﻠﻲ ‪‬‬
‫اﺑﺮار و ﻓ ‪Ô‬ﺠ ‪Õ‬‬
‫ﻳﺠﺘﻤﻊ ﻓﻴﻪ ‪Õ‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺻﺎدق ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬

‫‪ /1‬ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬دﻓﺘﺮ ‪‬اول‪ ,‬ص ‪)ì8‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪24‬‬

‫اﻟﻘﻴﺎﻣ‪ 1/¹‬و ﺣﺪﻳﺚ دﻳﮕﺮ را اﺑﻦ ﻓﻬﺪ ﺣﻠ‪‬ﻲ در‬

‫‪‬‬ ‫ﻳﻮم‬
‫ﻛﺮاﷲ ﻛﺎن ﺣﺴﺮ ‪ ¸‬ﻋﻠﻴﻬﻢ ‪‬‬
‫ذ ‪‬‬
‫اﻟﺪاﻋﻲ از ﺣﻀﺮت رﺳﻮل رواﻳﺖ ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ا ‪‬ن اﻟﻤﻼ‪Ä‬ﻜ ‪¹‬‬ ‫‪Ô‬ﻋﺪ¸ ‪‬‬
‫‪Å‬وﺳﻬﻢ و ﻳﺒﻜﻮ ‪‬ن ﻋﻠﻲ ‪Ô‬ﺑﻜﺎ ‪Ä‬ﻬﻢ وﻳ‪‬ﻨ‪ Ö‬ﺼﺘﻮ ‪‬ن و‬
‫ﻋﻠﻲر ‪‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô‬ﻮﻣﻮ ‪‬ن‬ ‫ﻤﺮو ‪‬ن ﻋﻠﻲ ‪‬ﺣﻠ ‪‬ﻖ اﻟ ‪‬ﺬ ‪‬‬
‫ﻛﺮ ﻓﻴ‪‬ﻘ ‪Ô‬‬ ‫‪‬ﻳ ‪‬‬
‫اﷲ ﻳﺎ ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﺘﻲ ا‪ ‬‬
‫ﻳﻦ ﻛ‪Ç‬ﻨﺘﻢ ‪ ÇÇ‬و ﻫ‪Ç‬ﻮ اﻋ‪Ç‬ﻠﻢ ‪ÇÇ‬‬ ‫ﻳ‪Ö ‬ﺴﺘ‪ ‬ﻤﻌﻮ ‪‬ن دﻋﺎ‪Ä‬ﻬﻢ ﻓﺎذا ‪‬ﺻﻌﺪوا ﻳﻘﻮ ‪Ô‬ل ‪Ô‬‬
‫‪‬ﻚ و ‪Ô‬ﻳ ‪‬ﻤ ‪‬ﺠﺪوﻧ‪‬ﻚ و ‪Ô‬ﻳ‪ Ç‬ﻘ ‪ ‬ﺪﺳﻮﻧ‪‬ﻚ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ اﻟ ‪‬ﺬ ‪‬‬
‫ﻛﺮ‪ ,‬ﻗﻮﻣ‪Ô H‬ﻳ ‪‬ﺴ ‪‬ﺒ‪‬ﺤﻮﻧ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫رﺑﻨ‪ ‬ﺎ‪ ///‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬
‫ﻓﻴﻘﻮﻟﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫‪Ö‬ﺼ ‪Ô‬ﺪ وﻫﺎ‪ ///‬و ا‪Ö ‬ﺷ ‪‬ﻬﺪﻛ ‪ÔÖ‬ﻢ اﻧ‪‬ﻲ ‪‬ﻗ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ﻏﻔ ‪Ö‬ﺮ ‪Ô‬‬
‫ت‬ ‫اﷲ ﺳﺒﺤﺎﻧ‪Ô ‬ﻪ ﻳﺎ ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﺘﻲ اﻗ ‪Ô‬‬
‫ﻧﺎر كﻓﻴﻘﻮ ‪Ô‬ل ‪Ô‬‬
‫ﻳﺨﺎﻓﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫اﷲ ﻋ ‪‬ﺰ و ﺟ ‪‬ﻞ ﻗ‪Ç‬ﺪ‬
‫ﻣﻤﺎ ﻳﺨﺎﻓﻮ ‪‬ن ﻓﻴﻘﻮﻟﻮ ‪‬ن ‪‬ا ‪‬ن ﻓﻼﻧ‪ ,H‬و ‪‬اﻧ‪‬ﻪ ﻟ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻳﺬﻛ‪‬ﺮ ﻓﻴﻘﻮ ‪Ô‬ل ‪Ô‬‬
‫ﻟﻬﻢ و آﻣﻨ‪Ô Ô‬ﻬﻢ ‪‬‬
‫‪‬ﻏﻔ‪‬ﺮت ﻟﻬﻢ ﺑﻤﺠﺎﻟﺴﺘﻬﻢ‪2/‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô Ö‬‬
‫و در ﺣﺪﻳﺚ دﻳﮕﺮ‪ ,‬اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﻳﻪ در ﻛﺘﺎب ]ﻣﻦ ﻻﻳﺤﻀﺮه[ اﻟﻔﻘﻴﻪ از‬
‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل رواﻳﺖ ﻛﺮده ﻛﻪ آن ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ‪× :‬ﺑ‪Ç‬ﺎ ‪‬د ‪Ô‬روا اﻟﻲ‬
‫رﻳﺎض اﻟﺠﻨ‪ ?¹‬ﻗﺎل ‪‬ﺣﻠ ‪Ô‬ﻖ اﻟ ‪‬ﺬ ﻛﺮ‪ 3/‬و ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ‪,‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫رﻳﺎض اﻟﺠ ‪‬ﻨ‪ /¹‬ﻗﺎل ﻣﺎ‬
‫‪‬‬
‫وﺟﻪ ﻣﻨﻊ ﻧﻴﺴﺖ و ‪‬د ‪Ö‬ور ﻧﺸﺴ‪Ç‬ﺘﻦ از ﺟ‪Ç‬ﻬﺖ اﺧ‪Ç‬ﺬ اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ و اﺳ‪Ç‬ﺘﻤﺎع‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪ /1‬ﻫﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻛﻪ در آن ﻧﻴﻜﺎن و ﺑﺪان ﮔﺮد آﻳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ذ ﻛﺮ ﺧﺪا ﺑ‪Ç‬ﭙﺮدازﻧ‪Ç‬ﺪ‪ ,‬روز ﻗ‪Ç‬ﻴﺎﻣﺖ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن ﻣﺎﻳﺔ ﺣﺴﺮت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد) @ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ﻛﻠﻴﻨﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲا ﻛ‪Ç‬ﺒﺮ ﻏ‪Ç‬ﻔ‪‬ﺎري‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﻠﺪ ‪,2‬‬
‫اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ‪ ,‬ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ 13ìë‬ش‪ ,‬ص ‪/(ê9ì‬‬ ‫‪‬‬ ‫داراﻟﻜﺘﺐ‬
‫‪ /2‬ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﺑﺮ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ذ ﻛﺮ ﻣﻲﮔﺬرﻧﺪ و ﺑﺎﻻي ﺳﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻲاﻳﺴﺘﻨﺪ‪ ,‬ﺑﺎ ﮔﺮﻳﺔ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺮﻳﻨﺪ و‬
‫ﺑﻪ دﻋﺎي آﻧﺎن ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﭼﻮن ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬اي ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن‬
‫ﻣﻦ ﻛﺠﺎ ﺑﻮدﻳﺪ? و ﺧﻮد ﺧﺪا ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲداﻧﺪ‪ /‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ///‬ﻣ‪Ç‬ﺎ از ﻣ‪Ç‬ﺠﺎﻟﺲ ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻣﻲآﻳﻴﻢ‪ ,‬ﮔﺮوﻫﻲ ﺗﻮ را ﺗﺴﺒﻴﺢ و ﺗﻤﺠﻴﺪ و ﺗﻘﺪﻳﺲ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و از دوزخ ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ آن ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺑﺮوﻳﺪ‪ ///‬و ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﮔﻮاه ﻣﻲﮔﻴﺮم ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را آﻣﺮزﻳﺪم‬
‫و از آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ اﻣﺎن دادم‪ /‬ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻓﻼن ﻛﺲ )ﻫﻢ ﺑﻮد و( ذ ﻛﺮ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﮔﻔﺖ‪/‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖﺷﺎن ﻫﻤﻪ را آﻣﺮزﻳﺪم ) ﻋﺪ¸ ‪‬‬
‫اﻟﺪ اﻋﻲ‪ ,‬اﺣ‪Ç‬ﻤﺪ ﺑ‪Ç‬ﻦ ﻓ‪Ç‬ﻬﺪ‬
‫ﻣﻮﺣﺪي ﻗﻤﻲ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻜﺘﺐ وﺟﺪاﻧﻲ‪ ,‬ﻗﻢ‪ ,‬ص ‪/(2ê1‬‬ ‫ﺣ ‪‬ﻠﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺣﻤﺪ ‪‬‬
‫‪ /3‬ﺑﺸﺘﺎﺑﻴﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺎغﻫﺎي ﺑﻬﺸﺖ‪ /‬راوي ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺑﺎغﻫﺎي ﺑ‪Ç‬ﻬﺸﺖ ﻛ‪Ç‬ﺪام اﺳﺖ? ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ذ ﻛﺮ ) ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻻﺧﺒﺎر‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق‪ ,‬ﻋﻠﻲا ﻛﺒﺮ ﻏﻔ‪‬ﺎري‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات اﺳ‪Ç‬ﻼﻣﻲ‪,‬‬
‫ﺗﻬﺮان ‪ 13ì1‬ش‪ ,‬ص ‪/(321‬‬
‫‪25‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻧ‪Ç‬ﻴﺖ‬ ‫ﺪاﻟﺸﻬﺪا و اﻳﻦ اﻣﻮر ﺑﺮ ‪‬‬ ‫ﺳﻴ ‪‬‬ ‫ﻣﻮﻋﻈﻪ و روﺿﻪ و ﺗﻌﺰﻳﺖ ﺣﻀﺮت ‪‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ذ ﻛﺮ اﺳﺖ‪/‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﺪق‪,‬‬
‫و ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺴﻴﺎر ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺘﻌﺎرف ﺷﺪه‬
‫از ﻣﺄ ﻛﻮل و ﻣﻠﺒﻮس‪ ,‬از ﺟﻨﺎب ﺷﺎرع ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺔ آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻨﻮع و‬
‫ﺑﺪﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﺎل اﻳﻨﻜﻪ اﺣﺪي ﻣﻨﻊ ﻧﻨﻤﻮده; ﺟﻮاب اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‪:‬‬
‫اﻣﻮرات ﻋﺎ ‪‬دﻳﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮل و ﻣﺘﻌﺎرف ﺷﺪه ﻛﻪ دﺧﻠﻲ ﺑﻪ ﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت‬
‫ﻧﺪارد‪ ,‬ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺪﻋﺖ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻋﺒﺎدت ﺑﻪ اﻳﻦ وﺟﻪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮدﺳﺮ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺷﺮع ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺧﺎﻟﻲ از ﺧ‪Ç‬ﺪﺷﻪ و ﺳ‪Ç‬ﻮ¾ ادب‬
‫واﷲ ﻳ‪Ö ‬ﻌﻠ ‪Ô‬ﻢ‪/‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ‪Ô‬‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ; ﭼ‪Ç‬ﻮن اﺧ‪Ç‬ﻔﺎ در ﻟﻐﺖ ﻋ‪Ç‬ﺮب‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫و ﻗﻮل در‬
‫ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﻨﻬﺎن داﺷﺘﻦ اﻣﺮي‪ ,‬و ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ و ﭘﻨﻬﺎن داﺷﺘﻦ را ﻣﺮاﺗﺐ‬
‫اﺳﺖ‪ /‬اول‪ ,‬ﻣﺮﺗﺒﺔ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ از اﺟﻨﺒﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﺎر ﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮﺳﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ از‬
‫ﺧﻔﻲ ﻗﻠﺒﻲ‪,‬‬ ‫ﺎب اﻋﻤﺎل‪ ,‬آن ﭘﻨﻬﺎن ﺷﻮد و ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ذ ﻛﺮ ‪ ‬‬ ‫ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﺔ ‪Ô‬ﻛ ‪‬ﺘ ‪‬‬
‫ﻣﺎﻣﻮرﺑﻪ در ﻛﺘﺎب و آﺧﺮﻫﺎي ﺻﻠﻮات اﺳﺖ‪ ,‬و‬ ‫‪Õ‬‬ ‫ﻏﻴﺮاﺧﺘﻔﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻚ‬ ‫‪Ç‬ﻴ ‪‬ﻦ ذ×ﻟ‪ ‬‬ ‫ﺖ ‪‬ﺑ ×ﻬﺎ ‪‬و ‪Ö‬اﺑﺘ‪ ‬ﻎ ‪‬ﺑ ‪Ö‬‬
‫ﻚ ‪‬و ×ﻻ ﺗ‪Ô‬ﺨ×ﺎﻓ‪Ö ‬‬ ‫ﻼ ‪‬ﺗ ‪‬‬
‫ﺼ ×‬‫از ﻣﻀﻤﻮن آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﺔ‪× :‬ﻻ ﺗ‪Ö ‬ﺠ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫‪‬ﺳ ‪â‬ﺒﻴ‪ 1,Â‬ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ اﺧﻔﺎ را ﻣﻘﺎم ﭘﻨﻬﺎنﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻊ از آن ﻣﻘﺎم‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ و اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻔﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺧﻴ ‪‬ﻔ ‪ ¹‬و ‪Ô‬دو ‪‬ن اﻟ ‪Ö‬ﺠ ‪Ö‬ﻬ ‪‬ﺮ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ‬ ‫ﻀ ‪‬ﺮﻋ‪ H‬و ‪â‬‬ ‫ﻚ ‪‬ﺗ ‪‬‬ ‫ﻓﻲ ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴ ‪‬‬
‫ﻚ ‪â‬‬ ‫ﻣﺪﻟﻮل آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ‪ :‬و اذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÖ‬ﺮ ‪‬ر ﱠﺑ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫رب در ﻧﻔﺲ‪ ,‬اﺧﻔﺎ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻠﻔ‪‬ﻆ‬ ‫‪2‬‬
‫ﻛﺮ ‪‬‬ ‫اﻟﻘ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ل‪ /‬ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد از ذ ‪‬‬
‫ﻟﺴﺎن‪ /‬ا ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎي دون اﻟﺠﻬﺮ ﻋﻤﻮم را ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻄﻒ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﺳﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :110‬ﺻﺪاﻳﺖ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻜﻦ و ﻧﻴﺰ ﺻﺪاﻳﺖ را ﺑﺪان آﻫﺴﺘﻪ ﻣﻜﻦ و‬
‫ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو‪ ,‬راﻫﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﻦ‪/‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻀﺮع و ﺗ‪Ç‬ﺮس ﺑ‪Ç‬ﻲآﻧﻜﻪ ﺻ‪Ç‬ﺪاي‬
‫‪‬‬ ‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﻋﺮاف‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :20ë‬ﭘﺮوردﮔﺎرت را در دل ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻜﻨﻲ ﻳﺎد ﻛﻦ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪26‬‬

‫اﻓﺼﺢ واﻗﻊ ﺷﺪه و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎي اﺧﺺ ﻛﻪ اﺧﻔﺎ اﺳﺖ ﺣﻤﻞ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫در ﻛﻼم‪,‬‬
‫ﺷﻮد‪ /‬ﭘﺲ ذ ﻛﺮ در ﻧﻔﺲ‪ ,‬ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ اﺧﻔﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ‬
‫ﻧﻔﺲ ﺑﻮد و اﺛﺮي از آن ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷ‪ ‬ﻔ ‪‬ﺘ ‪Ö‬ﻴﻦ و ﻟﺴﺎن ﻛﻪ ﻗﻮل ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‬
‫ﻣﺼﻄﻠﺢ ارﺑﺎب ذ ﻛﺮ ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺸﻬﻮد ﻧﺸﻮد‪ /‬ﭘﺲ ﻣﺮاد از ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺻﻮر آﻻ و اﺳﻤﺎ و‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻗﻠﺐ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ‪‬‬ ‫اﺳﺖ‪ ,‬اﻳﻦ ذ ﻛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻳﺎ ‪‬د ﺣﻖ ﺑﻪ ﻧﻌﻮت ﺻﻔﺎت ﺟﻤﺎل و ﺟﻼل ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﻻ ‪‬ﻳ ‪‬ﺴ ‪Ô‬ﻌ ‪â‬‬
‫ﻨﻲ‬
‫دل‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ‪ 1,‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ را در ‪Ö‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﻠﺐ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﺒ ‪â‬ﺪ ‪‬ي‬
‫ﻨﻲ ‪Ô‬‬‫ارﺿﻲ و ﻻ ‪‬ﺳﻤﺎﻳﻲ و ﻟﻜﻦ ‪‬ﻳ ‪‬ﺴ ‪Ô‬ﻌ ‪â‬‬
‫ﻣﻨﺰل دﻫﻨﺪ ﺗﺎ از ﻛﺜﺮت اﻳﻦ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ‪ ,‬داﻳﺮة اﺳﻼم و اﻳﻤﺎن‪ ,‬ﻧﻮر و‬
‫ﺻﻔﺎ و وﺳﻌﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻪ اﺧﻼقاﷲ اﺗ‪‬ﺼﺎف ﭘﺬﻳﺮد و ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ ﺻ‪Ç‬ﺤﻴﺢ‬
‫اﻟﺼﺎ ‪‬دﻗ ‪Ö‬ﻴﻦ‪ 2‬ﻛﻪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺔ ﻛﺮﻳﻤﻪ ﻣﺴ‪Ç‬ﻄﻮر‬ ‫اﻻ‪Ä‬ﻤﻪ ﻣﻦ اﺣﺪي ‪‬‬ ‫‪Ô‬زراره ﻋﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺎﺳ ‪‬ﻤ ‪‬ﻊ‪/‬‬
‫‪‬ﻚ ‪‬اﻻ ‪‬‬‫اﻟﻤﻠ ‪Ô‬‬
‫ﺐ ‪‬‬‫ﻗﺎلﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم‪:‬ﻻ ‪‬ﻳﻜﺘ‪Ô Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺺ در اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬‬
‫ذﻟﻚ‬
‫ﺛﻮاب ‪‬‬
‫ﻳﻌﻠﻢ ‪‬‬ ‫ﻀﺮﻋ‪ H‬و ﺧﻴﻔ‪ ,¹‬ﻓﻼ ‪Ô‬‬
‫ﻚ ﺗ‪ ‬‬
‫ﻧﻔﺴ ‪‬‬
‫ﻚ ﻓﻲ ‪‬‬ ‫اﷲ ﻋ ﱠﺰ و ﺟ ﱠﻞ‪ :‬واذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÖ‬ﺮ ‪‬ر ﱠﺑ ‪‬‬
‫ﻓﻘﺎ ‪‬ل ‪Ô‬‬
‫اﻟ ‪‬ﺬ ﻛﺮ ﻓﻲ اﻟﻨﻔﺲ ﻏﻴﺮاﷲ ﻟﻌﻈﻤﺘﻪ‪ 3/‬و ﻧﻴﺰ از ﻣﺼﺪاق و ﻻ ﺗﻜ‪Ô‬ﻦ ﻣﻦ اﻟ‪ÇÖ‬ﻐ×ﺎﻓﻠﻴﻦ‪4,‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  Ö  × ‬‬ ‫‪â   Ô  ‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻳﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد از ذ ﻛﺮ در اﻳﻦ آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﻪ‪ ,‬ذ ﻛﺮ ﻗﻠﺒﻲ اﺳﺖ; زﻳﺮا ﻛﻪ‬
‫‪‬‬
‫ﻗﻠﺒﻴﻪ‬
‫ﻟﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﻗﻠﺐ را ﻣﻨﺎﻓﺎت ﺑﺎ ﻏﻔﻠﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺧﻔﺎي اﻋﻤﺎل ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ذ ﻛﺮ‬
‫ﻓﻴﻬﺎﻣﻠﻚ‬ ‫از ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ در ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻨﺼﻮص اﺳﺖ‪ :‬ﻟﻲ ﻣﻊاﷲ وﻗﺖ ﻻ ﻳﺴﻌﻨﻲ‪5‬‬
‫‪Õ‬‬ ‫‪  Ô ‬‬

‫ﻣ‪ÆÇ‬ﻣﻦ ﻣ‪Ç‬ﻦ ﮔ‪Ç‬ﻨﺠﺎﻳﺶ ﻣ‪Ç‬ﺮا دارد‬

‫‪‬‬ ‫‪ /1‬زﻣﻴﻦ ﻣﻦ و آﺳﻤﺎن ﻣﻦ ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﻣﺮا ﻧﺪارد‪ ,‬ﻟﻜﻦ دل ﺑﻨﺪة‬
‫) ﻋﻮاﻟﻲ اﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬اﺑﻦ اﺑﻲاﻟﺠﻤﻬﻮر اﻻﺣﺴﺎﻳﻲ‪ ,‬ﺗﺤﻘﻴﻖ آﻳﺖاﷲ ﻣﺮﻋﺸﻲ و ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻋﺮاﻗﻲ‪ ,‬ﺟﻠﺪ‬
‫‪ ,ê‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﻗﻢ ‪ 1ê0ë‬ق‪ ,‬ص ‪/(7‬‬
‫اﻟﺴﻼم(‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ‬ ‫ﺻﺎدق‬ ‫اﻣﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻗﺮ‬ ‫‪ /2‬از ﻳﻜﻲ از دو ﺻﺎدق )ﻳﻌﻨﻲ اﻣﺎم‬
‫رﺑﻚ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻚ‪///‬‬ ‫‪ /3‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺟﺰ آﻧﭽﻪ ﺷﻨﻴﺪ‪ ,‬ﻧﻤﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ /‬و اﻳﻨﻜﻪ در ﻗﺮآن آﻣﺪه اﺳﺖ واذ ﻛﺮ ‪‬‬
‫ﭘﺲ ﻏﻴﺮ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺴﻲ ﺛﻮاب اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ذ ﻛﺮ را ﺑﻪ ﺟ‪Ç‬ﻬﺖ ﻋ‪Ç‬ﻈﻤﺘﺶ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲداﻧ‪Ç‬ﺪ ) @ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﻲ‪ ,‬ج‬
‫‪/(ë02.2‬‬
‫‪ /ê‬آﺧﺮ آﻳﻪ‪ :‬و از ﻏﺎﻓﻼن ﻣﺒﺎش‪/‬‬
‫‪ /ë‬در ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ "ﻳﺴﻌﻪ" ذ ﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪27‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻧﺒﻲ ﻣﺮﺳ ‪Õ‬ﻞ‪ 1/‬و دﻟﻴﻞ ﺑﻪ آن و ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺸﻬﻮر در ﻛﺘﺐ ﻣﺴﻄﻮر‬ ‫ﻣﻘﺮب و ﻻ ‪Õ‬‬ ‫‪Õ‬‬
‫اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻣﺠﻤ‪ Â‬اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ اﻋ‪Ç‬ﻤﺎل ﺧ‪Ç‬ﻴﺮ را ﻣ‪Ç‬ﻠﻜﺎن ﻣ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﻛ ‪‬ﻞ اﻋ‪Ç‬ﻤﺎل‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻨﺪان و‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل و ﺑﺎ زﻳﻨﺖ و درﺧﺸﻨﺪﮔﻲ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻻ ﺑﺮﻧﺪ‪ /‬و از آﺳﻤﺎنﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻜﻢ ﺣﻔﻈﺔ ﻫﺮ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻴﺐ آن ﻋﻤﻞ ﻣ ‪‬ﻄﻠﻊ ﮔﺮدد و ﺑﻪﺳﺒﺐ آن‬
‫ﻧﻘﺺ ﺑﻪﺳﺮ ﺻﺎﺣﺒﺶ زﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ رﻳﺎ و ﺷ‪Ç‬ﺮك ﺧ‪Ç‬ﻔﻲ ﺑ‪Ç‬ﻮده‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را‪ ,‬و ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﺑﺮ آن ﻣ ‪‬ﻄﻠﻊ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻞ را‬
‫ﻋﻤﻞ‬‫ﺧﺎﻟﺺ ﻛﺮد و اﺻ‪ Â‬اﻣﻴﺪ ﺑﻪ او ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻓﻀﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ,‬و ‪‬اﻻ ‪‬‬
‫ﻋﺸ‪Ç‬ﺎق را ﻛ‪Ç‬ﻪ از ﺧ‪Ç‬ﻮدي‬ ‫ﻣﻘﺒﻮل ﻣﻤﻜﻦ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪوﺟﻮد آﻳ‪Ç‬ﺪ ﻣﮕ‪Ç‬ﺮ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺎن ﮔ‪Ç‬ﻨﺎه‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﺎﻣﻪﻫﺎي‬ ‫‪‬‬ ‫رﺳﺘﻪاﻧﺪ‪ /‬و ﻣﺮوي اﺳﺖ ﻛﻪ در روز ﺟﺰا ﺑﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر از اﻋﻤﺎل اﻳﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي دوزخ او را ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ,‬ﺧﻄﺎب‬
‫از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﺎﻟﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﻴﺎه از آﻧﻬﺎ ﺑﮕ‪Ç‬ﻴﺮﻳﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺖ وي را داﺧﻞ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﺴﺘﺤﺴﻦ از اﻳﺸﺎن ﻧﺰد ﻣﺎ ﺿ‪Ç‬ﺒﻂ‬ ‫ﺟ ‪‬ﻨ ‪Ö‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣ‪Ç‬ﻠﻜﺎن ﻛ‪ Ç‬ﺘﺎب ﺑ‪Ç‬ﺮ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ ﻣ‪ Ç‬ﻄﻠﻊ ﻧﮕﺸ‪Ç‬ﺘﻪ و در ﻧ‪Ç‬ﺎﻣﺔ ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ او‬
‫ﻧﻨﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻟﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ‪‬اﺧﻔﺎت را ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ‪Ô‬ﻛ ‪‬ﺘﺎب آ ﮔﺎﻫﻨﺪ و ‪‬اﻻ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺲ ﺑﺎﻟﺒﺪﻳﻬﻪ ذ ﻛﺮ‬
‫ﻻزم آﻳﺪ ﻛﻪ ﺻﻼت آﻧﭽﻪ را ﺑﻪ اﺧﻔﺎت ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ ,‬ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﻣ ‪‬ﻄﻠﻊ‬
‫‪Ô‬ﻮﺑ ‪Ô‬ﻬﻢ‪ 2‬و آﻳﺔ ‪Ô‬ﺻ ﱞﻢ ‪Ô‬ﺑﻜ ‪ÖÕ‬ﻢ ‪Ô‬ﻋ ‪Ö‬ﻤ ‪Õ‬ﻲ ‪‬ﻓ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ‬ ‫ﻧﺸﻮد‪ /‬و اﻳﻀ‪ H‬آﻳﺎت ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﻓ ‪‬ﻮﻳ‪Õ Ö‬ﻞ ﻟ‪‬ﻠ‪Ö‬ﻘ ‪‬‬
‫×ﺎﺳ ‪‬ﻴ ‪ ¹‬ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪Ô‬‬
‫×ﻻ ﻳ‪‬ﻌ‪Ö‬ﻘ‪‬ﻠ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‪ ,‬دﻟﻴﻞ در ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ ﻗﻠﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ا ﻛﺜﺮ اﻳﻦ آﻳﺎت ﻣﺒﺎرﻛﻪ در ‪‬‬
‫ذم‬ ‫‪3‬‬

‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺮﺑﻲ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﮔﻨﺠﺪ‬
‫‪ /1‬ﻣﺮا ﺑﺎ ﺧﺪا ﺣﺎﻟﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻫﻴﭻ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣ‪Ç‬ﺮﺳﻠﻲ و ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﻓ‪Ç‬ﺮﺷﺘﺔ ‪‬‬
‫) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(3ì0 . 18‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة زﻣﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :22‬ﭘﺲ واي ﺑﺮ ﺳﺨﺖدﻻن) ﻛﻪ ﻳﺎد ﺧﺪا در دلﻫﺎﺷﺎن راه ﻧﺪارد(‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :171‬اﻳﻨﺎن ﻛﺮاﻧﻨﺪ‪ ,‬ﻻﻻﻧﻨﺪ‪ ,‬ﻛﻮراﻧﻨﺪ و ﻫﻴﭻ در ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪28‬‬

‫ﻗ‪Ç‬ﻠﺐ‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻇﺎﻫﺮ‪ ,‬ذ ﻛﺮ ﻟﺴﺎﻧﻲ را داﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺧﻮد اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل را ﻧﮕﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎنﻛﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻨ‪Ô Ö‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻚ‬ ‫‪Ç‬ﻴ ‪‬‬
‫اﻟﺼ ﱠﻢ ‪‬و ﻟ ‪Ö‬ﻮ ﻛ×ﺎﻧ‪Ô‬ﻮا ×ﻻ ﻳ‪‬ﻌ‪Ö‬ﻘ‪‬ﻠ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‪ /‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻨ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻨﻈ ‪ÔÔ‬ﺮ ‪‬ا ﻟ ‪Ö‬‬‫‪Ö‬ﺖ ﺗ‪Ö Ô‬ﺴ ‪‬ﻤ ‪Ô‬ﻊ ‪‬‬ ‫ﻚ ا‪ ‬ﻓﺎ‪‬ﻧ ‪‬‬ ‫ﻳ‪Ö ‬ﺴﺘ‪ ‬ﻤ ‪Ô‬ﻌﻮ ‪‬ن ‪‬اﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﺠﺎدﻳﻪ‪ :‬و ‪Ö‬اﺷ‪Ç‬ﻐ‪Ö Ô‬ﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺼ ‪Ô‬ﺮو ‪‬ن‪ 1/‬و در ﺻﺤﻴﻔﺔ‬ ‫‪Ö‬ﺖ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﻬ ‪‬ﺪي اﻟ ‪ÖÔ‬ﻌ ‪Ö‬ﻤ ‪‬ﻲ ‪‬و ﻟ ‪Ö‬ﻮ ﻛ×ﺎﻧ‪Ô‬ﻮا ×ﻻ ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﺒ ‪‬‬ ‫ا‪ ‬ﻓﺎ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫‪2‬‬
‫اﺟ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﻞ ﻣﺎ ﻳ‪Ô‬ﻠ‪ Ö‬ﻘﻲ‬
‫‪‬ﻬﻢ ‪Ö‬‬
‫ﺷﻜﺮ‪ ,‬واﻟﻠ ‪‬‬
‫ك ﻋﻦ ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬‬ ‫ﻛﺮ وا‪‬ﻟ ‪Ö‬ﺴﻨ‪‬ﺘﻨ×ﺎ ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﺸ ‪‬‬
‫ﻜﺮ ‪‬‬ ‫ك ‪‬ﻋﻦ ﻛ ‪ ‬ﻞ ذ ‪‬‬
‫ﺑﺬﻛﺮ ‪‬‬
‫ﻗﻠﻮﺑﻨ×ﺎ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫واﻟﺤﺴﺪ ذ ﻛﺮ‪ G‬ﻟﻤ‪Ç‬ﺤﺒ ‪‬ﺘ‪ ‬‬
‫ﻚ و ﺗ‪Ç‬ﻔﻜ‪‬ﺮ‪ G‬ﻓ‪Ç‬ﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﻨﻲ و اﻟﺘ‪‬ﻈﻨ‪ ‬ﻲ‬
‫روﻋﻲ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟﺘ‪ ‬‬
‫‪â‬‬ ‫اﻟﺸﻴﻄﺎ ‪Ô‬ن ﻓﻲ‬
‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻫﻖ اﻟﺒ‪Ç‬ﺎﻃ ‪‬ﻞ ‪‬ﻋ ‪Ö‬‬‫ﻗﺪر ‪‬ﺗﻚ‪ /‬و در ﻣﻨﺎﺟﺎت ﺧﻤﺴ‪ ¹‬ﻋﺸﺮه وارد اﺳﺖ‪ :‬و ا‪Ö ‬ز ‪‬‬
‫ﺧﻮاﻃﺮ‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺤﻖ ﻓﻲ ﺳﺮا ‪ Ä‬ﺮﻧﺎ‪ 4‬و ﻧﻴﺰ در او ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ :‬اﻟﻬﻲ ﻣﺎ اﻟ ﱠﺬ‬
‫‪Ö‬ﺒﺖ ﱠ‬‫ﺿﻤﺎ ‪ Ä‬ﺮﻧﺎ ‪‬و اﺛ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻲاﻟﻘﻠﻮب‪ 5/‬و ﻧﻴﺰ از آنﺟﻨﺎب ﻣﺄﺛﻮر اﺳﺖ‪ :‬اﻟﻬﻲ ﻓ‪‬ﺎﻟ ‪Ö‬ﻬﻤﻨﺎ‬
‫‪‬‬ ‫ك‬
‫اﻻﻟﻬﺎم ‪‬ﺑ ‪‬ﺬﻛ ‪Ö‬ﺮ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻀ ‪‬ﺮا ‪ ¾‬و‬
‫واﻟﺴ ‪‬ﺮا ‪ ¾‬واﻟ ﱠ‬
‫ﺮار ‪‬‬‫ﻋﻼن وا ‪‬ﻻ ‪Ö‬ﺳ ‪‬‬
‫واﻻ ‪‬‬
‫ﻬﺎر ‪ Ö‬‬
‫ﻛﺮ ك ‪‬ﻓﻲاﻟﺨﻼ ‪ ¾‬واﻟﻤﻼ ‪ ¾‬واﻟﻠ‪‬ﻴﻞ واﻟ ‪‬ﻨ ‪‬‬
‫ذ ‪‬‬
‫واﻟﻌﻤﻞ اﻟ ‪‬ﺰ ﻛ ‪‬ﻲ‪ 6/‬از اﻟﻔﺎظ اﺳﺮار و اﻧﺲ و ﺧﻔﺎ‪ ,‬ارﺑﺎب‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺨﻔﻲ‬
‫‪‬‬ ‫آ ‪‬ﻧ ‪Ö‬ﺴﻨﺎ ﺑﺎﻟ ‪‬ﺬ ‪‬‬
‫ﻛﺮ‬
‫ﺑﺼﻴﺮت را ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد‪ ,‬ﺑﻴﺎن ﺣﺎﻟﺖ ذ ﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳ‪Ç‬ﺘﻐﺮاق‬
‫ﻗﺪﺳﻴﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪× :‬ﻳﺎﻣﻮﺳﻲ ×ﻻ ﺗ‪‬ﻨ‪ Ö‬ﺴﻨﻲﻋﻠﻲ ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬‬
‫ﺣﺎل‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻴﺰ در اﺣﺎدﻳﺚ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻳﻮﻧﺲ‪ ,‬آﻳﺎت ‪ ê3‬و ‪ :ê2‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ /‬آﻳﺎ ا ﮔﺮ درﻧﻴﺎﺑﻨﺪ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻮ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮان را ﺷﻨﻮا ﺳﺎزي? ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﻧﮕﺮﻧﺪ‪ /‬آﻳﺎ ا ﮔﺮ ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺗﻮاﻧ‪Ç‬ﻲ‬
‫ﻛﻮران ﺑﻲﺑﺼﻴﺮت را راه ﺑﻨﻤﺎﻳﻲ?‬
‫‪ /2‬ﺧﺪاوﻧﺪا دل ﻣﺎ را ﺑﻪ ذ ﻛﺮ ﺧﻮدت ﻣﺸﻐﻮل دار از ﻫﺮ ذ ﻛﺮ دﻳﮕ‪Ç‬ﺮ‪ ,‬و زﺑ‪Ç‬ﺎن ﻣ‪Ç‬ﺎ را ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺷﻜ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﺧﻮدت ﻣﺸﻐﻮل دار از ﻫﺮ ﺷﻜﺮ دﻳﮕﺮ) ﺻﺤﻴﻔﺔ ‪‬‬
‫ﺳﺠ ﺎدﻳﻪ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺟ‪Ç‬ﺎﻣﻌﺔ ﻣ‪Ç‬ﺪ ‪‬ر ﺳﻴﻦ ﺣ‪Ç‬ﻮزة‬
‫ﻋﻠﻤﻴﺔ ﻗﻢ‪ ,‬ﺻﺺ ‪/(ì3 Ç ìê‬‬
‫‪ /3‬ﺧﺪاوﻧﺪا وﺳﻮﺳﻪﻫﺎي آرزوﻣﻨﺪي و ﺑﺪﮔﻤﺎﻧﻲ و ﺣﺴﺪ را ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎن در ژرﻓﺎي ﺿﻤﻴﺮ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازد‪ ,‬ﺑﻪ ذ ﻛﺮ ﻣﺤ ‪‬ﺒﺘﺖ و ﻓﻜﺮ ﻗﺪرﺗﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻦ) ﺻﺤﻴﻔﺔ ‪‬‬
‫ﺳﺠ ﺎدﻳﻪ‪ ,‬ص ‪/(10ë‬‬
‫‪ /ê‬ﺑﺎﻃﻞ را از ﺿﻤﻴﺮﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺰداي و ﺣﻖ را در ﺑﺎﻃﻦﻫﺎي ﻣﺎ اﺳﺘﻮار ﺑﺪار ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪91‬‬
‫‪/(1ê7 .‬‬
‫‪ /ë‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺧﺎﻃﺮهﻫﺎي اﻟﻬﺎم ﺑﻪ ﻳﺎد ﺗﻮ در دلﻫﺎ ﭼﻪ ﻟﺬﻳﺬ اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(1ë1 . 91‬‬
‫‪ /ì‬ﺧﺪاﻳﺎ در آﺷﻜﺎر و ﻧﻬﺎن و ﺷﺐ و روز و ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻊ و در ﺧﻠﻮت‪ ,‬ذ ﻛﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺎ اﻟﻬﺎم‬
‫ﻛﻦ و ﻣﺎ را ﺑﺎ ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ و ﻋﻤﻞﭘﺎ ك و ﺧﺎﻟﺺ ﻣﺄﻧﻮس ﺑﻔﺮﻣﺎ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(1ë1 . 9ê‬‬
‫‪29‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻼك‬ ‫‪1‬‬
‫ﻚ واذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÖ‬ﺮﻧﻲ ﻓﻲ ﻣ‪Ñ  Ç‬‬
‫ﻧﻔﺴ ‪‬‬
‫ﻧﻲ ﻓﻲ ‪‬‬
‫اﻟﻘﻠﺐ‪ /‬و ﻳﺎ ﻋﻴﺴﻲ اذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÖ‬ﺮ ‪â‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻤﻴﺖ‬
‫ﻓ‪‬ﺎ ﱠن ﻧﺴﻴﺎﻧﻲ ﻳ‪Ô Ô‬‬
‫اذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮ ك ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻲ واذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮ ك ﻓﻲ ﻣﻼ ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ﻣﻼ ك‪2/‬‬
‫‪ Ñ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Ñ‬‬ ‫‪ Ö‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Ö‬‬
‫رﺑﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻢ اﻣﺮاض ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ا‪Ö Ô‬د ‪Ô‬ع‬
‫و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﺎﻟﻢ ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ﺑﺎﻟ ‪Ö‬ﺤﻜ ‪Ö‬ﻤ ‪ ¹‬واﻟ ‪Ö‬ﻤ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ﻋﻈ ‪ ¹‬اﻟ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺴﻨ‪ 3¹‬ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ,‬ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﻟﻲ ‪‬ﺳ ‪â‬ﺒﻴ ‪‬ﻞ ‪‬ر ‪‬ﺑ‪ ‬‬‫‪‬ا ×‬
‫ﺻﻼت ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺳﻮرة ﻃﻮﻳﻞ و دﻋﺎي ﻗﻨﻮت از روي ﻣﻜﺘﻮب‪ ,‬رﺧﺼﺖ‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻴﺖ و داﻧﺴ‪Ç‬ﺘﻦ ﻋ‪Ç‬ﺪد‬ ‫ﺷﺮﻋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬و از واﺟﺒﺎت ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز اﺳﺖ دوام ‪‬‬
‫رﻛﻌﺎت و ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻗﻠﺒﻲ و ﺣﺎﺿﺮ و ﻧﺎﻇﺮ داﻧﺴﺘﻦ اﻣﺎم و ﻧﺒﻲ و ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫اﻋﻈﻢ در ﻫﻤﺔ اﺣﻮال‪ ,‬از ﺷﺮاﻳﻂ و ﻟﻮازم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣ‪Ç‬ﺼﺪاق اﻟﻌﻠﻢ ‪Õ‬‬
‫ﻧﻮر‬
‫ﻗﻠﺐ ﻣﻦ ﻳﺸﺎ¾‪ 4,‬ﺧ‪Ç‬ﺎﻃﺮ ذا ﻛ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺣ‪Ç‬ﺎﻟﺖ و ﺷ‪Ç‬ﻌﻮر‪ ,‬از‬ ‫ﻘﺬﻓ‪Ô‬ﻪ اﷲ ﻓﻲ ‪‬‬ ‫‪‬ﻳ ‪‬‬
‫وﺳﺎوس ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ دور و از ﺗﺴﻮﻳﻼت ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ ﻧﻔﻮر ﺷﻮد و دل ‪Ö‬‬
‫ﻋﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﻞ ﺷﺄﻧﻪ ‪ Ç‬ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﭼﻪ ﺿﺮر ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﭘﺮﻧﻮر و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺎدل ‪ Ç‬‬
‫داﺷﺖ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻣﻌﻠ‪‬ﻢ و ﻣﺘﻌﻠ‪‬ﻢ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ‪ ,‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ و درﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ و‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ‪ ,‬اﺟﺮ و‬‫رﻋﺎﻳﺖ ﺣﺮﻣﺖ ﻛﺮدن از ﻛﻼماﷲ و اﺳﻤﺎي اﻟﻬﻲ و اﻧﺒﻴﺎ و ‪‬‬
‫ﺛﻮاب ﺑﻲﺣﺪ دارد و ا ﮔﺮ ﺻﻮرت ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ را ﻫ‪Ç‬ﻢ در ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻦ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ‬
‫اﺳﺘﻜﺘﺎب ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﻨﺎي او را ﻧﺼﺐاﻟﻌﻴﻦ ﺧﻴﺎل ﺳﺎزﻧﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ‪,‬‬
‫ﻗﻠﻮﺑﻨﺎ‬
‫اﺷﻐ‪Ö Ô‬ﻞ ‪‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻮي ﭘﺮدازﻧﺪ‪ /‬و ﻣﻀﻤﻮن اﻟﻠ ‪‬‬
‫‪‬ﻬﻢ ‪Ö‬‬ ‫×‬ ‫ﺑﻪ ذ ﻛﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻏﻔﻠﺖ از‬
‫ﺣﺎل دﻟﻴﻞ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬ ‫ﻛﺮ‪ ,‬وا‪Ô‬ذ‪ Ö‬ﻛ ‪ÔÔ‬ﺮوا ‪‬‬
‫اﷲ ﻋﻠﻲ ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬‬ ‫ك ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ ﻛ ‪‬ﻞ ‪‬ذ ‪‬‬ ‫ﺑﺬﻛﺮ ‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪ /1‬اي ﻣﻮﺳﻲ در ﻫﻴﭻ ﺣﺎل ﻣﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻓﺮاﻣ‪Ç‬ﻮش ﻛ‪Ç‬ﺮدن ﻣ‪Ç‬ﻦ‪ ,‬ﻗ‪Ç‬ﻠﺐ را ﻣ‪Ç‬ﻲﻣﻴﺮاﻧ‪Ç‬ﺪ‬
‫) @ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(ê98 . 2‬‬
‫‪ /2‬اي ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺮا در ﻧﻔﺲ ﺧﻮد و ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻊ ﻳﺎد ﻛﻦ‪ ,‬و ﻣﻦ ﺗﻮ را در ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ ﺧ‪Ç‬ﻮد و در‬
‫ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻬﺘﺮ از ﺟﻤﻊ ﺗﻮ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻢ) @ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(ë02 . 2‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻧﺤﻞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :12ë‬ﻣﺮدم را ﺑﺎ ﺣﻜﻤﺖ و اﻧﺪرز ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻪ راه ﭘﺮوردﮔﺎرت ﺑﺨﻮان‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﻋﻠﻢ ﻧﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در دل ﻫﺮﻛﺲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪ) ﻣﺼﺒﺎح اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻨﺴﻮب‬
‫ﻣ‪Æ‬ﺳﺴ‪ ¹‬اﻻﻋﻠﻤﻲ‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﺑﻴﺮوت ‪ 1ê00‬ق‪ ,‬ص ‪/(1ì‬‬ ‫ﺑﻪ اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮﺻﺎدق)ع(‪ ,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪30‬‬

‫اﺳﺖ و ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺳﻢ ﺷﺮﻳﻒ ﺣﻀﺮت ﺧﺎﺗﻢ ﺑﺮ ﺧﻂ ﺷ‪Ç‬ﺒﻴﻪ ﻗ‪Ç‬ﺒﺮ ﻣ‪Ç‬ﻄ ‪‬ﻬﺮ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻛﻪ ﺧ ‪‬ﻄﻲ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ ﺳﻪ ﺧﻂ در ﻣﻴﺎن ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﻗﺒﺮ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ ﻛﻪ‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺮﺣﻤﻪ ‪ Ç‬ﻧﻘﻞ ﺷ‪Ç‬ﺪه و زﻳ‪Ç‬ﺎرت ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪﻗﺼﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫از ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ‪Ç‬‬
‫زﻳ‪ÇÇ‬ﺎرت آن ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت و ﻗ‪Ç‬ﺒﺮ ﻣ‪Ç‬ﻄ ‪‬ﻬﺮ‪ ///‬از اﻣ‪Ç‬ﺜﺎل اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ اﺳﺖ و‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ا‪Ô‬وﺗ‪Ô‬ﻮااﻟ‪ Ö‬ﻌﻠ‪Ö‬ﻢ‪ 1‬دﻟﻴﻞ‬
‫ور اﻟ ‪â‬‬
‫ﻓﻲ ‪Ô‬ﺻ ‪Ô‬ﺪ ‪‬‬
‫ﺎت ‪â‬‬ ‫ﺑﻪﻣﻀﻤﻮن آﻳﺔ ﻛﺮﻳﻤﺔ‪ :‬ﺑ‪Ö ‬ﻞ ﻫ‪ Ô‬ﻮ ××اﻳ ‪Õ‬‬
‫ﺎت ‪‬ﺑ ‪‬ﻴﻨ× ‪Õ‬‬
‫ﻣﺪﻋﺎ‪/‬‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮ ‪‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻫﻤﺔ اﻳﻨﻬﺎ ا ﮔﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ در ﻛﻠﻤﺔ ﻻ اﻟﻪ ‪‬اﻻ اﷲ اﺳﺖ‪ ,‬از اﺧﺒﺎر‬
‫اﻟﻪاﻻ اﷲ‪ 2,‬و‬
‫ﻛﺮ ﻻ ‪‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻓﻀﻴﻠﺖ آن آﺷﻜﺎر اﺳﺖ; ﻣﻨﻬﺎ ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬اﻓﻀ ‪Ô‬ﻞ اﻟ ‪‬ﺬ ‪‬‬
‫ﻣﻨﻬﺎ‪ :‬ﻻ اﻟﻪ ‪‬اﻻ اﷲ ‪‬ﺣ ‪Ö‬ﺼﻨﻲ و ‪‬ﻣﻦ ‪‬دﺧ‪‬ﻞ ‪‬ﺣ ‪Ö‬ﺼﻨﻲ ا‪ ‬ﻣ ‪‬ﻦ ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﻋﺬاﺑﻲ‪ /‬و ﻧﻴﺰ از ﻋﻈﻤﺖ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي آن‪ ,‬ﻇﺎﻫﺮ و ﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺒﺘﺪي‪ ,‬ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬ﻣﺮﺗﻜﺐ‬
‫‪Ô‬ﻮﺑ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ذ ﻛ ‪Ö‬ﺮ اﷲ‪ 3,‬ﺑﻬﺘﺮ ذ ﻛﺮﻫﺎ و‬ ‫ﮔﻨﺎه را ﻛﻪ درﺑﺎرة او اﺳﺖ‪ :‬ﻓ ‪‬ﻮﻳ‪Õ Ö‬ﻞ ﻟ‪‬ﻠ‪Ö‬ﻘ ‪‬‬
‫×ﺎﺳ ‪‬ﻴ ‪ ¹‬ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪Ô‬‬
‫ﻛﺮ ﻟﺴﺎن و ﻟﺐﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻜﻨﺪ‪ ,‬ﻣﺤﻔﻮظ دارد ﺗﻮ را‬ ‫از اﻳﻨﻜﻪ در ﺣﻴﻦ ذ ‪Ö‬‬
‫از رﻳﺎ در ﻣﻴﺎن ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن‪/‬‬
‫ﻣﺘﺒﺮ ﻛﻪ‬
‫ﻃﻼب را اﺳﻤﻲ از اﺳﻤﺎي ‪‬‬ ‫ﻣﻊﻫﺬا اﺳﺘﺎدان ﻋﺮﻓﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ‪ Ç‬ﺻﻠﻮات اﷲ ﻋﻠﻴﻬﻢ ‪ Ç‬ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﻠﻘﻴﻦ‬ ‫و وردي از اوراد ﻣﺄﺛﻮره از ‪‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم و ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﺪار‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اداي ﻓﺮاﻳﺾ‪ ,‬‬
‫ﻣﻘﺎم ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪﺣﺴﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺣﻮال‬ ‫ﺷﺪن از ﻧﻴﺎم‪ ,‬ﻣﻮاﻓﻖ ﺣﺎل و ‪Ö‬‬
‫و اﺧﻼق‪ ,‬ﺗﺒﺪﻳﻞ اذ ﻛﺎر و اﺳﻤﺎ را ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ /‬و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻨﻜﻪ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻋﻨﻜﺒﻮت‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ê9‬ﺑﻠﻜﻪ ﻗﺮآن را آﻳﺎﺗﻲ اﺳﺖ روﺷﻦ ﻛﻪ در ﺳ‪Ç‬ﻴﻨﺔ اﻫ‪Ç‬ﻞ داﻧﺶ ﺟ‪Ç‬ﺎي‬
‫دارد‪/‬‬
‫اﻟﻌﻤ ﺎل‪ ,‬ج ‪/(ê1ê . 1‬‬
‫‪‬‬ ‫@ﻛﻨﺰ‬ ‫اﺳﺖ)‬ ‫اﷲ‬ ‫اﻻ‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻪ‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻛﺮﻫﺎ‬ ‫ذ‬ ‫ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ‬ ‫‪/2‬‬
‫‪ /3‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻗﻠﻌﺔ ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻫﺮﻛﺲ در آن وارد ﺷﻮد‪ ,‬از ﻋﺬاب ﻣﻦ اﻳﻤﻦ ﺧﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﺪ‪/‬‬
‫) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(3ì . 108‬‬
‫‪31‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺧﻮد ﺑﺎﺣﺚ را ﺑﻪ وﺿ‪Ç‬ﻊ ﻣ‪Ç‬ﺨﺼﻮص‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻌﻠﻴﻢ ذ ﻛ‪Ç‬ﺮي ﺷ‪Ç‬ﺪه و ﻣﺸ‪Ç‬ﻐﻮل‬

‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ,‬آداب و آﺛﺎري ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺮﺗ‪‬ﺐ ﺑﻪ او ﺷﺪ‪ /‬دﻟﻴﻞ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫درﺻﻮرت اﻧﺼﺎف‪ ,‬ﻣﻄﻠﺐ را اﻧﻜﺸﺎف و ﺗﻤﺎم ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻛﻪ‬ ‫‪‬‬
‫اﺳﺘﺎدان اﻳﻦ اذ ﻛﺎر ﺑﻪ رواﻳﺖ و اﺧﺒﺎر‪ ,‬اﺟﺎزت را ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺪ ﻋﺮﻓﺎ و‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ و ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻛﻪ از ﺣﻀﺮت‬ ‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﻣﺨﺘﺎر و ‪‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣ‪Ç‬ﻨﺪوﺑﻪ‪,‬‬‫‪‬‬ ‫ﻤﻊ ﺷﻴ‪ HÃ‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ‪‬ﺜﻮاب‪ ///‬ﻛﻪ در‬ ‫ﺻﺎدق وارد اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺳ ‪‬‬
‫‪Õ‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮلﺑﻪ‬ ‫ﺧﺼﻮص وﻗﺘﻲ ﻣﻨﻌﻲ از او وارد ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﻌﻲ ﻧﺒﻮده‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻓﻘﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺴﺎﻣﺢ در ادﻟ‪‬ﺔ ﺳﻨﻦ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺻ ‪‬ﺤﺖ‬
‫اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل اﺳﺖ و ﺑﺎ وﺻﻒ اﻳﻨﻬﺎ‪ ,‬ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻨﻘﻮل از ﺷﻴﺦ رﺟﺐ‬
‫‪Ô‬ﺑﺮﺳﻲ ‪ Ç‬رﺣﻤ‪¹‬اﷲ ﻋﻠﻴﻪ ‪ Ç‬در ﺣﺎﺷﻴﺔ ﻣﺼﺒﺎح و ﻏﻴﺮ او در ﻛﺘﺐ اذ ﻛﺎر و‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴ‪Ç‬ﻼم ‪ Ç‬ﺑ‪Ç‬ﻪﻫﻤﻴﻦ وﺿ‪Ç‬ﻊ ﻣ‪Ç‬ﻨﻘﻮل و‬ ‫‪‬‬ ‫ذ ﻛﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ از ﺟﻨﺎب اﻣﺎم ‪Ç‬‬
‫ﻣﺴﻄﻮر اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻧﺎس ﻣﺤﻤﻞ وﺳﻮاس‬ ‫و ﻣﻮاﻓﻖ آﻳﺎت و اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬ﻗﻠﻮب و ﺻﺪور ‪Ö‬‬
‫ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ و ﻣﻈﻬﺮ اﻧﻮار رﺣﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺣﻀﺮت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺳﺮﻳﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻣﺮﺣﺒﺎ ﺑﻪ ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺟﺎ آوردﻧﺪ ﺟﻬﺎد‬ ‫رﺟﻮع ﻟﺸﻜﺮ از ‪‬‬
‫اﺻﻐﺮ را و ﻣﺎﻧﺪ از ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن ﺟﻬﺎدا ﻛﺒﺮ‪ /‬ﻋﺮض ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺎ اﻟﺠﻬﺎ ‪Ô‬د‬
‫اﻻ ﻛﺒﺮ?‪ 1‬ﻓﺮﻣﻮد‪Ô :‬ﻣ ×ﺠ ﺎ ‪‬ﻫﺪ¸‪ Ô‬اﻟﻤﺮ ‪ ¾‬ﻧ‪‬ﻔ‪Ö‬ﺴﻪاﻟﻠ‪‬ﺘﻲ ﺑ‪‬ﻴﻦ ‪‬ﺟ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﺒﻴﻪ‪ 2/‬و ﺣﺪﻳﺚ از ﺣﻀﺮت‬
‫اﺳﻢ ﻣﻦاﺳﻤﺎ¾اﷲ‬ ‫ﺳﻢ ا ‪‬ﻻ ‪Ö‬ﻋﻈﻢ‪ ,‬ﻓ‪‬ﻘﺎل‪:‬ﻛ ‪‬ﻞ ‪‬‬
‫ﻦرﺳﻮل اﷲ ‪‬ﻋ ‪‬ﻦ ا ‪‬ﻻ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ :‬و ‪Ô‬ﺳ ‪Ã‬ﻞ ‪‬ﻋ‬
‫اﺳﻢ دو ‪‬ن‬
‫‪Ã‬ﺖ‪ ,‬ﻓ‪‬ﻠ‪‬ﻴﺲ اﻟﺤﻘﻴﻘ ‪ ¹Ô‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻮاه و ا ‪Ö‬د ‪Ô‬ﻋ ‪Ô‬ﻪ ‪‬ﺑﺎ‪  ‬ي ‪‬ا ‪‬‬
‫ﺳﻢ ‪‬ﺷ ‪‬‬ ‫ا‪Ö ‬ﻋﻈ‪‬ﻢ‪ ,‬ﻓﻔ ‪‬ﺮغ ﻗ ‪‬ﻠﺒﻚ ‪‬ﻋﻦ ﻛ‪  Ô‬ﻞ ‪‬‬

‫اﻟﺴﺮازي‪,‬‬
‫ﺣﺮ ﻋﺎﻣﻠﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ‪‬‬
‫‪ /1‬ﺟﻬﺎد ا ﻛﺒﺮ ﭼﻴﺴﺖ?) وﺳﺎ‪Ä‬ﻞ اﻟﺸﻴﻌﻪ‪ ,‬ﺷﻴﺦ ‪‬‬
‫ﺟﻠﺪ ‪ ,11‬دار اﺣﻴﺎ¾ اﻟﺘﺮاث اﻟﻌﺮﺑﻲ‪ ,‬ﺑﻴﺮوت‪ ,‬ص ‪/(122‬‬
‫‪ /2‬ﺟﻬﺎد ﻛﺮدن اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻧﻔﺲ ﺧﻮدش ﻛﻪ ﻣﻴﺎن دو ﭘﻬﻠﻮي اوﺳﺖ ] و دﺷﻤﻦﺗﺮﻳﻦ دﺷﻤﻨﺎن او[‬
‫) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪ ,ìë . ì7‬ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن(‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪32‬‬

‫ﻣﻜﺮر‬ ‫‪1‬‬
‫اﷲ اﻟﻮاﺣ ‪Ô‬ﺪ اﻟﻘ ‪‬ﻬﺎر‪ /‬و ﺑﻪ ﺣﻜﻢ اﺣﺎدﻳﺚ ﺻﺤﻴﺤﺔ وارده‪ ,‬‬
‫اﺳﻢ ﺑﻞ ﻫﻮ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲﮔﺮدد و‬‫ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺪ ﻛﻪ ذ ﻛﺮ ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺟﺰ ﺑﻪ آﻻ و ﻧﻌﻤﺎ ‪‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ‪ ,‬اﺳﻤﺎ¾اﷲ ﺑﻪﺻﻮرت و ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ‪ ,‬ﻧﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺗﻨﻬﺎ‪ /‬ﭘﺲ در‬
‫اﺻﺢ و اﻧﺴﺐ‬
‫اﻣﻮر ﻫﺪاﻳﺖ اﺳﺘﺎد]ي[ ﻛﻪ ﻣﺄذون ﺑﻪ ارﺷﺎد اﺳﺖ‪ ,‬‬ ‫اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮﺷﺪ رﺳﺪ‪ ,‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ‬‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺪ آﻧﭽﻪ رﺳﺪ‪ ,‬از ﻧ‪‬ﻔ‪‬ﺲ و ‪‬‬
‫ﻛﻠﻴﻨﻲ از ﺣﺪﻳﺚ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم در ﺑﺎب رﻋﺎﻳﺖ اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎ‬
‫اﻟﺴﻠ ‪‬ﱠﻢ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺼ ‪‬ﻌ ‪Ô‬ﺪوﻧﻪ ﻣﺮﻗﺎ¸‪ ‬ﺑﻌﺪ ‪‬ﻣﺮﻗﺎ ‪ /¸‬ﻓ‪Ç‬ﻼ‬
‫ﺟﺎت ‪‬ﺑﻤﻨﺰﻟ ‪Ô ¹‬‬ ‫ا‪ ‬ﺑﺎاﻟﻌﺰﻳﺰ ‪‬ا ‪‬ن اﻻﻳﻤﺎ ‪‬ن ‪‬ﻋ ‪Ô‬‬
‫ﺸﺮ ‪‬د ‪‬ر ‪‬‬
‫اﻟﻌﺎﺷﺮ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻲ‬
‫ﻟﺴﺖ ﻋﻠﻲ ﺷﻲ ‪ ,¾‬ﺣﺘ‪× ‬ﻲ ﻳ‪‬ﻨ‪Ö‬ﺘ‪‬ﻬﻲ ‪‬‬
‫اﻟﻮاﺣﺪ‪ :‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺼﺎﺣﺐ‬
‫‪‬‬ ‫اﻻﺛﻨﻴﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻦ‬
‫ﱠ‬
‫رأﻳﺖ ‪‬ﻣﻦ ﻫﻮ ا‪‬ﺳﻔ ‪Ô‬ﻞ ‪‬ﻣﻨﻚ‬
‫ﻓﻼ ﺗ‪Ô‬ﺴ ‪‬ﻘﻂ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻫﻮ دوﻧﻚ ‪Ô‬ﻓﻴﺴ ‪‬ﻘﻄﻚ ﻣﻦ ﻫﻮ ﻓﻮﻗ‪‬ﻚ‪ ,‬و اذا ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻄﻴﻖ ‪Ô‬ﻓ ‪‬ﺘﻜ ‪‬ﺴ ‪Ô‬ﺮ ‪Ô‬ه; ﻓ ‪‬ﺎ ﱠن ‪‬ﻣﻦ ﻛ ﱠ‪‬ﺴ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﻻ ‪Ô‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫ﺑﺮﻓﻖ[‪ ,‬ﻓﻼ ﺗ‪‬ﺤ ‪‬ﻤﻠ ﱠ‪‬ﻦ ‪‬‬
‫ﺑﺪرﺟ‪ ¹‬ﻓﺎرﻓ ‪Ô‬ﻌ ‪Ô‬ﻪ اﻟﻴﻚ ] ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻨ‪ H‬ﻓﻌﻠﻴﻪ ‪‬ﺟ ‪Ô‬ﺒﺮ ‪Ô‬ه ﺑﺎﻟﻀﺮور¸‪ 2/‬و ﺑﻪ ﻫﺮ وﺿﻊ و در ﻫﺮ ﻣﻜﺎن ﻛﻪ ﺣ‪Ç‬ﺎﺻﻞ‬
‫ﺷﻮد اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺎص ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و ﺑﺤﺚ وارد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ﺑﻪ‬
‫ﻗﻮل ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺣﺚ ﻻزم ﻣﻲآﻳﺪ ﺗﺮك ﻫﻤﺔ ﻃﺮق و اوﺿﺎع آن‪ ,‬و ﺗﺮك‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮ ﻏﻴﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎﻻﺗ‪‬ﻔﺎق ﻣﺬﻣﻮم ﺑﻮدن‬
‫ذ ﻛﺮ ﺧﺪا ردﻳﻒ ﻏﻔﻠﺖ و ‪‬‬
‫ﻏﻔﻠﺖ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‪/‬‬

‫‪/1‬از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ)ص( درﺑﺎرة اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﺳ‪Æ‬ال ﺷﺪ‪ /‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﺔ اﺳﻤﺎ¾ ﺧ‪Ç‬ﺪا اﺳ‪Ç‬ﻢ اﻋ‪Ç‬ﻈﻢ اﺳﺖ‪,‬‬
‫ﭘﺲ دل ﺧﻮد را از ﻣﺎﺳﻮياﷲ ﺟﺪا ﻛﻦ و ﺧﺪاي را ﺑﻪ ﻫﺮ اﺳﻤﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﻮاﻫ‪Ç‬ﻲ ﺑ‪Ç‬ﺨﻮان‪ /‬زﻳ‪Ç‬ﺮا‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺣﻘﻲ اﻳﻦ اﺳﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي آن اﺳﻢ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ واﺣ‪Ç‬ﺪ ﻗ‪ Ç‬ﻬ ﺎر اﺳﺖ) رﺳ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫اﻟﺸﻬﻴﺪ اﻟﺜﺎﻧﻲ‪ ,‬ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻧﻲ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ‪ ,‬ﻗﻢ‪ ,‬ص ‪/(13ì‬‬
‫‪ /2‬اي اﺑﺎ اﻟﻌﺰﻳﺰ اﻳﻤﺎن ده درﺟﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻠ‪‬ﻪﭘﻠ‪‬ﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲروﻳﺪ‪ /‬ﭘﺲ آﻧﻜﻪ در ﭘﻠ‪‬ﺔ دوم اﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮ‬
‫آﻧﻜﻪ در ﭘﻠ‪‬ﺔ ‪‬اول اﺳﺖ ﻧﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ,‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﻠ‪‬ﺔ دﻫ‪Ç‬ﻢ ﺑ‪Ç‬ﺮﺳﺪ‪ /‬ﭘﺲ آن ﻛﺲ را ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﺗﻮﺳﺖ ﻓﺮو ﻣﻴﻨﺪاز ﻛﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﻮﺳﺖ ﺗﻮ را ﻓﺮو ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪ‪ /‬و ا ﮔﺮ ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ را‬
‫ﻳﻚ درﺟﻪ از ﺧﻮد ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ دﻳﺪي او را ﺑﻪﺳﻮي ﺧﻮد ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮ وﻟﻲ آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ ﻃ‪Ç‬ﺎﻗﺖ ﻧ‪Ç‬ﺪارد ﺑ‪Ç‬ﺪو‬
‫ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻨﻤﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ! و ﻫﺮﻛﺲ ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻲ را ﺑﺸﻜﻨﺪ ﺟﺒﺮان آن ﺑﺮ وي واﺟﺐ اﺳﺖ) @ﻛﺎﻓﻲ‪,‬‬
‫ج ‪ ,êë . 2‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬
‫‪33‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻗﺎدر ﺳﺒﺤﺎن‬ ‫ﻫﺮ ذيﺷﻌﻮري را ﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻔﺲ را ﺑﻪ ﺣﻜﻤﺖ‪ ,‬‬

‫ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺎل ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ وا ﮔﺬار ﻧﻤﻮده‪ ,‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻋﺎﻟﻢ اﻣﺮ و‬
‫ﻋﻘﻮل و ارواح و اﺳﺮار‪ ,‬اﻣﺮ ﺑﻪ رﺟﻮع ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ /‬و ﺗﺮك ﻣﺮض ﺑﺪي‬
‫ﻣﻴﺴﺮ ﻧﮕﺮدد ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺰﻳﺪ ﻣﺸ ‪‬ﻘﺖ و رﻳﺎﺿﺖ و دواﻳﻲ ﻣﻼﻳﻢ و‬ ‫ﭼﻨﺎن‪ ,‬‬
‫اﻧ‪Ç‬ﺼ‪Ç‬ﺎف روﺷ‪Ç‬ﻦ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﻏﺎﻟﺐ‪ /‬و ﺑﺮ ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ‬
‫ﺷﺮﻋﻴﻪ‪ ,‬ﻣﺒﺮﻫﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ دواي ﻃﻠﺐ و ﭘﻨﺎه ﺑﻌﺪ از‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺖ و از ادﻟ‪‬ﺔ ارﺑﻌﺔ‬
‫ﻟﻄﻒ ﺧﺪا‪ ,‬ﺑﻬﺘﺮ از اﺳﻤﺎ¾اﷲ و ﻣﺮﺷﺪ ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزة ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪/‬‬
‫ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻲ ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ ﺧ‪Ç‬ﺪا‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﺎم ﺑ‪Ç‬ﻮد ﻳ‪Ç‬ﺎد ﻧ‪Ç‬ﺒﻲ‬ ‫‪Ö‬‬
‫از ﭼﺸ‪Ç‬ﻤﺔ ﺟ‪Ç‬ﺎن‪ ,‬ﺳ‪Ç‬ﺎﻗﻲ ﻛ‪Ç‬ﻮﺛﺮ ﺑ‪Ç‬ﺪﻫﺪ‬
‫ﻣﻨﺼﻔﻴﻦ ﭘﻨﺪار‪ ,‬اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﺑﺮ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ اذ ﻛﺎر در ﺻﺤﺒﺖ دﻟﺪار از ﻓﻜﺮ ﻏﻴﺮ ﺑﺮﻛﻨﺎر اﺳﺖ‪ ,‬ﺗﺎ ﻳﺎر او را‬
‫ﻣﺎﺳﻮي ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﺮاي اﻣﺘﺤﺎن‪ ,‬دو دﻗﻴﻘﻪ‬ ‫×‬ ‫ﻣﻠﺤﻮظ ﺑﺎﺷﺪ از ﻳﺎد‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺮ آن ﮔﻤﺎرﻧﺪ و ﻧﻔ ‪Ö‬ﺲ ﺷﻮم را ﺑﺪان وادارﻧ‪Ç‬ﺪ ﺗ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺼﺪاق‬
‫>ﺷﻨﻴﺪن ﻛﻲ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺪن< ﺑﻪ دﻳﺪن‪ ,‬ﻣﻄﻠﺐ آﺷﻜﺎرا ﺷﻮد‪ /‬ﻗ‪Ç‬ﺎل اﷲ‬
‫‪Ö‬ﺮي‪ 1‬و ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻳ‪Ö Ô‬ﺴ ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻢ ‪‬و ‪Ö‬ﺟ ‪‬ﻬ ‪Ô‬ﻪ ‪‬اﻟ‪‬ﻲ ا ‪‬‬
‫ﷲ ‪‬و ‪Ô‬ﻫ ‪‬ﻮ‬ ‫ﺖ اﻟ ‪‬ﺬ ﻛ ×‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﻓ ‪‬ﺬ ‪‬ﻛ‪Ö ‬ﺮ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻧ‪‬ﻔ ‪‬ﻌ ‪‬‬
‫ﷲ ×ﻋ‪Ç‬ﺎ ‪‬ﻗ ‪‬ﺒ ‪Ö ¹Ô‬اﻻ ‪ÔÔ‬ﻣ‪Ç‬ﻮر‪ 2‬و ﻗ‪Ç‬ﺎل اﷲ‪ :‬ا ﱠن‬ ‫‪Ö‬ﻘﻲ ‪‬و ‪‬اﻟ‪‬ﻲ ا ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ﺑﺎﻟ ‪ÖÔ‬ﻌ ‪Ö‬ﺮ ‪‬و ‪ ¸‬اﻟ ‪ÖÔ‬ﻮﺛ ×‬
‫‪Ô‬ﻣ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺴ ‪Õ‬ﻦ ‪‬ﻓﻘ ‪‬ﺪ ‪Ö‬اﺳﺘ‪Ö ‬ﻤ ‪‬ﺴ ‪‬‬
‫ﻗﻴﻦ‬
‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺎ ‪‬د ‪‬‬
‫ﺘﺎت ‪‬و ‪‬‬ ‫ﻨﺎت واﻟﻘ×ﺎ ‪‬ﻧ ‪â‬ﺘﻴ ‪‬ﻦ واﻟﻘ×‪Ç‬ﺎ ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫ﻤﺎت ‪‬واﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ‪ Æ‬ﻣ ‪â‬ﻨﻴ ‪‬ﻦ ‪‬واﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ‪ Æ‬ﻣ ‪‬‬
‫ﻤﻴﻦ ‪‬واﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪Ö‬ﺴ ‪‬ﻠ ‪‬‬
‫اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪Ö‬ﺴ ‪‬ﻠ ‪‬‬
‫‪ÇÖ‬ﻤ ‪‬ﺘ ‪‬ﺼ ‪ ‬ﺪ ‪‬‬
‫ﻗﻴﻦ‬ ‫ﻌﺎت ‪‬و اﻟ ‪Ô‬‬
‫×ﺎﺷ ‪‬‬ ‫ﻌﻴﻦ ‪‬و اﻟ‪ÇÖ‬ﺨ ‪‬‬ ‫×ﺎﺷ ‪‬‬ ‫ﺮات ‪‬و اﻟ‪ÇÖ‬ﺨ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺎﺑ ‪‬‬‫اﻟﺼ ‪‬‬ ‫ﺮﻳﻦ ‪‬و ‪‬‬ ‫‪Ç‬ﺎﺑ ‪‬‬
‫اﻟﺼ ‪‬‬
‫ﻗﺎت ‪‬و ‪‬‬ ‫اﻟﺼﺎ ‪‬د ‪‬‬
‫‪‬و ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻋﻠﻲ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :9‬ﻳﺎد ﻛﻦ ﻛﻪ ﻳﺎد ﻛﺮدن ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻟﻘﻤﺎن‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :22‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد‪ ,‬ﺧﻮد را ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺧ‪Ç‬ﺪا ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ و ﻧ‪Ç‬ﻴﻜﻮﻛﺎر ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‬
‫ﻫﺮآﻳﻨﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮة اﺳﺘﻮاري ﭼﻨﮓ زده اﺳﺖ‪ ,‬و ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻤﺔ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪاﺳﺖ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪34‬‬

‫ﻈﺎت‬
‫اﻟﺤ‪Ç‬ﺎ ‪‬ﻓ ‪‬‬
‫وﺟ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬و ×‬
‫‪ÇÔ‬ﺮ ‪‬‬
‫ﻈﻴﻦ ﻓ ‪Ô‬‬
‫اﻟﺤ‪Ç‬ﺎ ‪‬ﻓ ‪‬‬
‫ﻤﺎت ‪‬و ×‬
‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺎ ‪ Ä‬‬
‫ﻤﻴﻦ ‪‬و ‪‬‬
‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺎ ‪ Ä‬‬
‫×ﺎت ‪‬و ‪‬‬‫‪ÇÇÖ‬ﻤ ‪‬ﺘ ‪‬ﺼ ‪ ‬ﺪﻗ ‪‬‬
‫‪‬و اﻟ ‪Ô‬‬
‫واﻟﺬ‪‬ا ﻛﺮﻳﻦ اﷲ ﻛ‪‬ﺜﻴﺮ‪ G‬واﻟﺬ‪‬ا ﻛﺮات ا‪‬ﻋﺪ اﷲ ﻟ‪‬ﻬﻢ ﻣﻐﻔﺮ ¸ و ا‪‬ﺟﺮ‪ G‬ﻋﻈﻴﻤﺎ‪1/‬‬
‫‪    ‬ﱠ ‪â  Ö   Ö  Ö Ô Ô‬‬ ‫‪   ‬‬
‫‪Ö‬‬
‫ﮔ‪Ç‬ﻤﺎن ﻳ‪Ç‬ﻘﻴﻦ ﻧ‪Ç‬ﻘﺼﺎن‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻇ ‪‬ﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ﭘﻴﺸﻲ ﻧﮕﻴﺮد و ﻫﺮﮔﺰ از‬
‫ﻧﭙﺬﻳﺮد‪ /‬و رﺟﺎ واﺛﻖ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺻﺎدق اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻚ اﻳﻘﺎن ا ﮔﺮ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ‬
‫ﺗﻮﻓﻴﻖ از ﭘﻲ اﻳﻦ اﻣﺘﺤﺎن رود و اوﺻﺎف و اﺧﻼق ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮره در آﻳ‪Ç‬ﺔ‬
‫ﺷﺮﻳﻔﻪ ﻧﺼﻴﺐ وي ﺷﻮد و ﻫﻤﻪ ﺑﻪ او واﺿﺢ ﮔﺮدد و ﺑﻪ د ‪‬ﻗﺖ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ واﺿﺢ و آﺷﻜﺎر ﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺪي از اﻧﺒﻴﺎ و اوﺻﻴﺎ ﻣﺎﻧﻊ از ﻋﻤﻞ‬
‫اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ ﻣ‪Ç‬ﺬ ‪‬ﻣﺖ ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺻﺪق و ﺻﻔﺎي ﻛﺴﻲ ﻧﺸﺪه‪ ,‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ در‬
‫ﻣﻠﺒﺲ ﺑﻪ رﻳﺎ را‪ ,‬ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﻳﻨﻜﻪ آن‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺑﻲﺣﻴﺎ و ذا ﻛﺮ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‬
‫‪Ô‬ﻮﺑ ‪‬ﻬﻢ‪ 2‬ذ ﻛﺮ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‬ ‫ﺑﻲادﺑﺎن ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﻳ‪‬ﻘ‪Ô‬ﻮﻟ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﺑﺎ‪‬ﻓ ×‪Ö‬ﻮا ‪‬ﻫ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ×ﻣﺎ ﻟ‪‬ﻴ‪ Ö‬ﺲ ‪â‬‬
‫ﻓﻲ ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪‬‬
‫ﺧﺪا را ﺑﻪزﺑﺎن و ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺑﻮده از ﺧﺪا دل اﻳﺸﺎن و ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﻤﻮل ﻣﻬﺠﻮر و ذ ﻛﺮ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫اﻳﺰد ذواﻟﺠﻼل دور اﺳﺖ از اﻳﺸﺎن و در ذ ﻛﺮ از‬
‫ﻣﻬﻴﺎ‪ ,‬و از اﻳﻦ‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﺮاي دﻧﻴﺎ ﺑﻮد و از ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻃﺎﻳﻔﻪ اﺳﺖ دوزخ ‪‬‬
‫ﻛﺮﻳﻦ ﻣﺠﺮوح اﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻌﻠﻮم ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ذا ﻛ‪Ç‬ﺮ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﺬ ‪‬ﻣﺖﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ذا‬
‫ﺻﺎدق‪ ,‬ﻣﻤﺪوح اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﺑﺪون رﻳﺎ‪ ,‬از روي اﺧﻼق و وﻓﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻛﻤﺎل آداب‪ ,‬ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺮع ﻣﺴﺘﻄﺎب ﻗﻠﺒ‪ H‬و ﻗﺎﻟﺒ‪ H‬ﺑﻪ ﺧﻔﻴﻪ ﺑﻪ ﺧﻮف و‬
‫ﺟﺰع ذ ﻛﺮ ﻣﻲﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺪاﻳﺢ در آﻳﺎت و اﺧﺒﺎر‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ و ‪‬‬ ‫ﭘﺲ ‪‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﺣﺰاب‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :3ë‬ﺧﺪا ﺑﺮاي ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن و زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻣﺮدان ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ و زﻧ‪Ç‬ﺎن‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ و ﻣﺮدان اﻫﻞ ﻃﺎﻋﺖ و زﻧﺎن اﻫﻞ ﻃﺎﻋﺖ و ﻣﺮدان راﺳﺘﮕﻮي و زﻧﺎن راﺳﺘﮕﻮي و ﻣﺮدان‬
‫ﺷﻜﻴﺒﺎ و زﻧﺎن ﺷﻜﻴﺒﺎ و ﻣﺮدان ﺧﺪاﺗﺮس و زﻧﺎن ﺧﺪاﺗﺮس و ﻣ‪Ç‬ﺮدان ﺻ‪Ç‬ﺪﻗﻪ دﻫ‪Ç‬ﻨﺪه و زﻧ‪Ç‬ﺎن‬
‫ﺻﺪﻗﻪدﻫﻨﺪه و ﻣﺮدان روزهدار و زﻧﺎن روزهدار و ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻣﮕﺎه ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬
‫زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻣﮕﺎه ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﻓﺮاوان ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و زﻧﺎﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺧﺪا را ﻓﺮاوان ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬آﻣﺮزش و ﻣﺰدي ﺑﺰرگ را آﻣﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ì7‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دل اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ‪/‬‬
‫‪35‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﺮاي ذا ﻛﺮﻳﻦ و اذ ﻛﺎر‪ ,‬ﻣﺬ ‪‬ﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ذا ﻛﺮ ﻫﻮاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ از اﻳﻦ راه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻋﻬﺪ ﺧﻠﻔﺎي ﺟﻮر‪ ,‬ﺟﻬﺖ اﻃﻔﺎي ﻧﻮر وﻻﻳﺖ اﻫ‪Ç‬ﻞ ﺑ‪Ç‬ﻴﺖ‬
‫ﻋﺼﻤﺖ‪ ,‬ﺑﺮﭘﺎ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺑﺎﻃﻠﺔ اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ و اﻣﺜﺎل او را در اﻣﺜﺎل‬
‫اﻫﻞ ذ ﻛﺮ‪ ,‬ﻣﺜﻞ ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري و اﺷﺒﺎه او را ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ]از[ اﻣﺎم‬
‫ﻛﺎر ﺑﺎﻃﻦ ﻛﻪ ﺳﻠﻮك اﻣﺎم ﺑﻮد‪ ,‬اﺣﺎدﻳﺚ ﺟﻨﺪب را در ﻫﺮ دو‬ ‫در ﻋﻠﻢ اذ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻘﺎم ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﺬاق ﻋﻮام‪ ,‬ﺟﻌﻞ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ /‬و ﺟﻨﺎب ﻣﻌﺼﻮم ‪Ç‬‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن دﻏﻞ و رﻳﺎ ]را ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻓﺮﻣﻮده[ و ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Ç‬اﻋﻤﺎل و اﻃﻮار‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺔ ﻋﻘﺎﻳﺪ و اﻋﻤﺎل ﻧﺎﻻﻳﻖ ﻗﻠﻨﺪران و دروﻳﺸﺎن ﺑﻲدﻳﻦ و اﻳﻤﺎن ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺿﻌﻴﻒ در ﺻﻔﺎت ذﻣﻴﻤﺔ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻪ رﺳﺎﻟﺔ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ در ﺳﻠﻮك‪,‬‬
‫ﺑﻴﺎن ﻣﺬاﻫﺐ اﻳﺸﺎن ﻛﺮده‪ ,‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫اﺳﺖﺑﻨﮓوﭼﺮس ﻣﺸﺮوب‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺮاﻳﺸﺎن ر‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻔﺲ‪ ,‬ﻫﺮ ﻳﻚ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﻐﻠﻮب‬
‫ﻳﻜ‪ÇÇÇÇ‬ﻲ ﻣ‪ÇÇÇ‬ﺮﺗﺎض اﺳ‪ÇÇ‬ﺘﺎدي ﻧ‪ÇÇ‬ﺪﻳﺪه‬
‫ز ﺧ‪ÇÇ‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﺮ ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﺸﻪ ره ﺑ‪ÇÔ‬ﺮﻳﺪه‬
‫ﺷﺪه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮﻳﺶ در ﺟ‪Ç‬ﺎن‬
‫ﻛ‪ÇÇ‬ﺮاﻣﺖ ﻣ‪ÇÇ‬ﻲﺷﻤﺎرد وﺣ‪ÇÇ‬ﻲ ﺷ‪Ç‬ﻴﻄﺎن‬
‫‪Ö‬‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﺎﻃﻞ ﻫ‪ÇÇ‬ﺎدي راه‬ ‫ﻳﻜ‪ÇÇÇÇ‬ﻲ را ﮔﺸ‪ÇÇ‬ﺘﻪ‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﺣ‪ÇÇ‬ﻖ ﺑ‪ÇÇ‬ﻴﮕﺎﻧﻪ و ﮔ‪ÇÇ‬ﺮدﻳﺪه ﮔ‪Ç‬ﻤﺮاه‬
‫ﻳﻜ‪ÇÇÇ‬ﻲ ﻋ‪ÇÇ‬ﺎﺷﻖ ﺑ‪ÇÇ‬ﻮد اﻧ‪ÇÇ‬ﺪر ﻣ‪ÇÇ‬ﻌﺎرف‬
‫ﺧ‪Ç‬ﻠﻖ ﻋ‪Ç‬ﺎرف‬‫ﻛ‪ÇÇ‬ﻪ ﮔ‪ÇÇ‬ﻮﻳﻨﺪش ﻣ‪ÇÇ‬ﻴﺎن ‪Ö‬‬
‫ﻳﻜ‪ÇÇ‬ﻲ ﺟ‪ÇÇ‬ﻮﻳﺪ ز اذ ﻛ‪Ç‬ﺎرش ﻛ‪Ç‬ﺮاﻣ‪Ç‬ﺎت‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﭼ‪Ç‬ﻴﻨﺪ اﺳ‪Ç‬ﺎس ﺷ‪Ç‬ﻄﺢ و ﻃ‪Ç‬ﺎﻣﺎت‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪36‬‬

‫‪‬‬
‫ﺗ‪ÇÇ‬ﻮﻻ‬ ‫ﻳﻜ‪ÇÇÇÇ‬ﻲ را ﻗ‪ÇÇÇ‬ﺼﺪ ﺷ‪ÇÇ‬ﻬﻮت از‬
‫ز ﻫﺮ ﺻﺪ ﻳﻚ ﺑ‪Ç‬ﻮد ﺳ‪Ç‬ﺎﻟﻚ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻮﻻ‬
‫ا ﮔ‪ÇÇÇÇ‬ﺮ ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺎﺷﺪ ﻗ‪ÇÇÇ‬ﻠﻴﻠﻲ در ره دﻳ‪ÇÇ‬ﻦ‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﺼﺮ ﻣ‪ÇÇ‬ﻲ ﺑ‪ÇÇ‬ﻴﻦ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ز دﺳﺖ ﺣ‪ÇÇ‬ﺎﺳﺪان‬
‫ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﻪ ﺟ‪ÇÇÇ‬ﺰ راه ﺗ‪ÇÇ‬ﻮ ‪‬ﻛﻞ ره ﻧ‪ÇÇ‬ﺪارﻧ‪ÇÇ‬ﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻠﻮت ﻗﻠﺐ ﺧﻮد ﺑ‪Ç‬ﺎ ﺣ‪Ç‬ﻖ ﮔ‪Ç‬ﻤﺎرﻧﺪ‬
‫ﭘﺲ ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از ﻣﺎ ‪‬دة اﻣﻮر ﻛﺮده‪ ,‬ﻣﺬ ‪‬ﻣﺖ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ و ﻣﻼﻣﺖ‬
‫ذا ﻛﺮﻳﻦ و ﻣﺘﻔ ‪‬ﻜﺮﻳﻦ و زاﻫﺪﻳﻦ و ﺳﺎﻟﻜﻴﻦ ﺣ ‪‬ﻘﺎﻧﻲ را ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺧﻼف‬
‫اﺣﺘﻴﺎط و ﻋﻘﻞ اﺳﺖ و ﻋﺠﺐﺗﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣ‪Ç‬ﺼﺪاق ‪‬و ‪‬اذ×ا ذ‪ Ô‬ﻛ ‪‬ﺮ ‪Ô‬‬
‫اﷲ ‪‬و ‪Ö‬ﺣ‪ Ç‬ﺪ ‪Ô‬ه‬
‫‪Ç‬ﻢ‬
‫‪Ç‬ﻦ ‪Ô‬د و ‪‬ﻧ‪Ç‬ﻪ ‪‬اذ×ا ‪Ô‬ﻫ ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬ﻣ ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﺮ اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ×ﻻ ﻳ‪ ÆÔ‬ﻣﻨ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﺑ‪Ç‬ﺎﻻ ‪×‬ﺧ ‪‬ﺮ ‪ ¸‬و ‪‬اذ×ا ذ‪ Ô‬ﻛ ‪‬‬
‫‪Ô‬ﻮب اﻟ ‪â‬‬ ‫اﺷ ‪‬ﻤﺄ‪ ‬ﱠز ‪Ö‬‬
‫ت ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪Ô‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﻧﻔﺴﺎﻧﻴﺖ ﺑﺎ آن ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ‪ ,‬اﻳﻦ ﺑﻲدﻳﻨﺎن‪ ,‬ﻛﻤﺎل‬ ‫ﺣﺐ‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺴ ‪‬ﺘ ‪Ö‬ﺒ ‪‬ﺸ ‪Ô‬ﺮو ‪‬ن‪ ,‬و ﺑﻪ ‪‬‬
‫اﷲ‬
‫‪Ç‬ﺮ ‪Ô‬‬ ‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ و ﺳﻠﻮك را دارﻧﺪ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬اﻧ ‪‬ﱠﻤﺎ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ‪ Æ‬ﻣﻨ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬اذ×ا ذ‪ Ô‬ﻛ ‪‬‬
‫ﻚ ‪Ô‬ﻫ ‪Ô‬ﻢ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ‪ Æ‬ﻣﻨ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﺣﻘ‪‬ﺎ‪ 3/‬ﭘﺲ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫‪Ô‬ﻮﺑ ‪Ô‬ﻬﻢ‪ 2///‬و ﻗﺎلاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ا‪Ô‬و ×ﻟ ‪ Ã‬‬
‫‪‬ﺖ ‪Ô‬ﻗﻠ ‪Ô‬‬
‫‪‬و ‪‬ﺟﻠ ‪Ö‬‬
‫ﻗﻠﺒﻲ ﺗﺤ ‪‬ﻘﻖ ﻧﺪارد و ﻛﺲ را‬
‫ﺧﻔﻲ ‪Ö‬‬‫ﺣﻖ اﻳﻤﺎن و اﺳﻼم واﻗﻌﻲ‪ ,‬ﺑﺪون ذ ﻛﺮ ‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻧﻜﺎر اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ‪ /‬ﻧﺪاﻧﻢ ﻇﺎﻫﺮﺑﻴﻨﺎن را ﭼﻪ ﺑﺎﻋﺚ و ﻓﺮض ﺷﺪه و ﭼﻪ‬
‫ﺧﻔﻲ ﻗﻠﺒﻲ را ﺑﺪﻋﺖﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ و اﻳﻦ ذ ﻛﺮ‬
‫ﻏﺮض ﺑﺮ اﻳﻦ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ذ ﻛﺮ ‪ ‬‬
‫ﻗﻮة ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﺧﻴﺎل ﻛﻪ ﺗﺮ ‪‬ﻗﻲ و ‪‬‬
‫ﺗﻨﺰل اﻧﺴﺎن ﺑﻪ آن‬ ‫ﻗﻠﺒﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻗﻮه‪ ,‬در ﻫﺮ درﺟﻪ از ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ‬ ‫و اﺧﺘﻴﺎرش ﺑﺎ ﻣﻜﻠ‪‬ﻔﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة زﻣﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êë‬ﭼﻮن ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻳﻜﺘﺎﻳﻲ ﻳﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬دلﻫ‪Ç‬ﺎي آن ﻛﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻗ‪Ç‬ﻴﺎﻣﺖ‬
‫اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردهاﻧﺪ ﻧﻔﺮت ﮔﻴﺮد و ﭼﻮن ﻧﺎم دﻳﮕﺮي ﺟﺰ او ﺑﺮده ﺷﻮد ﺷﺎدﻣﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﻧﻔﺎل‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :2‬ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن ﻛﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ ﻫﺴ‪Ç‬ﺘﻨﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﭼ‪Ç‬ﻮن ﻧ‪Ç‬ﺎم ﺧ‪Ç‬ﺪا ﺑ‪Ç‬ﺮده ﺷ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻮف ﺑ‪Ç‬ﺮ‬
‫دلﻫﺎﺷﺎن ﭼﻴﺮه ﮔﺮدد‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة اﻧﻔﺎل‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ê‬اﻳﻨﺎن ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪/‬‬
‫‪37‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻗﺪم ﮔﺬارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎد در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ‬ ‫‪‬‬

‫‪Ö‬ﺮي‪ ,‬در ﻫﺮ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﺎ ‪‬د ا‪ ‬ﻗ ‪‬ﻢ ﱠ‬
‫اﻟﺼﻠ×ﻮ¸‪ ‬ﻟ ‪‬ﺬﻛ ‪â‬‬
‫ﻗﻮة ﻣﺬﻛﻮره‪ ,‬ﺧﻮد را ﺑﺪان‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ از اﻋﻤﺎل ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮ ﻓﻌﻠﻲ از اﻓﻌﺎل‪ ,‬ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﻛﺸﺪ و ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ را ﺑﻪ ﺳﻮي ‪‬اﻻ اﷲ ﺑﺮد ﺗﺎ داﺧﻞ در زﻣﺮة ‪‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬
‫ﻳﺨ‪Ö‬ﺮج ﻣﻦ ﺑﻴﺘﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮ‪ G‬اﻟ‪‬ﻲ اﷲ و رﺳﻮﻟﻪ ﺛ‪Ô‬ﻢ ﻳﺪرﻛ‪Ö‬ﻪ اﻟ‪Ö‬ﻤﻮت ﻓﻘﺪ وﻗ‪‬ﻊ ا‪‬ﺟﺮه ﻋﻠ‪‬ﻲ اﷲ‪1‬‬
‫‪  Ô   ‬ﱠ ‪ Ô ÔÖ   Ö  Ô Ö  Ô  Ö Ô‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Ô Ö Ö  Ö Ô ‬‬
‫ﮔﺮدد‪/‬‬
‫و در اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺒﺘﺪي را اﻣﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﻜﺘﺎب ‪ ÇÇ‬ﺑﻪ ﻃﺮز‬
‫ﻣﺄﻣﻮر]ﺑﻪ[ ‪ ÇÇ‬اﺳﻤﻲ از اﺳﻤﺎ¾اﷲ و ﻣﻈﻬﺮي از ﺻﻔﺎتاﷲ را از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ‬ ‫‪Õ‬‬
‫ﺤﻴﻂ‪ 2‬اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﻠﻜﺔ ﺧﻮد ﻛﻨﺪ‬ ‫اﻟﻬﻴﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎي ‪‬اﻧﱠ ‪Ô‬ﻪ ‪‬ﺑﻜ‪  Ô‬ﻞ ‪‬ﺷﻲ ‪Ô ¾‬ﻣ ‪â‬‬
‫آﻻ و ﻧﻌﻤﺎي ‪‬‬
‫و از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺘﺬ ‪‬ﻛﺮ از روي ﻣﻜﺘﻮب و ﺗﻲﺗﻲ آﻣﻮﺧﺘﻦ و ﮔﻔﺘﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻼب را ﻛﻪ‬ ‫ﻃﻔﻞ و ﺗﺮك ﺳﺎﻳﺮ اﺷﺘﻐﺎﻻت و اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺄﻣﻮر ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ‪‬‬
‫اﺑﺘﺪا از راﺳﺖ ﻛﺮده ﺧ‪Ç‬ﺘﻢ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﭼﭗ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻼﻓ‪H‬ﻟﻠﻌﺎ ‪‬ﻣﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ و ‪‬اﻻ‬
‫اﺳﺘﺎدان آ ﮔﺎه را در اﻳﻦ ﺑﺎب د ‪‬ﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﺛﺎﻧﻲ اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬در ﻣﻘﺎم ﺟﻮاب‪ ,‬ﺗﺴﺎﻣﺢ در ادﻟ‪‬ﺔ ﺳﻨﻦ و ﻛﺮ ‪Ö‬‬
‫اﻫﺖ‬
‫ﻣﻀﺮ ﻧﺪارﻧﺪ‪///‬‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ ﺿﻌﻒ و ﺟﻬﺎﻟﺖ را ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺗﻤﺴﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در راوي‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﺦ‪/‬‬
‫ﺟﻮاب‪ :‬ﻧﺪاﻧﻢ ﭼﺮا ﻋﻤﻞ ﻧﻜﺮدن ﺑﻌﻀﻲ از اﺻﺤﺎب را آنﺟﻨﺎب ﺑﺎ‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺸ‪Ç‬ﺮوﻋﻴﺖ ﻫ‪Ç‬ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫وﺻﻒ اﻧﺼﺎف‪ ,‬ﻣﻌﺎرض و ﻣ‪Ç‬ﺎﻧﻊ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻣﻌﺎرض ﻋﻤﻞ‪ ,‬ﻋﻤﻠﻲ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ,‬ﻣﻨﻊ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻧﺴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :100‬و ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺮون آﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا و رﺳﻮﻟﺶ‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﻨﺪ و آنﮔﺎه ﻣﺮگ او را درﻳﺎﺑﺪ‪ ,‬ﻣﺰدش ﺑﺮﻋﻬﺪه ﺧﺪاﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻓﺼﻠﺖ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ëê‬او ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي اﺣﺎﻃﻪ دارد‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪38‬‬

‫آن ﻛﻨﻨﺪ و اﻗﺮار ﺑﻪ آن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ /‬ﻣﻨﻊ از ذ ﻛﺮ‪ ,‬اﻣﺮ ﺑﻪ ﻏﻔﻠﺖ اﺳﺖ و‬
‫اﺻﺤﺎب ﻏﻔﻠﺖ را ﻋﺒﺎدت ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻼف ﻃﺎﻋﺖ داﻧﻨﺪ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫اﺣﺪي از‬
‫و ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ را اﺻﻞ ﻋﺒﺎدت ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ /‬ﻣﮕﺮ د ‪‬ﻗﺖ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﭼﺮا از اﻫﻞ ﺳﻠﻮك آﻣﻮزﻧﺪ? ﺟﻮاب اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻋﻤﻠﻲ را ]ﺑﺎﻳﺪ[‬

‫از ﻣﻌﻠ‪‬ﻢ آﻣﻮﺧﺘﻦ‪/‬‬

‫ﺑﻴﻦاﻻﺻﺤﺎب ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺤﻲ اﺳﺖ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﻋﺪة‬
‫ﻛﻪ اﻳﺸﺎن از ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﺣﺮف را ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ا ﮔﺮ ﺣﺎل‪ ,‬ﻳﻜﻲ از ﻫﻨﺪ آﻳﺪ و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ از اﻣ‪Ç‬ﺎم ‪Ç‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ‪ Ç‬ﺑﻪ ﻣﻦ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻓﻼن ﺳﻮره را از ﻗﺮآن ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻳﺎ‬ ‫‪‬‬
‫ﻓﻼن اﺳﻢ را از اﺳﻤﺎ¾اﷲ در ﺧﺎﻃﺮ دارد‪ ,‬ﻓﻼن ﺛﻤﺮ دﻧﻴﻮي ﻳﺎ اﺧﺮوي ﺑﻪ‬
‫او رﺳﺪ و ﻣﻨﻊ ﻋﻘﻠﻲ و ﻧﻘﻠﻲ ﻧﻴﺰ از آن ﻋﻤﻞ وارد ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻨﻌﺶ ﺗﻮان ﻛﺮد? ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻜﻪ ا ﻛﺜﺮ اﺻﺤﺎب از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻨﺎﻃﺮ‪ 1‬ﻫﻨﺪي‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ ﻓﻌﻞ آوردﻳﻢ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻈﻴﻤﻪ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪ /‬و ا ﮔﺮ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺑﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻟﻜﻴﻦ‪ ,‬ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻴﻤﺎ ﺑﻴﻦ اﺻﺤﺎب‬
‫ﺣﺮام اﺳﺖ‪ ,‬ﮔﻤﺎن ﺑﺪ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺳﻮ¾ﻇﻦ ﻣﺬﻣﻮم اﺳﺖ‪ :‬ان ﺑﻌﺾ اﻟﻈﱠﻦ اﺛ‪Ö‬ﻢ‪2‬‬
‫‪Õ  ‬‬ ‫‪ ‬ﱠ‪ Ö‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Ö‬ﻨﻲ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ‪Ö‬ﺤ ‪ ‬ﻖ ‪‬ﺷ ‪Ö‬ﻴ‪ 3/HÃ‬ﻋﺠﺒﺎ! ﻧﻪ ﺧﻮد آنﺟﻨﺎب ﻧﻴﺰ اﻗﺮار دارد‬
‫و ‪‬ا ﱠن اﻟﻈ ﱠﱠﻦ ×ﻻ ‪Ô‬ﻳﻐ ‪â‬‬
‫ﻛﻪ وﻗﺘﻲ از اﺳﺘﺎدي‪ ,‬ﻣﺄذون ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺳﻠﻮك ﺷﺪم و ﻣﺸﻐﻮل ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪم‪ ,‬در ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﺎزوﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﻨ ‪‬ﻘﺶ ﺑﻪ اﺳﻢ ﻣﺒﺎرك اﻟﻌﻠﻲ‬
‫ﺷﺪه‪ ,‬ﻣﺘﻮ ‪‬ﺣﺶ ﺷﺪه ﺑﻴﺪار ﺷﺪم و دﻟﻴﻠﻲ از اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺻ ‪‬ﺤﺖ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ‬

‫‪ /1‬ﺟﻤﻊ ﻋﺮﺑﻲﮔﻮﻧﺔ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﻄ ‪Ö‬ﺮ ‪‬‬

‫)ﻣ ‪Ö‬ﻨﺘ ‪Ö‬ﺮ( ﻳﻌﻨﻲ اﻓﺴﻮن و دﻋﺎ‪ ,‬رك‪ :‬ص ‪ ê0‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺘﺎب‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺣﺠﺮات‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :12‬ﭘﺎرهاي از ﮔﻤﺎنﻫﺎ در ﺣﺪ‪ ‬ﮔﻨﺎه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻧﺠﻢ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :28‬ﭘﻨﺪار ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫‪39‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺟﻮاب ﻏﻴﺮدﻟﻴﻞ ﺗﺴﺎﻣﺢ ﻧﺸﻨﻴﺪم و ﺗ‪Ç‬ﺮك ﻛ‪Ç‬ﺮدم و ﺣ‪Ç‬ﺎل‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ ,‬در‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ‪ ,‬ﺷﻮق در ﻋﻤﻞ و ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ زﻳ‪Ç‬ﺎد ﺷ‪Ç‬ﻮد;‬
‫]اﻳﻨﻜﻪ[ ﺑﺎﻋﺚ وﺣﺸﺖ ﺷﺪه از ﺧﻄﺮات ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮده و ﻫﺮ ﻣﻨﺼﻒ را‬
‫ﻛﺮ اﺳﻤﻲ از اﺳﻤﺎ¾اﷲ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪ ,‬از‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻊ ذ ‪‬‬
‫ﺧﻄﺮة ﻧﻔﺲ اﺳﺖ و از اﻳﻨﻜﻪ در اﻣﻮر ﺧﻴﺮ‪ ,‬ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺴﻴﺎر از اﻧﺲ و ﺟﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه‪ ,‬ﺷﺒﻬﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫و در ﻫﺮ ﻣﻘﺎم و وﻻﻳﺎت‪ ,‬ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﻧﻈﻢ و ﻧﺜﺮ از ﻛﺘﺐ اﻫﻞ ﺳﻠﻮك‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪة ﻋﻠﻢ رﺳﻮم ﻣﺮﺗ‪‬ﺐ ﮔﺸﺘﻪ‪ ,‬وﻇﺎﻳﻒ ﺳﻠﻮك را در آﻧﻬﺎ‬
‫‪Ç‬ﻬﺎت ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك ﻗ‪Ç‬ﺮار‬‫درج ﻛﺮده و ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﺷﺮاﻳ‪Ç‬ﻂ ﻫ‪Ç‬ﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ا ‪‬ﻣ ‪‬‬
‫دادهاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪‬اول‪ ,‬ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﺘﺎد و وﺻﻮل ﺑﻪ او و ﻗﺒﻮل اﺳﺘﺎد و ﻣﺮاد ﻣﺮ او را و‬
‫اﺳﺘﺎد ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎرف ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﺿﺮورﻳﺔ دﻳﻦ و‬
‫ﻣﺒﺮا از اﺧﻼق ذﻣﻴﻤﺔ رذﻳﻠﻪ و ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزت دﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ‪‬‬
‫دوﻳﻢ ﻃﻠﺐ ﻋﻠﻢ ﻟﺪﻧ‪‬ﻲ و ارﺷ‪Ç‬ﺎد اﺳﺖ از‬ ‫ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ; ‪‬‬ ‫ﺑﻪدﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﻟﻲ ‪‬‬
‫ﺻﺪق اﻋﺘﻘﺎد و وﻋﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺳﻴﻢ دوام ﻋﻬﺪ و اﻧﻘﻴﺎد و‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﺬﻛﻮر; ‪‬‬
‫ﻫﻤﺔ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬ﺑﺎ اﺳﺘﺎد ﻣﺬﻛﻮر; ﭼﻬﺎرم ﺗﻮﺑﻪ از ذﻧﻮب ﺧﺼﻮﺻ‪H‬‬
‫در ‪‬ﻧﻴﺎت ﻋﺒﺎدات ﻛﻪ ﻣﺸﻮب ﺑﻪ اﻏ‪Ç‬ﺮاض دﻧ‪Ç‬ﻴﻮي و ﻋ‪Ç‬ﺎدات و اوﻫ‪Ç‬ﺎم‬
‫ﺳﻴﻤﺎ در ﺻﻠﻮات ﻣﻔﺮوﺿﻪ و اﻋﻤﺎل ﻣﻨﺪوﺑﻪ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ; ﭘﻨﺠﻢ ﺧﻠﻮص ‪‬ﻧﻴﺖ ‪‬‬
‫و اوراد ﻣﺄﺛﻮره و اذ ﻛﺎر ﻣﺄﻣﻮره ﻛﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ او ﺟﺰ از ‪‬ﻧﻴﺎت ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻋﺒﻮدﻳﺖ اﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ; ﺷﺸﻢ داﺷﺘﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ و‬‫ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻗﺮب و ﻗﺮﺑﺖ و ‪‬‬
‫ﻣﻴﺰان در دﺳﺖ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻋﻠﻲاﻟﺨﺼﻮص اﺣﺎدﻳﺚ اﺻﻮل‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﻴﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻴﺰ ‪Ö‬‬
‫ان‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃ‪Ç‬ﺒﻴﻌﻴﻪ و‬
‫‪‬‬ ‫دﻳﻦ‪ ,‬ﺗﺎ در ﻓﺘﻮﺣﺎت و ﻣﻜ‪Ç‬ﺎﺷﻔﺎت‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪40‬‬

‫ﺗﺨﻴﻼت و ﻓﺘﻮﺣﺎت ﺑﻲﺑﺮﻫﺎن را ﻏﻠﻂ داﻧﺪ; ﻫﻔﺘﻢ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ ﺑﺎ ﻣﺮاﻗﺒﻪ‪,‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﺮزي ﻛﻪ اﺳﺘﺎدان ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻬﻤﺎ اﻣﻜﻦ ﺳﻌﻲ ﺑﻠﻴﻎ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻘﺎم‬
‫ﻣﻠﻜﻪ و دوام رﺳﺪ و ﻏﻔﻠﺖ را ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻃﺎﻋﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ داﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﺪام ﻳﻚ از اﺻﺤﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻜﺎر ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻨﺪ و ﻛﺪاﻣﻴﻦ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ اﻣﻮر‪ ,‬در آن ﻣﺴﻄﻮر‬
‫ﻧﺎﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ در آﻧﺠﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﺳﻲﺳﺎل ﻗﺒﻞ‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ رد و‬
‫از اﻳﻦ‪ ,‬ﻛﻪ اﻳﻦ اﺿﻌﻒ ﻋﺒﺎد را اذن ﺗﺎزه از اﺳﺘﺎد ﺣﺎﺻﻞ ﺷ‪Ç‬ﺪه ﺑ‪Ç‬ﻮد‪,‬‬
‫ﻣﺪﻋﻴﺎن ﻋﻮام ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ ﻣﺄﻣ‪Ç‬ﻮره را از‬ ‫اﺣﺘﻴﺎط ﺗﻤﺎم از دﻋﻮاي ‪‬‬
‫ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ‪ ,‬ﺑﻪ ﺗﺨﺼﻴﺺ از ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻛﻪ در ﻓﺮوع ﺑﻪ اﻳﺸﺎن رﺟﻮع داﺷﺘﻢ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ اﻋﻤﺎل و اوراد‪ ,‬ﭼﻨﺎن و ﭼﻨﻴﻦ و ﺷﺮوط و ﻋﻬﻮد ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻗﻠﺒﻴﻪ‪ ,‬ﺗﻠﻘﻴﻦ اﻳﻦ ﺑﻨﺪة ﻋﻘﻴﺪتﻗﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ /‬ﻟﺬا‬‫اﺳﺘﺎدان ﻃﺮﻳﻘﺔ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻴﺎن‪,‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺎت‬
‫از ﺟﻨﺎب ﺷﻤﺎ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮم‪ /‬ﭼﻮن اداي ‪‬‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﺑﻪ ﻣﻌﻬﻮد را ﻧﻤﻮدم‪ ,‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻫﻤﻪ را از ﻛﺘﺐ اﺣﺎدﻳﺚ‬ ‫‪Õ‬‬ ‫اﻣﻮر‬
‫‪‬‬
‫دزدﻳﺪهاﻧﺪ‪ ,‬ﺷﻤﺎ ﭼﺮا اﺧﺬ آن اذ ﻛﺎر از ﺧﻮد ﻣﺎ ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ و اﻳﻦ ﺷﺮوط و‬
‫ﻋﻬﻮد ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ? ﻋﺮض ﻛﺮدم‪ :‬ﺗﻔﺎوت در ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ و اﻳﺸﺎن‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ اﺟﺎزت ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺪ‪ G‬ﺑﻴ ‪‬ﺪ ﺗﺎ ﺣﻀﺮات ‪‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭼﻮن اﻳﺸﺎن ‪‬‬
‫و ﺟﻨﺎب ﺧﺘﻤﻲ ﻣ‪Ĥ‬ب و ﺷﻤﺎ ا ‪‬دﻋﺎي اﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﻧﺪارﻳ‪Ç‬ﺪ‪ /‬در ﺟ‪Ç‬ﻮاب‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻏﻠﻂ ﻛﺮدهاﻧﺪ! در ﻛﺪام ﻛﺘﺎب ﻣﺴﻄﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ اوراد و اذ ﻛﺎر‬
‫را ﻃﻠﺐ از ﻋﻠﻤﺎي ﺑﺎ اﺟﺎزه و ﻣﺄذون ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد? ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻮن در ﻓﺮو ‪Ö‬ع‬
‫ﺗﻘﻠﻴﺪ از ﺷﻤﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻛﺘﺐ اﻋﻤﺎل ﺷﻤﺎ را ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ,‬در‬
‫ﺑﺎب اﺟﺎزه‪ ,‬ﺷﺮﺣﻲ ﻣﺒﺴﻮط ﻧﻮﺷﺘﻪاﻳﺪ و ﺷﺮط داﻧﺴﺘﻪاﻳﺪ اذن را در‬ ‫اﻳﻦ ‪‬‬
‫اوراد‪ ,‬و ﺷﺎﻫﺪ آوردهاﻳﺪ اﺟﺎزة ﻣﻨﻄﺮي را ﻛﻪ از دروﻳﺸﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫‪41‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫در ‪‬اول ﻛﺴﻮف اﻟﻲ آﺧﺮ اﻧﺠﻼ‪ ,‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪ در ﻣﻴﺎن آب ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫آن ﻣﻨﻄﺮ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ,‬ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺗﻤﺎم دارد و ﻧﻮﺷﺘﻪاﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺧﻮاﻧﺪه و‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم از اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻪ ﻗﺪر اﻫﺘﻤﺎم در‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﻨﺪه ‪‬‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ‪‬‬
‫اﺟﺎزت و ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻌﻬﻮد داﺷﺘﻪاﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﺧﺬ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣ‪Ç‬ﻨﻄﺮي از‬
‫‪‬‬
‫واﺟﺐ ﺧﺴﻮف ] ﻛﺬا[ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪه‪ ,‬او را ﻣﺸﻐﻮل‬ ‫‪‬‬ ‫زﺑﺎن ﻫﻨﺪي‪ ,‬از ﻧﻤﺎز‬
‫ﮔﺸﺘﻪاﻳﺪ‪ /‬ﻛﺜﺮﺗﻲ از ﻋﻮام در ﻣﺠﻠﺲ ﺑ‪Ç‬ﻮده ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر ﺣ‪Ç‬ﻴﺮت ﻛ‪Ç‬ﺮدﻧﺪ و‬
‫ﺧﻨﺪهﻫﺎ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ,‬و ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻋﺬر و رﻓﻊ ﺧﺠﺎﻟﺖ اﻳﺸﺎن ﺷﺨﺼﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ آن وﻗﺖ ﺳﺮﻛﺎر آﻗﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ /‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻤﺎز آﻳﺎت ﺑﺮ ﻫ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻣﺴﻠﻢ واﺟﺐ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺗﻨﻬﺎ‪ ,‬ﻣﮕﺮ رأي اﺟ‪Ç‬ﺘﻬﺎد در وﺟ‪Ç‬ﻮب‬
‫ﻧﺒﻮده?! ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﺬر ﺑﺪﺗﺮ از او ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ آﻗﺎ در آن وﻗﺖ‬
‫ﺣﺪ ﺑﻠﻮغ ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ,‬ﻟﻬﺬا اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ دوﺑ‪Ç‬ﺎره‬ ‫رﺷﻴﺪ ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫و ﻏﺮض از ﻃﻮل ﻛﻼم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻲﺳﺎل ﻗ‪Ç‬ﺒﻞ در ﻣ‪Ç‬ﺠﺎﻣﻊ و‬
‫ادﻋﻴﻪ ﺷﺮط‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻋﻠﻤﺎ‪ ,‬ﺑﺤﺚ از ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮده; اﻳﻨﻜﻪ اذن و اﺟﺎزه در ‪‬‬
‫ﺷﺮﻋﻴﺔ ﺳﻠﻮك‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﺪﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻲداﻧﻢ و ﺣﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻤﻴﻊ آداب‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻣﻴﺎن ﻋﻠﻤﺎي ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻮده‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ از اﻧﺒﻴﺎي ﺳﺎﺑﻖ‪ ,‬اﻳﻦ آﺛﺎر ﺑﻮده‬
‫و ﻧﻘﻞ و ﺣﻜﺎﻳﺎت ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ و ﺧﻀﺮ و ﺳﻠﻤﺎن و اﺑﺎذر و ﻫﻤﺎم و‬
‫ﻣﺪﻋﺎ اﺳﺖ‪/‬‬ ‫ﻛﻤﻴﻞ و ﺣﺎرﺛﻪ و ﻏﻴﺮه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮ ‪‬‬
‫ﺻﻮﻓﻴﺎن اﻫﻞ ﺑﺎﻃﻞ‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﺪت در ﻣﻌﺮض اﻧﻜﺎر ﺑﻮدن و‬ ‫ﻣﻊﻫﺬا ﺑﺎ اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣﻘﻴﺪان ﻧﻔﺲ و ﮔﻤﺮاﻫﺎن ﺑﻨﮓ و ﭼﺮس را‬ ‫را ﻛﻪ اﻃﻔﺎل ﺣﺮص و ﻫﻮا و ‪‬‬
‫ﻛﺬاب ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻤﻴﺰ‬‫ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و آﻳﻴﻨﻲ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ و ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ‪‬‬
‫ﻧﺪاده‪ ,‬ﺑﺎﻋﺚ ﻃﺮح و ﻃﺮد اﻫﻞ ﺣﻖ و ﻋ‪Ç‬ﺎرﻓﺎن ﺑ‪Ç‬ﺎﷲ و ﺻ‪Ç‬ﻮﻓﻴﺎن ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪42‬‬

‫ﻣﺮﺿﺎتاﷲ داﻧﻨﺪ و ﻫﻤﮕﻲ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻃﺮز ﺷﻤﺎرﻧﺪ و ﻗﺪر ﺳﺎﻟﻜﺎن ﺑﺎﷲ‬

‫و ﻓﺎﺿﻼن ﻓﻲ اﺣﻜﺎماﷲ را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺣﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺘﺐ اﺣﻜﺎم ﺷﺮع‬
‫ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ و ﻋ‪Ç‬ﺮﺑﻲ در ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻣﻜ‪Ç‬ﺎﻧﻲ و ﻗ‪Ç‬ﺮاﻳ‪Ç‬ﻲ ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر اﺳﺖ; ﭼﮕ‪Ç‬ﻮﻧﻪ‬
‫ذيﺷﻌﻮري ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ راه ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﮔﻤﺮاﻫﻲ و ﺿﻼﻟﺖ ﺷﻮد و‬
‫از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺒﺎدات ﻋﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫و ا ﮔﺮ ﺑﺤﺚ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ا ‪‬ﻣﻬﺎت ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﺔ ﺳﻠﻮك ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪,‬‬
‫ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻨﻮع و ﻣﺮدود اﺳﺖ و ﻧﺎﻣﺸﺮوع‪ ,‬اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را اﺛﺒﺎت‬
‫ﺑﺎﻳﺪ‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻛﺜﻴﺮه و اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺘﻮاﺗﺮه‪ ,‬ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﻣ‪Ç‬ﻤﺪوح‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ و ﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت ﺑﻮدن‪ /‬و ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ اﺧ‪Ç‬ﺒﺎر‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ و ﻟﻮازم‬
‫ﻛﺜﻴﺮة وارده را اﻳﺮاد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ در ﺑﺎب اﺧﺬ از ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزه ﻛﻪ ﻋﻤﺪة‬
‫اﻳﺮادات اﺳﺖ‪ ,‬از ﺟﻤﻠﻪ آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬ﻓ ‪Ö‬ﺴ‪Ã‬ﻠ‪Ô‬ﻮا ا‪‬ﻫ‪ Ö‬ﻞ اﻟ ‪‬ﺬ ﻛ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻛ‪Ô‬ﻨ‪Ö‬ﺘ‪Ö Ô‬ﻢ ×ﻻ ﺗ‪‬ﻌ‪Ö‬ﻠ ‪Ô‬ﻤﻮ ‪‬ن و‬
‫‪1‬‬
‫ﺎر ‪ ¸Õ‬و ×ﻻ‬ ‫اﻟﺮﺟﺎل و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬ر ×ﺟﺎ ‪Õ‬ل ×ﻻ ﺗ‪Ô‬ﻠ ‪‬‬
‫‪Ö‬ﻬﻴﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺗ ×ﺠ ‪‬‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ﺧ‪Ô‬ﺬاﻟﻌﻠﻢ ‪‬ﻣﻦ ا‪‬ﻓﻮا ‪‬ه ‪‬‬
‫ﻫﻤﺞ‪ 3‬و ﺣﺪﻳﺚ‬ ‫واﻟﺒﺎﻗﻲ ‪Õ‬‬ ‫‪Õ‬‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ وﻣﺘﻌﻠ ‪Õ‬ﻢ‪,‬‬
‫اﻟﻨﺎس اﺛﻨﺎن‪Õ :‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪Õ‬ﻊ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ذ ﻛ ‪Ö‬ﺮ اﷲ و ﺣﺪﻳﺚ‪Ô :‬‬
‫‪Ç‬ﻔﺴﻪ‪ /‬و اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ‬ ‫‪‬ﺮﻳﻨ‪Ô H‬ﻣ‪Ç‬ﺮﺷﺪ‪ G‬ا ‪Ö‬ﺳ‪ Ç‬ﺘﻤﻜ ‪‬ﻦ ‪‬ﻋ‪Ô Ç‬ﺪ ‪‬وه ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ﻧ ‪‬‬ ‫ﺷﺮﻳﻒ‪ :‬ﻣﻦ ﻟ‪‬ﻢ ‪‬ﻳﻜ‪Ô‬ﻦ ﻟﻪ ﻗ ‪â‬‬
‫ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﻘﻠ‪‬ﺪ‪ ,‬و اﻳﻨﻜﻪ در‬
‫ﺧﻠﻖ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻣﺮﺷﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﺮﻳﺪ‪ ,‬ﻳﺎ ﺗﺎﺑﻊ‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪Ö‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﺘﺒﻮع‪ ,‬ﻳﺎ آﻗﺎ ﻳﺎ ﻣﻼزم‪ ,‬ﻳﺎ اﺳ‪Ç‬ﺘﺎد ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ ﻳ‪Ç‬ﺎ ﺷ‪Ç‬ﺎ ﮔ‪Ç‬ﺮد; ﺧ‪Ç‬ﻮدﺳﺮي و‬

‫ﻋ‪Ç‬ﻼﻣﻪ ﺣ‪ Ç‬ﻠﻲ‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﻠﺪ ‪ ,1‬ﻣ‪ÆÇ‬ﺳﺴﺔ آل‬‫‪ /1‬داﻧﺶ را از دﻫﺎن ﻣﺮدان ﻓﺮا ﮔ‪Ç‬ﻴﺮﻳﺪ) ﺗ‪Ç‬ﺤﺮﻳﺮ اﻻﺣﻜ‪Ç‬ﺎم‪ ,‬‬
‫اﻟﺒﻴﺖ‪ ,‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ,‬ص ‪/(3‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻧﻮر‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :37‬ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗ‪Ç‬ﺠﺎرت و ﺧ‪Ç‬ﺮﻳﺪ و ﻓ‪Ç‬ﺮوﺧﺘﻲ از ﻳ‪Ç‬ﺎد ﺧ‪Ç‬ﺪا ﺑ‪Ç‬ﺎزﺷﺎن‬
‫ﻧﺪارد‪/‬‬
‫‪ /3‬ﻣﺮدم ]ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ[ دو ﮔﺮوﻫﻨﺪ‪ :‬آﻣ‪Ç‬ﻮزﮔﺎر و داﻧﺶآﻣ‪Ç‬ﻮز; ﺑ‪Ç‬ﻘﻴ‪‬ﻪ اراذل و ﺣﺸ‪Ç‬ﺮاﺗ‪Ç‬ﻨﺪ‬
‫) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪ ,187 . 1‬ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن(‪/‬‬
‫‪43‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺧﻮدراﻳﻲ در ﺟﻤﻴﻊ اﺣﻮال ﺑﻪ ﺿﻼﻟﺖ اﻧﺪازد ﻫﺮﻛﺲ را‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬

‫ﮔﻔﺖ ﭘ‪Ç‬ﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ را ﻛ‪Ç‬ﺎي ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫ﺷ‪ÇÇ‬ﻴﺮ ﺣ‪ ÇÇ‬ﻘﻲ ﭘ‪ÇÇ‬ﻬﻠﻮاﻧ‪ÇÇ‬ﻲ ﭘ‪ÇÇ‬ﺮدﻟﻲ‬
‫ﻟﻴﻚ ﺑﺮ ﺷﻴﺮي ﻣﻜﻦ ﻫ‪Ç‬ﻢ اﻋ‪Ç‬ﺘﻤﻴﺪ‬
‫اﻧ‪ÇÇÇÇ‬ﺪرآ در ﺳ‪ÇÇÇ‬ﺎﻳﺔ ﻧ‪ÇÇ‬ﺨﻞ اﻣ‪ÇÇ‬ﻴﺪ‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫ﷲ‬
‫‪‬ﺺ ‪‬‬‫ﻌﻠﻴﻢ واﻟﺘ‪‬ﻌﻠ ‪‬ﻢ و ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ا‪‬ﺧ‪ÇÖ‬ﻠ ‪‬‬ ‫و ﺣﺪﻳﺚ ﻟﻴﺲ ‪Ô‬‬
‫اﻟﻌﻠﻢ ﺑﻜﺜﺮ ‪ ¸‬اﻟﺘ‪ ‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻴﺖ و ﺗ‪Ç‬ﺤﺼﻴﻞ ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﺼﻮص در‬ ‫‪3‬‬
‫ارﺑﻌﻴﻦ ﺻﺒﺎﺣ‪ ////H‬ﭘﺲ ﺗ‪Ç‬ﺼﺤﻴﺢ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﺒﺎدات ﻣﻌﻤﻮﻟﻪ و اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﻨﻘﻮﻟﺔ ﻣﻌﻠﻮﻣﻪ و وﻓﺎي ﺑﻪ ﻋﻬﺪ و ﺻﺪق و‬
‫دا‪Ä‬ﻤﻲ ﺣﻖ و ﻣﺼﺎﺑﺮه و ﻣﺮاﻗﺒﻪ و‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ و ﺗﻮاﻇﺐ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ‬
‫ﺑﻴﻦاﻻﺻﺤﺎب ﻣﺮﻏﻮب و ﻣ‪Ç‬ﻌﻤﻮل‪ /‬و اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ اﺟ‪Ç‬ﺎزت در ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﺮاﺑﻄﻪ‬
‫ﺳﻠﻮك را ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻴﻦاﻻﺻﺤﺎب ﻧﺪاﻧﻨﺪ و رواﻳﺘﻲ ﺻﺮﻳﺢ و ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪,‬‬
‫ﺗﺘﺒﻊ و ﻓﺮاﺳﺖ و ﺑﻲﺻﻔﺎﻳﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎزﻋﻪ ﺑﻴﻦ‬ ‫از ﻗﻠ‪‬ﺖ ‪‬‬
‫ﻣﺘﺄﺧﺮﻳﻦ‬
‫اﻫﻞ ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﺑﻮده و ﻟﻬﺬا در ﻛﺘﺐ ﻣﺸﻬﻮره و ﺗﺼﺎﻧﻴﻒ ‪‬‬
‫ﻋﺪو ﻟﻤﺎ ‪‬ﺟ ‪‬ﻬ ‪‬ﻞ‪ 4‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ارﺑﺎﺑﺎن ﻧﻔﺲ و ﻫ‪Ç‬ﻮا‪,‬‬‫ﺮ¾ ﱞ‬ ‫اﻳﺮاد ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪة ‪‬‬
‫اﻟﻤ ‪Ô‬‬
‫ﻏﺎﻓﻞ و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺧﻴﺎﻻت ﻗﻮاﻋﺪ و ﻋﻠﻮم رﺳﻤﻲ و دﻧﻴﺎ‪ ,‬ﺟﺎﻫﻞ از اﺻﻞ‬
‫ﻗﻠﺐ ﺳﻠﻤﺎن ]ﻟﻘﺘﻠﻪ[‪ 5‬و ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ﻻ‬ ‫ﻣﺪﻋﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ; ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ﻟ‪‬ﻮ ‪‬ﻋ ‪‬ﻠ ‪‬ﻢ اﺑﻮذر ×ﻣﺎ ﻓﻲ ‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪ /1‬ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬دﻓﺘﺮ ‪‬اول‪ ,‬ص ‪/ë9‬‬

‫‪ /2‬داﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﻌﻠ‪‬ﻢ ﻧﻴﺴﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(1ê0 . ì7‬‬
‫‪ /3‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﭼﻬﻞ ﺻﺒﺎح ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺧﺪا ﺧ‪Ç‬ﺎﻟﺺ ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ ] ﭼﺸ‪Ç‬ﻤﻪﻫﺎي ﺣﻜ‪Ç‬ﻤﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮ زﺑ‪Ç‬ﺎﻧﺶ‬
‫ﺟﺎري ﻣﻲﺷﻮد[ ) ‪‬اﻟﺮ واﺷﺢ ‪‬اﻟﺴﻤﺎوﻳﻪ‪ ,‬ﻣﺤﻘ‪‬ﻖ داﻣﺎد‪ ,‬ﻛ‪Ç‬ﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ آﻳﺖاﷲ ﻣ‪Ç‬ﺮﻋﺸﻲ‪ ,‬ﻗ‪Ç‬ﻢ ‪ 1ê0ë‬ق‪,‬‬
‫ص‪/(200‬‬
‫‪ /ê‬اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ دﺷﻤﻦ اﺳﺖ) اﻣﺜﺎل ﺣﻜﻢ‪ ,‬ﻋﻠﻲا ﻛﺒﺮ دﻫﺨﺪا‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,1‬اﻧﺘﺸﺎرات‬
‫اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,1339‬ص ‪/(271‬‬
‫‪ /ë‬ا ﮔﺮ اﺑﻮذر ﺑﺪاﻧﺪ در ﻗﻠﺐ ﺳﻠﻤﺎن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ‪ ,‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ او را ﻣﻲﻛﺸﺪ) @ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج‪/(ê01.1‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪44‬‬

‫ﻟﻒ ﺻ ‪‬ﺪﻳﻖ ‪‬ﺑﺎﻧﱠﻪ ‪‬ز ﻧﺪﻳﻖ‪ 1/‬و ﻏﺎﻓﻞ‪ ,‬ﻣﻦ ‪‬ﺗ ‪‬ﺸ ﱠﺒ ‪‬ﻪ‬
‫ﺮ¾ ‪‬ﻣﺮ ‪‬ﺗﺒ‪ ¹‬اﻻﻳﻤﺎن ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﺷﻬﺪ ا‪ ‬‬ ‫‪‬ﻳﺒﻠ‪Ô Ô‬ﻎ ‪‬‬
‫اﻟﻤ ‪Ô‬‬
‫ﺗﺸﻴﻊ را ﺳﺮﺳﺮي اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ و ﻋﺒﺎدت و ﺑﻨﺪﮔﻲ را‬ ‫‪2‬‬
‫ﺗﺸﺒﻪ و ‪‬‬ ‫‪‬ﻮم ﻓ‪‬ﻬ‪ Ô‬ﻮ ‪‬ﻣﻨ ‪‬ﻬﻢ ‪‬‬
‫‪‬ﺑﻘ ‪‬‬
‫ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ و اوﺻﺎف ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ و ﻣﻮ ‪‬ﺣﺪﻳﻦ و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ‪,‬‬
‫از ﺧﻮد دور اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ‪ ,‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ او ﻫﻤﺮﻧﮓ ﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ او رﻧﮓ و ﺑﻮﻳﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﻔﺲ دﻧﻲ و دﻧﻴﺎي دون‪ ,‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑ‪Ç‬ﻼي‬ ‫ﭘﺲ‪ ,‬از ﺑﻲﻣﺒﺎﻻﺗﻲ ﻗﻴﺪ ‪‬‬
‫اﺑﺪي ﺷﺪه ‪ Ç‬اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎﷲ ‪ Ç‬ﻳﻌﻤﻲ و ﻳﺼﻢ ﮔﺮدﻳﺪهاﻧ‪Ç‬ﺪ‪ /‬ﻟﺬا در اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم‬
‫ﺗﺴﺎﻣﺢ در ادﻟ‪‬ﺔ ﺳﻨﻦ‪ ,‬ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﻊ از او وارد ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪,‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮلﺑﻪ ﻣﺤ ‪‬ﻘﻘﺎن اﺳﺖ‪ /‬اﻟﺤﺎﺻﻞ در ﺑﻴﻦ اﺻﺤﺎب ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺑﻪ‬ ‫‪Õ‬‬ ‫ﺟﺎﻳﺰ و‬
‫رواﻳﺖ ﺛﺎﺑﺖ‪ ,‬و درﺧﺼﻮص ﻫﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﺻﺎﺣﺐ اﺟ‪Ç‬ﺎزه‪,‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺟﻬﺎت ﺷ‪ ‬ﺘﺎي‬
‫ﻧﺼﻮص وارد و ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ و ا ﮔﺮ ﺑﺤﺚ درﺧﺼﻮص ﺻﺎﺣﺐ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫دﻻﻳﻞ و‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻌﺾ واﺿ‪Ç‬ﺢ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان را‬ ‫اﺟﺎزه ﺑﻮدن از آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ اﺳﺖ‪ ,‬دون ‪Ö‬‬
‫دﻧﻴﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ‪ ,‬از‬ ‫ﺑﻪﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﺒﻮر از ﻣﻘﺎم ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﻠ‪‬ﻴﻪ و ﻧﻔﺲ ‪‬‬
‫ﺣﺠﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﺎﻣﻞ‪/‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ‪‬‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﺮاي اﺳﺘﺎدان ﻋﺒﻮر از اﻳﻦ‬
‫ﺑﺤﺚ ﺛﺎﻟﺚ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﻣﻘﺼﻮد اﺻﻠﻲ از ﺑﻌﺜﺖ رﺳﻞ و اﻧ‪Ç‬ﺰال ﻛ‪Ç‬ﺘﺐ‪,‬‬
‫اﻓﻀﻠﻴﺖ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ]ﻳﻌﻨﻲ ذ ﻛﺮ‬‫‪‬‬ ‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﺎس و ارﺷﺎد ﻋﺒﺎد اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ را‪/‬‬
‫ﺧﻔﻲ[ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺧﻮاص و ﻋﻮام اﺳﺖ ﻣﺮ ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ و ‪‬‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﻋﻤﺪة ﺑﻴﺎﻧﺎت در اﻳﻦ ﺑﺤﺚ‪ ,‬در ﺑﺤﺚ ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺬﻛﻮر‬

‫‪ /1‬اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﺔ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺰار ﺻ‪Ç‬ﺪﻳﻖ ﮔ‪Ç‬ﻮاﻫ‪Ç‬ﻲ دﻫ‪Ç‬ﻨﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ وي زﻧ‪Ç‬ﺪﻳﻖ‬
‫اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﺟﻮﻳﺪ‪ ,‬از آﻧﺎن ﺷﻤﺮده ﻣﻲﺷﻮد) ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻻﺧﺒﺎر‪ ,‬ص ‪/(110‬‬
‫‪45‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺷﺪ‪ /‬ﺑﺎز ﻣﺠﻤ‪ Â‬ﮔﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ در آﻳﺎت و اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺘﺄﺧﺮﻳﻦ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺘﻘﺪﻣﻴﻦ و ا ﻛ‪Ç‬ﺜﺮ از‬
‫ﻣﺮاﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬وﻟﻲ ﻋﻠﻤﺎي رﺳﻮم از ‪‬‬
‫اﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﻮم ﻟﺪﻧ ‪‬ﻲ ﻗﻠﺒﻲ ﻧﻜﺮده‪ ,‬ﺑﻌﻀﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﻣﺨﺼﻮص اﻧﺒﻴﺎ‬
‫ﺐو‬ ‫و اوﻟﻴﺎ داﻧﺴﺘﻪ و ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و ﺟﻤﻌﻲ ﻋﻨﺎد ورزﻳﺪه و از ﻟ‪ Ô‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ /‬و ﻗﻠﻴﻠﻲ از ﻋﻠﻤﺎ‪ ,‬ﻣﺮدان آ ﮔﺎه ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻮارح‬
‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ 1,‬ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫ﺮش ﱠ‬ ‫ﺑﺪﻧﻲ و اﺧﻼق ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﻗ ‪Ô‬‬
‫‪‬ﻠﺐ اﻟﻤ‪ Æ‬ﻣﻦ ﻋ‪Ô ‬‬
‫دل ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺪن و ﻣﻘﺎم اﻳﻤﺎن اﺳﺖ و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻬﺬﻳﺐ اﺧﻼق‪ ,‬ﻗﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و روز ﺑﻪ روز در ﻣﺮاﺗﺐ اﻧﻔﺲ‪ ,‬ﺗﺮ ‪‬ﻗﻲ رو ﻣﻲداده و ﺷﻚ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻮم ﺑﺴﻴﺎر در دﺳﺖ ﺻﺎﺣﺒﺎن ذوق و ﺳﻠﻮك و ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺔ ﺣﻀﺮت‬ ‫دﻳﮕﺮان را ﺑﻪﺳﺒﺐ ﻋﺪم ﻣﻤﺎرﺳﺖ‪ ,‬اﻧﻜﺎر اﺳﺖ; ﻣﺜﻞ ‪‬‬
‫ﻣﻮﺳﻲ و ﺧﻀﺮ و ﺳﻠﻤﺎن و اﺑﺎذر و ﺣﺎرﺛﻪ و زﻳﺪ و ﻫﻤﺎم و ﻛﻤﻴﻞ و ﻏﻴﺮ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ‪/‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻣﺮﺣﻮم در ﻛﺘﺐ ﺧﻮد ﻣﺴﻄﻮر ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده‬ ‫و ‪‬ﻣﻼ ‪‬‬
‫ﻛﻪ‪ :‬ﺧﻮد دﻳﺪم ﺟﻤﻌﻲ از ﻋﻮام را ﻛﻪ در ﻫﻔﺖ روز ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺳﻠﻮك‪ ,‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻲ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻇﺎﻫﺮ و اﻋﻤﺎل ﻣﺘﺪاوﻟﺔ ﺑﻴﻦاﻟﺨ‪Ç‬ﻼﻳﻖ‪ ,‬در‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻠﻮك‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺸﻮد‪ /‬و ﻛﺘﺐ و رﺳﺎﻳﻞ ﻛﻪ در ‪‬‬ ‫ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎل ﻛﺴﻲ را ‪‬‬
‫ﻣﻄﻮﻻت و ﻣﺨﺘﺼﺮات ﺗﺼﻨﻴﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ,‬اﺿﻌﺎف ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻛ‪Ç‬ﺘﺐ‬ ‫از ‪‬‬
‫ﻓﺮﻋﻴﻪ اﺳﺖ‪ /‬ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ از ﻋ‪Ç‬ﺪم‬ ‫ﺷﺮﻋﻴﺔ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺣﻜﻤﺖ‪ ,‬‬
‫ﺗﺘ‪Ç‬ﺒﻊ ﻳﺎ از ﻋﻨﺎد و ﻟﺠﺎج‪ ,‬درﺻﺪد ﻣﻼﺣﻈﺔ اﻳﻦ ﻛﺘﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺗﻘﺼﻴﺮي ﺑﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺒﻴﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و از ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬ﻗﺼﻮري در ﺗﺒﻠﻴﻎ اواﻣﺮ اﻳﺸﺎن‬ ‫‪‬‬
‫دﻟﻴﻞ ﻋﺪم وﺟﻮد‬ ‫را وارد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ /‬و ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺪم وﺟﺪان‪ ,‬‬
‫‪ /1‬ﻗﻠﺐ ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻋﺮش ﺧﺪاوﻧﺪ رﺣﻤﺎن اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(39 . ëë‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪46‬‬

‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻣﺜﻞ ﻋﻠﻢ اﺧﻼق و اﻋﺪاد و رﻳﺎﺿﻲ و ﻧ‪Ç‬ﺠﻮم ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ رﻳ‪Ç‬ﺎﺿﺖ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺒﺖ اﻫ‪Ç‬ﻞ‬‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﻋﻠﻢ اﺳﺮار و اﺣﺮار ﻛﻪ ﻣﺸﻖ ﺗﺤﺼﻴﻞ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻮم ﺑﻼﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﺟﺪا ﮔﺎﻧﻪ‪,‬‬ ‫ﺑﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ‪‬‬
‫در ﮔﻨﺠﻴﻨﺔ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻧﺒﻮي ﻣﺨﻔﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ :‬اﻟﻄ ‪Ô‬‬
‫‪‬ﺮق‬
‫اﻟﻲ اﷲ ﺑﻌﺪد ا‪‬ﻧﻔ‪Ô‬ﺲ اﻟﺨﻼﻳﻖ‪1/‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ‪‬ﻓ ‪Ö‬ﺮ دواﻋﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﻘﺮون ﺑﻪاﺷﺘﻬﺎر‬
‫ﺗﺘﺒﻊ را ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻄﻮن ﺟﻤﻴﻊ آﻳﺎت‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ارﺑﺎب ﻓﻬﻢ و اﻧﺼﺎف و ‪‬‬
‫دال ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪ /‬و ﻫﻤﻴﻦ دﻳﻦ و آﻳﻴﻦ ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫و اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬‬
‫ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ ارﺑﺎب ادﻳﺎن و ﻏﺎﻓﻞ از ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ,‬ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻳﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﺎم‬
‫اﺳﺖ و در ﻫﺮ دﻳﻦ و آﻳﻴﻨﻲ‪ ,‬ﻃﺮز و اﻃﻮار و آداب‪ ,‬ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ و‬
‫ا ﻛﺜﺮ ﻏﺎﻓﻞ و ‪‬اﻻ ﻣﻘﺼﻮد ﻳﻜﻲ اﺳﺖ و آﻳﻴﻦ ﻫﻤﺎن‪ /‬و ‪‬ﺟ ‪Ç‬ﺪ آﻳ‪Ç‬ﺎت و‬
‫ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﻌﺮﻓﺖ و اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ اﺳﺖ‪ /‬و ﻣﺮاد‬ ‫‪‬‬ ‫اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬در ﺗﺤﺮﻳﺺ و‬
‫از ﻓﻘﻴﻪ ﻛ‪Ç‬ﻪ در اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ وارد اﺳﺖ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺮاد ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺻ‪Ç‬ﺎﺣﺐ‬
‫ﺑﺼﻴﺮت و ﺑﻴﻨﺎ در ﺟﻤﻴﻊ آداب دﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻧﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ ﻓﺮوع را ﺑﻪ‬
‫ﻗﻮاﻋﺪ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺧﻮد ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎ اﺣﺎدﻳﺚ و آﻳ‪Ç‬ﺎت‬
‫دﻫﺪ و ﻧﻪ ﻣﺤﺾ ﻇﺎﻫﺮ ﻋﻠﻮم و اﺣﻜﺎم از دﻻﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ; ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻣﺄﺛﻮر‬
‫ﻓﻲذات‬
‫‪‬‬ ‫ﺎس‬
‫‪‬ﺖ اﻟﻨ‪ ‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﻳ‪Ö ‬ﻤﻘ ‪Ô‬‬ ‫ﻣﻘﺪس ﻧﺒﻮي‪ :‬ﻻ ﻳ‪Ö ‬ﻔ ‪‬ﻘ ‪Ô‬ﻪ اﻟﻌﺒ ‪Ô‬ﺪ ﻛ ‪‬ﻞ ‪‬‬
‫اﻟﻔﻘﻪ ×‬ ‫اﺳﺖ از ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫اﷲ و ﻳﺮي ﻟﻠﻘﺮآنوﺟﻮﻫ‪ H‬ﻛﺜﻴﺮ‪ G‬ﺛ‪Ô‬ﻢ ﻳﻘﺒﻞ ﻋﻠﻲ ﻧﻔﺴﻪ ﻓﻴﻜﻮن ﻟﻬﺎ اﺷﺪ ﻣﻘﺘ‪2/H‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫ﱠ‪  × Ô ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫و ﺟﻤﻌﻲ از ﻣﺤ ‪‬ﻘﻘﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ اﺳﻢ "ﻓﻘﻴﻪ" در ﻋﺼﺮ ﭘﻴﺸﻴﻦ‪,‬‬

‫‪ /1‬راهﻫﺎي ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎرة ﺟﺎنﻫﺎي ﻣﺮدم اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(11 . 70‬‬
‫ﺗﺒﺮي[ و ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ ﺑ‪Ç‬ﺮاي‬
‫‪ /2‬اﻧﺴﺎن‪ ,‬ﻓﻘﻴﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺪا‪ ,‬ﻣﺮدﻣﺎن را دﺷﻤﻦ دارد ] ‪‬‬
‫ﻗﺮآن وﺟﻮه ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺒﻴﻨﺪ و آن وﺟﻪ را ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻘﺒﻮل ﻧﻔﺲ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﺮ ﺧﻮد ﺑ‪Ç‬ﭙﺬﻳﺮد و اﻟﺰام‬
‫ﻛﻨﺪ) ﺷﺮح اﺻﻮل ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(29 . 2‬‬
‫‪47‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻋﻠﻮم دﻗﺎﻳﻖ و آﻓﺎت ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ‬ ‫اﻃﻼق ﺑﺮ ﻋﻠﻢ آﺧﺮت ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﺲ‪ ,‬ﻛﻪ ‪‬‬
‫اﻣ‪Ç‬ﻮر اﺣ‪Ç‬ﺎﻃﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و اﻣﻮري ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎﻋﺚ ﻓﺴ‪Ç‬ﺎد اﻋ‪Ç‬ﻤﺎل ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺑﻪﺣﻘﺎرت دﻧﻴﺎ و ﻛﻤﺎل ا ‪‬ﻃﻼع ﺑﺮ ﻧﻌﻤﺎي آﺧﺮت و اﺳﺘﻴﻼي ﺧﻮف در‬
‫ﻗﻠﺐ‪ /‬و دﻻﻟﺖ ﻛﻨﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﻓ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻮ ×ﻻ ﻧ‪‬ﻔ ‪‬ﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻛ‪  Ô‬ﻞ ‪‬ﻓ ‪Ö‬ﺮﻗ ‪ ¹‬ﻣﻨ‪Ô Ö‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ‬
‫ﻳﻦ ‪‬و ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻴ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﺬ ‪Ô‬روا ﻗ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ﻣ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬اذ×ا ‪‬ر ‪‬ﺟ ‪Ô‬ﻌﻮا ‪‬اﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ﻟ ‪‬ﻌﻠﱠ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺤﺬ ‪Ô‬رو ‪‬ن‪ 1,‬ﭼﻪ‬
‫ﻃ×ﺎ ‪ Ä‬ﻔ ‪ ¹Õ‬ﻟ‪‬ﻴ‪‬ﺘ‪‬ﻔ‪‬ﻘﱠ ‪Ô‬ﻬﻮا ‪‬ﻓﻲاﻟ ‪‬ﺪ ‪‬‬
‫ﻓﻘﺎﻫﺖ اﻧﺬار و ﺗﺨﻮﻳﻒ را‪ ,‬ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﮔﺮداﻧﻴﺪه اﺳﺖ ﻋﻠ‪‬ﺖ ﻏﺎﻳﻲ‬
‫اﻧﺬار و ﺗﺨﻮﻳﻒ‪ ,‬ﻣﺘﺮﺗ‪‬ﺐ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﺎرف‪ ,‬ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖ‬
‫ﻓﺮوع و ﻃﻼق و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﻬﺎ‪/‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ا ﻛﺜﺮ از ﻋﺒﺎ ‪Ö‬د اﻋﺘﻘﺎد و اﻧﻘﻴﺎد ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ‪ ,‬از ﻧﻘﺺ و ﻗﺼﻮر‬
‫‪Æ‬ﺗﻴ ‪‬ﻪ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻳ ×ﺸﺎ¾‪ 2/‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﻠﺐ‬ ‫ﷲ ‪Ô‬ﻳ ‪â‬‬
‫ﻀ ‪Ô‬ﻞ ا ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ﻓ ‪Ö‬‬ ‫اﻳﺸﺎن اﺳﺖ و ﻋﺪم ﻃﻠﺐ‪ :‬ذ× ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫ﺻﺪق ﻛﻮﺷﻴﺪ‪ ,‬ﻋﺒﺚ و ﺟ‪Ç‬ﺰاف ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﻃ‪Ç‬ﻠﺐ ﻛ‪Ç‬ﺮد ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻫ‪Ç‬ﺪاﻳﺖ‬
‫ﻃ‪Ç‬ﻠﺐ ﺻ‪Ç‬ﺎدق‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺎل اﺳﺖ‪ /‬ﺗ‪Ç‬ﺎ‬ ‫در رﺳﺪ‪ ,‬اﻧﱠﻚ ﻻ ﺗﻬﺪي ﻣﻦ ا‪‬ﺣﺒﺒﺖ‪3‬‬
‫‪Ö‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ÖÖ Ö  â Ö  ×  ‬‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻧﻔﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان و اوﻟﻴﺎ ﻧﺪارد ﺳﻮد‪/‬‬
‫ﭘﺲ ﭼﻮن در ‪‬د ﻃﻠﺐ ﻛﻢ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و ﻗ ‪â‬ﻠﻴ ‪Õ‬ﻞ‬
‫ﻣﻦ ﻋﺒﺎدي اﻟﺸﻜ‪Ô‬ﻮر‪4/‬‬
‫‪    Ö ‬ﱠ‬
‫ﺑﺤﺚ ﭼﻬﺎرم آﻧﻜﻪ‪ :‬ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ در ﻣﻘﺎم اﻋﺘﺬار و ﺟﻮاب در ﺑﻴﺎن‬
‫ﻌﺎﺷ ‪Ô‬ﺮ اﻻ‪‬ﻧﺒﻴﺎ¾ ‪Ô‬ﻧﻜ‪ Ç‬ﻠ‪Ô ‬ﻢ‬ ‫‪‬ﺤﻦ ‪‬ﻣ ‪‬‬ ‫ﻣﺘﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﻣﻀﻤﻮن ﻧ ‪Ô‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﺪم اﺷﺘﻬﺎر اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ‪,‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺗﻮﺑﻪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :122‬ﭼﺮا از ﻫﺮ ﮔﺮوﻫﻲ‪ ,‬دﺳﺘﻪاي ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻧﺮوﻧﺪ ﺗﺎ داﻧﺶ دﻳﻦ ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ و ﭼﻮن ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ ﻣﺮدم ﺧﻮد را ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪ‪ ,‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از زﺷﺖﻛﺎري ﺣﺬر ﻛﻨﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺣﺪﻳﺪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :21‬اﻳﻦ ﺑ‪Ç‬ﺨﺸﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ از ﺟ‪Ç‬ﺎﻧﺐ ﺧ‪Ç‬ﺪا ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﺧﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ‬
‫ارزاﻧﻲاش ﻣﻲدارد‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻗﺼﺺ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ëì‬ﺗﻮ ﻫﺮﻛﺲ را ﺑﺨﻮاﻫﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﺳﺒﺎ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :13‬و اﻧﺪﻛﻲ از ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﻦ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارﻧﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪48‬‬

‫‪‬ﺪر ‪Ô‬ﻋﻘﻮﻟﻬﻢ ﺷﺪه‪ ///‬اﻟﺦ‪/‬‬

‫اﻟﻨﺎس ‪‬ﻋﻠﻲ ﻗ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺘﻌﺬر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﺬر در ﻋﺪم ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺳﻠﻮك‬ ‫ﺟﻮاب ﮔﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ‪ :‬ﻛﺴﻲ ‪‬‬
‫ﻫﻤﺖ ﮔﻤﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪر اﻣﻜﺎن‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻃ‪Ç‬ﺎﻟﺐ را آ ﮔ‪Ç‬ﺎه‬ ‫ﻧﺸﺪه‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ‪‬‬
‫ﻓﻜﺮ ﺑﻪ دوام ﺑﺎزدارﻧﺪ ]= وادارﻧﺪ[ و از ﻫﻤﺔ اﻣﻮر‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﻪ ذ ﻛﺮ و ‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ اﻫﻞ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻬﺮت ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ /‬و ا ‪‬ﻣﺎ ﭼﻮن ]روش[ ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ)ص( و ‪‬‬
‫ﺑﻴﺖ ﻋﺼﻤﺖ‪ ,‬ﺑﻪ رﺣﻤﺖ ﻋﺎم و ﺣﻜﻤﺖ ﺗﺎم ﺑ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬از ﻫ‪Ç‬ﺮﻛﺲ آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ‬
‫ﺑﻪﻋﻤﻞ ﻣﻲآﻣﺪ ‪ ÇÇ‬از آداب دﻳﻦ ‪ ÇÇ‬ﻗﺒﻮل ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ آداب را‬
‫ذم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و وﻋﺪ و وﻋ‪Ç‬ﻴﺪ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت‬ ‫ﺗﺎرك آﻧﻬﺎ را ‪‬‬‫‪‬‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﻣﺪح و‬
‫ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ درﺑﺎرة ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﺬﻛﻮر ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ×ﻻ ‪‬ا ﻛ ×‬
‫‪ÇÖ‬ﺮا ‪‬ه ‪‬ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫اﻟ ‪‬ﺪﻳﻦ‪ 1‬ﭼﻮن اﺧﺘﻴﺎر داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﺧﻮد اﻳﺸﺎن وا ﮔ‪Ç‬ﺬار ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ /‬و‬
‫ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﺮاﺗﺒﻬﻢ و ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻬﻢ از ﺑﻌﻀﻲ راﺿﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﺰﻳﻪ ﺷ‪Ç‬ﺪﻧﺪ و از‬
‫ﺑﻌﻀﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدﺗﻴﻦ و از ﺑﻌﻀﻲ ﻛﻪ اﺻﺤﺎب ﺑﻮدﻧﺪ آداب ﻇﺎﻫﺮي ‪ ÇÇ‬ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮدي ﻛﻪ در ﺑﺎﻃﻦ ﻛﻔﺮ داﺷﺘﻨﺪ ‪ ÇÇ‬و از ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن و‬
‫اﻗﺮار ﺑﻪ ﻟﺴﺎن ﺑﻪﻧﺤﻮ ﻋﺎدت‪ ,‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ اﻳﻨﻜﻪ از راه ﻣﺮﺣﻤﺖ و رأﻓﺖ‪ ,‬ﻣﺪح‬
‫ﻘﻮم ﻓﻬﻮ ‪‬ﻣﻨ‪Ô Ö‬ﻬﻢ‪ /‬و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ,‬ﺑﺎز‬
‫ﺗﺸﺒﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن را ﻛﻪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺗ ‪‬ﺸ ﱠﺒﻪ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ‪‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از اﺳﺮار ﺷﺮﻳﻌﺖ را ﺑﻪ ارﺑﺎب اﺳﺘﻌﺪاد‪ ,‬اﻟﻘﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪:‬‬
‫>ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﻠﻢﻫﺎ در ﺳﻴﻨﺔ ﻣﺎ ﻫﺴﺖ‪ ,‬اي ﻛ‪Ç‬ﺎش ﻣ‪Ç‬ﻲﻳﺎﻓﺘﻴﻢ ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ را ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺗ‪Ç‬ﻮاﻧ‪Ç‬ﺪ ﺷ‪Ç‬ﺪ‪ </‬و ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر دﻟﺘ‪Ç‬ﻨﮓ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﺪﻧﺪ و ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ را‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ,‬ﺳﺮ ﺑﻪ ﭼﺎه ﻓﺮوﺑﺮده‪ ,‬ﺑﻪ ﭼﺎه ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﺮح ﺻﺪري‬
‫ﻣﻘﺮب او‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﻣﻠﻚ‬
‫ﻳﺤﺘﻤﻠﻪاﻻ ‪Õ‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺐﻻ‬‫ﺼﻌ ‪Õ‬‬
‫ﻧﺎﺻﻌﺐ ‪Ô‬ﻣﺴﺘ‪ ‬‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد و ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ا ﱠن ‪‬‬
‫اﻣﺮ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :2ëì‬در دﻳﻦ ﻫﻴﭻ اﺟﺒﺎري ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬

‫‪49‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﻜﺮر ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪/‬‬ ‫ﻧﺒﻲ ﻣﺮﺳﻞ او ﻋﺒﺪ اﻣﺘﺤﻦ اﷲ ﻗﻠ‪Ö‬ﺒﻪ ﺑﺎﻻﻳﻤﺎن‪1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪Ô Ô   Õ‬‬ ‫‪Õ‬‬ ‫‪Õ‬‬
‫ﺑﺼﺎ‪Ä‬ﺮاﻟﺪرﺟﺎت‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﺼﻔ‪‬ﺎر در‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ اﻟﺤﺴﻦ ‪‬‬ ‫و رواﻳﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ‪‬‬
‫ﺑﺎﻃﻦ‬
‫‪‬ﺎﻫﺮ و ‪Ô‬‬ ‫وﺣﻖاﻟﺤﻖ وﻫﻮاﻟﻈ ‪Ô‬‬ ‫ﻧﺎﻫﻮاﻟﺤﻖ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ا ﱠن ‪‬‬
‫اﻣﺮ‬
‫ﺑﺎﻟﺴﺮ‪ 2/‬و‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻘﻨﻊ‬
‫ﺳﺮ ‪Ô‬‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﺴﺮ و ﱞ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺮ‬
‫اﻟﺴﺮ و ‪‬‬‫ﺳﺮ ‪‬‬ ‫اﻟﺴﺮ و ‪‬‬
‫اﻟﺒﺎﻃﻦ و ﻫﻮ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎﻃﻦ‬
‫‪‬ﺎﻫﺮ و ‪Ô‬‬‫اﻟﻈ ‪‬‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪن اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺷﺮﻳﻒ و ﺣﺪﻳﺚ ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻮف اﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﺮ ﻓ‪Ç‬ﻬﻢ‬
‫ﻣﻮاﺿﻊ ﺷﺮﻳﻔﻪ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ‪Ô‬ﻣﻨﻴﻔﺔ اﻳﺸﺎن‪ /‬و ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻌﺪ اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺳﺮ‬ ‫ﺳﺮ و ﱞ‬ ‫ﺳﺮ ﻋﻠﻲ ‪‬‬ ‫اﻟﺴﺮ و ﱞ‬
‫ﺳﺮ ‪Ô‬ﻣﺴﺘﺘﺮ و ‪‬ﺳ ﱞﺮ ﻻ ‪Ô‬ﻳ ‪â‬ﻔﻴﺪ ‪Ô‬ه ‪‬اﻻ ‪‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ :‬ا ‪‬ن ا‪ ‬‬
‫ﻣﺮﻧﺎ ﱞ‬
‫ﻼ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﻬﺮ‪ 4,‬آﻣﻮﺧﺘﻨﺪ و‬ ‫ﺑﺴﺮ‪ 3/‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ آﻣﺪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ‪‬و ا‪ ‬ﱠﻣﺎ ‪×‬‬
‫اﻟﺴﺎ ‪ Ä‬ﻞ ﻓ‪× ‬‬ ‫ﻣﻘﻨﻊ ‪‬‬
‫ﻮر‪ 5,‬و ×ﻣﺎ ×ﻻ‬ ‫ﻌﺴ ‪‬‬ ‫ﺴﻮر ﻻ ﻳ‪‬ﺴﻘﻂ‪ Ô‬ﺑ ‪‬‬
‫ﺎﻟﻤ ‪Ô‬‬ ‫اﻟﻤﻴ‪Ô Ö‬‬‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻃﻠﺐ ﻧﻜﺮد‪ ,‬ﻣﺪارا ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬‬
‫ﺪر ‪Ö‬ك ﻛ‪Ô‬ﻠ‪‬ﻪ ﻻ ﻳ‪ ‬ﺘﺮ ‪Ö‬ك ﻛ‪Ô‬ﻠ‪‬ﻪ‪ 6/‬از اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ ﻟﺪﻧ‪Ç‬ﻲ را از ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ‬ ‫‪Ô‬ﻳ ‪‬‬
‫ﻛﺲ‪ ,‬ﻣﺮد ﻳﺎ زن‪ ,‬آزاد ﻳﺎ ﺑﻨﺪه‪ ,‬ﻏﻨﻲ ﻳﺎ ﻓﻘﻴﺮ‪ ,‬ﺑﺎﻟﻎ ﻳﺎ ﻃﻔﻞ‪ ,‬ﺑﻌﺪ از اﻇﻬﺎر‬
‫ﺻﺪق و ﺗﺸﺨﻴﺺ او‪ ,‬در ﺗﻠﻘﻴﻦ و ﻗﺒﻮل او ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ ﻧﻔﺮﻣﻮدﻧﺪ‪/‬‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻃ‪Ç‬ﻔﺎل ﺻ‪Ç‬ﻐﻴﺮ ﻣ‪Ç‬ﻲآﻣﻮزﻧﺪ ﻳ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﻪ زﻧ‪Ç‬ﺎن و‬

‫ﻣﻘﺮب ﻳﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺮﺳﻞ ﻳﺎ ﺑﻨﺪهاي ﻛ‪Ç‬ﻪ‬

‫‪ /1‬اﻣﺮ ﻣﺎ دﺷﻮار و دﺷﻮارﻳﺎب اﺳﺖ و ﺟﺰ ﻓﺮﺷﺘﻪاي ‪‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ دﻟﺶ را ﺑﺎ اﻳﻤﺎن آزﻣﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬آن را ﺗﺤ ‪‬ﻤﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ) ﺧﺼﺎل‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ‬
‫و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻋﻠﻲا ﻛﺒﺮ ﻏﻔ‪‬ﺎري‪ ,‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣﺪ ‪‬ر ﺳﻴﻦ ﺣﻮزة ﻋﻠﻤﻴﺔ ﻗﻢ‪ ,‬ﻗﻢ ‪ 13ì2‬ش‪ ,‬ص ‪/(ì2ê‬‬
‫ﺣﻖ ﺣﻖ اﺳﺖ‪ /‬ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎﻃﻦ ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎﻃﻦ ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻦ اﺳﺖ‪,‬‬ ‫‪ /2‬اﻣﺮ ﻣﺎ ﺣﻖ اﺳﺖ و ‪ ‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﺮ روي ﭘ‪Ç‬ﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ) ﺑ‪Ç‬ﺼﺎ‪Ä‬ﺮ ‪‬‬
‫اﻟﺪ رﺟ‪Ç‬ﺎت‬ ‫‪‬‬ ‫و‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻧ‪Ç‬ﻬﻔﺘﻪ‬ ‫ﺳ‪Ç‬ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫و‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﺳﺮ ‪‬‬‫ﺳﺮ اﺳﺖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﺼﻔﺎر‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻴﺮزا ﻣﺤﺴﻦ ﻛﻮﭼﻪ ﺑﺎﻏﻲ‪ ,‬اﻧ‪Ç‬ﺘﺸﺎرات‬ ‫اﻟﻜﺒﺮي‪ ,‬ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪﺑﻦ اﻟﺤﺴﻦ ﺑﻦ ﻓﺮوخ ‪‬‬
‫اﻋﻠﻤﻲ‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ 13ì2‬ش‪ ,‬ص ‪/(ê9‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﺮي اﺳﺖ‬‫ﺳ‪Ç‬ﺮي‪ ,‬و ‪‬‬‫ﺳﺮي روي ‪‬‬ ‫ﺳﺮي دﻳﮕﺮ اﺳﺖ و ‪‬‬ ‫ﺳﺮ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ ‪‬‬ ‫‪ /3‬اﻣﺮ ﻣﺎ ‪‬‬
‫‪ ,‬ج ‪/(71 . 2‬‬ ‫اﻻﻧﻮار‬ ‫ﺑﺤﺎر‬ ‫ي)‬ ‫ﺳﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﭘﻮﺷﻴﺪه‬ ‫روي‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﺿﺤﻲ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :10‬و ﮔﺪا را ﻣﺮان‪/‬‬
‫ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧ‪Ç‬ﺎﻃﺮ آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ دﺷ‪Ç‬ﻮار اﺳﺖ‪ ,‬دور اﻓﻜ‪Ç‬ﻨﺪه ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺷﻮد) اﻣ‪Ç‬ﺜﺎل و ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ‪,‬‬ ‫‪ /ë‬آﻧﭽﻪ ‪‬‬
‫ج ‪/(27ê.1‬‬
‫ﺗﻤﺎم آن را رﻫﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ] ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺪر ﻣﻤﻜﻦ از‬
‫‪ /ì‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم آن ﻧﺘﻮان دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ ,‬‬
‫آن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ[ ) اﻣﺜﺎل و ﺣﻜﻢ‪ ,‬ج ‪/(1390 . 3‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪50‬‬

‫ﻃﻠﺐ ﺻﺎدق در او‪ /‬ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻋﻮاماﻟ ‪‬ﻨﺎس‪ ,‬ﭼﻪ ﺿﺮري دارد ﺑﻌﺪ از ﺗﺤ ‪‬ﻘﻖ ‪‬‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ در روز ﻫﻔﺘﻢ از وﻻدت‪ ,‬اﻃﻔﺎل را‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﭘﻴﺶ از ﺑﻠﻮغ‪ ,‬ﺧﺼﻮﺻ‪ H‬ﺑﻌﺪ از ﻫ‪Ç‬ﻔﺖ‬
‫ﻳﻮﻣﻴﻪ ﺑﻠﻜﻪ ذ ﻛﺮ و دﻋﺎ و ﻗﺮا‪Ä‬ﺖ ﻗﺮآن ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻋﺮﺑﻲ‬ ‫ﺳﺎل‪ ,‬ﻧﻤﺎز ‪‬‬
‫ﺑﻪ او ﻣﻲآﻣﻮزﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﺎدت ﻧﻤﻮده و ﺛﻮاب آﻧﻬﺎ ﺑﻪ روزﮔﺎر ]ﺑﻪ[ واﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﺎزرﺳﺪ و ﺑﻪ اﺳﺘﺎدان ﻋﺎﻳﺪ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻋﺎري از اﻳﻦ آداب ﺑﺎﺷﺪ و در‬
‫ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ و رﺷﺪ و ﺟﻮاﻧﻲ و ﺟ‪Ç‬ﻬﺎﻟﺖ‪ ,‬ﭘ‪Ç‬ﻴﺮوي اﻳ‪Ç‬ﻦ اﻣ‪Ç‬ﻮر واﺟ‪Ç‬ﺒﻪ و‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﺑﺮ ﺑ ‪‬ﻄﺎﻟﻴﻦ وارد اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﻌﻠ‪‬ﻤﻴﻦ‪/‬‬‫ﻣﺴﺘﺤﺒﻪ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ; ﭘﺲ ‪Ö‬‬‫‪‬‬
‫و ﻧﻴﺰ از ﺟﻬﺖ اﻳﻨﻜﻪ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻋﻈﻴﻢ از ﻃﺮﻳﻖ رﻳﺎﺿﺎت‬
‫و ﻣﺠﺎﻫﺪات ﺗﺎ ‪‬ﻣﻪ اﺳﺖ‪ ,‬و ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻋﺼﺮ اﻧﺒﻴﺎ و اوﺻﻴﺎ‬
‫اﻟﻲ زﻣﺎﻧﻨﺎ ﻫﺬا‪ ,‬ﻫﻤﻮاره اﻫﻞ ﻇﺎﻫﺮ در ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم رد و ﻃ‪Ç‬ﻌﻦ اﻫ‪Ç‬ﻞ ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻦ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻤﺎﻧﻌﺖ‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻣﻨﻊ و اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﺣﻜﻤﺖ و ﺳﺒﺐ اﻳﻦ‬
‫ﺑﺪﻧﻴﻪ را از واﺟﺒﺎت‪,‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮﻳﻪ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻬﺎت ﺷ ‪‬ﺘ ×ﻲ‪ /‬و ﻧﻴﺰ اﻋﻤﺎل‬
‫‪‬‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺧﻮف اواﻣﺮ و ﻧﻮاﻫﻲ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورده ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ و ﻣﺸ‪Ç‬ﻬﻮرات را‬
‫ﺧﻮاﺻﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ‬‫‪‬‬ ‫ﻋﺰت و دوﻟﺖ و ﻋﻤﺮ و‬ ‫ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮل اﻋﺘﺒﺎر و ‪‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻت اﻫﻞ ﺑﺎﻃﻦ را ﭼﻮن‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺪه ]ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورده ﺑﺎﺷﺪ[‪ ,‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﻪﻧﻴﺖ ﺻﺎدق و ﻗﺼﺪ ﺧﺎﻟﺺ اﺳﺖ و رﻳﺎﺿﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺲ‬ ‫ﻣﻨﻮط ‪‬‬
‫ﻣﺸﻜﻞ‪/‬‬
‫ﻏ‪Ç‬ﺎﻟﺐ ﻧ‪Ç‬ﺎس و‬
‫‪‬‬ ‫و از ﻋﺼﺮ اﻧﺒﻴﺎ و اوﺻﻴﺎ اﻟﻲ زﻣﺎﻧﻨﺎ ﻫﺬا‪ ,‬ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﻋﻠﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮ‪] ,‬ﺧﻮد را[ از ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ اﻳﺸﺎن ﻣﻌﺰول داﺷﺘﻪ و ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ‬
‫ﻣﺨﺼﺺ اﻧﺒﻴﺎ و اوﻟﻴﺎ داﻧﺴﺘﻪ و ﺧﻮد را در ورﻃﺔ ﺟﻬﺎﻟﺖ‬ ‫اﻳﺸﺎن ﺷﺎق و ‪‬‬
‫و ﻧﻔﺲﭘﺮوري‪ ,‬ﮔﻤﺮاه داﺷﺘﻪ از ﺗﻜﻤﻴﻞ واداﺷﺘﻪاﻧﺪ ]= ﺑﺎزداﺷ‪Ç‬ﺘﻪاﻧ‪Ç‬ﺪ[‪,‬‬
‫‪51‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺣﻀﺮت ﻧﺒﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد اﻧﺒﻴﺎ و اوﻟﻴﺎ اﻳﺮادﻫﺎ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺟ ‪‬ﻬﺎل‪ /‬و‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺘﺤﻴﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﺧﺎﺗﻢ را از اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ اﻫﻞ ﺻﻔ‪‬ﻪ ﭼﻪ ﺑ‪Ç‬ﺤﺚﻫﺎ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﺮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ و‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺗﺎ آﻳﺔ واﻓﻲ ﻫﺪاﻳﺔ‪ :‬و ×ﻻ ﺗ‪‬ﻄ ‪ÖÔ‬ﺮ ‪‬د اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺪ ‪Ô‬ﻋﻮ ‪‬ن ‪‬ر ﱠﺑ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺑﺎ ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻐ ×ﺪ و ‪ ¸‬واﻟ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﺸ ‪‬ﻲ‬
‫ﻴﻲ‬
‫ﻚ ﻋ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺷ ‪Ñ‬‬
‫ﻚ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺣ ×ﺴ ‪‬ﺎﺑ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺷ ‪Ö‬ﻴ ‪Ñ‬ﻲ ‪‬و ×ﻣﺎ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺣ ×ﺴ ‪‬ﺎﺑ ‪‬‬
‫ﺮﻳ ‪Ô‬ﺪو ‪‬ن ‪‬و ‪Ö‬ﺟ ‪‬ﻬ ‪Ô‬ﻪ ×ﻣﺎ ﻋ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻴ ‪‬‬‫‪Ô‬ﻳ ‪â‬‬
‫ﻣﺸ‪Ç‬ﻮش ﻛ‪Ç‬ﺮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ درﺑ‪Ç‬ﺎرة آﻳ‪Ç‬ﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﻴﻦ‪ 1/‬و دﻳﮕﺮ‬ ‫‪‬ﻓ ‪‬ﺘﻄ ‪ÖÔ‬ﺮ ‪‬د ‪Ô‬ﻫ ‪Ö‬ﻢ ﻓ‪‬ﺘ‪‬ﻜ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟﻈ‪×‬ﺎ ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫ﺸﻲ‪ /‬اﻫﻞ ﺑﻴﻨﺶ را‬ ‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺪﻋ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬رﺑﱠ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺑﺎ ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻐ ×ﺪ و ‪ ¸‬واﻟ ‪Ö‬ﻌ ‪â‬‬
‫ﻚ ‪‬ﻣ ‪‬ﻊ اﻟ ‪â‬‬ ‫ﻣﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬و ‪Ö‬‬
‫اﺻ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺮ ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴ ‪‬‬
‫آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﺮض از آداب ﺷﺮﻳﻌﺖ‪ ,‬اﺳﺮار ﺳﻠﻮك و ﺣ‪Ç‬ﻘﻴﻘﺖ‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﺔ ﺷﺮﻳﻌﺖ و اﺳﺮار‪ ,‬از ﻏﺮاﻳﺐ او اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻓﺮض ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ از اﺳﺮار ﺷﺮﻳﻌﺖ‪,‬‬ ‫ﺑﺤﺚ ﭘﻨﺠﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﺑﺮ ‪‬‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ او ]= آن[ ﻧﺴﻮان و اﻃﻔﺎل ]را[ ﺧﻼف اﻣﺮ و ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺣﻀﺮت ﻧﺒﻲ‬
‫ﺧﺎﺗﻢ اﺳﺖ‪ ///‬اﻟﺦ‪/‬‬
‫ﻣﺎﺳﻮي و ﻣﺮاﺑﻄﻪ‬
‫×‬ ‫ﺟﻮاب‪ :‬ا ﮔﺮ ]ﻣﺠﺎﻫﺪه[ ﻧﻔﺲ را ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻣﺼﺎﺑﺮه از‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺔ ﻗﺒﻮل ﺷﺪن ﻫﻤﺔ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺳﻠﻮك و ‪‬‬ ‫ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ را ﻓﻬﻤﻴﺪهاﻧﺪ‪ ,‬ﻫﻤﻴﻦ‪ ,‬‬
‫اﻋﻤﺎل اﺳﺖ و از ﻟﻮازم اﻳﻦ ﻣﻘﺎم اﺳﺖ ﺻﻔﺎي ﻗﻠﺐ و ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻌﺮﻓﺖ‬
‫در ﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺧﻠﻮص ‪‬ﻧﻴﺖ و ﻓﻀﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ‪ ,‬از ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﻠﻨﺪ و‬
‫ﺑﺎﻃﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ ﻧ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﺳﺮ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ‪‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ‪‬‬
‫ﺳﺮ را اﻧﺒﻴﺎ و اوﻟﻴﺎ اﻇﻬﺎر‬ ‫ﺳﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ‪‬‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ‪‬‬
‫ﻧﻤﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻌﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺗﻌﻠﻴﻢ اﻃﻔﺎل و ﻧﺴﻮان ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻃﻠﺐ ﺻ‪Ç‬ﺎدق‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻤ‪Ç‬ﺪوح ﺑ‪Ç‬ﺎﺷ‪Ç‬ﺪ و ﺣ‪Ç‬ﻀ‪Ç‬ﺮت ﻧ‪Ç‬ﺒﻲ ﺧ‪Ç‬ﺎﺗ‪Ç‬ﻢ را ﺷ‪Ç Ô‬ﺮﻓﺎي‬ ‫‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻧﻌﺎم‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ë2‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد و ﺷﺒﺎﻧﮕﺎه ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺶ را ﻣ‪Ç‬ﻲﺧﻮاﻧ‪Ç‬ﻨﺪ و‬

‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺧﻮﺷﻨﻮدي او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ,‬ﻃﺮد ﻣﻜﻦ‪ /‬ﻧﻪ ﭼﻴﺰي از ﺣﺴﺎب آﻧﻬﺎ ﺑﺮﻋﻬﺪة ﺗﻮ اﺳﺖ و ﻧﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي از ﺣﺴﺎب ﺗﻮ ﺑﺮ ﻋﻬﺪة اﻳﺸﺎن‪ /‬ا ﮔﺮ آﻧﻬﺎ را ﻃﺮد ﻛﻨﻲ‪ ,‬در زﻣﺮة ﺳﺘﻤﻜﺎران درآﻳﻲ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪52‬‬

‫ﺑﻲﺗﻤﻴﺰ اﻋ‪Ç‬ﺮاب‪ ,‬ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ‪ G‬ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﺸﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪﺣﺴﺐ ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ‪ ,‬اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺑ‪Ç‬ﺤﺚﻫﺎ را‬

‫ﻣﻲﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪/‬‬
‫ﺧﺮق‬
‫ﺑﺤﺚ ﺷﺸﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬اﻳﻦ ﻋﺒﺎدت ]را[ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدات داﻧﺴﺘﻦ‪ ,‬‬
‫اﺟﻤﺎع اﺻﺤﺎب و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻪ آﻳﺎت و ﻛﺘﺐ و ﺳ ‪‬ﻨﺖ اﺳﺖ‪///‬‬
‫اﻟﺦ‪/‬‬
‫ﺟﻮاب‪ :‬ا ﮔﺮ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺳﻠﻮك و آداب ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻛﻪ ا ‪‬ﻣﻬﺎت ﻫ‪Ç‬ﻔﺘﮕﺎﻧﺔ‬
‫اﻋﻠﻲ ﻣﺪارج او ذ ﻛﺮ ﺑﻪ دوام و ﻓﻜﺮ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‪,‬‬ ‫ﺳﻠﻮك ﺷﺮط او اﺳﺖ و ×‬
‫‪Ç‬ﻠﻲ‬‫اﷲ ‪‬ﻗ‪Ç‬ﻴ×ﺎﻣ‪ H‬وﻗ‪ÇÔ‬ﻌ‪Ô‬ﻮد‪ G‬و ‪‬ﻋ ×‬ ‫‪ÇÔ‬ﺮوا ‪‬‬
‫اﻟﺼﻠ×ﻮ¸‪ ‬ﻓ‪‬ﺎذ‪ Ö‬ﻛ ‪Ô‬‬
‫ﻀﻴ‪Ö‬ﺘ‪Ô Ô‬ﻢ ﱠ‬ ‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق‪ :‬ﻓ ‪‬ﺎذ×ا ‪‬ﻗ ‪‬‬
‫‪‬ﻴﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻋﺒﺎد¸‪ ‬ﺳﺒﻌﻴﻦ ‪‬ﺳﻨ‪ 2,¹‬و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬ا ﱠن‬ ‫ﻮﺑﻜ‪Ô‬ﻢ و ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ﺗ‪ ‬ﻔﻜ ‪Ô‬ﺮ ﺳﺎ ‪‬ﻋ ‪ ¹‬ﺧ ‪Õ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Ô‬ﺟﻨ‪ Ô‬‬
‫ﻣﻨﻜﺮﻳﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ض ‪ 3///‬در ﺑﺎب ﻣﺘﻔ ‪‬ﻜﺮﻳﻦ و ﻣﺘﺬ ‪‬ﻛﺮﻳﻦ و‬ ‫ات ‪‬و ‪Ö‬اﻻ ‪Ö‬ر ‪‬‬
‫اﻟﺴ ×ﻤ ×ﻮ ‪‬‬
‫ﻓﻲ ‪‬ﺧﻠ ‪Ö‬ﻖ ﱠ‬‫‪â‬‬
‫آﻳﺎت ﻧﺎزل ﮔﺸﺘﻪ‪ ,‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ اﻓﻀﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻋﻤﻞ ﻗﻠﺒﻲ‪ ,‬و ﺣﺪﻳﺚ ‪‬ا ﻧ‪Ç‬ﻤﺎ‬
‫اﻻ‪‬ﻋﻤﺎ ‪Ô‬ل ‪‬ﺑﺎﻟ ‪‬ﻨﻴﺎت‪ 4,‬ﺑﺮﻫﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻗﺎﻃﻊ‪ /‬و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ اﻓﻀﻞ اﻋ‪Ç‬ﻤﺎل‬
‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻋﺒﺎ ‪Ö‬د ﺧﺎﻟﻖ ﺧﻮد را و در وﻇﺎﻳﻒ ﺑﺪﻧﻲ‪ ,‬ﺻﻼت و ﺟﻬﺎد‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﻠﺒﻲ‪,‬‬
‫اﺳﺖ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ‪‬ﻧﻴﺎت ﺧﺎﻟﺺ و ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻣ‪Ç‬ﻌﺮﻓﺖ‬
‫اﻟﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪون اﻋﻤﺎل ﻗﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ /‬و ﺻﻼت و ﻃﺎﻋﺎت دﻳﮕﺮ وﻗﺘﻲ ﻣﻘﺒﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗ‪Ö ‬ﻨ ×‬
‫ﻬﻲ ‪‬ﻋ ‪‬ﻦ اﻟ‪Ö‬ﻔ ‪Ö‬ﺤ ×ﺸﺎ ‪ ¾‬و‬
‫اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤﻨ‪Ö‬ﻜ‪‬ﺮ‪ 5‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬دﻋﺎ ﻛﺎﻣﻞ و از ﻫﻮاﺟﺲ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ ﻣﺴﺘﺨﻠﺺ ﺑﻮده و رذاﻳﻞ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻧﺴﺎ¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :103‬و ﭼﻮن ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮدﻳﺪ ﺧﺪا را اﻳﺴﺘﺎده ﻳﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪه ﻳﺎد ﻛﻨﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎل ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ) ﻋﻮاﻟﻲ اﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬ج ‪/(ë7 . 2‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ 190‬ﺗﺎ آﺧﺮ ﺳﻮره‪ :‬ﻫﺮ آﻳﻨﻪ در آﻓﺮﻳﻨﺶ آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﻴﻦ‪////‬‬
‫‪ /ê‬اﻋﻤﺎل اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻧﻴ‪‬ﺎت اوﺳﺖ) ﻋﻮاﻟﻲ اﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬ج ‪/(81 . 1‬‬
‫‪ /ë‬ﺳﻮرة ﻋﻨﻜﺒﻮت‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êë‬از ﻓﺤﺸﺎ و ﻣﻨﻜﺮ ﺑﺎز ﻣﻲدارد‪/‬‬
‫‪53‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫از او دور ﺑﺎﺷﺪ و از ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻓﺎﺳﺪه‪ ,‬ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬اﻟﺘ‪‬ﺨﻠﻴ‪¹‬‬
‫ﺛﻢ اﻟﺘ‪‬ﺤﻠﻴ‪ 1/¹‬و ﻧﺠﺎت از آن وﺳﺎوس‪ ,‬ﻣﺒﺘﺪي را دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ دوام‬ ‫‪‬‬
‫ذ ﻛﺮ و ﻃﻠﺐ ﻓﻜﺮ و ﻣﻘﺘﺪاﻳﺎن ﻛﺎﻣﻞ را اﻗﺘﺪا ﻧﻤﻮدن‪ /‬و از اﻳﻦ ﺟ‪Ç‬ﻬﺖ‬
‫ﻘﻴﻦ اﻫ‪Ç‬ﻞ ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ اﻣ‪Ç‬ﺎم ﻓ‪Ç‬ﺨﺮ رازي و‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﻛﺜﻴﺮ از ﻣﺪ ‪‬ﻗ ‪‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻼﻣﺔ رازي و‬ ‫واﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ و ‪‬‬ ‫اﻓﻀﻞاﻟﻤﺘﺄﺧﺮﻳﻦ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﻤﻠ‪ ¹‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻓﺎﺿﻞ ﻣﺪ ‪‬ﻗﻖ ﺧﻮاﻧﺴﺎري و ﻏﻴﺮﻫﻢ‪ ,‬اذﻋ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﺮ ﻧ‪Ç‬ﻘﺺ و ﺟ‪Ç‬ﻬﻞ ﺧ‪Ç‬ﻮد‬
‫ﻋﺒﻮدﻳﺖ و ﻣﻌﺮﻓﺖ را ﻣﻨﺤﺼﺮ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻛﻤﺎل‬
‫ﻋﻠﻢ ﺳﻠﻮك و ﻋﻠﻢ ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻣﺠﺎﻫﺪه‪/‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﻫﻔﺘﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﺑﻪ اﺗ‪‬ﻔﺎق اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﺳﻠﻮك‪ ,‬اﻗﺪام ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻏ‪Ç‬ﻠﻂ و ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ اﻃ‪Ç‬ﺎﻋﺖ او را‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺑﻲاﺟﺎزة ﻣﺮﺷﺪ ‪Ö‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺔ اﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪا و رﺳﻮل ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﺑﻲاذن او‪ ,‬ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻲ از اﻓ‪Ç‬ﻌﺎل‬ ‫‪‬‬
‫اﻗﺪام ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و دﻟﻴﻠﻲ از ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪/‬‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻋﻤﻠﻲ را از اﻫﻠﺶ ﺑﺎﻳﺪ آﻣﻮﺧﺖ‬
‫‪‬ﻔﺴﻪ و ‪‬ﻣﻦ ﻟ‪‬ﻢ ‪‬ﻳﻜ‪Ô‬ﻦ ﻟ‪Ç‬ﻪ‬ ‫اﻟﺼﺎدق‪ :‬ﻣﻦ ﻟ‪‬ﻢ ‪‬ﻳﻜ‪Ô‬ﻦ ﻟ‪‬ﻪ واﻋﻆ‪ Õ‬ﻣﻦ ﻗ ‪‬ﻠﺒﻪ و ‪Õ‬‬
‫زاﺟﺮ ‪‬ﻣﻦ ﻧ ‪‬‬ ‫و ﻗﺎل ‪‬‬
‫ﻣ‪ÆÇ‬ﻳﺪ ﻣ‪Ç‬ﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪ /‬ﻗ‪Ç‬ﻮل ﻣ‪Ç‬ﺮوي از‬ ‫‪‬ﺮﻳﻦ ‪Ô‬ﻣﺮﺷ ‪Õ‬ﺪ ‪‬اﺳﺘ‪‬ﻤﻜ ‪‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪Ô‬ﺪ ‪‬وه ‪‬ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ ‪‬‬
‫ﻗ ‪Õ‬‬
‫‪Ç‬ﺘﻪ‪ 2/‬و در ﺻ‪Ç‬ﺤﻴﻔﻪ‬ ‫ﺒﻲ ‪‬ﻓﻲ ‪‬اﻣ ‪‬‬ ‫ﻣﻘﺪ ‪‬س ﻧﺒﻮي ﻛﻪ‪ :‬‬
‫اﻟﺸﻴ ‪Ô‬ﺦ ‪‬ﻓﻲ ﻗ‪‬ﻮ ‪‬ﻣ ‪‬ﻪ ﻛﺎﻟ ‪‬ﻨ ‪‬‬ ‫ﺟﻨﺎب ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻣﺘﺎﺑﻌ‪ ¹‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪Ö ‬ر ‪‬ﺷ ‪‬ﺪﻧﻲ و اﻳ‪Ç‬ﻀ‪H‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻲ و‬ ‫ﺳﺠﺎدﻳﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬و ‪‬ﻓﻘ‪Ö‬ﻨﻲ ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫ﻄﺎﻋ‪ ¹‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺳ ﱠﺪ ‪‬د ‪â‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ /1‬ﻧﺨﺴﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮدن ﺑﺎﻃﻦ )از رذﻳﻠﺖﻫﺎ( ﺳﭙﺲ آراﺳﺘﻦ آن)ﺑﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖﻫﺎ() ﺷﺮح اﻟﻠ‪Ç‬ﻤﻌﻪ‪,‬‬
‫ﺳﻴﺪﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ﻛﻼﻧﺘﺮ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,1‬اﻧﺘﺸﺎرات داوري‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﻗ‪Ç‬ﻢ ‪ 1ê10‬ق‪,‬‬ ‫ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻧﻲ‪ ,‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ‪‬‬
‫ص ‪/(22ë‬‬
‫‪ /2‬ﺷﻴﺦ در ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﺶ ﻫﻤﭽﻮن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ در ﻣﻴﺎن ا ‪‬ﻣﺘﺶ) ﺗﻬﺬﻳﺐ اﻟﺘ‪Ç‬ﻬﺬﻳﺐ‪ ,‬اﺑ‪Ç‬ﻦ ﺣ‪Ç‬ﺠﺮ‬
‫اﻟﻌﺴﻘﻼﻧﻲ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,ë‬اﻧﺘﺸﺎرات داراﻟﻔﻜﺮ‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﺑﻴﺮوت ‪ 1ê0ê‬ق‪ ,‬ص ‪/(290‬‬
‫‪ /3‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﺮا ﻣﻮﻓ‪‬ﻖ ﺑﺪار ﺑﻪ اﻃﺎﻋﺖ از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺮا اﺳﺘﻮار ﺑﺪارد و ﭘﻴﺮوي از ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺮا راه‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ) ﺻﺤﻴﻔﺔ ‪‬‬
‫ﺳﺠ ﺎدﻳﻪ‪ ,‬ص ‪/(102‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪54‬‬

‫ﺻﺎﻟﺢ ﻻ اﺳﺘﺒﺪ ‪Ô‬ل ‪‬ﺑ ‪â‬ﻪ‪ 1‬و در ﻛﺘﺎب ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﻬﺪي‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮده‪ :‬و ‪‬ﻣ ‪‬ﺘ ‪Ö‬ﻌ ‪â‬‬
‫ﻨﻲ‬
‫ﺛﻼﺛ‪¹‬‬
‫ﻟﻲ ‪‬‬ ‫ﷲ ‪‬ا ×‬ ‫از ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ا ﱠن اﻟﻨ‪ ‬‬
‫ﺎس آﻟ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﺑﻌ ‪‬ﺪ ‪‬رﺳﻮل ا ‪‬‬
‫ﻠﻌﻠﻢ ﻻ‬
‫ﻏﻴﺮه و ﺟﺎﻫ ‪Õ‬ﻞ ﻣ ‪‬ﺪ ‪‬ع ﻟ ‪ ‬‬ ‫ﷲ ﻗ ‪Ö‬ﺪ ا‪‬ﻏﻨﺎه ‪Ô‬‬
‫اﷲ ‪‬ﺑ ×ﻤﺎ ﻋﻠﻢ ﻋﻦ ‪‬‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻋﻠﻲ ‪Ô‬ﻫﺪي ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ ا ‪‬‬
‫اﻧﻮاع‪ :‬‬
‫ﻋﻠﻲﺳﺒﻴﻞ ‪Ô‬ﻫﺪي‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﺎوﻓﺘﻦﻏﻴﺮهوﻣﺘﻌﻠ ‪Õ‬ﻢ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻟ‪Ô ‬ﻪ ﻣﻌﺠﺐ ‪‬ﺑ ×ﻤﺎ ﻋﻨﺪ ‪Ô‬ه ‪‬ﻗ ‪Ö‬ﺪ ﻓﺘﻨﺘ ‪Ô‬ﻪ اﻟ ‪‬ﺪ ×ﻧﻴ‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺻﺎﻟﺢ اﻟﻤﺎزﻧﺪراﻧﻲ ‪ Ç‬رﺣﻤ‪¹‬اﷲ ‪ Ç‬در ﺑﻴﺎن اﻳﻦ‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﻦ اﷲ‪ ,‬ﻓﻨﺠﺎ‪ /‬و ﻣﻮﻻﻧﺎ ‪‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬در ﻓﻘﺮة آﺧﺮ‪ ,‬دﻻﻟﺖ ﺻﺮﻳﺢ اﺳﺖ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻧﺎﭼﺎر اﺳﺖ ﻧﺎس را از اﺳﺘﺎد و ﻣﺮﺷﺪي ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺑﺸ‪Ç‬ﺮﻳﻪ; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﺒﺐ اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﻧﺠﺎت اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن از ﻇ‪Ç‬ﻠﻤﺖﻫﺎي ﻃ‪Ç‬ﺒﺎﻳﻊ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻧﺠﺎت از ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺳﻠﻮك ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻃﺮﻳﻖ ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﺣﺪود او ]= آن[ را‪ ,‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﮔﺮﻓﺘﻦ داﻣﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎ را ﻛﻪ‬
‫ﺣﺪ اﺳﺖ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﺑﺪ‪/‬‬ ‫آ ﮔﺎه ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻣﻀﻄﺮ اﺳﺖ ﺳﺎﻟﻚ ﺑﻪ‬
‫‪‬‬ ‫و در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﺳﻠﻮك‪ ,‬ﺧﻼف اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ‬
‫ﺷﻴﺦ ﻋﺎرف ﻳﺎ ﻧﻪ? ا ﻛﺜﺮ اﻳﺸﺎن واﺟﺐ ﻣﻲداﻧ‪Ç‬ﻨﺪ و ﻓ‪Ç‬ﻬﻤﻴﺪه ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد‬
‫اﺣﺘﻴﺎج از اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ و ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻗﻮل اﻳﺸﺎن را اﻳﻨﻜﻪ ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك‬
‫ﺷﻴﺦ‬
‫ﺷﻴﺦ ﻋﺎرف ﺑﺎﷲ‪ ,‬اﻗﺮب اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺠﺎت و ﻫﺪاﻳﺖ‪ ,‬و ﺑﺪون ‪Ö‬‬ ‫ﻣﺮﻳﺪ ﺑﺎ ‪‬‬
‫اﻗﺮب اﺳﺖ ﺑﻪ ﺿﻼﻟﺖ‪ /‬و ازﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺎب اﻣﻴﺮ ﻓﺮﻣﻮده‪ :‬ﻓﻨﺠﺎ‪,‬‬
‫ﻧﺠﺎت ﻣﻌﻠ‪‬ﻖ اﺳﺖ ﺑﻪ او و ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﺒﻴﺐ و ﻣﻌﻴﻦ‪ ,‬ﺷ‪Ç‬ﺨﺺ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ‬

‫‪ /1‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﺮا از ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاي ﺑﺮﺧﻮردار ﺳﺎز ﻛﻪ آن را ﺑ‪Ç‬ﺎ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰ دﻳﮕ‪Ç‬ﺮي ﻋ‪Ç‬ﻮض ﻧﻜ‪Ç‬ﻨﻢ‬
‫) ﺻﺤﻴﻔﺔ ‪‬‬
‫ﺳﺠ ﺎدﻳﻪ‪ ,‬ص ‪/(101‬‬
‫‪ /2‬ﻣﺮدم ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺑﺮ ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻬﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ‬
‫او را ﺑﺎ داﻧﺸﺶ از ﻏﻴﺮ ﺑﻲﻧﻴﺎز ﻧﻤﻮده; دﻳﮕﺮ ﺟﺎﻫﻠﻲ ﻣﺪ‪ ‬ﻋﻲ ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ از آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﭘﻨﺪارد‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ‪ ,‬در ﺷﮕﻔﺘﻲ و ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪي اﺳﺖ‪ /‬ﺷﻴﻔﺘﻪ و ﻓﺮﻳﻔﺘﺔ دﻧﻴﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ دﻳﮕﺮي را ﺷﻴﻔﺘﻪ و‬
‫ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ; دﻳﮕﺮ داﻧﺶآﻣﻮزي از ﻋﺎﻟﻤﻲ در راه ﻫ‪Ç‬ﺪاﻳﺖ اﻟﻬ‪Ç‬ﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﺠﺎت ﻣ‪Ç‬ﻲﻳﺎﺑﺪ‬
‫) @ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪ ,33 . 1‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬
‫‪55‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﻌﺎﺷﺮ ﺧﻠﻖ‬ ‫‪‬‬ ‫آ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻓﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﺎﺧﻼقاﷲ‪ 1‬و ﻣﺠﺘﻨﺐ از ﻣﻨﺎﻫﻲ‪ ,‬ﺑﺎ ‪Ö‬‬
‫ﺑﺪن‬
‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﺣﻖ‬ ‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ او‪ ,‬وﺳﻴﻠﺔ ‪‬‬ ‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺣﻀﻮر ﺣﻖ ﺗﺎ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫روح‬
‫و ﺑﺎ ‪Ö‬‬
‫ﻣﺘﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﺣﺒﻞاﷲاﻟﻤﺪود‪ 2‬ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﻮد و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺳﻌﺎدﺗﻲ‪ ,‬ﺑﻲﺷﻚ‬
‫اﻗ‪Ç‬ﺒﺎل ﻃ‪Ç‬ﺎﻋﺎت و ﻧ‪Ç‬ﻔﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑ‪Ç‬ﻮد; ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﺒﺐ ﻛ‪Ç‬ﻤﺎل ﺟ‪Ç‬ﻬﺪ و اﺟ‪Ç‬ﺘﻬﺎد و در‬
‫اﻟﻬﻴﻪ ﮔﺮداﻧﻴﺪه اﺳﺖ‪,‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻠ‪‬ﻲ ﻣﻌﺎرف و ﺣﻘﺎﻳﻖ ‪‬‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺮات‪ ,‬ﻗﻠﺐ را ‪‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺎه آﻳﻴﻨﺔ ﺳﺎﻟﻚ ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻳﻴﻨﺔ او ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻓﺎﻳﺰ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ و‬
‫ﻣﻌﺎرف ﺑﻪواﺳﻄﺔ اﻳﺸﺎن و ﻗﺒﻮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺑﻪ واﺳﻄﺔ اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪاد و ﻛﻤﺎل‬
‫اﺳﺘﻌﺪاد و اﻣﺪاد‪ ,‬اﺳﺘﻔﺎدة ﻓﻴﻮﺿﺎت ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬ﻳ×ﺎ ا‪‬ﻳ‪ ‬ﻬﺎ اﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ‬
‫‪3‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ‬‫ﻚ ‪‬ﻣ ‪‬ﻊ اﻟ ‪â‬‬‫اﺻ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺮ ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴ ‪‬‬ ‫اﻟﺼﺎ ‪‬د ‪â‬ﻗﻴ ‪‬ﻦ و آﻳﺔ ﻣ‪Ç‬ﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬و ‪Ö‬‬
‫اﷲ ‪‬و ﻛ ‪Ô‬ﻮﻧ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﻣ ‪‬ﻊ ‪×‬‬ ‫× ‪‬اﻣﻨ‪Ô‬ﻮا اﺗﱠﻘ‪Ô‬ﻮا ‪‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻮﺟﻪ ﺟ‪Ç‬ﻨﺎب‬ ‫ﻣ‪Æ‬ﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪ ,‬ﭼﻪ ‪‬‬ ‫‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺪ ‪Ô‬ﻋﻮ ‪‬ن ‪‬ر ﱠﺑ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺑﺎ ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻐ ×ﺪو ‪ ¸‬واﻟ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﺸ ‪‬ﻲ ‪‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ از ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎﺿﻪ‪,‬‬ ‫ﻣﻘﺪس ﻧﺒﻮي از ﺟﻬﺖ اﻓﺎده و اﻓﺎﺿﻪ اﺳﺖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻪ در ﻋﻠﻢ ﺳﻠﻮك ﺗﻤﺎم ﺑﺎﺷﺪ و ﺻ‪Ç‬ﻔﺎت ﺣﺴ‪Ç‬ﻨﻪ و‬
‫ﺗﻘﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﺑﻮدن اﺟ‪Ç‬ﺎزت‬ ‫اﺧﻼق ﺣﻤﻴﺪه و ﻣﻌﺎرف ﺣ ‪‬ﻘﺎﻧﻲ و ‪‬‬
‫روﻳﺔ ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك ﻋ‪Ç‬ﺒﺎرت از‬ ‫ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬زﻳﺮا ﻛﻪ ‪‬‬ ‫ﻳﺪ‪ G‬ﺑﻴﺪ اﻟﻲ ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﻣﺬا ﻛﺮه و ﻣﺼﺎﺑﺮه و ﻣﺮاﺑﻄﻪ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ اﺳﺖ و اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻢ از رﻳﺎﺿﺎت ﻧﻔﺲ‬
‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﺣﺒﻞاﷲاﻟﻤﺘﻴﻦ‪ ,‬ﺗﺮ ‪‬ﻗﻴﺎت‬ ‫اﺳﺖ و در ﺳﻠﻮك ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ‪‬‬
‫اﻟﻨﺎس‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻛﻠ‪‬ﻲ و ﻣﻜﺎﺷﻔﺎت ﻗﻠﺒﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﺣﺪﻳﺚ‪:‬‬
‫ﻛﻠ‪‬ﻬﻢ ﻫﺎﻟﻜﻮ ‪‬ن ‪‬اﻻ اﻟﻌﺎﻟﻤﻮ ‪‬ن واﻟﻌﺎﻟﻤﻮ ‪‬ن ﻛﻠ‪‬ﻬﻢ ﻫﺎﻟﻜﻮ ‪‬ن ‪‬اﻻ اﻟﻌﺎﻣﻠﻮ ‪‬ن واﻟﻌﺎﻣﻠﻮن ﻛ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻬﻢ‬

‫‪ /1‬ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ اﺧﻼق اﻟﻬﻲ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ)اﺻﻞ ﺣﺪﻳﺚ در ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(129 . ë8‬‬
‫‪ /2‬رﻳﺴﻤﺎن ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪة اﻟﻬﻲ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﺗﻮﺑﻪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :119‬اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻤﺎن آوردهاﻳ‪Ç‬ﺪ از ﺧ‪Ç‬ﺪا ﺑ‪Ç‬ﺘﺮﺳﻴﺪ و ﺑ‪Ç‬ﺎ راﺳ‪Ç‬ﺘﮕﻮﻳﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪56‬‬

‫ﻋﻈﻴﻢ‪ 1‬ﻫﻤﻮاره ﺧﻄﺮات ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻲﺧﻄﺮ‬

‫‪‬‬ ‫ﻫﺎﻟﻜﻮ ‪‬ن ‪‬اﻻ اﻟﻤﺨ ‪‬ﻠﺼﻮ ‪‬ن واﻟﻤﺨ ‪‬ﻠﺼﻮ ‪‬ن‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﭼﻮن اﺳﺘﺎ ‪Ö‬د ﻋﺎﻟﻢ و ﻋﺎرف آ ﮔﺎه و ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﺎﺧﻼقاﷲ و‬
‫‪Ô‬ﻣﻤﺘ ‪‬ﺤﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﻀﻤﻮن >ﭘﻴﻜﺎن ﺑﻪ ﺗﻴﺮ ﺟﺎ ﻛﻨﺪ آنﮔﺎه ﺑﺮﻧﺸﺎن<‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺧﻮدﺳﺮ ﻧﺎﻗﺺ‪ ,‬از‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺮﻳﺪان اﺳﺘﺎ ‪‬د‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﺎ ‪Ö‬د ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ‪‬اﻻ ﻓﺎﻳﺪه ﻧﺪﻫﺪ و‬
‫ﻣﻘﺎم ﻧﻔﺲ ﻧﮕﺬرد‪ /‬دﻋﻮاي ﺷﻴﻌﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ‪ ,‬در ﺳﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻲاﺟﺎزت‬
‫و ﻧﺎﻣﻤﺘﺤﻦ ﺑﻮدن اﺳﺘﺎد اﺳﺖ; ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺧﻠﻴﻔﺔ ﺛﺎﻧﻲ در ر ‪‬د ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮدة‬
‫ﺷﺪت و اﺻﺮار‪ :‬ﺣ ‪Ô‬‬
‫ﺴ‪Ç‬ﺒﻨﺎ‬ ‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪ ,‬وﺻﻲ و ﺧﻠﻴﻔﻪ را ﻣﻲﮔﻔﺖ در ﻛﻤﺎل ‪‬‬
‫ﻣﺘﺸﺎﺑﻬﺎت‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﻛﺘﺎب اﷲ‪ 2,‬و اﻳﻦ ﻗﻮل از ﺟﻬﻞ ﻳﺎ ﺗﺠﺎﻫﻞ ﺑﻮد‪ ,‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﻠﻢ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺒﻲ و وﺻﻲ ‪ Ç‬ﺻﻠﻮاتاﷲ ﻋﻠﻴﻬﻢ ‪ Ç‬و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ‪ :‬اﻟﻢ‪/‬‬
‫ﺎس ا‪Ö ‬ن ‪Ô‬ﻳ ‪‬ﺘﺮ ﻛﻮا ا‪Ö ‬ن ﻳ‪‬ﻘﻮﻟﻮا ×اﻣ ‪‬ﻨﺎ و ﻫﻢ ﻻ ﻳ‪Ô‬ﻔﺘ‪‬ﻨﻮن‪ 3‬ﺷﺎﻫﺪ اﻳﻦ ﻣﺮاد اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺐ اﻟ ‪×‬ﻨ ‪Ô‬‬
‫أﺣ ‪‬ﺴ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺔ ﻃﺎﻋﺖ ﺧ‪Ç‬ﺪا و رﺳ‪Ç‬ﻮل‬ ‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ اﻃﺎﻋﺖ اﺳﺘﺎد را ‪‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ,‬درﺻﻮرت ﺛﺒﻮت ﻛﻪ او از ﻣﺒﺪأ‪ ,‬ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزه ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﺎدي‬
‫اﻟﺤﻘﻴﻘ‪ 4¹‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن‬
‫ﺠﺎز ‪‬ﻗ ‪Ö‬ﻨﻄﺮ¸‪ Ô‬‬
‫اﻟﻤ ‪Ô‬‬‫اﺳﺖ ﻛﺎﻣﻞ‪ /‬و ﺑﻪﻣﻀﻤﻮن ‪‬‬
‫و ﻣﺮﻳﺪ ‪ Ç‬ﻣﺮادي‪ ,‬ﺑﻪ ﻛﻤﺎل ادب و ﺣﺴﻦﻇﻦ و اﻃﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﺻﺪق و ارادت‪ /‬و اﺣﺎدﻳﺚ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‪ :‬اﻃ‪Ç‬ﺎﻋﺖ و‬

‫‪ /1‬ﻣﺮدم ﻫﻤﻪ در ﻫﻼ ﻛﺖاﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻋﺎﻟﻤﺎن‪ ,‬و ﻋﺎﻟﻤﺎن در ﻫﻼ ﻛﺖاﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻋ‪Ç‬ﺎﻣﻼن‪ ,‬و ﻋ‪Ç‬ﺎﻣﻼن‬
‫ﻫﻤﻪ در ﻫﻼ ﻛﺖاﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻣﺨﻠﺼﺎن‪ ,‬و ﻣﺨﻠﺼﺎن در ﺧﻄﺮ ﺑﺰرگاﻧﺪ) ﺷﺮح ‪‬اﻟﺮ ﺿﻲ ﻋﻠﻲاﻟﻜ‪Ç‬ﺎﻓﻴﻪ‪,‬‬
‫ﻣ‪ÆÇ‬ﺳﺴﺔ ﺻ‪Ç‬ﺎدق‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻬﺮان‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫رﺿﻲاﻟﺪ‪ ‬ﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳ‪Ç‬ﺘﺮآﺑ‪Ç‬ﺎدي‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺼﺤﻴﺢ ﻳ‪Ç‬ﻮﺳﻒ ﺣﺴ‪Ç‬ﻦ ﻋ‪Ç‬ﻤﺮ‪ ,‬ج ‪,2‬‬
‫ص‪/(130‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺗ‪Ç‬ﺼﺤﻴﺢ‬ ‫ﺷ‪Ç‬ﻮﺷﺘﺮي‪,‬‬ ‫ﻧ‪Ç‬ﻮراﷲ‬ ‫ﻗ‪Ç‬ﺎﺿﻲ‬ ‫‪,‬‬‫ماﻟﻤ‪Ç‬ﻬﺮﻗﻪ‬ ‫اﻟﺼ‪Ç‬ﻮار‬ ‫)‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺲ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫‪ /2‬ﻛﺘﺎب‬
‫ﺟﻼلاﻟﺪ‪ ‬ﻳﻦ ﻣﺤﺪ‪ ‬ث‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ 13ì7‬ش‪ ,‬ص ‪/(1ê0‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻋﻨﻜﺒﻮت‪ ,‬آﻳﺎت ‪ 1‬و ‪ :2‬آﻳﺎ ﻣﺮدم ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اﻳﻤﺎن آوردﻳ‪Ç‬ﻢ‪ ,‬رﻫ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و دﻳﮕﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﻣﺠﺎز ﭘﻠﻲ اﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﻮي ﺣ‪Ç‬ﻘﻴﻘﺖ) اﻟﻮاﻓ‪Ç‬ﻴﻪ ﻓ‪Ç‬ﻲ اﺻ‪Ç‬ﻮل اﻟﻔ‪Ç‬ﻘﻪ‪ ,‬ﻓ‪Ç‬ﺎﺿﻞ اﻟﺘ‪Ç‬ﻮﻧﻲ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺼﺤﻴﺢ‬
‫ﻣ‪Æ‬ﺳﺴﺔ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﻔﻜ‪‬ﺮ اﺳﻼﻣﻲ‪ ,‬ﻗﻢ ‪ 1ê12‬ق‪ ,‬ص ‪/(1ì‬‬ ‫ﺳﻴﺪﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ رﺿﻮي ﻛﺸﻤﻴﺮي‪ ,‬‬ ‫‪‬‬
‫‪57‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺷﺨﺎص‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﺎ اﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎنﻛﻪ‬ ‫زﻳﺎرت و ‪‬‬
‫ﺴﻴﻦ‬
‫اﻟﺤ ‪‬‬‫زار ‪Ô‬‬ ‫ﺴﻴﻦ ‪‬ﺑﻜﺮﺑﻼ¾ و ﻣﻦ ‪‬‬‫اﻟﺤ ‪‬‬ ‫زار ‪Ô‬‬
‫ﺒﺪاﻟﻌﻈﻴﻢ ‪‬ﺑ ‪‬ﺮ ‪Ö‬ي ﻛ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬ﻣﻦ ‪‬‬
‫زار ‪‬ﻋ‬
‫ﻋ‪Ç‬ﺮﺷ ‪â‬ﻪ‪ 1/‬و در ﺑ‪Ç‬ﺤﺎر ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ ﻃ‪Ç‬ﻮﻻﻧﻲ از‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻓ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ق‬
‫×‬ ‫اﷲ‬
‫ﺑﻜﺮﺑﻼ¾ ﻛ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ زار ‪‬‬
‫ﻋﻮام ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬ا ﮔﺮ ﻧﺰد ‪Ö‬‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪم‪ ,‬اﻣﺮ ﻣﻲﻛﺮدم ﺿﻌﻔﺎي اﺣﺒﺎب ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﺠﺪه ﻛﻨﻨﺪ اواﺳﻂ‬
‫ﺷﻴﻌﻴﺎن را‪ ,‬ﭼﻨﺎنﻛﻪ اﻣﺮ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﺪ آدم را‪/‬‬
‫و اﺧﺒﺎر و آﺛﺎر در آداب ﻣﻌﻠ‪‬ﻢ و ﻣﺘﻌﻠ‪‬ﻢ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ و ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻴﻪ اﺳﺖ و اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺣ‪Ç‬ﺎﺻﻞ ﻧﺸ‪Ç‬ﻮد ﺗ‪Ç‬ﺎ از‬ ‫ادت اﻣﻮر ‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ و ار ‪Ö‬‬ ‫ﻫﻤﻪ‪ ,‬‬
‫ﻣﺤﺒﻮب‪ ,‬ﺻﻔﺘﻲ ﻣﺮﻏﻮب ﻧﺒﻴﻨﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﺮﺷﺪ‪ ,‬ﻛﺮاﻣﺎت‬
‫و ﻃﺎﻋﺎت و واردات ﻗﻠﺒﻲ و ﻓﻴﻮﺿﺎت ﺣ ‪‬ﻘﻲ دﻳﺪه ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ارادت‪,‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺔ ﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت ﺣﻖ ﻣﻲداﻧﺪ و ﺑﻪﻣﻔﺎ ‪‬د ×ﻻ ‪‬ﻳﺨ×ﺎﻓ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‬ ‫ﻃﺎﻋﺖ او را ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮﺑﻴﻨﺎن ﺑ‪Ç‬ﻲﺗﺸﻮﻳﺶ‪ ,‬و ﻣ‪Ç‬ﻮرد اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻼﻣﺖﻫﺎ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻟ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ﻣ ‪× ¹‬ﻻ ‪ Ä‬ﻢ‪ 2‬از ﺑﺤﺚ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺑﺮوز ﻧﻤﻮده اﺳﺖ در ﻗﻠﻮب اﻳﺸﺎن ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻋ‪‬ﻠﱠﻤﻨﻲ ﺣ‪‬ﺮﻓ‪ H‬ﻓﻘ‪‬ﺪ ‪‬ﺻ ﱠﻴﺮﻧﻲ‬
‫دﻳﻨﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭼﻪ ﺿﺮر‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬ﻋﺒﺪ‪ /G‬ﭘﺲ درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻔﻌﺖ از ﻣﻨﺎﻓﻊ ‪‬‬
‫دارد ﻛﻪ ﺗﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﻗﻮل اﺳ‪Ç‬ﺘﺎد ﻛ‪Ç‬ﻤﺎﻫﻮﺣ ‪‬ﻘﻪ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎﻳﺪ و ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺪﻣﺔ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﺣﻖ داﻧﺪ و ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ اﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪا و رﺳﻮل را ﻗﺎﺑﻞ آﻳﺪ‪ /‬و‬
‫ﻋﻘﻞ ﻫﻢ ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ‬

‫‪ /1‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻋﺒﺪاﻟﻌﻈﻴﻢ را در ري زﻳﺎرت ﻛﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴ‪Ç‬ﻲ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺣﺴ‪Ç‬ﻴﻦ)ع( را در ﻛ‪Ç‬ﺮﺑﻼ‬
‫زﻳﺎرت ﻛﺮده‪ ,‬و ﻫﺮﻛﺲﺣﺴﻴﻦ)ع( را در ﻛﺮﺑﻼ زﻳﺎرت ﻛﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﺑﺎﻻي‬
‫ﻋﺮش زﻳﺎرت ﻛﺮده اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪ ,12ì . 88‬ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن(‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ëê‬از ﻣﻼﻣﺖ ﻫﻴﭻ ﻣﻼﻣﺖﮔﺮي ﻧﻤﻲﻫﺮاﺳﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﻫﺮﻛﺲ ﻳﻚ ﺣﺮف ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑ‪Ç‬ﻴﺎﻣﻮزد ﻣ‪Ç‬ﺮا ﺑ‪Ç‬ﻨﺪة ﺧ‪Ç‬ﻮد ﮔ‪Ç‬ﺮداﻧ‪Ç‬ﻴﺪه اﺳﺖ )ﻗ‪Ç‬ﻮل ﻣ‪Ç‬ﻨﺴﻮب ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم(‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ ‪Ç‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪58‬‬

‫ﻋﻘﻞ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﻃﻔﺮه در ﻣﺮاﺗﺐ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﭼﻨﺎنﻛﻪ‬ ‫ﻧﻔﺲ و ‪Ö‬‬
‫در ﻛﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎ‪ ,‬ﺑﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻀﺒﻮط و ﺷﺮح ﻣﺮاﺗﺐ ﺗﺴﻌﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺼﻴﻞ‬
‫ﻓﺮداﻧﻴﺖ و‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺴﻄﻮر اﺳﺖ‪ :‬ﺷﺮﻳﻌﺖ ]و ﻋﻤﻞ[ و ﻃﺮﻳﻘﺖ ]و ﺣﻘﻴﻘﺖ[ و‬
‫ﻓﻨﺎ¾ ﻓﻲاﻟﺸﻴﺦ‪ 1‬و ﻓﻨﺎ¾ ﻓﻲاﷲ و ﺑﻘﺎ¾ ﺑﺎﷲ و رﺿﺎ‪ /‬و اﻳﻦ ﺿﻌﻴﻒ در رﺳﺎﻟﺔ‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت آورده‪ ,‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﺔ ﺧﻮد در‬
‫وﺻ‪Ç‬ﻴﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﻧ‪ÇÇ‬ﻤﻮدم ﭼ‪ÇÇ‬ﻮن ﺗ‪ÇÇ‬ﺮا ﺷ‪Ç‬ﺮح‬
‫ﺷ‪ÇÇÇÇ‬ﺮﻳﻌﺖ ﮔﺸ‪ÇÇÇ‬ﺘﻪ اﻗ‪ÇÇ‬ﻮال ﻧ‪ÇÇ‬ﺒﻴﺖ‪2‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﻤﻞ در ﻓ‪ÇÇ‬ﻌﻞ او ﺷ‪Ç‬ﺮط ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ‬
‫ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﻌﺎرف دﻳ‪ÇÇÇÇ‬ﺪﻧﻲﻫﺎ از ﺣ‪ÇÇ‬ﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ,‬دﻳﺪن از اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻳﻚ ﻧﻮر‬
‫ﻓ‪ÇÇ‬ﺮداﻧ‪ÇÇ‬ﻴﺘﺶ ﮔ‪ÇÇ‬ﺮدﻳﺪه ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﻮر‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ‬
‫ﻓ‪Ç‬ﻨﺎ ﻓ‪Ç‬ﻲ اﻟﺸ‪Ç‬ﻴﺦ از ﺧ‪Ç‬ﻮد دور ﺑ‪Ç‬ﻮدن‬
‫ﻓ‪ÇÇ‬ﻨﺎ ﻓ‪ÇÇ‬ﻲ اﻟﻠﱠ‪ÇÇ‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﺮاﺳ‪Ç‬ﺮ ﻧ‪Ç‬ﻮر ﺑ‪Ç‬ﻮدن‬
‫ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﺣ‪Ç‬ﻖ‬‫‪‬‬ ‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻘﺎ ﺑ‪Ç‬ﺎﻗﻲ ﺷ‪Ç‬ﺪن در‬
‫رﺿﺎ راﺿ‪Ç‬ﻲ ﺷ‪Ç‬ﺪن در ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ﻣ‪Ç‬ﻄﻠﻖ‬
‫و ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ روزي ﺟﻨﺎب رﺳﺎﻟﺖ ﻣ‪Ĥ‬ب ﺧﻄﺎب ﺑﻪ‬
‫ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ‪ :‬ﺣﺎل ﺗﻮ ﺑﻪﭼﺴﺎن‪ ,‬و ﭼﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﻪ ﺗ‪Ç‬ﻮ را از‬
‫اﻳﻤﺎن اﺳﺖ? ﻋﺮض ﻛﺮد‪ :‬ﻓﺪاﻳﺖ ﺷﻮم‪ ,‬ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪهام ﻛﻪ رﻧﺞ از‬
‫اﺣﺖ ﺧﻮشﺗﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ /‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻠﻲ‪ ,‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬ ‫ﮔﻨﺞ ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﺤﻨﺖ از ر ‪Ö‬‬
‫‪Ö‬‬
‫آن‪ ,‬ﻣﻘﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺿﺎ ﺑﻪ ﻗﻀﺎ دﻫﻲ و از راﺣﺖ و رﻧﺞ ﺑﺮﻫﻲ‪ ,‬ا ﮔﺮ‬
‫‪ /1‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻣ‪Æ‬ﻟ‪‬ﻒ در ﭼ‪Ç‬ﻨﺪ ﺧ‪Ç‬ﻂ ﭘ‪Ç‬ﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺷ‪Ç‬ﺮح ﻣ‪Ç‬ﻲدﻫﺪ ﻣ‪Ç‬ﻨﻈﻮر از ﻓ‪Ç‬ﻨﺎ¾ ﻓ‪Ç‬ﻲاﻟﺸ‪Ç‬ﻴﺦ‬
‫دورﺷﺪن از ﺧﻮد ‪‬ﻳﺖ و اﻃﺎﻋﺖ دﺳﺘﻮرات ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬در ﻛﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ رواﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ‪‬‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌ ‪ ¹Ô‬اﻗﻮاﻟﻲ واﻟﻄ‪Ç ‬ﺮﻳﻘ ‪ ¹Ô‬اﻓ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻲ واﻟﺤ‪Ç‬ﻘﻴﻘ‪¹‬‬
‫اﺣﻮاﻟﻲ )رك‪ :‬ﻋﻮاﻟﻲ اﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬ج ‪/(12ê . ê‬‬
‫‪59‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫رﻧﺠﺖ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺶ ﺑﺨﻮاﻧﻲ و ا ﮔﺮ راﺣﺖ ﺑﺮﺳﺪ از ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺮاﻧﻲ‪ :‬اذ‬

‫ﻛ‪Ô‬ﻞ ﻣﺎ ﻳﻔ‪Ö‬ﻌﻞ اﻟﻤﺤﺒﻮب ﻣﺤﺒﻮب‪1/‬‬
‫‪Õ‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻲاذن او ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ اﻗﺪام ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ‬
‫ﺳﻠﻮك ﻣﺤﺘﻮي‬ ‫‪Ö‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺔ اﺣﻜﺎم ﺣﻼل و ﺣﺮام در ا ‪‬ﻣﻬﺎت ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﺔ‬
‫ﻣﺮﻳﺪ راﺳﺖرو را در اﻳﻦ ﺣﺎﻻت ﻻزم اﺳﺖ اﻃﺎﻋﺖ; ﺑﻨﺎ ﺑ‪Ç‬ﺮ‬ ‫اﺳﺖ و ‪‬‬
‫ﻋﻬﻮدي ﻛﻪ در ا ‪‬ﻣﻬﺎت ﺳﻠﻮك ﺑﺎ اﺳﺘﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ,‬ﻧﻔﺲ را از ﻋﺎدات‬
‫ﺎت ﺗﺴﻠﻴﻢ آﻣﻮزد ﺗﺎ ﻧﺒﻲ و‬ ‫ﻧ‪Ç‬ﻴ ‪Ö‬‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪه‪ ,‬در اﻋﻤﺎل و در ‪‬‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪ‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺳﺮﺣﺪ ﻓﻨﺎ¾ ﻓﻲاﷲ رﺳﻴﺪه‪ ,‬در ﻣﻘﺎم‬‫‪‬‬ ‫اﻣﺎمﺷﻨﺎس ﮔﺮدد و از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ‬
‫آﺛﺎر ﻫﻤﺔ اﻋﻤﺎل و اﻓﻌﺎل از ﺑﺮاي رﺿﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ,‬ﺣﺎﺿﺮ و ﻧﺎﻇﺮ ﺷﺪه و‬
‫ﻧﺒﻲ و اﻣﺎم و اﺳﺘﺎد را از وﺳﺎﻳﻂ و ﺣﺒﺎﻳﻞ ﺣﻖ داﻧﺪ‪/‬‬
‫و ا ﮔﺮ ﮔﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲاذن اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ از واﺟ‪Ç‬ﺒﺎت و‬
‫ﻣﻨﺪوﺑﺎت ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ; ﭼﻪ اﺳ‪Ç‬ﺘﺎد در ‪‬اول ارﺷ‪Ç‬ﺎ ‪Ö‬د ﺷ‪Ç‬ﺮط‬
‫ﻣﻮاﻇﺒﺖ و آﻣﻮﺧﺘﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻛﻨﺪ‪ /‬و ا ﮔﺮ ﺑﻪ آن ﺟﻨﺎب اﻳﻦ ﺻ‪Ç‬ﺤﺒﺖ‬
‫ﻧﺸﺪه‪ ,‬ﭼﻮن ﻓﺎﺿﻞ و ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ]ﺑﺎ[ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﺣﺎﻻت و ﻓﻀﺎﻳﻞ‪,‬‬
‫ﺑﻴﺎن ﻻزم ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪/‬‬ ‫ﺿﺮور ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ و اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﺼﻴﻼت را ‪Ö‬‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ دﻟﻴﻠﻲ از ﻛﺘﺎب و ﺳ ‪‬ﻨﺖ ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﺣﻖ دﻳﻦ در ﻫﻤﺔ ﻛﺘﺐ و ادﻳﺎن‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ از اﻳﺸﺎن! زﻳﺮا ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻴﺎﻧﺔ ﻋﺎﻟﻢ و ﻣﺘﻌﻠ‪‬ﻢ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ادب و آداب ﺑﺎﺷﺪ;‬
‫ﭼﻪ اﺳﻼم ﻇﺎﻫﺮ و ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﻼم را ﺗﻔﺎوت ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ‪‬ﺣ ‪Ö‬ﺴ ‪Ô‬ﺒﻨﺎ ﻛﺘﺎب‬
‫‪‬‬
‫اﷲ ﻣﻄﺮود و ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺑﺎﻃﻠﺔ ﺧﻠﻴﻔﺔ ﺛﺎﻧﻲ ﻣﺮدود ﮔﺮدد‪ /‬و ا ﮔﺮ ﻋﻤﻞ ﻇﺎﻫﺮي‬
‫را ﺑﺪون وﺳﻴﻠﺔ ﺑﺎﻃﻨﻲ‪ ,‬ﺛﻤﺮي و اﺛﺮي ﻣﻲﺑﻮد‪ ,‬ﭼﺮا اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬

‫‪ /1‬ﻫﺮ ﭼﻪ آن ﺧﺴﺮو ﻛﻨﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻮد‪@ )/‬ﻛﺸﻒاﻟﻐﻄﺎ¾‪ ,‬ﺷ‪Ç‬ﻴﺦ ﺟ‪Ç‬ﻌﻔﺮ ﻛ‪Ç‬ﺎﺷﻒاﻟﻐ‪Ç‬ﻄﺎ¾‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﻠﺪ ‪,2‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻬﺪوي‪ ,‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ,‬ص ‪/(382‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪60‬‬

‫ﺪاﻟﻮﺻ‪Ç‬ﻴﻴﻦ ﺑ‪Ç‬ﻮدﻧﺪ و در‬ ‫‪‬‬ ‫ﺳﻴ‬

‫ﻛﻪ ﻣﻌﺎﺷﺮ ﺣﻀﺮت ﺧﺎﺗﻢاﻟ ‪‬ﻨﺒﻴﻴﻦ و ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﺔ اﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻋﺼﻤﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮده‪ ,‬در ﺣﻴﻦ اﻣﺘﺤﺎن از دﻳﻦ‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ ‪‬‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ?! ﭘﺲ اﻣﺮ دﻳﻦ از اﻳﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻋﻠﻤﺎي دﻳﻦ و ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ و‬
‫ﺧﺎﻟﺺ ﺻﺎﺣﺐاﺟﺎزت در ﻣﺮاﺗﺐ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻣ‪Ç‬ﺒﻴﻦ در ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺪﻳﻦ‬
‫ﻣﻮ ‪‬ﺣ ‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ در ﻣﺮﺗﺒﺔ اﺳﻤﺎ‪ ,‬و ﺣﻀﺮت ﻧﺒﻲﺧﺎﺗﻢ در ﻣﺮﺗﺒﺔ ﺻﻔﺎت‬ ‫اﻓﻌﺎل‪ ,‬و ‪‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ را ﺗﻮاﻧﻨﺪ?‬ ‫اﷲاﻧﺪ; ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﻜﺎر اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﻫﺸﺘﻢ اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﺑﻌﻀﻲ از اﺻﺤﺎب ﻃﺮﻳﻘﻪ را اﻋﺘﻘﺎد اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ذ ﻛﺮ‪ ,‬ﺻﻮرت ﻣﺮﺷﺪ را در ﻧﻈﺮ ﻗﻠﺐ و ﺑﻪ ﺧﻴﺎل دارﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺎﺳﻮياﷲ را ﻻزم‬ ‫×‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ در ﻗﻠﺐ دارﻧﺪ و ﻣﻊﻫﺬا ﻏ‪Ç‬ﻔﻠﺖ از‬
‫ﺷﻤﺎرﻧﺪ و واﺟﺐ داﻧﻨﺪ و ]ﺣﺎل اﻳﻨﻜﻪ[ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ ﻏ‪Ç‬ﻴﺮﺣ‪Ç‬ﻖ را ﺷ‪Ç‬ﺮك‬
‫ﺧﻔﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ /‬و ﺑﺮ ﻋﺎرﻓﺎن ﻣﻌﺎرف‪ ,‬ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺻﻮرت ﻣﺮﺷﺪ‬
‫ﻋﺒﺎدت ﻋﻤﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﻴﺪن و در ﻗﻠﺐ داﺷﺘﻦ‪ ,‬از ﺧﻠﻮص ‪‬ﻧﻴﺖ و ﺗﺨﻠﻴﺺ‬
‫ﺮك ﻣﺒﻴﻦ‪/‬‬ ‫دور اﺳﺖ‪ ,‬ﺑ‪Ö ‬ﻞ ﻟ‪‬ﻴﺲ ﻫﺬا ‪‬ا ‪‬ﻻ ‪‬ﺷ ‪Õ‬‬
‫ﺟﻮاب‪ :‬ﺑﺪان ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﻪ در ﺑﺪاﻳﺖ ﺣﺎل و ﺳﻠﻮك‪ ,‬ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻜﺘﺎﺑﻲ اذ ﻛﺎر‪ ,‬ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﺻﻮرت ﻣﺒﺎرك ﺣﻀﺮت‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻼوة ﺧﻂ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ا‪Ä‬ﻤﺔاﻃﻬﺎر و ﻣﺮﺷﺪ ‪‬‬ ‫ﻧﺒﻲﺧﺎﺗﻢ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﻃﻨﻲ را در ﺣﻴﻦ ذ ﻛﺮ ﺑﻪ ﻳﺎد اﻳﺸﺎن دارﻧﺪ و ﻓﺮاﻣ‪Ç‬ﻮش‬ ‫ﻗﻠﺐ و ‪‬‬
‫ﻧﻨﻤﺎﻳﻨﺪ و اﺳﻨﺎد ذ ﻛﺮ او را ﺷﻤﺎرﻧﺪ ] ﻛﻪ[ از دو وﺟﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻔﺎ ‪‬د آﻳﺔ‬
‫ض ‪‬و ×ﻣﺎ ﺑ‪Ö ‬ﻴﻨ‪Ô ‬ﻬ ×ﻤﺎ ‪‬ا ‪‬ﻻ‬‫ات ‪‬و ‪Ö‬اﻻ ‪Ö‬ر ‪‬‬
‫اﻟﺴ ×ﻤ ×ﻮ ‪‬‬‫اﷲ ﱠ‬ ‫ﻓﻲ ا‪‬ﻧ‪Ö‬ﻔ ‪Ô‬ﺴ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ×ﻣﺎ ﺧ‪‬ﻠ ‪‬ﻖ ‪Ô‬‬‫ﻛﺮﻳﻤﺔ‪ :‬ا‪ ‬و ﻟ ‪Ö‬ﻢ ﻳ‪‬ﺘ‪ ‬ﻔﻜ ‪Ô‬ﱠﺮوا ‪â‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺮﻳ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ××اﻳﺎ ‪‬ﺗﻨ×ﺎ‬‫ﺎس ‪‬ﺑ ‪‬ﻠﻘ×ﺎ ‪ ¾‬ر ‪‬ﺑ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ﻟ‪‬ﻜﺎ ‪‬ﻓ ‪Ô‬ﺮو ‪‬ن و ‪‬ﺳ ‪Ô‬ﻨ ‪â‬‬
‫‪‬ﺑﺎﻟ ‪Ö‬ﺤ ‪ ‬ﻖ ‪‬و ا‪ ‬ﺟ ‪‬ﻞ ‪Ô‬ﻣ ‪‬ﺴ ‪‬ﻤﻲ ‪‬و ‪‬ا ﱠن ﻛ ‪â‬ﺜﻴﺮ‪ G‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟﻨ‪ ×‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة روم‪ ,‬آﻳﺔ‪ : 8‬آﻳﺎ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﻤﻲاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﻴﻦ را و ﻫﺮﭼ‪Ç‬ﻪ را ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن‬
‫‪Ñ‬‬
‫‪61‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫‪Ö‬ﻒ ‪‬ﺑ ‪‬ﺮ ‪‬ﺑﻚ ا‪‬ﻧﱠﻪ ‪‬ﻋ ×‬

‫ﻠﻲ ﻛ‪  ÇÔ‬ﻞ‬ ‫ﻓﻲ ا‪‬ﻧ‪Ö‬ﻔ ‪Ô‬ﺴ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺣ ‪×‬ﺘﻲ ‪‬ﻳ ‪‬ﺘ ‪‬ﺒ ﱠﻴ ‪‬ﻦ ﻟ‪Ô ‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ا‪‬ﻧﱠ ‪Ô‬ﻪ اﻟ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﻖ ا‪ ‬و ﻟ ‪Ö‬ﻢ ﻳ‪‬ﻜ ‪‬‬
‫‪Ð‬ﻓﺎق ‪‬و ‪â‬‬
‫‪‬ﻓﻲ اﻻ ‪‬‬
‫ﻬﻴﺪ‪ 1/‬و ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺄﺛﻮر از ﺟﻨﺎب ﺻﺎدق ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬واﻟﻔﻜﺮ¸‬ ‫‪Ã‬ﻲ ‪‬ﺷ ‪â‬‬
‫‪‬ﺷ ‪Ö‬ﻴ ‪‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ‪‬ﻋﺒﺎد¸ ﺳﻨﻪ‪ 3‬و ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺳﺎﻋ‪Õ ¹‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜﺮ‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﺮآت اﻟﺤﺴﻨﺎت‪ ///‬و ﻗﺎلرﺳﻮلاﷲ)ص(‪ :‬ﻓ ‪Ô‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ آﻳﺎت و اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﺴﻴﺎر‪ ,‬ﺑﻞ ﻫﻤﺔ ﻛﻼماﷲ اﻟﻤﻠﻚاﻟﻐﻔﺎر ﻛﻪ اﻣﺮ در‬
‫ﺗﻔ ‪‬ﻜ ‪‬ﺮ در اﺗﻘﺎن ﺧﻠﻘﺖ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت و ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ اﺣﻜﺎم و ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﻫﺮ ﻓﺮد و اﺟﺰاي آن ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ‪ ,‬ﺑﺮاي ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺣﻖ و ﻇﻬﻮر آﺛﺎر‬
‫ﻋﺰ ﺷﺄﻧﻪ ‪ Ç‬ﻻزم ﺷﺪه و واﺟﺐ ﺷﻤﺮﻧﺪ‪ /‬اﻫﻞ اﻳﻤﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪ‬ ‫وﺣﺪاﻧﻴﺖ او ‪ Ç‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﻤﻜﻨﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﻬﺎﻳﺖ ﺻ‪Ç‬ﻮرت‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻃﻠﺐ ﺗﺒﻴﻴﻦ از ﻫﻤﺔ‬ ‫ا ﮔﺮﭼﻪ ‪‬‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪﺣﺴﺐ آﻳﺎت و اﺣﺎدﻳﺚ ﻛﺜﻴﺮه‪ ,‬ﻧﺴﺨﺔ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻛﺒﻴﺮ و ﻧﺴﺨﺔ‬
‫ﻃﻠﺴﻢ ﺗﻘﺪﻳﺮ اﺳﺖ‪ /‬ﻓﺮد‪:‬‬
‫ﭼ‪ÇÇÇÇ‬ﻮ آدم را ﻓ‪ÇÇÇÇ‬ﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﺑ‪ÇÇ‬ﻴﺮون‬
‫ﺟ‪ÇÇ‬ﻤﺎل ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺶ ﺑ‪Ç‬ﺮ ﺻ‪Ç‬ﺤﺮا ﻧ‪Ç‬ﻬﺎدﻳﻢ‬
‫ﺎ¾ ﻛ‪Ô‬ﻠﱠ ×ﻬﺎ‪ 5/‬در ﺗﻮرات‬ ‫‪4‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺻﻮر ‪‬ﺗﻪ‪ ,‬و ‪‬ﻋﻠ ‪‬ﱠﻢ ×ا ‪‬د ‪‬م ‪Ö‬اﻻ ‪Ö‬ﺳ ×ﻤ ‪‬‬
‫آدم ×‬
‫اﷲ ‪‬‬ ‫و ﻣﻨﻬﺎ‪ :‬ﺧ‪‬ﻠ ‪‬ﻖ ‪Ô‬‬
‫‪6‬‬
‫‪‬ﺨﻠﻖ اﻻﻧﺴﺎ ‪‬ن ‪‬ﺑﻬﻴﺄﺗﻨﺎ و ‪‬ﺻ ‪‬ﻔ ‪‬ﺘﻨﺎ و ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬‬
‫اﻟﺼﻮر ‪¸Ô‬‬ ‫ﻣﺴﻄﻮر اﺳﺖ‪ :‬و ﻧ‪Ô‬ﺮﻳ ‪Ô‬ﺪ ا‪Ö ‬ن ﻧ ‪‬‬

‫‪Ø‬‬
‫آﻧﻬﺎﺳﺖ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺣ‪Ç‬ﻖ و ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﺪ‪ ‬ﺗﻲ ﻣ‪Ç‬ﺤﺪود ﻧ‪Ç‬ﻴﺎﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ? و ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎري از ﻣ‪Ç‬ﺮدم ﺑ‪Ç‬ﻪ دﻳ‪Ç‬ﺪار‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن اﻳﻤﺎن ﻧﺪارﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻓﺼﻠﺖ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ë3‬زودا ﻛﻪ آﻳﺎت ﻗﺪرت ﺧﻮد را در آﻓﺎق و در وﺟﻮد ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫‪ /1‬ﺳﻮرة ‪‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺸﺎن آﺷﻜﺎر ﺷﻮد ﻛﻪ او ﺣﻖ اﺳﺖ‪ /‬آﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮ در ﻫﻤﻪﺟﺎ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ?‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌ‪ ,¹‬ص ‪/(11ê‬‬ ‫‪ /2‬اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ,‬آﻳﻴﻨﺔ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲﻫﺎﺳﺖ‪ )///‬ﻣﺼﺒﺎح ‪‬‬
‫‪ , ‬ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ﺑ‪Ç‬ﻦ ﺑ‪Ç‬ﺎﺑﻮﻳﻪ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺤﻘﻴﻖ‬
‫ﺿﺎ‬ ‫ﻓﻘﻪاﻟﺮ‬ ‫)‬ ‫ﺳﺎل‬ ‫ﻳﻚ‬ ‫‪ /3‬اﻧﺪﻳﺸﺔ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ‪ ,‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻋﺒﺎدت‬
‫ﻣ‪Æ‬ﺳﺴﻪ آلاﻟﺒﻴﺖ)ع(‪ ,‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ 1ê0ì‬ق‪ ,‬ص ‪/(380‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ /ê‬ﺧﺪاوﻧﺪ آدم را ﺑﺮ ﺻﻮرت ﺧﻮد آﻓﺮﻳﺪ) ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺪﻳﻨﻪ دﻣﺸ‪Ç‬ﻖ‪ ,‬اﺑ‪Ç‬ﻦ ﻋﺴ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﺮ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺤﻘﻴﻖ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫ﺷﻴﺮي‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,7‬اﻧﺘﺸﺎرات داراﻟﻔﻜﺮ‪ ,‬ﺑﻴﺮوت ‪ 1ê1ë‬ق‪ ,‬ص ‪/(391‬‬
‫‪ /ë‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :31‬و ﻧﺎمﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻪ آدم ﺑﻴﺎﻣﻮﺧﺖ‪/‬‬
‫‪ /ì‬اراده ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را ﺑﺮ ﻫﻴﺄت و ﺻﻔﺖ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﻴﻢ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪62‬‬

‫اﻟﻜﺘﺎب اﻟ‪‬ﺬي ] ﻛﺘﺒﻪ[ ‪‬‬

‫ﺑﻴﺪ ‪â‬ه و ﻫﻲ ﻫﻴﻜ ‪Ô‬ﻞ‬ ‫‪Ô‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺧﻠ ‪‬ﻘﻪ و ﻫﻲ‬
‫ﷲ ×‬ ‫ﺣﺠ ‪¹‬ا ‪‬‬
‫ﻛﺒﺮ ‪‬‬
‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴ ‪Ô‬ﻪ ﻫﻲ ا ‪Ô‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﻤﺤﻔﻮظ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻮح‬
‫ﻫﻲاﻟﻤﺨﺘﺼﺮ ﻣﻦاﻟﻠ ‪‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ و‬
‫‪‬‬ ‫ﺻ ‪‬ﻮ ‪‬ر‬
‫اﻟ‪‬ﺬي ﺑﻨﻲ ﺑﺤﻜﻤ ‪‬ﺘ ‪‬ﻪ وﻫﻲﻣﺠﻤﻮ ‪Ô‬ع ‪Ô‬‬
‫اﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪‬ﺮﻳﻖ‬
‫ﺟﺎﻫﻞ و ﻫﻲ اﻟﻄ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺤﺠ ‪ ¹Ô‬ﻋﻠﻲ ﻛ ‪‬ﻞ‬
‫ﻏﺎ‪Ä‬ﺐ و ﻫﻲ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﺸ ﺎﻫﺪ¸‪ Ô‬ﻋﻠﻲ ﻛﻞ‬
‫و ﻫﻲ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺎر‪ /‬و ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت‬‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺮاط‪ Ô‬اﻟﻤ‪Ç‬ﻤﺪو ‪Ô‬د ﺑ‪Ç‬ﻴﻦ اﻟﺠ‪Ç‬ﻨ‪ ¹ ‬واﻟ ‪‬ﻨ ‪‬‬
‫ﺧﻴﺮ و ﻫﻲ ‪‬‬‫ﻋﻠﻲ ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ و اﻣﺎم اﻟﻤ ‪‬ﺘﻘﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣ‪ H‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ÇÇ‬ﻌ ‪Ô‬ﺮ‬
‫ﻚ ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﻨﻚ و ﻣ‪ÇÇÇ‬ﺎ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﺸ ‪Ô‬‬ ‫ودا‪ ÔÄ‬‬ ‫‪ÇÇ‬ﺒ ‪‬ﺼ ‪Ô‬ﺮ‬
‫دوا‪Ä‬ﻚ ﻓ‪ÇÇÇÇ‬ﻴﻚ و ﻣ‪ÇÇÇ‬ﺎ ‪Ô‬ﺗ ‪Ö‬‬
‫ﻀ ‪‬ﻤ ‪Ô‬ﺮ‬ ‫ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺎ‪Ö ‬ﺣﺮﻓ‪Ô‬ﻪ ‪‬ﺗ‪ÇÇÇÇ‬ﻈ‪ Ö‬ﻬ ‪Ô‬ﺮ ‪Ô‬‬
‫اﻟﻤ‪Ö ÇÇÇ‬‬ ‫اﻟﻤ‪ÇÇ‬ﺒﻴﻦ اﻟ‪ÇÇ‬ﺬي‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﻜ‪ÇÇÇ‬ﺘﺎب‬
‫‪Ô‬‬ ‫و اﻧﺖ‬
‫ﻛ‪Ç‬ﺒﺮ‬
‫‪ÇÇÖ‬ﻌﺎﻟﻢ اﻻ ‪Ô‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫وﻓ‪ÇÇ‬ﻴﻚ ا‪ Ô‬ﻧ‪ÇÇÖ‬ﻄ ‪‬ﻮي اﻟ‬
‫‪‬‬ ‫ﺻ‪ÇÇ‬ﻐﻴﺮ‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﺟ‪ÇÇÇÇ‬ﺮم‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﱠﻚ‬
‫‪‬أﺗ‪Ö ÇÇÇÇ‬ﺰ ‪‬ﻋ ‪Ô‬ﻢ اﻧ ‪‬‬
‫و ﻓﻜ‪ÇÇ‬ﺮ ك ﻓ‪ÇÇ‬ﻴﻚ و ﻣ‪ÇÇ‬ﺎ ﺗ‪Ç‬ﻔﻜ‪Ô‬ﺮ‪1‬‬ ‫ﺧ‪ÇÇ‬ﺎرج‬ ‫‪ÇÇ‬ﻦ‬
‫‪Ô Ö ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Ô‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻟﻚ ‪‬ﻣ ‪Ö‬‬
‫ﻓ‪ÇÇÇ‬ﻼ ﺣ‪ÇÇ‬ﺎﺟ ‪ ¹‬‬
‫ﻛﺎﺑﺮ ﻣﺸﺎﻳﺦ‪ ,‬ﻣﺪار وﺻﻮل ﺑﻪ درﺟﺔ ﻛﻤﺎل‪ ,‬ﻣﺮﺑﻮط‬ ‫ﺑﺪان ﻛﻪ ﻧﺰد ا ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺘﻲ‬
‫ﻣﺤﺐ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﺦ ﻣﻘﺘﺪا‪ ,‬ﻃﺎﻟﺐ ﺻﺎدق از راه ‪‬‬ ‫ﺑﻪﻣﺮاﺑﻄﺔ ‪‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﺦ دارد اﺧﺬ ﻓﻴﻮﺿﺎت و ﺑﺮﻛﺎت از ﺑﺎﻃﻦ ﺷ‪Ç‬ﻴﺦ ﻣ‪Ç‬ﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و‬
‫ﻓﻲاﻟﺸﻴﺦ‪ ,‬ﺑﻪ رﻧﮓ ﺷﻴﺦ درﻣﻲآﻳﺪ و‬ ‫‪‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﻓﻨﺎ¾‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻌﻨﻮﻳﻪ در‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻪﻣﻨﺎﺳﺒﺖ‬
‫‪‬ات‪ 2/‬و ذ ﻛﺮ ﺗﻨﻬﺎ‪ ,‬ﺑﺪون راﺑﻄﺔ‬
‫ﻴﺦ ﻣﻘﺪﻣ ‪ ¹Ô‬ﻓﻨﺎ ‪ ¾‬ﻓﻲ اﻟﺬ ‪‬‬
‫اﻟﺸ ‪‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ‪Ô :‬‬
‫ﻓﻨﺎ¾ ﻓﻲ ‪‬‬
‫ﻓﻲاﻟﺸﻴﺦ‪ ,‬ﻣﻮﺻﻞ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻞ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ‪ ,‬ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺴﻄﻮرة ﻓﻨﺎ¾‬
‫ﺗﻮﺟﻪ و اﻟﺘﻔﺎت ﺷﻴﺦ‪ ,‬ﺑﻲاﻟﺘﺰام ﻃﺮﻳﻘﺔ ذ ﻛﺮ‪,‬‬ ‫رﻋﺎﻳﺖ آداب ﺻﺤﺒﺖ و ‪‬‬
‫ﻣﻮﺻﻞ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺳﻠﻮك و ﺗﺴﻠﻴﻚ اﺧﺘﻴﺎري‪ ,‬ﻣﺪار ﻛﺎر ﺑﺮ وﻇ‪Ç‬ﺎﻳﻒ‬

‫‪ /1‬دواي ﺗﻮ در ﺗﺴﺖ و ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺑﻴﻨﻲ‪ ,‬و دردت از ﺧ‪Ç‬ﻮد ﺗﺴﺖ و ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﻓﻬﻤﻲ‪ /‬ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻫ‪Ç‬ﻤﺎن ﻛ‪Ç‬ﺘﺎب‬
‫‪Ç‬ﻀﻤﺮ ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد‪ /‬آﻳ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﻲﭘﻨﺪاري ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﺮم‬ ‫روﺷﻨﮕﺮي ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮوف آن‪ ,‬آن ‪Ô‬ﻣ ‪Ö‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﺰرگ در ﺗﻮ ﻓﺮو ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷ‪Ç‬ﺪه اﺳﺖ‪ /‬ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﻧ‪Ç‬ﻴﺎزي از‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﺣﺎل آﻧﻜﻪ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻧﺪاري‪ ,‬ﻓﻜﺮت ﺑﺎ ﺗﺴﺖ وﻟﻲ ﻧﻤﻲاﻧﺪﻳﺸﻲ) ﺷﺮح دﻳﻮان ﻣ‪Ç‬ﻨﺴﻮب ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻣ‪Ç‬ﻴﺮ اﻟﻤ‪ÆÇ‬ﻣﻨﻴﻦ)ع(‪,‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪاﺑ‪Ç‬ﺮاﻫ‪Ç‬ﻴﻢ اﺷﻚ‬ ‫ﻗﺎﺿﻲ ﻛﻤﺎلاﻟﺪ‪ ‬ﻳﻦ ﻣﻴﺒﺪي ﻳﺰدي‪ ,‬ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ و ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺴ‪Ç‬ﻦ رﺣ‪Ç‬ﻤﺎﻧﻲ و ‪‬‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻴﺮاث ﻣﻜﺘﻮب‪ ,‬ﭼﺎپ دوم‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,1379‬ﺻﺺ ‪ êëì‬و ‪/(êë8‬‬
‫‪ /2‬ﻓﻨﺎ¾ ﻓﻲاﻟﺸﻴﺦ‪ ,‬ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﺔ ﻓﻨﺎ در ذات ﺧﺪاﺳﺖ‪/‬‬
‫‪63‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اوراد و اذ ﻛﺎر اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺮاﺑﻄﻪ‪ /‬و اﻓﺎده و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ اﻧ‪Ç‬ﻌﻜﺎس‬

‫اﺳﺖ و ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻴﺦ ﻣﻘﺘﺪا ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ آداب‪ ,‬ﻋﻠﻲاﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ و‬
‫ﻛ‪Ç‬ﺎر ‪Ô‬ﻣ ‪‬ﻤ ‪‬ﺪات اﺳﺖ; ﭼﻨﺎﻧﭽ‪Ç‬ﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺣﻀ‪Ç‬ﺮت ﺧﻴﺮاﻟﺒﺸﺮ و‬ ‫وﻇﺎﻳﻒ اذ ‪Ö‬‬
‫ﻛﻤﺎﻻت ﺑ‪Ç‬ﻪﺷﺮط اﻳ‪Ç‬ﻤﺎن و ﺗﺴ‪Ç‬ﻠﻴﻢ و اﻧ‪Ç‬ﻘﻴﺎد و‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ا‪Ä‬ﻤﻪاﻃﻬﺎر‪ ,‬در ﺣﺼﻮل‬
‫‪‬‬
‫اﺧ‪ÇÇ‬ﻼص ﻗ‪Ç‬ﻠﺒ‪Ç‬ﻲ ﻛ‪Ç‬ﺎﻓ‪Ç‬ﻲ ﺑ‪ÇÇ‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﻪﺣﺴ‪Ç‬ﺐ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗ‪Ç‬ﺒﻬ‪Ç‬ﻢ )ﻳ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗ‪Ç‬ﺐ‬
‫ﺧﻠ‪Ç‬ﻮص(; ﭼﻨﺎﻧﭽ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﺟﻤﻌ‪Ç‬ﻲ از ﻣﺨﻠﺼﻴ‪Ç‬ﻦ ﺻﺤﺎﺑ‪Ç‬ﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﻴ‪Ç‬ﺪ‪/‬‬
‫و اﻳﺸﺎﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎن ﻛﺎﻣﻞ و ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ وﺟﻮد ﻣﺒﺎرك اﻳﺸﺎن ﺗﻜﻤﻴﻞ‬
‫ﺷﺪه‪ ,‬از اﺷﻌﺔ اﻧﻮار اﻳﺸﺎن ﺷﺪهاﻧ‪Ç‬ﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را ﺑ‪Ç‬ﻪﺣﺴﺐ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ‬
‫ا‪ÇÄ‬ﻤﻪ ‪ Ç‬ﺻ‪Ç‬ﻠﻮاتاﷲ‬ ‫ﺧﻮد دارﻧﺪ‪ /‬و در ﻧﺰد ﺣﻜﻤﺎ و در ﻛﺘﺎب و اﺧﺒﺎر ‪‬‬
‫اﺗ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻛﻞ ﻋﺎﻟﻢ و از ﻫﻤﻪ اﺷﺮف و ا ﻛ‪Ç‬ﻤﻞ و ‪‬‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ اﺟﻤﻌﻴﻦ ‪ Ç‬ﺻﻮرت ‪‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪/‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺮوي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ در ﻫﻤﺔ ﻛ‪Ç‬ﺘﺐ ﺳ‪Ç‬ﻤﺎوي اﺳﺖ در‬
‫ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺖ‪ ,‬و ﻫﺮﭼﻪ در ﻗﺮآن اﺳﺖ در ﻓﺎﺗﺤ‪¹‬اﻟﻜﺘﺎب اﺳﺖ‪ ,‬و‬
‫ﻫﺮﭼﻪ در ﻓﺎﺗﺤ‪¹‬اﻟﻜﺘﺎب اﺳﺖ در ﺑﺴﻤﻠﻪ اﺳﺖ‪ ,‬و ﻫﺮﭼﻪ در ﺑﺴﻤﻠﻪ اﺳﺖ‬
‫در ﺑﺎي ﺑﺴﻢاﷲ اﺳﺖ‪ ,‬و ﻫﺮﭼﻪ در ﺑﺎي ﺑﺴﻢاﷲ اﺳﺖ در ﻧﻘﻄﺔ "ﺑﺎ¾" اﺳﺖ‬
‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺮاط‪Ô‬‬ ‫و ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ :‬اﻧﺎ ﻧﻘﻄ ‪ ¹Ô‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎ ‪ ¾‬اﻟﺒﺴ‪Ç‬ﻤﻠﻪ‪ ,‬و اﻧ‪Ç‬ﺎ ‪‬‬
‫ﷲ‬
‫اﺳﻤﺎ¾ ا ‪‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﷲ اﻻﻋﻈﻢ و اﻧﺎ‬
‫اﺳﻢ ا ‪‬‬
‫ﺎر و اﻧﺎ ‪Ô‬‬
‫اﻧﺎاﻟﺠﺴﺮ اﻟﻤﻤﺪو ‪Ô‬د ﺑﻴﻦ اﻟﺠﻨ‪ ¹ ‬واﻟﻨ‪ ‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ و‬
‫‪Ô‬‬
‫‪Ç‬ﺎﻃﻖ‪ 1‬ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﺎرﻓﺎن ﺑ‪Ç‬ﺎﷲ ﺗ‪Ç‬ﻌﺒﻴﺮ از آن‬
‫اﻟﻜﻼم اﻟ ‪‬ﻨ ‪Ô‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﺤﺴﻨﻲ ﻓﺎدﻋﻮه ﺑﻬﺎ و اﻧﺎ‬
‫×‬
‫ا‪ÇÄ‬ﻤﻪ‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪﻣﺮﺷﺪ ﻛ‪ÇÇ‬ﺎﻣﻞ ﻣ‪ÇÇ‬ﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛ‪ÇÇ‬ﻪ اﺻ‪ÇÇ‬ﻞ و ر‪ÇÇÄ‬ﻴﺲ ﺣ‪ÇÇ‬ﻀﺮات ‪‬‬
‫‪ /1‬ﻣﻦ ﻧﻘﻄﺔ زﻳﺮ ﺑﺎ¾ ﺑﺴﻤﻠﻪام; ﻣﻨﻢ ﺻﺮاط اﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ; و ﻣﻨﻢ ﭘ‪Ç‬ﻞ ﻛﺸ‪Ç‬ﻴﺪه ﺷ‪Ç‬ﺪه ﺑ‪Ç‬ﻴﻦ ﺑ‪Ç‬ﻬﺸﺖ و‬
‫اﻟﺤﺴﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا را ﺑﺎﻳﺪ ﺑ‪Ç‬ﺎ آن ﺑ‪Ç‬ﺨﻮاﻧ‪Ç‬ﻴﺪ; و ﻣ‪Ç‬ﻨﻢ‬
‫×‬ ‫دوزخ; ﻣﻨﻢ اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﺧﺪا و ﻣﻨﻢ اﺳﻤﺎ¾اﷲ‬
‫ﻛﻼماﷲ ﻧﺎﻃﻖ) ﻣﺸﺎرق اﻧﻮاراﻟﻴﻘﻴﻦ‪ ,‬رﺟﺐ ﺑﺮﺳﻲ‪ ,‬و ﻧﻴﺰ اﻟﻤﻌﺠﻢ اﻟﻤﻔﻬﺮس ﺑ‪Ç‬ﺤﺎر اﻻﻧ‪Ç‬ﻮار‪ ,‬ج ‪,13‬‬
‫ص‪/(298‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪64‬‬

‫ﺑﻌﺪاﻟﺮﺳﻮلاﻟﻤﺨﺘﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ /‬و ﻛﻠ‪‬ﻴﻪ ﭘﻴﺮوان ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ‪ G‬و ﺑﺎﻃﻨ‪ H‬ﭼ‪Ç‬ﻮن‬

‫‪‬‬
‫ﺳﻠﻤﺎن‪ ,‬ﻗﺪم ﺑﺮ ﻗﺪم و آﺛﺎر اﻳﺸﺎن ﻧﻬﺎدهاﻧﺪ و ﺑﻪ اﺧﻼص ﺗﻤﺎم‪ ,‬اﻃﺎﻋﺖ‬
‫اﺧﻼقاﻻ‪Ä‬ﻤﻪ ﺷﺎﻫﺪ آن‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ورزﻳﺪهاﻧﺪ و ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ اﺧﻼقاﷲاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫و ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ‪/‬‬
‫ﭘﺲ در ﺑﺪاﻳﺖ ﻛﺎر ﻛﻪ آن ﺻﻮرت ﻣﺮﺷﺪ ﻛﺎﻣﻞ را درﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ ,‬ﻧﻪ‬
‫از راه ﭘﺮﺳﺘﺶ و ﺑﻨﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻤﺪاد و اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ از او‬
‫اﺳﺖ در ﺑﻨﺪﮔﻲ و اﻃﺎﻋﺖ ﺣﻖ‪ /‬و ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮدهاﻧﺪ در وﻗﺖ‬
‫ﻣﻨﺰه از ﺧﻴﺎﻻت و‬
‫ﻣﻘﺪﺳﺶ ‪‬‬ ‫ﻋﺒﺎدت و ﻃﻠﺐ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ ذات ‪‬‬
‫ادرا ﻛﺎت اﺳﺖ و ﺻﻔﺎت ﺟﻤﺎل و ﺟﻼل او را ﻛﻪ آﺛﺎرش در ﻧﻬﺎد اﻧﺴﺎن‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬ﭼﻮن درﻧﻈﺮ دارﻧﺪ آن ﻛﺎﻣﻞ را و ﻃﻠﺐ ﻳﺎري و‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﺗﺠﺮد داﻧﻨﺪ‪ ,‬وﺳﻴﻠﺔ‬
‫اﻋﺎﻧﺖ ﻫﻤﻴﺸﻪ از اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻪ و اﺳﺒﺎب ﺣﻀﻮر و ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﺗﻘﺮب ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﻼﺣﻈﺔ ﺣﻜﻢ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺻﻮرت در ﺣﻴﻦ ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻘﻴﺪات‬
‫اﺳﻤﺎ¾اﷲ‪ ,‬ﻣﻮﺟﺐ رﻓﻌﺖ و رﻓﻊ ﻇﻠﻤﺖ و ﺣﺠﺐ ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ و ‪‬‬
‫ﻣﺎﺳﻮياﷲ اﺳﺖ‬
‫×‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﻣﺮاد از ﻏﻔﻠﺖ‪ ,‬ﺗﻌﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ‬
‫وﺣﺪت ﺧﺪا در ﻫﺮ ﺟﺰوي از‬ ‫‪‬‬ ‫و اﻳﻦ ﺗﻌﻠ‪‬ﻖ وﻗﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﻬﻮر آﺛﺎر‬
‫اﺟﺰاي ﻣﻤﻜﻨﺎت ﻣﺮ‪Ä‬ﻲ ﻧﮕﺮدد و آن را ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﺴﺘﻘﻞ داﻧﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻏﻔﻠﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ /‬ا ‪‬ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺎه در ﺣﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈﻪ‪ ,‬ﻣﺸﺎﻫﺪة آﺛ‪Ç‬ﺎر ﻛ‪Ç‬ﻤﺎل اﻟﻬ‪Ç‬ﻲ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺗﺎم ﺑﻪ ‪‬ﻗﻴﻮم ﺣﻘﻴﻘﻲ دﺳﺖ دﻫﺪ و ﻣﻤﻜﻨﺎت اﻣﻜﺎﻧﻲاﻟﺤﻘﻴﻘ‪¹‬‬ ‫ﺷﻮد‪ ,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻫﺎﻟﻜ‪¹‬اﻟﺬات و ﺑﺎﻃﻠ‪¹‬اﻟﻮﺟﻮد در ﻧﻈﺮ ﺑﺼﻴﺮ‪ ,‬ﺟﻠﻮه ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ و اﻧﺲ‬ ‫در آن‬
‫ﺳﺎﻟﻚ ﺳﻮاي ﻣﻌﺒﻮ ‪Ö‬د‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺟﻨﺎب ﻗﺪس ﻻﻳﺰال ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ‪ ,‬درﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﺎﺑﻮد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺣﻖ ﺑﻼ ﺷﺒﻬﻪ ﻣﺸﻬﻮد و ﻋﻴﻦ ﺷﻬﻮد ﺣﻖ ﮔﺮدد ﻧﻪ‬
‫ﻣﺎﺳﻮياﷲ ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ‬
‫×‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ‪ ,‬و ﻣﻨﺘﻬﺎي ﻋﺎدت ﺷﻮد‪ /‬ﭘﺲ ﻏﻔﻠﺖ از‬
‫‪65‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫آن اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﻣﻮﺟﻮد ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻧﺪاﻧﻨﺪ و وﺟﻮد آن را ‪‬ﻣﻦﺟﻤﻠﺔ آﺛﺎر‬

‫ﺣﻖ ﻧﺒﻴﻨﺪ; ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻣﻮﻻي ﻣ ‪‬ﺘﻘﻴﺎن ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ‪Ô‬‬
‫رأﻳﺖ‬
‫ﺷﻴ‪ HÃ‬اﻻ و رأﻳﺖ اﷲ ﺑﻌﺪه و ﻣﻌﻪ و ﻗ‪‬ﺒﻠﻪ‪1/‬‬
‫‪Ö‬‬ ‫‪   Ô‬‬ ‫‪‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ×ﺟﺎ ‪‬ﻫ ‪Ô‬ﺪوا ‪â‬ﻓﻴﻨ×ﺎ ‪‬ﻟ ‪‬ﻨ ‪Ö‬ﻬ ‪‬ﺪﻳ‪‬ﻨﱠ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪Ô‬ﺳﺒ‪Ô‬ﻠ‪‬ﻨ×ﺎ‪ 2/‬وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﺎﻟﻚ‬
‫ﻗﺎل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و اﻟ ‪â‬‬
‫ﻓﻲاﷲ ﻣﺠﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻣﺸﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺠﺎﻫﺪة او ﺑﻪ ﻏﺮض دﻧ‪Ç‬ﻴﻮي و‬
‫اﺧﺮوي‪ ,‬ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﻲ اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺄ ﻛﻴﺪات ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده در آﻳ‪Ç‬ﺎت‬
‫ﺷﺮﻳﻔﻪ‪ ,‬او را ﺑﻪ ﺳﺒﻴﻞ ﺧﻮد ﻛﻪ اوﻟﻴﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪‬واﺑ‪Ö‬ﺘ‪‬ﻐ‪Ô‬ﻮا ‪‬اﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻪ اﻟ ‪Ö‬ﻮﺳﻴ‪â‬ﻠ‪‬ﻪ و اﻳﺸﺎﻧﻨﺪ "وﺳ‪Ç‬ﻴﻠﻪ"; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎﻧﭽﻪ در اﺧ‪Ç‬ﺒﺎر اﺳﺖ و در‬
‫زﻳﺎرات ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪Ô :‬ﻣ ‪‬ﻘ ‪‬ﺪ ‪Ô‬ﻣﻜ‪Ô‬ﻢ ا‪ ‬‬
‫ﻣﺎم ﻃ‪ ‬ﻠ ‪‬ﺒﺘﻲ و ﺣﻮا ‪Ä‬ﺠﻲ و ‪‬ارا ‪‬دﺗﻲ ﻓﻲ ﻛ ‪ ‬ﻞ ا‪‬ﺣﻮاﻟ‪‬ﻲ‬
‫و ا‪Ô‬ﻣﻮري‪ 3/‬و در ﻛﺘﺎب ﻓﻘﻪاﻟﺮﺿﻮي از ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت رﺿ‪Ç‬ﺎ وارد اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﺟ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﻞ واﺣﺪ‪ G‬ﻣ ‪‬ﻦ‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬در وﻗﺖ ﺗﻜﺒﻴﺮ¸اﻻﺣﺮام ‪‬ﺗ ‪‬ﺬ ﻛ ‪Ö‬ﱠﺮ رﺳﻮ ‪‬ل ا ‪‬‬
‫ﷲ ‪‬و ‪Ö‬‬
‫اﻻ‪Ä‬ﻤﻪ ﺻﻠﻮات اﷲ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻧ‪Ô‬ﺼﺐ ﻋﻴﻨﻴﻚ‪4/‬‬
‫‪ ÖÖ  Ö‬‬ ‫‪ Ô‬‬ ‫‪‬‬
‫و ﻣﻘﺼﻮد از ﺳﻠﻮك‪ ,‬ﺧﻼﺻﻲ اﺳﺖ از ﺗﻔﺮﻗﻪ و او ]= آن[ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ ﺟﺬﺑﺔ ﺣﻖ ﺑﺮ وﺟﻮد ﺳﺎﻟﻚ وارد ﻧﺸﻮد‪ ,‬ﻟﻬ‪Ç‬ﺬا ﺑ‪Ç‬ﺮاي ]رﻓ‪Ç‬ﻊ[‬

‫ﺗﻔﺮﻗﻪ و ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺧﺎﻃﺮ‪ ,‬ﻗﺮار دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺻﻮرت ﻣﺮﺷﺪ را درﻧ‪Ç‬ﻈﺮ‬

‫‪ /1‬ﭼﻴﺰي را ﻧﺪﻳﺪم ﺟﺰ آﻧﻜﻪ ﺧﺪا را ﺑﻌﺪ از آن و ﺑﺎ آن و ﻗﺒﻞ از آن دﻳﺪم ) ﺷﺮح اﺻ‪Ç‬ﻮل ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﻲ‪,‬‬
‫ج ‪ , 83. 3‬ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن(‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻋﻨﻜﺒﻮت‪ ,‬آﻳ‪Ç‬ﺔ ‪ :ì9‬ﻛﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ را ﻛ‪Ç‬ﻪ در راه ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﺠﺎﻫﺪت ﻛ‪Ç‬ﻨﻨﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ راهﻫ‪Ç‬ﺎي ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺶ‬
‫ﻫﺪاﻳﺘﺸﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺷ‪ÇÇ‬ﻤﺎ را ﭘ‪ÇÇ‬ﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺧ‪ÇÇ‬ﻮاﺳﺖ و ﻧ‪ÇÇ‬ﻴﺎزﻫﺎﻳﻢ و ارادة اﺣ‪ÇÇ‬ﻮال و اﻣ‪ÇÇ‬ﻮرم ﻣ‪ÇÇ‬ﻘﺪ‪ ‬م ﻣ‪ÇÇ‬ﻲدارم‬
‫) ﺗﻬﺬﻳﺐاﻻﺣﻜﺎم‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ آﺧﻮﻧﺪي‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,ì‬داراﻟﻜﺘﺐ اﻻﺳﻼﻣﻴ‪‬ﻪ‪ ,‬ﭼﺎپ‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,13ìë‬ص ‪/(99‬‬
‫‪ /ê‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ)ص( را ﻳﺎد ﻛﻦ و ] ﺻﻮرت[ ﻳﻜﻲ از ا‪ Ä‬ﻤﻪ را ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻃﻦ ﻗﺮار ﺑﺪه)ﻓﻘﻪ اﻟﺮﺿﺎ‪,‬‬
‫ص ‪/(10ë‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪66‬‬

‫ﻗﻮت ﻗﻠﺐ ﺳﺎﻟﻚ ﺷﻮد و روح آن ]ﺳ‪Ç‬ﺎﻟﻚ[ را‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺳﺒﺐ ‪‬‬
‫اﻟﻬﻴﻪ را ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﺗ‪‬ﺼﺎل ﻣﻌﻨﻮي ﺑﺎ او ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪواﺳﻄﺔ او‪ ,‬ﻓﻴﻮﺿﺎت ‪‬‬
‫ﮔﺮدد و ‪‬اﻻ او ﻟﺤﻈﻪاي ﻓﺎرغ و ﺑﻴﻜﺎر ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ و ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻳﻲ و از ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺗﺪﺑﻴﺮ اﻣﻮر‬
‫اﻳﻦ ﻧﺸﺄه اﺳﺖ و ﺻﻮر اﻳﻦ ﻧﺸﺄه در ﻧﻔﺲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺮاد ﻫﻤﮕﻲ ﻋﺮﻓﺎ از ﻏﻔﻠﺖ ﻣﺎﺳﻮي; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎنﻛﻪ در ﮔﻠﺸﻦ راز در ﺳ‪ÆÇ‬ال‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ,‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﺤﻴﺮ‬
‫ﻧ‪Ç‬ﺨﺴﺖ از ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺸﻢ در ‪‬‬
‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ آﻧﻜﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪش ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ‬
‫و در ﺟﻮاب ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺗ‪ÇÇ‬ﻔ ‪‬ﻜﺮ رﻓ‪Ç‬ﺘﻦ از ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻞ ﺳ‪Ç‬ﻮي ﺣ‪Ç‬ﻖ‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﺟ‪ÇÇ‬ﺰو اﻧ‪Ç‬ﺪر ﺑ‪Ç‬ﺮﻳﺪن ‪‬‬
‫ﻛ‪Ç‬ﻞ ﻣ‪Ç‬ﻄﻠﻖ‬
‫در آﻻ¾‪ ,‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدن ﺷﺮط راه اﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ در ذات ﺣﻖ ﻣﺤﺾ ﮔ‪Ç‬ﻨﺎه اﺳﺖ‬
‫و دﻳﮕﺮي ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ذ ﻛﺮ ﭼﺒﻮد ﻳﺎد ﺣ‪Ç‬ﻖ در ﺟ‪Ç‬ﺎن و دل‬
‫ﻓﻜ‪ÇÇ‬ﺮ ﭼ‪Ç‬ﺒﻮد ﺳ‪Ç‬ﻴﺮ اﻧ‪Ç‬ﺪر آب و ﮔ‪Ç‬ﻞ‬
‫ﺟ‪ÇÇ‬ﺎن و دل ﻣ‪ÇÇ‬ﺮآت ارﺑ‪ÇÇ‬ﺎب ﻳ‪Ç‬ﻘﻴﻦ‬
‫آب و ﮔﻞ ﺧ‪Ç‬ﻠﻖ ﺳ‪Ç‬ﻤﺎوات و زﻣ‪Ç‬ﻴﻦ‬
‫و ﺷﺎه ﻗﺎﺳﻢ اﻧﻮار ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫آﻳﻴﻨﻪ ﺳﺒﺐﮔﺸﺖﻛﻪ رويﺗﻮ ﻋﻴﺎن ﺷﺪ‬
‫روي ﺗﻮ ﺳﺒﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻳﻴﻨﻪ ﻧﻬﺎن ﺷﺪ‬
‫‪67‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫و ﺧﻮاﺟﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﻣﺎ در ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻋﻜﺲ رخ ﻳﺎر دﻳ‪Ç‬ﺪهاﻳ‪Ç‬ﻢ‬
‫زﻟﺬت ﺷ‪Ç‬ﺮب ﻣ‪Ç‬ﺪام ﻣ‪Ç‬ﺎ‬ ‫اي ﺑ‪ÇÇ‬ﻲﺧﺒﺮ ‪‬‬
‫و ا ﮔﺮ ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺣﺚ را ﺑﺎز ﺗﺸﻜﻴﻜﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬رﺟﻮع ﻛﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺘﺐ ﻋﺎرﻓﻴﻦ ﺑﺎﷲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻣ‪Ç‬ﻌﻠﻮم اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﮔ‪Ç‬ﺮدد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮاد از ﻏ‪Ç‬ﻔﻠﺖ‬
‫ﻣﺎﺳﻮياﷲ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎم ﺑﺤﺚ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ,‬ﻏﻔﻠﺖ‬ ‫×‬
‫ﻣﺎﺳﻮياﷲ را واﺟﺐ ﺷﻤﺮﻧﺪ‪ /‬اﻳﻦ ﺑﻴﺎن در اﺣﺎدﻳﺚ و آﻳﺎت ﻗ‪Ç‬ﺮآن‬ ‫×‬ ‫از‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻪﻃﺮﻳﻖ واﺿ‪Ç‬ﺤﻪ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪ ,‬از ﺟ‪Ç‬ﻤﻠﻪ ﺷ‪Ç‬ﺎه وﻻﻳﺖ و ﻣ‪Ç‬ﺮﺷﺪ راه‬
‫ﺎر ¸‪ Õ‬و ×ﻻ ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪Õ‬ﻊ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ذ ﻛ ‪Ö‬ﺮ‬ ‫ﻠﻮ آﻳﺔ‪ :‬ر ×ﺟﺎ ‪Õ‬ل ×ﻻ ﺗ‪Ô‬ﻠ ‪‬‬
‫‪Ö‬ﻬﻴﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺗ ×ﺠ ‪‬‬ ‫ﻫﺪاﻳﺖ در ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ در ﺗ‪ ‬‬
‫ﷲ در ﻣﺪح ذ ﻛﺮ و اﻫﻞ اذ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﻬﺞ ﺑﺴﻴﻂ‪ ,‬اﺷﻌﺎر ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ا ‪‬ن ‪‬‬
‫اﷲ‬ ‫ا ‪‬‬
‫ﺒﺼ ‪Ô‬ﺮ ﺑﻪ ﺑﻌ ‪‬ﺪ اﻟﻌﺸ‪Ç‬ﻮ ‪ ¸‬و‬
‫ﺗﺴﻤ ‪Ô‬ﻊ ﺑﻪ ﺑﻌ ‪‬ﺪ اﻟﻮﻗﺮ ‪ ¸‬و ‪Ô‬ﺗ ‪‬‬
‫ﻟﻠﻘﻠﻮب‪ ,‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺟﻼ¾‬
‫ﻛﺮ ‪‬‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧ‪Ô ‬ﻪ ‪‬ﺟ ‪‬ﻌ ‪‬ﻞ اﻟ ‪‬ﺬ ‪‬‬
‫ﻫ‪ /// ¹‬ﻋﺒﺎ ‪Õ‬د ﻧﺎﺟﺎﻫﻢ‬
‫اﻟﺒ ‪Ö‬ﺮ ‪‬‬
‫ﻫ‪ ¹‬ﺑﻌ ‪‬ﺪ ‪Ô‬‬
‫اﻟﺒ ‪Ö‬ﺮ ‪‬‬
‫ت آﻻ‪Ä‬ﻪ ﻓﻲ ‪Ô‬‬ ‫ﺮح ﻟ‪× ‬ﻠ‪ ‬ﻪ ‪‬ﻋ ﱠﺰ ‪Ö‬‬
‫‪‬ﺗﻨﻘﺎ ‪Ô‬د ﺑﻪ ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻌ ‪‬ﺪ اﻟﻤﻌﺎﻧﺪ ‪ ¸‬و ﻣﺎ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻬﻢ‪///‬ﻓﻠﻮﻣﺜﱠﻠ‪‬ﺘ‪‬ﻬﻢﻟﻌﻘ ‪‬ﻠﻚ ﻓﻲ ‪‬ﻣ ‪‬‬
‫ﻘﺎو ‪‬ﻣﻬﻢ اﻟﻤﺤﻤﻮد ‪ ¸‬و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻲذات ﻋﻘﻮ ‪‬ﻟ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻲﻓﻜﺮﻫﻢ وﻛﻠ ‪‬ﱠﻤﻬﻢ‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﺪﺣﻔ‪‬ﺖ ﺑﻬﻢ اﻟﻤﻼ‪Ä‬ﻜ ‪ ¹Ô‬و‬ ‫دﺟﻲ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﻣﺼﺎﺑﻴﺢ ×‬
‫‪‬‬ ‫ﻫﺪي و‬‫اﻋﻼم ×‬ ‫‪‬‬ ‫ﻳﺖ‬
‫ﺴﻬﻢ اﻟﻤﺸﻬﻮد ‪ /// ¸‬ﻟ ‪‬ﺮأ ‪‬‬ ‫ﻣﺠﺎ ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫اﻟﺴﻤﺎ¾‪ 1////‬و در آﺧﺮ ﺧﻄﺒﻪ ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬ ‫ﻟﻬﻢاﺑﻮاب ‪‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﺖ‬‫اﻟﺴﻜﻴﻨ ‪ ¹Ô‬ﻓ‪Ô‬ﺘ‪‬ﺤ‪Ö ‬‬‫‪‬ﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ‪‬‬ ‫ﺗ‪‬ﻨ‪ ‬ﺰﻟ ‪Ö‬‬

‫‪ /1‬ﻋﺒﺎرت ﻓﻮق از ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺷﺮح ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ ﻓﻴﺾ اﻻﺳﻼم ﺑﺎ ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﺗﻠﺨﻴﺺ از ﺗﺮﺟﻤﺔ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻧﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪> :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺒﺤﺎن ﻳﺎد ﺧﻮد را ﺻﻴﻘﻞ دلﻫﺎ ﻗﺮار داده ﻛﻪ ﺑﻪﺳﺒﺐ آن ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻛﺮي‪ ,‬ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺳﺘﻴﺰﮔﻲ‪ ,‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﻫ‪Ç‬ﻤﻮاره‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻛﻪ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎﻳﺶ ارﺟﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪ ,‬در ﭘﺎرهاي از زﻣﺎن ﺑﻌﺪ از ﭘﺎرهاي دﻳﮕﺮ‪ ///‬ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﻲ‬
‫درﺣ‪Ç‬ﻘﻴﻘﺖ ﻋ‪Ç‬ﻘﻞﻫﺎﺷﺎن ﺑ‪Ç‬ﺎ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ ﺳ‪Ç‬ﺨﻦ‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﺷﺎن ﺑ‪Ç‬ﺎ آﻧ‪Ç‬ﺎن راز ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﺪ و‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ///‬و ا ﮔﺮ آﻧﺎن را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻘﻞ ﺧﻮد در ﻣﺮاﺗﺐ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه و ﻣﺠﻠﺲﻫﺎي ﺷﺎﻳﺴﺘﺔ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻲ‪ ///‬ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻫﺪاﻳﺖ و ﭼﺮاغﻫﺎي ﺗﻴﺮﮔﻲ را ﺧﻮاﻫﻲ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻓ‪Ç‬ﺮﺷﺘﮕﺎن دورﺷ‪Ç‬ﺎن‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮد آﻣﺪه‪ ,‬آراﻣﺶ و آﺳﻮدﮔﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻧﺎزل ﮔﺸﺘﻪ و درﻫﺎي آﺳﻤﺎن ﺑﺮ روي آﻧﺎن ﺑﺎز ﺷ‪Ç‬ﺪه<‬
‫)ﺻﺺ ‪/(ì9ê Ç ì98‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪68‬‬

‫ﺟﻌﻠﻨﺎ اﷲ و اﻳﺎ ﻛﻢ ﻣﻤﻦ ﻳﺴﻌﻲ ﺑﻘﻠﺒﻪ اﻟﻲ ﻣﻨﺎزل اﻻﺑﺮار‪1/‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫×‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻚ ﻣﻊ‬ ‫و اوﺿﺢ از آن‪ ,‬آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﻪ اﺳﺖ در ﺳﻮرة ﻛﻬﻒ‪ :‬و ‪Ö‬‬
‫اﺻ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺮ ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴ ‪‬‬
‫ك ﻋﻨﻬﻢ ‪Ô‬ﺗﺮﻳ ‪Ô‬ﺪ‬ ‫رﺑﻬﻢ ‪‬ﺑﺎ ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻐ ×ﺪ و ‪ ¸‬واﻟ ‪Ö‬ﻌ ‪‬‬
‫ﺸﻲ ﻳﺮﻳﺪون ‪‬وﺟﻬ ‪Ô‬ﻪ ‪‬و ﻻ ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﻌ ‪Ô‬ﺪ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻴ ×ﻨﺎ ‪‬‬ ‫اﻟ‪‬ﺬﻳﻦ ‪‬ﻳﺪﻋﻮن ﱠ‬
‫زﻳﻨ‪ ¹‬اﻟﺤﻴﻮ¸ اﻟﺪﻧﻴﺎوﻻ ﺗﻄﻊﻣﻦ ا‪‬ﻏﻔﻠ‪Ö‬ﻨﺎ ﻗﻠ‪Ö‬ﺒﻪﻋﻦذ ﻛﺮﻧﺎو اﺗﺒﻊ ﻫﻮﻳﻪ و ﻛﺎن ا‪‬ﻣﺮه ﻓ‪Ô‬ﺮﻃﺎ‪2/‬‬
‫‪Ô Ô‬‬ ‫‪  ‬ﱠ‪Ô ×    ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  Ô‬‬ ‫‪  × ‬‬
‫ﻋﻦ‬
‫ض ‪‬‬‫ﻗﻴﻦ‪ ,‬و ا‪Ö ‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪Ö‬‬
‫اﻟﺼﺎ ‪‬د ‪‬‬‫و آﻳﺎت دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﻪ‪ :‬و ﻛ ‪Ô‬ﻮﻧ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﻣ ‪‬ﻊ ‪×‬‬
‫‪Ç‬ﻦ اﻟ‪ÇÖ‬ﻐ×ﺎﻓ‪‬ﻠﻴﻦ ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر اﺳﺖ و ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ ﻣ‪Ç‬ﻨﻘﻮل از‬ ‫‪3‬‬
‫اﻟ‪ÇÖ‬ﻤﺸﺮﻛﻴﻦ‪ ,‬و ×ﻻ ‪‬ﺗﻜ ‪Ö‬‬
‫‪ÇÔ‬ﻦ ‪‬ﻣ ‪‬‬
‫ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ ‪ ÇÇ‬در اﻳﻦ ﻛﻼم ﺑﻼﻏﺖﻧﻈﺎم ‪ ÇÇ‬اﺷﺎره ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﺑﻪ ذ ﻛﺮ‪ /‬و‬
‫ﻛﺮﺟﻼ¾ ‪ ///‬اﺷﺎره ﺑﻪ ﻓﺎﻳﺪة ذ ﻛﺮ و او ]= آن[ ﻣﺴﺘﻌﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﺎﻳﺪة ﻗﻮل او‪ :‬ﺟ‪‬ﻌ‪‬ﻠ‪Ô ‬ﻪ اﻟ ‪‬ﺬ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮر و‬‫ﮔﺮدﻳﺪن ﻧﻔﺲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺪاوﻣﺖ ذ ﻛﺮ از ﺟﻬﺖ ‪‬‬
‫ﻣﺎﺳﻮي‪ /‬و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ ﻟﻔﻆ "ﺟﻼ¾" را از ﺟﻬﺖ ازاﻟﺔ‬ ‫×‬ ‫اﻋﺮاض از‬
‫ﻣﺎﺳﻮاي ﻣﺬﻛﻮر از ﻟﻮح ﻗﻠﺐ ﺑﻪﺳﺒﺐ ﻣﺪاوﻣﺖ ﺑﻪ ذ ﻛﺮ; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎﻧﭽﻪ ازاﻟﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺧﺒﺚ و زﻧﮓ از ﻣﺮآت ﺑﻪﺳﺒﺐ ﺻﻔﺎ‪/‬‬
‫و ﻗﻮﻟﻪ‪ :‬ﻓﻠﻮ ‪‬ﻣﺜ‪‬ﻠﺘ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﺑﻌﻘ ‪‬ﻠﻚ اﺷﺎره اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮاﺑﻄﺔ ﺑﻪ اﻫﻞ ذ ﻛﺮ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﺎﻳﻲ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را در ﻧﺸ‪Ç‬ﻴﻤﻦﻫﺎي ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﻮده و ﻣ‪Ç‬ﺠﺎﻟﺲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮره ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺒﺎدات و ﻣﺠﺎﻟﺲ اﺳﺘﻐﺮاق و ﺣﻀﻮر اﻳﺸﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫در ﺧﻴﺎل و ﻋﻘﻞ ﺧﻮد‪ /‬ﻟﺮأﻳﺖ‪ ///‬ﺻﻔﺎت ﻣﺤﻤﻮدة اﻳﺸﺎن اﺳﺖ و ﻻزم در‬
‫وﺟﻮب او ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ در ﻣﺜ‪‬ﻠﺘﻬﻢ‪ ,‬و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ از ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن ﻟﻔﻆ‬

‫‪ /1‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را و ﺷﻤﺎ را از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻗ‪Ç‬ﺮار دﻫ‪Ç‬ﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎ ﻗ‪Ç‬ﻠﺐ ﺧ‪Ç‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺳ‪Ç‬ﻮي ﻣ‪Ç‬ﻨﺎزل ﻧ‪Ç‬ﻴﻜﺎن‬
‫ﻣﻲﺷﺘﺎﺑﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻛﻬﻒ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :28‬و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ و‬
‫ﺧﺸﻨﻮدي او را ﻣﻲﺟﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﺒﺮ وادار; و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﺸﻤﺎن ﺗﻮ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﭘﻴﺮاﻳﻪﻫﺎي‬
‫اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ دﻧﻴﻮي از اﻳﻨﺎن ﻣﻨﺼﺮف ﮔﺮدد; و از آن ﻛﻪ دﻟﺶ را از ذ ﻛﺮ ﺧﻮد ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪاﻳﻢ‬
‫و از ﭘﻲ ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﺧﻮد ﻣﻲرود و در ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ اﺳﺮاف ﻣﻲورزد‪ ,‬ﭘﻴﺮوي ﻣﻜﻦ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﺣﺠﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :9ê‬و از ﻣﺸﺮﻛﺎن روﻳﮕﺮدان ﺑﺎش‪/‬‬
‫‪69‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﻮدن اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ادﻟ‪Ç‬ﻪاي ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖاﷲ و‬

‫‪‬‬ ‫"اﻋﻼم و ﻣﺼﺎﺑﻴﺢ" را ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺻﺎﺣﺐ و ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻮدن اﻳﺸﺎن اﻧﻮار را ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺳﺘﻔﺎدة ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻬﻲ‬
‫ﺣﻔﻮف ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﻛﻨﺎﻳﻪ اﺳﺖ از اﺣﺎﻃﺔ اﻋﺎﻧﺔ ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫اﺳﺖ‪ /‬و‬
‫اﻳﺸﺎن از ﺟﻬﺖ ﻛﻤﺎل اﺳﺘﻌﺪاد اﻳﺸﺎن ﺑﺮ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻮدن اﻧﻮار اﻟﻬﻲ را و‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺎت اﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫اﻓﺎﺿﺔ ﺳﻜﻴﻨﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و ﻓﺘﺢ ﺑﺎب ﻋﺎﻟﻢ ﻋﻠﻮي ﻛﻪ‬
‫اﻓﺎﺿﺔ ﻓﻴﺾ و ﻛﻤﺎﻻت‪ ,‬واﷲ اﻟﻌﺎﻟﻢ‪/‬‬
‫ﻛﻴﻨﻮﻧﻴﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺣﺴﺐ‬‫‪‬‬ ‫ﻗﻴﻦ را دو ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ‬ ‫و ﻛ ‪Ô‬ﻮﻧ‪Ô‬ﻮا ‪‬ﻣ ‪‬ﻊ ‪×‬‬
‫اﻟﺼﺎ ‪‬د ‪‬‬
‫ﺻﻮرت اﺳﺖ و آن‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ و ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﺎ اﻫﻞ ﺻﺪق‬
‫و ﺻﻔﺎ را ﻣﻼزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪﺳﺒﺐ دوام ﺻﺤﺒﺖ اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﺑﺎﻃﻦ او از اﻧﻮار‬
‫ﻛﻴﻨﻮﻧﻴﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪﺣﺴﺐ ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‪ ,‬آن‬‫‪‬‬ ‫ﻣﻨﻮر ﺷﻮد‪ /‬و‬ ‫ﺻﻔﺎت و اﺧﻼق اﻳﺸﺎن ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ از رﻫﮕﺬر ﺑﺎﻃﻦ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻣﺮاﺑﻄﻪ را ورزﻳﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺎﻳﻔﻪاي‬
‫ﻛﻪ اﺳﺘﺤﻘﺎق واﺳﻄﮕﻲ ]ﻣﻴﺎن ﺧﺪا و اﻧﺴﺎن[ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ /‬و ﺻﺤﺒﺖ را‬
‫]ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ[ ﺣﺼﺮ ﻧﻜﻨﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺎﻃﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻨﺎن‬
‫ﺳﺎزد ﻛﻪ از ﺻﻮرت ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ واﺳ‪Ç‬ﻄﻪ در ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ او‬
‫ﺑﺮﺳﺒﻴﻞ دوام ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﻨﺪ‪ ,‬ﺑﻪ اﺳﺮار اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭼﻮن اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ را‬
‫ﺳﺮ اﻳﺸﺎن ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷ‪Ç‬ﻮد و ﺑ‪Ç‬ﺪﻳﻦوﺳﻴﻠﻪ آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ و ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد اﺻﻠﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪ /‬ﻣﻮﻟﻮي ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫ﭘ‪ÇÇ‬ﻴﺸﺎﻧﻲ ﻳ‪ÇÇ‬ﺎر‬
‫‪‬‬ ‫ﻟﻮح ﻣ‪ÇÇÇ‬ﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‬
‫ﺳ‪ÇÇ‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﻮﻧﻴﻦ اﺳﺖ در وي آﺷﻜ‪Ç‬ﺎر‪1‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺮوي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در وﻗﺖ ﻧﻘﺎﻫﺖ ﻣﺰاج ﺷﺮﻳﻒ و‬
‫ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ارﺗﺤﺎل ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﻗﻲ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﺸﺮﻳﻒ آورده و در ﭘﺎﻳﺔ‬

‫‪ /1‬ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬دﻓﺘﺮ ﺷﺸﻢ‪ ,‬ص ‪)391‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪70‬‬

‫‪‬اول ﻣﻨﺒﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬اي ﻳﺎران‪ ,‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻛ‪Ç‬ﻪ از ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن‬
‫ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ و ﭼ‪Ç‬ﻮن از ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﺟ‪Ç‬ﺪا ﺷ‪Ç‬ﻮم‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﺮﮔﺰ ﻣ‪Ç‬ﺮا‬
‫ﺣﻖ اﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻣﺮا‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ و ﺑﻪ دل از ﻣﻦ ﺟﺪا ﻧﺸﻮﻳﺪ و رﻋﺎﻳﺖ ‪‬‬
‫ﺑﻪﺟﺎ آورﻳﺪ و از اﺣﻜﺎم اﻳﺸﺎن ﺗﺨﻠ‪‬ﻒ ﻧﻮرزﻳﺪ‪ /‬و اﺷﺎره ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺗﺤﺬر از ﺧﻄﺮات ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ و‬ ‫ﻳﻌﺴﻮباﻟﺪﻳﻦ‪ ,‬و ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻨﺎب اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ و‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ آنﺟﻨﺎب ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ ,‬و ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣ‪Ç‬ﺮا در ﺧ‪Ç‬ﺎﻃﺮﻫﺎ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪/‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻄﻮﻟﻲ و در ﻛ‪Ç‬ﺘﺎب‬ ‫و از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻣﺮوي اﺳﺖ ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ ‪‬‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ در ﺑﺎب اﻧﺼﺎر‪ ,‬درﺧﺼﻮص ﺷﺮﻓﻴﺎﺑﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ و‬
‫زﻳﺎرت و ﻣﻼﻗﺎت و ﻧﻈﺮ ﻛﺮدن ﺑﻪ روي ﻣﺒﺎرك آن ﺟﻨﺎب‪ ,‬ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺎد¸‪ 1‬و ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ‬
‫ﺟﻪ ‪‬‬‫ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و اﷲ‪ ,‬ا‪‬ﻟﻨﱠﻈ ‪Ô‬ﺮ ءاﻟﻲ ‪‬و ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺮ روي ﻋﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ ‪‬ﺑﻮد از اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﺔ ﻋﺎﻟﻢ از ﺑﺮاي ﺗﻮ زر ﺳﺮخ‬
‫ﮔﺮدد و ﻫﻤﺔ آن زر را در راه ﺧﺪا اﻧﻔﺎق ﻛﻨﻲ‪ ,‬و ﺑﻪ ﻋﺪد ﻫﺮ ﻧﻔ‪‬ﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻗﺪم در راه زﻳﺎرت ﻋﻠﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪاي‪ ,‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻫﺰار ﻛﺲ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻲ‪/‬‬
‫ﻣﻮﺳﻲاﻟﺮﺿﺎ ﻣﻨﻘﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬واﻧ‪Ç‬ﻮا ] ﻋ‪Ç‬ﻨﺪ‬
‫‪‬‬ ‫و از ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ ﺑﻦ‬
‫ﺐ‬
‫اﻻ‪Ä‬ﻤ ‪ ¹‬ﻧ ‪Ö‬ﺼ ‪‬‬
‫اﻟﺼﻠﻮ ‪ ¸‬واﺟ‪Ö‬ﻌ‪Ö ‬ﻞ واﺣﺪ‪ G‬ﻣﻦ ‪‬‬ ‫رﺳﻮل اﷲ ﻓﻲ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﺮ‬
‫ﷲ وذ ‪‬‬ ‫اﻓﺘﺘﺎح اﻟﺼﻠﻮ¸[ ذ ‪‬‬
‫ﻛﺮا ‪‬‬
‫ﻚ و ﺑﺎﻃﻨﻲ‬ ‫ﻚ‪ 2/‬و ﻧﻴﺰ در ادﻋﻴﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬اﻟﻠ‪Ô ‬ﻬ ﱠﻢ ﻧ ‪ ‬ﻮ ‪Ö‬ر ﻇﺎﻫﺮي ‪‬ﺑﻄﺎ ‪‬ﻋ ‪‬ﺘ ‪‬‬ ‫‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻴﻨ‪Ö ‬ﻴ ‪‬‬
‫ﺎل‬
‫‪Ç‬ﺼ ‪‬‬
‫‪Ö‬ﻼل ‪ I‬ﺗ ×‬
‫‪Ç‬ﺎﺳﺘ‪‬ﻘ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺮ ‪â‬ي ‪‬ﺑ ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﻤﺸﺎ ‪‬ﻫ ‪‬ﺪ ‪‬ﺗﻚ و ‪‬ﺳ ‪‬‬
‫ﻚ و روﺣﻲ ‪‬ﺑ ‪Ô‬‬
‫ﻌﺮ ‪‬ﻓ ‪‬ﺘ ‪‬‬
‫ﻚ و ﻗ‪‬ﻠﺒﻲ ‪‬ﺑ ‪‬ﻤ ‪‬‬
‫‪‬ﺑ ‪‬ﻤ ‪‬ﺤ ﱠﺒ ‪‬ﺘ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ,‬ﻧﮕﺎه ﺑﺮ روي ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(32ê . 2ë‬‬
‫‪ /2‬در ﻧﻤﺎز ﻧﻴ‪‬ﺖ ذ ﻛﺮ ﺧﺪا و ذ ﻛﺮ رﺳﻮل ﻛﻦ و ﻳﻜﻲ از ا‪ Ä‬ﻤﻪ را ﻣ‪Ç‬ﻨﻈﻮر ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻦ ﻗ‪Ç‬ﺮار ﺑ‪Ç‬ﺪه‬
‫) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج‪/(207 . 81‬‬
‫‪71‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫‪1‬‬
‫ﻚ واﻟ ‪‬ﺘﻤ ‪‬ﺘ ‪‬ﻊ‬
‫ﺤﺠﺐ ‪Ô‬ﻣﺸﺘﺎﻗ‪‬ﻴﻚ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ﱠﻨﻈ‪‬ﺮ ‪‬اﻟﻲ ر‪Å‬ﻳ ‪‬ﺘ ‪‬‬ ‫ﺣﻀﺮﺗﻚ‪ /‬و ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬وﻻ ‪‬ﺗ ‪‬‬
‫ﻓﻴﻚ و ‪‬ﻫ ﱠﻤﻨﺎ‬‫ﻚ ‪Ô‬ﻣﺮﻳﺪ‪ G‬وﺟﻬﻚ‪,‬واﺟ‪Ö‬ﻌ‪‬ﻞ ﺟﻬﺎ ‪‬دﻧﺎ ‪‬‬ ‫ﻟﻴﻚ واﻓﺪ‪ G‬اﻟﻲ ‪‬ﺣﻀﺮ ‪ ¸‬ﺟﻤﺎﻟ‪ ‬‬
‫ﺑﺎﻟﻨﱠﻈ‪‬ﺮ ‪‬ا ‪‬‬
‫‪2‬‬
‫اﻟﻴﻚ و ‪‬ﺳ ‪‬ﻴ ‪‬ﺮﻧﺎ ﻓﻲ‬
‫اﻟﻮﺻﻮل ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ô‬ﻚ ‪‬ﺑﻨﺎ ‪Ô‬ﺳﺒ‪ Ô‬ﻞ‬ ‫ﻓﻲ ﻃﺎ ‪‬ﻋﺘﻚ‪ /‬و ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬ا ×‬
‫ﻟﻬﻲ ‪‬ﻓﺎ‪Ö‬ﺳﻠ ‪Ö‬‬
‫‪3‬‬
‫أي‬ ‫ﻋﻠﻴﻚ‪ /‬و دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ر ‪â‬‬
‫آﻧﻲ ﻓ‪Ç‬ﻘﺪ ‪‬ر ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Ô‬ﻠﻮﻓﻮ ‪‬د‬
‫ﻗﺮ ‪‬ب اﻟﻄ ‪Ô‬ﺮق ﻟ ‪Ô‬‬‫ا‪ ‬‬
‫‪‬ﺮﻧﻲ‪ 5‬ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﻗﺪﺳﻲ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻠﻴﺲ ‪‬ﻣﻦ ذ‪ ‬ﻛ ‪â‬‬
‫‪4‬‬
‫اﻟﺤ ‪‬ﻖ و ا‪‬ﻧﺎﺟ‪Ô ‬‬‫‪‬‬
‫و دﻳﮕﺮ از ﺟﻨﺎب ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲﻃﺎﻟﺐ ﻣﺮوي اﺳﺖ در ﺟﻮاب ﺳ‪Æ‬ال‬
‫ﻋﻠﻮ رﺳﻴﺪي ﻳﺎ ﻋﻠﻲ? ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮ در‬ ‫اﻋﻼي ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‬
‫دل و ﻗﻠﺐ ﺧﻮد ﻣﻘﻴﻢ ﺑﻮدم و ﻧﮕﺬاﺷﺘﻢ ﻏﻴﺮﺣﻖ داﺧﻞ دل ﺷﻮد و ﻏﻴﺮاﷲ‬
‫ﺪاﻟﺴﺎﺟﺪﻳﻦ در دﻋﺎي ﺧﻤﺴﻪ‬ ‫ﺳﻴ ‪‬‬ ‫را در دل و ﻗﻠﺐ راه ﻧﺪادم‪ /‬و ﺣﻀﺮت ‪‬‬
‫‪Ç‬ﻌﻲ‬
‫واﻟﺴ ‪‬‬
‫ﻛ‪Ç‬ﻲ ‪‬‬‫ﺎﻟﻌﻤﻞ اﻟ ‪‬ﺰ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻌﻤﻠﻨﺎ ‪‬ﺑ‬
‫اﻟﺨﻔﻲ ‪‬و اﺳ ‪‬ﺘ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﺸﺮه ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬و آ ‪‬ﻧﺴﻨﺎ ‪‬ﺑﺎﻟ ‪‬ﺬ ‪‬‬
‫ﻛﺮ‬
‫اﻟﻤﺮﺿﻲ‪ 6,‬و ﻣﺮاد از ﻋﻤﻞ زﻛﻲ‪ ,‬ردﻳ‪Ç‬ﻒ ذ ﻛ‪Ç‬ﺮ ﺧ‪Ç‬ﻔﻲ ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪,‬‬
‫ﻋﻠﻲاﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ ﻣﺮاد ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت از "ﻣ‪Ç‬ﺮاﺑ‪Ç‬ﻄﻪ" ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‪ /‬و‬

‫‪ /1‬ﺧﺪاﻳﺎ‪ ,‬ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻃﺎﻋﺘﺖ و ﺑﺎﻃﻦ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﺤ ‪‬ﺒﺘﺖ و ﻗﻠﺐ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﺘﺖ و روح ﻣ‪Ç‬ﺮا ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ‬‫‪‬‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﺠﺬوﺑﻴﻪ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫دﻳﺪارت و ﺑﺎﻃﻦ ﻣﺮا ﺑﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮﺗﺖ ﻧ‪Ç‬ﻮراﻧ‪Ç‬ﻲ ﺑﮕ‪Ç‬ﺮدان) رﺳ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫ﻛﺒﻮدرآﻫﻨﮕﻲ )ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه(‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺎﻣﺪ ﻧﺎﺟﻲ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ,‬ﺗﻬﺮان‬
‫‪ ,1377‬ﺻﺺ ‪/(20ê ,ì7‬‬
‫‪ /2‬ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﺖ را از دﻳﺪار و ر‪Å‬ﻳﺘﺖ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن از ﻧﻈﺎرة ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻣ‪Ç‬ﺤﺠﻮب ﻣ‪Ç‬ﻔﺮﻣﺎ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻨﺎن‬
‫ﻣﻬﻤﺎن ﺣﻀﺮت ﺟﻤﺎل ﺗﻮ اﻧﺪ و ارادت وﺟﻪ ﺗﻮ را دارﻧﺪ‪ /‬ﻛﻮﺷﺶ و ﺗﻼش ﻣﺎ را در راه ﺧﻮدت‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻃﺎﻋﺖ ﺧﻮد ﺑﻨﻤﺎ‪ )/‬ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(1êê . 9ê‬‬‫ﻗﺮار ﺑﺪه و ﻫ ‪‬ﻤﺖ ﻣﺎ را ‪‬‬
‫‪ /3‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﺎ را در راهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺮﺳﺪ و در ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ورود ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻬﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻮدت ﻣﺎ را رواﻧﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(1ê7 . 91‬‬
‫‪ /ê‬ﻫﺮﻛﺲ ﻣﺮا ﺑﺒﻴﻨﺪ ﺧﺪا را دﻳﺪه اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(23ë . ë8‬‬
‫‪ /ë‬ﻣﻦ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻳﺎد ﻛﻨﺪ) ﺣﺒﻞاﻟﻤﺘﻴﻦ‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ‪ ,‬ﻗﻢ‬
‫‪ 1398‬ق‪ ,‬ص ‪/(33‬‬
‫ﺧﻔﻲ ﻣﺄﻧﻮس ﻛﻦ و ﺑﺮ ﻋﻤﻞﭘﺎ ك و ﻛﻮﺷﺶ رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ] ﻛ‪Ç‬ﻠﻤﺔ "ﻣ‪Ç‬ﺮﺿﻲ"‬ ‫‪ /ì‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ذ ﻛﺮ ‪‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﺿﺒﻂ ﻣﻔﺎﺗﻴﺢ اﻟﺠﻨﺎن[ وادار) ﺷﺮح اﺳﻤﺎ¾ اﻟﺤﺴﻨﻲ‪ ,‬ج ‪/(ì9 . 1‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪72‬‬

‫دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮده ﻧﻈﻤ‪:H‬‬

‫ﺗ‪Ç‬ﻌﺒﺪ اﻟﻮﺛ‪Ç‬ﻨﺎ‪1‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪Ç‬ﻤﻦ ‪‬‬ ‫ﻟ‪ÇÇ‬ﻘﻴ ‪‬ﻞ ﻟﻲ اﻧﺖ ‪‬ﻣ ﱠ‬ ‫ﻋ‪ÇÇ‬ﻠﻢ ﻟﻮ ‪‬ا ‪Ô‬‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻮح ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫و ‪Ô‬ر ﱠب ﺟ‪ÇÇ‬ﻮﻫﺮ‬
‫و در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺔ ﻛﺮﻳﻤﺔ‪ :‬و ‪‬ﻟﻘﺪ ﻫﻤﺖ ﺑﻪ وﻫﻢ ﺑﻬﺎ ﻟ‪‬ﻮ ﻻ ا‪‬ن ر¾ا ﺑﺮﻫﺎن رﺑﻪ‪2,‬‬
‫‪   Ö Ô ×  Ö‬‬ ‫‪ Ö  ‬ﱠ ‪    Ö‬ﱠ‪‬‬
‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻣ‪ÇÇ‬ﺮاد از "ﺑ‪ÇÇ‬ﺮﻫﺎن"‪ ,‬ﺻ‪Ç‬ﻮرت ﻳ‪Ç‬ﻌﻘﻮب ﺑ‪Ç‬ﻮده; و دﻳﮕ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﺗﺠﻠ‪‬ﻲ ﻧﻮر ﺑﻪ ﻛﻮه ﻃﻮر‪ ,‬اﺷﻌﺔ ﺟﻤﺎل ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻣﺎ ﺑﻮده;‬
‫ﻔﻮح ﻓﻲ اﻟﺠ ‪‬ﻨﻪ‪,‬‬ ‫ﻗﻠﻮب ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬‬
‫اﻟﺴﻜﻴﻨ‪ ¹‬رﻳﺢ ﺗ‪Ô ‬‬ ‫و در ﺑﻴﺎن ﻧﺰول ﺳﻜﻴﻨﻪ ﺑﻪ ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﺎم ‪Ô‬ﻣ‪Ç‬ﺒﻴﻦ‪ 4‬را ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت‬ ‫‪3‬‬
‫ﺟﻪ اﻻﻧﺴﺎن; و ﺗﻔﺴﻴﺮ ا‪Ö ‬ﺣ ‪‬ﺼ ‪Ö‬ﻴﻨﺎ ‪Ô‬ه ‪â‬‬
‫ﻓﻲ ‪‬ا ×ﻣ ‪‬‬ ‫‪‬وﺟ ‪Ô‬ﻬﻪ ﻛ ‪‬ﻮ ‪‬‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ا ﻛﺜﺮ ﻋﻠﻤﺎ‪ ,‬اﺷﺎره ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ ,‬از‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ در ﻛﺘﺎب ﻋﻴﻦاﻟﺤ‪Ç‬ﻴﺎت در ﺗ‪Ç‬ﻌﺮﻳﻒ و‬ ‫آن ﺟﻤﻠﻪ آﺧﻮﻧﺪ ‪‬ﻣﻼ ‪‬‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺣﻀﻮر ﻗﻠﺐ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ در ﻣﻴﺎن دو ﭼﺸﻢ و‬
‫ﻫﺪي اﻳﺴﺘﺎدهاﻳﺪ‪ ,‬زﻳﺮا ﻛﻪ اﻗﺘﺪا ﺑﻪ اﻳﺸﺎن دارﻳﺪ درﺣﻘﻴﻘﺖ‪,‬‬ ‫ا‪Ä‬ﻤﻪ ×‬ ‫اﺑﺮوي ‪‬‬
‫و اﻳﺸﺎن ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻤﺎل و ‪‬ﻧﻴﺎت ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ /‬و از اﻳﻦﺟﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﺻﻼ¸‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻬﺎ¾اﻟﺪﻳ‪Ç‬ﻦ ‪Ç‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ وﺣﺪ¸‪ ,‬ﺟﻤﺎﻋ ‪ 5/¹Õ‬و از اﻳﻦ ﻗ‪Ç‬ﺒﻴﻞ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻼم ﺷ‪Ç‬ﻴﺦ‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺮﺣﻤﻪ ‪ Ç‬ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪ /1‬ﭼﻪﺑﺴﺎ ﮔﻮﻫﺮ داﻧﺶ ﻛ‪Ç‬ﻪ ا ﮔ‪Ç‬ﺮ آن را اﻇ‪Ç‬ﻬﺎر ﻛ‪Ç‬ﻨﻢ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻦ ﮔ‪Ç‬ﻔﺘﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺗ‪Ç‬ﻮ از ﺟ‪Ç‬ﻤﻠﺔ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻛﺒﻮدرآﻫﻨﮕﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺣﺎﻣﺪ ﻧﺎﺟﻲ اﺻ‪Ç‬ﻔﻬﺎﻧﻲ‪,‬‬ ‫ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻲ!) ﻣﺮآ¸ اﻟﺤﻖ‪ ,‬ﺣﺎج ‪‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,1383‬ص ‪/(91‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻳﻮﺳﻒ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :2ê‬آن زن آﻫﻨﮓ او ﻛﺮد‪ ,‬و ا ﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺮﻫﺎن ﭘﺮوردﮔﺎرش را دﻳﺪه ﺑﻮد او‬
‫ﻧﻴﺰ آﻫﻨﮓ آن زن ﻣﻲﻛﺮد‪/‬‬
‫‪" /3‬ﺳﻜﻴﻨﻪ" ﻧﺴﻴﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲوزد و ﭼﻬﺮهاش ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻬﺮة اﻧﺴﺎن اﺳﺖ) رﺳﺎ‪Ä‬ﻞ‬
‫ﻣﺠﺬوﺑﻴﻪ‪ ,‬ص ‪/(13ì‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﻳﺲ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :12‬در ﻛﺘﺎب ﻣﺒﻴﻦ ﺷﻤﺎر ﻛﺮدﻳﻢ‪/‬‬
‫‪ /ë‬ﻧﻤﺎز ‪Ô‬ﻓﺮاداي ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ‪ ,‬ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪/‬‬
‫‪73‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺳﺠﺪه ﺑﺮ ﺑﺘﻲ دارم راه ﻣﺴﺠﺪم ﻣﻨﻤﺎ‬

‫ﻛﺎﻓﺮ ره ﻋﺸﻘﻢ‪ ,‬ﻣﻦ ﻛﺠﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ‬
‫زﻟﻒوﻛﺎ ﻛﻞاو را ﭼﻮنﺑﻪﻳﺎد ﻣﻲآرم‬
‫ﻣﻲﻧﻬﻢ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺳ‪Ç‬ﺮ ﭘ‪Ç‬ﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‬
‫و ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ,‬آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻤﻞ ﻣ‪Ç‬ﻌﻬﻮد در ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن‬
‫ﺳﺎﻟﻜﻴﻦ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ دﻻﻳﻠﻲ ﭼﻨﺪ‬
‫ا‪ÇÄ‬ﻤﻪ‬
‫ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺪ‪ ,‬ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ اﻋﻤﺎل را; ﺧﺼﻮص اﻳﻦﻛﻪ از ﺣﻀﺮات ‪‬‬
‫ﻋﻠﻴﻬﻢاﻟﺴﻼم ‪ ÇÇ‬رواﻳﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ /‬و ﭼﻪ ﺷﻚ اﺳﺖ در‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ‪ÇÇ‬‬
‫ﻣﺴﺘﺤﺒﻪ و ﻣﺒﺎﺣﺎت اﺳﺖ‪ /‬و ﻗﻄﻊ‬ ‫‪‬‬ ‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ‪ ,‬از ﻋﺒﺎدات ﻣﻨﺪوﺑﻪ و‬
‫ﻧﻈﺮ از ﺗﺒﻴﻴﻦ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ در آﻻ¾اﷲ‪ ,‬ﻣﺤﺾ ﻟﻘﺎي ﺣﻀﺮت ﻧﺒﻲ و ﺣﻀﺮت‬
‫ﺧﻂ اﺳﺘﻜﺘﺎﺑﻲ ﻗﺮآن و اﺣﺎدﻳﺚ و اﺳ‪Ç‬ﻤﺎ¾اﷲ و‬ ‫وﻟﻲ و ﺳﺎﻳﺮ اوﺻﻴﺎ و ‪‬‬
‫اﺳﺎﻣﻲ اﻳﺸﺎن و ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻣﻤﺘﺤﻦ و ﻗﺼﺺ اﻧﺒﻴﺎ ﻛﻪ در ا ﻛﺜﺮ ﺟﺎ]ﻫﺎ[ در‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻠﻲﺣﺪه‪ /‬و‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﻼم ﺧﺪا ﺑﻪ ذ ﻛﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا اﻣﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬ﺛﻮاﺑﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﺎن ﻋﻠﻢ ﺧﻄﻮط‪ ,‬اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺒﺎرﻛﺔ ﺧﻤﺴﺔ آل ﻋﺒﺎ را در ﺟﻤﺎل‬‫‪‬‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻣﺼﻮر اﻧﮕﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬ﻣﺜﻞ اﺳﻢ ﺷﺮﻳﻒ ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﭘ‪Ç‬ﻨﺎه را‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ‪‬‬
‫اوﺣﺪاﻟﺪﻳﻦ در ﻛﺘﺎب ﺟﺎمﺟﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺷﻴﺦ‬
‫از ﺳ‪ÇÇ‬ﺮاﭘ‪Ç‬ﺎي ﻣ‪Ç‬ﺮد و ﺻ‪Ç‬ﻮرت دل‬
‫ﻣ‪ÇÇ‬ﺤﻤﺪي ﺣ‪Ç‬ﺎﺻﻞ‬
‫‪‬‬ ‫ﮔﺸ‪ÇÇ‬ﺘﻪ ﺷﻜ‪ÇÇ‬ﻞ‬
‫و ﻣﺜﻞ اﺳﻢ ﻣﺒﺎرك ﺟﻨﺎب ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲﻃﺎﻟﺐ‪ ,‬ﺷﻜﻞ او اﺳﺖ ﭼﺸﻢﻫﺎ و‬
‫اﺑﺮوﻫﺎ و اﻧﻒﻫﺎ‪ ,‬و در ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺰ وارد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ‬
‫در ﻗﺎﻟﺐ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ ﺗﺎ اﺳﺎﻣﻲ ﺧﻤﺴﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪,‬‬
‫ﺗﺨﻴﻞ‬
‫ﺗﺼﻮر و ‪‬‬
‫ﻣﻘﺪس; ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ در ‪‬‬ ‫ﻧﻮﻋﻲ اﺳﺖ از ﻳﺎد ذات ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪74‬‬

‫اﻳﺸﺎن ﺑﺤﺜﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﻣﻊﻫﺬا ﻧﺪﻳﺪهام اﺳﺘﺎدي را ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﺮا در‬
‫ﻧﻈﺮ ﻗﻠﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ در ﺣﻴﻦ ﻣﻮﻋﻈﺖ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺳﺮي اﺳﺖ از ﺑﺮاي رﻓ‪Ç‬ﻊ‬ ‫ﻳﺎد ﻛﺮدن ﺧﺪا و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﻧﻤﻮدن در آﻻ¾اﷲ‪ ,‬‬
‫ﺧﻮاﻃﺮ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ و از اﻳﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺻﻔﺎت ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ‪/‬‬
‫و ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ را از ﻋﻠﻮم اﺣﺎدﻳﺚ ﻳﺎ ر‪Å‬ﻳﺎي ﺻﺎدﻗﻪ‪ ,‬ﺷﻤﺎﻳﻞ ﺷﺮﻳﻔﺔ‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ اﻃﻬﺎر در ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺣ‪Ç‬ﻴﻦ ﻓﻜ‪Ç‬ﺮ‪,‬‬ ‫ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﻣﺨﺘﺎر ﻳﺎ ‪‬‬
‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﺧﻴﺎل و ﻗﻠﺐ درآرد‪ ,‬ﺑﺴﺎ ﻓﺘﻮﺣﺎت رو دﻫﺪ‪ /‬و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﺑﺎﻃﻨﻲ‬
‫ﺮآت اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ‪ ,‬ﺑﻌﻀﻲ از ارﺑﺎﺑﺎن اﺟﺎزت در ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ‪Ô‬ﺣﺴﻦ‬ ‫‪Æ‬ﻣﻦ ‪‬ﻣ ‪Ô‬‬
‫اﻟﻤ ‪Ô‬‬
‫‪Ô‬‬
‫ﺳﻴﺮت و ﺻﻮرت ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻇﺎﻫﺮي آراﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻧﻴﺎﺑﺖ از ﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﻧﺒﻲ و وﺻﻲ در ﺣﻴﻦ ذ ﻛﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻛﻠ‪‬ﻲ ﻫﻢ ﻳ‪Ç‬ﺎﻓﺘﻪاﻧ‪Ç‬ﺪ‪,‬‬
‫ﻃﻼب را در ﻧﻈﺮداﺷﺘﻦ اﺳﺘﺎد را ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻗﻠﺐ‬ ‫ﻣﺄذون و ﻣﺄﻣﻮر ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ‪‬‬
‫و ﺑﺴ‪ÇÇ‬ﻲ ﺧ‪Ç‬ﻮب و ﻣ‪Ç‬ﺮﻏﻮب اﺳﺖ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ ﺻ‪Ç‬ﻔﻮف ﻧ‪Ç‬ﻤﺎز ﺟ‪Ç‬ﻤﺎﻋﺖ و‬
‫‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺎل‬ ‫اﻗﺘﺪا ﻛ‪Ç‬ﺮدن در ﺻ‪Ç‬ﻮرت اﻣ‪Ç‬ﺎم را ﺑ‪Ç‬ﻪﻧﻴﺎﺑﺖ اﻣ‪Ç‬ﺎم از آﻧ‪Ç‬ﺎﻧﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﺖاﷲ و ﻣﺴﺎ ﻛﻦ ﺑﺮﻛﺖاﷲ و ذ ﻛﺮاﷲ و وﺟﻪ رﺣﻤﺖ و ﻧﻌﻤﺖاﷲ اﻧﺪ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺎﺳ‪Ç‬ﻮي از ﻗ‪Ç‬ﻠ‪Ç‬ﺐ‪ /‬و اﻳ‪Ç‬ﻨﻜ‪Ç‬ﻪ‬
‫×‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮوز ﻋﻈﻤ‪Ç‬ﺖ ﺧ‪ÇÇ‬ﺪا و رﻓ‪Ç‬ﻊ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزه‪ ,‬ﻣﺮﻳﺪ را ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻬﺪ ﺑﻜﻨﺪ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر اﻳﻦ اﻣ‪Ç‬ﻮر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫و ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺒﺎب ﺣﺮﻛﺖ ﻫﻤﺔ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﻪﺳﻮي ﻣﺮاﺗﺐ‬
‫ﺗﻨﺰل ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺳﺎﻓﻠﻪ و ﺻﻔﺎت رذﻳﻠﻪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﻴﻞ ﻗﻠﺐ و ﻫﻮاي‬ ‫ﻋﺎﻟﻴﻪ و ‪‬‬
‫ﻣﺪﻋﺎ را‬
‫ﻧﻔﺲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺳﺒﺐ ﻧﻈﺮ‪ ,‬ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻳﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ ‪‬‬
‫در آﻏﻮش آرﻧﺪ‪ /‬ﺣ ‪‬ﺘﻲ در اﻳﺠﺎد ﻣﻤﻜﻨﺎت ﻧﻴﺰ ﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺎﻟﻖ ﻋ‪Ç‬ﺎﻟ‪‬ﻢ‬
‫ﺑﻪارادة ذاﺗﻲ ﺧﻮﻳﺶ‪ ,‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎﻳﺸﺎت ﺻﻮر ﻋﻠﻢ ذاﺗﻲ ﺧﻮد‪,‬‬
‫‪75‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﻪﺗﺼﻮﻳﺮ ﺻﻮر ﺻﻔﺎت و اﺳﻤﺎ و اﻓﻌﺎل و آﺛﺎر ﺑﭙﺮدازد و ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮد‬

‫ﻣﻤﻜﻨﺎت ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‬ ‫‪‬‬ ‫را ﻇﺎﻫﺮ ﺳﺎزد و ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮔﺎه و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻫﻤﺔ‬
‫ﺒﺖ ا‪Ö ‬ن‬
‫‪‬ﻨﺰ‪G‬ﻣﺨﻔﻴ‪ H‬ﻓﺎ‪Ö ‬ﺣ ‪‬ﺒ ‪Ô‬‬
‫‪Ô‬ﻨﺖ ﻛ ‪‬‬ ‫ﺧﻮد ﺳﺎزد و ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﻣﺮاد ﻣﻠﺤﻮظ ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬ﻛ ‪Ô‬‬
‫ا‪Ô‬ﻋﺮف ﻓﺨ‪‬ﻠﻘﺖ اﻟﺨ‪‬ﻠﻖ ﻟﻜ‪‬ﻲ ا‪Ô‬ﻋﺮف‪1/‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪ ‬‬
‫ﭘﺲ ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻗﺪر ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‪ ,‬ﻧﻔﺲ ﺣﻴﻮاﻧﻲ را از آرزوﻫﺎ و‬
‫ﻫﻮاﻫﺎي او وادارد ]= ﺑﺎزدارد[ و ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ اﻣﻮرات ﺣ ‪‬ﻘﺎﻧﻲ ﺗ‪Ç‬ﺬ ‪‬ﻛﺮ و‬
‫ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﻗﻠﺒﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬در اﻳﻦ اﻣﻮر ﻣﺼﺎﺑﺮه و ﻣﺮاﺑﻄﻪ ﺑﻪ او آﻣﻮزد‪ ,‬اﻟﺒ‪ Ç‬ﺘﻪ‬
‫ﺳﻴﻤﺎ اﻧﺴﺎن ﻛﺎﻣﻞ را ﻛﻪ ‪‬اول ﻣﻄﺮح ﭘﺮﺗﻮ وﺟﻮد و‬ ‫ﺧﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬‬
‫ﻣﺼﺪر و ﺳﺒﺐ ﺧﻠﻘﺖ ﻫﻤﺔ ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻼ‪Ä‬ﻚ را ﻣﺴﺠﻮد اﺳﺖ و آﻳﻴﻨﺔ‬
‫ﺳﺮ ﻫﻤﺔ ﺻﻔﺎت ﺧﺪا اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ اﻃﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮداتﻧﻤﺎ اﺳﺖ ﺑﻞ آﻳﻴﻨﺔ ‪‬‬
‫ﻫ‪Ç‬ﺪي‪,‬‬
‫×‬ ‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ اﻋ‪Ç‬ﻼم‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ و ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﺪا و ‪‬‬ ‫و ﻃﻠﺐ او از روي ‪‬‬
‫ﻋﺒﺎدت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد; ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﺟﻨﺎب ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬
‫ﻳﻦ‬‫ﻈﺮ ‪‬اﻟﻲ اﻟﻮاﻟ ‪‬ﺪ ‪‬‬ ‫‪‬ﻧﺎم ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﺴﻘ‪‬ﻂ‪ Ô‬‬
‫اﻟﻌﺒﺎد¸‪ ,‬واﻟﻨﱠ ‪Ô‬‬ ‫ﻈﺮ ‪‬اﻟﻲاﻻ ‪‬‬
‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ‪‬ﻋﺒﺎد¸‪ ,‬واﻟﻨﱠ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﻪ‪ :‬اﻟﻨﱠ ‪Ô‬‬
‫ﻈﺮ ‪‬اﻟﻲ‬
‫ﻈﺮ ‪‬اﻟﻲ اﻻ ‪‬خ ﻟ‪Ô ‬ﻮ ‪‬ده ﻓﻲ اﷲ ‪‬ﻋﺒﺎد¸‪ Õ‬ا‪ ‬ﻛﺒﺮ‪ 2/‬ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻣﺸﻖ‬ ‫‪‬ﺷﻔﻘ ‪ ¹‬و رﺣﻤ ‪ ¹‬ﻋﺒﺎد¸‪ ,‬واﻟ ‪‬ﻨ ‪Ô‬‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﻛﺲ را ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ آداب ﻧﻴﻚ‪ ,‬داﻳ‪Ç‬ﺮة ﻣ‪Ç‬ﻴﻞ و‬
‫ﻓﻴﺾ ﺗﻤﺎم‪ ,‬زﻳﺎده‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻋﻼم دﻳﻦ وﺳﻌﺖ دﻫﺪ ﺗﺎ از آن ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮد ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮ ‪‬ﻗﻴﺎت ﻛﻠ‪‬ﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬و اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ‬

‫‪ /1‬ﻣﻦ ﮔﻨﺞ ﻧﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮم‪ ,‬ﭘﺲ ﺧﻠﻖ را آﻓﺮﻳﺪم ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮم‬
‫) رﺳﺎ‪Ä‬ﻞ اﻟﻜﺮﻛﻲ‪ ,‬ﻣﺤﻘ‪‬ﻖ ﻛﺮﻛﻲ‪ ,‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ﺣﺴﻮن‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,3‬اﻧ‪Ç‬ﺘﺸﺎرات ﺟ‪Ç‬ﺎﻣﻌﺔ ﻣ‪Ç‬ﺪ ‪‬ر ﺳﻴﻦ‬
‫ﺣﻮزة ﻋﻠﻤﻴﺔ ﻗﻢ‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﻗﻢ ‪ 1ê12‬ق‪ ,‬ص ‪/(1ë9‬‬
‫‪ /2‬ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ و ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻋﺎ ‪‬ﻣﺔ ﻣﺮدم ﺳﺎﻗﻂ ﻛﻨﻨﺪة ﻋ‪Ç‬ﺒﺎدت اﺳﺖ و ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﻣ‪Ç‬ﻬﺮ و‬
‫ﺗﻮﻻ[ ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺤﺒ‪‬ﺖ ﺑﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻋﺒﺎدت اﺳﺖ و ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﺑﺮادر ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻮ ‪‬دت اﻟﻬﻲ ] ‪‬‬
‫) ﻋﺪ¸@اﻟﺪاﻋﻲ‪ ,‬ص ‪/(17ì‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪76‬‬

‫رﻓﺘﺎر ﻣﺎﻧﻊ ﻫﻴﭻ اﺣﻮال ﻧﺒﺎﺷﺪ از اﺣﻮاﻻت ﺧﻴﺮ و ﻃﺎﻋﺎت‪/‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﺪﻟﻮل آﻳﺔ واﻓﻲ ﻫﺪاﻳﺔ اﻗ‪Ö‬ﺮ ‪Ö‬أ ﻛﺘﺎﺑﻚ ﻛ‪‬ﻔﻲ ﺑﻨﻔ‪Ö‬ﺴﻚ اﻟ‪Ö‬ﻴﻮم ﻋﻠ‪‬ﻴﻚ ﺣﺴﻴﺒﺎ‪1‬‬
‫‪â   Ö   Ö    ×     ‬‬
‫و ﺣﺪﻳﺚ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪‬ف ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴﻪ ‪‬ﻓﻘ‪‬ﺪ ‪‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪‬ف ‪‬ر ﱠﺑﻪ‪ 2,‬از ﻛﺘﺎب ﻧﻔﺲ ﺧﻮد ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﻮد و‬
‫ﻣﺮﺑﻲ او‪,‬‬
‫ﻫﻤﻮاره از ﻧﻔﺲ ﺧﻮد از ﻣﻘﺪار ﺣﺴﻨﺎت و ﻋﺼﻴﺎن و اﻳﻨﻜﻪ ‪‬‬
‫ﻧﺒﻲ او اﺳﺖ و ﻃﺒﻊ ﻫﻮا‪ ,‬ﺷﻴﻄﺎن او‪ ,‬ﻣ ‪‬ﻄﻠﻊ ﺑ‪Ç‬ﻮده; ﺑ‪Ç‬ﻪﻣﻀﻤﻮن‬ ‫ﻋﻘﻞ و ‪‬‬
‫ﺣﺎﺳﺒﻮا ﻗ‪‬ﺒ ‪‬ﻞ ا‪Ö ‬ن ‪Ô‬ﺗﺤﺎﺳﺒﻮا‪ 3,‬ﺧﻮد را از ﻫﻮاﻫﺎ و آرزوﻫﺎي ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎزدارد‬ ‫‪‬‬
‫ﻛﻪ ﻇﻠﻤﺖ و ﻗﺴﺎوت در ﻗﻠﺐ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد و ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ در ﻛﺪام ﻳﻚ از‬
‫ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻤﺴﺔ ﻧﺎﻃﻘﻪ اﺳﺖ و ﻣﺮاﺗﺐ او را ﺑﻪ ﻋ‪Ç‬ﺮض ﺑ‪Ç‬ﻴﺎن آرﻳ‪Ç‬ﻢ ﺗ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ از ﺑﺮاي ﺳﺎﻟﻜﻴﻦ آﺳﺎن ﺷﻮد‪/‬‬
‫‪‬اول از ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻤﺴﺔ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ‪ ,‬ﻣﻘﺎم روح اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺪام ﮔﻮش ﺑﻪ‬
‫ﻣﻠﻚ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫وﺣﻲ و اﻟﻬﺎم داﺷﺘﻪ و ﭼﺸﻢ وي ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ آﺛﺎر و اﺣﻜﺎم‬
‫ﻋﻼم اﺳﺖ و ﺑﺠﺰ ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ ,‬دﻟﺶ را آﺷ‪Ç‬ﻨﺎﻳﻲ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ و ﭘ‪Ç‬ﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ را ﺑﻪ اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﺗﻜﻠﻴﻒ و ﻛﻠﻔﺖ وادارد‪/‬‬
‫دوﻳﻢ از ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻤﺴﺔ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ‪ ,‬ﻣﻘﺎم ﻋﻘﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻮهاش‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻨﺪﮔﻲ اﺳﺖ و از اﻋﻤﺎل ﺧﻮد ﻣﺪام ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ دارد و ﺑﻪ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮش‬
‫ﻛﺎر‪ ,‬و ﺷﻮق در ﻣﻌﺎرﻓﺶ ﺑﺴﻴﺎر‪ ,‬ﺑﺎ ﺻﺪق و وﻓﺎ و ﻓﻘﺮ و ﻓﻨﺎ و ﺗﺴﻠﻴﻢ و‬
‫ﺣﺎل ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ‪ ,‬ﻣﻤﺘﺤﻦ و ﺳﺮور‬ ‫رﺿﺎ روزﮔﺎر ﺧﻮد را ﮔﺬراﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ در اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫ﻣﺤﺐ اوﻟﻴﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬و در‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺮ اﻧﺠﻤﻦ و ﻣﺤﺒﻮب ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﺎﻟﻲ و‬
‫آداب و وﺟﻮه ﻃﻠﺐ ﻣﻌﺎش و ‪‬ﻟﺬات ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‪ ,‬ﺑﻪ ﻛﻠﻔﺖ و ﻛﺮ ‪‬‬
‫اﻫ‪Ç‬ﻴﺖ‬

‫ﻛﺸ‪Ç‬ﻴﺪن از ﺧ‪Ç‬ﻮد‬
‫‪‬‬ ‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﺳﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê‬ﺑﺨﻮان ﻧﺎﻣﻪات را‪ ,‬اﻣﺮوز ﺗﻮ ﺧ‪Ç‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﺮاي ﺣﺴ‪Ç‬ﺎب‬
‫ﺑﺴﻨﺪهاي‪/‬‬
‫‪ /2‬ﻫﺮﻛﺲ ﺧﻮد را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﺧﺪا را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ) ﻋﻮاﻟﻲ اﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬ج ‪/(ëê . 1‬‬
‫‪ /3‬ﺣﺴﺎب ﺧﻮد را ﺑﺮﺳﻴﺪ ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ از ﺷﻤﺎ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺷﻮد) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(73 . ì7‬‬
‫‪77‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﺤﺒﺖ ‪‬ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻟﻮازم اﻣﻮر ﻣﻌﺎد‪ ,‬ﺑﻪ ﺷﻮق و ذوق و ‪‬‬
‫ﺑﻨﮕﺮد ﺑﺠﺰ ﺣﻖ ﻧﺒﻴﻨﺪ و ﺑﺠﺰ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻨﮕﺮد‪/‬‬
‫ﺳﻴﻢ از ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻤﺴﺔ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ‪ ,‬ﻣﻘﺎم ﻧﻔﺲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎم‬ ‫‪‬‬
‫ﻛﺴﺎﻟﺖ و ‪‬ﻟﺬت آرﻣﻴﺪه‪ ,‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ اﺳﺘﺎد را دﻳﺪه و آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ ﻻزم‬
‫اﺳﺖ ﺷﻨﻴﺪه‪ ,‬ﻣﻊﻫﺬا ﮔﺎه ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ و ا ﻛﺜﺮ اوﻗﺎت ﻏﺎﻓﻞ‪ /‬ﭼﻮن در ﻫﻤﺔ‬
‫اﻣﻮرش ﻣﺨﺘﺎر اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻧﺒﺶ اﻗﺘﺪار‪ ,‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻧﺐ رو آرد از‬
‫اﻫﻞ آن ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم ﺷ‪Ç‬ﻮد و ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻫ‪Ç‬ﻨﮕﺎم ﻣ‪Ç‬ﺮگ‪ ,‬ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﻘﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎﻣﻲ ﻧ‪Ç‬ﺒﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦﺟﻬﺖ ﻣﻮرد و ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﺣﺴﺎب و ﺛﻮاب و ﻋﻘﺎب ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻴﺰان‬
‫ﻣﺤﺒﺖ اﻋﻼم دﻳﻦ اﺳﺖ و اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻤﻮدن اﺳﺘﺎدان ﻛﺎﻣﻞ‪/‬‬ ‫اﻳﻤﺎﻧﺶ‪ ,‬در ‪‬‬
‫ﭘﺲ ﺷﺨﺺ آ ﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ آﻳﻴﻨﻪ را ﺟﻼ دﻫﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﻗﻠﺐ دارد و‬
‫ا ﮔﺮ اﻋﻤﺎل و اﻓﻜﺎرش ﺑﻪ ﻣﻴﺰان‪ ,‬ﺳﻨﺠﻴﺪه آﻳ‪Ç‬ﺪ ﺷﻜ‪Ç‬ﺮ ﮔ‪Ç‬ﺰارد و ا ﮔ‪Ç‬ﺮ‬
‫ان درﺳﺖ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺗﻮﺑﻪ و اﻧﺎﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ و رﺟ‪Ç‬ﻮع ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪ Ç‬اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎﷲ ‪ Ç‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰ ‪Ö‬‬
‫ﻣﺼﺪاق ‪‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻳ‪‬ﺨ ‪ÖÔ‬ﺮ ‪Ö‬ج‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﻄﺮت اﺻﻠﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ اﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ راﺟﻊ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫‪Ç‬ﺮ ‪Ô‬ه ‪‬ﻋ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻲا ‪‬ﷲ و‬ ‫‪Ç‬ﻊ ا‪Ö ‬ﺟ ‪Ô‬‬
‫ﻮت ﻓ‪ Ç‬ﻘ ‪Ö‬ﺪ ‪‬و ﻗ ‪‬‬
‫ﷲ ‪‬و ‪‬ر ‪Ô‬ﺳﻮ ‪‬ﻟﻪ ﺛ ﱠ‪Ô‬ﻢ ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﺪ ‪‬رﻛ‪Ô Ö‬ﻪ اﻟ ‪Ö‬ﻤ ‪Ô‬‬
‫ﻬﺎﺟﺮ‪ G‬اﻟ‪‬ﻲ ا ‪‬‬
‫‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺘﻪ ‪Ô‬ﻣ ‪‬‬
‫ﺎت‬ ‫اﺣﺪﻳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎدش رﺳﺪ و ﺑﻪ ﺟ ‪‬ﻨ ‪‬‬ ‫ﻣﻘﺮﺑﺎن درﮔﺎه ‪‬‬ ‫ﺷﻔﺎﻋﺖ دوﺳﺘﺎن و ‪‬‬
‫وﺻﺎﻟﺶ رﺳﺎﻧﺪ‪/‬‬
‫ﭼﻬﺎرم از ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻤﺴﺔ ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ‪ ,‬ﻃ‪Ç‬ﺒﻊ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم ﻇ‪Ç‬ﻠﻮﻣﻲ و‬
‫ﺟﻬﻮﻟﻲ اﺳﺖ‪ ,‬زﻳﺮا ﻛﻪ ا ‪‬دﻋﺎﻳﻲ ﻛﺮده و در ﻣﻌﺮض اﻣﺘﺤﺎن ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪,‬‬
‫ﻧﻪ اﺳﺘﺎدي ﻛﻪ او را درس ﮔﻮﻳﺪ و ﻧﻪ ﺧﻮد او را درد ﻃﻠﺒﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺎدي را‬
‫ﺑﺠﻮﻳﺪ‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﻋ‪ÇÇ‬ﺎدت ﺿ‪ÇÇ‬ﺒﻂ ﻛ‪Ç‬ﺮده ﻣ‪Ç‬ﺬﻫﺒﻲ را‬
‫ﺑ‪ÇÇÇÇÇ‬ﻪﭘﻨﺪارش ﺳ‪ÇÇÇÇ‬ﭙﺮده ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﻄﻠﺒﻲ را‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪78‬‬

‫ﻇﺎﻫﺮ وﻃ‪Ç‬ﻦ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‬

‫‪Ö‬‬ ‫ﻫﻤﻲﮔﻮﻳﺪﻛﻪ ﺟﺰ‬
‫ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺟﺰ ﺑﺮ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺑ‪Ç‬ﺪن ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﺮا‬
‫ﺳ‪ÇÇ‬ﺎﻟﻚ ﺳ‪Ç‬ﻠﻚ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﻇ‪ÇÇ‬ﺎﻫﺮ‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﺑ‪ÇÇ‬ﺎﻃﻦ ﻏ‪ÇÇ‬ﺮق در ﺑ‪ÇÇ‬ﺤﺮ ﻃ‪Ç‬ﺒﻴﻌﺖ‬
‫‪‬‬
‫ﺧ‪ÇÇ‬ﻂ و ﻛ‪ÇÇ‬ﺘﺎﺑﺖ‬ ‫ز ﻗ‪ÇÇ‬ﺮآن دﻳ‪ÇÇ‬ﺪه آن‬
‫ﺷ‪ÇÇ‬ﻨﻴﺪه ﻧ‪ÇÇ‬ﺎم ﭼ‪ÇÇ‬ﻨﺪ از آل و ﻋ‪ÇÇ‬ﺘﺮت‬
‫ز راه دل ﻧ‪ÇÇÇ‬ﻪ اﻳ‪ÇÇ‬ﻦ ﺑ‪ÇÇ‬ﺎﺷﺪ ﻧ‪ÇÇ‬ﻪ آﻧﺶ‬
‫] ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﺬا[ ﮔﺸ‪ÇÇÇ‬ﺘﻪ در ﻗ‪ÇÇ‬ﺮآن ﻧﺸ‪ÇÇ‬ﺎﻧﺶ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻛﻪ آن دو‪ ,‬ﻓﻴﺾ ذات اﺳﺖ‬
‫ﻳﻜﻲ زان اﺳﻢ وآن دﻳﮕﺮ ﺻﻔﺎت اﺳﺖ‬
‫اﻣﺘﺤﺎن ﻗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻄﺎن ﺷ‪Ç‬ﻮﻧﺪ‪,‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫و ﭘﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻪ اﻫﻞ ﻃﺒﺎﻳﻊ در ﺣﻴﻦ‬
‫ﻣﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ و ﺑﻪ اﺧﻼق ﻓﻄﺮي ﻧﺠﺎت ﻳ‪Ç‬ﺎﺑﺪ و زﻫ‪Ç‬ﺪ‬
‫ﻇﺎﻫﺮي ﻛﻪ ﺑﺲ ﻧﺎﻳﺎب اﺳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎدش رﺳﺪ و ﻣﻔﺎ ‪‬د ﺣﺪﻳﺚ ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﺗ ‪‬ﺸ ﱠﺒ ‪‬ﻪ‬
‫‪‬ﻮم ﻓ‪‬ﻬﻮ ﻣﻨﻬﻢ ﺑﻪ ﺟ ‪‬ﻨﺎت ﺣﻴﻮان ﺻﻔﺎﺗﺶ رﺳﺎﻧﺪ‪/‬‬
‫‪‬ﺑﻘ ‪‬‬
‫ﭘﻨﺠﻢ از ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻤﺴﺔ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ‪ ,‬ﻣﻘﺎم ﻫ‪Ç‬ﻴﻮﻻ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﻤﺔ‬
‫دﻧﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻧﻔﺲ ا ‪‬ﻣﺎره ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻮا و ﻫﻮس‬ ‫اﻋﻤﺎﻟﺶ از راه اﻏﺮاض ‪‬‬
‫و اﺧﻼق ذﻣﻴﻤﻪ‪ ,‬ﻗﺎﻫﺮ ﺑﺮ او ﺷﺪه آﻣﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺜﻞ اﺑﻠﻴﺲ ﻫﻤﺔ ﻋﻤﺮ و‬
‫ﺧﻴﺎﻻت ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﺪﻟﻴﺲ ﮔﺬراﻧﺪ و ﺳﺮاﺳﺮ ﻋﺠﺐ و ﻛﺒﺮ و ﺑﺨﻞ و ﺣﺴﺪ‬
‫ﺷﺪت اﺿﻄﺮار ‪ÇÇ‬‬ ‫و رﻳﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺲ اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ در ﺣﻴﻦ ﻣﻮت ‪ ÇÇ‬از ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻋﺎدي ﻋﺎرﻳﺔ او ﭼﻮن در اوﻗﺎت ﺷﺪاﻳﺪ و ﺧﻮاب ﻛﻪ در وﻗﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﻴﺎت ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ,‬ﺑﺎز از ﻳﺎدش رود و ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ‬
‫ﺣﻜﻢ ﺑﻪﻣﻮت ارادي و اﻳﻤﺎن او ﻛﻨﺪ و در ﺟﻮار ﺷﻴﻄﺎن ﺟﺎ ﻛﻨﺪ و ﻣﺜﻞ‬
‫‪79‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻃﺎﻋﺖ ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ‪ ,‬اﻋﻤﺎﻟﺶ ﻫﺒﺎ ﺷﻮد‪/‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ‬

‫اﻟﻐﺮض‪ ,‬ﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻳﺎﻓﺖ‪ /‬ارﺑﺎب اﻧﺼﺎف ]را[ از‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺔ ﺑﺎﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ در ﻛﺪام درﺟﻪ از آن ﻣﺮاﺗﺐ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺧﻮدﺳﺮ‬ ‫اﺳﺖ; ﭼﻪ ا ﮔﺮ ﺧﻮدﺳﺮ اﺳﺖ ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ و ا ﮔﺮ ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﺎن‪ /‬ﭘﺲ در اﻳﻦ ﻋﻬﺪ و زﻣﺎن ﭼﺎرهاي ﺟﺰ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺳﻴﻠ‪ ¹‬و‬
‫‪Ô‬ﻮااﷲ ‪‬و اﺑ‪Ö‬ﺘ‪‬ﻐ‪Ô‬ﻮا ‪‬اﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻪ اﻟ ‪Ö‬ﻮ ‪â‬‬
‫آﻣﻨ‪Ô‬ﻮا اﺗﱠﻘ ‪‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺪﻟﻮل آﻳﺔ واﻓﻲ ﻫﺪاﻳﺔ‪ :‬ﻳ×ﺎ ا‪‬ﻳ‪ ‬ﻬ ﺎاﻟ ‪‬‬
‫ﱠﺬﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻓﻲ ‪‬ﺳ ‪â‬ﺒﻴ ‪‬ﻠﻪ ﻟ ‪‬ﻌﻠﱠﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ﺗ‪Ô‬ﻔ‪ Ö‬ﻠ ‪Ô‬ﺤﻮن‪ 1,‬ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزه را ﻛﻪ از اﻋﻼم دﻳﻦ‬ ‫ﺟﺎ ‪‬ﻫ ‪Ô‬ﺪوا ‪â‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪه و از او ﻣﺘﻌﻠ‪‬ﻢ ﺑﻮده و ﺑ‪Ç‬ﻪ او‬ ‫و ﻣﻘﺘﺪاﻳﺎن اﻫﻞ ﻳﻘﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬‬
‫ﺗﻤﺴﻚ و اﻋﺘﺼﺎم او از ﻫﻢ ﻧ‪Ç‬ﭙﺎﺷﻴﺪه‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ورزد ﺗﺎ ﺳﻠﺴﻠﺔ اﻳﻤﺎن و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫روزﺑ‪ÇÇ‬ﻪروز ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﻘﻴﻢ ﮔ‪Ç‬ﺮدد; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎنﻛﻪ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت اﻣ‪Ç‬ﺎم ﺟ‪Ç‬ﻌﻔﺮ ﺻ‪Ç‬ﺎدق‬
‫اﻻزل و ‪‬ا ﻣ‪Ç‬ﺘﺰاج ﻧ‪Ç‬ﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫اﻻرواح ﻓﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺐ‬‫اﻻﺑﺼﺤ ‪ ¹‬ﻧ ‪‬ﺴ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻻﻗﺘﺪا¾‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻻ ﺗ‪ ‬ﺼ ﱠﺢ‬
‫ﺎﻟﺤ ‪‬ﺮ ﻛﺎت اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮه دو ‪‬ن اﻟ ﱠﻨ ‪‬ﺴﺐ ﺑﺎوﻟﻴﺎ¾ اﻟ ‪‬ﺪﻳﻦ‬
‫اﻻﻗﺘﺪا¾ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﻮﻗﺖ ‪‬ﺑﻨﻮر اﻻ ‪‬زﻟﻲ و ﻟﻴﺲ‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻮر ﻓ‪‬ﻼ‬
‫ﻲاﻟﺼ ‪‬‬ ‫ﻦاﻻ‪Ä‬ﻤ ‪ ¹‬و ا‪ ‬ﺗﺒﺎﻋﻬﻢ ذ‪‬وي ‪‬‬
‫اﻟﺤﻜ‪Ö‬ﻤ‪ /¹‬ﻗﺎلاﷲ ﺗﺒﺎرك و ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬ﻓ ‪‬ﺎذ×ا ﻧ‪ Ô‬ﻔ ‪‬ﺦ ﻓ‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻣ‬
‫اﻻرواح ‪Ô‬ﺟﻨﻮ ‪Õ‬د ‪‬ﻣﺠ ‪‬ﻨﺪه ﻣﺎ‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻮﻣ ‪ Ã‬ﺬ ‪‬و ×ﻻ ‪‬ﻳ ‪‬ﺘﺴﺎ‪Ä‬ﻠ‪Ô‬ﻮن‪ 3,‬و ﻗﺎل اﻣﻴﺮاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ‪:‬‬ ‫ا‪‬ﻧ ×‪Ö‬ﺴ ‪‬‬
‫ﺎب ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻳ ‪‬‬
‫ﻤﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﻟﺤﻨﻔﻴﻪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪ ‬ﱠدﺑ‪‬ﻚ?‬ ‫‪4‬‬
‫ﻌﺎرف ‪‬ﻣﻨﻬﺎ ا‪Ä‬ﺘ‪‬ﻠ‪‬ﻒ و ﻣﺎ ﺗ‪‬ﻨ‪‬ﺎ ﻛﺮ ‪‬ﻣﻨﻬﺎاﺧ‪Ö‬ﺘ‪‬ﻠ‪‬ﻒ‪ ,‬و ﻗﻴﻞ ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫‪‬ﺗ ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :3ë‬اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻳﺪ‪ ,‬از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪﺳﻮي او وﺳ‪Ç‬ﻴﻠﻪ‬
‫ﺑﺠﻮﻳﻴﺪ و در راﻫﺶ ﺟﻬﺎد ﻛﻨﻴﺪ‪ ,‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫ﺻﺤﺖ ﻧﺴﺐ ارواح در ازل‪ ,‬و اﻣﺘﺰاج ﻧ‪Ç‬ﻮر وﻗﺖ ] وارد ﻏ‪Ç‬ﻴﺒﻲ‬ ‫‪ /2‬اﻗﺘﺪا ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﺑﺎ ‪‬‬
‫در ﺣﺎل[ ﺑﻪ ﻧﻮر ازﻟﻲ‪ /‬اﻗﺘﺪا ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺎت ﻇﺎﻫﺮي و ﺑﺪون ﻧﺴﺒﺖ روﺣﻲ ﺑﻪ اوﻟﻴﺎ )ا‪ Ä‬ﻤﻪ و ﺗﺎﺑﻌﺎن‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻜﻤﺖ اﻳﺸﺎن( ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﻗﺘﺪا ﻧﻴﺴﺖ)ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺪﻳﺚ را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ در‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪ ,‬ص ‪ 1ëì‬ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ(‪/‬‬
‫ﻣﺼﺒﺎح ‪‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻮن‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :101‬ﭼﻮن در ﺻﻮر دﻣﻴﺪه ﺷﻮد‪ ,‬ﻫﻴﭻ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪياي ﻣﻴﺎﻧﺸﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫و ﻫﻴﭻ از ﺣﺎل ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﭙﺮﺳﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ارواح ﻟﺸﻜﺮﻳﺎن ﺑﺴﻴﺞ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺻﻒ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي آﺷﻨﺎ‬
‫‪Ñ‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪80‬‬

‫اﻻﻟﺒﺎب واﻟﺒﺼﻴﺮ ‪ ¸‬ا‪ Ö‬ﱠﺗ ‪‬ﺒ ‪‬ﻌ ‪Ö‬ﺘ ‪Ô‬ﻬ ‪Ô‬‬

‫ﻢ ]ﺑﻪ[‬ ‫‪‬‬ ‫رﺑﻲ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻲ[ ﻣﺎ ‪Ö‬اﺳ ‪‬ﺘ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺴ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﺘﻪ ‪‬ﻣﻦ او ‪‬ﻟ ‪‬ﻲ‬
‫ﻗﺎل‪] :‬ا ‪‬دﺑﻨﻲ ‪‬‬
‫ﻠﻨﻲ ذﻟﻚ‬
‫ﺻ ‪â‬‬ ‫اﺟ ‪‬ﺘ ‪‬ﻨ ‪Ö‬ﺒﺘ‪Ô Ô‬ﻪ و ﺗ‪ ‬ﺮ ﻛﺘ‪Ô‬ﻪ ] ‪Ô‬ﻣﺴﺘ‪‬ﻨ‪ Ö‬ﻔﺮا[‪ ,‬ﻓﺎ‪Ö ‬و ‪‬‬
‫ﺎل ‪Ö‬‬ ‫اﺳﺘ‪‬ﻌ‪ Ö‬ﻤﻠ‪Ö‬ﺘ‪Ô Ô‬ﻪ و ‪‬ﻣﺎ ‪Ö‬اﺳ ‪‬ﺘﻘ ‪Ö‬ﺒ ‪Ô‬ﺤ ‪Ô‬ﻪ ﻣﻦ ‪Ô‬‬
‫اﻟﺠ ‪‬ﻬ ‪‬‬ ‫‪‬و ‪Ö‬‬
‫‪1‬‬
‫اﷲ‬
‫ﱠﺬﻳﻦ ‪‬ﻫ ‪‬ﺪي ‪Ô‬‬‫ﻚ اﻟ ‪‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ)ص(‪ :‬ا‪Ô‬و ×ﻟ ‪ Ã‬‬ ‫ﻛﻨﻮز اﻟﻌﻠﻢ‪ /‬ﻗﺎل اﷲ ﻋ ‪‬ﺰ و ﺟ ‪‬ﻞ ﻻﻋ ‪‬ﺰ ﺧﻠﻘﻪ ‪‬‬ ‫اﻟﻲ ‪‬‬
‫اﻫﻴ ‪‬ﻢ ‪‬ﺣ ‪â‬ﻨﻴﻔﺎ‪ 3/‬و‬ ‫ﻓ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻬﺪﻳ× ‪Ô‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ ا ‪Ö‬ﻗ ‪‬ﺘ ‪‬ﺪه‪ 2/‬و ﻗﺎلاﷲ ﻋ ‪‬ﺰ وﺟ ‪‬ﻞ‪ :‬ﺛ ﱠ‪Ô‬ﻢ ا‪Ö ‬و ‪‬ﺣ ‪Ö‬ﻴﻨ×ﺎ ‪‬اﻟ ‪Ö‬ﻴ ‪‬‬
‫ﻚ ا‪ ‬ن ا ﱠﺗ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﻊ ‪‬ﻣﻠﱠ ‪ ¹‬ا ×ﺑﺮ ‪â‬‬
‫ﻟﻨ‪Ç‬ﺪب اوﻟﻴ‪Ç‬ﺎ ‪Ä‬ﻪ و‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻦ اﻻﻗﺘﺪا¾‬
‫ﻣﺴﻠﻚ اﻗﻮم ‪‬‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ‪ :‬ﻓﻠﻮ ﻛﺎن ‪‬‬
‫ﻟﺪﻳﻦ اﷲ ﻋ ‪‬ﺰ و ﺟ ‪‬ﻞ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﺎﻟﺤﻖ و‬
‫‪‬‬ ‫ﻳﻀﻲ ‪‬اﻻ ﺑ‪Ç‬ﺎﻻﻗﺘﺪا ‪¾‬‬
‫ﻧﻮر ﻻ ‪ÔÑ‬‬
‫اﻟﻘﻠﻮب ‪Õ‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻧﺒﻴﺎ ‪Ä‬ﻪ ]اﻟﻴﻪ[‪ 4/‬ﻗﺎﻟﻲ اﻟ ‪‬ﻨﺒﻲ)ص(‪ :‬ﻓﻲ‬
‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ‪ 5/‬و ‪‬اﻻ ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻲﻗﻠﻮب‬
‫‪‬‬ ‫ﻧﻮر اﻻﻧﺒﻴﺎ ‪Ô ¾‬ﻣ ‪‬ﻮ ‪‬د ‪Õ‬ع‬‫ﺒﻴﻞ‪ ,‬وﻫﻮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬‬
‫اﻟﺴ ‪‬‬ ‫ﻗﺼﺪ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫دال ﺑﺮ آن‬ ‫اﻳﻤﺎن ﻣﺜﻤﺮﺛﻤﺮ ﻧﻴﺴﺖ; ﭼﻨﺎنﻛﻪ آﻳﺔ ﺷﺮﻳﻔﻪ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻛﻪ اﺳﻼم ﺑﺪون‬
‫آﻣﻨ‪×‬ﺎ ﻗ‪Ö Ô‬ﻞ ﻟ ‪Ö‬ﻢ ﺗ‪ ÆÔ‬ﻣﻨ‪Ô‬ﻮا ‪‬و ﻟ× ‪‬ﻜ ‪Ö‬ﻦ ﻗ‪Ô‬ﻮﻟ‪Ô‬ﻮا ا‪Ö ‬ﺳﻠ ‪Ö‬ﻤﻨ×ﺎ ‪‬و ﻟ ‪×‬ﻤﺎ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺪﺧ ‪Ô‬ﻞ ‪Ö‬اﻻ ‪â‬ﻳ ×ﻤﺎ ‪Ô‬ن‬
‫ﺮاب ‪‬‬ ‫اﺳﺖ‪ :‬ﻗ×ﺎﻟ ‪‬ﺖ ‪ Ö‬‬
‫اﻻ ‪Ö‬ﻋ ‪Ô‬‬
‫ﻓﻲ ﻗﻠ‪Ô‬ﻮﺑﻜ‪Ô‬ﻢ‪6/‬‬
‫‪ Ô â‬‬
‫ادﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﻧﺸﺪه‪ ,‬ﺳﻌﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ درﺟﺔ‬ ‫ﺗﻮﺳﻞ‪ ,‬ﺑﻪ ×‬ ‫و ﺑﻌﺪ از ‪‬‬

‫‪Ø‬‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﺎﺷﺪ ﻣﺄﻧ‪Ç‬ﻮس ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد و ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻳﻚ دﻳﮕ‪Ç‬ﺮي را ﻧﺸ‪Ç‬ﻨﺎﺳﺪ اﺧ‪Ç‬ﺘﻼف ﻣ‪Ç‬ﻲﻳﺎﺑﺪ ) ﺑ‪Ç‬ﺤﺎر اﻻﻧ‪Ç‬ﻮار‪,‬‬
‫ج ‪/(1ìì . ìê‬‬
‫‪ /1‬از ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﻔﻴﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ادبآﻣﻮز ﺗﻮ ﻛﻪ ﺑﻮد? ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﺎري را از ﺧ‪Ç‬ﺮدﻣﻨﺪان و‬
‫دﻳﺪهوران ﭘﺴﻨﺪﻳﺪم ﭘﻴﺮوي ﻛﺮدم‪ ,‬و ﻫﺮﭼﻪ از ﻧﺎداﻧﺎن ﻧﭙﺴﻨﺪﻳﺪم ﺗﺮك ﻛﺮدم و ﻫﻤﻴﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮا ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﮔﻨﺞﻫﺎي داﻧﺶ رﺳﺎﻧﻴﺪ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(2ìë . 2‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﻧﻌﺎم‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :90‬اﻳﻨﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻫﺪاﻳﺘﺸﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﻧﺤﻞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :123‬ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ وﺣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ از آﻳﻴﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﭘﻴﺮوي ﻛﻦ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺮاي دﻳﻦ ﺧ‪Ç‬ﺪا ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﻲ ﻗ‪Ç‬ﻮيﺗﺮ از "اﻗ‪Ç‬ﺘﺪا" وﺟ‪Ç‬ﻮد داﺷﺖ اوﻟﻴ‪Ç‬ﺎ و اﻧ‪Ç‬ﺒﻴﺎ ﻫ‪Ç‬ﻤﺎن را‬
‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺰﻳﺪﻧﺪ) ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ‪ ,‬ﻓﻴﺾ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪ ,‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺴﻴﻦ اﻋﻠﻤﻲ‪ ,‬ﺟﻠﺪ ‪ ,3‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ‬
‫ﺻﺪر‪ ,‬ﭼﺎپ دوم‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,137ê‬ص ‪/(1ì2‬‬
‫‪ /ë‬در دلﻫﺎ ﻧﻮري ] ﻧﻬﻔﺘﻪ[ ﻫﺴﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﺰ ﺑ‪Ç‬ﺎ ﭘ‪Ç‬ﻴﺮوي ﺣ‪Ç‬ﻖ و روﻳﻜ‪Ç‬ﺮد ﻣ‪Ç‬ﻌﺘﺪل ﺑ‪Ç‬ﻪ راه ﺧ‪Ç‬ﺪا‬
‫ﺑﺮ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ,‬و آن از ﻧﻮر اﻧﺒﻴﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در دلﻫﺎي ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن ﺑﻪ ودﻳ‪Ç‬ﻌﺖ ﮔ‪Ç‬ﺬارده ﺷ‪Ç‬ﺪ‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪ ,‬ﺻﻔﺤﺔ ‪ 1ë7‬ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ(‪/‬‬ ‫)ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن در ﻣﺼﺒﺎح ‪‬‬
‫‪ /ì‬ﺳﻮرة ﺣﺠﺮات‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê‬اﻋﺮاب ﺑﺎدﻳﻪﻧﺸﻴﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻤﺎن آوردﻳﻢ‪ /‬ﺑﮕﻮ‪ :‬اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردهاﻳﺪ‪,‬‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪهاﻳﻢ‪ ,‬و ﻫﻨﻮز اﻳﻤﺎن در دلﻫﺎﻳﺘﺎن داﺧﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪81‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﻪﺣﺪي ﻛﻪ وﻟﻲﺷﻨﺎس ﮔﺮدد و ﻧﺒﻲ را ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﺣ ‪‬ﻘﻪ‬ ‫ﻋﻘﻞ ﻛﺎﻣﻞ رﺳﻴﺪه‪ ,‬‬
‫ﺑﻪﺣﺴﺐ رﺗﺒﺔ ﺧﻮد ﺷﻨﺎﺳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم اﺧﻼص و ﺧﻠﻮص رﺳﺪ‪ ,‬و ﻋﺮوج‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮاﺗﺐ ﻋﺎﻟﻴﻪ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻤﺎز ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟ‪Ç‬ﺎ آورد? و‬
‫ﺣﺎل آنﻛﻪ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و ﻫﻮش و ﻗﻠﺒﺶ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ و داﻳﻢ در ﺧﻴﺎﻻت‬
‫اﻳﻦ ﻧﺸﺄه ﻓﺎﻧﻲ و ﻓﻜﺮﻫﺎي ﻓﺎﺳﺪ دﻧﻴﻮي ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﺎﻧﻲ و در دﻛ‪Ç‬ﺎن و ﺑ‪Ç‬ﺎزار‬
‫اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ او را‬ ‫و ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪ ﻫﺮﭼﻪ اﻧﺲ ﺑﻴﺸﺘﺮ دارد ‪‬‬
‫اﻟﻤﺮ¾ ﻣﻊ ﻣﺎ ا‪ ‬ﺣ ‪‬ﺒﻪ‪ 1‬ﺑﺎ او ﻣﺤﺸﻮر ﮔﺮدد‪/‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫زﻳﺎده از ﺣﺪ دارد و ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻳ‪Ö ‬ﺤﺸﺮ‬
‫و از اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺎﺷﺮت از روي ﻏﻔﻠﺖ را ﻧﻴﺰ در ﺑﻌﻀﻲ اﻣﻮر‪ ,‬از‬
‫ﺗﺴ‪Ç‬ﺒﻴﺢ ﺗ‪Ç‬ﺮﺑﺖ و ﮔ‪Ç‬ﻮش دادن ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻼﻗﺎت ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ و ﮔﺮداﻧﻴﺪن‬
‫ﻗﺮا‪Ä‬ﺖ ﻛﺘﺎباﷲ و ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺧﻄﻮط اﺳﻤﺎ و ادﻋﻴﻪ و ﻗﺮآن و زﻳﺎرت ﻗﺒﻮر‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ را ﺑﺪون درﻳﺎﻓﺖ ﺣﻀﻮر ‪ ÇÇ‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺻﺎﺣﺐ ﻗ‪Ç‬ﺒﺮ ‪ ÇÇ‬از‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮﺗﻜﺒﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺛﻮاب ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪/‬‬
‫اﺟﺎزت‬
‫‪‬‬ ‫ﭘﺲ ﺑﺎ وﺻﻒ اﻳﻦ‪ ,‬ا ﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻣﻤﺘﺤﻦ را ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و اﺧﻼص ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ و ﻧﺒﻲ و اوﻟﻴﺎ¾اﷲ‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ در دﻳﻦ و آﻳﻴﻦ ‪‬‬
‫اﻓﻘﺖ‬
‫راﺳﺦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ‪‬ﻧﻴﺎت ﺻﺤﻴﺢ او را ﻧﺼﺐاﻟﻌﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺎزد و ﺑﻪ ﻣﺮ ‪‬‬
‫ﻚ ﻗ‪‬ﻠﺒﻪ ‪‬ﻻ‪‬ﻓﻌﺎﻟﻚ و ﻟﺴﺎﻧﻚ و ﻻ ﺗ‪ Ô‬ﺤ ‪‬ﺮ ﻛ‪Ô‬ﻪ ‪‬اﻻ‬ ‫او ﻗﻠﺐ را ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق‪ :‬ﻓ‪‬ﺎﺟ‪Ö‬ﻌ‪‬ﻞ ‪‬‬
‫ﻗﻠﺒ ‪‬‬
‫‪‬ﺑ ﺎﻻﺷﺎر ‪ ¸‬ﻣﻨ‪Ö‬ﻪ‪ 2‬در دل اﺳﺘﻤﺪاد از او ﺷﻮد‪ ,‬ﺑﻼﺧﻼف و ﺑ‪Ç‬ﻲﺷﺒﻬﻪ از آن‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻻت ﻛﻔﺮ و ﺟﻬﺎﻟﺖ و اﻧﻜﺎر در دل ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﺪ;‬

‫‪ /1‬اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارد ﻣﺤﺸﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪ )/‬ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(81 . ìì‬‬
‫‪ /2‬ﻗﻠﺒﺖ را ﻗﻠﺐ او ﻗﺮار داده در اﻓﻌﺎل ﺧﻮد‪ ,‬و زﺑﺎن ﺧﻮد را ﺣﺮﻛﺖ ﻣ‪Ç‬ﺪه ﻣﮕ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﺷ‪Ç‬ﺎره از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ او‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪82‬‬

‫ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪ ,‬ﻳﻜﻲ ﺣﺪﻳﺚ‬

‫ﭼﻨﺎنﻛﻪ اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﺘﻮاﺗﺮه از ‪‬‬
‫واﺳﺘ‪‬ﻤﺴﻜﻮا ﺑﻪ‪ ,‬و‬
‫ﻜﺘﺎب اﷲ ‪Ö‬‬
‫ﻮر ‪Ô‬ﻓﺨ‪Ô‬ﺬوا ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻛﺘﺎب اﷲ ﻓﻴﻪ اﻟﻨ‪Ô ‬‬
‫ﺗﺎرك ﻓﻴﻜ‪Ô‬ﻢ اﻟﺜﱠﻘ‪‬ﻠﻴﻦ‪Ô ,‬‬
‫‪Õ‬‬ ‫‪‬اﻧ‪‬ﻲ‬
‫ﻋﺘﺮﺗﻲ ا‪‬ذ‪ Ö‬ﻛ‪Ô‬ﺮﻛ‪Ô‬ﻢ اﷲ ﻓﻲ ‪‬ﻋﺘﺮﺗﻲ‪ 1/‬ﭘﺲ ﭼﻮن ﻧﻔﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪ ,‬ﻇﺎﻫﺮ‪ G‬ا ﮔﺮ‬
‫دﻧﻴﻮﻳﻪ و ﻣﻌﺎش ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻃﻨ‪ H‬ﺑﺎ ﺧﺪا ﺧﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ اﻣﻮرات ﻻزﻣﺔ‬
‫ﺑﻮد‪ ,‬اﻟﺘﺬاذ ﻣﻌﺎرف ﺣ ‪‬ﻘﻪ او را ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه‪ ,‬در ﺟﻤﻴﻊ اﻣﻮر ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺑﺎﻃﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از ﺣﻖ ﻏﻔﻠﺖ ﻧﺪارد و ﺣ ‪‬ﺘﻲ در ﺧﻮاب ﻧ‪Ç‬ﻴﺰ‬
‫رﺑﺎﻧﻲ‬‫ﻣﺸﻐﻮل ذ ﻛﺮ ﺧﺪا و ﻓﻜﺮ آﻻ¾ ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ; ﭼﻨﺎنﻛﻪ در ﻛﻼم ﻣﺠﻴﺪ ‪‬‬
‫ﷲ‪ /‬و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﺣﺪﻳﺚ ‪‬ﺗ ‪Ô‬‬
‫ﻨﺎم‬ ‫ﺎر ¸‪ Õ‬و ﻻ ﺑ‪Ö ‬ﻴ ‪Õ‬ﻊ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ذ ﻛ ‪Ö‬ﺮ ا ‪‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ر ×ﺟﺎ ‪Õ‬ل ×ﻻ ﺗ‪Ô‬ﻠ ‪‬‬
‫‪Ö‬ﻬﻴﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺗ ×ﺠ ‪‬‬
‫ﻗﻠﺒﻲ‪ 2,‬ﻫﻤﺔ اﻋﻤﺎل او ﻧﻮراﻧﻲ و ذ ﻛﺮ ﺣﻖ ﺷﻮد و ﻣﻼﺣﻈﺔ‬ ‫ﻨﺎم ‪â‬‬ ‫ﻋﻴﻨﺎي و ﻻ ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬
‫ﺷﻴ‪Ã‬ﺎاﻻ و رأﻳﺖ‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﻖ ﺑﺮ ﻋﻤﻞﻫﺎ ﭘﻴﺸﻲ ﺑﮕﻴﺮد; ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﻣﺎ رأﻳﺖ‬
‫اﷲ ﻗﺒﻠﻪ ]و ﺑﻌﺪه و ﻣﻌﻪ[‪/‬‬
‫اﻟﺤﺎﺻﻞ‪ ,‬ا ﮔﺮ ﻣﻨﻜﺮي ا ﮔﺮ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ ﻧﺒﻲ‪ ,‬ﺳﻬﻠﻪ و ﺳﻤﺤﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ و ﻣﻮرد ﻃﻌﻦ ﺧﻠﻖ اﺳﺖ‪,‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫و اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻤﻞ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﺑﻬﺎﻧﺔ ﻧﻔﺲ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺷﺮك و رﻳﺎ داﺧﻞ در ‪‬ﻧﻴﺎت‬
‫و اﻋﻤﺎل ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﺔ ﻗﺪرت و آﻳﺎت اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ ,‬در‬
‫ﻫﻤﻪ ﺣﺎل آﺳﺎن اﺳﺖ و ﺧﻮﺷﺤﺎل از ﺑﺮوز ﻣﻌﺎرف آﻧ‪ H‬ﻓ‪Ĥ‬ﻧ‪ H‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و‬
‫ﺳﺒﺐ ﻃﻌﻦ ﻃﺎﻋﻨﺎن آن اﺳﺖ ﻛﻪ ]ﺻﺎﺣﺐ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ[ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻌﺎن‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﻧﻤﻮده و ﻃﺎﻋﻨﺎن از اﻣﺜﺎل اﻳﺸﺎناﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ رﻓﻴﻘﺎناﻧ‪Ç‬ﺪ‪,‬‬
‫ﺿﺪﻳﺖ در ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻘﺎﻣﺎت و‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎﻟﻜﺎن را ﭘﺸﺖ ﺑﺮ اﻳﺸﺎن ﺷﺪه و ‪‬‬

‫‪ /1‬ﻣﻦ ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ دو اﻣﺎﻧﺖ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ :‬ﻛﺘﺎب ﺧﺪا ﻛﻪ آن را ﻓﺮا ﮔﻴﺮﻳﺪ و ﺑﺪان ﭼﻨﮓ ﺑﺰﻧﻴﺪ‬
‫و دﻳﮕﺮ ﺧﺎﻧﺪان ﻣﻦ‪ /‬در رﻋﺎﻳﺖ ﺧﺎﻧﺪان ﻣﻦ‪ ,‬ﺧﺪا را ﺑﻪ ﻳﺎد ﺷﻤﺎ ﻣ‪Ç‬ﻲآورم و ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ را ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﺪا‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲدﻫﻢ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(108 . 23‬‬
‫‪ /2‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺧﻮاب ﻣﻲﮔﻴﺮد ا ‪‬ﻣﺎ دﻟﻢ ﺑﻴﺪار اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(27 . 22‬‬
‫‪83‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﺪه‪ ,‬ﻟﻬ‪Ç‬ﺬا ﻃ‪Ç‬ﻌﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫اﺣﻮال ﻣﺎﺑﻴﻦ اﻳﺸﺎن ﺑﻪﻫﻢ رﺳﻴﺪه و‬
‫زﻧﻨﺪ‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ﻗﺪر از اﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻌﺎن‬
‫ﺷﻴﻄﺎن‪ ,‬دورﻧﺪ و ﻣ‪Ç‬ﺨﺎﻟﻒ‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺎ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﺣ‪Ç‬ﻖ ‪ ÇÇ‬ﺳ‪Ç‬ﺒﺤﺎﻧﻪ و ﺗ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻲ ‪ÇÇ‬‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ و ﺑ‪Ç‬ﺎ اﻋ‪Ç‬ﻼم دﻳ‪Ç‬ﻦ‪ ,‬ﻗ‪Ç‬ﺮب ﺟ‪Ç‬ﻮار ﺑ‪Ç‬ﻪﻫﻢ رﺳ‪Ç‬ﺎﻧﻴﺪه‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻼﻣﺖ و‬
‫ﻃﻌﻦﻛﺸﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﻋﺸ‪Ç‬ﻖ از ‪‬اول ﺳ‪Ç‬ﺮﻛﺶ و ﺧ‪Ç‬ﻮﻧﻲ ﺑ‪Ç‬ﻮد‬
‫ﺗ‪ÇÇ‬ﺎ ﮔ‪ÇÇ‬ﺮﻳﺰد ﻫ‪ÇÇ‬ﺮ ﻛ‪ÇÇ‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻴﺮوﻧﻲ ﺑ‪Ç‬ﻮد‪1‬‬

‫ﻣﺸ‪Ç‬ﺮف‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل ﻛﺴﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﭘﺲ ﭼﻮن‬
‫ﻃﻲ ﻣﻨﺎزل ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫درﻧﻬﺎﻳﺖ آﺳﺎﻧﻲ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﺎل اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪,‬‬
‫ﻣﺸﺮف ﺷﻮد و ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و‬ ‫اﺣﺪﻳﺘﺶ ‪‬‬ ‫ﻣﻘﺮﺑﺎن درﮔﺎه ‪‬‬ ‫ﻗﺮب ﺣﻖ و ‪‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻮﺟ ‪Ö‬ﻪ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ را ﺑ‪Ç‬ﻪ‬‫ﺧﻴﺎﻻت ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ را از ﻫﻤﻪﺟﺎ ﺑﺴﺘﻪ‪ ,‬ﻣﻨﻊ ﻧ‪Ç‬ﻤﺎﻳﺪ از ‪‬‬
‫ﺑﺎﻟﻤﺮه ﺧﺎﻟﺺ و ﺻﺮف ﻣﺸﻐﻮل ذ ﻛﺮ ﺣﻖ دارد‪ /‬و ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺣﻖ و ‪‬‬
‫از اﻫﻞ ﺷﻬﻮد ﺷﺪن‪ ,‬ﺳﺎﻟﻜﻴﻦ را ﻋﺒﻮر از ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻧﻔﺲ ﻛﻠ‪‬ﻴﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎم ﻋﻘﻞ‪ ,‬ﺑﺪون ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزه و ﻫ‪Ç‬ﻤﺮاﻫ‪Ç‬ﻲ اﺳ‪Ç‬ﺘﺎد ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ در ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻦ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬و ﺣﺪﻳﺚ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺣﻨﻈﻠﻪ در ﺑﻴﺎن اﺣﻜﺎم‪ ,‬اﻣﺎم ‪Ç‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ‪ Ç‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ا‪Ô‬ﻧ‪Ö‬ﻈﺮوا ] ‪‬اﻟﻲ[ ‪‬رﺟﻞ ‪‬ﻣﻨ‪Ö‬ﻜ‪Ô‬ﻢ ‪‬ﻗ ‪Ö‬ﺪ ‪‬روي ‪‬ﺣ‪Ç‬ﺪﻳ ‪‬ﺜﻨﺎ و ‪‬ﻋ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺮ ‪‬ف‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺮاﻣﻨﺎ‪ ///‬اﻟﺦ‪ /‬ﺑﺮ ﻣﻨﺼﻒ ﺑﺎﺑﺼﻴﺮت ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ‬ ‫‪2‬‬
‫اﺣﻜﺎﻣﻨﺎ و ﻧ‪‬ﻈ‪‬ﺮ ﻓﻲ ‪‬ﺣﻼ ‪‬ﻟﻨﺎ و ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺐ اﻟﻤﻮﻟﻲ‬ ‫ﺑﻪﻣﺼﺪاق ﻃﺎ ‪‬ﻟ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻴﺴﺖ از ﻏﻴﺮﻣﻌﺼﻮم? ﻛﻪ‬

‫‪ /1‬ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬دﻓﺘﺮ ﺳﻮم‪ ,‬ص ‪)213‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ از ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺎ رواﻳﺖ ﻛﻨﺪ و اﺣﻜﺎم ﻣﺎ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺣﻼل و ﺣﺮام ﻣﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ ) ///‬ﺣﺪا‪Ä‬ﻖ اﻟﻨ‪ ‬ﺎﺿﺮه‪ ,‬ﻣﺤﻘ‪‬ﻖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ‪ ,‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ اﻳ‪Ç‬ﺮواﻧ‪Ç‬ﻲ‪,‬‬
‫ﺟﻠﺪ ‪ ,9‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣﺪ ‪‬ر ﺳﻴﻦ ﺣﻮزة ﻋﻠﻤﻴﺔ ﻗﻢ‪ ,‬ص ‪/(êê0‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪84‬‬

‫ﺳﻠﻮك ﺣﻘﻴﻘﺘ‪ H‬ﺑﻪﻣﻘﺎم ﻣﺮدي و ﻓﻨﺎي ﺑﻪ ﺣﻖ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫‪Ô‬ﻣﺬﻛ‪‬ﺮ‪ ,‬در ﻣﻌﻨﺎ و ﺑﻪﺣﺴﺐ‬
‫ﻣﻨﻴﺖ رﺳﺘﻪ و ﻫﺮﭼﻪ‬ ‫رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ و از ﺧﻮد ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ و از ‪‬‬
‫ﮔﻮﻳﺪ از ﺧﻮدﺑﻴﻨﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ از اﻣﺎم و از ﺟﺎﻧﺐ اﻳﺸﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﺪ و‬
‫ﻇﻦ و ﺷﻚ در ﻧﻔﺲ آن ]= او[‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ وﺟﺪان و ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ‪‬‬
‫ﻋﺒﻮر ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬ﭼﻪ اﺣﻜﺎم ﺣﻼل و ﺣﺮام و اﻣﺮ و ﻧﻬﻲ ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎﻣﺎت‪,‬‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﻮد‪/‬‬
‫ﻣﻨﻮر ﺑﻪ‬
‫و ﺑﻪ ﻗﻮل ﻋﺮﻓﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻠﻜﺔ راﺳﺨﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﻠﺐ او ‪‬‬
‫ﻣﻘﺎم ﻛﺴﻲ‬
‫ﻧﻮر ﻋﻠﻢ و ﻋﺮﻓﺎن ﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻬﻮ و ﻧﺴﻴﺎن و ﺧﻄﺎ ﻧﻮرزد‪ ,‬و اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫را ﺣﺎﺻﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺻﻮف ﺑﻪ وﺻﺎﻳﻒ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮره ﺑ‪Ç‬ﻮده‪ ,‬از ﺻ‪Ç‬ﻔﺎت‬
‫رذﻳﻠﺔ ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ رﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﻋﻠﻢ و اﺧﻼق‪ ,‬ﺑﻌﺪ از اﺟﺎزه و‬
‫ﺗﻮﻻي در‬ ‫ﺗﻤﺴﻚ و ‪‬‬ ‫اذن اﺳﺘﺎد ﻛﺎﻣﻞ‪ ,‬ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺸﻮاﻳﻲ و ﻣﻘﺘﺪاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫دﻳﻦ ﺑﺪو ﺷﺎﻳﺪ‪ ,‬و ﻋﺪاﻟﺖ ﻫﻤﺎن ﻣﻠﻜﺔ راﺳﺨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬و ﺑﻪ ﻛﺜﺮت ﻃﺎﻋﺎت‬
‫ﻇﺎﻫﺮي و ﺷﻬﺮت و اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻴﻦاﻟﺨﻠﻖ‪ ,‬ﻣﻘﺘﺪاﻳﻲ را ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺗﻮان‬
‫ﺑﻮد‪ /‬و ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ ﻗﺪﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻻ ﺗ‪Ö ‬ﺠﻌﻞ ‪‬ﺑﻴﻨﻲ و ‪‬ﺑﻴﻨﻚ ﻋﺎﻟﻤ‪ H‬ﻣﻔﺘﻮﻧ‪H‬‬
‫ﻣﺤﺒﺘﻲ ‪‬ﻓ ‪‬ﺎ ﱠن اوﻟ‪Ã‬ﻚ ‪Ô‬ﻗﻄ‪‬ﺎع اﻟﻄﱠﺮﻳﻖ ‪Ô‬ﻋ ‪‬ﺒﺎد اﻟﻤﺮﻳﺪﻳﻦ‪ 1/‬و‬
‫‪‬ﺮﻳﻖ ‪‬‬
‫ﺑﺎﻟ ‪‬ﺪﻧﻴﺎ ﻓ ‪‬ﻴ ‪Ô‬ﺼ ﱠﺪ ك ‪‬ﻋﻦ ﻃ ‪‬‬
‫دال ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪ /‬و ﻃﺎﻋﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﺑﺴﻴﺎر‪ ,‬دﻟﻴﻞ‬ ‫اﺣﺎدﻳﺚ ﺑﺴﻴﺎر ‪‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﻘﺘﺪاﻳﻲ و ﻧﻴﻜﻲ ﺷﺨﺺ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﻋ‪Ç‬ﻼﻣﺖ ﻫ‪Ç‬ﻤﺎن ﺻ‪Ç‬ﻔﺎت‬
‫ﻣﺬﻛﻮر¸اﻟﺘﻔﺼﻴﻞ اﺳﺖ‪/‬‬
‫و ﻧﻴﺰ ﺻﺪق و اﻣﺎﻧﺖ و ﺷ‪Ç‬ﺮط اﺟ‪Ç‬ﺎزت از ﺑ‪Ç‬ﺮاي اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ‪ ,‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎﻳﻞ و ﻗﺮاﻳﻦ اﻋﻼم دﻳﻦ و اﺳﺘﺎدان ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻣﺪاﺧﻠﺖ در ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺣ ‪‬ﻘﻪ و اﺣﻜﺎم و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺸﻬﻮد او ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬و ﺑ‪Ç‬ﻪ‬

‫‪ /1‬ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و ﺧﻮدت ﻋﺎﻟﻤﻲ را ﻛﻪ ﺷﻴﻔﺘﻪ دﻧﻴﺎ و ﺑﺎزدارﻧﺪه از ﻃﺮﻳﻖ دوﺳ‪Ç‬ﺘﻲ ﻣ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ ﻗ‪Ç‬ﺮار‬
‫ﻧﺪه‪ ,‬زﻳﺮا آﻧﺎن راﻫﺰﻧﺎن و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﺮواﻧﻨﺪ‪/‬‬
‫‪85‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﺤﺐ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا و دﻧﻴﺎ‪ ,‬اﻋﻼم دﻳﻦ و‬ ‫ﻣﺪﻟﻮل ﺣﺒﻚ ﻟﻠﺸﻲ ﻳﻌﻤﻲ و ﻳﺼﻢ‪1,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ Ô‬‬ ‫‪Ô Ñ    ‬‬
‫ﺣﻖ ﻳﻘﻴﻦ را ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﻲﺑﺼﻴﺮﺗﻲ و ﻋﺪم ﻣﻮاﻓﻘﺖ و‬ ‫ﻣﺨﻠﺼﺎن ﻃﺮﻳﻖ ‪‬‬
‫ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ,‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺻﺎﺣﺐ اﺟﺎزة ﻣﻤﺘﺤﻦ‪ ,‬ﻣﺤﻴﻂ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺮ ﻣﺮﻳﺪان اﺳﺖ و ‪‬اﻻ ﺗﻔﻀﻴﻞ ﻣﻔﻀﻮل ﺑﺮ ﻓﺎﺿﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﻗﺘﺪا در ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻛ‪Ç‬ﺮد و ﻣ‪Ç‬ﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﺧ‪Ç‬ﻼق اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن‬
‫] ﮔﺮدﻳﺪ[ ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﺸﺎن را ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﺣﻮﺻﻠﺔ ﺧﻮد ﺷﻨﺎﺳﺪ و ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺳﭙﺎرد ﻛﻪ درﺣﻘﻴﻘﺖ ﻇﺎﻫﺮ‪ G‬و ﺑﺎﻃﻨ‪ H‬ﺑﻪ ﻧﺒﻲ و وﻟﻲ ﻣﻘﺘﺪي‬
‫ﺷﺪه و ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺳﭙﺮده‪/‬‬
‫و ﭼﻮن >ﻣ ‪‬ﺘﺤﺪ ﺟﺎنﻫﺎي ﺷﻴﺮان ﺧﺪاﺳﺖ<‪ ,‬در ﻣﻘﺎم اﺗ‪‬ﺤﺎ ‪Ö‬د ﻣﻌﻴﻦ و‬
‫ﺳﻴﺪ اوﺻﻴﺎ رﺳﺪ و‬ ‫ﻏﻤﺨﻮار ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻮده ﺗﺎ ﺑﻪﺟﻨﺎب ﺧﺘﻤﻲ ﻣ‪Ĥ‬ب و ‪‬‬
‫ﻣﺮآت ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ اﺧﻼقاﷲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ‪ ,‬ﻫﻢرﻧﮓ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﻤﺠﺎﻟﺴ ‪ ¹Ô‬ﻣﻮﺛ‪‬ﺮ ‪ ¸Õ‬و ﺑﻪ ﺣﺒﻞاﻟﻤﺘﻴﻦ وﻻﻳﺖ ﭼﻮن زﻧﺠﻴﺮ ﻣ ‪‬ﺘﺼﻞ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ /‬و ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﻼﺣﻈﺔ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ,‬ﺧﻴﺎﻻت و آرزوﻫﺎي ﺧﻮدﺑﻴﻨﻲ از‬
‫ﻫﻢ واﺣﺪ‪ ,‬ﻓﺘﺢ ﺑﺎب وﻻﻳﺖ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺖ‬‫ﻫﻤ ‪‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﻮد و ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻟﺞ ‪‬وﻟ ‪‬ﺞ‪ 2‬اﻟﺒ ‪‬ﺘﻪ اﺑﻮاب ﻣﻌﺎرف و‬ ‫ﺑﻪزودي ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬‬
‫دق ﺑﺎﺑ‪ H‬و ﱠ‬
‫ﻋﻠﻮم از ﻓﻀﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ ,‬ﺑﺮ روﻳﺶ ﻣﻨﻜﺸﻒ ﮔﺮدد و ﺑ‪Ç‬ﻪﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﺑﺎب داﺧ‪Ç‬ﻞ ﺷ‪Ç‬ﻬﺮ ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ و ﻛﺴﺐ‬ ‫‪3‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺑﺎﺑﻬﺎ‪ ,‬از ‪Ö‬‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ اﻧﺎ ﻣﺪﻳﻨ ‪ ¹Ô‬اﻟﻌﻠﻢ و ﱞ‬
‫ﻣﻌﺎرف ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﻋﺰﻳﺰ و دﻧﻴﺎ ﻣﺰرﻋﺔ آﺧﺮت اﺳﺖ و در ﻧﻔﺲ دون‪,‬‬ ‫اﻟﺤﺎﺻﻞ‪Ö ,‬‬
‫‪ /1‬دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﭼﻴﺰي ﺗﻮ را ﻛﻮر و ﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ) ﺷﺮح اﺻﻮل ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(1ê7 . 9‬‬
‫‪ /2‬ﻫﺮﻛﺲ دري را ﺑﻜﻮﺑﺪ و اﺻﺮار ورزد‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺎﻻﺧﺮه وارد آن ﺧ‪Ç‬ﺎﻧﻪ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد) اﻣ‪Ç‬ﺜﺎل و ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ‪,‬‬
‫ج ‪/(17êì . ê‬‬
‫در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ) اﻟﺼﻮارم اﻟﻤﻬﺮﻗﻪ‪ ,‬ص ‪/(132‬‬‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻤﻢ‬ ‫‪ /3‬ﻣﻦ ﺷﻬﺮ‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪86‬‬

‫ﻗﻮت ﺷﺨﺺ ﻛﺠﺎ رﺳﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻫﺰاران آﻓﺖ و اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺻﻔﺎت زﺑﻮن را ‪‬‬
‫ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‪ ,‬ﺑﺪون اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ اﺳﺘﺎد ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻧﻔﺲ ﺑﻴﺮون ﻛﺮد? ﭘﺲ‬
‫ﺎﻟﺼﻴﻦ‪ 1,‬اﻋ‪Ç‬ﻼم‬ ‫ﭼﺎره ﻫﻤﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻮق ا‪Ô‬ﻃﻠﺒﻮا اﻟ ‪‬ﻌ ‪‬‬
‫ﻠﻢ و ﻟﻮ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫دﻳﻦ از ﻣﺨﺒﺮﻳﻦ آ ﮔﺎه ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺷﻮد و اﻳﻦ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺻﺪق ﺗﺎم و ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻪﻧﺰد او رﻓ‪Ç‬ﺘﻪ آرام ﺑﮕ‪Ç‬ﻴﺮد و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﺷ‪Ç‬ﺎﻳﺴﺘﻪ و آداب ﻣ‪Ç‬ﺮﻏﻮب‪,‬‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮت و ﻣﺠﺎﻟﺴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ درﻳﺎﻓﺖﻧﻤﻮد ﻛﻪ ]آن ﺷﺨﺺ[‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺻﺎﺣﺐ اﺟ‪Ç‬ﺎزت‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻮد را در‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ و در ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺣ ‪‬ﻘﺔ‬
‫ﺗﺼﺮف او آورد و ﺑﻪ ارﺷﺎدش ﺗ‪Ç‬ﺮﺑﻴﺖ ﻳ‪Ç‬ﺎﻓﺘﻪ‪ ,‬از ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ دون‬ ‫ﺗﺤﺖ ‪‬‬
‫ﻣﺸ‪Ç‬ﺮف‬
‫‪‬‬ ‫ﺧﻼﺻﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻋﻘﻞ و اﻃ‪Ç‬ﻤﻴﻨﺎن و ﻳ‪Ç‬ﻘﻴﻦ‪ ,‬داﺧ‪Ç‬ﻞ و‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﭘﺲ ﺑﻪ داﻣﺎن ﭘﺎ ك ﺣﻀﺮﺗﺶ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻴﺎوﻳﺰد و از ﺗﺨﻠ‪‬ﻒ‬
‫او در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﭙﺮﻫﻴﺰد و ﺑﻪ آداب ﻣﺄﻣ‪Ç‬ﻮره از ﺟ‪Ç‬ﺎﻧﺐ اﺳ‪Ç‬ﺘﺎدش‪ ,‬راه‬
‫اﻳﻤﺎن را ﺑﭙﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ‪‬‬ ‫و ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻋﻤﻠﻲ را ﭘﺎرهاي ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و ﻳ‪Ç‬ﻘﻴﻦ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪﺳﺒﺐ‬ ‫ﺧﺎﺻﻪ ﻋﻠﻢ ‪‬‬‫ﻣﻐﺮور ﺷﻌﻮر ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺪارد‪ ,‬‬
‫‪Ö‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ اﻫﻞ ﻣﻌﺎرف و ﻣﺨﻠﺼﻴﻦ ﻓﻲاﷲ‪ ,‬آ ﮔﺎﻫﻲ از ﻟﻮازم ﻃﺮﻳﻘﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫اﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺒﺖ در ﺗ‪Ç‬ﺰاﻳ‪Ç‬ﺪ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ و از‬ ‫ﺣ ‪‬ﻘﻪ‪ ,‬او را ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ و روز ﺑﻪ روز ‪‬‬
‫ﻋﻠﻮم ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺪه و اﻧﻮار‬
‫ﻗﻮت ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺷﺮاق ‪Ö‬‬ ‫ﻃﺮﻓﻴﻦ ‪‬‬
‫ﻣﻌﺎرف ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺻﺎف ﺻﺎدق او ﭘﺮﺗﻮ اﻧﺪازد و اﺳﺘﻔﺎﺿﺔ ﻓﻴﻮﺿﺎت از‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﻃﻦ ﻣﺼﻔ‪‬ﺎي ﻣﺒﺎرك ﭘﻴﺮ و اﺳﺘﺎد ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬و ﺑﻪ اﻟﺘﺬاذ اﻳﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم "وداد"‬‫ﺳﺮور و ﻓﺘﻮح ﻗﻠﺒﻲ‪ ,‬از ﺳﺎﻳﺮ ‪‬ﻟﺬات دﺳﺖ ﻛﺸﺪ ﺗﺎ ‪‬‬
‫ذوق ﻟﻘﺎ‪,‬‬
‫رﺳﺪ و وداد ﺑﻪ ﻣﻘﺎم "ﻋﺸﻖ" ﺗﺎ از ﺣﻴﺮت و ﻏﻴﺮت و ﺷﻮق و ‪‬‬
‫‪ /1‬داﻧﺶ را ﺑﻄﻠﺒﻴﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ در ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ) ﺷﺮح اﺻﻮل ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(1ë7 . 1‬‬
‫‪87‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ,‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻌﻠ‪‬ﻢ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﻓﺘﺪ و در آﻧﺠﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﺎز و ﮔﺎه‬
‫ﺧﺎص ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ از آن ﻃﺮف ﻋﻨﺎﻳﺎت‬ ‫ﻧﻴﺎز آورد‪ /‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﻧﻮع ‪Ö‬‬
‫ﺣﻖ در رﺳﺪ‪ /‬ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﮔ‪Ç‬ﺮ ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻧﮕ‪ÇÖ‬ﺬاري ﻋ‪Ç‬ﻨﺎﻳﺖﻫﺎي او‬
‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻲﮔﺬارد اﻳ‪ÇÇ‬ﻦ دﻟﻢ ﺷ‪ÇÇ‬ﻴﺪاي او‪1‬‬

‫و اﺣﺎدﻳﺚ ﻗﺪﺳﻲ ﺷﺎﻫﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻃ‪‬ﻠ‪‬ﺒﻨﻲ ‪‬و ‪‬ﺟﺪﻧﻲ و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬
‫‪‬و ‪‬ﺟﺪﻧﻲ ا‪ ‬ﺣ ﱠﺒﻨﻲ و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪ ‬ﺣ ‪‬ﺒﻨﻲ ‪‬ﻋ ‪‬ﺸﻘﻨﻲ و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪‬ﺸﻘﻨﻲ ‪‬ﻋ ‪‬ﺸ ‪Ö‬ﻘﺘ‪Ô‬ﻪ و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪‬ﺸﻘ‪Ö‬ﺘﻪ ﻗ‪‬ﺘﻠﺘ‪Ô‬ﻪ و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬
‫ﻓﻘﻪاﻟﺮﺿﺎ از اﻣﺎم ﺛﺎﻣﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻠﻲ دﻳ‪‬ﺘﻪ و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻋ‪‬ﻠ ‪‬ﻲ دﻳﺘ‪Ô‬ﻪ ﻓ‪Ç‬ﺎ‪ ‬ﻧ‪‬ﺎ دﻳﺘ‪Ô‬ﻪ‪ 2/‬دﻳﮕﺮ در‬ ‫ﻗ‪‬ﺘ‪‬ﻠﺘ‪Ô‬ﻪ ﻓ‪‬ﻌ‪ ‬‬
‫ﺿﺎﻣﻦ ﻣﺮوي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ :‬ا ﱠن ﻟ‪‬ﻠ‪×‬ﻪ ‪‬ﺷﺮاﺑ‪ H‬ﻻ وﻟﻴﺎ ‪Ä‬ﻪ ‪‬اذا ‪‬ﺷ ‪‬ﺮﺑﻮا ‪‬ﺳ ‪‬ﻜﺮوا و‬ ‫‪Ö‬‬
‫اذا ‪‬ﺳ ‪‬ﻜﺮوا ﻃ‪‬ﺮﺑﻮا و اذا ﻃ‪‬ﺮﺑﻮا ﻃ‪‬ﻠ‪‬ﺒﻮا و اذا ﻃ‪‬ﻠ‪‬ﺒﻮا ﻃﺎﺑﻮا و اذا ﻃﺎﺑﻮا ذاﺑﻮا و ‪‬اذا ذاﺑﻮا‬
‫ﻴﻦ‬
‫‪‬ﺮق ‪‬ﺑﻴﻨ‪Ô ‬ﻬﻢ و ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﺧ‪‬ﻠﺼﻮا و اذا ﺧ‪‬ﻠﺼﻮا وﺻﻠ‪‬ﻮا و اذا وﺻﻠ‪‬ﻮا اﺗﱠﺼﻠﻮا و اذا اﺗﱠﺼﻠﻮا ﻻ ﻓ ‪‬‬
‫‪‬ﺣﺒﻴﺒﻬﻢ‪ 3/‬و ﻣﻨﺼﻒ ﺻﺎﺣﺐﺑﺼﻴﺮت را ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺮاب‪ ,‬ﺟﺰ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ذات ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬اﺣﻮال زﻳﺪ و ﺣﺎرﺛﻪ و ﻫﻤﺎم در ﺣﺪﻳﺚ رﺳﻮل‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ رﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻛﻼم اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻘﺎم ‪‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﻴﺸﺘﺮ اﺷﺎره ﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﺔ اﻧﺴ‪Ç‬ﺎﻧﻲ در ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ‬

‫‪ /1‬ﻣﺜﻨﻮي ﻣﻌﻨﻮي‪ ,‬دﻓﺘﺮ ‪‬اول‪ ,‬ص ‪)1ì‬ﺑﺎ ﻛﻤﻲ اﺧﺘﻼف(‪/‬‬

‫‪ /2‬ﻫﺮﻛﺲ ﻣﺮا ﺟﺴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﻫﺮﻛﺲ ﻣﺮا ﻳ‪Ç‬ﺎﻓﺖ دوﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲدارد و ﻫ‪Ç‬ﺮﻛﺲ ﻣ‪Ç‬ﺮا دوﺳﺖ‬
‫داﺷﺖ ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻖ او ﻫﺴﺘﻢ و ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﻫﺮﻛﺲ ﺑﺎﺷﻢ او را ﻣﻲﻛﺸﻢ و ﻣﻦ ﻫﺮﻛﺲ را ﺑﻜﺸﻢ دﻳﺔ‬
‫او ﺑﺮﻋﻬﺪة ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻫﺮﻛﺲ دﻳﺔ او ﺑﻪ ﻋﻬﺪة ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣ‪Ç‬ﻦ ﺧ‪Ç‬ﻮد دﻳ‪Ç‬ﺔ او ﻫﺴ‪Ç‬ﺘﻢ) اﺣ‪Ç‬ﺎدﻳﺚ‬
‫ﻣﺜﻨﻮي‪ ,‬ص ‪/(13ê‬‬
‫‪ /3‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﺎ ﺧﻮد ﺷﺮاﺑﻲ دارد ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ ﻣﺴﺖ ﺷﻮﻧﺪ و ﭼﻮن ﻣﺴﺖ ﺷ‪Ç‬ﻮﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮب آﻳﻨﺪ و ﭼﻮن ﺑﻪ ﻃﺮب آﻳﻨﺪ در ﻃﻠﺐ آﻳﻨﺪ و ﭼﻮن در ﻃﻠﺐ آﻳﻨﺪﭘﺎ ك ﺷﻮﻧﺪ و ﭼﻮن‬
‫ﭘﺎ ك ﺷﻮﻧﺪ ذوب ﺷﻮﻧﺪ و ﭼﻮن ذوب ﺷﻮﻧﺪ ﭘﺎﻟﻮده ﺷﻮﻧﺪ و ﭼﻮن ﭘﺎﻟﻮده ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ وﺻﻞ رﺳﻨﺪ‬
‫و ﭼﻮن ﺑﻪ وﺻﻞ رﺳﻨﺪ اﺗ‪‬ﺼﺎل ﻳﺎﺑﻨﺪ و ﭼﻮن اﺗ‪‬ﺼﺎل ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻓﺮﻗﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﻮب ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ) ﺷﺮح‬
‫اﺳﻤﺎ¾ اﻟﺤﺴﻨﻲ‪ ,‬ج ‪/(198 . 1‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪88‬‬

‫روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎم ﺧﻤﺴﻪ‪ ,‬ﺑﺪﻳﻦﺻﻮرت ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺿﻄﺮار و‬

‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ او زﻧﺪه و ﭘﺎﻳﺪار و ﻧﻴﺰ اﻧﺴﺎن ﻣﻜﻠ‪‬ﻒ‪ ,‬ﺑﻪ ﮔﺮداﻧﻴﺪن او ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻣﺤﺴﻮس و آﺷﻜﺎر‪ /‬و اﻳﻨﻜﻪ اﺷﺘﻐﺎل او ﺑﻪ آرزوﻫﺎي‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﻲ و ﻫﻮاﺟﺲ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ‪ ,‬ﻋ‪Ç‬ﻘ‪ Â‬و ﻧ‪Ç‬ﻘ‪ Â‬ﻣ‪Ç‬ﺬﻣﻮم اﺳﺖ ﻣﺸ‪Ç‬ﻬﻮر‪ ,‬و‬
‫ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﻦ ﺧﻮد ﻣﺤﺸﻮر‬ ‫‪‬‬ ‫اﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﺷﺮﻳﻦ و‬
‫ﺮ¾ ﻣﻊ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬‬
‫اﻟﻤ ‪Ô‬‬
‫ﺤﺸﺮ ‪‬‬ ‫ﺑﻪﻣﺼﺪاق ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺿﺮور ﺑﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻪ‪ ,‬ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻏﻴﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎ‬
‫ﻧﻔﺲ داﻧﻲ را ﺑﻪﻣﻘﺎم روح و ﻋﻘﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ آري و از ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻠﻖ ﻣﻌﺰول‬
‫‪Ç‬ﺒ ‪Ô‬ﺮوا ‪‬و‬
‫اﺻ ‪‬‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻟﻢ اﻣﺮ ﺑﺮﮔﻤﺎري‪ ,‬و ﺑﻪ ﻣ‪Ç‬ﺪﻟﻮل ﻳ×ﺎ ا‪‬ﻳ‪ ‬ﻬ ﺎاﻟ ‪â‬‬
‫ﱠﺬﻳ ‪‬ﻦ ‪×‬اﻣﻨ‪Ô‬ﻮا ‪Ö‬‬
‫‪Ç‬ﻌﻠﱠﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ﺗ‪ÇÔ‬ﻔ‪Ö‬ﻠ‪Ô ‬ﺤﻮن‪ 1,‬ﺻ‪Ç‬ﺎﺑﺮ و راﺑ‪Ç‬ﻂ و از ﺗ‪Ç‬ﻔﺮﻗﻪ‬ ‫اﷲ ﻟ ‪‬‬‫راﺑﻄ‪Ô‬ﻮا ‪‬و ا ﱠﺗ‪Ç‬ﻘ‪Ô‬ﻮا ‪‬‬
‫×ﺻ ‪‬ﺎﺑ ‪Ô‬ﺮوا ‪‬و ‪‬‬
‫ﻧﮕﺎهداري‪ ,‬ﭼﻪ ﭼﺎره ﺑﻪ آن ﻳﺎر ﺑﺪ و ﻧﻔﺲ ﺧﻮﻧﺨﻮار ﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﻮد?‬
‫و ا ﮔﺮ ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺣﺚ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻣﺮاﷲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎي دﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪,‬‬
‫ﺗﺼﻮري را از اﻓﻌﺎل و اذ ﻛﺎر ﺑﻴﻦاﻟﻮاﺟﺐ واﻟﻤﻤﻜﻦ‪,‬‬ ‫ﺟﻮاب اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﻫﺮ ‪‬‬
‫واﺳﻄﻪ و وﺳﻴﻠﻪ ﺿﺮور اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻋﻘﻞ و ﻧﻮر ﻛﻠ‪‬ﻴﺖ دارد ﺗﺎ آن‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و اﻃﺎﻋﺖ او‬ ‫در ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎي ﻋﻤﻞ را ﺑﻪ آن واﺳﻄﻪ‪ ,‬ﺗﻮان ﺳﻔﺖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫را ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ ,‬و ‪‬اﻻ اﻋﻤﺎل ﻛﻮراﻧﻪ و ﺑﻲﺣﻀﻮر‪ ,‬ﭼﻤﻦ‬
‫زرع در ﻣﺰارع ﺷﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﻫﻤﺖ آﻧﻢ ﻛﻪ ﭘﺎي ﺑﻨﺪ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‬ ‫ﻏﻼم ‪‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﺘﻌﻠ‪‬ﻖ ﺷ‪Ç‬ﺪ از ﻫ‪Ç‬ﺰار ﺑ‪Ç‬ﺮﺳﺖ‬
‫ﻫﻢ واﺣﺪ ﻃﻠﺐ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد‪,‬‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﺖ ‪‬‬
‫‪Ö‬‬ ‫و ﻧﻴﺰ در ادﻋﻴﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ در‬
‫اﺷﺎره ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم اﺳﺖ و ﻣﻨﺼﻒ را از ﻛﻼماﷲ و اﺣﺎدﻳﺚ و اﺧﺒﺎر و‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :200‬اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻳﺪ‪ ,‬ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻴﺪ و دﻳﮕ‪Ç‬ﺮان را ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻴﺪ و در ﺟﻨﮕﻬﺎ ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻨﻴﺪ و از ﺧﺪا ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ ,‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﻳﺪ‪/‬‬
‫‪89‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻋﻤﻞ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ و ﻧﻈﺮ و‬

‫ﻛﺘﺐ اﻫﻞ ذوق و ﻋﺮﻓﺎن ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و ﻣﺮاﺑﻄﻪ و ﻏﻴﺮه ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻮد]ه[ و اﻳﻦ‬ ‫ﺗﻨﺒﻪ و ‪‬‬ ‫ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ و ﻋﺒﺮت و ‪‬‬
‫ﺑﺤﺚ را ﺻﻠﺤﺎي ﺑﻲﺧﺒﺮ و اﻫﻞ ﻧﻔﻮس ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺧﻮدﺳﺮ‪ ,‬در ﺣﻴﻦ ﻫﺮ‬
‫ﻋﻤﻞ‪ ,‬ﺑﻪ ﭼﺸ‪Ç‬ﻢ ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ ﻣﺸ‪Ç‬ﻐﻮل ﻫ‪Ç‬ﻮاﻫ‪Ç‬ﺎي ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﺎﻧﻲ و ﺧ‪Ç‬ﻄﺮات ﺑ‪Ç‬ﻮده‬
‫ﻧﺒﻲﺧﺎﺗﻢ ﻛﻪ‬
‫وﺻﻴﺖ و ﺣﻜﻢ ﺣﻀﺮت ‪‬‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ,‬ﻟﻬﺬا ﻣﻌﻠ‪‬ﻤﺎن ﺑﻪﺣﺴﺐ ‪‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪> :‬ﻣﺮا ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ و از دل ﺧﻮد دور ﻧﺪارﻳﺪ<‪ ,‬ﻃﺎﻟﺒﺎن را‬
‫ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ ﺗﺬ ‪‬ﻛﺮ و ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ﺻﻮرت ﻣ‪Ç‬ﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺿ‪Ç‬ﺮري ﻧ‪Ç‬ﺪارد ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ‪ ,‬ﺻﺎﻧﻌﻲ را ﺑﻪﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺼﻨﻮع ﺻﺎﻧﻊ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ و اﻧﺴﺎن‬
‫ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ ,‬در ﻧﻈﺮ دارد و ﺑﻪ دوام واﺳﻄﻪ ﻛﻠﻤ‪¹‬اﷲ‪ ,‬ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎم‬
‫ﻧ‪Ç‬ﺒﻲﺧﺎﺗﻢ و وﻟﻲ‬‫ا‪ÇÄ‬ﻤﻪ و ‪‬‬ ‫اﻃﺎﻋﺖ آرد‪ /‬و ﺑﻼﺷﺒﻬﻪ ﻛﻤﻠ‪Ö ‬‬
‫ﻴﻦ اﺷ‪Ç‬ﻌﺔ اﻧ‪Ç‬ﻮار ‪‬‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد و اﻧﻮار اﻳﺸﺎن ﻧﻮر ﺧﺪاوﻧﺪي اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻼﺧﻼف ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻛﺎﻣﻞ‪ ,‬ادرا ك ﻣﻌﻘﻮﻻت و ﻣﺤﺴﻮﺳﺎت را ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﺣ ‪‬ﻘﻪ ﻧﻤﻮده‪,‬‬
‫ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﺶ ﺑﻴﺶ‪ ,‬ﻣﻲ ﺑﮕﺮﻓﺖ ﺑﻴﺶ‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﮔﺎﻣﺶ ﭘﻴﺶ‪ ,‬ره ﻃﻲ ﻛﺮد ﺑﻴﺶ‬
‫ﻣﺴﺖ ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﻬ ‪‬ﻨﺎي ﻗ‪ÇÇÇÇ‬ﺒﻮل‬
‫‪‬‬ ‫ﺟ‪ÇÇÇÇ‬ﺒﺮ‪Ä‬ﻴﻞ‬
‫ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﻪ رﺳ‪ÇÇÇ‬ﻮل اﷲ را ﺑ‪ÇÇ‬ﺎﺷﺪ رﺳ‪ÇÇ‬ﻮل‬
‫ﮔ‪Ç‬ﺎه ﺑ‪Ç‬ﻨﻤﺎﻳﺪ ﺟ‪Ç‬ﻤﺎل ﺧ‪Ç‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﻮاب‬
‫ﮔ‪ÇÇ‬ﺎه ﺑﮕﺸ‪ÇÇ‬ﺎﻳﺪ ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﺑ‪ÇÇ‬ﻴﺪاري ﻧ‪ÇÇ‬ﻘﺎب‬
‫‪Ô‬ﺣﺴﻦ را در ﺣﻀﺮت ﻣ‪Ç‬ﺤﺴﻮس ا ﮔ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﺳ‪ÇÇÇÇ‬ﺎزدش ادرا ك ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﺸ‪ÇÇÇÇ‬ﺮ‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪90‬‬

‫ور ﻛ‪ÇÇÇÇÇÇ‬ﻨﺪ ادرا ك او را در ﺧ‪ÇÇÇÇ‬ﻴﺎل‬

‫ﻫ‪ÇÇ‬ﻤﭽﻮ ﻋ‪ÇÇ‬ﻠ‪‬ﻢ از ﺷ‪Ç‬ﻴﺮ ﺑ‪Ç‬ﻨﻤﺎﻳﺪ ﺟ‪Ç‬ﻤﺎل‬
‫ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺗ‪Ç‬ﻮ را ﻣ‪Ç‬ﺮآت دل ﺷ‪Ç‬ﺪ ﺻ‪Ç‬ﻴﻘﻠﻲ‬
‫ﺟ‪ÇÇÇÇÇÇÇÇ‬ﻠﻮة دﻟﺪار ﮔ‪ÇÇÇÇ‬ﺮدد ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﻨﺠﻠﻲ‬
‫ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﺨﺒﺮ ﺻ‪ÇÇÇÇ‬ﺎدق ﺧ‪ÇÇÇÇ‬ﺒﻴﺮ ﻣ‪ÇÇ‬ﻔﺘﺨﺮ‬
‫ﺑﻴﻦ ﻛﺰ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﭼﺴ‪Ç‬ﺎن داده ﺧ‪Ç‬ﺒﺮ‬
‫ﻗﻠﺐ ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻫﺴﺖ ﭼ‪Ç‬ﻮن ﻣ‪Ç‬ﺮآت ﻫ‪Ç‬ﻮ‬
‫اﻧ‪ÇÇÇÇÇÇÇÇ‬ﻈﺮوا ﻓ‪ÇÇÇÇ‬ﻴﻬﺎ ﺗ‪ÇÇÇÇ‬ﺠﻠ‪×‬ﻲ رﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﻪ‬
‫و ﺑﻪ اﻧﺪك ﺗﺄ ‪‬ﻣﻞ‪ ,‬ﻗﻠﺐ ﺻﺎف را اﻳﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﺣﺎﺻﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻇﻦ و رﺿﺎ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻓﻴﻮﺿﺎت ﺧﺪا‪ ,‬اﻟﻄ‪Ç‬ﺎف ﺑ‪Ç‬ﻲﻣﻨﺘﻬﺎ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﺣﺴﻦ ‪‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻧﻴﺰ ﺑﻲﺷﺒﻬﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ رﺣﻤﻦ ﺑﻪ اﻫﻞ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎدت و‬
‫ﻋﺮﻓﺎن و ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻣﺮاﻗﺒﻪ و اﻳﻤﺎن و ﻣﺼﺎﺑﺮ]ه[ و اﻳﻘﺎن‪ ,‬ﺧﻮد را در آﻻ‬
‫ﻣﺘﻨﻮﻋﻪ ﺑﻪ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎرات ﻣ‪Ç‬ﺠﺎزﻳﻪ‪ ,‬از‬ ‫و اﻋﻼم و ﺑﻪ اﺳﻤﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻪ و اﻟﻮان ‪‬‬
‫رب و وﺟﻪ و آﻳﻪ و ﺑﺮﻫﺎن و ﻧﻮر و ﻛﺘﺎب و ﺻﺮاط و ﻋﺮوة وﺛﻘﻲ‬ ‫ﻗﺒﻴﻞ ‪‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﻧﺸﺎن داد و اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺠﻠ‪‬ﻴﺎت ذات ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫و ﺣﺒﻞاﻟﻤﺘﻴﻦ و آدم و‬
‫اﺣﺪﻳﺘﺶ ﺑﻲواﺳﻄﻪ دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺗﻜﻠ‪‬ﻤﺎﺗﺶ ﺑﺪون ﺣﻠﻖ و‬ ‫و ﺻﻔﺎت ‪‬‬
‫رب اﻻرﺑﺎب ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ‪/‬‬ ‫رب اﻻرﺑﺎب‪ ,‬‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺸﻮد‪ ,‬ﭼﻪ ﻣﺪﻟﻮل ‪‬‬
‫ﺷﻌﺮ‪:‬‬
‫ﺳﺎري اﺳﺖ ﻧﻮر ﻋﺸﻖ ﺑﻪ اﻋﻴﺎن ﻋﻠﻲاﻟﺪوام‬
‫ﻓ‪Ç‬ﻲاﻟﺪﺟ‪Ç‬ﻴ‪ ¹‬واﻟﺸ‪Ç‬ﻤﺲ ﻓ‪Ç‬ﻲاﻟﻐ‪Ç‬ﻤﺎم‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺎﻟﺒﺪر‬
‫ﻛﺲ را ﭼﻪ ﺗﺎب ﺳﻄﻮت دﻳ‪Ç‬ﺪار آن ﺑ‪Ç‬ﻮد‬
‫در ﭘﺮده ﺳ‪Ç‬ﻮي اﻫ‪Ç‬ﻞ ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ ﺧ‪Ç‬ﺮام‬
‫‪91‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ا‪Ä‬ﻤﺔ اﻃﻬﺎر در ﺻﺪق اﻳﻦ ﻣﻘﺎل ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‪,‬‬ ‫و ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ و اﺣﺎدﻳﺚ ‪‬‬
‫از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻔﺴﻴﺮ‪ :‬ا‪Ô‬ﻧ‪Ö‬ﻈ ‪ÔÖ‬ﺮ ‪‬اﻟ‪‬ﻲ اﻟ ‪Ö‬ﺠﺒ‪ ‬ﻞ‪ 1‬و ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻨﺎب اﻣﺎم ﺛﺎﻣﻦ ﻛﻪ‪ :‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻗﺎل ﻻ‬
‫‪2‬‬
‫‪ÇÔ‬ﻢ‬
‫ﻓ‪Ç‬ﻴﻖ ﺛ ﱠ‬
‫اﻟﺮ ‪Ô‬‬ ‫ﺖ ﻟ‪‬ﻪ اﻟﺠ ﱠﻨ ‪ ¹Ô‬ﺑﺸﺮاﻳﻄﻬﺎ و اﻧﺎ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﺷﺮو ‪‬ﻃﻬﺎ‪ /‬و ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﺎي ﱠ‬
‫اﻟﻪ ‪‬اﻻ اﷲ ‪‬و ‪‬ﺟﺒ‪Ö ‬‬
‫اﻟﻄ‪‬ﺮﻳﻖ‪ 3‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از آن ﺻﺎﺣﺐ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ و ﻳ‪Ç‬ﺎر دﻟﺪار اﺳﺖ‪ /‬و ﭼ‪Ç‬ﻮن‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻌﻬﻮد را‪ ,‬ﻋﺮوج ﺑﻪ ﻣ‪Ç‬ﻌﺎرج اﺧ‪Ç‬ﻼص ﺣ‪Ç‬ﺎﺻﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻤﻞ‬
‫ﻋﺎﻣﻼن ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﻤﺨﻠ‪‬ﺼﻮ ‪‬ن ﻓﻲ ‪‬ﺧﻄ ‪‬ﺮ ‪‬ﻋﻈﻴﻢ و ‪‬ا ‪‬ن ا‪ ‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺮﻧﺎ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﺑﻠﻴﺲ ﻟﻌﻴﻦ در ﻛﻤﻴﻦ و ‪Ô‬‬
‫ﻣﻘﺮﺑﺎن و ﻧﺰدﻳﻜﺎن ﺣﻖ ﺑﻪﻏﺎﻳﺖ ﻣﺸﻜ‪Ç‬ﻞ اﺳﺖ‪,‬‬ ‫ﻌﺐ ‪Ô‬ﻣ ‪Ö‬ﺴﺘﺼﻌﺐ‪ ,‬ﻛﺎر ‪‬‬ ‫‪‬ﺻ ‪Õ‬‬
‫ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ره دادﻧﺪش اﻧ‪Ç‬ﺪر آن ﺣ‪Ç‬ﺮم‬
‫ﮔﺮ ﺑﻪ دور اﻓﺘﺪ‪ ,‬ﻓﺘﺪ در ﭼ‪Ç‬ﺎه ﻏ‪Ç‬ﻢ‬
‫و ﺟﻨﺎب ﻣﻮﻟﻮي ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ,‬ﻣﺜﻨﻮي‪4:‬‬

‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺷ‪Ö ‬ﻪﻧﺸﻴﻨﻲ در زﻣﻴﻦ‬

‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺸﻨﺎس و ﻧﻴﻜﻮﺗﺮ ﺑﺒﻴﻦ‬
‫واي ﺑ‪ÇÇ‬ﺮ آﻧ‪ÇÇ‬ﻬﺎ ﻛ‪ÇÇ‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎم ﺑ‪Ç‬ﻠﻨﺪ‬
‫ﻣﺴﺘﻲ و ‪‬ﺟ‪Ç‬ﻠ‪Ö‬ﺪي ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺑﻲﺳﺒﺐ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻪ زﻳ‪Ç‬ﺮ اﻓ‪Ç‬ﺘﻨﺪ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﻪﭘﺎرﮔﺎن‬
‫ﻧﻲ ﻧﺸﺎن ﻳﺎﺑﻨﺪ ﻧﻪ ﺟﺴﻢ و ﻧﻪ ﺟ‪Ç‬ﺎن‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة اﻋﺮاف‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê3‬ﺑﻪ آن ﻛﻮه ﺑﻨﮕﺮ‪/‬‬

‫‪ /2‬ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ ﻻ ‪‬اﻟﻪ ‪‬ا ‪‬ﻻ اﷲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﺷﺮطﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮ او واﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻦ از ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣ‪ÆÇ‬ﺳﺴ‪ ¹‬اﻻﻋ‪Ç‬ﻠﻤﻲ‬
‫‪‬‬ ‫اﺧﺒﺎراﻟﺮ ﺿﺎ)ع(‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﺻ‪Ç‬ﺪوق‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺤﻘﻴﻖ ﺣﺴ‪Ç‬ﻴﻦ اﻋ‪Ç‬ﻠﻤﻲ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫آن ﻫﺴﺘﻢ ) ﻋﻴﻮن‬
‫اﻟﻤﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ,‬ﭼﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﺑﻴﺮوت ‪ 1ê0ê‬ق‪ ,‬ﺻﺺ ‪ 1ê8‬و ‪/(1êë‬‬
‫‪ /3‬اول ﻫﻤﺮاه‪ ,‬ﺳﭙﺲ راه)ﻣﻦ ﻻ ﻳﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﻴﻪ‪ ,‬ج ‪/(278 . 2‬‬
‫‪ /ê‬در ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺜﻨﻮي ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪92‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻣﺴﻄﻮره‪ ,‬واﺟﺐ آﻣﺪ ﻛﻪ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮاﺗﺐ‬ ‫و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ‪‬‬

‫ﻣﻬﻠﻜﺎت ﻧﻔﺲ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺳﺎﻟﻜﻴﻦ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻄﺮات ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ آ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ,‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﻮﻋﻈﻪ و ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎن‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ‪ ÇÇ‬ﺑﺮادرزاده ‪ ÇÇ‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪,‬‬
‫ﺻﺎدق‪ ,‬اﺳﺘﺎدﻧﺎ اﻻﻋﻈﻢ ﺣﺎﺟﻲ ‪‬‬
‫ا ﻛﺘﻔﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﻌﺮض ﺑﻴﺎن ﻣﻲآورد‪:‬‬
‫اﻟﺮﺣﻴﻢ‬
‫اﻟﺮﺣﻤﻦ ‪‬‬
‫ﺑﺴﻢاﷲ ‪‬‬
‫اي ﺑﺮادر راه و اي ﺳﺎﻟﻚ ﻃﺮﻳﻖ اﷲ‪ ,‬ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد ﻣﻼزﻣﺖ ﺗﻘﻮا و‬
‫ﺑﻪﺗﻔﻀﻞ و‬
‫‪‬‬ ‫اﷲ ﻟ‪‬ﻌ‪‬ﻠﱠﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ﺗ‪Ô‬ﻔ‪Ö‬ﻠ‪‬ﺤ‪Ô‬ﻮن‪,‬‬
‫ﻣﺠﺎﻧﺒﺖ ﻫﻮا ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آﻳﺔ ﻛﺮﻳﻤﻪ ‪‬اﺗﱠﻘ‪Ô‬ﻮا ‪‬‬
‫رﺑﺎﻧﻲ و ﺣﻘﺎﻳﻖ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ و رﺣﻤﺖ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﻲ و ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‪ ,‬ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻌﺎرف ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ات ا ﻛ‪Ç‬ﺜﺮ رﺳ‪Ç‬ﺎﻳﻞ‬ ‫ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎر ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣ ‪‬ﻘﺎﻧﻲ ﮔﺮدي و زﻳﻨﻬﺎر اﻟﻒ زﻳﻨﻬﺎر‪,‬‬
‫ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ‪ ,‬ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻧﺸﻮي; ﭼﻪ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ ﻣ‪Ç‬ﻨﺸﺄ ﻣ‪Ç‬ﻬﺎﻟﻚ ﻋ‪Ç‬ﻈﻴﻤﻪ و‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻔﺎﺳﺪ ﻛﺜﻴﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﺐ ﻫﻼ ك اﺑﺪي و ﺷﻘﺎي ﺳﺮﻣﺪي‬
‫اﺳﺖ‪ /‬و اﺣﺘﺮازﻧﻤﺎ از ﻫﺮ ﻗﻮل و ﻓﻌﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ و ‪Ö‬ﻗﺪح‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ اﻧ‪Ç‬ﺒﻴﺎ ‪ ÇÇ‬ﻋ‪Ç‬ﻠﻴﻪ‬‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺪﺳﻪ و ﻣ‪Ç‬ﺘﺎﺑﻌﺖ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ ‪‬‬ ‫در ﺻ ‪‬ﺤﺖ ﺷﺮﻳﻌﺖ ‪‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻤﺴﻚ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻓﻀﻞاﻟ ‪‬ﺘﺤﻴ‪ ¹‬واﻟ ‪‬ﺜﻨﺎ¾ ‪ ÇÇ‬و ﻳ‪Ç‬ﺎ ﻣﺸ‪Ç‬ﻌﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ وﻫ‪Ç‬ﻨﻲ در ‪‬‬
‫ﺣﺒﻞاﻟﺪﻳﻦاﻟﻤﺘﻴﻦ‪ /‬ﭼﻪ ﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎدت ﻧ‪Ç‬ﻤﻲﺗﻮان ﻛ‪Ç‬ﺮد ﺟ‪Ç‬ﻨﺎب‬ ‫‪‬‬
‫ﻛﺒﺮي‬
‫×‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﺑﺮاي او اﺳﺖ ﺧﻼﻓﺖ‬ ‫اﻗﺪس اﻟﻬﻲ را ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ‪‬‬
‫اوﻟﻲ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺰرﮔﻲ‪ ,‬اﻧﺴﺐ و ×‬ ‫اﻋﻠﻲ‪ ,‬ﭘﺲ ‪‬‬‫در ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻔﻞ و ×‬
‫ﻋﻠﻲاﻟﺮﻣﺰ ﻣﺸﻬﻮر‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ‪ ,‬ﻣﺮﻣﻮز اﺳﺖ و ﻻ ر ‪‬د‬ ‫‪‬‬ ‫و ﺑﺪانﻛﻪ ا ﻛﺜﺮ ﻋﺒﺎرات‬
‫از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻦﻛﻪ ﻣﺜﺎل ﻣﻲآورﻧﺪ در ﺑﺎب وﺣﺪت و ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﻛ‪Ç‬ﺜﺮت و‬
‫ﺧﻠﻖ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﻮج و ﺑﺤﺮ و ﺷﻤﺲ و ﻧﻮر و ﻇﻼل و واﺣﺪ و اﻋﺪاد و ﺣﺮوف‬
‫و ﻣﺪاد و ﺷﺠﺮ و ﻧﻮاه و ﺷﻤﻌﻪ و ﻣﺮاﻳﺎ و اﻣﺜﺎل اﻳﻦ از ﻣﻘﺎﻻت‪ /‬و ﻇﺎﻫﺮ‬
‫‪93‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ات ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻔﺎﺳﺪ ﻋﻈﻴﻤﻪ اﺳﺖ‪ ,‬از ﻗ‪Ç‬ﺒﻴﻞ وﻗ‪Ç‬ﻮع در ورﻃ‪Ç‬ﺔ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﺒﺎر ‪Ö‬‬
‫ﻣﺘﺪﺑﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ا‪ ‬ﻋﺎذﻧﺎ‬
‫ﺗﻤﺜﻴﻞ و ﺗﺸﺒﻴﻪ و ﺣﻠﻮل و اﺗ‪‬ﺤﺎد; ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﻣﺨﻔﻲ ﺑﺮ ‪‬‬
‫ﻳﺸ‪Ç‬ﺎ¾ اﻟﻲ ﺳ‪Ç‬ﻮا ‪¾‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫واﷲ ﻳ‪Ç‬ﻬﺪي ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻏﻠﻴﻞ ‪Ô‬‬
‫ﺳﻘﺎ¾ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻴﻞ و ‪Ô‬‬
‫ﺷﻔﺎ¾ ‪‬‬
‫اﷲ ﻣﻨﻬﺎ و ﻟﻴﺲ ﻓﻴﻬﺎ ‪Ô‬‬
‫‪Ô‬‬
‫اﻟﺴﺒﻴﻞ‪1/‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ا ‪‬ﻣﺎ ﺑﻴﺎن وﺟﻮه ﺧﻠﻞ و ﻓﺴﺎد در اﻳﻦ اﻣﺜﻠﻪ‪ :‬ﺑ‪Ç‬ﻌﻀﻲ از وﻗ‪Ç‬ﻮع‪ ,‬در‬
‫ورﻃﺔ ﺗﻤﺜﻴﻞ و ﺗﺸﺒﻴﻪ اﺳﺖ‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﻤﺔ وﺟﻮد‬
‫ﻣﻌﻴﺖ او را ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣ‪Ç‬ﻈﺎﻫﺮ او‪,‬‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ‪‬‬ ‫را ﻳﻚ وﺟﻮد‪ ,‬ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ‪‬‬
‫ﻣﺼﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺻ‪Ç‬ﻮر‬ ‫ﭘﺲ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻤﻜﻦ ﻛﻪ ‪‬‬
‫اﺷﻴﺎ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ وﺟﻮ ‪Ö‬د ﺧﻮد اﺷﻴﺎ اﺳﺖ و اﺷﻴﺎ ﺧ‪Ç‬ﻮد او; ﭘﺲ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﺮدد آن‬
‫ﺷﺨﺺ ﻣﺸﺒﻪ ﺑﻪ ﺣﻖ‪ /‬ﺗﻌﺎﻟ×ﻲ ﻋﻤﺎ ﻳﻘ‪Ô‬ﻮﻟ‪Ô‬ﻮن ﻋﻠ‪Ô‬ﻮ‪ G‬ﻛ‪‬ﺒﻴﺮ‪2/G‬‬
‫‪â  Ô ‬‬ ‫‪ × ‬‬ ‫‪×‬‬ ‫‪‬‬
‫و ﺑﻌﻀﻲ از وﺟﻮه ﺧﻠﻞ‪ ,‬اﺗ‪‬ﺤﺎد اﺳﺖ و او از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻇﻬﻮر او را و‬‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد ﻇﻬﻮر ﺣﻖ را در ﻣﻈﺎﻫﺮ و ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ ‪‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺪ از ﺟﻬﺖ او ﻓﺮق در ﻣﻴﺎن ﻇﺎﻫﺮ و ﻣﻈﻬﺮ‪ ,‬ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺼﺎري اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺎ‪Ä‬ﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫×‬ ‫ﺣﻠﻮل و اﺗ‪‬ﺤﺎد‪ /‬و اﻳﻦ ﻣﺬﻫﺐ‬
‫ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ ﺣﻠﻮل ﻧﻤﻮده اﺳﺖ در ﺑﺪن ﻋﻴﺴﻲ ﻳﺎ ﻣ ‪‬ﺘﺤﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ او‪ /‬و‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ ﺣﻠﻮل ﻧﻤﻮده اﺳﺖ در ﺟ‪Ç‬ﻤﻴﻊ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎد ﻳ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣﺎﺳﻮي از ﻣﻮﺟﻮدات ﺷﺮﻳﻔﻪ و ﺧﺒﻴﺜﻪ‪ /‬ﻧ‪‬ﻌﻮذ‪Ô‬‬ ‫×‬ ‫ﻣ ‪‬ﺘﺤﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺟﻤﻴﻊ‬
‫ﺑﺎﷲ ﻣﻨﻬﻢ و ﻣﻦ ﻣﻘﺎﻻﺗﻬﻢ‪3/‬‬
‫‪   Ô ‬‬
‫و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از وﺟﻮه ﺧﻠﻞ‪ ,‬ﻗﻮل اﺑﺎﺣﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﭼ‪Ç‬ﻨﺎنﻛﻪ ﻗ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻞ‬

‫ﺷﺮ آن ﭘﻨﺎه دﻫﺪ ﻛﻪ در آن‪ ,‬ﺷﻔﺎي ﺑﻴﻤﺎري و ﺳﻴﺮاﺑﻲ ﻟﺐ ﺗﺸ‪Ç‬ﻨﻪاي وﺟ‪Ç‬ﻮد‬

‫‪ /1‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را از ‪‬‬
‫ﻧﺪارد‪ ,‬و ﺧﺪا ﻫﺮﻛﺲ را ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ راه اﻋﺘﺪال ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﺳﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ê3‬از آﻧﭽﻪ درﺑﺎرهاش ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﺮﺗﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ از اﻳﺸﺎن و ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪94‬‬

‫ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ وﺟﻮد واﺣ‪Ç‬ﺪي را در‬ ‫‪‬‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻛﺜﻴﺮه‪ ,‬واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ در ﻣﻬﻠﻜﻪ اﺑﺎﺣﺘﻲ و دﻳﺪهاﻧﺪ ﻫﺮ زﺷﺘﻲ را‬
‫ﻧﻴﻚ و ﻫﺮ ﺷﻲ¾ را ﻣﺒﺎح و ﺟﺎﻳﺰاﻟﻮﻗﻮع داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ و ﻣﻠﺘﻔﺖ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺿ‪Ç‬ﺎر و ﻧ‪Ç‬ﺎﻧﻊ‪ ,‬و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻃﻴﺐ و ﻃﺎﻫﺮ و ﻧ‪Ç‬ﺠﺲ و‬ ‫ﺣﻼل و ﺣﺮام و ﺧﺒﻴﺚ و ‪‬‬
‫ﺑﻲﻣﺒﺎﻻت ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻓﺴﻖ و ﻓﺴﺎد و اﻣ‪Ç‬ﺜﺎل ذﻟﻚ‪ /‬اﻟﻌ‪Ç‬ﻴﺎذ‪ Ô‬ﺑ‪Ç‬ﺎﷲ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫اﻟﻤﺬاﻫﺐ اﻟﺒﺎﻃﻠ‪ ¹‬واﻟﻜ‪Ô‬ﻔﺮ واﻻ ﻟﺤﺎد‪ ,‬ﻓ‪‬ﻌﻠﻴﻬﻢ ﻟﻌﻨ‪ ¹‬اﷲ واﻟﻤﻼ‪Ä‬ﻜ‪ ¹‬واﻟﻨﺎس اﺟﻤﻌﻴﻦ‪1/‬‬
‫‪Ô ‬‬ ‫‪ Ô‬‬ ‫‪   ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫و اﻟﺤﺎد‪ ,‬ﻳﻜﻲ از وﺟﻮه ﺧﻠﻞ و ﻓﺴﺎد اﺳﺖ و اﻟﺤﺎد در ﻟﻐﺖ‪ ,‬ﻣﻴﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ از ﺣﻖ‪ /‬و ﻋﺪول ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ از ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺣ ‪‬ﻘﻪ ﺑﻪ ‪Ö‬‬
‫ﺑﺎﻃﻦ‬
‫ﺑﻪﺣﺴﺐ ﮔﻤﺎن ﺧﻮد و اﺳﺘﺤﺴﺎن ﻋﻘﻞ ﻧﺎﻗﺺ و ﻗﻴﺎس‪ /‬و اﻳﻦ ﻣﺬﻫﺐ‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻮماﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻼﺣﺪه‪ /‬اﻟﻌﻴﺎذ‪ Ô‬ﺑﺎﷲ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻨﻬﻢ و ‪‬ﻣﻦ ﻋﻘﺎ ‪Ä‬ﺪﻫﻢ‬
‫‪‬‬
‫اﻟﻔﺎﺳﺪ¸‪2/‬‬
‫‪‬‬
‫ﭘﺲ آﻧﭽﻪ از اﻳﻦ اﻣﺜﻠﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺧﻴﺎﻻت ﻓﺎﺳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا‬
‫را ‪ Ç‬اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎﷲ ‪ Ç‬ﻫﻤﻪﭼﻴﺰ ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻳﻚ ذات ﺳ‪Ç‬ﺎري در‬
‫ﻣﺘﻨﻮﻋﻪ‬
‫ﻣﺘﺼﻮر ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻴﺄت ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻮﺟﻮدات و ﺑﻪﺻﻮر ﻣﺨﺘﻠﻔﻪ‪,‬‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد و ﻫﻴﻮﻻي ﻛﻠ‪‬ﻲ اﺳﺖ‪ /‬اﻳﻦ ﻫﻮ ﻣﻦ رب? ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ‪3/‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô  Ö ‬‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻮت ﺳ‪Ç‬ﺎرﻳﻪ‪ ,‬در‬ ‫و از ﺑﻌﻀﻲ ﻋﺒﺎرات دﻳﮕﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ‪‬‬
‫ﺧ‪Ç‬ﺎﺻﻪ اﺳﺖ و‬ ‫‪‬‬ ‫ﺟﻤﻠﺔ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺟﺎ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺒﺪأ آﺛ‪Ç‬ﺎر و اﻓ‪Ç‬ﻌﺎل‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻛﻠ‪‬ﻴﻪ اﺳﺖ و ا‪‬ﻳﻦ ﻫﻮ ﻣﻦ رب اﻟﻌﻈﻤ‪ ?¹‬ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‪4/‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪ Ö  ‬‬

‫‪ /1‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ از ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﺎﻃﻠﻪ و ﻛﻔﺮ و اﻟﺤﺎد‪ /‬ﻟﻌﻨﺖ ﺧﺪا و ﻫﻤﻪ ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﺑﺮ آﻧﺎن ﺑﺎد‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ از اﻳﺸﺎن و از ﺑﺎورﻫﺎي ﺗﺒﺎه اﻳﺸﺎن‪/‬‬
‫‪ /3‬اﻳﻦ ﻛﺠﺎ‪ ,‬ﺧﺪا ﻛﺠﺎ?ﭘﺎ ك و ﻣﻨ ‪‬ﺰه اﺳﺖ ﺧﺪا‪,‬ﭘﺎ ك و ﻣﻨ ‪‬ﺰه اﺳﺖ ﺧﺪا‪,‬ﭘﺎ ك و ﻣﻨ ‪‬ﺰه اﺳﺖ ﺧﺪا‪/‬‬
‫‪ /ê‬اﻳﻦ ﻛﺠﺎ و ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﻈﻤﺖ ﻛﺠﺎ?ﭘﺎ ك و ﻣﻨ ‪‬ﺰه اﺳﺖ ﺧﺪا‪,‬ﭘﺎ ك و ﻣﻨ ‪‬ﺰه اﺳﺖ ﺧﺪا‪,‬ﭘﺎ ك و‬
‫ﻣﻨ ‪‬ﺰه اﺳﺖ ﺧﺪا‪/‬‬
‫‪95‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫و از ﺑﻌﻀﻲ ﻋﺒﺎرات دﻳﮕﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪﺗﻤﺎﻣﻪ‪ ,‬ﺷﺨﺺ‬

‫ﺗﺼﺮف‬ ‫واﺣﺪ اﺳﺖ و او را ﺟﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﭼﻮن ﺟﺎن آدﻣﻲ ﻛﻪ در وي ‪‬‬
‫‪Ç‬ﻦ ﻫ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ‪‬ر ‪‬ب‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﻲﻛﻨﺪ و آن ﺧ‪Ç‬ﺪا اﺳﺖ و آن ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ ﻛ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻲ اﺳﺖ و ا‪Ö ‬ﻳ ‪‬‬
‫ﻠﻜﻮت?‪Ô 1‬ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ ‪Ô‬ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ ‪Ô‬ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻤ‬
‫‪‬‬
‫و از ﺑﻌﻀﻲ ﻛﻠﻤﺎت دﻳﮕﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻮري اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻲ‪,‬‬
‫ﻧﻔﺲ ﺑﺪان ﻧﻮر ﺑﻴﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮد و از او‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﺟﻤﻠﻪ ‪Ô‬ﻣﻠﻚ و ﻣﻠﻜﻮت ﻛﻪ ‪Ö‬‬
‫رب‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻤﺎﻻت ﺧﻮد را و آن ﻋﻘﻞ ﻛﻞ اﺳﺖ و ا‪Ö ‬ﻳ ‪‬ﻦ ﻫﻮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬‬
‫ﺒﺮوت ‪Ô‬ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ ‪Ô‬ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ ‪Ô‬ﺳﺒﺤﺎﻧ‪‬ﻪ‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺠ‬
‫‪‬‬
‫اﻟﺤﺎﺻﻞ‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﻜﺘﺴﺐ‪ ,‬ﻧﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ ﭘﺎرهاي ﺑﺮﺳﺪ و اﺟﺰا داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬و ﻧﻪ ﻧﻴﺰ از ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد و وﺟﻮدش ﭼﻮن اﺟﺴﺎم ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻘﺪار ﻧﺪارد و در ﺟﺴﻢ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺎت دﻳﮕﺮ‪ /‬و‬ ‫ﻣﺘﻘﺪر ﺷﻮد ﭼﻮن اﻟﻮان و ‪‬‬ ‫ﺟﺴﻢ ‪‬‬ ‫ﻓﺮو ﻧﻴﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪Ö‬‬
‫ﻧﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ در ﺟﺴﻢ ﺑﻪذات ﺧﻮد‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻮري اﺳﺖ و ﻓﺮوﻏﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺪ ‪‬ت زﻣﺎﻧﻴﻪ و ‪‬اول ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ اﺳﺖ از ﻣﺎ¾ ‪‬اول‬ ‫ﻣﺠﺮد از ﻣﺎ ‪‬دة ﻋﻨﺼﺮﻳﻪ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫اﻟﻬﻴﻪ و او اﺳﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ‪‬‬ ‫ﻛﻮﻧﻴﺔ ‪‬‬
‫ﻣﺸﻴﺖ ‪‬‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ از ‪‬‬
‫ﻣﺼﻄﻔﻲ‪ ,‬و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎ‪Ä‬ﻴﺖ ﻛﻪ ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺟﻨﺎب اﻗﺪس اﻟﻬﻲ از او‬
‫‪‬او‪ Á‬ﻋﻘﻞ را‪ ,‬ﭘﺲ از ﺷﻌﺎع او آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ ﻫﺮ ﺷﻲ¾ را و ﺑﻪ او اﺳﺖ‬
‫ﻇﻞ اﻟﻬﻲ ﺑﺮ او ﻇﺎﻫﺮ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد و‬ ‫ﻛﻞ اﺷﻴﺎ‪ /‬و ‪‬‬ ‫ﺣﻴﺎت ﻫﺮ ﺷﻲ¾ و ﻗﻮام ‪‬‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ از او ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻣﮕﺮ ﭼﻮن آﻫﻨﻲ ﻛﻪ ﮔﺮم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ از آﺗﺶ‪ ,‬و‬
‫آﻫﻦ ﺣﺮارت ﺑﻪ او ﻗﺎ‪Ä‬ﻢ ﺷﺪه‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ در‬ ‫ﺳﻮزاﻧﻴﺪن از ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺎر اﺳﺖ و در ‪Ö‬‬
‫ﻣﺎ¾‪ ,‬ﺣﻴﺎت ﻗﺎ‪Ä‬ﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد او ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬

‫‪ /1‬اﻳﻦ ﻛﺠﺎ و ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻠﻜﻮت ﻛﺠﺎ?‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪96‬‬

‫اﺣﺪﻳﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ و اﺷﺎره و ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻣﻘﺪس ‪‬‬ ‫و در ذات ﭘﺎ ك ‪‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ذرات ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﻪﺣﺴﺐ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﻧﺘﻮان‪ ,‬و ﺑﺎ ﻫﻤﺔ ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﺑﺪون ﺣﻠﻮل و اﺗ‪‬ﺼﺎل و اﻧﻔﺼﺎل و ﻣﻤﺎﺷﺎت و ﻣﺠﺎرات; ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﻟﻲاﻟﻤﻮاﻟﻲ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲﻃﺎﻟﺐ‪ :‬ﻣ ‪‬ﻊ ﻛ‪  Ô‬ﻞ ‪‬ﺷﻲ ‪ ¾‬ﻻ‬
‫ﺰاﻳﻠ‪ 1/¹‬و ﻧﺴﺒﺘﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﭼﻮن ﺗﺎﺑﺶ‬ ‫ﺑﺎﻟﻤ ‪‬‬
‫ﻏﻴﺮ ﻛ‪  Ô‬ﻞ ‪‬ﺷﻲ ‪ ¾‬ﻻ ‪Ô‬‬
‫ﻘﺎرﻧ‪ ¹‬و ‪Ô‬‬
‫ﺑﺎﻟﻤ ‪‬‬
‫‪Ô‬‬
‫آﻓﺘﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﺮ ﺷﻲ¾ ﺗ‪Ç‬ﺎﺑﻴﺪه ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد و در ﻫ‪Ç‬ﺮ ﺷ‪Ç‬ﻲ¾ آﻧ‪Ç‬ﭽﻪ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ او اﺳﺖ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ و ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ,‬و اﺛﺮي در ﺗﺎﺑﺶ از اﺷﻴﺎ‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در او اﺛ‪Ç‬ﺮي ﻛ‪Ç‬ﻨﻨﺪ; ﻧ‪Ç‬ﻪ از ﻣﺸﻚ او را ﺗﺄﺛ‪Ç‬ﻴﺮي و ﻧ‪Ç‬ﻪ از‬
‫ﺑﺪن ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺖ و در ﻫﻤﺔ اﺟﺰاي‬ ‫ﻋﻔﻮﻧﺎت ﺿﺮري‪ /‬ﭼﻮن روح ﻛﻪ در ‪Ö‬‬
‫ﺗﺠﺰي او ﻣﺤﺎل اﺳﺖ و‬ ‫ﺑﺪن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ,‬ﺑﺪون ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺣﻘﻴﻘﺖ او‪ ,‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﻪ ﺑﺪن ﺑﻪ او اﺳﺖ و اﺻ‪ Â‬اﺗ‪‬ﺤﺎد و ﻣﻤﺎزﺟﺖ ﺑﺎ ﺑﺪن ﻧﺪارد و از‬
‫ﻛﺜﺎﻓﺎت ﺑﺪﻧﻲ و ﺟﺴﻤﻲ او را ﺧﻠﻠﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ ا ﮔﺮ ﻫﺰار ﺳﺎل روح ﺑﺎ‬
‫ﻛﻲ او اﺛﺮي و ﺿﺮري ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫ﻗﺎﻟﺐ ﭘﻠﻴﺪ ﻣﺠﺎور ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﭘﺎ ‪‬‬
‫ﺑﺪن و ‪‬‬
‫ﺗﺠﺮد ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ; ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﭘﻴﺶ از‬‫داﺷﺖ و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﭘﺎ ﻛﻲ و ‪‬‬
‫ﺗﻌﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ ‪Ö‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻮده ﭘﺎ ك و ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‪ ,‬ﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ ﺑﻪ ذات او رﺳﺪ و ﻧﻪ‬
‫او ﺑﻪ ذات ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ ﻓﺮو آﻳﺪ‪ /‬ﻣﻊﻫﺬا در ﺟﻤﻊ اﺟﺰاي ﺑﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫ذره ﺑﻪ‬
‫ذره از اﺟﺰاي ﺑﺪن از او ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎ ﻫﺮ ‪‬‬ ‫اﺣﺎﻃﻪ‪ ,‬و ﻫﻴﭻ ‪‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺑﻲﺣﻠﻮل و اﺗ‪‬ﺤﺎد‪ ,‬و ﻫﻴﭻﭼﻴﺰ از ﻋﻮارض اﺟﺴﺎم‬ ‫‪Ö‬‬
‫رباﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺣﻀﺮت ‪‬‬ ‫ﺑﻪ روح ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﺑﻼﻣﺸﺎﺑﻬﻪ‪ ,‬ذات ‪‬‬

‫‪ /1‬ﺧﺪا ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺮﻳﻨﺔ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬و ﻏﻴﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﺣﺎﻃﻪاش‬
‫ﺻ‪Ç‬ﺒﺤﻲاﻟﺼ‪Ç‬ﺎﻟﺢ‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﺎپ ‪‬اول‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻴﺮوت‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺮ آن زاﻳﻞ و ﺑ‪Ç‬ﺮﻃﺮف ﺷ‪Ç‬ﻮد ) ﻧ‪Ç‬ﻬﺞاﻟﺒ‪Ç‬ﻼﻏﻪ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺼﺤﻴﺢ‬
‫‪ 1387‬ق‪ ,‬ص ‪/(ê0‬‬
‫‪97‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت و آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺧ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﻦ ﻧ‪Ç‬ﻬﺞ‬ ‫‪‬‬ ‫ات‬ ‫ذر ‪‬‬
‫ﻫﻤﺔ ‪‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻔﺎ ‪‬د ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪‬ف ﻧ‪‬ﻔ ‪Ö‬ﺴﻪ ‪‬ﻓﻘ‪‬ﺪ ‪‬ﻋ ‪‬ﺮ ‪‬ف ‪‬رﺑﱠﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺎل و ﻳﻚ وﺟﻪ ﻣﺮاد‬
‫از ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﻬﻮ ‪Ö‬د ﻫﻤﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺗﺼﻮف را ﻋﻘﻴﺪه آن اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬ ‫و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﺎﻃﻠﺔ ‪‬‬
‫روح را ﺣﺠﺒﻲ ﭼﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮﮔﺎه آن ﺟ‪Ç‬ﻤﻠﻪ را ﻗ‪Ç‬ﻄﻊ ﻛ‪Ç‬ﺮد‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﺪا‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ‪ ÇÇ‬اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ /‬و اﻳﺸﺎن ﺗﺮﺳﺎﻳﺎن اﻳﻦ ا ‪‬ﻣﺖ ﻣ‪Ç‬ﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و‬
‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺮﺳﺎﻳﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ در ﺷﺄن ﻋﻴﺴﻲ‪ /‬ﭘﺲ اﺑﺮاﻫﻴﻢﺻﻔﺘﻲ‬
‫روﺣﺎﻧﻴﺖ و‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﻖ ﺑﺎﻃﻞ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﻋﻴﺴﻲ را در ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ از ‪Ö‬‬
‫ﻣﻨﺰه از ﺟﻤﻴﻊ اﻣﺜﺎل و اﺷﺒﺎه داﻧﺪ و در ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻣﻘﺪس و ‪‬‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﻲ‪ ,‬و ﺧﺪا را ‪‬‬
‫ﺐ ×ﻣﺎ‬ ‫ﺣﻖ ﻣﺒﻬﻮت و ﺣﻴﺮان‪ ,‬و ﭼﻮن ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻘﺎم ‪Ô‬ﺧﻠﱠﺖ و ‪Ô‬ﺣ ‪‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻒ ‪Ö‬‬
‫‪‬ﻋ ‪‬ﺮﻓﻨﺎ ‪‬ك ] ‪‬ﺣ ﱠﻖ ‪‬ﻣﻌﺮ ‪‬ﻓ ‪‬ﺘﻚ‪ [1‬ﮔﻮﻳﺪ‪ ,‬و در ﻣﺎه و ﺳﺘﺎره و آﻓﺘﺎب ﻧﻈﺮ اﻧﺪازد و‬
‫ﺗﺼﻮرش و ﻓﻬﻢ ﻗﺎﺻﺮش‬ ‫در آﻧﻬﺎ ﻧﺎﻳﺴﺘﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻴﺎل و ‪‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ درآﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺗﻨﺰﻳﻪ و ﺗﻘﺪﻳﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ را ‪ ÇÇ‬ﺗ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻲ ﺷﺄﻧ‪Ç‬ﻪ ‪ÇÇ‬‬
‫ﻣﻘﺪس از او داﻧﺪ‪ /‬و اﺳﻢ و رﺳﻢ و اﺷﺎره و ادرا ك را در ادرا ك‬ ‫ﻣﻨﺰه و ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ذات و ﺻﻔﺎﺗﺶ ﻋﺎﺟﺰ‪ ,‬و ا ﮔ‪Ç‬ﺮ در ﺻ‪Ç‬ﻔﺎت ﻋ‪Ç‬ﻈﻤﺘﺶ ﺑ‪Ç‬ﻪﺣﺴﺐ اذن‬
‫ا‪Ä‬ﻤﻪ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﺘﺶ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺑﺎ ﻓﻬﻢ ﺳﻠﻴﻢ و ﻗﻠﺐ ﺻﺎﻓﻲ از اﺣﺎدﻳﺚ ‪‬‬
‫ﺑﻪﻗﺪر ﻓﻬﻢ‪ ,‬ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و اﻋﺘﻤﺎد ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ /‬ﭘﺲ‪ ,‬از ﻣﺬاﻫﺐ‬
‫ﺑﺎﻃﻠﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ,‬ﮔﻮﻳﺪ‪× :‬ﻳﺎ ﻗ ‪Ö‬ﻮ ‪‬م ‪‬اﻧ ‪â‬ﻲ ‪‬ﺑ ‪â‬ﺮ ‪ÕÑ‬ي ‪‬ﻣ ‪‬ﻤ ×‪Ç‬ﺎ ﺗ‪Ö Ô‬ﺸ ‪‬ﺮﻛ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن‪ 2/‬و ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﺰت ﻣﺴﺄﻟﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ‪ :‬ا‪‬ﻟﻠ‪‬ﻬﻢ ﺛ‪‬ﺒﺘﻨﺎ ﺑﺎﻟﻘﻮل اﻟﺜﺎﺑﺖ ﻓﻲ اﻟﺤﻴﺎ¸ اﻟﺪﻧﻴﺎ واﻻ‪Ð‬ﺧﺮ¸‪3/‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪     ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ /1‬آنﻃﻮر ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﺔ ﺗﻮ اﺳﺖ‪ ,‬ﺗﻮ را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻴﻢ) ﻋﻮاﻟﻲاﻟﻠ‪Ã‬ﺎﻟﻲ‪ ,‬ج ‪/(132 . ê‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﻧﻌﺎم‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :78‬اي ﻗﻮم ﻣﻦ‪ ,‬ﻣﻦ از آﻧﭽﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﺑﻴﺰارم‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺑﺎراﻟﻬﺎ! ﻣﺎ را ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎر ﺛﺎﺑﺖ در ﺣﻴﺎت دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دار) روﺿ‪¹Ç‬اﻟﻮاﻋ‪Ç‬ﻈﻴﻦ‪ ,‬ﻓ‪Ç‬ﺘﺎل‬
‫ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ ﺧﺮاﺳﺎن‪ ,‬ﻣﻨﺸﻮرات رﺿﻲ‪ ,‬ﻗﻢ‪ ,‬ص ‪/(1ìë‬‬ ‫ﻧﻴﺸﺎﺑﻮري‪ ,‬ﻣﻘﺪ‪ ‬ﻣﻪ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪98‬‬

‫وﻟﻲ اﻧﻜﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﺑﺮ ﺧﻮد راه ﻧﺪﻫﺪ در ﺑﺎب اﻳﻦ ﻃﺎﻳﻔﻪ‪ ,‬زﻳﺮا ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﺤﺒﺎن ﺑﺎﻣﻌﺎرف ﺣ‪ Ç‬ﻘﻪ ﻫ‪Ç‬ﻢ ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻨﺪ و‬ ‫ﻣﺤ ‪‬ﻘﻘﺎن ﺻﺎﻓﻲ ﺿﻤﻴﺮ و ‪‬‬
‫ﺑﻪﻣﺤﺾ ﻋﻨﺎد و ﺗﻘﻠﻴﺪ‪ ,‬ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻗﺮار و اﻧﻜﺎر آورد‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﺟﻨﺎب اﻗﺪس‬
‫اﻟﻬ‪Ç‬ﻲ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻘﻠ‪‬ﺪﻳﻦ دﻧ‪Ç‬ﻲﺗﻤﻴﺰ را در ﻣ‪Ç‬ﻮاﺿ‪Ç‬ﻊ ﻛ‪Ç‬ﺜﻴﺮه ﻣ‪Ç‬ﺬ ‪‬ﻣﺖ ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده در‬
‫ﷲ ‪‬ﺑﻐ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺮ ‪‬ﻋﻠ ‪Ö‬ﻢ ‪‬و ×ﻻ‬
‫ﺎس ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪Ô‬ﻳ ×ﺠﺎد ‪Ô‬ل ‪‬ﻓﻲ ا ‪‬‬ ‫ﻗﺮآنﻣﺠﻴﺪ‪ ,‬از ﺟﻤﻠﻪ آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ‪ :‬و ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟﻨ‪ ×‬‬
‫‪1‬‬
‫اﷲ ﻗ×ﺎﻟ‪Ô‬ﻮا‬ ‫ﺎب ‪Ô‬ﻣ ‪â‬ﻨﻴﺮ و دﻳﮕﺮ آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ‪ :‬و ‪‬اذ ‪â‬‬
‫×اﻗﻴ ‪‬ﻞ ﻟ‪Ô ‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ اﺗﱠﺒ‪‬ﻌ‪Ô‬ﻮا ×ﻣﺎ ا‪‬ﻧ‪ Ö‬ﺰ ‪‬ل ‪Ô‬‬ ‫‪Ô‬ﻫ ‪‬ﺪي ‪‬و ×ﻻ ‪‬ﻛﺘ× ‪‬‬
‫ﺎو ‪‬ﺟ ‪Ö‬ﺪﻧ×ﺎ ﻋ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﻪ ××اﺑ ‪‬ﺎ¾ﻧ×ﺎ‪ 2‬و ﻏﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺬر ﻛﺮدن‬ ‫ﺑ‪Ö ‬ﻞ ‪‬ﻧ ﱠﺘ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻊ ×ﻣ ‪‬‬
‫اﻟﻬﻴﻪ را ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﺖ ﺧﻮد را و ﻣﻘﺼﻮد از ﺷﺮﻳﻌﺖ ‪‬‬ ‫از آنﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮر ﺳﺎزي ‪‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﺷﻨﻴﺪهاي از آﺑﺎ و اﺟﺪاد و اﺳﺘﺎد‪ ,‬و ‪Ô‬ﺟﻤﻮدﻛﻨﻲ در ﻋﺘﺒﺔ ﺑﺎب ﺗﻘﻠﻴﺪ‬
‫و ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﻪ ﺣﻖ ﻧﻜ‪Ç‬ﻨﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ آداب ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ و ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ ﺗ‪Ç‬ﺎ ﺑ‪Ç‬ﺒﻴﻨﻲ‬
‫أت و ﻻ ا‪Ô‬ذ‪Õ Ô‬ن‬ ‫ﻋ‪Ç‬ﻴﻦ ‪‬ر ‪Ö‬‬ ‫‪Õ‬‬ ‫ﻣﻠﻜﻮت و آﻳﺎت ﺟﺒﺮوت‪ ,‬و ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻲ از ﺟ‪Ç‬ﻤﻠﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻻ‬
‫‪‬ﺳ ‪‬ﻤ ‪‬ﻌﺖ‪ 3,‬ﭘﺲ ﭼﻮن ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﻤﻮدي ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﺤﻘﻴﻖ و ادرا ك ﻣﻌﺎرف‬
‫ﺑﻪ آداب ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ ,‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ درﻳﺎﺑﺪ ﺗﺮا ﻣﻮت‪ ,‬ﻓ ‪‬ﺎ ‪Ö‬ﺟ ‪Ô‬ﺮ ‪‬ك ﻋﻠﻲ‬
‫ﻬﺎﺟﺮ‪ G‬اﻟﻲ اﷲ‪////‬‬ ‫اﷲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﺑﻘﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ :‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﻳﺨ ‪ÖÔ‬ﺮ ‪Ö‬ج ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻴ ‪‬ﺘﻪ ‪Ô‬ﻣ ‪‬‬
‫اﻟﻬﻴﻪ‪ ,‬ﺑﺮﻫﺎن اﺳﺖ ﻣﺮﻛﺸﻒ را‪ ,‬ﻛﻤﺎ ﻗﺎلاﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪:‬‬ ‫ﺗﺘﺒﻊ در ﻣﻌﺎرف ‪‬‬ ‫و ‪‬‬
‫ﻗﻞ ﻫﺎﺗﻮا ﺑﺮﻫﺎﻧﻜ‪Ô‬ﻢ ان ﻛ‪Ô‬ﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ و و ﻣﻦ ﻳﺪع ﻣﻊ اﷲ اﻟ×ﻬ‪H‬آﺧ‪‬ﺮ ﻻ ﺑﺮﻫﺎن ﻟ‪‬ﻪ‪4/‬‬
‫‪ ÖÔ ‬‬ ‫‪   Ô Ö  Ö  ‬‬ ‫‪ Ö ÔÖ Ö  Ö  × Ô Ô × Ö Ô‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺣﺞ‪ ,‬آﻳﺔ‪ : 8‬از ﻣﺮدم ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲﻫﻴﭻ داﻧﺸﻲ و ﻫﻴﭻ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ ﻛ‪Ç‬ﺘﺎب‬
‫روﺷﻨﻲ ﺑﺨﺸﻲ‪ ,‬درﺑﺎرة ﺧﺪا ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻟﻘﻤﺎن‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :21‬و ﭼﻮن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ از آﻧﭽﻪ ﺧ‪Ç‬ﺪا ﻧ‪Ç‬ﺎزل ﻛ‪Ç‬ﺮده اﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﺘﺎﺑﻌﺖ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ,‬ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ,‬ﻣﺎ از آﻳﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﺪران ﺧﻮد را ﺑﺮ آن ﻳﺎﻓﺘﻪاﻳﻢ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪/‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﺳﺴﺔ ﭼﺎپ‬ ‫‪ /3‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻧﻪ ﭼﺸﻤﻲ دﻳﺪه و ﻧﻪ ﮔﻮﺷﻲ ﺷﻨﻴﺪه اﺳﺖ) اﻻﻣﺎﻟﻲ‪ ,‬ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق‪ ,‬‬
‫و ﻧﺸﺮ ﺑﻌﺜﺖ‪ ,‬ﻗﻢ‪ 1ê17‬ق‪ ,‬ص ‪/(ì30‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻮن‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :117‬آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪاي ﻳﻜﺘﺎ ﺧﺪاي دﻳﮕﺮي را ﻣﻲﺧﻮاﻧ‪Ç‬ﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺎﻧﻴﺘﺶ ﻫﻴﭻ ﺑﺮﻫﺎﻧﻲ ﻧﺪارد‪/‬‬ ‫ﺣ ‪‬ﻘ ‪‬‬
‫‪99‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫‪Ç‬ﻠﻖ و‬
‫اﻧﻘﻄﺎع ‪‬ﺷﺪﻳﺪ ‪‬ﻋﻦ اﻟﺨ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻠﺴ ‪‬ﺮ و‬
‫‪Ö‬ﻬﻴﺮ اﻟﺒﺎﻃﻦ ﻟ‪ ‬‬
‫ﻠﻴﻚ ﺑﺎﻟ ‪‬ﺘﺠﺮﻳﺪ اﻟ ‪‬ﺘﺎم و ‪‬ﺗﻄ ‪‬‬
‫ﻓ ‪‬ﻌ ‪‬‬
‫اﻏ‪Ç‬ﺮاض‬
‫‪‬‬ ‫ﺳ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫واﻟﺮ ﻳ‪Ç‬ﺎﺳﺎت و‬
‫اﻟﺸ‪Ç‬ﻬﻮات ‪‬‬ ‫ﻋﺮاض ﻛﻠ‪‬ﻲ ‪‬ﻋ ‪‬ﻦ ﱠ‬
‫ﻠﺤﻖ و ‪‬ا ‪‬‬‫ﻣﻨﺎﺟﺎ¸ ﻛﺜﻴﺮ¸ ﻟ‪ ‬‬
‫ﻟﻲ اﻟﺨ‪‬ﻴﺮواﻟﺠﻮ ‪‬د‪ ,‬ﻓ‪‬ﺘ‪ ‬ﺼ ‪Ô‬ﻞ‬
‫ﻮﺟ ‪‬ﻪ ‪‬اﻟﻲ ‪‬و ‪‬‬
‫اﻟﺨﺎﻟﺺ واﻟﺘ‪ ‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻳﻦ‬
‫ﺎﻓﻴ‪ ¹‬واﻟ ‪‬ﺪ ‪‬‬
‫اﻟﺼ ‪‬‬
‫ﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺎﻟ ‪‬ﻨ ‪‬ﻴ‪ ¹‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺤ‬
‫‪‬‬
‫ﺧﺬ اﻟﻌﻮض ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬ ‫ﻣﺘﺎع ﻫﻮاﻟﻮﺟ ‪Ô‬ﻪ اﻟﻔﺎﻧﻲ و ا‪ ‬‬
‫ﺬل ‪‬‬ ‫‪‬اﻟﻲ ﻋﺎﻟ‪‬ﻢاﻟﻨ‪‬ﻮرو ‪‬اﻟﻲ ‪‬ﻣﺘﺎع ﻟ ‪Ö‬ﻦ ﺗ‪‬ﺒﻮر ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻴﻄﺎن‬
‫اﻟﺸ ‪‬‬‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﺷ ‪‬ﺮ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﷲ ﺧ ‪Ö‬ﻴ ‪Õ‬ﺮ ﻟ‪Ö ‬ﻼ ‪Ö‬ﺑﺮار ا‪‬ﻋﺎذ‪‬ﻧﺎ ‪Ô‬‬
‫اﷲ و ‪‬اﺧﻮاﻧﻨﺎ‬ ‫‪‬وﺟﻪ اﻟﺒﺎﻗﻲ ‪‬و ﻣﺎ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻨ ‪‬ﺪا ‪‬‬
‫واﻟﻤﻀﻠ‪‬ﻴﻦ و ﻧ‪‬ﻮر ﻗﻠﻮﺑﻨﺎ ﺑﺎﻧﻮار اﻟﺤﻜ‪Ö‬ﻤ‪ ¹‬واﻟﻴﻘﻴﻦ ﺑﺤﻖ ﻣﺤﻤﺪ وآﻟﻪ اﻟﻄ‪‬ﺎﻫﺮﻳﻦ‪1/‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺧﻼﺻﺔ ﻛﻼم در ﻧﺸﺄه اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ روح اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آن را‬
‫‪Ç‬ﺪرك ﺑ‪Ç‬ﻪذات و‬‫ﻣ‪Ç‬ﺠﺮ ‪Ö‬د ﻣ‪ Ô‬‬
‫ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬ﺟﻮﻫﺮي اﺳﺖ ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﻂ‪ ,‬‬
‫ﻣﺘﺼﺮف در ﺑﺪن ﺑﻲآﻻت‪ ,‬و آن ﺟﻮﻫﺮ ﻧﻪ ﺟﺴﻢ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﻮاس ﺧﻤﺴﻪ‪ ,‬و ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﻌﺎﻧﻲ در‬‫‪‬‬ ‫ﻧﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻣﺘﻌﺪده در ‪‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﺑﻴﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ /‬و اﺻﺤﺎب‬ ‫ﺣﻜﻤﺖ ﻧﻈﺮي ﺑﻪ ﺑﺮاﻫﻴﻦ ‪‬‬
‫ﺗﺠﺮد ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ‪ ,‬ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪,‬‬ ‫ﻛﺸﻒ و ارﺑﺎب ﻧﻈﺮ را ﻛﻪ در ‪‬‬
‫ﻣﻨﻊ ﺟﻤﻠﻪ اﻣﻮرات ﺑﺎﻃﻞ و ﻋﺎﻃﻼت از ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻛ‪Ç‬ﺮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ و ﺑ‪Ç‬ﺎ ﺣ‪Ç‬ﻘﺎﻳﻖ‬
‫‪Ö‬‬
‫ﻣﻌﺎرف ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﭼﻮن روح اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑ‪Ç‬ﺪن ﻋ‪Ç‬ﻨﺼﺮي‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ‪,‬‬
‫ﺣﺎل اﺣﻜﺎم ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪﺳﺒﺐ ﺿﻌﻒ و ‪‬‬ ‫ﺗﻌ ‪‬ﻠﻖ ﮔﻴﺮد‪ ,‬در اﺑﺘﺪاي ‪Ö‬‬
‫ﺑﺮ آﺛﺎر ﻋﻘﻞ ﻏﺎﻟﺐ آﻳﺪ‪ ,‬ﭘﺲ اﻓﻌﺎل او ﻫﻤﻪ ‪‬ﻛ‪ Â‬ﺑﻪﻣﻘﺘﻀﺎي ﺷﻬﻮت و‬
‫ﻏﻀﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬

‫ﺳ‪Ç‬ﺮ و ﮔﺴﺴ‪Ç‬ﺘﻦ از‬

‫‪ /1‬ﭘﺲ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد وارﺳﺘﮕﻲ ﻛﺎﻣﻞ وﭘﺎ ك ﻛﺮدن و آﻣﺎده ﻛﺮدن ﺑﺎﻃﻦ ﺑ‪Ç‬ﺮاي ‪‬‬
‫ﺧﻠﻖ و رازﮔﻮﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺧﺪا و روﻳﮕﺮداﻧﻲ ﻛ ‪‬ﻠﻲ از ﺷﻬﻮات و رﻳﺎﺳﺖﻃﻠﺒﻲ و دﻳﮕﺮ اﻫﺪاف‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﺧ‪Ç‬ﺘﻴﺎر ﺧ‪Ç‬ﻴﺮ و ﺟ‪Ç‬ﻮد‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﻲ‪ ,‬ﺑﺎ ‪‬ﻧﻴﺖ ﺻﺎف و دﻳﻦ ﺧﺎﻟﺺ و ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻮر و ﻣﺘﺎع ﻛﺎﺳﺪ و ﻓﺎﺳﺪﻧﺸﺪﻧﻲ ﺑﺮﺳﻲ‪ /‬از آن روي ﻛﻪ ﻣﺘﺎع ﻓﺎﻧﻲ اﻳﻦﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫را ﺻﺮف ﻛﻨﻲ و از وﺟﻪاﷲ ﺑﺎﻗﻲ ﻋﻮض ﺑﮕﻴﺮي‪ /‬و آﻧﭽﻪ ﻧﺰد ﺧﺪاﺳﺖ ﺑﺮاي ﻧﻴﻜﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺷﺮ ﺷﻴﻄﺎن و ﮔﻤﺮاه ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﻨﺎه دﻫﺪ و دلﻫﺎي ﻣﺎ را ﺑﺎ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺎ را و ﺑﺮادران ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻣﺎ را از ‪‬‬
‫ﺣﻖ ﻣﺤ ‪‬ﻤﺪ و ﺧﺎﻧﺪانﭘﺎ ﻛﺶ‪/‬‬‫اﻧﻮار ﺣﻜﻤﺖ و ﻳﻘﻴﻦ روﺷﻦ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪100‬‬

‫و ﭼﻮن ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﺠﺎﻫﺪه و اﻃﺎﻋﺖ و ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺣ‪Ç‬ﻖ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﺳ‪Ç‬ﺘﻤﺪاد‬

‫اﺧﻼق ﻧ‪Ç‬ﺎﻫﻨﺠﺎر ﻛ‪Ç‬ﻪ از‬
‫‪‬‬ ‫اﺳﺘﺎد ﻛﺎﻣﻞ‪ ,‬اﺑﺘﺪاي ﻇﻬﻮر ﻋﻘﻞ ﺷﻮد‪ ,‬ﻇﻠﻤﺖ‬
‫ﺷﻬﻮات ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و در روح ﺣﻴﻮاﻧ‪Ç‬ﻲ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫اﻓﻌﺎل ﻧﺎﺑﻜﺎر ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ و‬
‫راﺳﺦ و ﻣﺘﺮا ﻛﻢ ﺷﺪه‪ ,‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﺎﺑﺪ و ﺳﻄﻮت ﻧﻮر ﻋﻘﻞ‪ ,‬ﻇﻠﻤﺖ را ﻓﺮو‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪ‪ /‬و ﻧﻔﺲ ﭼﻮن ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻬﻮات و ﻏﻀﺐ ﺑﻮد و اﻓﻌﺎل و اﻗ‪Ç‬ﻮال‬
‫ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺴﻦ و ﻗﺒﺢ او را ﺷﺮﻋ‪ H‬و ﻋﻘ‪ Â‬ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ ,‬روح او ﺣﻴﻮاﻧﻲ و از‬
‫ﻗﻮت ﻣﺠﺎﻫﺪه‪ ,‬ﺧﻼص از ﻫﻮاﻫﺎي ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻔﺲ ﺑﻮد‪ /‬و ا ﮔﺮ ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ او را ﺑﺎﺷﺪ; ﭼ‪Ç‬ﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ‪‬‬‫‪Ö‬‬ ‫ﻳﺎﺑﺪ‪ ,‬ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ و روح‬
‫اوﺻﻴﺎ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ در ﺑﻴﺎن ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ ﻛﻪ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ ﺑﻪ ﺑﺪن‬
‫ﻣﺜﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻟﻔﻆ‪ /‬ا ﮔﺮ ﺑﺼﻴﺮي ﺑﺎ ﺑﺼﻴﺮت ﺣﺪﻳﺪه‪ ,‬ﻓﺮو‬
‫ﺗﻘﺪم او‬
‫ﺗﺠﺮد و ﺣﺪوث زﻣﺎﻧﻲ و ‪‬‬ ‫ﺷﻮد در ﺑﺤﺮ اﻳﻦ ﻛﻼم و ﻣﻌﺠﺰﻧﻈﺎم‪ ,‬‬
‫از ‪Ö‬‬
‫ﺑﺪن ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪/‬‬
‫ﻣﻤﻴﺰ را در راه ﻫﻮاﺟﺲ‪,‬‬
‫ﺣﺎل ﭼﺮاغ ﻋﻘﻞ ‪‬‬ ‫ﭘﺲ ا ﮔﺮ روح در اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﭼﺸﻢ ﺷﻬﻮت و ﻏﻀﺐ ﺑﺎز دارد و ﺑﻪ روﺷﻨﻲ آن ﻧﻮر راه رود‪,‬‬
‫ﻧﻔﺲ آ ﮔﺎه ﺷﻮد و ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺴﺎن ﻛﻪ در اﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪﺣﺼﻮل ﻣﻘﺎﺻﺪ و ﺧﻄﺮات ‪Ö‬‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻮﺗﻲ‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ,‬ﺳﺎﺑﻘﺔ ﻋﻨﺎﻳﺖ ازﻟﻲ اﻳﺸﺎن را ﻣﺪد ﻛﻨﺪ‪ ,‬در اﺷﺮاق ‪Ö‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ ‪‬‬
‫ﺷﻮد‪ /‬و اﺧﺒﺎر و اﺣﺎدﻳﺚ ﺻﺤﻴﺤﻪ ﻫﻢ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪاي در ﻧ‪Ç‬ﻈﺮش آﻳ‪Ç‬ﺪ و‬
‫ﺻﺎدق ﺳﺎﻟﻢ اﺗ‪Ç‬ﺼﺎل ﻳ‪Ç‬ﺎﺑﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪاﻧ‪Ç‬ﻀﻤﺎم ﻋ‪Ç‬ﻘﻞ و ﻧ‪Ç‬ﻘﻞ‬
‫‪‬‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻪﻋﻘﻞ‬
‫ﺑﻲﻋﻴﺐ‪ ,‬ﻗﺒﺢ اﻋﻤﺎل و اﻓﻌﺎل ذﻣﻴﻤﻪ ﻛﻪ در ﻇﻠﻤﺖ اﺧﻼق رذﻳﻠﻪ ﭘﻨﻬﺎن‬
‫اﺳ‪Ç‬ﻼم‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺷﺮﻋﻴﻪ ﻧﻤﻮده‪ ,‬ﺑﻪ داﻳﺮة‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻮد‪ ,‬ﭘﻴﺪا ﮔﺮدد‪ /‬و ﭼﻮن اﻧﻘﻴﺎد اﺣﻜﺎم‬
‫ﺣﺎل ﻋﺪاﻟﺖ و اﺧﻼقاﷲ از ‪Ö‬‬
‫اﻓﻌﺎل ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠ‪‬ﻢ و ﺳﻨﺠﻴﺪه آﻳﺪ‪ /‬در اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫ﻛﻨﺪ و ﻣﻨﺸﺄ ﺻﺪور اﻓﻌﺎل ﻣﻌﺘﺪل ﺷﻮد ﺑﻲﻛﻠﻔﺘﻲ و ﺻﻌﻮﺑﺘﻲ‪ /‬و در اﻳﻦ‬
‫‪101‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢ ﻏ‪Ç‬ﻴﺐ و اﺣﻜ‪Ç‬ﺎم آن‪ ,‬ﻛ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ,‬روح را ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ذاﺗ‪Ç‬ﻲ آﻧ‪Ç‬ﺠﺎ اﺳﺖ و ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢ ﺷ‪Ç‬ﻬﺎدت ﻛ‪Ç‬ﻪ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺗ‪Ç‬ﺠﺮ ‪Ö‬د‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪﺣﺴﺐ ‪‬‬
‫ﺣﻴﺚاﻟﺘﻌﻠ‪‬ﻖ از آن ﺑﺎﺧﺒﺮ اﺳﺖ‪ ,‬ﺣ‪Ç‬ﺎﺻﻞ ﺷ‪Ç‬ﻮد; ﭘﺲ روح را در اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺗ‪Ç‬ﺠﺮد‬
‫ﺣ‪Ç‬ﺎﻟﺖ ﺷ‪Ç‬ﻴﻮة او ﻧ‪Ç‬ﻪ ‪‬‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ "دل رﻳﺰه" ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ /‬زﻳﺮا ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﺖ‬ ‫اﻧ‪Ç‬ﻴ ‪‬‬
‫ﻣﺤﺾ اﺳﺖ و ﻧﻪ اﻧﻘﻴﺎد ﺻﺮف‪ ,‬و ﻓﻲاﻟﺠﻤﻠﻪ اﺛﺮي از آﺛﺎر ﻧﻮر ‪‬‬
‫ﻗﻠﺐ در او ﻇﻬﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ,‬ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬اول دﺧﻮل داﻳ‪Ç‬ﺮة‬
‫ﺣﻖ اﻳﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﻪ را ادا‬ ‫اﻳﻤﺎن اﺳﺖ و ﻣﺒﺪأ ﺣﺼﻮل ﻋﻠﻢاﻟﻴﻘﻴﻦ‪ /‬و ﭼﻮن ‪‬‬
‫ﻧﻤﻮده‪ ,‬ﺑﺎ اﻧﻔﺘﺎح ﻋﻴﻦ ﺑﺼﻴﺮت‪ ,‬دري ﺑﻪ روي او ﮔﺸﺎده ﺷﻮد و ﺑﻪ داﻳﺮة‬
‫اﺣﺴﺎن درآﻳﺪ‪ :‬ا ﱠن ‪‬‬
‫اﷲ ﻟ ‪‬ﻤ ‪‬ﻊ اﻟ ‪ÖÔ‬ﻤ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺴﻨﻴﻦ‪/‬‬
‫ﻣﻘﺎم اﻓﺘﺘﺎح ﺑﺎب ﺗﺠﻠ‪‬ﻲ ﺑﺮ او از ﻣﺮﺗﺒﺔ ﻫﻮاﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ ﺑﻮد; ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫در اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫آن اﺳﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺣﻴﻄﺔ اﻳﻦ اﺳﻢاﻧﺪ‪ /‬و ﻣﺎدام ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻮد و‬
‫اﻟﻬﻴﻪ ﺣﺠﺎب دﻳﮕﺮان ﺷﻮد‪ ,‬روح در ﻣﺮﺗﺒﺔ‬ ‫اﺣﻜﺎم‪ ,‬اﺳﻤﻲ از اﻳﻦ اﺳﻤﺎ¾ ‪‬‬
‫ﻇﻬﻮر‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﻘﺎم ‪‬اولﻣﺮﺗﺒﺔ ﺗﻠﻮﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺎه در‬
‫ﺗﻠﻮﻳﻦ ﺑﻮد و ﺳﺎﻟﻚ را اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫ﻧﻈﺮ دارد و ﮔﺎﻫﻲ در ﺑﻄﻮن‪ /‬و ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪاي رﺳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از‬
‫اﺳﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺣﻴﻄﺔ اﺳﻢ اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺣﺠﺎب دﻳﮕﺮي ﻧﺸﺪ‪ ,‬اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ,‬ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬اول ﺗﻤﻜﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬اول ﺗﻠﻮﻳﻦ واﻗﻊ ﺷﺪه و‬
‫"ﻣﺘﺤﻴﺮ" ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ /‬و ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ از آن ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫روح را در اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﺗﺠﻠ‪‬ﻲ ﺑﺮ او از ﻣﺮﺗﺒﺔ اﺳﻢ ﻫﻮاﻟﺒﺎﻃﻦ ﺑﻮد‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ اﺳﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺣﻴﻄﺔ اﺳﻢ اﻟﺒﺎﻃﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد و ﺑﺮ ﻫﻤﺎن ﻗﻴﺎس ﻣﺮﺗﺒﺔ دوم‬
‫ﺗﻠﻮﻳﻦ و ﺗﻤﻜﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪/‬‬
‫اﺳﻤﻴﻦ اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ و اﻟﺒﺎﻃﻦ ﺣﺠﺎب ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﻮﻧﺪ و اﻳﻦ‬ ‫ا ‪‬ﻣﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ‪‬‬
‫ﺳﻴﻢ ﺗﻠﻮﻳﻦ اﺳﺖ و ﭼﻮن ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ از اﻳﻦ دو‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪102‬‬

‫ﺳﻴﻢ ﺗﻤﻜﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ‬ ‫اﺳﻢ اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ و اﻟﺒﺎﻃﻦ ﺣﺠﺎب ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ,‬ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت از ﻋ‪Ç‬ﻴﻦاﻟﻴ‪Ç‬ﻘﻴﻦ اﺳﺖ و روح را در اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﻪ "دل‬
‫اﻣﻜﺎﻧﻴﻪ‬
‫‪‬‬ ‫وﺟﻮﺑﻴﻪ و‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺘﻤ ‪‬ﻜﻦ" ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ /‬و دل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺟﻤﻴﻊ ﺣﻘﺎﻳﻖ‬
‫و اﺣﻜﺎم و آﺛﺎر ﻫﺮ دو ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬اﻳﻦ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﺔ ﻛ‪Ç‬ﻤﺎل‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ‪/‬‬
‫و ﻣﺮﺗﺒﺔ ﻛﻤﻠ‪‬ﻴﻪ ]ﺗﻜ‪Ç‬ﻤﻴﻠﻴﻪ[ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎﻻﺗﺮ از اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳﺖ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺨﺼﻮص‬
‫ﺣﻖاﻟﻴﻘﻴﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻔﺎ ‪‬د ‪‬ﻓﻜ ‪‬ﺸﻔ‪Ö‬ﻨﺎ‬‫ﺣﻀﺮت ﺧﺎﺗﻢاﻻﻧﺒﻴﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪي را ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪1‬‬
‫ﻮم ‪‬ﺣﺪﻳ ‪Õ‬ﺪ‪ ,‬اوﻟﻴﺎ و اﻗﻄﺎب ا ‪‬ﻣﺖ ‪‬‬ ‫ك اﻟ‪Ö‬ﻴ‪ ‬‬
‫ﻚ ﻓ‪‬ﺒ‪ ‬ﺼ ‪Ô‬ﺮ ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ﻏﻄ×ﺎ‪ Ä‬‬
‫‪‬ﻋﻨ‪ Ö‬‬
‫وراﺛﺖ آن ﺟﻨﺎب‪ ,‬ﺑﻌﻀﻲ از آن ﻛﻤﺎل ﻫﺴﺖ ﺑﻪﻗﺪر ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام‬
‫ﻣﻮاﻓﻖ اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮد او; از اﻳﻦ ﻛﻼم ﻣﻌﺠﺰﻧﻈﺎم ﺣﻀﺮت ﺷﺎه وﻻﻳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻄﺎ¾ ﻣﺎ از ‪‬د ‪Ö‬د ‪Ô‬ت ﻳ‪‬ﻘﻴﻨ‪ 2,H‬ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﻣﻘﺎم‪/‬‬
‫ﻒ اﻟ ‪‬ﻐ ‪Ô‬‬‫ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪ :‬ﻟﻮ ﻛ ‪Ô‬ﺸ ‪‬‬
‫اﻟﺤﺎﺻﻞ‪ ,‬اﻫﻞ ﻣﺮﺗﺒﺔ ﺗﻤﻜﻴﻦ از ﻋ‪Ç‬ﺮﻓﺎ‪ ,‬ﺻ‪Ç‬ﺎﺣﺐ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم و ﻣ‪Ç‬ﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺟﻤﻊاﻟﺠﻤﻊ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﺔ ﻓﻮق ﺛﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺒﻴﺎ و ورﺛﻪ اﻳﺸﺎناﻧﺪ و‬
‫ﻛﻤﻞ‬
‫ﻣﺤﻤﺪي اﻳﺸﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﺒﻲ‪ ,‬اﻓﻀﻞ و ا ‪‬‬ ‫ﻋﻠﻤﺎي ا ‪‬ﻣﺖ ‪‬‬
‫ﺧﻠﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﺮاﺗﺒﻬﻢ‪ ,‬و اﻳﺸﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛ‪Ç‬ﻨﻨﺪ ﻫ‪Ç‬ﺮ دو اﺳ‪Ç‬ﻢ‬
‫اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ و اﻟﺒﺎﻃﻦ را ﺑﺪون ﺣﺠﺎب و ﻏﻄﺎ‪ ,‬و ﻋ‪Ç‬ﺎرف ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻌﺮﻓﺖ وﺟ‪Ç‬ﻪ‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪/‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺪان ﻛﻪ ﻏﺮض از ﺑﻌﺜﺖ اﻧ‪Ç‬ﺒﻴﺎ و رﺳ‪Ç‬ﻞ و ﻛ‪Ç‬ﺘﺐ و ﺻ‪Ç‬ﺤﻒ‬
‫ﺳﻤﺎوي و رﻳﺎﺿﺎت و ﻣﺠﺎﻫﺪات و ارﺷﺎد و ﻫﺪاﻳﺖ و دﻋﻮات و اواﻣﺮ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ق‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :22‬ﻣﺎ ﭘﺮده از ﺑﺮاﺑﺮت ﺑﺮداﺷﺘﻴﻢ و اﻣﺮوز ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ ﺗﻴﺰﺑﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /2‬ا ﮔﺮ ﭘﺮده ﻛﻨﺎر رود ﭼﻴﺰي ﺑﺮ ﻳﻘﻴﻦ ﻣﻦ اﻓﺰوده ﻧ‪Ç‬ﺨﻮاﻫ‪Ç‬ﺪ ﺷ‪Ç‬ﺪ) ﺷ‪Ç‬ﺮح اﺻ‪Ç‬ﻮل ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪. 7‬‬
‫‪/(202‬‬
‫‪103‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻛ‪ ÂÇ‬ﺑ‪Ç‬ﻪﺟﻬﺖ اﺳ‪Ç‬ﺘﻬﻼل و‬‫و ﻧﻮاﻫﻲ و ﺗﻬﺬﻳﺐ اﺧﻼق و ﺗﺰﻛﻴﺔ ﻧﻔﺲ‪ ,‬‬
‫‪Õ‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻮفﻋﻠﻴﻪ ﺻ‪ Ç‬ﺤﺖ اﻋ‪Ç‬ﻤﺎل و آن‬ ‫ﺗﻤ ‪‬ﻜﻦ ﻗ‪Ç‬ﺮب ﻋ‪Ç‬ﺒﺪ اﺳﺖ و اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺎﻟﻨﻴﺎت ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺸﻬﻮر و‬ ‫‪Õ‬‬
‫ﻣﻮﻗﻮفﺑﻪ ﺧﻠﻮص ‪‬ﻧﻴﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ ‪‬اﻧ‪‬ﻤﺎ اﻻﻋﻤﺎ ‪Ô‬ل ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﺟﺴﺪ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ و ﻗﻠﺐ را "دل"‬ ‫ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ /‬و ‪‬ﻧﻴﺖ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﺔ روح ‪‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻓﻲاﻟﺤﻘﻴﻘﻪ ﻣﺮاد از اﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ‪ ,‬ﻛ‪Ç‬ﻤﺎل دل اﺳﺖ و دل‪,‬‬
‫رﺑﺎﻧﻲ و ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻨﻴﺔ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ﻋﺎﻟﻢ ﺻﻐﻴﺮ اﺳﺖ و‬ ‫ﻟﻄﻴﻔﺔ ‪‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﺼﺮﻓﺎت و ﺗ‪Ç‬ﻘﻠ‪‬ﺒﺎت و‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﻤﺎﻻت روح اﺳﺖ و ﻣﻈﻬﺮ‬‫‪‬‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ ﻓﻀﺎﻳﻞ و‬
‫ذاﺗﻴﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ‬ ‫اﻟﻬﻴﻪ و ‪‬‬
‫ﻇﻬﻮرات اﺳﺖ و ﻣﻄﻠﻊ اﻧﻮار ﺷ‪Æ‬وﻧﺎت ‪‬‬
‫ﻣﺴﻤ ×ﻲ ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﺷﺪه‪ ,‬ﭼﻮن ﺗﻘﻠ‪‬ﺐ و ﻋﺪم ﺳﻜﻮن او ﺑ‪Ç‬ﻪواﺳ‪Ç‬ﻄﺔ‬ ‫ﺟﻬﺖ ‪‬‬
‫ﻣﻈﻬﺮﻳﺖ ﺗﻀﺎد و ﻛﺜﺮت اﺳﻤﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ ,‬ﻓﻲاﻟﺤﻘﻴﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻟﻮل ﻻ ‪‬ﻳ ‪‬ﺴ ‪Ô‬ﻌﻨﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ا‪Ö ‬رﺿﻲ و ﻻ ‪‬ﺳﻤﺎ‪Ä‬ﻲ و ‪‬ﻳ ‪‬ﺴ ‪Ô‬ﻌﻨﻲ ﻗ‪‬ﻠﺐ ‪‬ﻋﺒﺪي اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ ﻣﻈﻬﺮ اﺳ‪Ç‬ﻢ اﻟﻮاﺳﻊ اﺳﺖ‪ /‬و‬
‫ﭼﻮن دل اﺳﺖ ﻛﻪ واﺳﻄﻪ ﻣﻴﺎن ﻋﺎﻟﻢ روح و ﻧﻔﺲ اﺳﺖ و ﻛﻤﺎﻻت ﻫﺮ‬
‫ﺑﺮزﺧﻴﺖ‪ ,‬در او ﻋ‪Ç‬ﻼﻣﺖ و ﻧﺸ‪Ç‬ﺎﻧﻪاي‬ ‫‪‬‬ ‫دو ﻋﺎﻟﻢ روح و ﻧﻔﺲ ﺑﻪﺣﺴﺐ‬
‫اﺳﺖ و در دل ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻫﺮ دو ﻇﻬﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ و از روح ﻣﺴﺘﻔﻴﺾ و ﺑﻪﻧﻔﺲ‬
‫ﻣﻔﻴﺾ اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ ﺑﻌﺪ از آن ﻛﻪ دل اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﻟﻜﻠ‪‬ﻴﻪ از اﻣﺮاض ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﺻ ‪‬ﺤﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ ,‬او را ﻗﻠﺐ ﺳﻠﻴﻢ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﺣ‪Ç‬ﺒﺔ دل‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻪ آن ﺧ‪Ç‬ﺮدي ﻛ‪Ç‬ﻪ آﻳ‪Ç‬ﺪ ‪‬‬
‫ﺧ‪ÇÇ‬ﺪاوﻧ‪ÇÇ‬ﺪ دو ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢ راﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﻨﺰل‬
‫ﻗﻠﺒﻴﻪ اﺳﺖ‪,‬‬ ‫ﻗﺎﻟﺐ ﺣﺼﻮل ﻣﺮﺗﺒﺔ ‪‬‬ ‫و از ﺟﻤﻠﺔ اﺳﺮار ﺗﻌﻠ‪‬ﻖ روح ﺑﻪ ‪Ö‬‬
‫ﭼﻨﺎنﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬
‫ﮔﻠﺒﻦ ﺟﺎن را ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﮔ‪Ç‬ﻞ ﻛ‪Ç‬ﺎﺷﺘﻨﺪ‬
‫آرزوي ﻏ‪ÇÇÇÇÇÇÇ‬ﻨﭽﺔ دل داﺷ‪ÇÇÇÇ‬ﺘﻨﺪ‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪104‬‬

‫ﺟﻤﻊ در آن ﻏﻨﭽﻪ ﭼﻮ اوراق ﮔ‪Ç‬ﻞ‬

‫ﻫﺮﭼﻪ در اوراق ﭼﻪ ﺟﺰ¾ و ﭼﻪ ﻛﻞ‬
‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ 1‬در ﺑﻴﺎن ]آن[ اﺳﺖ‪/‬‬ ‫و ﻗﻠﺐاﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ ﻋﺮش ‪‬‬
‫ﻗﻠﺒﻴﻪ" ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫و دل را ﻫﻔﺖ ﻃﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را "اﻃﻮار ﺳﺒﻌﺔ ‪‬‬
‫‪‬و ‪‬ﻗ ‪Ö‬ﺪ ﺧ‪‬ﻠ‪ ‬ﻘﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ا‪‬ﻃ‪Ö‬ﻮارا‪ 2/‬و ﻫﺮ ﻃ‪Ç‬ﻮري از اﻃ‪Ç‬ﻮار‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻌﺪن ﮔ‪Ç‬ﻮﻫﺮي اﺳﺖ از‬
‫ﺎس ﻣﻌﺎ ‪‬د ‪Õ‬ن ﻛ‪‬ﻤﻌﺎ ‪‬دن اﻟ ﱠﺬ ‪‬ﻫ ‪‬ﺐ واﻟ ‪‬ﻔ‪ Ç‬ﻀﻪ‪ 3‬ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﺪ ﺣ‪Ç‬ﺎل‬ ‫ﮔﻮﻫﺮﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﺖ‪ ,‬واﻟﻨ‪Ô ‬‬
‫اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻃﻮر ﻣﻌﺪن ﮔﻮﻫﺮ اﺳ‪Ç‬ﻼم‬ ‫ﻃﻮر ‪‬اول از دل را "ﺻﺪر" ﮔﻮﻳﻨﺪ و آن ‪Ö‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻳﺪ آن اﺳﺖ‪ /‬و ﭼﻮن‬ ‫‪4‬‬
‫اﷲ ‪‬ﺻ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ر ‪Ô‬ه ﻟ‪ Ö ‬ﻼ ‪Ö‬ﺳﻼ×م ‪‬‬ ‫اﺳﺖ و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ ا‪‬ﻓ ‪‬ﻤ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺷ ‪‬ﺮ ‪‬ح ‪Ô‬‬
‫از ﻧﻮر اﺳﻼم ‪ Ç‬اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎﷲ ‪ Ç‬ﺧﺎﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎي ﻛﻔﺮ و ﻇﻠﻤﺖ اﺳﺖ‪ ,‬وﻟ× ‪‬ﻜ ‪Ö‬ﻦ‬
‫ﻣﺤﻞ وﺳﺎوس‬ ‫‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ﺷ ‪‬ﺮ ‪‬ح ‪‬ﺑﺎﻟ‪Ö‬ﻜ‪Ô‬ﻔ ‪Ö‬ﺮ ‪‬ﺻ ‪Ö‬ﺪر‪ 5G‬ﻣﺮاد از آن اﺳﺖ و در اﻳﻦ وﻗﺖﻫﺎ ‪‬‬
‫ﺎس‪ 6‬اﺷﺎره ﺑﻪ آن اﺳﺖ‪ /‬و در‬ ‫ور اﻟ ‪×‬ﻨ ‪‬‬
‫ﻓﻲ ‪Ô‬ﺻ ‪Ô‬ﺪ ‪‬‬ ‫ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ا‪‬ﻟﱠﺬي ﻳ‪ Ô‬ﻮ ‪Ö‬ﺳ ‪‬ﻮ ‪Ô‬س ‪â‬‬
‫ﻣﺮاﺗﺐ اﻃﻮار دل‪ ,‬ﺷﻴﻄﺎن را ﺑﻪﺟﺰ از ﺻﺪر ﻛ‪Ç‬ﻪ ﭘ‪Ç‬ﻮﺳﺖ و ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ دل‬
‫اﺳﺖ‪ ,‬دﻳﮕﺮ راه ﻧﻴﺴﺖ و اﻧﺪرون دل‪ ,‬ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻠﻮﺗﮕﺎه ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﺣ‪Ç‬ﻖ‬
‫ﺧﺎﺻﺔ ﺧﻮ ‪‬د ﺧﺎﻟﻖ ﻳﻜﺘﺎ اﺳﺖ ‪ ÇÇ‬ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ و ﺗﻌﺎﻟﻲ ‪ ÇÇ‬و ﺧﺰﻳﻨﺔ‬ ‫اﺳﺖ و ‪‬‬
‫اﻟﻬﻲ اﺳﺖ و آﺳﻤﺎنﺻﻔﺖ اﺳﺖ و ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ را در آﺳﻤﺎن راه ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺟﻴﻢ‪ 7/‬و ﻣﺮاد از ﻫﻤﺎن اﻃﻮار‪ ,‬دل ﺻﺎﺣﺐدل‬ ‫ﻛﻪ‪ :‬و ‪‬ﺣ ‪‬ﻔﻈ‪Ö‬ﻨ×ﺎ ×ﻫﺎ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻛ‪  Ô‬ﻞ ‪‬ﺷ ‪Ö‬ﻴ ‪‬‬
‫ﻄﺎن ‪‬ر ‪â‬‬

‫‪ /1‬دل ﻣ‪Æ‬ﻣﻦ ﻋﺮش ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ) ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار‪ ,‬ج ‪/(39 . ëë‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﻧﻮح‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê‬و ﺷﻤﺎ را در اﻃﻮار ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻓﺮﻳﺪ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﻣﺮدم ﻣﻌﺎدﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺎدن ﻃﻼ و ﻧﻘﺮه) @ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(177 . 8‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة زﻣﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :22‬آﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا دﻟﺶ را ﺑﺮ روي اﺳﻼم ﮔﺸﻮد‪/‬‬
‫در دل را ﺑﻪ روي ﻛﻔﺮ ﻣﻲﮔﺸﺎﻳﻨﺪ‪/‬‬ ‫‪ /ë‬ﺳﻮرة ﻧﺤﻞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :10ì‬ﺑﻞ آﻧﺎن ﻛﻪ ‪‬‬
‫‪ /ì‬ﺳﻮرة ﻧﺎس‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ë‬آن ﻛﻪ در دلﻫﺎي ﻣﺮدم وﺳﻮﺳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪/‬‬
‫ﺷﻴﻄﺎن رﺟﻴﻤﻲ ﺣﻔﻈﺸﺎن ﻛﺮدﻳﻢ‪/‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ /7‬ﺳﻮرة اﻟﺤﺠﺮ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :17‬و از ﻫﺮ‬
‫‪105‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اﺳﺖ‪/‬‬
‫دوﻳﻢ را از دل‪" ,‬ﻗﻠﺐ" ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﺪن ﮔﻮﻫﺮ اﻳﻤﺎن اﺳﺖ‬ ‫و ﻃﻮر ‪‬‬
‫‪I‬ﻻﻳ ×ﻤﺎ ‪‬ن‪ 1‬و آﻳﺔ دﻳﮕ‪Ç‬ﺮ‪ :‬ﻟ ‪×‬ﻤﺎ‬
‫‪Ô‬ﻮﺑ ‪‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ ‪â‬‬ ‫ﻓﻲ ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪‬‬
‫ﺐ ‪â‬‬ ‫ﻛﻪ در ﻛﻼم ﻣﺒﺎرك ﻓﺮﻣﻮده‪ :‬ﻛ‪ ‬ﺘ ‪‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﭘﺮﺗﻮ ﻧﻮر ﻋﻘﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳ‪Ç‬ﺔ ﻣ‪Ç‬ﺒﺎرﻛﻪ‬ ‫‪Ô‬ﻮﺑﻜ‪Ô‬ﻢ‪ /‬و ‪‬‬‫ﻓﻲ ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪‬‬ ‫‪‬ﻳ ‪Ö‬ﺪﺧ ‪Ô‬ﻞ ‪Ö‬اﻻ ﻳﻤﺎ ‪Ô‬ن ‪â‬‬
‫‪Ô‬ﻮب ﻳ‪‬ﻌ‪Ö‬ﻘ‪‬ﻠ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ‪‬ﺑ ×ﻬﺎ‪ 2/‬و ‪‬‬
‫ﻣﺤﻞ‬ ‫ض ﻓ‪‬ﺘ‪‬ﻜ‪Ô‬ﻮ ‪‬ن ﻟ‪Ô ‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ﻗ‪Ô‬ﻠ ‪Õ‬‬‫ﻲاﻻ ‪Ö‬ر ‪‬‬ ‫دﻟﻴﻞ آن اﺳﺖ‪ :‬ا‪‬ﻓ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫ﺴﻴﺮوا ‪‬ﻓ ‪Ö‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻮر‬
‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎرت از ﺑ‪Ç‬ﺼﻴﺮت ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻮي ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ و ﭼ‪Ç‬ﻮن از ‪‬‬
‫اﻋﻤﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و آﻳﺔ‬ ‫ﺑﺼﻴﺮت ﻋﺎري ﺑﺎﺷﺪ ‪ ÇÇ‬اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎﷲ ‪ ÇÇ‬آن وﻗﺖ ×‬
‫ﻣﺒﺎرﻛﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻓﺎﻧﻬﺎ ﻻﺗﻌﻤﻲ اﻻ‪‬ﺑﺼﺎر وﻟ×ﻜﻦ ﺗﻌﻤﻲاﻟ‪Ö‬ﻘﻠ ‪Ô‬ﻮب اﻟﱠﺘﻲ ﻓﻲاﻟﺼﺪور‪3/‬‬
‫‪‬ﱠ × ×‪Ô   â Ô Ô  Ö Ö   Ô × Ö Ö  Ö‬‬
‫ﺳﻴﻢ از دل را "ﺷ‪ ‬ﻐﺎف" ﺧﻮاﻧﻨﺪ و آن‪ ,‬ﺟﺎي ﮔﻮﻫﺮ ﻋﺸ‪Ç‬ﻖ و‬ ‫ﻃﻮر ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و رأﻓﺖ اﺳﺖ و ﺷﻔﻘﺖ ﺑﺮ ﺧﻠﻖ و دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ اﺣﺒﺎب‪,‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺧﻠﻖ از ﺷﻐﺎف‬ ‫‪4‬‬
‫و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﻗﺎ‪Ä‬ﻞ آن اﺳﺖ‪ :‬ﻗ ‪Ö‬ﺪ ‪‬ﺷ ‪‬ﻐ ‪‬ﻔ ×ﻬﺎ ‪Ô‬ﺣ ‪‬ﺒﺎ‪ /‬و ‪‬‬
‫ﻧﮕﺬرد‪/‬‬
‫و ﻃﻮر ﭼﻬﺎرم دل را "ﻓ‪Æ‬اد" ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﺪن ﮔﻮﻫﺮ اﻧﻮار و ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻞ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪة اﺟﻼل ﺣﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﻪ ×ﻣﺎ ‪‬ﻛﺬ ‪‬ب اﻟ‪Ö‬ﻔ ×‪ÆÔ‬ا ‪Ô‬د ×ﻣﺎ ‪‬ر ‪‬أ ×ي‪ 5‬ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﺪ‬
‫ﻣﻘﺮ ﻋﻠﻢ و ﻧﻮر وﻻﻳﺖ اﺳﺖ‪/‬‬ ‫ﻣﻘﺎل اﺳﺖ و ﻣﻈﻬﺮ و ‪‬‬
‫"ﺣﺐاﻟﻘﻠﺐ" ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﺪن ﮔﻮﻫﺮ ﻣ‪Ç‬ﻌﺮﻓﺖ و‬ ‫ﻃﻮر ﭘﻨﺠﻢ از دل‪ ,‬‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻣﺠﺎدﻟﻪ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :22‬ﺧﺪا ﺑﺮ دﻟﺸﺎن رﻗﻢ اﻳﻤﺎن زده‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة ﺣﺞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êì‬آﻳﺎ در زﻣﻴﻦ ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺻﺎﺣﺐ دﻟﻬﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺪان ﺗ‪Ç‬ﻌﻘ‪‬ﻞ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﺣﺞ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :êì‬زﻳﺮا ﭼﺸﻢﻫﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻮر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻠﻜﻪ دلﻫﺎﻳﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ در ﺳ‪Ç‬ﻴﻨﻪﻫﺎ‬
‫ﺟﺎي دارﻧﺪ ﻛﻮرﻧﺪ‪/‬‬
‫‪ /ê‬ﺳﻮرة ﻳﻮﺳﻒ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :30‬ﺷﻴﻔﺘﺔ او ﺷﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪ /ë‬ﺳﻮرة ﻧﺠﻢ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :11‬دل آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ دﻳﺪ دروغ ﻧﺸﻤﺮد‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪106‬‬

‫ﻳﺤﺒﻬﻢ و ﻳﺤﺒ‪‬ﻮﻧﻪ‪ 1‬از اﻳ‪Ç‬ﻦﺟﺎ اﺳﺖ و‬ ‫اﻟﻮﻫﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ‪‬‬

‫‪‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﺣﻀﺮت‬ ‫‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﺒﺖ ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ آﻓ‪Ç‬ﺮﻳﺪه]اي[ را در آن ﮔ‪Ç‬ﻨﺠﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺧﺎص اﺳﺖ ﻛﻪ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ﻃﻮر ﺷﺸﻢ از دل را "ﺳﻮﻳﺪا" ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ,‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﻧﻪ ﻓﻠﻚ راﺳﺖ ﻣﺴﻠﻢ ﻧﻪ ﻣﻠﻚ را ﺣ‪Ç‬ﺎﺻﻞ‬
‫ﺳﺮ ﺳﻮﻳﺪاي ﺑ‪Ç‬ﻨﻲآدم از اوﺳﺖ‬ ‫آﻧﭽﻪ در ‪‬‬
‫ﻣﻌﺪن ﻣﻜﺎﺷﻔﺎت ﻏﻴﺒﻲ و ﻋﻠﻢ ﻻرﻳﺒﻲ اﺳﺖ و ﻣﻨﺒﻊ ﺣﻜﻤﺖ و ﮔﻨﺠﻴﻨﺔ‬
‫اﺳﺮار اﻟﻬﻲ اﺳﺖ و ‪‬‬
‫ﻣﺤﻞ اﻋﻈﻢ اﺳﻤﺎ‪ :‬و ﻋ‪‬ﻠ ‪‬ﱠﻢ ×ا ‪‬د ‪‬م ‪Ö‬اﻻ ‪Ö‬ﺳ ×ﻤ ‪‬ﺎ¾ ﻛ‪Ô‬ﻠﱠ ×ﻬﺎ ﻛﻪ در وي‪,‬‬
‫ﺑﻴﻦ اﻳﺸﺎن را از آن‬ ‫ﻣﻘﺮ ‪‬‬ ‫ﻋﻠﻮم ﻛﺸﻒ ﺷﻮد و ﻣﻼ‪Ä‬ﻚ از آن ﻣﺤﺮوماﻧﺪ و ‪‬‬
‫ﺧﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫اي ﻛﺮده ﻏﻤﺖ ﻏﺎرت ﻫﻮش دل ﻣﺎ‬
‫درد ﺗﻮ ﺷﺪه ﺧ‪Ç‬ﺎﻧﻪ ﻓ‪Ç‬ﺮوش دل ﻣ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻣﻘﺮﺑﺎن از آن ﺑ‪Ç‬ﻲﺧﺒﺮﻧﺪ‬
‫ﺳﺮي ﻛﻪ ‪‬‬‫‪‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻓﺮو ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش دل ﻣﺎ‬
‫"ﻣﻬﺠ‪¹‬اﻟﻘﻠﺐ" ﮔﻮﻳﻨﺪ و آن ﻣﻌﺪن ﻇﻬﻮر اﻧﻮار‬ ‫ﻃﻮر ﻫﻔﺘﻢ از دل را ‪‬‬
‫ﻨﻲ ×ا ‪‬د ‪‬م‪ 2/‬و اﻳﻦ ﻧﻮع‬ ‫ﺳﺮ ‪‬و ‪‬ﻟ ‪‬ﻘ ‪Ö‬ﺪ ﻛ ﱠ‪‬ﺮ ‪Ö‬ﻣ ×ﻨﺎ ‪‬ﺑ ‪â‬‬ ‫ﺗﺠﻠ‪‬ﻴﺎت و ﺻﻔﺎت ‪‬‬
‫اﻟﻮﻫﻴﺖ اﺳﺖ و ‪‬‬
‫ﻛﺮاﻣﺖ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻮع از آﻓﺮﻳﺪه و اﻧﻮاع ﻣﻮﺟﻮدات ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﺑﺪانﻛﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻮر و ﺻﻔﺎي دل در آن اﺳﺖ ﻛﻪ از آﻓﺎت ﻓﻲ ﻗ‪ÇÔ‬ﻠ‪Ô‬ﻮﺑﻬﻢ ﻣ‪Ç‬ﺮض‪3‬‬
‫‪Õ   Ö ‬‬ ‫‪â‬‬
‫ﺑﺮون آﻣﺪه و ﺑﻪ ﻛﻠ‪‬ﻲ ﺻ ‪‬ﺤﺖ و ﺳﻼﻣﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و در آن وﻗﺖ ﻣﺎ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻣﺎ‪Ä‬ﺪه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ëê‬دوﺳﺘﺸﺎن ﺑﺪارد و دوﺳﺘﺶ ﺑﺪارﻧﺪ‪/‬‬

‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﺳﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :70‬ﻣﺎ ﻓﺮزﻧﺪان آدم را ﻛﺮاﻣﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪﻳﻢ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة ﺑﻘﺮه‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :10‬در دلﻫﺎﺷﺎن ﻣﺮﺿﻲ اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪107‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اﷲ ‪‬ﺑﻘ‪‬ﻠ ‪Ö‬ﺐ ‪‬ﺳﻠﻴﻢ‪ 1‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪/‬‬ ‫ﺻﺪق‪ :‬ا ‪×‬ﻻ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ا‪ ‬ﺗﻲ ‪‬‬
‫ﻃﺐ اﻟﻬﻲ و ﻃﺒﺎﺑﺖ‬ ‫ﭘﺲ ﺣﺼﻮل ﺻ ‪‬ﺤﺖ دل‪ ,‬ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻗﺎﻧﻮن ‪‬‬
‫اﻃﺒﺎي ﻧﻔﻮس ﻛﻪ اﻧﺒﻴﺎ و اوﻟﻴﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻛﻤﻠ‪‬ﻴﻦ ﻣﺘﺎﺑﻌﺎن اﻳﺸﺎن ]اﺳﺖ[‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫از اﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ‪ /‬و در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺷﺮح ﻣﻌﺎﻟﺠﺎت و ﺑﻴﺎن ادوﻳﻪ ﺑﻪﻧﻮﻋﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ ﻣﺸﺤﻮن اﺳﺖ و ادرا ك ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ و اﺟﻤﺎل از ﻛﻼم ﻣﺠﻴﺪ‬
‫×ﺎ¾ ‪‬و‬ ‫ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ‪ ,‬و ﻧ‪Ô‬ﻨ‪ ‬ﺰ ‪Ô‬ل ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ‪Ö‬ﻘ ‪‬‬
‫‪Ô‬ﺮآن ×ﻣﺎ ﻫ‪ Ô‬ﻮ ‪‬ﺷﻔ ‪Õ‬‬ ‫ﻣﻴﺴﻮر ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ‪‬‬
‫ﻣ‪Æ‬ﻳﺪ آن اﺳﺖ‪ :‬ﻗ‪Ö Ô‬ﻞ ‪‬ا ‪Ö‬ن‬ ‫رﺣﻤ‪ ¹‬ﻟﻠ‪Ö‬ﻤ‪Æ‬ﻣ ‪2‬‬
‫ﻨﻴﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺎل و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ دﻳﮕﺮ ‪‬‬ ‫‪  Ô Õ Ö ‬‬
‫اﷲ‪ 3/‬و اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ‪ ,‬ﺣﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد از‬ ‫ﻮﻧﻲ ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻓ‪‬ﺎﺗﱠﺒ‪‬ﻌ‪â Ô‬‬
‫ﻛ‪Ô‬ﻨ‪Ö‬ﺘ‪Ö Ô‬ﻢ ﺗ‪ Ô‬ﺤﺒ‪‬ﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫ﺧﻠﻖ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻣ‪Ç‬ﻌﺮﻓﺖ اﺳﺖ و آن ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻮف ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺘﺎﺑﻌﺖ آن‬ ‫ﺧﻠﻘﺖ ‪Ö‬‬
‫ﺟﻨﺎب ﻛﻪ اﺻﻞ ﻣﻘﺼﻮد از ﺧﻠﻘﺖ‪ ,‬وﺟﻮد ﻣﺒﺎرك اﻳﺸﺎن اﺳﺖ و ﺟﻤﻴﻊ‬
‫ﺧﻠﻖ ﻃﻔﻴﻞ وﺟﻮد اﻳﺸﺎن‪ ,‬و ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ را در ﻗﻮل و ﻓﻌﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد و ﺣﺎل‪,‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﻗﻮل ﺗﻌﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ زﺑﺎن دارد و ﻓﻌﻞ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﻮارح و ﺣ‪Ç‬ﺎل‬ ‫در ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﻘﺎم‪Ö :‬‬
‫زﺑﺎن ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻧﺒﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺸﻐﻮل‬ ‫ﺑﻪﺑﺎﻃﻦ و ‪‬ﻧﻴﺎت‪ /‬ﭘﺲ ﺑﻪ ‪Ö‬‬
‫ذ ﻛﺮ ﺑﺎﺷﺪ و آﻧﭽﻪ در ﺷﺮع اﻧﻮر‪ ,‬ﻧﻬﻲ از او وارد اﺳﺖ از ﻛﺬب و ﻧﻔﺎق و‬
‫ﻓﺴﺎد و ﻓﺤﺶ و ﻏﻴﺒﺖ و ﻏﻴﺮه‪ ,‬زﺑﺎن را ﻧﮕﻪ دارد‪/‬‬
‫ﻣﺰﻳﻦ ﺑﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ‬ ‫و ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ از ﻓﻌﻞ‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺧﻮد را ‪‬‬
‫ﮔﺮداﻧﻴﺪه‪ ,‬ﺗﺮك ﺳﻨﻦ و آداب را ﺟﺎﻳﺰ ﻧﺪارد و ﺑﻪ آن ﻣﻘﺪار ﻛﻪ ﺗﺮك‬
‫ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻛﻨﺪ ﻧﻘﺼﺎن ﺑﺮ او وارد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﻫﻤﺔ ﺟﻮارح را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻬﻴﺎت ﺑﺎز دارد‪ /‬و ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ‬ ‫ﻃﺎﻋﺎت و اﻣﻮر ﻣﺄﻣﻮرة ﺧﻮد وادارد و از ‪‬‬
‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺷﻌﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ‪ : 89‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻠﺒﻲ رﺳﺘﻪ از ﺷﺮك‪ ,‬ﺑﻪ ﻧﺰد ﺧﺪا ﺑﻴﺎﻳﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﺳﻮرة اﺳﺮا¾‪ ,‬آﻳﺔ‪ : 82‬و اﻳﻦ ﻗﺮآن را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن ﺷﻔﺎ و رﺣﻤﺖ اﺳﺖ‪ ,‬ﻧﺎزل ﻛﺮدﻳﻢ‪/‬‬
‫‪ /3‬ﺳﻮرة آل ﻋﻤﺮان‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :31‬ﺑﮕﻮ‪ :‬ا ﮔﺮ ﺧﺪا را دوﺳﺖ ﻣﻲدارﻳﺪ از ﻣﻦ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺧﺪا ﻧﻴﺰ‬
‫ﺷﻤﺎ را دوﺳﺖ ﺑﺪارد‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪108‬‬

‫در ﺣﺎل ﻧﻔﺲ و ‪‬ﻧﻴﺎت و ﺑﺎﻃﻦ‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﺄن آن ﺣﻀﺮت وارد‬
‫ﻠﻲ ﺧ‪Ô‬ﻠ ‪Ô‬ﻖ ‪‬ﻋﻈﻴﻢ‪ 1/‬ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ اﺧﻼق آن ﺟﻨﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد و‬ ‫اﺳﺖ‪ :‬و ‪‬اﻧ ‪‬‬
‫ﱠﻚ ﻟ‪‬ﻌ‪× ‬‬
‫ﺧﻮد را در ﻣﻴﺎن ﻧﺒﻴﻨﺪ و ﻋﺠﺐ و ﻏﺮور ﺑﻪ ﺧﻮد راه ﻧﺪﻫﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺗﺨﻠ‪‬ﻖ‬
‫ﺑﻪ اﺧﻼق ﻋﻈﻴﻤﺔ آن ﺟﻨﺎب‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﺧ‪Ç‬ﻼقاﷲ اﺳﺖ و ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﻪ اﺧﻼقاﷲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻳﻚ ﺻﻔﺖ از‬
‫ﺻﻔﺎت ﺣﻖ ﻣ ‪‬ﺘﺼﻒ و ﻣﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻠﻜﻪ او ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬آﺗﺶ دوزخ‬
‫ﺑﺮ او ﺣﺮام ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪/‬‬
‫و ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ در ﺑﺎﻃﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺪر ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺣﻀﺮت را‪ ,‬زﻳﺮا ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫آنﺣﻀﺮت ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﻲ اﺳﺖ و ﻛﺴﻲ را اﺣﺎﻃﻪ ﺑﻪ آن‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻛﻤﺎﻻت ﻣﻌﻨﻮي‬
‫ﻛﻤﺎﻻت و اﺗ‪‬ﺼﺎف ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ /‬ﭘﺲ ﭼﻮن ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﻌﻨﻮي‬
‫ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ اﻧﻮار ﻓﻴﻮﺿﺎت و‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﻪﻗﺪر اﻣﻜﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﺷﺨﺺ را‪ ,‬ﺑﻪﻗﺪر‬
‫اﺗ‪‬ﺼﺎف ﺑﻪ ﺻﻔﺎت و ﻛﻤﺎﻻت آن ﺣﻀﺮت دﺳﺖ دﻫﺪ و ﭼﻮن ﺑﻪ ﺣﻜﻢ‬
‫اﷲ‪ ,‬ﺣ‪ÇÇ‬ﻀﺮت ﺣ‪Ç‬ﻖ ‪ ÇÇ‬ﺳ‪Ç‬ﺒﺤﺎﻧﻪ و‬ ‫‪Ç‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒﻜ ‪ÔÔ‬ﻢ ‪Ô‬‬
‫ﻮﻧﻲ ‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬‬
‫اﷲ ﻓ‪‬ﺎﺗﱠ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻌ ‪â‬‬
‫ﻗ‪Ö Ô‬ﻞ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻛ‪Ô‬ﻨ‪Ö‬ﺘ‪Ö Ô‬ﻢ ﺗ‪ Ô‬ﺤﺒ‪‬ﻮ ‪‬ن ‪‬‬
‫ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﺑﻪ‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ‪ ÇÇ‬او را دوﺳﺖ دارد و ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﻻرﻳﺒﻲ ﺷﻮد‪ /‬ﭘﺲ‬
‫اﺟﻤﺎل‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ دل را ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺣﻖ ﺑﻪﭼﻴﺰي ﺗﻌﻠ‪‬ﻖ ﻧﺒﺎﺷﺪ و اﻧﻘﻄﺎع از‬
‫ﺑﻲﻣﺤﺒﺖ و ﺷﻮر ﻋﺸﻖ‪ ,‬اﻳﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻼﻳﻖ و ﻋﻮاﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﻠ‪‬ﻲ او را ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬وﻟﻲ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ وﻗﺘﻲ‬‫ﻣﺸﻖ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد‪ /‬و ﻇﻬﻮر ‪‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﺐ و ﺗﺤﺼﻴﻞ و ‪Ö‬‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ دل را از اﻧﺪﻳﺸﺔ ﻏﻴﺮ ﺧﺎﻟﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﻫﺮﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ او را ﺧﻮاﻫﺪ و‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻮﻳﺪ و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﻨﺪ او را ﺑﻴﻨﺪ‪ /‬ﭼﻮن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم رﺳﺪ اﻣ‪Ç‬ﻮرات‬
‫دﻧﻴﻮي او را‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﺎﻃﻨﻲ او ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺣﻖ‪ ,‬و اﺷﺘﻐﺎل‬ ‫‪‬‬ ‫ﻇﺎﻫﺮي و‬
‫ﺿﺮر ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ زﻳﺮا ﻛﻪ در ﺑﺎﻃﻦ ﺑﺎ ﺣﻖ اﺳﺖ و ﺑ‪Ç‬ﻪﻇﺎﻫﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎ ﺧ‪Ç‬ﻠﻖ‪ ,‬ﻛ‪Ç‬ﻪ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻗﻠﻢ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :ê‬و ﺗﻮ راﺳﺖ ﺧﻠﻘﻲ ﻋﻈﻴﻢ‪/‬‬

‫‪109‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﺸﻐﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﻫﻢ ﻋﻴﻦ ﺣﻖ اﺳﺖ و ﻣﻌﻨﻲ ﺑﻠﻮغ ﺳﺎﻟﻚ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﺔ ﻓﻨﺎ و‬

‫ﺎر ¸‪ Õ‬و ×ﻻ ﺑ‪Ö ‬ﻴ ‪Õ‬ﻊ ‪‬ﻋ ‪Ö‬ﻦ‬ ‫ﻛﻤﺎل ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﺎم اﺳﺖ و آﻳﺔ ﻣﺒﺎرﻛﺔ ‪‬ر ×ﺟﺎ ‪Õ‬ل ×ﻻ ﺗ‪Ô‬ﻠ ‪â‬‬
‫‪Ö‬ﻬﻴ ‪‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ‪‬ﺗ ×ﺠ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬
‫‪‬ذ ‪‬ﻛﺮا ‪‬ﷲ اﺷﺎره ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ رﺗﺒﻪ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﺳﻼ ك ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺤﺎﺟﻪ ﻣﺴﻤﻮع ﺷﺪه از ﺑﻌﻀﻲ ‪‬‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻧﻬﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬در ﻣﻘﺎم ‪‬‬
‫ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ و از راه ﻛﺸﻒ و ﺷ‪Ç‬ﻬﻮد‬ ‫از ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻋﺎم و ‪Ö‬‬
‫درﺑ‪ÇÇ‬ﺎرة ﺳ‪ÇÇ‬ﻠﻮك و ﻗ‪ÇÇ‬ﻮاﻋ‪Ç‬ﺪ آن از ﺑ‪Ç‬ﺮاي اﻫ‪Ç‬ﻞ ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك و ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ‪,‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮﺟﻤﻌﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ///‬اﻟﺦ‪/‬‬
‫ﺟﻮاب‪ :‬ﻛﻠ‪‬ﻴﺎت ﻋﻤﻞ ﺳﻠﻮك ﻫﻤﺎن ﺷﺮوط ﻫﻔﺖﮔﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫دوﻳﻢ‪ ,‬ﺟﻮاب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ اﺣ‪Ç‬ﺪي از آﻧ‪Ç‬ﺎن ﻛ‪Ç‬ﻪ اﺳ‪Ç‬ﺘﻌﺎذه از‬ ‫ﺑﺤﺚ ‪‬‬
‫ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﺷﺪه و دلﻫﺎي اﻳﺸﺎن ﻧﻮراﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪه‪ ,‬ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺮﻳﻘﺔ اﻳﺸﺎن و ﻗﻮاﻋﺪ ﺳﻠﻮك‪ÇÇ‬ﻋﻤﺪة آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ÇÇ‬‬
‫اﻧﻜﺎري ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬و در ﺟﻮاب ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺮﺿﻴﻦ از ﺣﻖ ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺑﻪﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺸﻒ و ﺷﻬﻮد دﻟﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﭼﺎره ﻧﺪارد‪ ,‬ﭼﻪ ﻛﻮر ﻣﺎدرزاد‬
‫ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺸﻬﻮد و‬ ‫را در ﺑﺎب وﺟﻮد ﻧﻮر و ﻇﻠﻤﺖ و ﺗﺸﺨﻴﺺ آن‪ ,‬ﺑﻪﺟﺰ ‪‬‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﺔ ﺧﻮد ﺑﺼﻴﺮ‪ ,‬ﭼﻪ ﭼﺎره و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺗﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ او را ﺑﻪﺟﺰ‬
‫ﻇﻠﻤﺖ ﻣﻘﺎﻣﻲ و ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻧﻪ‪/‬‬
‫‪Ö‬‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻨﺎب ﺑﺎﺣﺚ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد اﻫ‪Ç‬ﻞ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻌﺘﺮف‬
‫ﻛﺸﻒ ﺻﺤﻴﺢ و ﺑﺎﻃﻞ دارد‪ ,‬ﺑﻠﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ در اﻋﻤﺎل‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ‪Ö‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣﻘﺼﻮد اﻳﺸﺎن ﺑﻮد; ﭼﺮا ﻛﻪ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫و اﺣﻜﺎم ﻧﮕﻔﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ در ﺛﻤﺮات‬
‫اﻋ‪ÇÇ‬ﻤﺎل‪ ,‬ﺗ‪ÇÇ‬ﻮﻗﻴﻔﻲ و ﺗﻜ‪Ç‬ﻠﻴﻔﻲ اﺳﺖ و اﺳ‪Ç‬ﺮار آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ در ﮔ‪Ç‬ﻨﺠﻴﻨﺔ ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ‬
‫اﺗﻢ‪ ,‬و ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺪ و ﺑﻴﺎن آﻳﺪ‬ ‫ﺑﺎريﺗﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ وﺟﻪ ‪‬‬
‫ﻧﺒﻲﺧﺎﺗﻢ و آل اﻃ‪Ç‬ﻬﺎر و ﻣ‪Ç‬ﺘﺎﺑﻌﺎن اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن از‬ ‫در ﻣﺪﻳﻨ‪Ç‬ﺔ ﻋﻠﻢ ﺣﻀﺮت ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪110‬‬

‫ﺗ‪Ç‬ﺤﻘﻴﻖ ﻋ‪Ç‬ﻴ‪Ç‬ﺎن‪ /‬ﭘﺲ ﺑ‪Ç‬ﻄﻼن ﺳ‪Ç‬ﻴﺮ و ﻣﻜ‪Ç‬ﺎﺷﻔﺎت‪ ,‬در‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ارﺑﺎب ﻛﺸﻒ و‬
‫ﺳﻼ ك دﺳﺖ‬ ‫ﺛﻤﺮات اﻋﻤﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻴﺮ ﻣﺮاﺗﺐ ﭼﻨﺪ از ﺑﺮاي ‪‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك ﻣ‪Ç‬ﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻳ‪Ç‬ﺎ از اﺳ‪Ç‬ﺘﺎد‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺧﻮدﺳﺮ‬
‫‪‬‬ ‫اﺷﺨﺎص‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ /‬ﭼﻪ‬
‫ﻧﺎﻗﺼﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ اﺳﺘﺎدي ﻧﺮﺳﻴﺪه‪ ,‬ذ ﻛﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬در‬
‫ﻣﺮﺗﺒﺔ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻧﻔﺲ و ﻫﻴﻮﻻ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﻳ‪Ç‬ﺎ ﺧ‪Ç‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﻲﺻﺪق و‬
‫ﺖ دﻋﻮي ر‪Å‬ﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻲﺧﺒﺮ از ﻗﻮاﻋ‪Ç‬ﺪ دﻳ‪Ç‬ﻦ و ﻣ‪Ç‬ﻠ‪‬ﺖ‪,‬‬ ‫ﺧﻠﻮص ‪‬ﻧﻴ ‪Ö‬‬
‫ﻣﻜ‪Ç‬ﺎﺷﻔﺎت ﻋ‪Ç‬ﺎﻃﻞ و از ﺷ‪Ç‬ﻴﺎﻃﻴﻦ‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﻻﻣﺤﺎﻟﻪ ﻓﺘﻮﺣﺎت آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ ﺑ‪Ç‬ﺎﻃﻞ و از‬
‫ﺳﻼ ك‪,‬‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ ,‬ﻧﻤﺎﻳﺸﺎت ﺿﻼل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺘﻮﺣﺶ ﻧﺎم ﻧﻬﻨﺪ‪ /‬ﻟﻬﺬا ‪‬‬
‫ا‪Ä‬ﻤﺔ ﻃﺎﻫﺮﻳﻦ و‬ ‫ﻓﺘﻮﺣﺎت ﺧﻮد را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان آﻳﺎت ﻣﺒﻴﻦ و اﺣﺎدﻳﺚ ‪‬‬
‫ذواﻟﻤﻦ را ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﺎرﻓﻴﻦ ﺳﻨﺠﻴﺪه و ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺷﻜﺮ اﻳﺰد‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻛﺘﺐ‬
‫رﺳﺎﻧﻴﺪه و ‪‬اﻻ ﺑﻪﻧﺤﻮي ﻛﻪ از اﺳﺘﺎد ﻣﻤﺘﺤﻦ رﺳﻴﺪ‪ ,‬ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﺨﻠ‪‬ﺼﻴﻦ رﺳﻨﺪ و از دﺳﺖ ﺷﻴﻄﺎن ﻟﻌﻴﻦ ﺧﻼص ﮔﺮدﻧﺪ‪ ,‬ﭘﺲ‬
‫ﺑﻌﺪ از آن‪ ,‬ﺳﻴﺮﻫﺎ ﺷﻮد‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬
‫ﻋﺠﺎﻳﺐ ﻧﻘﺶﻫﺎ ﺑﻴﻨﻲ ﺧﻼف روﻣﻲ و ﭼﻴﻨﻲ‬
‫ا ﮔﺮ ﺑﺎ دوﺳﺖ ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ زدﻧﻴﺎ و آﺧﺮت ﻏﺎﻓﻞ‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮﻗﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻗ‪Ö Ô‬ﻞ ×ﻫﺎﺗ‪Ô‬ﻮا ﺑ‪Ô‬ﺮ ×ﻫﺎﻧ‪‬ﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ‪ ,‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺑ‪Ç‬ﺮﻫﺎن ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ذ ﻛﺮ ﻳﺎﻓﺖ از ﺑﺎب اﺣﺎدﻳﺚ و ﻛﺘﺐ اﻫﻞ ﺣﻖ و ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻫ‪Ç‬ﻞ‬
‫ﻋﺮﻓﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻠﻲ و ﻧﻘﻠﻲ‪ /‬ﺳﺎدهﻟﻮﺣﺎن را ﻛﻪ ﺑﻨﺎي ﺳﻠﻮك ﺑﻪ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺑﺪﻧﻴﻪ‪ ,‬ﺑﻲﺣﻀﻮر ﻗﻠﺐ و اﻋﺮاض از ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ و ﻣﺘﺬ ‪‬ﻛﺮان و ﻣﺘﻔ ‪‬ﻜﺮان‬ ‫‪‬‬
‫]دارﻧﺪ[‪ ,‬ﭼﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد? ﺑﻪﺳﺒﺐ اﻳﻨﻜﻪ آن ﺳ‪Ç‬ﺎدهدﻻن ﻫ‪Ç‬ﻤﺔ‬
‫ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﺤﺚ و ر ‪‬د اﻳﻦ و آن ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﻠ‪‬ﻢ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ‪,‬‬
‫دﻳﻦ ﻋﺎري و درﺑﺎﻃﻦ از ﺑﻐﺾ و‬ ‫ﻣﺼﺮوف داﺷﺘﻪ و درﻇﺎﻫﺮ از ﻏﻴﺮت ‪Ö‬‬
‫‪111‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺣﺴﺪ و ﻋﺠﺐ و ﻛﻴﻦ و ﻏﻴﺮه ﺧﺎﻟﻲ ﻧﺒﻮد‪ ,‬ﻣﺪام راه ﺧﻼف ﭘﻴﻤﻮدهاﻧﺪ‪ /‬و‬
‫ﻟﻠﺸﻲ ‪ ¾‬ﻳ‪Ô‬ﻌﻤﻲ و ﻳ‪Ô‬ﺼﻢ‪ ,‬از ﻣﺪﻟﻮل آﻳﺔ ‪‬ا ‪Ö‬ن ×ﺟﺎ‪Ä‬ﻜ ‪ÔÖ‬ﻢ ‪‬‬
‫ﻓﺎﺳ ‪Õ‬ﻖ ‪‬ﺑ‪ Ç‬ﻨ ‪‬ﺒﺎ ‪¾‬‬ ‫ﻚ ﱠ‬‫ﺑﻪﻣﺼﺪاق ‪Ô‬ﺣ ‪‬ﺒ ‪‬‬
‫‪‬ﻓ ‪‬ﺘﺒ‪‬ﻴﱠﻨ‪Ô‬ﻮا‪ 1‬و از ﻣﻀﻤﻮن ﺣﺪﻳﺚ ﻛﻪ‪ :‬ﺑﺎﻳﺪ اﻓﻌﺎل ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ را ﺗﺎ ﻫﻔﺘﺎد ﻣﺮﺗﺒﻪ‬
‫ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﺻ ‪‬ﺤﺖ ﻛﺮد‪ ,‬و اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺪﻳﺚ وارد اﺳﺖ ﻛﻪ‪ :‬ﻧﺎﺻﺒﻲ آن ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ دوﺷﻤﻨﻲ ] ﻛﺬا[ ﻛﻨﺪ ‪ ÇÇ‬ﭼﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ را ﻳﺎراي دوﺷﻤﻨﻲ ﻣﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫‪ ÇÇ‬ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺎﺻﺒﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ دوﺷﻤﻨﻲ ﻛﻨﺪ; ﭘﺲ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ از ﺣﻖ و ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺳﻠﺴﻠﻪ از ﻧ‪Ç‬ﻴﻚ و ﺑ‪Ç‬ﺪ و‬
‫ﻓﺎﺳﻖ و ﺻﺎﻟﺢ و ﻣﺸﺮك و ﻣﻮ ‪‬ﺣﺪ ﻫﺴﺖ‪ ,‬ﻫﻤﻪ را داﺧﻞ ﻫﻢ ﻟﻌﻦ و ﻃﻌﻦ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺎر ﺑﻪﺟﺎﻳﻲ رﺳﺎﻧﻨﺪ ﻛﻪ ذ ﻛﺮ و ﻓﻜﺮ را ﻧﻴﺰ از ﻋﺪاوت‪ ,‬اﻧﻜﺎر‬
‫و ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﺑﻐﺾ را ﺑﺎ ذا ﻛﺮان و ﻣﺘﻔ ‪‬ﻜﺮان اﻇﻬﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻖ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺒﻄﻼن‪ ,‬ﺑﺪﻋﺖ ﺷﻤﺎرﻧﺪ‪/‬‬
‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‪ :‬در ﻣﺠﻤﻊ ﻓﻀﻼ‪ ,‬ﺳﺎدهﻟﻮﺣﻲ را از اﻫﻞ ﻇﺎﻫﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Ç‬ﻴﺮﻧﻲ ﻋ‪Ç‬ﺒﺪ‪G‬‬ ‫ﭼﺮا ﻣﺼﺪاق ﺣﺪﻳﺚ اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻮ ‪‬ن ‪‬اﺧﻮ¸‪ Õ‬و ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ﻋ‪‬ﻠ ‪‬ﱠﻤﻨﻲ ﺣﺮﻓ‪ H‬ﻓﻘ‪‬ﺪ ‪‬ﺻ ﱠ‬
‫ﷲ ‪‬و‬ ‫ﺐ ﻓ‪Ç‬ﻲا ‪‬‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻴﺎن ذا ﻛﺮان ﻇﻬﻮر دارد‪ ,‬و ﺣﺪﻳﺚ ﻳﺎ ﻋﺒ ‪‬ﺪا ‪‬‬
‫ﷲ ا‪Ö ‬ﺣ ‪‬ﺒ ‪Ö‬‬
‫ﷲ[ ‪‬ا ‪‬ﻻ ﺑﺬﻟﻚ وﻻ ‪‬ﻳ ‪‬ﺠ ‪Ô‬ﺪ‬
‫ﷲ ﻓﺎﻧ‪‬ﻪﻻ ‪‬ﺗﻨﺎ ‪Ô‬ل ]وﻻﻳ‪ ¹‬ا ‪‬‬
‫ﷲ و ﻋﺎ ‪‬د ﻓﻲا ‪‬‬
‫وال ﻓﻲا ‪‬‬
‫ﷲو ‪‬‬‫ﺾ ﻓﻲا ‪‬‬
‫اﺑ‪ Ö‬ﻐ ‪Ö‬‬
‫ﻨﻔﻊ ﻛﺜﺮ¸‪ Ô‬ﺻﻼ ‪‬ﺗﻪ و ﺻﻴﺎ ‪‬ﻣﻪ ‪‬ا ‪‬ﻻ ﺑﻪ‪ 3‬را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺎرﻓﺎن و‬
‫اﻻﻳﻤﺎن ‪‬اﻻ ‪‬ﺑﻪ وﻻ ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻃﻌﻢ‬
‫اﺣ ‪Õ‬ﺪ ‪‬‬
‫ذا ﻛﺮان اﺷﺒﻬﻨﺪ? ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺳﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺷﺪان اﻳﺸﺎن ﺗﻠﻘﻴﻦ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﺣﺠﺮات‪ ,‬آﻳﺔ‪ : ì‬ا ﮔﺮ ﻓﺎﺳﻘﻲ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺧﺒﺮي آورد‪ ,‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪/‬‬
‫‪ /2‬ﻣ‪Æ‬ﻣﻨﺎن ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮادرﻧﺪ‪@ )/‬ﻛﺎﻓﻲ‪ ,‬ج ‪/(ê33 . 2‬‬
‫‪ /3‬اي ﻋﺒﺪاﷲ ﻋﺸﻖ ﺑﻮرز در ]راه[ ﺧ‪Ç‬ﺪا و ﻛ‪Ç‬ﻴﻨﻪ ورز در ]راه[ ﺧ‪Ç‬ﺪا و دوﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﺪار در ]راه[‬
‫ﺧﺪا و دﺷﻤﻦ ﺑﺪار در ]راه[ ﺧﺪا; ﭼﺮا ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻖ و ﻫ‪Ç‬ﻴﭻ‬
‫ﻛﺲ ﻣﺰة اﻳﻤﺎن را ﻧﻤﻲﭼﺸﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ آن و ﻛﺜﺮات ﻧﻤﺎز و روزه ﻓﺎﻳﺪهاي ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ آن‬
‫) وﺳﺎﻳﻞ اﻟﺸﻴﻌﻪ‪ ,‬ج ‪/(178 . 1ì‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪112‬‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺮﻳﺪان را ﻣﺴﺤﻮر ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ /‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬

‫ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ ﺳ‪Ç‬ﻪدﻓﻌﻪ ﻳ‪Ç‬ﺎﻋﻠﻲ ﺑﮕ‪Ç‬ﻮﻳﻨﺪ ]ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ‪ :G‬ﺑﮕ‪Ç‬ﻮﻳﻴﺪ[‪ /‬ﮔ‪Ç‬ﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻫﻤﺎن اﺳﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺴ‪Ç‬ﺤﻮر ﺷ‪Ç‬ﻮم‪ /‬ﮔ‪Ç‬ﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳ‪Ç‬ﻦﻃﻮر ﻫ‪Ç‬ﺮﮔﺎه‬
‫‪Ö‬‬
‫دروﻳﺸﺎن ﺑﺪﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ!‬ ‫ﻣﺴﺤﻮر ﺷﻮﻳﺪ ﭼﻪ ﺿﺮر دارد? ﮔﻔﺖ‪ :‬از زﺑﺎن‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺧﻮاﻧﺪن اﺳﻢ ﻣﺒﺎرك ]ﻳﺎﻋﻠﻲ[‪ ,‬ﻗﺮآن را‬
‫ﺷﻔﻴﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪ /‬ﺑﺎز اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻮد ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﺳﻢ را ﺻﺪ دﻓﻌﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻻزم ﻛﺮد‬
‫در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﺨﻔﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻼم ﻣﺠﻴﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ,‬و‬
‫در آن ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻧﻴﺎورد‪/‬‬
‫‪###‬‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ادب ﭘﺮﺳﻴﺪم‬
‫‪Ö‬‬ ‫در ﻣﺠﻤﻌﻲ دﻳﮕﺮ از ﻳﻜﻲ از اﻓﺎﺿﻞ‬
‫ﻛﻪ‪ :‬ﺑﻪ رأي ﺷﻤﺎ ذ ﻛﺮ ﺧﻔﻲ ﺑﺪﻋﺖ اﺳﺖ‪ ,‬ﭘﺲ ﻋﻤﻠﻲ را ﻛﻪ ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ﻣ ‪‬ﻄﻠﻊ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺛﻮاب آن را اﻳﺰدﺗﻌﺎﻟﻲ در ﺧﺰاﻧﺔ رﺣﻤﺖ ﺿﺒﻂ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﺪام اﺳﺖ? در ﻛﻤﺎل دﻟﺴﻮزي ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻞﻫﺎ‪ ,‬آن ﻛﺎﻓﺮان‬
‫ﺷﻤﺎ را ﻓﺮﻳﺐ دادهاﻧﺪ‪ /‬آن‪ ,‬ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﺐ ﺗﺎرﻳﻚ‪ ,‬ﻛﺴﻲ از‬
‫ﻛﻨﺎر زوﺟﻪ و ﻋﻴﺎل ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻴﺰد و ﺑﻪ ‪‬ﻗﺴﻤﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻣ ‪‬ﻄﻠﻊ ﻧﺸﻮد‪ ,‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﺒﺎدت ﺧﺪا ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد و ﻧﺎﻓﻠﺔ ﺷﺐ ﮔﺰارد‪ /‬ﻋﺮض ﻛﺮدم‪ :‬ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﻲ‬
‫ﮔﻨﺎه را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦﻃﻮرﻫﺎ ﻛﻨﺪ از ﻣﻼ‪Ä‬ﻜﺔ ‪Ô‬ﻛ ‪‬ﺘﺎب ﻣﺴﺘﺤﻀﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ?!‬
‫اﻟﻘﺼﻪ‪ ,‬از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎر دﻳﺪه و ﺷﻨﻴﺪهام و ﻧﻮﺷﺘﻦ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ ‪ ÇÇ‬ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫‪‬‬
‫وﺟﻮد ﻧﺒﺮدن اﺳﻢ اﻳﺸﺎن ‪ ÇÇ‬ﺧﻼف رﺿﺎي ﺧﺪا و ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻄﻮﻳﻞ اﺳﺖ‪/‬‬
‫ﻋﻠﻲاﻟﺪوام از ﺗﺴﻮﻳﻼت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦﻛﺎر‪ ,‬آن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺲ‬
‫ا ‪‬ﻣﺎره آ ﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ اﻋﻤﺎل و ﻋﺒﺎدات ﺧﻮد ﻣﻐﺮور ﻧﺸﻮد‪ /‬و ﻇﺎﻫﺮ و‬
‫آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﺎﻓﻼن درﺑﺎرة ﺣﻀﺮت ﺧﺘﻤﻲﻣ‪Ĥ‬ب ﺑﺎ ‪Ô‬ﺧ‪Ç‬ﻠﻖ ﻋ‪Ç‬ﻈﻴﻢ‬
‫‪113‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﭼﻪﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ /‬ﻧﻈﻢ‪:‬‬

‫ﺳ‪ÇÇ‬ﺮ ﻣ‪ÇÇ‬ﻌﻨﻲ داﻧ‪ÇÇ‬ﻨﺪ‬
‫ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﺮدان ﺧ‪ÇÇ‬ﺪا ﻛ‪ÇÇ‬ﻪ ‪‬‬
‫از دﻳ‪ÇÇÇÇÇÇÇÇ‬ﺪة ﻛ‪ÇÇÇÇÇ‬ﻮﺗﻪﻧﻈﺮان ﭘ‪ÇÇÇÇ‬ﻨﻬﺎﻧﻨﺪ‬
‫زﻳﻦ در ﻋﺠﺒﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺣﻖ را ﺑﺸﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻣ‪ÆÇ‬ﻣﻦ ﺷ‪Ç‬ﺪ و ﺧ‪Ç‬ﻠﻖ ﻛ‪Ç‬ﺎﻓﺮش ﻣ‪Ç‬ﻲﺧﻮاﻧ‪Ç‬ﻨﺪ‬
‫ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ اﺷ‪Ç‬ﺨﺎﺻﻲ را ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮﺷﺪ ﻛ‪Ç‬ﺎﻣﻞ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﺤﺚ دﻫﻢ آﻧﻜﻪ‪ :‬اﻫ‪Ç‬ﻞ‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ,‬ا ﻛﺜﺮ اﻳﺸﺎن‪ ,‬از ﻣﺮﺷﺪﻳﻦ ﻋﻮام و ﻋﺎري از ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ دﻳﻦ‬
‫و اﺣﻜﺎم ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫اﺟﺰاي اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ را در ﺳﺎل ]ﻫﺰار و دوﻳﺴﺖ و[ ﺳ‪Ç‬ﻲ و ﻫ‪Ç‬ﻔﺖ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻗ‪Ç‬ﺮا ﮔ‪Ç‬ﺰﻟﻮ‬
‫‪‬‬ ‫]ﻫﺠﺮي ﻗﻤﺮي[ ﺑﻪﻧﻈﺮ آنﺟﻨﺎب ]ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎج‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻮاب و‬
‫)ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه([ رﺳ‪Ç‬ﺎﻧﺪم‪ /‬ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬در ﺧ‪Ç‬ﺎﺗﻤﻪ‪ ,‬اﺣ‪Ç‬ﻮال ‪‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ ﻣ‪Ç‬ﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه و ﻧ‪Ç‬ﻮرﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬اﻟﻲ ﻳ‪Ç‬ﻮماﻟ ‪‬ﺘ‪Ç‬ﺤﺮﻳﺮ‬ ‫ﺧﻠﻔﺎي ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﻣﺘﻌﺪد ﻛﻦ‪ /‬ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺣﺎﺟﻲ زﻳﻦاﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ]ﺷﻴﺮواﻧ‪Ç‬ﻲ[‬ ‫ﺑﻨﻮﻳﺲ و ﻧﺴﺨﻪ ‪‬‬
‫ﺗﺘﻤﻪ ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺲ ﺻﻼح داﻧﻲ ﺑﺮﺳﺎن‪/‬‬ ‫ﺑﺪه و ‪‬‬
‫‪ ///‬از ﺟﻤﻌﻲ اﻫﻞ داﻧﺶ و ﻗﺪﻣﺎ و آﺑﺎ و اﺟﺪا ‪‬د ﺧﻮ ‪Ö‬د ﺷﻔﺎﻫ‪ H‬ﺷﻨﻴﺪه ﻛﻪ‬
‫در اﻳﺮان از ﻧﻔﺎق اﻣﺮا‪ ,‬راه اﺳﺘﻔﺎﺿﻪ ﻣﺴﺪود ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ آنﻛﻪ ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ از‬
‫ﺷﺪت ﺷﻮق و ﻃﻠﺐ و‬ ‫ﺳﺎدات ﻋﺎﻟﻲدرﺟﺎت ﻛﺮﻣﺎن‪ ,‬ﺑﻌﺪ از آن ﻛﻪ از ‪‬‬
‫دوﻧﺪﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎر در ﺻﻔﺤﻪ اﻳﺮان ﻛﻪ ﭼﺎرة اﻣﺮاض ﺑﺎﻃﻨﻲ ﺧﻮد را ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‪ ,‬ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﻪ ﺻﻔﺤﺔ ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻧﻤﻮده‪ ,‬در آن ﺣﺪود ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻣﺸﺮف‪ ,‬وﻗ‪Ç‬ﺎﻳﻊ ﺧ‪Ç‬ﻮد و ﺧ‪Ç‬ﺎﻟﻲ‬ ‫ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ]دﻛﻨﻲ[ ‪‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺮﻛﺖ ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﺳﻴﺪ‬
‫آنﺟﻨﺎب ﻣﺮﻳﺪ ﺧﻮد را ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺑﻮدن اﻳﺮان را ﺑﻪﻋﺮض رﺳﺎﻧﻴﺪ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪114‬‬

‫ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه ﻫﻨﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﺖ راﺳﺘﻲ و ﻓﻘﺮ و ﻓﻨﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺪاﺷﺖ و از‬

‫ا ﻛﻤﻞ ﺧﻠﻔﺎي آنﺟﻨﺎب ﺑﻮد‪ ,‬ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ ﻫﺪاﻳﺖ اﻫﻞ اﻳﺮان ﻓﺮﻣﻮد‪////‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﺄﻣﻮر ﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺰرگ ﻛﻪ از ﻣﻠﻚ اﻳﺮان ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن رﺳﻴﺪه و اﻳﺸﺎن آﻣ‪Ç‬ﺪه در اﻳ‪Ç‬ﺮان ﺟ‪Ç‬ﺎري ﺳ‪Ç‬ﺎزﻧﺪ‪ ,‬در ﺳ‪Ç‬ﻨﺔ‬
‫ﻣﺒﺎرك ﻫﺰار و ﻳﻚﺻﺪ و ﻫﺸﺘﺎد و ﺳ‪Ç‬ﻪ ﻳ‪Ç‬ﺎ ﭼ‪Ç‬ﻬﺎر ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺣ‪Ç‬ﺪود اﻳ‪Ç‬ﺮان‬
‫ﻣﻘﺪس‬‫رﺿﻮﻳﻪ و اﻣﺎ ﻛﻦ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻘﺪس‬‫ﺗﺸﺮﻳﻒ آوردﻧﺪ‪ /‬ﻫﻔﺖ ﺳﺎل در ﻣﺸﻬﺪ ‪‬‬
‫ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن آﻣﺪ و رﻓﺖ ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﻣﺘﻮ ‪‬ﻗﻒ ﺑﻮد‪ /‬در ﺳ‪Ç‬ﻨﺔ ﻳﻚﻫ‪Ç‬ﺰار و‬
‫ﻳﻜﺼﺪ و ﻧﻮد ﻫﺠﺮي ﺑﻪ داراﻟﻌﻠﻢ ﺷﻴﺮاز آﻣﺪه‪ ,‬ﺟﻨﺎب ‪‬ﻓﻴﺎض ﺷﺎه‪ ÇÇ 1‬وﻟﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ‪ ,‬اﻣﺎمﺟﻤﻌﻪ ﻗﺪﻳﻢ اﺻﻔﻬﺎن ‪ ÇÇ‬ﻛﻪ در ﺳﻠﺴﻠﺔ دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﺮﺣﻮم ‪‬ﻣﻼ ‪‬‬
‫دروﻳﺸﺎن‪ ,‬ﻛﺎﻣﻞ و ﻋﻠﻮم ﻏﺮﻳﺒﻪ و اﺣﻀﺎر و اﻋﺪاد و ﺟﻔﺮ ﺑﻪ ﻛﻤﺎل از‬
‫ﺑﺮاي او ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﺎ ﺧﻠﻒ ﺻﺎﻟﺢ او ﺟﻨﺎب ﻧﻮرﻋﻠﻴﺸﺎه ﻛﻪ ﺑﻪﺣﺴﻦ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ و ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ آراﺳﺘﻪ و ﻣﺸﻬﻮر آﻓﺎق ﺑﻮد‪ ///‬در ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﺳﻴﺪ ‪‬ﺳ ‪‬ﻨﺪ‪ ,‬ﺗﺤﺼﻴﻞ آداب و ﻣﺮاﻋﺎت ﻃﺎﻋﺎت و ﺧﻠﻮص‬ ‫اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ‪‬‬
‫‪‬ﻧﻴﺎت ﻧﻤﻮده‪ ,‬ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ ﻟﺪﻧ‪‬ﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺧ‪Ç‬ﻮاﻫ‪Ç‬ﺎن ﺷ‪Ç‬ﺪه‪ ,‬از‬
‫‪‬ﻣﺠﺎزات ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ و در ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺎ ﺑﺮﻛﺖ اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺮ ‪‬ﻗﻴﺎت ﻋ‪Ç‬ﻈﻴﻤﻪ در‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺷﺮﻳﻔﺔ ﺣ ‪‬ﻘﺔ ﻧﻌﻤﺖاﻟﻠ‪‬ﻬﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و از ﻋﻠﻮم ﻏﺮﻳﺒﻪ ﻛﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ اﻗﺒﺎل و ﻣﻴﻞ ﻋﻮام و ﺧﻮاص ﺑﻮد‪ ,‬ﺗﺎ‪Ä‬ﺐ و ﺗﺎرك ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ /‬و از‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻠﻮك‬
‫‪‬‬ ‫روﻳﻪ در اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‪ ,‬اﻳﻦاﺳﺖ ﻛﻪ ﺗ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ‪‬‬
‫ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻓﻨﺎ رﺳﺪ و داﻳﺮة ﻋﻠﻢ ﻇﺎﻫﺮش اوﺳﻊ از اﺳﺘﺎد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬اﺳﺘﺎد او را اﺟﺎزه ﺑﻪ ارﺷﺎد داده‪ ,‬ﺧﻮد ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎدت ﺧ‪Ç‬ﺪاوﻧ‪Ç‬ﺪ و‬
‫ﺳﻴﺪ ﺑﺰرﮔﻮار آن‬‫اﻧﺰواي از ﺧﻠﻖ و دﻋﺎي ﺟﻤﻴﻊ ﻋﺒﺎد ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬‬
‫دو ﺑﺰرﮔﻮار را ﻛﻪ ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ ﻋﺎﻟﻲﻣﻘﺪار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﻣﺄذون ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮده‬
‫‪ /1‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣ‪Æ‬ﻟ‪‬ﻒ ﻣﺮﺣﻮم ﻓﻴﺾﻋﻠﻴﺸﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪/‬‬
‫‪115‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫و ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﻋﺒﺎدت و ﺗﺎرك ارﺷﺎد ﺑﻮدﻧﺪ‪/‬‬

‫ﭼﻮن اﻳﺸﺎن ﻗﺒ‪ Â‬ﺑﺎ ا ﻛﺜﺮ اﻫﻞ اﻳﺮان آﺷﻨﺎ و ﻣﻌﺎﺷﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻳﺎران ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ /‬و از اﻗﺮار آﻧﻬﺎ و اﻧﻜﺎر ﻣﻌﺎﻧﺪان‬
‫از اﻏﻴﺎر ﻧﻤﻮده‪ ,‬‬
‫در آن ‪‬اﻳﺎم‪ ,‬ﺷﻮر ﺗﻤﺎم در داراﻟﻌﻠﻢ ﺷﻴﺮاز ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪه و ﻣﻔﺴﺪﻳﻦ ﺑﺪ اﻃﻮار‬
‫ﻓﺮق ﺧﻴﺮ از‬‫ﺷﻌﺎر ﻃﺎﻳﻔﺔ اﻟﻮار ﻛﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻴﻚ از ﺑﺪ و ‪‬‬
‫و اﻣﺮاي ﺷﻘﺎوت ‪‬‬
‫ﺷﺮ ﻧﻤﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ,‬اﻓﻌﺎل و اﻃﻮار آن دو ﺑﺰرﮔﻮار را ﺑﻪﺧﻼف رﻓﺘﺎر ﺳﺎﺑﻖ‬ ‫‪‬‬
‫دﻳﺪه‪ ,‬ﻛﺮﻳﻢﺧﺎن زﻧﺪ را ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺮ و ﻧﻬﻲ آن زﻣﺎن ﺑﻮد‪ ,‬وﺳﻮﺳﻪ و‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آن ﺳﻪ ﺑﺰرگ را اﺧﺮاج از وﻻﻳﺖ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮدﻧﺪ و از‬
‫ﺷ‪Ã‬ﺎﻣﺖ آن ﺣﺮﻛﺖ ﻫﻢ‪ ,‬ﺧﻮد و ﺟ‪Ç‬ﻤﻌﻲ از ﻣ‪Ç‬ﻔﺴﺪان ﺑ‪Ç‬ﻪﻓﺎﺻﻠﺔ اﻧ‪Ç‬ﺪك‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن زﻧﺪ‪ ,‬ﭼﻨﺪ روزي ﺑﻪﺣﺴﺐ ﻣﻴﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﻛﻪ رﻓﺘﺎري‬
‫ﻧﻤﻮد‪ ,‬در اﺻﻔﻬﺎن ﺗﻜﻴﻪ ﺑﻪﺟﻬﺖ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﺳ‪Ç‬ﺎﺧﺘﻨﺪ و ﭘ‪Ç‬ﺮدة ‪‬ﻋ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻤﻲ از‬
‫اﻋﺪاد‪ 1,‬از ﻣﺮﺣﻮم ﻓﻴﺎضﺷﺎه ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ ﺣﻜ‪Ç‬ﻤﺮاﻧ‪Ç‬ﻲ ﺑ‪Ç‬ﺮﭘﺎ ﻛ‪Ç‬ﺮده‪,‬‬
‫ﻫﻤﺎنﺳﺎل زﻛﻲﺧﺎنزﻧﺪ ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻲﺣﺪ‪ ,‬ارادة دﻓﻊ او را و ﺟﻨﮓ ﺑﺎ او‬
‫ﻛ‪ÇÇ‬ﺮد و ﺧ‪Ç‬ﻮدﺑﻪﺧﻮد ﺑ‪Ç‬ﺪون ﺟ‪Ç‬ﻨﮓ‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم ﮔﺸﺖ‪ /‬و ذواﻟﻔ‪Ç‬ﻘﺎرﺧ‪Ç‬ﺎن‪,‬‬
‫ﻣﺪت ﺑﻮد ﺟﻨﮓ ﻛﺮده و ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده ﺗ‪Ç‬ﻤﺎم ﺷ‪Ç‬ﺪ‪ /‬ﭘﺲ‬ ‫ﺧﻤﺴﻪاي ‪‬‬
‫ﻣﺘﺼﺮف ﺷﺪه‪ ,‬در اﺻﻔﻬﺎن ﺗﻮ ‪‬ﻗﻒ ﻧﻤﻮد‪ /‬ﭼﻮن ﺷﺮب ﺧ‪Ç‬ﻤﺮ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﺮاق را‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﻛﺮد و ﺟﻨﺎب ‪‬ﻓﻴﺎض ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد ﺑﻪﻃﺒﻊ او ﻧﺎﻣﻼﻳﻢ ﺑﻮد‪,‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻐﻀﻮب ﻧﻤﻮده اﻳﺸﺎن را از ﺣﻀﻮررﻓﺘﻦ ﻣﺎﻧﻊ آﻣﺪ‪ /‬اﻳﺸﺎن ﺳﻠﺐ ‪‬‬
‫از او ﻧﻤﻮده‪ ,‬آﻣﺪوﺷﺪ را ﻣ‪Ç‬ﻮﻗﻮف داﺷ‪Ç‬ﺘﻨﺪ و در آن ﺳ‪Ç‬ﺎل ﻟﺸﻜ‪Ç‬ﺮش‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده‪ ,‬ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮد در اﺻﻔﻬﺎن اوﺿﺎﻋﺶ از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬ﺑﻪ‬

‫‪ /1‬اﺷﺎره ﺑﻪ ﻣﻌﺎدل ﻋﺪدي آن‪ ,‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺣﺮوف اﺑﺠﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﭘﺮدهﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪/‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪116‬‬

‫ﻫﺰﻳﻤﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺪان آﻣﺪه‪ ,‬ﺷﺮاب را ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮد و ﻇ‪Ç‬ﻠﻢ و آزار ﻓ‪Ç‬ﻘﺮا را‬
‫ﺗﺎ‪Ä‬ﺐ ﺷﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺟﻤﻊآوري ﺧﻮد ﻧﻤﻮده‪ ,‬ﺑﺎز ﺑﻪ اﺻ‪Ç‬ﻔﻬﺎن رﻓ‪Ç‬ﺘﻪ‪ ,‬او را‬
‫ﻣﺘﺼﺮف ﺷﺪ و در اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺘﻮﺣﺎت ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ و ﻋﺮاق و اﺻﻔﻬﺎن را‬
‫ﻣﺴﻜﻦ ﻧﻤﻮد و ﻗﺮار داد ﻛﻪ ﻫﺮ روزه ﻣﺒﻠﻎ ﻳﻚ ﺗﻮﻣﺎن ﺧﺮج ﺑﻪ ﺗﻜﻴﻪ‬
‫آن ﺟﻨﺎب ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ﺷﻴﺮاز و ﻓﺎرس ﻓﺘﺢ ﺷﺪ‪/‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺧﻠﻔﺎي اﻳﺸﺎن ﻣﺬﻛﻮر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺳﻪ ﭼﻬﺎر روز ﻗﺒﻞ از ﻃﻐﻴﺎن‬
‫ﺧ‪Ç‬ﺎص ﺧ‪Ç‬ﻮد ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻨﺰل‬‫‪‬‬ ‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ‪ ,‬روزي از ﻣ‪Ç‬ﻨﺰل‬
‫ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن‪ ,‬ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﻣﺮﻳﺪﻳﻦ ﺗﺸﺮﻳﻒ آوردﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺮا ﺷﻮق ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ زﻳ‪Ç‬ﺎرت‬
‫ﻣﻘﺪس ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﻴﺪه‪ ,‬ﻣ ‪‬ﺮده ﻋﺮض ﻛﺮدﻧﺪ‪ :‬ﻫﻤﮕﻲ در ﺧ‪Ç‬ﺪﻣﺖ‬ ‫ﻣﺸﻬﺪ ‪‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭼﺎرواي ﺳﻮاري ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮور‬ ‫ﻣﺸﺮف ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ /‬‬ ‫ﺑﻮده ‪‬‬
‫ﻣﺮﺧﺺ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻫﻤﮕﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ /‬ﻣﺮده ﻋﺮض ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺨﺘﺎرﻳﺪ‪ ,‬ا ﮔﺮ ‪‬‬
‫ﻣﺘﻔﺮﻗﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﻴﺎده در رﻛﺎب ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ /‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺧﻮشﺗﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺎده و ‪‬‬
‫رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪/‬‬
‫در اﻳﻦ اوﻗﺎت ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن ﻫﻢ ﻫﻤﻮاره ﻣﺴﺖ ﺷ‪Ç‬ﺮاب و ﺗ‪Ç‬ﻐﻴﻴﺮ‬
‫اوﺿﺎع داده‪ ,‬ﺗﻮﺑﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺷﻜﺴﺘﻪ‪ ,‬ﻃﻐﻴﺎن ﺗﻤﺎم داﺷﺖ‪ /‬رﺳﺘﻢﺧﺎن‬
‫داروﻏﻪ و اﺻﻼنﺧﺎن اﻣﻴﺮآﺧ‪Ç‬ﻮر ﻛ‪Ç‬ﻪ دو ﺑ‪Ç‬ﺮادر ﺑ‪Ç‬ﻮدﻧﺪ و از اﻗ‪Ç‬ﺮﺑﺎي‬
‫ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧ‪Ç‬ﺎن‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻨﮕﺎم ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻔﺴﺪه و ﺗ‪Ç‬ﻬﻤﺖ و اﺷ‪Ç‬ﺘﺒﺎه‪ ,‬ﻃ‪Ç‬ﺒﻊ‬
‫ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن را آﺷﻔﺘﻪ ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﺣﻀﺮات دروﻳﺸﺎن ا ‪‬دﻋﺎي ﺳ‪Ç‬ﻠﻄﻨﺖ‬
‫دارﻧﺪ و ﻣﺮﻳﺪان را ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﺧﻮد ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪوﺳﺎوس‪,‬‬
‫از ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن ﻣﺄذون ﺷﺪه‪ ,‬آﻣﺪﻧﺪ ﺗﻜ‪Ç‬ﻴﻪ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را ﺗ‪Ç‬ﺎراج و‬
‫ﺧﻮد اﻳﺸﺎن را اﺧﺮاج و اﺳﺘﺨﻔﺎف ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪/‬‬
‫و ﺑﻌﺪ از اﺧﺮاج‪ ,‬آن دو ﺷﺮﻳﺮ را ﺗﺴﻜﻴﻦ ﻧﺎ‪Ä‬ﺮة ﺷﻘﺎوت ﻧﺸﺪه‪ ,‬از‬
‫‪117‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻋﻘﺐ درآﻣﺪﻧﺪ‪ /‬و ﺟﻨﺎب ‪‬ﻓﻴﺎض ﻛﻪ ﭼﻨﺪي ﻗﺒﻞ‪ ,‬رﺣ‪Ç‬ﻠﺖ از دار ﻓ‪Ç‬ﺎﻧﻲ‬
‫ﺳﻴﺪ و ﻓﺮزﻧﺪ ارﺟﻤﻨﺪ اﻳﺸﺎن ]ﻧﻮرﻋﻠﻲ[ ﺷﺎه در ﻛﻨﺎر‬ ‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﻣﻨﺰل ﻣﻮرﭼﻪﺧﻮار ﻣﻨﺰل ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺟﻤﻌﻲ از اﻫﻞ ﺷﻬﺮ ‪ ÇÇ‬از دوﺳﺖ‬
‫و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ‪ ÇÇ‬دور اﻳﺸﺎن ﺟﻤﻊ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدة آن دو ﺷﺮﻳﺮ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫ﭘﻴﺶ از آنﻛﻪ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ ,‬از اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻛﻪ آن روز ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ‬
‫ﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﺎه ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ا ‪Ð‬ﻻن ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن ﻣﻲآﻳﻨﺪ از ﺟﺎﻧﺐ آن دو‬ ‫ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﺷﺮﻳﺮ ﻛﻪ ﻣﺰاج ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﻣﺄذون ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎ را‬
‫ﻣﺠﺮوح و از اﻋﻀﺎي ﻣﺎ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺮ اﺧﺮاج ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﭼﻮن‬
‫ﺷﻤﺎ ﺟﻮان ﻣﻲﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ,‬ﺑﺮوﻳﺪ در اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺑ‪Ç‬ﺎﻏﺎت ﻣ‪Ç‬ﺘﻮاري ﺷ‪Ç‬ﻮﻳﺪ‪ /‬ﭼ‪Ç‬ﻮن‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن رﺳﻨﺪ‪ ,‬دو ﻋﻀﻮ از ﺧﻮد را ﺑﺪﻫﻢ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻮض‬
‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ /‬ﺟﻨﺎب ﺷﺎه ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﻋﺠﺰ و ﺷﻮق‪ ,‬اﻟﺘﻤﺎس ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺮا از‬
‫ﺳﻴﺪ روي اﻳﺸﺎن را ﺑﻮﺳﻴﺪه‪ ,‬ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫اﻳﻦ ﻓﻴﺾ ﻣﺤﺮوم ﻧﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪ /‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﺳﻪ ﺳﺎل ﻧﻜﺸﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻫﺎي آن دو ﺑ‪Ç‬ﺮادر در‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻜﺎن ﺑﺮﻳﺪه ﺷﻮد‪ /‬ﭘﺲ در ﻫﻤﺎنﺳﺎﻋﺖ دو ﻧﻔﺮ ﻣﻠﻌﻮن آﻣﺪﻧﺪ و‬
‫ﮔﻮشﻫﺎي ﻣﺒﺎرك آن ﺑﺰرگ را ﺑﺮﻳﺪه ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻼن اﻳﺸﺎن را آورده‪ ,‬از ﻛﺎﺷﺎن ﻫﻢ ﮔﺬراﻧﻴﺪﻧﺪ و در‬ ‫ﻣﺤﺼ ‪Ö‬‬
‫‪ ////‬ﭘﺲ ‪‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪ ,‬ﺣ ‪‬ﻜﺎم و ﻋﻠﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮ ﻃﺮد ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺎزﻧﺪران رﺳ‪Ç‬ﻴﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫آﻏﺎﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﺑﺎ ﻋﺮﻓﺎ و اﻫﻞ ﺣﻖ و دروﻳﺸﺎن‬‫‪‬‬ ‫ﭼﻮن ﺷﺎه ﺟ ‪‬ﻨﺖ ﻣﻜﺎن‪///‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺗﻤﺎم داﺷﺖ و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﻳﺸﺎن ﺑﻮد و ا ﻛﺜﺮ اوﻗﺎت ﺑﺎ‬ ‫ﺻﺎدق‪ ,‬ﻣﻴﻞ و ‪‬‬
‫ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﻟﻮ ‪‬ﻫﺎب ﻧﺎ‪Ä‬ﻴﻨﻲ و ‪‬ﻣﻼﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ ﻛﺎزروﻧﻲ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻣﻲﻧﻤﻮد‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﺷﻮﺷﺘﺮي روا ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ‪ ,‬در‬ ‫و اﺳﺘﺎد و ﺷﺎ ﮔﺮدي را ﺑﺎ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﺧﻔﻴﻪ اﺧﺮاﺟﺎت ﭼﻨﺪ روز ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺎز ﻧﻤﻮد و از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﻮام و ﺗﻨﺎ ﻛﺮ‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪118‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﺣﻴﻮان و ﺧﺮﺟﻲ راه داده ﺑﻪ ﻣﺸ‪Ç‬ﻬﺪ‬‫ﮔﺮوه اﻧﻌﺎم‪ ,‬ﺑﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ‪Ö‬‬
‫ﻣﻘﺪس رواﻧﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪/‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺸﺮف ﺷﺪﻧﺪ‪ ,‬ﭼﻨﺪ روزي ﺗﻮ ‪‬ﻗﻒ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ زﻳﺎرت ﻣﺸﻐﻮل‬ ‫ﭼﻮن ‪‬‬
‫ﻣﺤﺮ ك ﺷﺪه‪ ,‬ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﻋﺪم‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮﺑﻴﻦ‪ ,‬ﺷﺎﻫﺮخﺷﺎه را ‪‬‬
‫ﺗﻮ ‪‬ﻗﻒ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و از ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻴﺮون ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺮده‪ ,‬در ﺣﻮاﻟﻲ ﭼﻨﺪ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻣﺸﺮف ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﮔﺎﻫﻲ در دﻫ‪Ç‬ﺎت‬ ‫ﺑﻪﺳﺮ ﺑﺮدﻧﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ زﻳﺎرت ‪‬‬
‫ﺣﻮل و ﺣﻮش ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﻫﻔﺖ ﻫﺸﺖ ﻣﺎه ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﮔ‪Ç‬ﺬراﻧ‪Ç‬ﻴﺪﻧﺪ‪ /‬از‬
‫ﻋﺮاق ﺟﻤﻌﻲ از ﻣﺮﻳﺪان ﺟﻤﻊ آﻣﺪه‪ ,‬ادرا ك ﺧﺪﻣﺖ اﻳﺸﺎن ﻛﺮدﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ‬
‫ﻣﺤﺒﻴﻦ ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﻪ ﻫﺮات‬‫ﺑﻪ ﺻﻼح ﻣﻴﺮزا ﻣﻬﺪي ‪ Ç‬ﻃﺎبﺛﺮاه ‪ Ç‬ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ‪‬‬
‫ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺮدﻧﺪ و در آﻧﺠﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺮدة ﺑﺎﺻﻔﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎري ﻻﻳﻖ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎل‪ ,‬ﻣﺄﻣﻮر ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪/‬‬
‫‪‬‬
‫ﭘﺲ آن دو ﺑﺰرﮔﻮار ﻗﺮﻳﺐ ﻳﻚﺳﺎل در ﻫﺮات ﺗﺸﺮﻳﻒ داﺷﺘﻨﺪ و‬
‫ﻓﻴﺮوز ﻣﻴﺮزا ‪ ÇÇ‬ﺣﺎ ﻛ‪Ç‬ﻢ آن وﻻﻳﺖ ‪ ÇÇ‬و ﺟ‪Ç‬ﻤﻌﻲ از اﻫ‪Ç‬ﺎﻟﻲ و اﻋ‪Ç‬ﻴﺎن و‬
‫ﺧﻮاص و ﻋﻮام‪ ,‬ﻣﺮﻳﺪ و ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﻟﺪﻧ‪‬ﻲ ﺷ‪Ç‬ﺪه‪ ,‬ﺗ‪Ç‬ﺤﺼﻴﻞ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﻋﻨﺎد ورزﻳﺪﻧﺪ‬
‫‪Ö‬‬ ‫آداب و ﺑﻴﻌﺖ و ﺳﻠﻮك را ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ /‬ﭼﻮن اﻫﻞ‬
‫و اﻫﻞ ﺳ ‪‬ﻨﺖ را واداﺷﺘﻨﺪ و ﻧﺴﺒﺖ رﻓﻀﻲ ﺑﻪ آنﺟﻨﺎب دادﻧﺪ‪ ,‬و در اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺪ ﺳﻨﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﺮ اﺳﺘﺎد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻫﻞ اﻳﺮان ‪ÇÇ‬‬‫ﺣﺎل ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﺑﺤﻤﺪاﷲ ‪ ÇÇ‬ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳ‪Ç‬ﺎﻧﻴﺪم‪ ,‬وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﻨﺪوﺳﺘﺎن رﻓ‪Ç‬ﺘﻪ‪,‬‬
‫ﺷﺮﻓﻴﺎب ﺣﻀﻮر اﻳﺸﺎن ﮔﺮدم‪/‬‬
‫ﭘﺲ آﻧﭽﻪ ﻣﺮده از ﻋﺮاق و ﺧﺮاﺳﺎن و ﻓﺎرس ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ از‬
‫ﻣﺮﺧﺺ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﻨﺎب ﺷ‪Ç‬ﺎه ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻠﻤﺎي‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎي‪ ,‬‬
‫اﺻﻔﻬﺎن را درﻇﺎﻫﺮ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ ,‬از ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻢ و ﺑﺎ‬
‫‪119‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺷﻤﺎ ﺣﺮﻓﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺣﺎل ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧ‪Ç‬ﺎن اﻣ‪Ç‬ﺘﺤﺎﻧﻲ ﺑ‪Ç‬ﺎﻳﺪ‪ /‬ﺷ‪Ç‬ﻤﺎ‬

‫راﺳﺖ ﻧﺰد او ﺑﺮوﻳﺪ و ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﺴﺪهﻫﺎ از او ﺑﻮده ﻳﺎ از آن‬
‫دو ﺷﺮﻳﺮ ] ﻛﻪ ﺑﻪﺟﺰاي ﻋﻤﻞ ﺧﻮد رﺳﻴﺪﻧﺪ[‪ /‬و ﻫﻤﺎنﺟﺎ ﺗﻮ ‪‬ﻗﻒ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ و‬
‫در ﻣﺤﻠ‪‬ﺔ ﻗﺪﻳﻢ ﺧﻮد ﺟﺎي ﮔﻴﺮﻳﺪ و ﺑﻪ راﺣﺖ و ﻋﺎﻓﻴﺖ در آﻧ‪Ç‬ﺠﺎ آرام‬
‫ﮔﻴﺮﻳﺪ‪ ,‬و ا ﮔﺮ ﺑﺎز ﺧﻼﻓﻲ دارد ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﭘﺮده ﻋﻠﻤﻲ را ﻛﻪ ﭘﺪرت ‪ ÇÇ‬ﻣﺮﻳﺪ‬
‫ﻋﺰت رﺳﻴﺪه و‬ ‫ﻣﺘﺒﺮ ﻛﻪ او ﺑﻪاﻳﻦ ‪‬‬
‫ﻣﺎ ‪‬ﻓﻴﺎضﻋﻠﻴﺸﺎه ‪ ÇÇ‬ﺑﻪ او داده و از ﻧﻔﺲ ‪‬‬
‫ﻣﺸﺮف ﺷﺪه‪ ,‬رد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ,‬ﺑﻌﺪ ﺧﻮد داﻧﺪ‪/‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻮﻛﺖ و اﻗﺒﺎل و اﺟﻼل ‪‬‬
‫و آﻧﭽﻪ ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ از ﺻﺤﺒﺖﻫﺎي آن ﻣﺠﻠﺲ وداع‪ ,‬اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺳﻴﺪ‪ ,‬ﺣﺮزي در ﺑﺎزو داﺷﺘﻨﺪ‪ ,‬درآورده ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﻧ‪Ç‬ﻮﺷﺘﺔ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺮﺧ‪Ç‬ﺼﻲ از‬
‫ﺟﻨﺎب اﺳﺘﺎدﻧﺎ اﻻﻋﻈﻢ ﺷﺎهﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺣ‪Ç‬ﻴﻦ ‪‬‬
‫ﺧﺪﻣﺖ اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﻣﺄﻣﻮر ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده ﺑ‪Ç‬ﻮدﻧﺪ وﻗ‪Ç‬ﺘﻲ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫اﺧﻮاناﻟﺼﻔﺎ از اﻫﺎﻟﻲ اﻳﺮان ﻣﻔﺎرﻗﺖ ﻧﻤﺎﻳﻢ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ ,‬ﺣﺎل وﻗﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻀﻤﻮن آن ﺑﻮد ﻛﻪ‪ :‬ﺣﻴﻦ ورود ﺑﻪ‬‫‪Ö‬‬ ‫آن اﺳﺖ‪ /‬ﭼﻮن ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪,‬‬
‫ﻣﻠﻚ اﻳﺮان ﻛﻪ ‪‬اول آن ﺧﺮاﺳﺎن اﺳﺖ‪ ,‬از ﺑﺮاي ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮري ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﻲﺣﺪه‪ ,‬ﺑﻪ ﺳ‪Ç‬ﻴﺮ‬
‫‪‬‬ ‫آن‪ ,‬در ﻫﻔﺖﺳﺎل ﻫﻔﺖ دﻓﻌﻪ‪ ,‬در ﻫﺮ دﻓﻌﻪ از راه‬
‫ﻣﺸﺮف ﺷﻮي و زﺣﻤﺎت واﻓﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ /‬و‬ ‫روﺿﺎت ﺟ ‪‬ﻨﺎت آﻳﺎت ‪‬‬
‫آﺧﺮ ﻫﻔﺖﺳﺎل در داراﻟﻌﻠﻢ ﺷﻴﺮاز‪ ,‬ﭘﺪر و ﭘﺴﺮي را ﻃﺎﻟﺐ راه ﺣﻖ‬ ‫در ‪‬‬
‫ﭘﺴﺮ ﻧﻮر وﻻﻳﺖ اﻫﻞ‬ ‫ﻳﺎﺑﻲ و ﺑﺎﺳﻌﺎدت و اﺳﺘﻌﺪاد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ و از آن ‪Ö‬‬
‫ﺑﻴﺖ‪ ,‬ﭼﻨﺎن ﻇﻬﻮر دارد ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ و ﭼﻨﺎن روﺷﻨﻲ ﭘﺬﻳﺮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻧﻴﺎﺑﺪ‪////‬‬
‫اﻟﻐﺮض‪ ,‬ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧﺎن آن اوﻗ‪Ç‬ﺎت در ﺗ‪Ç‬ﻬﺮان ﺗ‪Ç‬ﻮ ‪‬ﻗﻒ داﺷ‪Ç‬ﺘﻨﺪ و‬
‫آﻏﺎﻣﺤﻤﺪﺧﺎن‪ ,‬ﻓ‪Ç‬ﺮﺳﺘﺎده‬
‫‪‬‬ ‫ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﻣﺎزﻧﺪران ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﺎه ﺟ ‪‬ﻨﺖ ﻣﻜﺎن‪,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪120‬‬

‫ﺳﻴﺪ‪ ,‬ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ‬‫ﻣﺮﺧﺼﻲ از ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺎﺑﺮﻛﺖ ‪‬‬ ‫ﺟﻨﺎب ﺷﺎه ]ﭘﺲ[ از ‪‬‬
‫وارد ﺗﻬﺮان ﺷﺪﻧﺪ و در ﻣﻨﺰل ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ وزﻳﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺳ‪Ç‬ﺎﺑﻘﻪ و‬
‫‪‬‬
‫راﺑﻄﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ ,‬ﻣﻨﺰل ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﺣﻜﻢ اﺳﺘﺎد ﺧ‪Ç‬ﻮد را اﻇ‪Ç‬ﻬﺎر ﻓ‪Ç‬ﺮﻣﻮده‪/‬‬
‫ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ ﺑﻪﻋﺮض ﻋﻠﻲﻣﺮادﺧ‪Ç‬ﺎن رﺳ‪Ç‬ﺎﻧﻴﺪ‪ ,‬او اﺳ‪Ç‬ﺘﻬﺰا و ﺗ‪Ç‬ﻤﺴﺨﺮﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﻮده‪ ,‬از ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ ﺟﻮﻳﺎي ﭘﺮدة ﻋﻠﻢ ﺷﺪ‪ /‬ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ‪‬اول‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ,‬ﭘﺮدة ﻋﻠﻢ اﻟﻲ ﺣﺎل در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ا ‪‬ﻣﺎ از ﺧﻮف ﻋﻠﻤﺎي‬
‫ﻇﺎﻫﺮ‪ ,‬ﺑﻴﺮون ﻧﺘﻮاﻧﺴ‪Ç‬ﺘﻴﻢ آورد و اﺑ‪Ç‬ﺮاز و اﻇ‪Ç‬ﻬﺎر ﻧﻜ‪Ç‬ﺮدهاﻳ‪Ç‬ﻢ‪ /‬ﮔ‪Ç‬ﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ رﻓﺘﻪ او را ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﻌﺪﻫﺎ در وﻻﻳﺎت ﻣﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺟﻨﺎب ﺷﺎه‬
‫وﻻﻳﺖ ﻫﻤﺎن روزﻫﺎ‬‫‪Ö‬‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ,‬رواﻧﻪ اﺻﻔﻬﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ ,‬و از ﻏﻴﺮت‬
‫ﻟﺸﻜﺮش در اﺳﺘﺮآﺑﺎد ﺧﻮد ﺑﻪﺧﻮد از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪه و ﺟﻌﻔﺮﺧﺎن ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺎ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎري ﻣﺄﻣﻮر ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺘﻮ ‪‬ﻗﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬در آن ﺣﺪود ﻳﺎﻏﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﺷﺪه‪ ,‬ﺑﻪ ﻋﺰم ﺗﺴﺨﻴﺮ اﺻ‪Ç‬ﻔﻬﺎن رواﻧ‪Ç‬ﻪ ﺷ‪Ç‬ﺪ و ﺧ‪Ç‬ﻮ ‪‬د ﻋ‪Ç‬ﻠﻲﻣﺮادﺧ‪Ç‬ﺎن را‬
‫ﻣﻮت ﻋﺎرض ﺷﺪه و ﻻﻋﻼج ﻋﺰﻳﻤﺖ اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮض ‪Ö‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧﺎﺧﻮﺷﻲ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ ,‬در ﺑﻴﻦ راه وﻓﺎﺗﺶ در رﺳﻴﺪ‪/‬‬
‫و در آن اوﻗﺎت ﺟﻨﺎب ﺷ‪Ç‬ﺎه در اﺻ‪Ç‬ﻔﻬﺎن ﺗﺸ‪Ç‬ﺮﻳﻒ داﺷ‪Ç‬ﺘﻨﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﺟﻌﻔﺮﺧﺎن زﻧﺪ و ﺷﺎه ﺟ ‪‬ﻨﺖ ﻣﻜﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ وارد اﺻﻔﻬﺎن ﺷ‪Ç‬ﺪﻧﺪ‪ /‬ﭼ‪Ç‬ﻮن‬
‫ﺟﻌﻔﺮﺧﺎن ﺑﻪ ﮔﺮدش وﻻﻳﺎت ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻪ‪ ,‬ﺑﺎﻗﺮﺧ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻨﺎد ﻣ‪Ç‬ﻴﺮزا‬
‫رﺑﻴﻊ‪ ,‬اﻳﺸﺎن را اﺧﺮاج ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﻳﺰد ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﭼﻮن ﺟﻌﻔﺮﺧ‪Ç‬ﺎن وارد‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻪﻣﻘﺎم ﺳﻴﺎﺳﺖ‬
‫رﺑﻴﻊ ﺟﻌﻔﺮﺧﺎن را از ﺑﺎﻗﺮﺧﺎن ‪‬‬
‫ﺷﺪ‪ ,‬ﻣﻴﺮزا ‪Ö‬‬
‫‪Ö‬‬
‫دروﻳﺸﺎن‬ ‫رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ و ﻋﺬر ﺑﺎﻗﺮﺧﺎن اﻳﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ در وﻗﺖ ﺳﻮاري ﺷﻤﺎ‪,‬‬
‫ﻧﻔﻴﺮ در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲزدﻧﺪ‪ /‬از ﺑﻲادرا ﻛﻲ‪ ,‬ﻋﻘﺪهاي در دل او ﺑﻪ ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻣﺪﺗﻲ ﺑﮕﺬﺷﺖ ﺟﻨﺎب ﺷﺎه ﺷ‪Ç‬ﺮﺣ‪Ç‬ﻲ از داراﻟﻌ‪Ç‬ﺒﺎده ﻳ‪Ç‬ﺰد‬ ‫رﺳﻴﺪه‪ ,‬ﭼﻮن ‪‬‬
‫‪121‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﻪﺟﻌﻔﺮﺧﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ,‬اذن ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻔﻬﺎن آﻳ‪Ç‬ﻨﺪ و در ﻣ‪Ç‬ﻮﻃﻦ‬

‫آﻗﺎﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ اردوﺑﺎدي رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫اﺻﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ /‬وﻗﺘﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ را‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ و ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ ﺟﺮأت ﺟﻮاب ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧ‪Ç‬ﺪاﺷﺖ‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﻮد‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺮ ﺳﻮاري در ﻣﻨﺰل‪ ,‬ﻋﺮض ﻛﺮد ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺟ‪Ç‬ﻮاب‬ ‫آﻗﺎﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ در ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺟﻌﻔﺮﺧﺎن اﺣﻤﻖ ﺑﻪ ﻋﺪاوت ﻗﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﻠﺐ ﺧﺒﻴﺚ او ﻋﻘﺪه‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺮاﺳﻠﻪ‪ ,‬و‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﺮا ﺣﻴﻦ ﻓﺮار از اﺻ‪Ç‬ﻔﻬﺎن‪ ,‬دروﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﻧ‪Ç‬ﻔﻴﺮ در ﭘﺸﺖ‬
‫ﺳﺮش زدهاﻧﺪ‪ ,‬ﺷﺎﻃﺮان را اﻣﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﮔﻮﺷﺶ را از ﺑﻴﺦ ﺑﺮﻳﺪﻧﺪ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻮاب ﻣﺮﺷﺪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ /‬ﭘﺲ‪ ,‬ﺣﺎل ﺟﻌﻔﺮﺧ‪Ç‬ﺎن‬
‫اذﻳﺖ ﻣﺮدان ﺧﺪا و آه آن ﻣﻈﻠﻮم‪,‬‬ ‫ﺑﻪﺷ‪Ã‬ﺎﻣﺖ ﻋﻤﻞ زﺑﻮن و ‪‬ﻧﻴﺖ ﺑﺪ و ‪‬‬
‫ﻓﻲاﻟﺤﺎل ﻓﺘﻮري در ﻛﺎر او ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﻴﺪه‪ ,‬ﭼﻬﻞ ﻫﺰار ﻟﺸﻜﺮ از ﻗ‪Ç‬ﻠﻴﻞ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺘﻔﺮق‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﭘﻨﺞﻫﺰار ﻳﺎ ﺷﺶﻫ‪Ç‬ﺰار ﺑ‪Ç‬ﻮدﻧﺪ ﺷﻜﺴﺖ ﺧ‪Ç‬ﻮرده‪,‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺘﺼﻮر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪/‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ و ﭼﻨﺎن ﭘﺮا ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻓﻮق آن‬
‫ﻣﺘﺒﺮ ﻛﻪ ﺟﻨﺎب ﺷ‪Ç‬ﺎه‬
‫و ﺟﻨﺎب ﺷﺎه از ﻳﺰد ﺑﻪ ﻗﺼﺪ زﻳﺎرت روﺿﻪ ‪‬‬
‫ﻧﻌﻤﺖاﷲ وﻟﻲ‪ ,‬ﺑﻪ ﻗﺮﻳﻪ ﻣﺎﻫﺎن ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺮدﻧﺪ و ﭼﻨﺪي در آن ﻧﻮاﺣﻲ‬
‫ﻃﻼب ﺑﺴﻴﺎر از ﻣﺮﻳﺪان‪ ,‬ﺧ‪Ç‬ﺪﻣﺖ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن آﻣ‪Ç‬ﺪوﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ ‪‬ﻗﻒ داﺷﺘﻨﺪ و ‪‬‬
‫اﺧ‪Ç‬ﻮاناﻟﺼ‪Ç‬ﻔﺎ و ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان اﻫ‪Ç‬ﺎﻟﻲ‬
‫‪‬‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ /‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺳ‪Ç‬ﻌﻲ ﺟ‪Ç‬ﻤﻌﻲ از‬
‫ﻣﺪﺗﻲ در آﻧﺠﺎ اﻗﺎﻣﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ /‬ﺷ‪Ç‬ﻮر‬ ‫ﻛﺮﻣﺎن‪ ,‬ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺮدﻧﺪ ‪‬‬
‫ﺳﻼ ك اﻫﻞ ﻛﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﻴﺪ و در آن زﻣﺎن ﺟﻨﺎب‬ ‫ﻋﻈﻴﻢ در ﻣﻴﺎن ‪‬‬
‫ﻣﺤﺮ ك ﺷﺪه‪ ,‬ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮﺳﻲاﻟﺮﺿﺎ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﺎه را ﺷﻮق زﻳﺎرت و ﻋﺘﺒﻪﺑﻮﺳﻲ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ‬
‫‪Ö‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎن رواﻧﺔ ﺧ‪Ç‬ﺮاﺳ‪Ç‬ﺎن ﺷ‪Ç‬ﺪﻧﺪ و‬ ‫ﺟﻤﻌﻲ ﻛﺜﻴﺮ از ﻣﺮﻳﺪان‪ ,‬ﺑﺎ ﺗﺪارك و‬
‫ﻣﻘﺪس ﺑﻪ زﻳﺎرت ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آﺗﺶ ﻋﻨﺎد و‬ ‫‪‬اﻳﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ در ﻣﺸﻬﺪ ‪‬‬
‫اذﻳﺖ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن‬‫ﻓﺴﺎد اﻫﻞ ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ ﺷ‪Ç‬ﻌﻠﻪور ﮔ‪Ç‬ﺮدﻳﺪه‪ ,‬ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﺮخﺷﺎه را ﺑ‪Ç‬ﻪ ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪122‬‬

‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﺮدﻧﺪ و ﭼﻮن ﺑﻪ ﻛﺮﻣﺎن ﻣﻌﺎودت ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﺟﻨﺎب ﻣﺸﺘﺎق را‬

‫در آﻧﺠﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ,‬ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻮﺻﻞ ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﺮدﻧﺪ‪ /‬اﻫﻞ ﻛﺮﻣﺎن را ﻋﻨﺎد‬
‫داﻣﻨﮕﻴﺮ ﺷﺪه‪ ,‬ﻣﺸﺘﺎق را ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت ﺷﻬﺎدت رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪////‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ‬
‫]ﺗ‪ÇÇ‬ﻔﺼﻴﻞ اﻳ‪ÇÇ‬ﻨﻜﻪ[ ﭼ‪ÇÇ‬ﻮن ﻣ‪Ç‬ﺮاﺟ‪Ç‬ﻌﺖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻛ‪Ç‬ﺮﻣﺎن ﻧ‪Ç‬ﻤﻮدﻧﺪ‪ ,‬‬
‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦﺧﺎن ﻛﻪ ﺣﺎ ﻛﻢ ﻛﺮﻣﺎن ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻏﻮاﻳﺖ اﻫﻞ ﻇﺎﻫﺮ‪ ,‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎم اﻧﻜﺎر ﺑﺮآﻣﺪ و ﻫﻤﺔ اوﻗﺎت ﺿﺮب در ﭘﺮده ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ /‬آنﺟﻨﺎب‬
‫آزرده ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺪ‪ ,‬ﻣﺸﺘﺎق را ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ,‬ﺧﻮد ﺗﻨﻬﺎ از راه ﻓﺎرس ﺑﻪﻗﺼﺪ‬
‫ﻫ‪Ç‬ﺪي رواﻧ‪Ç‬ﻪ ﺷ‪Ç‬ﺪﻧﺪ‪ /‬و در‬
‫×‬ ‫ا‪Ä‬ﻤﻪ‬
‫زﻳﺎرت ﻋﺘﺒﺎت ﻋﺎﻟﻴﺎت و ﻋﺘﺒﻪﺑﻮﺳﻲ ‪‬‬
‫ﻣﺮﺣﻮم ﻣﺴﺄﻟﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫ‪Ç‬ﻤﺮاﻫ‪Ç‬ﻲ‬
‫‪Ö‬‬ ‫داراﻟﻌﻠﻢ ﺷﻴﺮاز‪ ,‬ﻟﻄﻔﻌﻠﻲﺧﺎن‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻮﺟﻪ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﺷ‪Ç‬ﺎﻳﺪ ﻛ‪Ç‬ﺮﻣﺎن را‬
‫اﻳﺸﺎن ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﺑﻪ ﻛﺮﻣﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻣﺘﺼﺮف ﺷﻮد‪ ,‬اﻳﺸﺎن ﻗﺒﻮل ﻧﻔﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ /‬ﻟﻄ‪Ç‬ﻔﻌﻠﻲﺧﺎن از ﺧ‪Ç‬ﻮف ﻓ‪Ç‬ﺮار‪,‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻳﺸﺎن را ﻣﺤﺒﻮس ﻛﺮده‪ ,‬ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺮﻣﺎن آوردﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﺮاد ﺧﻮد‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎز ﻣﺤﺒﻮﺳ‪ H‬اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺷﻴﺮاز آوردﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﻌﻲ و اﻫﺘﻤﺎم‬
‫ﺣﺎﺟﻲاﺑﺮاﻫﻴﻢﺧﺎن و ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﻓﺮاﻫ‪Ç‬ﺎﻧﻲ‪ 1,‬اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را از ﺷ‪Ç‬ﻴﺮاز ﺑ‪Ç‬ﻴﺮون‬
‫ﻧﻤﻮده‪ ,‬رواﻧﺔ ﻋﺘﺒﺎت ﻋﺎﻟﻴﺎت ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ /‬ﺣﺎﺟﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻣﺎل و ﺧ‪Ç‬ﺮﺟ‪Ç‬ﻲ‬
‫داده ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ /‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚﺳﺎل ﻟﻄﻔﻌﻠﻲﺧﺎن ﺑﺎﻋﺚ اﻧﻘﺮاض‬
‫ﻣﺸﺮف‬‫زﻧﺪﻳﻪ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺟﻨﺎب ﺷﺎه در آن اوﻗﺎت در ﻋﺘﺒﺎت ﻋﺎﻟﻴﺎت ‪‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﺳﻨﺪ ﻣﻌﺼﻮم‬ ‫ﻣﺪت ﭼﻬﺎر ﭘﻨﺞﺳﺎل ﺗﻮ ‪‬ﻗﻒ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ‪ ,‬‬ ‫ﺑﻮده‪ ,‬‬
‫از ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻓﺮﻣﻮده‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﺎ ﺷﻜ‪Ç‬ﻮه ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر از دﺳﺖ ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان‬
‫ﻣﺸﺮف ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬از ﺧﻮف اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺑﻪﻋﺘﺒﺎت ﻋﺎﻟﻴﺎت ‪‬‬
‫وارد ﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﺮﻳﺪان را ﻣﻨﻊ از اﻃﻮار ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر ﻛﻪ از ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻼﺳﻞ‬

‫‪ /1‬ﻣﻨﻈﻮر ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﺑﺰرگ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺪر اﺳﺖ‪/‬‬

‫‪123‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫دروﻳﺸﺎن اﻫﻞ ﺳ ‪‬ﻨﺖ آﻣﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ ﻧﻨﻤﻮده‪ ,‬از اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻨﮓ و ﭼ‪Ç‬ﺮس‬

‫ﻧﻬﻲ ﻧﻨﻤﻮدم‪ ,‬از ﭘﻨﺞ ﻣﻨﺰﻟﻲ دﻛﻦ ﺑﻪﺧﺪﻣﺖ اﺳﺘﺎد ﻧﺮﺳﻴﺪه از ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻧﻤﻮدم‪////‬‬
‫ﻃﻼب و‬ ‫ﻣﺪﺗﻲ در ﻋﺘﺒﺎت ﻋﺎﻟﻴﺎت ﻣﺠﺎور ﺑﻮدﻧﺪ و ﺟﻤﻌﻲ از ‪‬‬ ‫ﭘﺲ ‪‬‬
‫ﻣﺸﺮف‬‫ادت ﺧﺪﻣﺖ اﻳﺸﺎن ‪‬‬ ‫ﺻﺪق ار ‪Ö‬‬
‫‪‬‬ ‫زوار‪ ,‬ﺳﺎﻟﻚ ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻖ ﺷﺪه‪ ,‬ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻠﻚاﻟﻤﻘﺪﻣﺎت‪ ,‬ﺷﻮرش ﺑﺴﻴﺎر در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ آن وﻻ ﺑﻪﻫﻢ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪× /‬‬
‫رﺳﻴﺪه‪ ,‬ﻋﻠﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮ را ﻋﻨﺎد و ﺟﻬﻞ داﻣﻨﮕﻴﺮ ﺷ‪Ç‬ﺪه‪ ,‬ازدﺣ‪Ç‬ﺎم و ﻛ‪Ç‬ﺎر‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ ﻣ‪Ç‬ﻬﺪي‬ ‫ﺑﻪرﺳﻮاﻳﻲ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ /‬ﺑﻪ ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﺟﻨﺎﺑﺎن ‪ ÇÇ‬ﻣﺮﺣﻮم آﻗﺎ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺳﻴﺪ ﺳﻨﺪ ﺑﻪﻗﺼﺪ زﻳﺎرت ﻋﺘﺒﻪ ‪‬‬ ‫ﻣﻴﺮﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ‪ ÇÇ‬ﺟﻨﺎب ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﺤﺮاﻟﻌﻠﻮم و‬
‫ﻣﻘﺪس‪ ,‬از راه ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎن ﻋﺰﻳﻤﺖ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﺟ‪Ç‬ﻨﺎب ﺷ‪Ç‬ﺎه‬ ‫ﻣﺸﻬﺪ ‪‬‬
‫ﻣﺮﺧﺺ ﺷﺪه‪ ,‬از راه ﻣ‪Ç‬ﻮﺻﻞ ﺑ‪Ç‬ﻪﻗﺼﺪ ﻃ‪Ç‬ﻮاف ﺑ‪Ç‬ﻴﺖاﷲ اﻟﺤ‪Ç‬ﺮام رواﻧ‪Ç‬ﻪ‬ ‫‪‬‬
‫آﻗ‪Ç‬ﺎﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ و‬
‫‪‬‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺳﻨﺪ ﺑﻌﺪ از ورود ﺑﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎن‪,‬‬‫ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ /‬و ‪‬‬
‫ﺣﺎ ﻛ‪Ç‬ﻢ آن وﻻ‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﻈﺮ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺤﺜﻲ ﻣ‪Ç‬ﻴﺎﻧﻪ آﻧ‪Ç‬ﻬﺎ و ﺣﺴ‪Ç‬ﻦﺧﺎن ﺣ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﻢ و‬
‫آﻗﺎﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻫﻤﺪان ﻛ‪Ç‬ﻪ از ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان آنﺟ‪Ç‬ﻨﺎب ﺑ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﮔ‪Ç‬ﺮﻓﺘﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﻮس ﻧﻤﻮدﻧﺪ; ﺑﻪﺑﻬﺎﻧﺔ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﻏﺴﻞ را ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ /‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻮب‬
‫زدن ﺑﺴﻴﺎر‪ ,‬ﻣﺤﺒﻮس ﻧﻤﻮده‪ ,‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪي ﺑﻪ ﻓﺘﻮاي او ﻣﻴﺮزا ﻣ‪Ç‬ﻮﺳﻲ‬
‫ﻣﻨﺠﻢﺑﺎﺷﻲ ﻛﻪ وزﻳﺮ ﺑﻮد ﺣﺎ ﻛﻢ را اﻏﻮا ﻧﻤﻮده‪ ,‬آنﺟ‪Ç‬ﻨﺎب را در ﻣ‪Ç‬ﻴﺎن‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺮ ﺟﻮال را ﺑﺴﺘﻪ‪,‬‬
‫ﺟﻮاﻟﻲ ﻛﺮده‪ ,‬ﭼﻨﺪ ﺳﻨﮓ ﺑﺰرگ در ﺟﻮال ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ,‬‬
‫آنﺟﻨﺎب را ﺑﻪ آب ﻗﺮاﺳﻮ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﺑﻪﺷﻬﺎدت ﻓﺎﻳﺰ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﻣﻈﻠﻮم‪ ,‬ﭼﻨﺪي در‬ ‫اﻟﻘﺼﻪ‪ ,‬ﺟﻨﺎب ﺷﺎه ﺑﻌﺪ از اﺳﺘﻤﺎع ﺧﺒﺮ آن ‪‬‬‫‪‬‬
‫ذﻫﺎب ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﻮﺻﻞ رﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪﻗﺼﺪ ﻣﺠﺎورت ﻣ ‪‬ﻜﻪ ﻣﻌﻈ‪‬ﻤﻪ‪ ,‬در آﻧﺠﺎ‬
‫ﻴﻚ اﺟ‪Ç‬ﺎﺑﺖ ﮔ‪Ç‬ﻔﺘﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﻪﺟﻮار رﺣ‪Ç‬ﻤﺖ‬ ‫دﻋﻮت ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﻲ رﺳﻴﺪه‪ ,‬ﻟﺒ ‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪124‬‬

‫اﻳﺰدي رﺳﻴﺪﻧﺪ‪/‬‬
‫و اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻛﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺷﺪ‪ ,‬داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﺮ ﺳﺮ ﺑ‪Ç‬ﺎزاري‬
‫ﻫﺴﺖ‪ /‬ﭼﻮن اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ در اﻳﻦ اﻗﺮب اوﻗﺎت اﺗ‪‬ﻔﺎق اﻓﺘﺎده‪ ,‬ﺟﻤﻠﺔ اﻫﻞ‬
‫زﻣﺎﻧﻪ را در ﺧﺎﻃﺮ ﻫﺴﺖ و ﺳﺎلﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﻔﺴﺪﻳﻦ در‬
‫زوار و ﻣﻌﺒﺮ ا ﻛﺜﺮ ﺑ‪Ç‬ﻼد‬‫وﻻﻳﺖ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎن و ﻫﻤﺪان ﻛﻪ در ﺳﺮ راه ‪‬‬
‫زوار و ﻣﺘﺮ ‪‬ددﻳﻦ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪,‬‬
‫اﺳﺖ‪ ,‬ﻫﺮﻛﺲ از اﻫﻞ ﺑﻼد و ﻣﻌﺮوﻓﻴﻦ را از ‪‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻤﻊ ﻫﺪﻳﻪ و ارﻣﻐﺎن‪ ,‬ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﻃﺮح ﺧﻠﻂ و ارﺗﺒﺎط ﻣﻲاﻧﺪازﻧﺪ و ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن ﻓﺴﺎﻧﻪ و دﻟﺴﻮزي‪ ,‬در ﻣﻘﺎم ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ در وﻻﻳﺖ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻲﺧﺒﺮ ﺣ‪Ç‬ﻴﺮت ﻛ‪Ç‬ﺮده‪,‬‬
‫‪Ö‬‬ ‫ﻓ‪Ç‬ﻘﻴﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ داﺧﻞ ﮔﻤﺮاﻫﺎن ﺷﺪهاﻧ‪Ç‬ﺪ? آن‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺎﻫﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺸﺪه‪ /‬در ﺟﻮاب ﺑﻪ وﺿﻊ ﮔﺮﻳﺪه و اﻇﻬﺎر درد‬
‫دﻳﻦ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ را از ﮔﻤﺮﻫﺎن ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪/‬‬
‫ﭼ‪ÇÇ‬ﺮاغ ﻛ‪ÇÇ‬ﺬب ﻣ‪Ç‬ﻔﺴﺪ را در اﻳ‪Ç‬ﻦ ﻓ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰ اﺷﻚ دروﻏﻴﻦ ﻧ‪Ç‬ﻴﺴﺖ روﻏ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﭘﺲ ﮔﻮﻳﻨﺪ دروﻳﺸﺎن‪ ,‬ﮔﻤﺮاﻫﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻬﻤﺖﻫﺎ و ﺷﺒﻬﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ و ﮔﻮﻳﻨﺪ اﺳﺘﺎدان اﻳﺸﺎن ﺑﺎ ﻣﻠﻮك و ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﺰادﮔ‪Ç‬ﺎن‬
‫آﻣﻴﺰش دارﻧﺪ و ﻛﺴﻲ را ﻗﺪرت دﻓﻊ و ﻣﻨﻊ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬و اﻟﺤ‪Ç‬ﺎح‬
‫ﻣﺸ‪Ç‬ﺮف ﺷ‪Ç‬ﻮﻳﺪ‪ ,‬در ﺧ‪Ç‬ﺪﻣﺖ‬ ‫‪‬‬ ‫زﻳﺎده از ﺣﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻋﺘﺒﺎت‬
‫ﺧﻠﻖ ﺧﺒﺮداري ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ ﻋﺘﺒﺎت از اﻳﻦ اوﺿﺎع و ﮔﻤﺮاﻫﻲ ‪Ö‬‬
‫ﺛﻮاب زﻳﺎده از زﻳﺎرت ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ از اﻳﻦ اﺧﺒﺎر و اﻓﺴﺎد ﺑﺒﺮﻳﺪ و ﺷﺎﻳﺪ‬
‫آن ﻣ‪ÇÇ‬ﺠﺘﻬﺪﻳﻦ‪ ,‬ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﻗ‪Ç‬ﺪر ﻗ‪Ç‬ﺪرت ﺷ‪Ç‬ﺎﻫﻨﺸﺎه ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻢﭘﻨﺎه اﻳ‪Ç‬ﺮان را‬
‫ﻋﺮﺿﻪداﺷﺖ و ﻣﺨﺒﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺎره اﻳﻦ ﻛﺎر ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم از‬
‫ﺳﺎدهدل ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﺣﺮف اﻳﻨﻬﺎ ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪///‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺻﺎدﻗﺎن‬
‫‪‬‬ ‫دﺳﺖ رﻓﺖ‪ /‬آن‬
‫ﻣﺸﺮف‬‫ﺷﻴﻄﺎنﺻﻔﺘﺎن دﻧﻴﺎﭘﺮﺳﺖ از راه رﻓﺘﻪ‪ ,‬ﭼﻮن ﺑﻪﻋﺘﺒﺎت ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻪ اﻏﻮاي‬
‫‪125‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﻌﺮوف ﻋﺮض ﺣﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ,‬در ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﺤ ‪‬ﻘﻖ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮده‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﻮﺷﺘﻪﺟﺎت از اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن ﺑ‪Ç‬ﻪﺟﻬﺖ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﻣﺸﺘﺒﻪ را ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ﻋﺎﻟﻢﭘﻨﺎه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪////‬‬
‫آﻗ‪ÇÇ‬ﺎﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳ‪ÇÇÇÇ‬ﻴﺪ ﺳ‪ÇÇÇ‬ﻨﺪ ﻣ‪ÇÇ‬ﻌﺼﻮم ﻣ‪ÇÇ‬ﻈﻠﻮم‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫اذﻳﺖ‬
‫در ‪‬او ‪‬ل ‪‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ,‬دو ﻧ‪Ç‬ﻔﺮ از‬‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺪان او‪ ,‬ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻟﻌﻦ ‪‬‬
‫اﻳﺸﺎن ﻣﻨﻘﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ اﻣﺮ اﺳﺘﺎد ﺧﻮد‪ /‬و ﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﺣﺴﻦﻋﻠﻲ ﻧﺎم ‪ ÇÇ‬ﺟﻮاﻧﻲ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﺠﺬوب ﺷﺪه‪ ,‬از ﻓﺮط اﺷﺘﻴﺎق از دﻧﻴﺎ رﺣﻠﺖ‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ‪ ÇÇ‬از اﻫﻞ ﻛﺎﻇﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪ ,‬ﺧﻠﻒ آﻗﺎﻋﻠﻲ ﻧﺎم ﻓﻘﻴﻪ‪ ,‬ﭼﻮن اﻧﻘﻴﺎد ﻟﻌﻦ‬
‫ﻧﻨﻤﻮده‪ ,‬ﺑﻌﺪ از ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ و ﭼﻮﺑﻜﺎري‪ ,‬ﺧﻮ ‪‬د آﻗﺎ و ﻣﻼزمﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺔ‬
‫او ﻟﮕﺪﻛﻮب ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺮده‪ ,‬ﺑﺮ ﻛﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ ﻟﮕﺪ ﺑﺴ‪Ç‬ﻴﺎر زده‪ ,‬ﺑ‪Ç‬ﻪ آزار‬
‫ﺳﻠﺲاﻟﺒﻮل از آن ﺿﺮﺑﺖﻫﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه و آﺛﺎر ﻇﻠﻢ ﻇﺎﻟﻤﺎن را داﺷﺘﻨﺪ و‬
‫ﺳﻴﺪ ﺳﻨﺪ‪ ,‬اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را رواﻧ‪Ç‬ﻪ ﻫ‪Ç‬ﻤﺪان ﺑ‪Ç‬ﻪﻧﺰد ﺣ‪Ç‬ﻘﻴﺮ‬ ‫ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎده‪ ,‬ﻣﺄﻣﻮر ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻴﻤﺎر اﺣﻮال اﻳﺸﺎن ﺷﻮد‪////‬‬
‫اﻟﺪوام ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺮﻳﺪان ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﻮدﻧ‪Ç‬ﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ‪:‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﺳ‪Ç‬ﻨﺪ ﻣ‪Ç‬ﺮﺣ‪Ç‬ﻮم‪ ,‬ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻘﺎم ﺻ‪Ç‬ﺪق و ﺣ‪Ç‬ﺮف ﺷ‪Ç‬ﻨﻴﺪن و‬ ‫دروﻳﺸﻲ ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ,‬در اﻳﻦ ‪Ö‬‬
‫درﺳﺘﻲ ﻋﻬﺪ ﺑﺎﻳﺪ‪ ,‬ﻧﻪ ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﻲ و ﺗ‪Ç‬ﻘﻠ‪‬ﺐ; ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﻌﻀﻲ ﻣ‪Ç‬ﻲﮔﻮﻳﻢ درس‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ ,‬آﻧﻬﺎ رﻓﺘﻪ رﺧﺖﻫﺎي اﻃ‪Ç‬ﻔﺎل ﻣ‪Ç‬ﺮﺷﺪ را ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮﻳﻨﺪ‪ ///‬و ﻫ‪Ç‬ﻤﺔ‬
‫اوﻗﺎت ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺪان ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﭼ‪Ç‬ﻮن ﻋ‪Ç‬ﻠﻤﺎي ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ درﺑ‪Ç‬ﺎرة ﺷ‪Ç‬ﻤﺎﻫﺎ‬
‫اذﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ,‬ﺷﻤﺎﻫﺎ در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺧﻮد از ﺑﻲادرا ﻛﻲ و‬ ‫ﺗﻬﻤﺖ ﮔﻮﻳﻨﺪ و ‪‬‬
‫ﻛﻤﻲد ‪‬ﻗﺖ اﻳﺸﺎن ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪﻋﻮض ﺣﺮف زدن از ﺷﻤﺎ‪,‬‬
‫از آﻧﻬﺎ ﺑﮕﺬرد و ﻣﺒﺎدا از ﺻﺒﺮ ﺷﻤﺎ و رﻧﺠﺶ ﺧﺎﻃﺮﻫﺎ‪ ,‬ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﻬﺎ را‬
‫رﺳﻮا ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻋﻘﺎب ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺷﻌﺎر اﺳﻼم را زﻳ‪Ç‬ﺎن رﺳ‪Ç‬ﺪ‪ /‬و دا‪ÇÄ‬ﻤ‪H‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪126‬‬

‫ﻋﺬرﺧﻮاه ﺑﺪﮔﻮﻳﺎن و ﻣﻮذﻳﺎن اﻫﻞ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬اﻟﺤﻖ‬

‫ﺻﺪق اﻣﺮ ﻣﺸﺘﺒﻪ اﺳﺖ‪////‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻌﺬورﻧﺪ‪ ,‬زﻳﺮا ﻛﻪ ا ﻛﺜﺮ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫و ﭼﻮن آن ﺟﻨﺎب ﺑﻪ ﻇﻠﻢ ﻣﻔﺴﺪﻳﻦ ﻣﺤﺒﻮس ﺷﺪﻧﺪ‪ ,‬در ‪‬اﻳﺎم ﺣﺒﺲ‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﻮردن ﻗ‪Ç‬ﻮت ﻣ‪Ç‬ﻌﺘﺎد ﻫ‪Ç‬ﻢ اﻣﺴ‪Ç‬ﺎ ك ﻣ‪Ç‬ﻲﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و آب و ﻧ‪Ç‬ﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮردﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻗﻀﺎي ﺣﺎﺟﺖ و ﻟﻮازم دﻳﮕﺮ‪ ,‬ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫ﻧﺮﺳﺪ‪ /‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﺮﻳﺪان ﺑﻪﺟﻬﺖ اﺳﺘﺨﻼص اﻳﺸﺎن از ﺣﺒﺲ‪ ,‬وﺟﻬﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺒﻠﻎ ﻳﻜﺼﺪ ﺗﻮﻣﺎن ﺑﻮد‪ ,‬ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺷ‪Ç‬ﺨﺼﻲ از اﻋ‪Ç‬ﺎﻇﻢ ﻛ‪Ç‬ﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎن و‬
‫ﻛﺴ‪Ç‬ﺎن آن ﻇ‪Ç‬ﺎﻟﻢ ﻓ‪Ç‬ﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را از ﺣ‪Ç‬ﺒﺲ ﺑ‪Ç‬ﻴﺮون آورده‪,‬‬
‫ﺑﻪﺳﻼﻣﺖ و راﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺪان ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ آن ﺷﺨﺺ‪ ,‬زﻧﺠﻴﺮﺑﺎن و‬
‫ﻣﺴﺘﺤﻔﻆ ﺣﺒﺴﻴﺎن را ﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ ,‬راﺿﻲ ﻧﻤﻮد‪ /‬ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺑ‪Ç‬ﻪﺧﺪﻣﺖ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن‬
‫ﻣﻄﻠﺐ را ﻋﺮض ﻛﺮدﻧﺪ‪ ,‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم‪ /‬و ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ‪‬ﻣ ‪‬ﺮده ﻛﻪ‪ :‬اﻳﻦ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻛﺎر ﺧﻮد را دﻳﺪ و ﻣﻦ ﺟﺮأت آﻣﺪن ﻧﻜﺮدم‪ ,‬زﻳﺮا ﻛﻪ اﺳﺘﺎدم ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺛﺒﺎت و اﺳﺘﻘﺮار ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺷﺎه ﻧﻌﻤﺖاﷲ وﻟﻲ ﻣﺮا ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪/‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮارﻛﺮدن از ﺣﺒﺲ‪ ,‬ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻘﺺ و ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﭼﻮن‬
‫دزدان ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﻲروم‪ /‬در اﻳﻦ اﺣﻮال ﻻزم ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎي ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺟﻤﻊ‬
‫آﻣﺪه‪ ,‬ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻋﻠﻤﻲ و ﺻﺮاﺣﺖ و ﺻ ‪‬ﺤﺖ‪ ,‬ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺣ ‪‬ﻘﻪ را اﺛﺒﺎت‬
‫ﻋﺰت ﺑﻴﺮون آﻳﻢ‪ /‬ﭼﻮن‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻣﻌﺎﻧﺪﻳﻦ را اﻟﺰام داده‪ ,‬ﻣﻦ آﺷﻜﺎر ﺑﻪ ‪‬‬
‫آن ﻧﺸﺪه ﭘﺲ ﭼﺎره ﻫ‪Ç‬ﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﺜﻞ اﺟ‪Ç‬ﺪاد ﻃ‪Ç‬ﺎﻫﺮ‪ ,‬ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت‬
‫ﺪاﻟﺸﻬﺪا و ﻣﻮﺳﻲﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ و ﻋﻠﻲﺑﻦ ﻣﻮﺳﻲ ﺗﻦ ﺑﻪﻗﻀﺎ داده‪ ,‬در اﻳﻦ‬ ‫ﺳﻴ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺲ ﻣﻘﺘﻮل ﺷﻮم ﺗﺎ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻫﺪاﻳﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺷ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﻓ‪Ç‬ﺮار ﻧﻜ‪Ç‬ﺮده دزد‬
‫ﺑﻪﻗﻠﻢ ﻧﺮوم ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺣﺮف ﺣﺴﺎﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﻗﻮل ﺣﻖ را رﻋﺎﻳﺖ‬
‫‪127‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه[‪1‬‬ ‫ﻧﻜﺮده دزدان ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪] /‬ﭘﺎﻳﺎن ﺣﺎﻻت‬

‫‪###‬‬
‫در ﻋ‪ÇÇ‬ﺘﺒﺎت ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻴﺎت ﻣﺸ‪Ç‬ﻬﻮر اﺳﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﻨﺎﺑﺎن ﻗ‪Ç‬ﺪو¸ اﻟﻔ‪Ç‬ﻀﻼ¾‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ و ﺟ‪Ç‬ﻨﺎب ﺣ‪Ç‬ﺎج‬ ‫‪‬‬ ‫واﻟﻤﺤ ‪‬ﻘﻘﻴﻦ اﺳﺘﺎدﻧﺎ اﻻﻋﻈﻢ ﺟﻨﺎب ﺣﺎج‬
‫‪‬ﻣﻼرﺿﺎ ﻫﻤﺪاﻧﻲ‪ ,‬ﺑﻪ اﻫﻞ ﮔﻴﻼﻧﺎت از ﺣ ‪‬ﻜﺎم و ﺑﻴﮕﻠﺮ ﺑﻴﮕﻴﺎن و ‪‬‬
‫ﻋﻤﺎل‪,‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ را ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ دﻳﺎر آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﻗﺪﻏﻦ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ ﻋﺎﻟﻲﻣﻘﺎم ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ]= ﻋﺮاق ﻋﺮب[ و ﻋﺘﺒﺎت‬
‫ﺧﺪام و‬
‫اﻋﺰة ‪‬‬
‫ﻋﺎﻟﻴﺎت از ﺑﺎﺑﺖ "وﺟﻮه ‪‬ﺑﺮ" ﭼﻴﺰي ﻧﺪﻫﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ‪‬‬
‫ﺗﺒﺮﻋﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ /‬وﻟﻲ‬‫ﻃﻼب‪ ,‬اﺻ‪ Â‬ﻧﺬري و ﻧﻴﺎزي و ﺗﺤﻔﻪاي و ‪‬‬ ‫ﻓﻘﺮا و ‪‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ را ﺷﺒﻬﻪ ﻛ‪Ç‬ﺮدهاﻧ‪Ç‬ﺪ‪ ,‬اﻳ‪Ç‬ﻦ اﺳ‪Ç‬ﻨﺎدﻫﺎ ﻏ‪Ç‬ﻠﻂ ﺑ‪Ç‬ﻠﻜﻪ‬
‫ﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ اﺻﻞ ‪‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻧﻬﺠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻫﻞ ﮔﻴﻼن و آذرﺑﺎﻳﺠﺎن‪ ,‬ﺧﻮ ‪‬د آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺬور از اﻳﻦ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺷﺪه‪,‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﺼﻠﺤﺖ و ﻣﺸﻮرت ﺑﻪ آن ﺟﻨﺎﺑﺎن ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ,‬اﻳﺸﺎن ﺑﺪون ﻏﺮض‬
‫ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ آﻧﭽﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺧﻮد و آﻧﻬﺎ دﻳﺪهاﻧﺪ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺣﺴﺒ‪ ¹‬ﷲ‪ /‬و‬
‫ﻣﺠﻤﻞ ﮔﺰارش آن‪ ,‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ‪‬اﻳﺎم ﺳﺎﺑﻖ‪ ,‬وﻻﻳﺖﻫﺎ ﭼﻨﺪان ﺟﻤﻊ‬
‫و ﺧﺮج دﻳﻮاﻧﻲ و ﻣﺨﺎرج ﺑﻲﺟﺎ و ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﻛﻔﺮة ﻓ‪Ç‬ﺠﺮة‬
‫ﻣﺪﻋﻲ و ﻣﺤﺎرب اﻳﺸﺎن ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ و اﻳﻦ اوﻗﺎت‪ ,‬درد ﺑﻲدرﻣﺎن‬ ‫روﺳﻴﻪ ‪‬‬
‫ﻧ‪ÇÇ‬ﻮاب ﺟ‪ÇÇ‬ﻤﺠﺎه ﺳﻜ‪ÇÇ‬ﻨﺔ ﺑ‪ÇÇ‬ﺎرﮔﺎه وﻟﻴ‪ÇÇ‬ﻌﻬﺪ زﻣ‪Ç‬ﺎن‬
‫دارﻧ‪ÇÇ‬ﺪ‪ ///‬و آﻧ‪ÇÇ‬ﭽﻪ ‪‬‬
‫‪Ö‬‬
‫ﻗﺸ‪Ç‬ﻮن زﻳ‪Ç‬ﺎد‬ ‫ﺖ‬‫ﺟﻤﻌﻴ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫]= ﻋﺒﺎسﻣﻴﺮزا[ ﺳﭙﺎه و ﻟﺸﻜﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬

‫ﺑ‪Ç‬ﺮ را‬
‫‪ /1‬در ﺧﺎﺗﻤﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻣﻨﺘﺴﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدهاﻧﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺮا اﻫﺎﻟﻲ ﮔﻴﻼن وﺟ‪Ç‬ﻮه ‪‬‬
‫ﺑ‪ÇÇ‬ﻪﻋﺘﺒﺎت ﻧ‪ÇÇ‬ﻤﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ و ﺧ‪ÇÇ‬ﻮدداري از ارﺳ‪Ç‬ﺎل وﺟ‪Ç‬ﻮﻫﺎت از ﻧ‪Ç‬ﺎﺣﻴﺔ ﮔ‪Ç‬ﻴﻼن را از ﺗ‪Ç‬ﻠﻘﻴﻦ‬
‫ﻣﻼ رﺿﺎ ﻛﻮﺛﺮ ﻣﻲاﻧﮕ‪Ç‬ﺎﺷﺘﻨﺪ‪ /‬ﺣ‪Ç‬ﺎج ﻣ‪Ç‬ﺤ ‪‬ﻤﺪﺧﺎن در اواﺧ‪Ç‬ﺮ رﺳ‪Ç‬ﺎﻟﻪ‪,‬‬ ‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه و ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻗﻀﻴﻪ را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ و ﭘﺮده از واﻗﻌﻪ ﺑﺮﻣﻲدارد‪/‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪128‬‬

‫ﻣ‪Ç‬ﻬﻴﺎ ﺷ‪Ç‬ﺪه‪ ,‬از ﻛ‪Ç‬ﻔﺮة روﺳ‪Ç‬ﻴﻪ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬از آن ﻃﺮف ﭘ‪Ç‬ﻨﺞ ﻣ‪Ç‬ﻘﺎﺑﻞ آن ‪‬‬
‫ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻨﺪ‪ /‬ﺑﻪﺟﻬﺖ اﺧﺘﻼف اوﺿﺎع و ﻛﺜﺮت ﻣﺨﺎرج‪ ,‬اﺷﺨﺎص ﻗﺪﻳﻢ‬
‫از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﺎج ﻣﻴﺮزاﺧﺎن و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﮔﻴﻼن را ﺑ‪Ç‬ﺮده و ﻣ‪Ç‬ﺼﺎرف‬
‫ﺧ‪Ç‬ﻴﺮات ﻫ‪Ç‬ﻢ ﻣ‪Ç‬ﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﺄﺻﻞ و از وﻻﻳﺖ ﻓ‪Ç‬ﺮاري ﺷ‪Ç‬ﺪهاﻧ‪Ç‬ﺪ و‬
‫ﻣﺒﺎﺷﺮﻳﻦ ﺟﺪﻳﺪ از ﺧﻮف ﺳﻠﻄﺎن و ﺣ ‪‬ﻜ‪Ç‬ﺎم‪ ,‬از اﺧ‪Ç‬ﺮاﺟ‪Ç‬ﺎت ﺧ‪Ç‬ﻮد ﻫ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﺟﺎن آﻧﭽﻪ ﻣﺪاﺧﻞ ﻣ‪Ç‬ﻲﺷﻮد ﺻ‪Ç‬ﺮف‬ ‫اﻣﺴﺎ ك ﻧﻤﻮده‪ ,‬از ﺑﻴﻢ ﻋﺪوان و ‪Ö‬‬
‫ﻟﺸﻜﺮ و ﺗﺪارك ﺣﺮب ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻣﺪاﺧﻞﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪‬اﻳﺎم ﺳﺎﺑﻖ‪,‬‬
‫ﺑﺎﻟﻤﺮه از ﺟ‪Ç‬ﻤﻴﻊ ﭼ‪Ç‬ﻴﺰﻫﺎ ﺑ‪Ç‬ﺮﺧ‪Ç‬ﺎﺳﺘﻪ و‬
‫ﻛﺴﺮ و ﺗﻔﺎوت ﻛﺮده و ﺑﺮﻛﺖ ‪‬‬
‫ﻣﺨﺎرج دو ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ‪ /‬ﭘﺲ ﻗﻴﺎﻣﺖ و ﻣ‪Ç‬ﺤﺸﺮي آﺷﻜ‪Ç‬ﺎر ﺷ‪Ç‬ﺪه و‬
‫اﻫﻞ ‪Ö‬‬
‫زﻣﺎن واﻧﻔﺴﺎ ﮔﻮﻳﺎن و ﺣﻴﺮان‪ ,‬از ﻫﻤﺔ ﺧﻴﺮات‬ ‫اداﻧﻲ ‪‬‬
‫ﺟﻤﻴﻊ اﻋﺎﻟﻲ و ‪‬‬
‫و رﺳﻮم و ﺗﻌﺎرﻓﺎت ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ /‬ﭘﺲ ﻣﺒﺤﺚ و اﻳﺮاد و ﺗﻬﻤﺖ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ و ﺣﺎج ‪‬ﻣﻼرﺿﺎ[ راﻫﻲ ﻧﺪارد و‬‫ﺟﻨﺎﺑﺎن ﻣﻌﻈ‪‬ﻢ ]ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻣﻌﺼﻴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪1/‬‬

‫اﻳﻨﻚ ﭼﻨﺪ ﺣﻜﺎﻳﺖﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪﻣﻮﺿﻮع ﺳﺮﮔﺬﺷﺖﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺣﺎج‬

‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻛﻪدرﭘﺎﻳﺎنرﺳﺎﻟﻪآﻣﺪه اﺳﺖ‪/‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﺴ‪Ç‬ﻠﻄﻨﺔ‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻼﻋﻠﻲ ﻧ‪Ç‬ﻮري[ در دار ‪‬‬
‫ر‪ÇÇÄ‬ﻴﺲ و ﺳ‪Ç‬ﻠﻄﺎن اﻟﺤﻜ‪Ç‬ﻤﺎ ]= ‪‬‬

‫‪ /1‬ﻣﻄﻠﺐ واﺿﺢ اﺳﺖ; در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و روس وﺟﻮه ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ,‬ﺻ‪Ç‬ﺮف ﻫ‪Ç‬ﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬
‫دﻓﺎﻋﻲ و ﺑﺴﻴﺞ ﻧﻴﺮو و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻓﻘﺮاي ﻣﺤ ‪‬ﻠﻲ ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ و ﭼﻴﺰي زا‪Ä‬ﺪ ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪه ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻣ‪Ç‬ﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه و‬ ‫ﺑﻪﻋﺘﺒﺎت ارﺳﺎل ﺷﻮد و در آﻧﺠﺎ‪ ,‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ را از ﭼﺸﻢ ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﻣﻼ رﺿﺎ ﻫﻤﺪاﻧﻲ ﻣﻲدﻳﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻲاﻟﻮاﻗﻊ ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪/‬‬ ‫ﺣﺎج ‪‬‬
‫ﺗ‪Ç‬ﻘﺮب ﻣ‪Ç‬ﻲﻧﻤﻮد‪ /‬ﻣ‪Ç‬ﻴﺮزا‬
‫ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﻪ ﻓﻘﻬﺎ اﻇ‪Ç‬ﻬﺎر ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻼ ﻋﻠﻲ ﻧﻮري ﺑﺎ‬ ‫‪ /2‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﻜﻮت ذﻫﺒﻲ‪ ,‬ﻋﺎرف ﺷﻴﺮازي‪ ,‬ﺑﻪ او ﻟﻘﺐ "ﺣﻜ‪Ç‬ﻴﻢ ﻧ‪Ç‬ﻮﺑﺮ" داده ﺑ‪Ç‬ﻮد‪ /‬در اﻳ‪Ç‬ﻦﺑﺎره‬
‫رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﺔ "ﻣﺮاﺳﻠﺔ ﺣﻜﻴﻢ و ﻓﻘﻴﻪ" در ﻛﺘﺎب ﻣﺎﺟﺮا در ﻣﺎﺟﺮا‪ ,‬ﻧﻮﺷﺘﺔ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ذ ﻛﺎوﺗﻲ‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ,‬ﺗﻬﺮان ‪ ,1381‬ﺻﺺ ‪/ì17 Ç ì39‬‬
‫‪129‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫اﺻﻔﻬﺎن ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺷﺎ ﮔﺮدان او ﻛﻪ آن ﻫﻤﻪ ﺗﻤﻠ‪‬ﻖ ﺑ‪Ç‬ﻪ اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن‬

‫دور او ﻧ‪Ç‬ﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ,‬از دور او‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛﻪ راﻏﺐ ﺗﺪرﻳﺲ او ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ‪‬‬
‫ﻛﻨﺎره ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ دروﻳﺸﺎن ]ﺣﺴﻴﻦﻋﻠﻴﺸﺎه[ رﻓﺘﻪ‪ ,‬در ﻣﺠﺎﻟﺲ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻗﻬﻮه و ﻗﻠﻴﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ و ﺑ‪Ç‬ﺎ ﻳﻜ‪Ç‬ﺪﻳﮕﺮ ﻋ‪Ç‬ﻴﻮب ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ و ﻓﺴ‪Ç‬ﺎد‬
‫اﻋﺘﻘﺎدات ]ﺳﺎﺑﻖ[ ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻧﻘﺎﻳﺺ درس و ﺑﺤﺚ ﺧﻮد‬
‫را ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪/‬‬
‫‪###‬‬
‫ﺳﻴﺪﻋﻠﻲ ]ﺻ‪Ç‬ﺎﺣﺐ‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ ﻫﻤﺪاﻧﻲ از ﻣﺮﺣﻮم آﻗﺎ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫آﺧﻮﻧﺪ ‪‬ﻣﻼ‬
‫رﻳﺎض[ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻪﺳﺎن اﺟﺘﻬﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺻﻒ ﺑ‪ ‬ﻞ ‪ Ö‬‬
‫اﻻﻧ ×‪Ö‬ﺴﺎ ‪Ô‬ن‬
‫ﻗﻮه ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ و ﻗ‪Ç‬ﺒﻮل ﻣ‪Ç‬ﻘﺎم اﺟ‪Ç‬ﺘﻬﺎد را‬ ‫‪1‬‬
‫ﺼﻴ ‪‬ﺮ ¸‪ ,‬درﺑﺎرة ﺧﻮد ‪‬‬
‫ﻠﻲ ‪‬ﻧﻔ ‪Ö‬ﺴ ‪‬ﻪ ‪‬ﺑ ‪â‬‬
‫‪‬ﻋ ×‬
‫ﺟ‪ÇÇ‬ﻬﺖ ﻣ‪ÇÇ‬ﺼﺎﺣﺒﺖ ﻓ‪ÇÇ‬ﻘﺮا و دروﻳﺸ‪ÇÇ‬ﺎن‬ ‫‪‬‬ ‫ﻧ‪ÇÇÇÇ‬ﻤﻲﺗﻮاﻧ‪ÇÇÇÇ‬ﻢ‪ ,‬ﺑ‪ÇÇ‬ﻪﻫﻤﻴﻦ‬
‫]= ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه[ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺑﺮﻛﺖ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻋﻴﻮب ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﺎﻧﻲ ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﺎ‬
‫ﺑﺤﺚ دﻓﻊ ﻛﻨﻴﺪ از ﻣﻌﺎﺷﺮت اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﺷﺪهام‪ ,‬و اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﺠﺎﻟﺲ ‪Ö‬‬
‫آﻗﺎﺳﻴﺪﻋﻠﻲ[ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ا ﮔﺮ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻴﻦ ﻋﻮام ﻣﺜﻞ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺻﻮرت دارد? اﻳﺸﺎن ]=‬
‫ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺑﺪﻧﺎم ﺷﻮم‪ ,‬ﻓﻘﺮا و اﻋﻴﺎن ﺷﻤﺎﻫﺎ را ﻛﻪ ﻧﺎن ﻣﻲدﻫﺪ? ﭼﻮن ﻣﺮا ﻫﻢ‬
‫ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻟﻌﻦﻛﻨﻨﺪ‪ ,‬اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺷﻤﺎﻫﺎ دﻳﮕﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻮد?و ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫داﺧﻞ‬
‫ﮔﺬارﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ارض اﻗﺪس ]= ﻋﺘﺒﺎت[ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﻴﺪ?‬
‫‪###‬‬
‫‪ ///‬روزي ﻋﻴﺪ ﻧﻮروز‪ ,‬در ﻗﺮﻳﻪاي از ﻗﺮاي ﺧﻮد ﺑﻮدم‪ /‬ﻗﺎﻓﻠﻪاي آﻣﺪ‬
‫ﺣﺼﺎر ﻣﻨﺰل ﻛﺮدﻧﺪ‪ /‬ﺑﻪ ﺧﺎدم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬رﻓﺘﻪ در ﻣﻴﺎن ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬ ‫‪Ö‬‬ ‫ﭘﺸﺖ‬
‫ﻓﻘﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻴﻞ ﺻﺤﺒﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺑﻴﺎورد‪ /‬رﻓﺘﻪ‪ ,‬دروﻳﺸﻲ‬

‫‪ /1‬ﺳﻮرة ﻗﻴﺎﻣﺖ‪ ,‬آﻳﺔ ‪ :1ê‬ﺑﻠﻜﻪ آدﻣﻲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﻴﻚ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪/‬‬

‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪130‬‬

‫آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻮش ﻧﺪاﺷﺖ‪ /‬ﮔﻤﺎن ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﮕﺮ ﭼﺮس ﻛﺸﻴﺪه ﺑ‪Ç‬ﺎﺷﺪ‪/‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﻧﺎن و ﻣﺎﺳﺖ آوردﻧﺪ‪ ,‬ﻗﺪري ﺧﻮرده‪ ,‬ﺑﻪ ﺣﺎل ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ /‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ‬
‫ﺑﻲﺧﻮاﺑﻲ ﻛﺸﻴﺪه ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاب رود‪ /‬ﻋﺒﺎي ﺧﻮد را ﺳﺮﻛﺸﻴﺪ و در‬
‫ﻛﻨﺎر اﺗﺎق ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﺧ‪Ç‬ﻮاب ﻳ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﺮاﻗﺐ ﺑ‪Ç‬ﻮد‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺑ‪Ç‬ﺮﺧ‪Ç‬ﺎﺳﺖ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻮدم‪ /‬در اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺣ‪Ç‬ﺎل اذان ﻇ‪Ç‬ﻬﺮ را ﮔ‪Ç‬ﻔﺘﻨﺪ‬‫ﺑﻴﻬﻮشﺗﺮ از ‪‬اول; ‪‬‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻣﻲرود ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‪ /‬ﭘﺲ ﺳﺮﭘﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ وﺟﻪ‬
‫ﻗﻠﻴﻠﻲ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺧﺮﺟﻲ و ﻧﻴﺎز ﮔﻔﺘﻢ آوردﻧﺪ‪ ,‬در ﺳﺮﭘﺎ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ او‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و اﺧﻼص ﻇﻬﻮري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﺑﺮ‬ ‫دادﻧﺪ‪ /‬ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ‪‬‬
‫زﺑﺎﻧﻢ ﺟﺎري ﺷﺪ ﻛﻪ‪ :‬در ﻋﺘﺒﺎت ﺑﻌﺪ از آﺳﺘﺎنﺑﻮﺳﻲ و ﻧﻴﺎﺑﺖ زﻳﺎرت‪,‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﻪﻣﺠﻠﺲ دروﻳﺸﺎن روي‪ ,‬ﺑﮕﻮ ﻛﻪ در ﺳﺮ راه‪ ,‬ﻛﺴﻲ اﻟﺘﻤﺎس دﻋﺎ‬
‫دارد‪ /‬ﭼﻮن اﺳﻢ دروﻳﺸﺎن ﺷﻨﻴﺪ ﮔﻮﻳﺎ ﻧﻴﻢ ﻓﻨﺠﺎن آب از ﭼﺸﻤﺶ ﻳﻚ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ ﺑﺴﻴﺎر از ﺣﺎﻻﺗﺶ ﻧﻤﻮدم‪/‬‬ ‫دﻓﻌﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ رﻳﺨﺖ و ‪‬‬
‫‪###‬‬
‫‪] ///‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎ[ روزي در ‪‬اﻳﺎم رﻣﻀﺎناﻟﻤﺒﺎرك در ﺣﻀﻮر ﺟﻤﻊ‬
‫ﻛﺜﻴﺮي در ﻣﺴﺠﺪ ﻛﻪ دو ﻫﺰار ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﻮدﻧﺪ در ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻮد و ﺣ‪Ç‬ﺪﻳﺚ‬
‫ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد; ﺳﻬﻮ‪ G‬ﺑﻪ اﺳﻢ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻳﻬﻮد ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻮد‪ /‬ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫در آن ﻣﺠﻤﻊ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﺣﻜ‪Ç‬ﻢ ﻧ‪Ç‬ﻤﻮد ﻛ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﺰد ﻣ‪Ç‬ﻨﺒﺮ رﻓ‪Ç‬ﺘﻪ‪,‬‬
‫ﺑﻪوﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺰرﮔﻲ در ﻣﺠﻠﺲ ﻫﺴﺖ‪ ,‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫روﻳﻪ ﻣﻮﻋﻈﺖ ﮔﻔﺘﻦ و ﻧﻘﻞ اﺣﺎدﻳﺚ ‪ ÇÇ‬ﺧ‪Ç‬ﺼﻮص در ﻣ‪Ç‬ﺎه ﻣ‪Ç‬ﺒﺎرك ‪ÇÇ‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻴﺎن‪ ,‬آن ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ اﻳ‪Ç‬ﻨﻜﻪ در ﺑ‪Ç‬ﻴﺎن‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﻛﻢ و زﻳﺎد ﻧﺸﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺬب در ﺣﺪﻳﺚ و ﺑﻄﻼن روزه ﻣﺎه‬ ‫‪Ö‬‬
‫ﻧﺼﺎري ﺑﻮد ﻧﻪ ﻳﻬﻮد‪/‬‬
‫×‬ ‫ﻣﺒﺎرك ﺷﻮد‪ /‬ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻳﻔﻪ‬
‫‪131‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮدة آن ﺑﺰرگ آن ﺷﺨﺺ رﻓﺘﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت را رﺳﺎﻧﻴﺪ‪,‬‬

‫ﺣﻀﺎر ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ‪ ,‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬ ‫آن ﺑﻲاﻧﺼﺎف از ﻋﺠﺐ و ﻏﺮور ﻛﻪ ﻫﻤﺔ ‪‬‬
‫ﻧﺼﺎري! اﻳﻦ‬
‫×‬ ‫اﻳﺸﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪه‪ ,‬دو ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ واﻗﻊ ﺷﺪ ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻳﻬﻮد و ﻳﻜﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺎر ﺣﻮاﻟﻲ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ دروغﺑﺎﻓﻲ‬ ‫ﺣﻀ ‪‬‬
‫ﺗﻌﺠﺐﻫﺎ ﻛﺮده و ﺑﻪ ‪‬‬ ‫ﺿﻌﻴﻒ ‪‬‬
‫اﺳﺖ ﻋﻤﺪ‪ G‬و از روي ﻟﺠﺎج‪ ,‬ﻛﻪ روزه را ﺑﺎﻃﻞ ﻛﻨﺪ و ﺑ‪Ç‬ﺎﻋﺚ ﻛ‪Ç‬ﻔﺮ و‬
‫زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ /‬زﻳﺮا اﻓﺘﺮا ﺑﻪ ﺧﺪا و رﺳﻮل ﻣﻲﺑﻨﺪد‪ ,‬ﻧﻪ ]ﭼﻮن[ ‪‬اول زﻳﺮا ﻛﻪ‬
‫‪‬اول ﺳﻬﻮ‪ G‬ﺑﻮد و ﻋﻴﺒﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪/‬‬
‫‪###‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ اﺷﺨﺎص ﺑﺴﻴﺎر ﻟﺠﻮج و ﺑﻲاﻧﺼﺎف ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪/‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻳﻜﻲ از اﻳﺸﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر در ﻣﺠﺎﻟﺲ‪ ,‬ﻏﻴﺒﺖ دروﻳﺸﺎن و‬
‫ﻣﻼﻣﺖ اﻳﺸﺎن را ﻣﻲﻧﻤﻮد و اﺳﻨﺎدﻫﺎي ﺑﺎﻃﻞ داده‪ ,‬ﺧﻼف دﻳﻦ و آﻳﻴﻦ‬
‫وﻟﻲ ﻧ‪Ç‬ﺎﻣﻲ و‬
‫رﻓﺘﺎر داﺷﺖ‪ /‬ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن اﻳﺸﺎن را ﻛ‪Ç‬ﻪ ‪ ‬‬
‫رﺑﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪ ,‬اﺳ‪Ç‬ﻢ ﺑ‪Ç‬ﺮده ﻛ‪Ç‬ﻠﻤﺎت اﻳﺸ‪Ç‬ﺎن را ﺑ‪Ç‬ﺪﺗﻀﻤﻴﻦ و ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻲ‬ ‫ﻋﺎرف ‪‬‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ /‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ از ﻛﻼم اﻳﺸﺎن‪ ,‬ﻧﻈﻤﻲ ﻗﺮﻳﺐ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺑﻴﺖ در اﺻﻮل و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺴﻲ از ﺟﺎﻧﺐ‬ ‫ﻓﺮوع دﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ‪‬‬
‫ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﺑﻪ ﻧﺰد او ﻓﺮﺳﺘﺎدم ﻛﻪ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻨﺪهزاده ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺟﻮان و ﻃﻔﻞ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪﻧﻈﻢ درآورده‪ ,‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﺟﺮح و ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ /‬ﭼﻮن‬
‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ را ﭘﻴﺶ اﻳﺸﺎن ﺑﺮدﻧﺪ و ﭘﻴﻐﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪ ,‬ﺟﺰوهﻫﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ در‬
‫ﺑﻐﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ,‬ﻗﺮﻳﺐ دو ﻫﻔﺘﻪ ‪ Ç‬ﭘﺎﻧﺰده روز در ﻫﺮ ﻣﺠﻠﺲ‪ ,‬ﻛﺴﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ از‬
‫اﻣﻨﺎي دوﻟﺖ ﻋﻠ‪‬ﻴﻪ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ آﻣﺪوﺷﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ آﻧﻬﺎ را‬
‫اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮد و ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻫﻤﮕﻲ ﺧﻮاﻧﺪه و ﺗﻌﺮﻳﻒﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻨﺎي‬
‫ذواﻟﺮﻳ‪ÇÇ‬ﺎﺳﺘﻴﻦ ﺷ‪Ç‬ﺪه ﻋ‪Ç‬ﻠﻢ را از دﺳﺖ ﻋ‪Ç‬ﻠﻤﺎ‬
‫‪‬‬ ‫وزرا و ﻣ‪ÇÇ‬ﻴﺮزا زادﮔ‪ÇÇ‬ﺎن‪,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪132‬‬

‫ﺣﺎل ﻣﺴﺎ‪Ä‬ﻞ اﺻﻮل و ﻓﺮوع را ﻛﺴﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ,‬از ‪‬اول اﺳﻼم ﺗﺎ ‪Ö‬‬
‫وﺟﺎزت و ﺟﻮدت و ﻓﺎﻳﺪة ﺗﺎم و ﺗﻤﺎم ﺑﻴﺎن ﻧﻜﺮده و ﺑﻪ اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺧ‪Ç‬ﻮﺑﻲ‬
‫ﺑﻪاﺧﺘﺼﺎر‪ ,‬ﺑﻪﻧﻈﻢ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ‪/‬‬
‫ﻣﺪاﺣﻲ ﻛﺮده و ﻫﻤﺔ‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ روز ﻛﻪ در ﻫﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪‬‬
‫اﻋﻴﺎن و اﺷﺮاف‪ ,‬اﺻﺮار او را در ﺑﺎب ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ و ﮔﻮﺷﺰد ﺧﺎص‬
‫و ﻋﺎم ﮔﺮدﻳﺪ‪ ,‬ﻛﺴﻲ را از ﻋﻠﻤﺎ ﺳﭙﺮدم ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺎم ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ از ﻣﺼ ‪‬ﻨﻔﺎت و ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت ﻣﺮﺣﻮم ﻣﻐﻔﻮر ﺟﻨﺎب ﻧﻮرﻋﻠﻴﺸﺎه‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻋﻤﺪ‪ G‬ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ آورده ﺑﻪ اﺳﻢ ﺧﻠﻒ ﻗ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم‬
‫دادهاﻧﺪ‪ /‬ﭼﻮن آن ﺷﺨﺺ ﻋﺎﻟﻢ‪ ,‬ﭘﻴﻐﺎم را رﺳﺎﻧﻴﺪ در ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ ﻋﺎم ﺑﻮد‪,‬‬
‫دﻓﻌﺘ‪ H‬از ﺑﻐﻞ ﺑﻴﺮون آورد ﺟﺰوهﻫﺎ را‪ ,‬اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬ﻣﻌ ‪‬ﻄﻞ‬
‫ﺑﻮدم ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ روزه ﻛﻪ راﻳﺤﻪ ﺑﺪ از ﺧﻮد اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪ ,‬ﺟﻬﺖ‬
‫ﺗﺼﻮف داﺷﺖ‪/‬‬‫وﺟﻮد اﻳﻦ ﺟﺰوهﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻮي ‪‬‬
‫‪###‬‬
‫ﺣﺐ رﻳ‪Ç‬ﺎﺳﺖ و‬ ‫اﺷ‪Ç‬ﺨﺎص از ﺧ‪Ç‬ﺪا ﻏ‪Ç‬ﺎﻓﻞ‪ ,‬و ﺑ‪Ç‬ﻪ ‪‬‬ ‫‪Ö‬‬ ‫اي ﻋﺰﻳﺰ‪ ,‬اﻳ‪Ç‬ﻦ‬
‫دﻧﻴﺎﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﺎد و ﻟﺠﺎج‪ ,‬ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ﺷﻴﻄﺎن ﻣﻠﻌﻮن ﺷﺪه ﻣﻐﻠﻮب ﻧﻔﺲ‬
‫ﺎس ﻏ‪Ç‬ﺎﻓﻞ از راه‬ ‫ا ‪‬ﻣﺎره و ﻋﻮاماﻟ ‪‬ﻨﺎس را از راه ﺑﺮدهاﻧﺪ‪ ,‬ﺑﻴﭽﺎره ﻋﻮاماﻟ ‪‬ﻨ ‪‬‬
‫ﺣﻖ‪ ,‬از اﻳﺸﺎن ] ﻛﻪ[ ﻇﺎﻫﺮ‪ G‬ﺑﻪ ﺻﻼح آراﺳﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺎور ﻛﺮده‪ ,‬ﻋﻨﺎد اوﻟﻴﺎي‬
‫ﺧﺪا را در دل ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪/‬‬
‫ﻣﻘﺼﺮاﻧﻨﺪ‪ ,‬ﺑﻪﺳﺒﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮﻛﺲ ﺗﻠﻘﻴﻦ ذ ﻛﺮ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ دروﻳﺸﺎن ﻫﻢ ‪‬‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ و ﺑﻨﺪﮔﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻛﺎرش ﺗﻤﺎم و ﺑﻪ ﻛﻤﺎل‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ ﭼﻨﻴﻦ ‪‬‬
‫و ﻗﺮب ﺣﻖﺗﻌﺎﻟﻲ و ﺣﻖ ﻃ‪Ç‬ﺎﻋﺖ رﺳ‪Ç‬ﻴﺪه‪ ,‬ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺑ‪Ç‬ﻌﺾ ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻤﺎن ﻛ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻧﺺ ﺑﻪﺣﻖ و ﺻﺎﺣﺐ رأي ﻣﻄﻠﻖ‬ ‫ﺑﻪﻣﺤﺾ اذن و اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ,‬ﺧﻮد را ‪‬‬
‫‪133‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬

‫ﺑﺎﻟﻤﺮه از ﺧﻮد ﻏﺎﻓﻞ‪ ,‬ﻣﺤﺾ ﻏﺮور و‬ ‫ا‪Ä‬ﻤﺔ اﻧﺎم ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ,‬‬

‫و ﻧﺎﻳﺐ اﻣﺎم و ‪‬‬
‫ﻛﺒﺮ و ﺟﻬﻞ و رﻳﺎي ‪‬ﺻﺮف ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻤﻪ را ﻣﺴﺘﺤﺴﻦ ﻣﻲﺷﻤﺎرﻧﺪ و‬
‫ﺳﻠﻮك دﻧﻴﺎدار و ﻫﻮا‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻈﻤﺖ ﻋﻠﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ///‬و ارﺑﺎب‬
‫و ﻧﻔﺲﭘﺮﺳﺖ ﻇﺎﻟﻢ‪ ,‬ﻫﻤﺎن ذ ﻛﺮ را وﺳﻴﻠﺔ دﻧﻴﺎ و ﮔﺬران ﺧﻮد ﻛﺮده‪ ,‬در‬
‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻧﻔﺲﭘﺮﺳﺘﺎن و ﻇ‪ Ô‬ﻼم‪ ,‬ﺧﻠﻂ و آﻣﻴﺰش ﻛﺮده ﺑﻪ ﻟﻬﻮ و‬
‫ﻟﻌﺐ آﻣﻴﺨﺘﻪ‪ ///‬از ﺧﻮد ﻫﻢ راﺿﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮ ‪‬ﺣﺪ و ﻣﺨﻠﺺ ﻣﻲﺷﻤﺎرد و‬
‫ﻇﺎﻟﻤﺎن ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ﭼﻪ ﻏﻠﻂ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﻧﺼﺎف ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﭼ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﻴﺜﺎقﻫﺎ و ﻋﻬﺪ در ﺧﺪﻣﺖ اﺳﺘﺎد ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺮده‪ ,‬ﺳﺮ ﺑﺮدهاﻧﺪ‪/‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎ‬

‫‪É‬آﻳﺎتﻗﺮآﻧﻲ‬
‫‪ É‬اﺣﺎدﻳﺚ‪,‬اﺧﺒﺎر‪,‬اﺷﻌﺎروﻋﺒﺎراتﻋﺮﺑﻲ‬
‫‪ É‬اﺷﻌﺎرﻓﺎرﺳﻲ‬
‫‪É‬اﻗﻮام‪,‬ﮔﺮوهﻫﺎوﻣﻠﻞ‬
‫‪ É‬اﺷﺨﺎص‬
‫‪ É‬ﻣﻜﺎنﻫﺎ‬
‫‪ É‬ﻛﺘﺎبﻫﺎ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ‬

‫‪‬‬
‫ﻳﺬﻛﺮون اﷲ ﻗﻴﺎﻣ‪ H‬و ﻗ‪Ô‬ﻌﻮد‪ G‬و‬ ‫‪‬ا ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫ﺬﻳﻦ‬ ‫ﺐ اﻟ ‪‬ﻨ‪ÇÇÇÇ‬ﺎس ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻳ‪ÇÇ‬ﺘﺮﻛﻮا ‪‬ا ‪Ö‬ن‬ ‫أ ‪‬ﺣ ‪‬ﺴ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻳﺘﻔﻜﺮون‪19 ,‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﻨﻮﺑﻬﻢ و‬
‫×‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮا ×ا ‪‬ﻣ ‪×‬ﻨﺎ و ﻫﻢ ﻻ ‪Ô‬ﻳﻔ ‪‬ﺘﻨﻮن‪ëì ,‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﻘ‪Ç‬ﻮل ‪‬ﻓ ‪Ç‬ﻴ ﱠﺘ ‪‬ﺒﻌﻮن‬ ‫‪‬‬
‫ﻳﺴﺘﻤﻌﻮن‬ ‫ا ﱠﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻣﺎم ﻣﺒﻴﻦ‪72 ,‬‬ ‫ﻓﻲ ءا ‪‬‬ ‫‪‬أ ‪‬‬
‫ﺣﺼﻴ ×ﻨﺎه ‪ã‬‬
‫‪‬أ ‪‬‬
‫ﺣﺴﻨﻪ‪1ì ,‬‬ ‫‪ÇÇ‬ﺎﻟﺤﻜﻤ‪¹‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻚ ‪‬ﺑ‬ ‫ﺳ‪ÇÇ‬ﺒﻴﻞ ‪‬رﺑ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫دع اﻟﻲ‬‫‪Ô‬ا ‪Ô‬‬
‫ﺻﺪور اﻟ ‪‬ﻨﺎس‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﻲ‬
‫ﻮﺳﻮ ‪Ô‬س ‪â‬‬ ‫‪‬ا ‪‬ﻟ ‪â‬‬
‫ﺬي ‪Ô‬ﻳ ‪‬‬ ‫واﻟﻤﻮﻋﻈ‪ ¹‬اﻟﺤﺴﻨﻪ‪29 ,‬‬‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪10ê‬‬ ‫اﻻرض ﻓ‪Ç‬ﺘﻜﻮن‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴﻴﺮوا ﻓ‪Ç‬ﻲ‬ ‫أ ‪‬ﻓﻠ‪‬ﻢ ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫ﺨﺮ ‪Ô‬ﺟ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ‬ ‫وﻟﻲ ا ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫ﺬﻳﻦ ×ا ‪‬ﻣﻨﻮا ‪Ô‬ﻳ ‪‬‬ ‫أﷲ ‪‬‬‫‪Ô‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻌﻘﻠﻮن ﺑﻬﺎ‪10ë ,‬‬ ‫ﻗﻠﻮب ‪‬ﻳ‬
‫ﻟﻬﻢ ‪Õ‬‬
‫‪ÇÇ‬ﻠﻤﺎت ‪‬ا ‪‬ﻟ‪Ç‬ﻲ اﻟ ‪‬ﻨ‪Ç‬ﻮر وا ‪‬ﻟ‪Ç‬ﺬﻳﻦ‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻈ‬ ‫‪Ç‬ﻼﺳﻼم‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫اﷲ ‪‬ﺻ‪Ç‬ﺪر ‪Ô‬ه ‪‬ﻟ‬
‫‪Ç‬ﺮ ‪‬ح ‪Ô‬‬ ‫أ ‪‬ﻓ ‪Ö‬‬
‫ﻤﻦ ﺷ‪ ‬‬
‫ﻛﻔﺮوا‪10 ,///‬‬ ‫‪10ê‬‬
‫‪Ö‬‬
‫اﻟﻢ‪ëì ,‬‬ ‫ﻔﺴﻚ ا ‪Ö‬ﻟ ‪Ç‬ﻴ ‪‬‬
‫ﻮم‬ ‫ءاﻗ ‪Ö‬ﺮأ ﻛﺘﺎﺑﻚ ‪‬ﻛ ×‬
‫ﻔﻲ ‪‬ﺑ‪ Ç‬ﻨ ‪‬‬
‫اﻟﺤ‪Ç‬ﻖ ﺷ‪Ç‬ﻴ‪,HÃ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ءا ‪‬ن اﻟﻈ ﱠ‪‬ﻦ ﻻ ‪Ô‬ﻳ ‪â‬‬
‫ﻐﻨﻲ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ‬ ‫ﻋﻠﻴﻚ ﺣﺴﻴﺒ‪7ì ,H‬‬
‫‪38‬‬ ‫اﻟﺼﻠﻮ¸‪ ‬ﻟﺬﻛﺮي‪37 ,17 ,‬‬
‫أﻗﻢ ﱠ‬
‫‪‬‬
‫واﻟﻤﺴ‪ÇÇÇÇ‬ﻠﻤﺎت‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻤﺴ‪ÇÇÇÇÇ‬ﻠﻤﻴﻦ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ا ﱠن‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﺒﺎدك ‪‬ﻣﻨ ‪Ô‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ اﻟﻤﺨﻠﺼﻴﻦ‪9 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ا ‪×‬ﻻ‬
‫×‬
‫واﻟﻤ‪ÆÇÇÇÇ‬ﻣﻨﺎت‬
‫‪‬‬ ‫واﻟﻤ‪ÆÇÇÇÇÇ‬ﻣﻨﻴﻦ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ا ‪‬ﻻ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ أﺗ‪‬ﻲ اﷲ ‪‬‬
‫ﺑﻘﻠﺐ ﺳﻠﻴﻢ‪107 ,‬‬
‫‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪138‬‬

‫اﻟﻤ‪Ç‬ﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ‪‬ﺑ ‪‬ﺄ ﱠن ﻟ‪Ô Ç‬ﻬ ‪Ö‬ﻢ ﻋ‪Ç‬ﺬاﺑ‪H‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬ﺑ ‪‬ﺸ ‪‬‬
‫‪ÇÇ‬ﺮ‬ ‫ﺘﺎت‪33 ,///‬‬
‫ﺘﻴﻦ واﻟﻘﺎ ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫واﻟﻘﺎ ‪‬ﻧ ‪‬‬
‫‪‬أﻟﻴﻤﺎ‪13 ,///‬‬ ‫ءاﻧ‪×‬ﺎ ﻫﺪﻳﻨﺎ ‪Ô‬ه ﱠ‬
‫اﻟﺴﺒﻴﻞ ا ‪‬ﻣ×ﺎ ﺷﺎ ﻛﺮ‪ G‬و ا ‪‬ﻣ×‪Ç‬ﺎ‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻔﺴ ‪‬ﻪ ﺑ‪Ç‬ﺼﻴﺮ¸‪,‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ‪‬‬
‫‪‬ﺑ ‪‬ﻞ اﻻﻧﺴ‪Ç‬ﺎن ×‬ ‫‪‬ﻛﻔﻮرا‪10 ,‬‬
‫‪129‬‬ ‫ﺛﻢ‪38 ,‬‬ ‫‪‬ءا ﱠن ‪‬‬
‫ﺑﻌﺾ اﻟﻈ ‪‬ﱠﻦ ‪‬ا ‪Õ‬‬
‫ﺻ‪Ç‬ﺪور‬
‫‪‬‬ ‫ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫ﻨﺎت ‪â‬‬
‫ﺑ‪Ç‬ﻴ ‪Õ‬‬ ‫‪‬ﺑ ‪Ö‬ﻞ ﻫﻮ ××اﻳ ‪Õ‬‬
‫‪Ç‬ﺎت ‪‬‬ ‫‪‬ا ‪Ö‬ن ×ﺟﺎ‪Ä‬ﻜﻢ ‪Õ‬‬
‫ﻓﺎﺳﻖ ‪‬ﺑ ‪‬ﻨ ‪‬ﺒ ‪‬ﺎ¾ ‪‬ﻓ ‪‬ﺘ ‪‬ﺒ ﱠﻴﻨﻮا‪111 ,‬‬
‫ا ﱠﻟﺬﻳﻦ ‪Ô‬اوﺗ‪Ô‬ﻮا اﻟﻌﻠﻢ‪30 ,‬‬ ‫ات واﻻرض‪,‬‬ ‫‪Ç‬ﻤ ×ﻮ ‪‬‬ ‫اﻟﺴ ×‬ ‫ﺧﻠﻖ ‪‬‬ ‫ﻓﻲ ‪‬‬ ‫‪‬ا ﱠن ‪â‬‬
‫ﻋﻤﺎ ﻳﻘﻮﻟﻮن ‪Ô‬ﻋ ‪Ô‬ﻠ ‪‬ﻮ‪ G‬ﻛﺒﻴﺮ‪93 ,G‬‬
‫ﺎﻟﻲ ‪×‬‬
‫ﺗ ×‪‬ﻌ ×‬ ‫‪ë2‬‬
‫ﺗﻠﻚ ﻋﺸﺮ¸‪ Õ‬ﻛﺎﻣﻠ‪1ì , Õ¹‬‬ ‫ﺖ‪ê7 ,‬‬ ‫ﺗﻬﺪي ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪‬ا ‪Ö‬ﺣ ‪‬ﺒ ‪Ö‬ﺒ ‪‬‬
‫‪â‬‬ ‫ﱠﻚ ×ﻻ‬
‫‪‬اﻧ ‪‬‬
‫واﻟﻤﻨﻜﺮ‪ë2 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺤﺸﺎ¾‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻨﻬﻲ ‪‬ﻋ ‪‬ﻦ اﻟﻔ‪‬‬
‫ﺗ ×‬ ‫‪Ç‬ﺮ اﷲ‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻮن ا ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺬﻳﻦ ‪‬اذ×ا ‪Ô‬ذ ‪‬ﻛ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬اﻧ‪‬ﻤﺎ‬
‫اﻟﻴﻚ ‪‬ا ‪‬ن اﺗ ‪‬‬
‫ﱠ‪ÇÇ‬ﺒ ‪Ö‬ﻊ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻠﱠ‪¹‬‬ ‫‪ÇÇÔ‬ﻢ ‪‬ا ‪Ö‬و ‪‬ﺣ‪ÇÇ‬ﻴ ×ﻨﺎ ‪‬‬
‫ﺛ ﱠ‬ ‫‪‬و ‪‬ﺟﻠ‪Ö ‬‬
‫ﺖ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ‪3ì ,///‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﻨﻴﻔ‪80 ,H‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﻲ¾ ﻣﺤﻴﻂ‪37 ,‬‬‫ﺑﻜﻞ ‪‬‬ ‫‪‬اﻧﱠﻪ ‪ ‬‬
‫ﻣﻦ ‪‬ﻳ ×ﺸﺎ¾‪ê7 ,‬‬
‫‪Æ‬ﺗﻴ ‪‬ﻪ ‪Ö‬‬ ‫×ﻟﻚ ‪Ô‬‬
‫ﻓﻀﻞ ا ‪‬ﷲ ‪Ô‬ﻳ ‪â‬‬ ‫ذ ‪‬‬ ‫‪‬ا ‪‬و ‪‬ﻟﻢ ﻳﺘﻔ ﱠﻜﺮوا ‪â‬‬
‫ﻓﻲ ا‪‬ﻧﻔ‪ Ô‬ﺴﻬﻢ ﻣﺎ ﺧﻠﻖ‬
‫ﻋﻦ‬
‫ﺑﻴﻊ ‪Ö‬‬
‫‪Ô‬ﻠﻬﻴ ‪‬ﻬﻢ ﺗﺠﺎر¸‪ Õ‬و ﻻ ‪Õ‬‬ ‫رﺟﺎل ×ﻻ ﺗ ‪â‬‬
‫‪Õ‬‬ ‫واﻻرض و ﻣ‪ÇÇ‬ﺎ‬
‫‪‬‬ ‫ﻮات‬
‫اﻟﺴ‪ÇÇÇ‬ﻤ ‪‬‬
‫×‬ ‫اﷲ‬
‫ﻛﺮ ا ‪‬ﷲ‪109 , 82 ,ì7 ,ê2 ,‬‬
‫ذ ‪‬‬ ‫‪‬ﺑﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬﻤﺎ‪ì0 ,///‬‬
‫ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫اﻻﻓ‪Ç‬ﺎق و ‪â‬‬‫‪‬‬ ‫‪‬ﺳ ‪Ô‬ﻨﺮﻳﻬﻢ اﻳ‪Ç‬ﺎﺗﻨﺎ ‪‬ﻓ‪Ç‬ﻲ‬ ‫ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ‪ ‬‬
‫ﻛ‪Ç‬ﻞ‬ ‫ﻚ اﻧﱠ‪Ç‬ﻪ ×‬
‫‪Ç‬ﺮ ‪‬ﺑ ‪‬‬ ‫‪‬ا ‪‬و ‪‬ﻟﻢ ‪‬ﻳ ‪‬‬
‫ﻜﻒ ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫‪‬أﻧ‪Ç‬ﻔ‪ Ô‬ﺴ ‪‬ﻬﻢ ﺣ‪ Ç‬ﺘ ×ﻲ ‪‬ﻳ‪ Ç‬ﺘ ‪‬ﺒ ﱠﻴ ‪‬ﻦ ﻟ‪Ô Ç‬ﻬﻢ ‪‬أﻧﱠ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﺷﻲ¾ ﺷﻬﻴﺪ‪22 ,‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﺤﻖ‪ì1 ,21 ,///‬‬ ‫‪‬‬ ‫اوﻟ‪Ã‬ﻚ ا ‪‬ﻟﺬﻳﻦ ‪‬ﻫ‪Ç‬ﺪي ‪Ô‬‬
‫اﷲ ‪‬ﻓ ‪Ç‬ﺒ ‪Ô‬ﻬﺪ‪Ô ×Ä‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ‬
‫ﻤﻲ ﻓﻬﻢ ﻻ ﻳﻌﻘﻠﻮن‪27 ,‬‬ ‫ﺑﻜﻢ ‪Ô‬ﻋ ‪Õ‬‬
‫‪Ô‬ﺻ ‪Õ‬ﻢ ‪Õ‬‬ ‫اﻗ‪Ö‬ﺘﺪه‪80 ,‬‬
‫اﻟﺼ‪× Ç‬ﻠﻮ¸‪ ‬ﻓ‪Ç‬ﺎ ‪Ö‬ذ ‪Ô‬ﻛ‪Ç‬ﺮوا اﷲ‬
‫‪‬ﻓ ءﺎذ×ا ﻗ ‪‬ﻀﻴ ‪Ô‬ﺘ ‪Ô‬ﻢ ﱠ‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻮن ﺣﻘ‪3ì ,H‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Ô‬او ×ﻟ ‪‬‬
‫‪Ã‬ﻚ ‪Ô‬ﻫ ‪Ô‬ﻢ‬
‫ﻋﻠﻲ ﺟ‪Ç‬ﻨﻮﺑﻜﻢ‪,‬‬
‫ﻗﻴﺎﻣ‪ H‬و ﻗﻌﻮد‪ G‬و ×‬ ‫‪‬أﻳﺒ ‪‬ﺘﻐﻮن ‪‬ﻋﻨﺪ ‪Ô‬ﻫ ‪Ô‬ﻢ اﻟ ‪‬ﻌ ﱠﺰ¸‪ ‬ﻓ ‪‬ءﺎ ﱠن اﻟ ‪‬ﻌ ﱠﺰ¸‪ ‬ﻟ ‪×‬ﻠ ‪‬ﻪ‬
‫‪ë2‬‬ ‫ﺟﻤﻴﻌ‪13 ,H‬‬
‫‪Ç‬ﺎب‬
‫أﻧﺴ ‪‬‬ ‫‪Ç‬ﻮر ‪‬ﻓ‪× Ç‬‬
‫ﻼ ×‬ ‫‪‬ﻓ ءﺎذ×ا ‪Ô‬ﻧﻔ‪ ‬ﺦ ‪‬ﻓ‪Ç‬ﻲ ‪‬‬
‫اﻟﺼ ‪‬‬ ‫اﻟﺮﺣﻴﻢ‪92 ,‬‬
‫اﻟﺮﺣﻤﻦ ‪‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ ‪‬‬
‫‪139‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ‬

‫ﻛﻨﺖ ﺑﺼﻴﺮ‪20 ,G‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪‬ﺑﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﻳ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ﻣ ‪ Ã‬ﺬ و ﻻ ﻳﺘﺴﺎ‪Ä‬ﻠﻮن‪79 ,‬‬
‫ﻚ اﻳﺎﺗ‪‬ﻨﺎ ‪‬ﻓ ‪‬ﻨ ‪â‬‬
‫ﺴﻴ ‪‬ﺘ ×ﻬﺎ و‬ ‫ﻗﺎل ﻛﺬﻟﻚ ‪‬ا ‪‬ﺗ ‪Ö‬ﺘ ‪‬‬ ‫‪‬ﻓﺎ ‪Ö‬ذ ‪Ô‬ﻛ ‪Ô‬ﺮوا ‪‬‬
‫آﻻ¾ ا ‪‬ﷲ ﻟﻌ ‪‬ﻠﻜﻢ ﺗﻔﻠﺤﻮن‪,‬‬
‫ﺴﻲ‪20 ,‬‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ا ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﻴ ‪‬‬
‫ﻮم ‪Ô‬ﺗ ‪Ö‬ﻨ ×‬ ‫‪21‬‬
‫ﻗ‪‬ﺪ ﺷ‪ ‬ﻐﻔ‪× ‬ﻬﺎ ‪‬‬
‫ﺣﺒ‪10ë ,H‬‬ ‫ﻜﺮواﻟﻲو‬
‫‪â‬‬ ‫ﻛﺮوﻧﻲ أذ ‪Ô‬ﻛ ‪Ö‬ﺮ ‪Ô‬ﻛ ‪‬‬
‫ﻢو اﺷ‪Ö‬‬ ‫‪â‬‬ ‫‪‬ﻓﺎ ‪Ö‬ذ‬
‫اﷲ ‪‬ﻓ‪Ç‬ﺎﺗﱠﺒﻌﻮﻧﻲ‬ ‫ﺗ‪Ç‬ﺤﺒ ‪‬‬
‫ﻮن ‪‬‬ ‫ﻗﻞ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻛﻨﺘﻢ ‪‬‬ ‫ﺗﻜﻔﺮون‪19 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻻ‬
‫ﺤﺒﺒ ‪Ô‬ﻜ ‪Ô‬ﻢ اﷲ‪108 ,107 ,‬‬
‫‪Ô‬ﻳ ‪‬‬ ‫ﻟﻜ‪Ç‬ﻦ‬
‫‪Ö‬‬ ‫‪‬ﻓ‪ ÇÇ‬ءﺎﻧﱠﻬﺎ ﻻ ﺗ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﻌﻤﻲ اﻻﺑ‪Ç‬ﺼﺎر و‬
‫ﻗ‪ÇÇ‬ﻞ ﻫ‪ÇÇ‬ﺎﺗ‪Ô‬ﻮا ﺑ‪ÇÇ‬ﺮﻫﺎﻧﻜﻢ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻛ‪ÇÇ‬ﻨﺘﻢ‬ ‫ﺪور‪10ë ,‬‬
‫اﻟﺼ ‪‬‬‫‪‬ﻌﻤﻲ اﻟﻘﻠﻮب ﻓﻲ ‪‬‬ ‫ﺗ ‪‬‬
‫×ﺻ ﺎدﻗﻴﻦ‪110 ,98 ,7 ,‬‬ ‫ﻛﺮي‪33 ,‬‬
‫اﻟﺬ ×‬‫ﺖ ‪‬‬‫‪‬ﻓ ‪‬ﺬ ‪‬ﻛﺮ ‪‬ا ‪Ö‬ن ﻧ‪‬ﻔ‪ ‬ﻌ ‪‬‬
‫ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ اﻻﻳﻤﺎن‪10ë ,‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻓﻲ‬
‫ﺐ ‪â‬‬ ‫‪Ô‬ﻛﺘ‪ ‬‬ ‫‪‬ﻓ ‪‬ﺴ ‪‬ﺄ ﻛﺘﺒﻬﺎ ‪‬ﻟ ﱠﻠ ‪‬‬
‫ﺬﻳﻦ ﻻ ﻳ ‪‬ﺘﻘﻮن‪12 ,‬‬
‫ﻳﻦ‪ê8 ,‬‬ ‫×ﻻ ءا ﻛﺮا ‪‬ه ﻓﻲ ‪‬‬
‫اﻟﺪ ‪‬‬ ‫ﻛ‪Ç‬ﺮ ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﻛ‪Ç‬ﻨ ‪Ô‬ﺘﻢ ﻻ‬ ‫ﻫ‪Ç‬ﻞ ‪‬‬
‫اﻟﺬ ‪‬‬ ‫‪‬ﻓﺴ‪Ã ÇÇ‬ﻠﻮا ‪‬ا ‪‬‬
‫ﺎﻓﺖ ﺑﻬﺎ‬
‫ﺗﺨ ‪Ö‬‬ ‫×ﻻ ﺗ ‪Ö‬ﺠ ‪‬ﻬﺮ ‪‬ﺑﺼﻼ ‪‬ﺗ ‪‬‬
‫ﻚوﻻ ×‬ ‫ﺗﻌﻠﻤﻮن‪ê2 ,1ì ,‬‬
‫‪‬و ‪Ö‬اﺑ ‪‬ﺘﻎ ﺑﻴﻦ ذﻟﻚ ﺳﺒﻴ‪2ë ,Â‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻓ ‪‬ﻜ ‪‬ﺸﻔ ×ﻨﺎ ﻋﻨﻚ ‪‬ﻏﻄﺎ‪ Ä‬‬
‫‪‬ﻚ ‪‬ﻓ ‪‬ﺒ ‪‬ﺼ ‪Ô‬ﺮ ‪‬ك‬
‫ﺨﺎﻓﻮن ‪‬ﻟ ‪Ö‬ﻮ ‪‬ﻣ‪× ¹‬ﻻ‪Ä‬ﻢ‪ë7 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫×ﻻ ‪‬ﻳ‬ ‫ا ‪Ö‬ﻟ ‪‬‬
‫ﻴﻮم ﺣﺪﻳﺪ‪102 ,‬‬
‫اﷲ ﻧ‪‬ﻔ‪Ö‬ﺴ‪ H‬ا ‪‬ﻻ ‪Ô‬و ‪‬‬
‫ﺳﻌ ×ﻬﺎ‪20 ,‬‬ ‫×ﻻ ‪Ô‬ﻳﻜ ‪‬ﻠ‪Ô ‬ﻒ ‪Ô‬‬ ‫‪‬ﻓ ‪‬ﻠﻮ ×ﻻ ﻧ‪‬ﻔ‪ ‬ﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ ‪Ô‬ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬ﻓ ‪‬‬
‫ﺮﻗ‪ ¹‬ﻣﻨﻬﻢ ﻃﺎ‪Ä‬ﻔ‪¹‬‬
‫ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫ﻴﻦ ‪â‬‬ ‫ﻣﺎ ‪‬ﺟ ‪‬ﻌ ‪‬ﻞ ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻟ‪ ‬ﺮ ‪Ô‬ﺟ ‪‬ﻞ ‪‬ﻣﻦ ﻗ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﻠﺒ ‪‬‬ ‫‪‬ﻟ ‪‬ﻴ ‪‬ﺘﻔ‪ ‬ﻘﱠ ‪Ô‬ﻬﻮا ﻓﻲ ‪‬‬
‫اﻟﺪﻳﻦ‪ê7 ,///‬‬
‫ﺟﻮﻓﻪ‪13 ,‬‬ ‫ﻛﺮ اﷲ‪,‬‬
‫ﻗﻠﻮﺑ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﻣﻦ ذ ‪‬‬ ‫‪‬ﻓ ‪‬ﻮ ‪Õ‬ﻳﻞ ‪‬ﻟﻠ ×ﻘ ‪‬‬
‫ﺎﺳﻴ‪Ô ¹‬‬
‫اﻟﻔ‪Æ‬اد ×ﻣﺎ ‪‬ر ×أي‪10ë ,‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫×ﻣﺎ ‪‬ﻛ ‪‬ﺬ ‪‬ب‬ ‫‪30 ,27‬‬
‫‪Ç‬ﺬﻳﻦ ‪‬ﻣ ‪Ç‬ﻌ ‪Ô‬ﻪ‬ ‫‪Ô‬‬
‫رﺳ‪ÇÇ‬ﻮل ا ‪‬ﷲ وا ‪‬ﻟ ‪‬‬ ‫ﻣ‪ÇÇ‬ﺤﻤﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺮض‪10ì ,‬‬ ‫ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ‪Õ‬‬ ‫‪â‬‬
‫رﺣ‪Ç‬ﻤﺎ¾‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﺎر‬ ‫‪‬أ ‪‬ﺷ ‪‬‬
‫‪ÇÇ‬ﺪ ‪Ô‬ا¾ ﻋ‪ÇÇ‬ﻠﻲ اﻟﻜ‪Ç‬ﻔ‪ ‬‬ ‫ﻋﺮاب آﻣ ‪×‬ﻨﺎ ﻗ‪Ô‬ﻞ ﻟ‪‬ﻢ ﺗ‪ ÖÆÔ‬ﻣ ‪Ô‬ﻨﻮا‬
‫اﻻ ‪Ô‬‬ ‫×ﺎﻟﺖ ‪ Ö‬‬
‫ﻗ ‪‬‬
‫‪‬ﺑﻴ ‪‬ﻨ ‪Ô‬ﻬﻢ‪12 ,‬‬ ‫ﺪﺧ ‪‬ﻞ‬‫و ﻟﻜﻦ ﻗ‪Ô‬ﻮ ‪Ô‬ﻟﻮا أﺳ ‪‬ﻠﻤ ×ﻨﺎ و ‪×‬ﻟﻤﺎ ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
‫‪Ç‬ﻬﺘﺪ و ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫اﻟﻤ ‪‬‬‫ﻬﺪي اﷲ ‪‬ﻓ‪Ô Ç‬ﻬ ‪‬ﻮ ‪Ô‬‬ ‫‪‬ﻣﻦ ‪‬ﻳ ‪‬‬ ‫‪Ô‬‬
‫اﻻﻳﻤﺎن ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻜﻢ‪10ë , 80 ,‬‬
‫‪Ô‬ﻳ ‪Ö‬ﻀﻠ‪Ö ‬ﻞ ‪‬ﻓ ‪‬ﻠﻦ ﺗ ‪‬ﺠ ‪‬ﺪ ‪‬ﻟ ‪Ô‬ﻪ ‪‬‬
‫وﻟﻴ‪ H‬ﻣ‪Ç‬ﺮﺷﺪ‪,G‬‬ ‫ﻤﻲ و ﻗ‪Ç‬ﺪ‬
‫‪‬ﻨﻲ أ ‪Ö‬ﻋ ×‬
‫رب ﻟ‪ ‬ﻢ ‪‬ﺣ ‪‬ﺸﺮﺗ ‪â‬‬
‫ﻗﺎل ‪ ‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪140‬‬

‫اﻟﺴﺎ ‪ Ä‬ﻞ ‪‬ﻓﻼ ﺗ‪‬ﻨ ‪‬ﻬﺮ‪ê9 ,‬‬

‫‪‬و أ ﱠﻣﺎ ‪×‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪Ç‬ﻦ ‪‬ﻓ‪Ç‬ﻲ ا ‪‬ﻻ ‪‬‬
‫رض‬ ‫و ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪Ô‬ﺗ ‪‬ﻄﻊ أ ﻛ‪ Ç‬ﺜﺮ ‪‬ﻣ ‪Ö‬‬ ‫‪Ç‬ﻤ ‪‬ﺄ ﱠز ‪Ö‬‬
‫ت‬ ‫‪ÇÇ‬ﺪ ‪Ô‬ه اﺷ‪ Ö‬‬ ‫‪‬و ءاذ×ا ‪Ô‬ذ ‪‬ﻛ ‪‬‬
‫‪ÇÇ‬ﺮ اﷲ ‪‬و ‪Ö‬ﺣ ‪‬‬
‫‪Ô‬ﻳ‪ÇÇÇ‬ﻀ ‪‬ﻠ ‪‬‬
‫ﻮك ﻋ‪ÇÇ‬ﻦ ﺳ‪ÇÇ‬ﺒﻴﻞ ا ‪‬ﷲ ان‬ ‫ﺬﻳﻦ ﻻ ‪Ô‬ﻳ‪Æ‬ﻣﻨﻮن‪3ì ,///‬‬ ‫ﻗﻠﻮب ا ﱠﻟ ‪‬‬
‫‪‬ﻳ ﱠﺘ ‪‬ﺒ ‪‬‬
‫ﻌﻮن‪8 ,///‬‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻟ‪Ô ‬ﻬ ‪Ô‬ﻢ ‪Ö‬اﺑ‪ Ç‬ﺘﻐ‪Ô‬ﻮا ﻣ‪Ç‬ﺎ ‪‬‬
‫اﻧ‪Ç‬ﺰل اﷲ‬ ‫‪‬و ءاذ×ا ‪‬‬

‫‪‬‬ ‫ﱠﻚ ‪‬ﻟ ‪‬ﻌ ×‬

‫ﻠﻲ ‪Ô‬ﺧﻠ‪ Ô‬ﻖ ﻋﻈﻴﻢ‪108 ,‬‬ ‫‪‬و ‪‬اﻧ ‪‬‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا‪98 ,///‬‬
‫ﺑﺤﻤﺪه‪19 ,‬‬
‫ﻳﺴﺒ ‪Ô‬ﺢ ‪‬‬
‫ﺷﻲ¾ ‪‬‬ ‫و ‪‬ا ‪Ö‬ن ‪‬ﻣﻦ ‪‬‬ ‫‪‬و ا ‪Ö‬ذ ‪Ô‬ﻛ ‪‬ﺮ ‪Ö‬اﺳ ‪‬ﻢ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫ﻚ ﺑﻜﺮ¸‪ ‬و أﺻﻴ‪,Â‬‬
‫ﺷﻴﻄﺎن رﺟ‪Ç‬ﻴﻢ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬و ‪‬ﺣﻔ‪‬ﻈ ×ﻨﺎ ×ﻫﺎ ‪‬ﻣﻦ ‪Ô‬ﻛ ‪ ‬ﻞ‬ ‫‪21‬‬
‫‪‬‬
‫‪10ê‬‬ ‫ﺖ‪19 ,‬‬‫‪‬ﺴﻴ ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ءاذ×ا ﻧ ‪â‬‬‫‪‬و ا ‪Ö‬ذ ‪Ô‬ﻛﺮ ‪‬ر ﱠﺑ ‪‬‬
‫ﺷﻲ¾ رﺣﻤ‪12 ,¹‬‬ ‫ﺖ ‪Ô‬ﻛ ‪ ‬ﻞ ‪‬‬ ‫‪‬و ‪‬ﺳ ‪‬ﻌ ‪Ö‬‬ ‫‪‬ﻀ ‪‬ﺮﻋ‪H‬و‬
‫ﻧﻔﺴﻚ ﺗ ‪‬‬‫ﻓﻲ ‪‬‬ ‫ﻚ ‪â‬‬ ‫‪‬و اذ ‪Ô‬ﻛﺮ ‪‬ر ‪‬ﺑ ‪‬‬
‫اﻻﺳﻤﺎ¾ ‪Ô‬ﻛﻠ‪‬ﻬﺎ‪10ì ,ì1 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬و ‪‬ﻋﻠﱠ ‪‬ﻢ ‪×‬اد ‪‬م‬ ‫اﻟﻘﻮل‪,///‬‬ ‫دون ا ‪Ö‬ﻟ ‪‬ﺠ ‪‬‬
‫ﻬﺮ ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ ‪‬‬ ‫ﺧﻴﻔ‪ ¹‬و ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺒﻌﻮن‬‫ﻗ‪Ç‬ﻮم اﺗ‬ ‫ﻗﺎل ا ﱠﻟ ‪â‬‬ ‫و ‪‬‬ ‫‪ì8 ,2ì ,2ë‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ç‬ﻦ ﻳ‪Ç‬ﺎ ‪‬‬ ‫ﺬي ×ا ‪‬ﻣ ‪‬‬
‫اﻟﺮﺷﺎد‪11 ,‬‬ ‫ﻫﺪﻛﻢ ‪‬‬
‫ﺳﺒﻴﻞ ﱠ‬ ‫‪‬ا ‪‬‬ ‫‪‬و اذ ‪Ô‬ﻛ ‪Ô‬ﺮوا اﷲ ﻛﺜﻴﺮ‪ G‬ﻟﻌ ‪‬ﻠﻜﻢ ﺗﻔﻠﺤﻮن‪,‬‬
‫ﻃﻮار‪10ê ,G‬‬ ‫‪‬و ﻗ‪‬ﺪ ‪‬ﺧ ‪‬ﻠﻘ‪‬ﻜﻢ ‪‬ا ×‬ ‫‪19‬‬
‫اﻟﺸﻜﻮر‪ê7 ,‬‬ ‫‪‬و ‪Õ‬‬
‫ﻗﻠﻴﻞ ‪‬ﻣﻦ ﻋﺒﺎ ‪‬د ‪‬ي ﱠ‬ ‫ﺣﺒ‪ H‬ﻟ ‪×‬ﻠﻪ‪1ê ,‬‬ ‫‪‬و ا ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫ﺬﻳﻦ ×اﻣﻨﻮا أﺷ‪ ‬ﺪ ‪‬‬
‫‪ÇÔ‬ﻮ ‪‬ﻟ ‪â‬ﻲ ﺑ‪Ç‬ﻌﺾ اﻟﻈ‬
‫‪Ç‬ﺎﻟﻤﻴﻦ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬و ﻛ‪Ç‬ﺬﻟﻚ ﻧ ‪‬‬ ‫ﻓ‪Ç‬ﻴ ×ﻨﺎ ﻟ‪ Ç‬ﻨ ‪‬‬
‫ﻬﺪ ﱠﻳ ﱠﻨ ‪Ô‬ﻬﻢ‬ ‫‪‬و ا ‪‬ﻟ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺬﻳﻦ ×ﺟ‪Ç‬ﺎ ‪‬ﻫﺪوا ‪â‬‬
‫ﺑﻌﻀ‪ H‬ﺑ ×ﻤﺎ ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻜﺴﺒﻮن‪8 ,‬‬ ‫اﻟﻤﺤﺴﻨﻴﻦ‪,ìë ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ان اﷲ ‪‬ﻟﻤﻊ‬
‫ﺳﺒﻠ‪× ‬ﻨﺎ ‪‬‬
‫‪Ç‬ﺬﻳﻦ ‪‬ﻳ‪Ç‬ﺪ ‪Ô‬ﻋ ‪‬‬
‫ﻮن ‪‬ر ﱠﺑ‪Ç‬ﻬﻢ‬ ‫‪‬و ×ﻻ ﺗ ‪Ô‬‬
‫‪Ç‬ﻄﺮ ‪‬د ا ﱠﻟ ‪‬‬ ‫‪101‬‬
‫ﺸﻲ‪ë1 ,///‬‬
‫واﻟﻌ ‪â‬‬ ‫‪‬ﺑ ×‬
‫ﺎﻟﻐﺪو¸ ‪‬‬ ‫ﺬﻳﻦ ‪‬ﻳ‪Ç‬ﺪ ‪Ô‬ﻋ ‪‬‬
‫ﻮن‬ ‫ﻚ ‪‬ﻣ ‪‬ﻊ ا ﱠﻟ ‪‬‬ ‫‪‬ﻔﺴ ‪‬‬
‫اﺻ ‪‬ﺒﺮ ﻧ ‪‬‬‫‪‬و ‪Ö‬‬
‫‪‬و ﻟ‪ ‬ﺬ ‪Ô‬‬
‫ﻛﺮ اﷲ ا ﻛﺒﺮ‪19 ,‬‬ ‫‪Ç‬ﺎﻟﻐﺪو¸ واﻟﻌﺸ‪Ç‬ﻲ‪,ë1 ,///‬‬
‫‪‬ر ﱠﺑ‪Ç‬ﻬﻢ ‪‬ﺑ ×‬
‫و ﻟﻘﺪ ‪‬ﻛ ﱠﺮﻣ ×ﻨﺎ ﺑﻨﻲ ×ادم‪10ì ,‬‬ ‫‪ì8 ,ëë‬‬
‫ﻫﻢ ‪‬ﺑ ×ﻬﺎ ‪‬ﻟ‪Ç‬ﻮ ×ﻻ ‪Ö‬‬
‫أن‬ ‫‪‬و ‪‬ﻟﻘ‪‬ﺪ ‪‬ﻫ ﱠﻤﺖ ‪‬ﺑﻪ و ‪‬‬ ‫ﺑﺤﺒﻞ ا ‪‬ﷲ ﺟﻤﻴﻌ‪12 ,H‬‬
‫‪‬و ا ‪Ö‬ﻋ ‪‬ﺘ ‪‬ﺼ ‪Ô‬ﻤﻮا ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺑﺮﻫﺎن ‪‬رﺑﻪ‪72 ,‬‬ ‫‪‬ر ×¾ا‬ ‫اﻟﻤﺸﺮﻛﻴﻦ‪ì8 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬وا ‪Ö‬ﻋ ‪‬ﺮض ‪‬ﻋ ‪‬ﻦ‬
‫‪141‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ‬

‫ﻟﻪ‪98 ,‬‬ ‫و ×ﻟﻜﻦ ‪‬ﻣﻦ ﺷ‪ ‬ﺮ ‪‬ح ﺑ‪Ç‬ﺎﻟﻜﻔﺮ ﺻ‪Ç‬ﺪر‪,G‬‬

‫‪Ç‬ﻔﺎ¾ و‬
‫اﻟﻘﺮآن ﻣﺎ ﻫﻮ ‪‬ﺷ ‪Õ‬‬
‫‪‬‬ ‫و ﻧ‪ Ô‬ﻨ ‪ ‬ﺰ ‪Ô‬ل ﻣﻦ‬ ‫‪10ê‬‬
‫رﺣﻤ‪ Õ¹‬ﻟﻠﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻴﻦ‪107 ,‬‬ ‫اﻟﺠ‪Ç‬ﻦ وا ‪‬ﻻﻧﺲ ‪‬ا ‪‬ﻻ‬‫ﱠ‬ ‫ﺧ‪ÇÇ‬ﻠﻘﺖ‬
‫‪Ô‬‬ ‫و ﻣ‪ÇÇ‬ﺎ‬
‫واﺑ ‪‬ﺘﻐ‪Ô‬ﻮا‬
‫اﷲ ‪Ö‬‬‫ﻳﺎ ‪‬اﻳﻬﺎ ا ‪‬ﻟﺬﻳﻦ ×اﻣﻨﻮا اﺗ‪‬ﻘﻮا ‪‬‬ ‫‪‬ﻟ ‪‬ﻴﻌﺒﺪون‪17 ,‬‬
‫ﻟﻴﻪ اﻟﻮﺳﻴﻠ‪79 ,ìë ,12 ,¹‬‬ ‫‪‬ا ‪‬‬ ‫ﻛﺮي ﻓ ء‪‬ﺎ ﱠن ‪‬ﻟ‪Ç‬ﻪ‬
‫أﻋﺮض ﻋﻦ ذ ‪â‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬و ‪‬ﻣﻦ‬
‫ﻳﺎ ‪‬اﻳﻬﺎ ا ‪‬ﻟﺬﻳﻦ ×ا ‪‬ﻣﻨﻮا اﺗﱠﻘ‪Ô‬ﻮا اﷲ و ﻛﻮﻧﻮا‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﻌﻴﺸ‪ ¹‬ﺿ‪Ç‬ﻨﻜ‪ H‬و ﻧ‪Ç‬ﺤﺸﺮه ﻳ‪Ç‬ﻮم‬
‫اﻟﺼ ﺎدﻗﻴﻦ‪ì9 ,ì8 ,ëë ,1ë ,‬‬ ‫ﻣﻊ ‪‬‬ ‫ﻤﻲ‪20 ,‬‬‫اﻟﻘﻴﺎﻣ‪ ¹‬ا ‪Ö‬ﻋ ×‬
‫‪‬‬
‫اﺻ ‪Ç‬ﺒﺮوا و‬ ‫ﻳ‪ÇÇ‬ﺎ ‪‬اﻳ‪Ç‬ﻬﺎ ا ‪‬ﻟ‪Ç‬ﺬﻳﻦ ×اﻣ‪Ç‬ﻨﻮا ‪Ö‬‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ‬
‫ﻳﺠﺎدل ‪‬ﻓﻲ ا ‪‬ﷲ ‪‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫‪‬و ‪‬ﻣ ‪‬ﻦ اﻟ ×‪‬ﻨﺎس ‪‬ﻣ ‪Ö‬ﻦ‬
‫اﷲ‬
‫ﺻ‪ÇÇ‬ﺎﺑﺮوا و راﺑ‪ÇÇ‬ﻄﻮا ‪‬و اﺗﱠ‪Ç‬ﻘ‪Ô‬ﻮا ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺘﺎب ﻣﻨﻴﺮ‪,‬‬ ‫ﻫﺪي و ﻻ ‪‬‬ ‫ﻋﻠﻢ و ×ﻻ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻟﻌ ‪‬ﻠﻜﻢ ﺗﻔﻠﺤﻮن‪92 , 88 ,‬‬ ‫‪98‬‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻮ اﻣ‪Ç‬ﻴﻦ‬ ‫ﻳﺎ ‪‬اﻳﻬﺎ ا ‪‬ﻟﺬﻳﻦ ×ا ‪‬ﻣﻨﻮا ‪Ô‬ﻛﻮﻧ‪Ô‬ﻮا ‪‬‬ ‫ﻧﺖ‬ ‫ﻟﻴﻚ ‪‬ا ‪‬ﻓ ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻳﺴﺘﻤﻌﻮن ءا ‪‬‬ ‫‪‬و ﻣﻨ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﻣﻦ‬
‫‪Ç‬ﻬﺪا¾ ‪‬ﻟ‪× Ç‬ﻠﻪ و ﻟﻮ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‪Ç‬ﺎﻟﻘﺴﻂ ﺷ‪Ô‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺼ ‪‬ﻢ وﻟﻮ ﻛﺎﻧﻮا ﻳ‪Ç‬ﻌﻘﻠﻮن‪,‬‬ ‫‪Ô‬ﺴﻤ ‪Ô‬ﻊ ‪‬‬ ‫ﺗ ‪‬‬
‫اﻧﻔﺴﻜﻢ‪1ê ,///‬‬ ‫‪28‬‬
‫×ﻳ‪ÇÇ‬ﺎ ‪‬اﻳ‪Ç‬ﻬﺎ ا ‪‬ﻟ‪Ç‬ﺬﻳﻦ ا ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻨﻮا ﻻ ﺗ‪ Ç‬ﺘﺨﺬوا‬ ‫ﺄﻧﺖ‬ ‫ﻟﻴﻚ ‪‬ا ‪‬ﻓ ‪‬‬ ‫‪‬و ‪‬ﻣ‪Ö ÇÇ‬ﻨ ‪Ô‬ﻬﻢ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ‪‬ﻳ‪Ç‬ﻨﻈ ‪ÔÔ‬ﺮ ‪‬ا ‪‬‬
‫اوﻟﻴ‪Ç‬ﺎ¾ ‪‬ا ‪‬ن‬
‫‪‬‬ ‫× ×اﺑ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻜﻢ و اﺧ‪Ç‬ﻮاﻧ‪‬ﻜ‪Ç‬ﻢ‬ ‫‪ÇÇÇÇ‬ﻤﻲ وﻟﻮ ﻛ‪ÇÇ‬ﺎﻧﻮا‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟﻌ‬
‫ﺗ‪ÇÇÇÇ‬ﻬﺪي ‪Ô‬‬
‫‪‬‬
‫اﻻﻳﻤﺎن‪1ê ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻜﻔﺮ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺤﺒﻮا ا ‪Ö‬ﻟ ‪‬‬ ‫‪Ö‬اﺳ ‪‬ﺘ ‪‬‬ ‫ﻳﺒﺼﺮون‪28 ,‬‬
‫ﻗﻮم ا ‪Ö‬ذ ‪Ô‬ﻛ ‪Ô‬ﺮوا ﻧﻌﻤ‪ ¹‬اﷲ‪21 ,‬‬‫ﻳﺎ ‪‬‬ ‫ﺨﺮج ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﺑﻴ ‪‬ﺘﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮ‪ G‬ا ‪‬ﻟ‪Ç‬ﻲ‬ ‫‪‬و ﻣﻦ ‪‬ﻳ ‪Ö‬‬
‫ﻣﻤﺎ ﺗﺸﺮﻛﻮن‪97 ,‬‬ ‫ﺑﺮي ‪‬‬
‫×ﻳﺎ ﻗﻮم ‪‬اﻧ‪‬ﻲ ‪ÕÑ‬‬ ‫ﻳﺪرﻛﻪ اﻟﻤﻮت‪,///‬‬ ‫‪Ô‬‬ ‫ا ‪‬ﷲ و رﺳﻮﻟﻪﺛﻢ‬
‫‪Ô‬ﻳ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒ ‪Ô‬ﻬﻢ و ‪Ô‬ﻳ ‪‬ﺤ ‪‬ﺒﻮﻧﻪ‪10ì ,‬‬ ‫‪98 ,77 ,37‬‬
‫ﻋﻠﻲ ‪‬اﻋﻘ ‪×‬ﺎﺑﻜﻢ‪13 ,‬‬ ‫‪‬ﻳ ‪Ô‬ﺮ ‪‬دوﻛﻢ ×‬ ‫و ﻣﻦ ‪Ô‬ﻳﺴ‪Ç‬ﻠ‪Ö ‬ﻢ وﺟ‪ Ç‬ﻬ ‪Ô‬ﻪ اﻟﻲ ا ‪‬ﷲ و ﻫ‪Ç‬ﻮ‬
‫ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫‪Ç‬ﻬﻢ ﻣ‪Ç‬ﺎ ﻟﻴﺲ ‪â‬‬ ‫ﺄﻓ‪Ç‬ﻮا ‪‬ﻫ ‪‬‬
‫ﻳ‪Ç‬ﻘﻮﻟﻮن ‪‬ﺑ ×‬ ‫ﺮو ‪¸‬‬ ‫‪Ç‬ﺎﻟﻌ ‪‬‬
‫ﻚ ‪‬ﺑ ‪Ô‬‬ ‫ﻤﺴ ‪‬‬ ‫ﻣﺤﺴﻦ ‪‬‬
‫ﻓﻘﺪ ‪Ö‬اﺳ ‪‬ﺘ ‪‬‬ ‫‪Õ‬‬
‫ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ‪3ê ,‬‬ ‫اﻟﻮﺛﻘﻲ‪33 ,///‬‬ ‫×‬
‫‪‬‬
‫ﺑﺮﻫﺎن‬ ‫ﺪع ﻣﻊ ا ‪‬ﷲ ‪‬اﻟﻬ‪× H‬اﺧﺮ ﻻ‬ ‫و ﻣﻦ ‪‬ﻳ ‪Ô‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬اﺧﺒﺎر‪ ,‬اﺷﻌﺎر و ﻋﺒﺎرات ﻋﺮﺑﻲ‬

‫اﻟﺴﻜ‪Ç‬ﻴﻨ‪ ¹‬رﻳ‪Ç‬ﺢ ﺗ‪Ç‬ﻔﻮح ﻓ‪Ç‬ﻲ اﻟﺠ‪ Ç‬ﻨ‪¹‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬ﺰﻋﻢ ‪‬اﻧ‪‬ﻚ ‪Õ‬‬
‫ﺟﺮم ﺻﻐﻴﺮ‪ì2 ,21 ,‬‬ ‫أﺗ ‪Ô‬‬
‫وﺟﻬﻪ ﻛﻮﺟﻪ اﻻﻧﺴﺎن‪72 ,‬‬ ‫‪‬ا ﺟ‪Ç‬ﺎﺑ‪ ¹‬ﻟ‪Ç‬ﻤﺴ‪Æ‬وﻟﻪ ﻻ ﺑ‪Ç‬ﻴﺎﻧ‪ H‬ﻟ‪Ç‬ﻠﺠﺎه و‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌ‪ ¹‬اﻗﻮاﻟﻲ واﻟﻄ‪‬ﺮﻳﻘ‪ ¹‬اﻓ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻔﺎﺧﺮ¸‪ ‬ﻟﻠﻤﻘﺎل‪3 ,‬‬
‫واﻟﺤﻘﻴﻘ‪ ¹‬اﺣﻮاﻟﻲ‪ë8 ,‬‬ ‫ﺣﺎل‪29 ,22 ,‬‬
‫ﻛﻞ ‪‬‬‫ﻋﻠﻲ ‪ ‬‬
‫اذ ﻛﺮوا اﷲ ×‬
‫ﺒﻲ ﻓﻲ ا ‪‬ﻣﺘﻪ‪ë3 ,‬‬
‫اﻟﺸﻴﺦ ﻓﻲ ﻗﻮﻣﻪ ﻛﺎﻟ ‪‬ﻨ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﻞ ﻣ‪ÇÇ‬ﺎ ﻳ‪ÇÇ‬ﻔﻌﻞ اﻟﻤ‪ÇÇ‬ﺤﺒﻮب‬ ‫اذ‬
‫اﻟﻄ‪ÇÇÇÇ‬ﺮق اﻟﻲ اﷲ ﺑ‪ÇÇÇ‬ﻌﺪد اﻧ‪ÇÇ‬ﻔﺲ‬ ‫اﻟﻤﺤﺒﻮب‪ë9 ,‬‬
‫اﻟﺨﻼﻳﻖ‪êì ,‬‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﻴﻦ‪8ì ,‬‬
‫اﻃﻠﺒﻮا اﻟﻌﻠﻢ و ﻟﻮ ‪‬‬
‫اﻟﻈﺎﻫﺮ‪102 ,101 ,‬‬ ‫اﻋﺎذﻧﺎ اﷲ ﻣﻨﻬﺎ و ﻟﻴﺲ ﻓ‪Ç‬ﻴﻬﺎ ﺷ‪Ç‬ﻔﺎ¾‬
‫اﻟﻤ‪Ç‬ﺬاﻫﺐ اﻟﺒ‪Ç‬ﺎﻃﻠ‪¹‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻌﻴﺎذ ﺑﺎ ‪‬ﷲ ‪‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬ ‫ﻋﻠﻴﻞ و ﺳﻘﺎ¾ ﻏﻠﻴﻞ‪93 ,///‬‬
‫واﻟﻜﻔﺮ واﻻﻟﺤﺎد‪9ê ,///‬‬ ‫اﻟﺬ ﻛﺮ ﻻ اﻟﻪ ‪‬اﻻ اﷲ‪30 ,‬‬
‫اﻓﻀﻞ ‪‬‬
‫اﻟﻌﻴﺎ ‪Ô‬ذ ﺑﺎﷲ ﻣ‪Ç‬ﻨﻬﻢ و ﻣ‪Ç‬ﻦ ﻋ‪Ç‬ﻘﺎ‪Ä‬ﺪﻫﻢ‬ ‫ﺟﻨﻮد ﻣﺠ ‪‬ﻨﺪه ﻣ‪Ç‬ﺎ ﺗ‪Ç‬ﻌﺎرف‬
‫‪Õ‬‬ ‫اﻻرواح‬
‫‪Ô‬‬
‫اﻟﻔﺎﺳﺪ¸‪9ê ,‬‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‪79 ,///‬‬
‫ﻗ‪Ç‬ﻠﺐ ﻣ‪Ç‬ﻦ‬ ‫ﻧﻮر ﻳﻘﺬ ‪Ô‬ﻓﻪ ‪Ô‬‬
‫اﷲ ﻓﻲ ‪‬‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ ‪Õ‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻦ‪102 ,101 ,‬‬
‫ﻳﺸﺎ¾‪29 ,‬‬ ‫ﺛﻢ اﻟﻄ‪‬ﺮﻳﻖ‪91 ,‬‬
‫اﻟﺮﻓﻴﻖ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪144‬‬

‫ﺑﻤﻌﺮﻓﺘﻚ‪70 ,///‬‬ ‫اﻟﻌﻠﻲ‪38 , 8 ,‬‬

‫اﻟﻮاﺳﻊ‪103 ,‬‬ ‫اﻟﻤﺠﺎز ﻗﻨﻄﺮ¸‪ Ô‬اﻟﺤﻘﻴﻘ‪ëì ,¹‬‬
‫‪Ô‬‬
‫اﻟﻬﻲ ﻓﺎﺳﻠﻚ ﺑ‪Ç‬ﻨﺎ ﺳ‪Ç‬ﺒﻞ اﻟﻮﺻ‪Ç‬ﻮل‬ ‫اﻟﻤﺠﺎﻟﺴ‪ Ô¹‬ﻣ‪Æ‬ﺛ‪‬ﺮه‪8ë ,‬‬
‫ﺳﻴﺮﻧﺎ ﻓﻲ اﻗﺮب اﻟﻄ‪‬ﺮق‬
‫اﻟﻴﻚ و ‪‬‬ ‫ﺧﻄﺮ ﻋﻈﻴﻢ‪91 ,‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻟﻤﺨﻠﺼﻮن ﻓﻲ ‪‬‬
‫ﻟﻠﻮﻓﻮد ﻋﻠﻴﻚ‪71 ,‬‬ ‫ﻋﺪو ﻟﻤﺎ ﺟﻬﻞ‪ê3 ,‬‬
‫اﻟﻤﺮ¾ ﱞ‬
‫‪Ô‬‬
‫اﻟﻬﻲ ﻓﺎﻟﻬﻤﻨﺎ ذ ﻛﺮك ﻓ‪Ç‬ﻲ اﻟﺨ‪Ç‬ﻼ¾‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ ﻣﺮآت اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ‪7ê ,1ë ,‬‬
‫‪Ô‬‬
‫واﻟﻤﻼ¾ واﻟﻠ‪‬ﻴﻞ واﻟ ‪‬ﻨﻬﺎر و‪28 ,///‬‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻨﻮن اﺧﻮ¸‪111 ,‬‬
‫ﺑﺬﻛﺮ ‪‬ك‬
‫اﻟﺬ ﺧﻮاﻃﺮ اﻻﻟﻬﺎم ‪‬‬ ‫اﻟﻬﻲ ﻣﺎ ‪‬‬ ‫اﻟﻤﻴﺴﻮر ﻻ ﻳﺴﻘﻂ ﺑﺎﻟﻤﻌﺴﻮر‪ê9 ,‬‬
‫‪Ô‬‬
‫اﻟﻘﻠﻮب‪28 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ و ﻣﺘﻌﻠ‪Õ ‬ﻢ واﻟﺒﺎﻗﻲ‬
‫اﺛﻨﺎن‪Õ :‬‬
‫ﺎس ‪‬‬‫اﻟ ‪‬ﻨ ‪Ô‬‬
‫اﻧﺎ ﺟﻠﻴﺲ ﻣﻦ ذ ﻛﺮﻧﻲ‪71 ,‬‬ ‫ﻫﻤﺞ‪ê2 ,‬‬
‫ﺣﺠ‪ ¹‬اﷲ‬
‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴ‪ ¹‬ا ﻛﺒﺮ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺼﻮر¸‬
‫ان ‪‬‬‫‪‬‬ ‫ﻫﺎﻟﻜﻮن ‪‬اﻻ اﻟﻌ‪Ç‬ﺎﻟﻤﻮن‬
‫‪‬‬ ‫ﺎس ‪Ô‬ﻛﻠ‪‬ﻬﻢ‬
‫اﻟ ‪‬ﻨ ‪Ô‬‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﻠﻲ ﺧ‪ÇÇ‬ﻠﻘﻪ و ﻫ‪ÇÇ‬ﻲ اﻟﻜ‪Ç‬ﺘﺎب‬ ‫واﻟﻌﺎﻟﻤﻮن ﻛﻠ‪‬ﻬﻢ ﻫ‪Ç‬ﺎﻟﻜﻮن ‪‬اﻻ‪,///‬‬
‫ا ‪‬ﻟﺬي‪ì2 ,21 ,///‬‬ ‫‪ëë‬‬
‫ان اﷲ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺟﻌﻞ ‪‬‬
‫اﻟﺬ ﻛﺮ ﺟ‪Ç‬ﻼ¾‬ ‫‪‬‬ ‫اﻟ ‪‬ﻨﻈﺮ اﻟﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻋﺒﺎد¸ واﻟ ‪‬ﻨ‪Ç‬ﻈﺮ اﻟﻲ‬
‫ﻟﻠﻘﻠﻮب ﺗﺴﻤﻊ ﺑﻪ ﺑ‪Ç‬ﻌﺪ اﻟﻮﻗ‪Ç‬ﺮ¸ و‬ ‫اﻻﻧﺎم ﻣﺴﻘﻂ اﻟﻌ‪Ç‬ﺒﺎده واﻟ ‪‬ﻨ‪Ç‬ﻈﺮ‪,///‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﻟﻌﺸﻮ¸‪ì7 ,///‬‬ ‫‪7ë‬‬
‫ﻳ‪Ç‬ﻤﺮون ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ﺣ‪Ç‬ﻠﻖ‬
‫ان اﻟﻤ‪Ç‬ﻼ‪Ä‬ﻜﻪ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻬﻢ اﺷﻐﻞ ﻗﻠﻮﺑﻨﺎ ﺑﺬﻛﺮك ﻋﻦ ‪‬‬
‫ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻠ‪ ‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﺬ ﻛ‪ÇÇÇÇ‬ﺮ ﻓ‪ÇÇÇÇ‬ﻴﻘﻮﻣﻮن ﻋ‪ÇÇÇÇ‬ﻠﻲ‬ ‫ذ ﻛﺮ‪29 ,‬‬
‫ر‪Å‬وﺳﻬﻢ‪2ê ,///‬‬ ‫ﺎﺑﺖ ﻓﻲ اﻟﺤﻴﺎ ‪¸‬‬
‫ﺑﺎﻟﻘﻮل اﻟ ‪‬ﺜ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻠ‪ ‬‬
‫ﻬﻢ ‪‬ﺛﺒﺘﻨﺎ‬
‫رﺳ‪Ç‬ﻮل اﷲ اﻟﻲ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ان اﻟ ‪‬ﻨﺎس آﻟﻮا ﺑﻌﺪ‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎ واﻻﺧﺮ¸‪97 ,‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺛﻼﺛ‪ ¹‬اﻧﻮاع‪ëê ,///‬‬
‫‪‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻮر ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮي ﺑ‪Ç‬ﻄﺎﻋﺘﻚ و‬ ‫اﻟﻠ‪ ‬‬
‫‪Ç‬ﻬﻢ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺑﺎﺑﻬﺎ‪8ë ,‬‬
‫اﻧﺎ ﻣﺪﻳﻨ‪ ¹‬اﻟﻌﻠﻢ و ‪Õ‬‬ ‫ﺑ‪ÇÇÇ‬ﻤﺤﺒﺘﻚ و ﻗ‪ÇÇ‬ﻠﺒﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺎﻃﻨﻲ‬
‫‪145‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬اﺧﺒﺎر‪ ,‬اﺷﻌﺎر و ﻋﺒﺎرات ﻋﺮﺑﻲ‬

‫رب اﻟﻌﻈﻤ‪ ?¹‬ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫أﻳﻦ ﻫﻮ ﻣﻦ ‪‬‬ ‫ﺳﺮ ﻻ ﻳﻔﻴﺪه‬
‫ﺳﺮ ﻣﺴﺘﺘﺮ و ‪‬‬
‫ان أﻣﺮﻧﺎ ‪‬‬‫‪‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‪9ê ,‬‬ ‫ﺳ‪Ç‬ﺮ‬
‫ﺳ‪Ç‬ﺮ و ﱞ‬
‫ﺳﺮ ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ‪ ‬‬ ‫‪‬اﻻ ‪‬‬
‫اﻟﺴ ‪‬ﺮ و ‪‬‬
‫رب اﻟﻤ‪Ç‬ﻠﻜﻮت?‬
‫أﻳ‪ÇÇ‬ﻦ ﻫ‪ÇÇ‬ﻮ ﻣ‪Ç‬ﻦ ‪‬‬ ‫ﺑﺎﻟﺴ ‪‬ﺮ‪ê9 ,‬‬
‫ﻣﻘﻨﻊ ‪‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‪9ë ,‬‬ ‫ﺻ‪ÇÇ‬ﻌﺐ ﻣﺴ‪Ç‬ﺘﺼﻌﺐ ﻻ‬
‫‪Õ‬‬ ‫‪‬‬
‫ان أﻣ‪ÇÇ‬ﺮﻧﺎ‬
‫أﻳﻦ ﻫﻮ ﻣﻦ رب? ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻧ‪Ç‬ﺒﻲ‬
‫ﻣﻘﺮب او ﱞ‬
‫ﻣﻠﻚ ‪‬‬‫ﻳﺤﺘﻤﻠﻪ ‪‬اﻻ ‪Õ‬‬
‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‪9ê ,‬‬ ‫ﻣﺮﺳﻞ‪91 ,ê8 ,///‬‬
‫ﺑﺎدروا اﻟﻲ رﻳﺎض اﻟﺠ ‪‬ﻨ‪2ê ,///¹‬‬ ‫اﻟﺤ‪Ç‬ﻖ و‬
‫‪‬‬ ‫ﺣ‪Ç‬ﻖ‬
‫اﻟﺤﻖ و ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ان اﻣﺮﻧﺎ ﻫﻮ ‪‬‬
‫ﻣﺒﻴﻦ و ﻣﺨﺎﻟﻔ‪Õ¹‬‬
‫ﺷﺮك ‪Õ‬‬ ‫ﺑﻞ ﻣﺎ ﻫﺬا ‪‬اﻻ ‪Õ‬‬ ‫ﻫﻮاﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ‪ê9 ,///‬‬
‫اﻟﻤﺘﻴﻦ‪ì0 ,7 ,‬‬ ‫ﻟﻠﺸﺮع‬ ‫أﻧﺎ ﻧﻘﻄ‪ ¹‬ﺗﺤﺖ اﻟﺒﺎ¾ اﻟﺒﺴﻤﻠﻪ و أﻧ‪Ç‬ﺎ‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪Ö‬‬
‫واﺟﻌﻞ واﺣﺪ‪ G‬ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺬ ‪‬ﻛ ‪Ö‬ﺮ رﺳﻮل اﷲ‬ ‫اﻟﺼﺮاط اﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ و اﻧﺎ‪ì3 ,///‬‬
‫‪‬‬
‫ا ‪Ñ‬ﻻ ‪Ä‬ﻤ‪ ¹‬ﺻﻠﻮات اﷲ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻧﺼﺐ‬ ‫اﻧﻈﺮوا اﻟﻲ اﻟﺠﺒﻞ‪91 ,‬‬
‫ﻋﻴﻨﻴﻚ‪ìë ,‬‬ ‫رﺟﻞ ﻣﻨﻜﻢ ﻗﺪ روي‬
‫اﻧﻈﺮوا ] اﻟﻲ[ ‪‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ﻋﺒﺎد¸ ﺳﺒﻌﻴﻦ‬ ‫ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ ‪‬‬
‫ﺳﺎﻋ‪Õ ¹‬‬ ‫ﺣﺪﻳﺜﻨﺎ و ﻋﺮف اﺣﻜﺎﻣﻨﺎ و ﻧﻈﺮ‬
‫ﺳﻨ‪ë2 ,¹‬‬ ‫ﻓﻲ ﺣﻼﻟﻨﺎ و ﺣﺮاﻣﻨﺎ‪83 ,‬‬
‫ﻋﻴﻨﺎي و ﻻ ﻳﻨﺎم ﻗﻠﺒﻲ‪82 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺗﻨﺎم‬ ‫‪‬‬
‫ان ﷲ ﺷ‪ÇÇ‬ﺮاﺑ‪ H‬ﻻوﻟﻴ‪ÇÇ‬ﺎ‪Ä‬ﻪ اذا ﺷ‪Ç‬ﺮﺑﻮا‬
‫ﻣﻤﻦ ﻳﺴﻌﻲ ﺑﻘﻠﺒﻪ‬
‫ﺟﻌﻠﻨﺎ اﷲ و ‪‬اﻳﺎ ﻛﻢ ‪‬‬ ‫ﺳﻜﺮوا و اذا ﺳﻜﺮوا ﻃ‪Ç‬ﺮﺑﻮا‪,///‬‬
‫اﻟﻲ ﻣﻨﺎزل اﻻﺑﺮار‪ì8 ,‬‬ ‫‪87‬‬
‫ﺟﻼ¾‪ì8 ,///‬‬
‫ﺟﻌﻠﻪ اﻟﺬﻛﺮ ‪‬‬ ‫ءاﻧ‪‬ﻤﺎ اﻻﻋﻤﺎل ﺑﺎﻟ ‪‬ﻨ ‪‬ﻴﺎت‪103 ,ë2 ,‬‬
‫ﺣﺎﺳﺒﻮا ﻗﺒﻞ ‪Ö‬‬
‫ان ﺗ‪Ô‬ﺤﺎﺳﺒﻮا‪7ì ,‬‬ ‫ﻛﺘﺎب ا ‪‬ﷲ‬
‫ءا ﻧ‪‬ﻲ ﺗﺎرك ﻓﻴﻜﻢ اﻟ ‪‬ﺜﻘﻠﻴﻦ ‪‬‬
‫ﻟﻠﺸﻲ¾ ‪Ô‬ﻳﻌﻤﻲ و ﻳﺼﻢ‪, 8ë ,‬‬
‫ﺣﺒﻚ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫و ﻓﻴﻪ اﻟﻨﻮر‪82 ,///‬‬
‫‪111‬‬ ‫رب اﻟﺠ‪Ç‬ﺒﺮوت?‬
‫أﻳ‪ÇÇ‬ﻦ ﻫ‪ÇÇ‬ﻮ ﻣ‪Ç‬ﻦ ‪‬‬
‫ﺣﺴﺒﻨﺎ ﻛﺘﺎب اﷲ‪ë9 ,ëì ,‬‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‪9ë ,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪146‬‬

‫ﻋﺰ و ‪‬‬
‫ﺟﻞ ﻣﺴﻠﻚ‬ ‫ﻓﻠﻮ ﻛﺎن ﻟﺪﻳﻦ ا ‪‬ﷲ ‪‬‬ ‫اﻟﺮﺟﺎل‪ê2 ,‬‬
‫‪Ô‬ﺧﺬ اﻟﻌﻠﻢ ﻣﻦ اﻓﻮا ‪‬ه ‪‬‬
‫اﻗﻮم ﻣﻦ اﻻﻗﺘﺪا¾‪80 ,///‬‬ ‫اﷲ ادم ﻋﻠﻲ ﺻﻮرﺗﻪ‪ì1 ,‬‬
‫ﺧﻠﻖ ‪Ô‬‬
‫ﻓﻠﻮ ﻣ ‪‬ﺜﻠﺘﻬﻢ ﺑﻌﻘﻠﻚ‪ì8 ,///‬‬ ‫دوا‪Ä‬ﻚ ﻓﻴﻚ و ﻣﺎ ﺗﺒﺼﺮ‪ì2 ,‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻘﺪﻣ‪ ¹‬ﻓ‪Ç‬ﻨﺎ¾ ﻓ‪Ç‬ﻲ‬
‫اﻟﺸ‪Ç‬ﻴﺦ ‪‬‬
‫ﻓﻨﺎ¾ ﻓ‪Ç‬ﻲ ‪‬‬ ‫ﺻﻠﻮ¸ اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ وﺣﺪ¸ ﺟﻤﺎﻋ‪72 ,¹‬‬
‫‪‬‬
‫اﻟﺬات‪ì2 ,‬‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ اﻟﻤﻮﻟﻲ ﻣﺬ ‪‬ﻛﺮ‪83 ,‬‬
‫ﻳ‪ÇÇ‬ﻀﻲ ‪‬اﻻ‬
‫‪Ñ‬‬ ‫ﻧ‪ÇÇ‬ﺎر ﻻ‬
‫ﻓ‪ÇÇ‬ﻲ اﻟﻘ‪ÇÇ‬ﻠﻮب ‪Õ‬‬ ‫ﻋﻦ ا ‪Ñ‬ﻻ ‪Ä‬ﻤ‪ ¹‬ﻣﻦ اﺣﺪي ‪‬‬
‫اﻟﺼ‪Ç‬ﺎدﻗ‪‬ﻴﻦ‪,‬‬
‫ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺎﻻﻗﺘﺪا¾ ﺑ‪ÇÇÇ‬ﺎﻟﺤﻖ و ﻗ‪ÇÇ‬ﺼﺪ‬ ‫‪2ì‬‬
‫اﻟﺴﺒﻴﻞ‪80 ,///‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻓﺄﺟﺮك ﻋﻠﻲ اﷲ‪98 ,‬‬
‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‪10ê ,‬‬
‫ﻗﻠﺐ اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ ﻋﺮش ‪‬‬ ‫‪Ç‬ﺎﺟﻌﻞ ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻚ ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻪ ‪‬ﻻ ‪Ö‬ﻓ‪Ç‬ﻌﺎﻟﻚ و‬
‫‪‬ﻓ ‪Ö‬‬
‫‪‬‬
‫ﺑ‪Ç‬ﺎدق‬ ‫ﻛﻠ‪‬ﻤﺎ ‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻴﺰﺗﻤﻮه ﺑ‪Ç‬ﺎوﻫﺎﻣﻜﻢ‬ ‫ﻟﺴﺎﻧﻚ و ﻻ ﺗﺤﺮﻛﻪ ‪‬اﻻ ﺑﺎﻻﺷﺎر¸‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺮدود‬
‫‪Õ‬‬ ‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻌﺎﻧﻴﻪ ﻣ‪ÇÇ‬ﺨﻠﻮق ﻟﻜ‪Ç‬ﻢ‬ ‫ﻣﻨﻪ‪81 ,‬‬
‫اﻟﻴﻜﻢ‪20 ,‬‬ ‫ﻓﺎﺳﺘﻌﻴﻦ اﷲ ﻓﻲ ارا‪ ¹Ä‬اﻟﻄ‪Ç‬ﺮﻳﻖ اﻧ‪Ç‬ﻪ‬
‫اﻟﻬﺪي‪,‬‬
‫×‬ ‫ﻣﻦ اﺗﱠﺒﻊ‬
‫ﻋﻠﻲ ‪‬‬
‫ﻳﺨﻔﻲ ×‬
‫×‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻻ‬ ‫وﻟﻲ اﻟﻬﺪاﻳ‪ ¹‬واﻟ ‪‬ﺘﻮﻓﻴﻖ‪ê ,‬‬
‫‪‬‬
‫‪ì‬‬ ‫ﻓﺎﺳﺘﻤﻊ ﺑﻤﺎ اﻗﻮل ان ﺷﺎ¾ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪,‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺨﻔﻴ‪ H‬ﻓ‪Ç‬ﺎﺣﺒﺒﺖ ‪Ö‬‬
‫ان‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛ‪ÇÇ‬ﻨﺖ ﻛ‪Ç‬ﻨﺰ‪G‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫‪1ì‬‬
‫‪Ö‬‬
‫اﻋ‪ÇÇ‬ﺮف ﻓ‪Ç‬ﺨﻠﻘﺖ اﻟﺨ‪Ç‬ﻠﻖ ﻟﻜ‪Ç‬ﻲ‬ ‫ﻓﺘﺨﻠ‪‬ﻖ ﺑﺎﺧﻼق اﷲ‪ëë ,‬‬
‫اﻋﺮف‪7ë ,‬‬ ‫ﻓﻌﻠﻴﻚ ﺑ‪Ç‬ﺎﻟ ‪‬ﺘﺠﺮﻳﺪ اﻟ ‪‬ﺘ‪Ç‬ﺎم و ﺗ‪Ç‬ﻄﻬﻴﺮ‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﺣ‪Ç‬ﺼﻨﻲ و ﻣ‪Ç‬ﻦ دﺧ‪Ç‬ﻞ‬ ‫ﻟﻠﺴ ‪‬ﺮ و اﻧﻘﻄﺎع ﺷ‪Ç‬ﺪﻳﺪ‪,///‬‬
‫اﻟﺒﺎﻃﻦ ‪‬‬
‫ﺣﺼﻨﻲ أﻣﻦ ﻣﻦ ﻋﺬاﺑﻲ‪30 ,‬‬ ‫‪99‬‬
‫ﻻ ﺗ‪ÇÇ‬ﺠﻌﻞ ‪‬ﺑ‪ÇÇ‬ﻴﻨﻲ و ‪‬ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﻚ ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻤ‪H‬‬ ‫ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ﻋﺒﺎد¸ ﺳﻨ‪ì1 ,¹‬‬
‫ﺳﺎﻋ‪Õ ¹‬‬
‫ﻓﻜﺮ ‪‬‬
‫ﺑ‪Ç‬ﺎﻟﺪﻧﻴﺎ ‪‬ﻓ ‪Ç‬ﻴ ‪Ô‬ﺼ ﱠﺪ ك ‪‬ﻋ‪Ç‬ﻦ‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻔﺘﻮﻧ‪ H‬‬ ‫اﻟﺼ ‪‬ﺤ‪ê ,¹‬‬
‫ﻓﻜﻴﻒ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻠﻮم ‪‬‬
‫ﻣﺤﺒﺘﻲ‪8ê ,///‬‬
‫‪‬ﺮﻳﻖ ‪‬‬
‫ﻃ ‪‬‬ ‫ﻓﻼ ﺣﺎﺟ‪ ¹‬ﻟﻚ ﻣﻦ ﺧﺎرج‪ì2 ,‬‬
‫‪147‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬اﺧﺒﺎر‪ ,‬اﺷﻌﺎر و ﻋﺒﺎرات ﻋﺮﺑﻲ‬

‫ﻧ‪Ç‬ﺒﻲ ﻣ‪Ç‬ﺮﺳﻞ‪,‬‬
‫ﻣﻘﺮب و ﻻ ‪‬‬
‫ﻣﻠﻚ ‪‬‬ ‫ﺗﺼﺢ اﻻﻗ‪Ç‬ﺘﺪا¾ ‪‬اﻻ ﺑ‪Ç‬ﺼ ‪‬ﺤ‪ ¹‬‬
‫ﻧﺴﺐ‬ ‫ﻻ ‪‬‬
‫‪2ì‬‬ ‫اﻻرواح ﻓ‪Ç‬ﻲ اﻻزل واﻣ‪Ç‬ﺘﺰاج‪,///‬‬
‫ﻣﺎ اﻟﺠﻬﺎد اﻻ ﻛﺒﺮ‪31 ,‬‬ ‫‪79‬‬
‫ﻣﺎ رأﻳﺖ ﺷﻴ‪ HÃ‬اﻻ و رأﻳﺖ اﷲ ﺑﻌﺪه‬ ‫ﻻ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮوا ﻓﻲ ذات اﷲ ﺑﻞ ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮوا‬
‫و ﻣﻌﻪ و ﻗﺒﻠﻪ‪82 ,ìë ,‬‬ ‫ﻓﻲ آﻻ¾ اﷲ‪20 ,‬‬
‫ﻣﺎ ﻋﺮﻓﻨﺎ ك ]ﺣﻖ ﻣﻌﺮﻓﺘﻚ[‪97 ,‬‬ ‫اﻟﺮﻣﺰ‪92 ,‬‬
‫رد ﻋﻠﻲ ‪‬‬
‫ﻻ ‪‬‬
‫ﻋﻴﻦ رأت و ﻻ اذن ﺳ‪Ç‬ﻤﻌﺖ‪,‬‬
‫ﻣﺎ ﻻ ‪Õ‬‬ ‫ﻳﺒﻠﻎ اﻟﻤﺮ¾ ﻣﺮﺗﺒ‪ ¹‬اﻻﻳﻤﺎن ﺣ‪ Ç‬ﺘﻲ‬
‫ﻻ ‪Ô‬‬
‫‪98‬‬ ‫ﺻﺪﻳﻖ ﺑﺄﻧ‪‬ﻪ زﻧ‪Ç‬ﺪﻳﻖ‪,‬‬
‫ﺷﻬﺪ أﻟﻒ ‪‬‬
‫ﻣﺎ ﻻ ﻳﺪرك ﻛ ‪‬ﻠﻪ ﻻ ﻳﺘﺮك ﻛ ‪‬ﻠﻪ‪ê9 ,‬‬ ‫‪êê‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻳﺠﺘﻤﻊ ﻓ‪Ç‬ﻴﻪ اﺑ‪Ç‬ﺮار و‬ ‫ﻻ ﻳﺴ‪Ç‬ﻌﻨﻲ أرﺿ‪Ç‬ﻲ و ﻻ ﺳ‪Ç‬ﻤﺎﻳﻲ و‬
‫ﻓ‪ÇÇ‬ﺠﺎر ﻓ‪ÇÇ‬ﻴﻘﻮﻣﻮن ﻋ‪ÇÇ‬ﻠﻲ ﻏ‪ÇÇ‬ﻴﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﻟﻜ‪ÇÇ‬ﻦ ﻳﺴ‪ÇÇ‬ﻌﻨﻲ ﻗ‪ÇÇ‬ﻠﺐ ﻋ‪ÇÇ‬ﺒﺪي‬
‫ذ ﻛﺮاﷲ‪23 ,///‬‬ ‫اﻟﻤ‪Æ‬ﻣﻦ‪103 ,2ì ,‬‬
‫ﻣﺠﺎﻫﺪ¸ اﻟﻤ‪Ç‬ﺮ¾ ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﻪ اﻟ ‪‬ﻠ‪Ç‬ﺘﻲ ﺑ‪Ç‬ﻴﻦ‬ ‫ﻻ ﻳﻔﻘﻪ اﻟﻌﺒﺪ ‪‬‬
‫ﻛﻞ اﻟﻔﻘﻪ ﺣ ‪‬ﺘﻲ ﻳﻤﻘﺖ‬
‫ﺟﻨﺒﻴﻪ‪31 ,‬‬ ‫اﻟ ‪‬ﻨﺎس ﻓﻲ ذات اﷲ‪êì ,///‬‬
‫ﻣﺤﺎل ﻣﺎ ﻻ ﻳﻄﺎق‪17 ,‬‬ ‫ﻻ ﻳﻜﺘﺐ اﻟﻤﻠﻚ ‪‬اﻻ ﻣﺎ ﺳﻤﻊ‪2ì ,///‬‬
‫ﺷﻲ¾ ﻻ ﺑﺎﻟﻤﻘﺎرﻧ‪ ¹‬و ﻏﻴﺮ ﻛﻞ‬
‫ﻛﻞ ‪‬‬‫ﻣﻊ ‪‬‬ ‫ﺳ‪Ç‬ﻠﻤﺎن‬
‫‪‬‬ ‫ﻗ‪Ç‬ﻠﺐ‬
‫ﻟﻮ ﻋﻠﻢ اﺑﻮذر ﻣﺎ ﻓﻲ ‪‬‬
‫ﺷﻲ¾ ﻻ ﺑﺎﻟﻤﺰاﻳﻠ‪9ì ,¹‬‬
‫‪‬‬ ‫]ﻟﻘﺘﻠﻪ[‪ê3 ,‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻜﻢ اﻣﺎم ﻃﻠﺒﺘﻲ و ﺣﻮا‪Ä‬ﺠﻲ و‬
‫‪‬‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﺎزددت ﻳ‪Ç‬ﻘﻴﻨﺎ‪,‬‬
‫‪Ô‬‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺸﻒ اﻟﻐﻄﺎ¾‬
‫ارادﺗ‪ÇÇ‬ﻲ و ﻓ‪Ç‬ﻲ ‪‬‬
‫ﻛ‪Ç‬ﻞ اﺣ‪Ç‬ﻮاﻟﻲ و‬ ‫‪102‬‬
‫اﻣﻮري‪ìë ,‬‬ ‫ﻟﻴﺲ اﻟﻌﻠﻢ ﺑﻜﺜﺮ¸ اﻟ ‪‬ﺘﻌﻠﻴﻢ واﻟ ‪‬ﺘ‪Ç‬ﻌﻠ‪‬ﻢ‪,‬‬
‫ﻣﻦ اﺣﺐ ﺷﻴ‪ HÃ‬ا ﻛﺜﺮ ذ ﻛﺮه‪1ê ,‬‬ ‫‪ê3‬‬
‫ﻣﻦ أﺧﻠﺺ ﷲ ارﺑﻌﻴﻦ ﺻﺒﺎﺣ‪ê3 ,H‬‬ ‫ﻟﻲ ﻣ‪ÇÇ‬ﻊ اﷲ وﻗﺖ ﻻ ﻳﺴ‪Ç‬ﻌﻨﻲ ﻓ‪Ç‬ﻴﻬﺎ‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪148‬‬

‫ﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻨﻬﻢ و ﻣﻦ ﻣﻘﺎﻻﺗﻬﻢ‪93 ,‬‬ ‫ﺑﻘﻮم ﻓﻬﻮ ﻣﻨﻬﻢ‪,ê8 ,êê ,‬‬
‫ﺗﺸﺒﻪ ‪‬‬
‫ﻣﻦ ‪‬‬
‫اﻟﺨﻔﻲ واﺳ‪Ç‬ﺘﻌﻤﻠﻨﺎ‬
‫‪‬‬ ‫و آﻧﺴﻨﺎ ‪‬‬
‫ﺑﺎﻟﺬ ﻛﺮ‬ ‫‪78‬‬
‫واﻟﺴ‪ÇÇ‬ﻌﻲ‬
‫ﻛ‪ÇÇÇ‬ﻲ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺰ‬
‫ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﺎﻟﻌﻤﻞ ‪‬‬ ‫ﻣﻦ ‪‬‬
‫دق ﺑﺎﺑ‪ H‬و ‪‬ﻟﺞ و ﻟﺞ‪8ë ,‬‬
‫اﻟﻤﺮﺿﻲ‪71 ,‬‬ ‫ﻣﻦ رآﻧﻲ ﻓﻘﺪ رأي اﻟﺤﻖ‪71 ,‬‬
‫وازﻫ‪ÇÇ‬ﻖ اﻟﺒ‪ÇÇ‬ﺎﻃﻞ ﻋ‪Ç‬ﻦ ﺿ‪Ç‬ﻤﺎ‪Ä‬ﺮﻧﺎ‬ ‫ﺑﺮي ﻛ‪Ç‬ﻤﻦ زار‬
‫ﻣﻦ زار ﻋﺒﺪاﻟﻌﻈﻴﻢ ‪‬‬
‫اﻟﺤﻖ ﻓﻲ ﺳﺮا‪Ä‬ﺮﻧﺎ‪28 ,‬‬
‫واﺛﺒﺖ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﺤﺴﻴﻦ ﺑﻜﺮﺑﻼ¾‪ë7 ,///‬‬
‫واﺷﻐﻞ ﻗﻠﻮﺑﻨﺎ ﺑﺬﻛﺮك ﻋﻦ ‪‬‬
‫ﻛﻞ ذ ﻛﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﺳﻤﻊ ﺷﻴ‪ HÃ‬ﻣﻦ اﻟ ‪‬ﺜﻮاب‪31 ,///‬‬
‫و اﻟﺴ‪ÇÇ‬ﻨﺘﻨﺎ ﻟﺸﻜ‪ÇÇ‬ﺮك ﻋ‪Ç‬ﻦ ‪‬‬
‫ﻛ‪Ç‬ﻞ‬ ‫ﻣﻦ ﻃﻠﺒﻨﻲ وﺟﺪﻧﻲ و ﻣﻦ وﺟ‪Ç‬ﺪﻧﻲ‬
‫ﺷﻜﺮ‪28 ,‬‬ ‫اﺣﺒﻨﻲ ﻋﺸ‪Ç‬ﻘﻨﻲ‪,///‬‬
‫اﺣﺒﻨﻲ و ﻣﻦ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫واﻟﻔﻜﺮ¸ ﻣﺮآت اﻟﺤﺴﻨﺎت‪ì1 ,‬‬ ‫‪87‬‬
‫واﷲ اﻟﻌﺎﻟﻢ‪ì9 ,‬‬ ‫ﻣﻦ ﻋﺮف ﻧﻔﺴﻪ ﻓﻘﺪ ﻋ‪Ç‬ﺮف ‪‬رﺑ‪Ç‬ﻪ‪,‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﻠﻲ ﻋ‪Ç‬ﺒﺎده‪,‬‬
‫واﷲ اﻟ ‪‬ﻨﻈﺮ اﻟﻲ وﺟﻪ ‪‬‬ ‫‪97 ,7ì‬‬
‫‪70‬‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﻦ ﻋ‪ Ç‬ﻠﻤﻨﻲ ﺣ‪Ç‬ﺮﻓ‪ H‬ﻓ‪Ç‬ﻘﺪ ‪‬‬
‫ﺻ‪Ç‬ﻴﺮﻧﻲ‬
‫اﻟﺸﻴﻄﺎن ﻓﻲ‬ ‫واﻟﻠ‪ ‬‬
‫ﻬﻢ ‪Ö‬اﺟﻌﻞ ﻣﺎ ﻳﻠﻘﻲ ‪‬‬ ‫ﻋﺒﺪا‪111 ,ë7 ,‬‬
‫روﻋﻲ ﻣﻦ اﻟ ‪‬ﺘﻤﻨﻲ‪28 ,///‬‬ ‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻦ ﻗ‪Ç‬ﺎل ﻻ اﻟﻪ ‪‬اﻻ اﷲ وﺟ‪Ç‬ﺒﺖ ﻟﻪ‬
‫واﷲ ﻳﻌﻠﻢ‪2ë ,‬‬ ‫اﻟﺠ‪ ÇÇ‬ﻨ‪ ¹‬ﺑﺸ‪ÇÇ‬ﺮاﻳ‪ÇÇ‬ﻄﻬﺎ و أﻧ‪Ç‬ﺎ ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫واﻟ ‪‬ﻨ‪Ç‬ﺎس ﻣ‪Ç‬ﻌﺎدن ﻛ‪Ç‬ﻤﻌﺎدن ‪‬‬
‫اﻟﺬﻫﺐ‬ ‫ﺷﺮوﻃﻬﺎ‪91 ,‬‬
‫واﻟﻔﻀ‪10ê ,¹‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﻟﻪ واﻋ‪Ç‬ﻆ‪ Õ‬ﻣ‪Ç‬ﻦ ﻗ‪Ç‬ﻠﺒﻪ و‬
‫و اﻧﺖ اﻟﻜﺘﺎب اﻟﻤﺒﻴﻦ ا ‪‬ﻟ‪Ç‬ﺬي‪,21 ,‬‬ ‫زاﺟﺮ ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ و ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﻜﻦ‪,///‬‬
‫‪ì2‬‬ ‫‪ë3 ,ê2 ,11‬‬
‫اﻟﺼﻠﻮ¸[ ذ ﻛﺮاﷲ‬
‫واﻧﻮا ]ﻋﻨﺪ اﻓﺘﺘﺎح ‪‬‬ ‫ﻧﺤﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮ اﻻﻧﺒﻴﺎ¾ ﻧﻜ‪Ç‬ﻠ‪‬ﻢ اﻟ ‪‬ﻨ‪Ç‬ﺎس‬
‫و ذ ﻛﺮ رﺳﻮل اﷲ‪70 ,///‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻗﺪر ﻋﻘﻮﻟﻬﻢ‪ê7 ,ë ,‬‬
‫‪149‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺣﺎدﻳﺚ‪ ,‬اﺧﺒﺎر‪ ,‬اﺷﻌﺎر و ﻋﺒﺎرات ﻋﺮﺑﻲ‬

‫ﻼ ك‪29 ,///‬‬
‫واذ ﻛﺮﻧﻲ ﻓﻲ ﻣ ‪Ñ‬‬ ‫رب ﺟﻮﻫﺮ ﻋﻠﻢ ﻟﻮ اﺑﻮح ﺑﻪ‪72 ,‬‬
‫و ‪‬‬
‫ﻫﻮ اﻟﺒﺎﻃﻦ‪101 ,‬‬ ‫و ﺳ‪Ã‬ﻞ ﻋﻦ رﺳﻮل اﷲ ﻋ‪Ç‬ﻦ اﻻﺳ‪Ç‬ﻢ‬
‫ﻫﻮ اﻟﻈ‪‬ﺎﻫﺮ‪101 ,‬‬ ‫اﻻﻋﻈﻢ ﻓﻘﺎل‪ :‬‬
‫ﻛﻞ اﺳﻢ ﻣﻦ اﺳﻤﺎ¾‬
‫ﻳ‪ÇÇ‬ﺎ اﺑ‪Ç‬ﺎ اﻟﻌ‪Ç‬ﺰﻳﺰ ‪‬‬
‫ان اﻻﻳ‪Ç‬ﻤﺎن ﻋﺸ‪Ç‬ﺮ‬ ‫اﷲ اﻋﻈﻢ‪31 ,///‬‬
‫اﻟﺴ‪ÇÇÇ‬ﻠﻢ‬
‫درﺟ‪ÇÇÇÇ‬ﺎت ﺑ‪ÇÇÇÇ‬ﻤﻨﺰﻟ‪ ¹‬‬ ‫و ‪‬ﻓﻘﻨﻲ ﻟﻄﺎﻋ‪ ¹‬ﻣﻦ ‪‬‬
‫ﺳﺪ دﻧﻲ و ﻣﺘﺎﺑﻌ‪¹‬‬
‫ﻳﺼﻌﺪوﻧﻪ‪32 ,///‬‬ ‫ﻣﻦ أرﺷﺪﻧﻲ‪ë3 ,‬‬
‫ﻳ‪Ç‬ﺎ داود ﻻ ﺗ‪Ç‬ﺠﻌﻞ ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﻲ و ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﻚ‬ ‫ﻟﻤ‪Ç‬ﺤﻤﺪ ﺑ‪Ç‬ﻦ اﻟﺤ‪Ç‬ﻨﻴﻔ‪ :¹‬ﻣ‪Ç‬ﻦ‬
‫‪‬‬ ‫و ﻗﻴﻞ‬
‫ﻓ‪Ç‬ﺒﻌﺪ ك‬
‫ﻟﻠ‪Ç‬ﺪﻧﻴﺎ ‪‬‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﺎﻟﻤ‪ H‬ﻣ‪Ç‬ﻔﺘﻮﻧ‪ H‬‬ ‫‪‬ادﺑﻚ?‪79 ,///‬‬
‫ﻋﻦ‪8ê ,9 ,///‬‬ ‫و ﻻ ﺗﺤﺠﺐ ﻣﺸﺘﺎﻗﻴﻚ ﻣﻦ اﻟ ‪‬ﻨ‪Ç‬ﻈﺮ‬
‫ﻳﺎ ﻋﺒﺪاﷲ اﺣﺒﺐ ﻓﻲ اﷲ واﺑﻐﺾ ﻓﻲ‬ ‫ءاﻟﻲ ر‪Å‬ﻳﺘﻚ واﻟ ‪‬ﺘﻤﺘﻊ ﺑ‪Ç‬ﺎﻟ ‪‬ﻨﻈﺮ‪,///‬‬
‫اﷲ و وال ﻓﻲ اﷲ‪111 ,///‬‬ ‫‪71‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﻮﺳﻲ ﻻ ﺗﻨﺴﻨﻲ ﻋﻠﻲ ‪‬‬
‫ﻛﻞ ﺣ‪Ç‬ﺎل‬ ‫و ﻣ ‪‬ﺘﻌﻨﻲ ﺑﻬﺪي ﺻﺎﻟﺢ اﺳﺘﺒﺪل ﺑ‪Ç‬ﻪ‪,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻓﺎن ﻧﺴﻴﺎﻧﻲ ﻳﻤﻴﺖ اﻟﻘﻠﺐ‪28 ,‬‬ ‫‪ëê‬‬
‫اﺣﺒﻪ‪81 ,‬‬
‫ﻳﺤﺸﺮ اﻟﻤﺮ¾ ﻣﻊ ﻣﺎ ‪‬‬ ‫و ﻧﺮﻳﺪ ان ﻧﺨﻠﻖ اﻻﻧﺴﺎن ﺑﻬﻴﺄﺗﻨﺎ و‬
‫اﺣﺒﻪ‪88 ,‬‬
‫ﻳﺤﺸﺮ اﻟﻤﺮ¾ ﻣﻊ ﻣﻦ ‪‬‬ ‫ﺻﻔﺘﻨﺎ‪ì1 ,‬‬
‫و ﻳﺎ ﻋﻴﺴﻲ اذ ﻛﺮﻧﻲ ﻓ‪Ç‬ﻲ ﻧ‪Ç‬ﻔﺴﻚ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺷﻌﺎر ﻓﺎرﺳﻲ‬

‫‪77‬‬ ‫آﻳ‪Ç‬ﻴﻨﻪ ﺳ‪Ç‬ﺒﺐ ﮔﺸﺖ ﻛ‪Ç‬ﻪ روي ﺗ‪Ç‬ﻮ‬

‫ﭘﻴﻜﺎن ﺑﻪﺗﻴﺮ ﺟ‪Ç‬ﺎ ﻛ‪Ç‬ﻨﺪ آنﮔ‪Ç‬ﺎه ﺑ‪Ç‬ﺮ‬ ‫ﻋﻴﺎن ﺷﺪ‪ìì ,‬‬
‫ﻧﺸﺎن‪ëì ,‬‬ ‫از ﺳﺮاﭘﺎي ﻣﺮد و ﺻﻮرت دل‪73 ,‬‬
‫ﺗﺎ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺖ ﻧﮕﺮدد ﻏﻴﺮ ﺣﻖ‪18 ,‬‬ ‫ا ﮔﺮ آن ﻛﺎﻓﺮي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮدي‪20 ,‬‬
‫ﺗﻔ ‪‬ﻜﺮ رﻓﺘﻦ از ﺑﺎﻃﻞ ﺳ‪Ç‬ﻮي ﺣ‪Ç‬ﻖ‪,‬‬ ‫ا ﮔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻠﻴﻠﻲ در ره دﻳﻦ‪3ì ,‬‬
‫‪ìì‬‬ ‫اي ﻛﺮده ﻏﻤﺖ ﻏﺎرت ﻫ‪Ç‬ﻮش دل‬
‫ﺟﺎن و دل ﻣﺮآت ارﺑﺎب ﻳﻘﻴﻦ‪ìì ,‬‬ ‫ﻣﺎ‪10ì ,‬‬
‫ﺟﺒﺮ‪Ä‬ﻴﻞ ﻣﺴﺖ ﻣﻬ ‪‬ﻨﺎي ﻗﺒﻮل‪89 ,‬‬ ‫ﺑﻘﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﺷﺪن در ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﺣ‪Ç‬ﻖ‪,‬‬
‫ﺟﻤﻊ در آن ﻏﻨﭽﻪ ﭼﻮ اوراق ﮔﻞ‪,‬‬ ‫‪ë8‬‬
‫‪10ê‬‬ ‫ﺑﻪ آن ﺧﺮدي ﻛ‪Ç‬ﻪ آﻳ‪Ç‬ﺪ ﺣ‪Ç‬ﺒﺔ دل‪,‬‬
‫ﭼﺮاغ ﻛﺬب و ﻣﻔﺴﺪ را در اﻳﻦ ﻓﻦ‪,‬‬ ‫‪103‬‬
‫‪12ê‬‬ ‫ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﺳ‪Ç‬ﻠﻚ ﺷ‪Ç‬ﺮﻳﻌﺖ‪,‬‬
‫ﭼﻮ آدم را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﺑﻴﺮون‪ì1 ,‬‬ ‫‪78‬‬
‫ﭼﻮن ﺗﻮ را ﻣﺮآت دل ﺷﺪ ﺻﻴﻘﻠﻲ‪,‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺎدت ﺿﺒﻂ ﻛ‪Ç‬ﺮده ﻣ‪Ç‬ﺬﻫﺒﻲ را‪,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪152‬‬

‫ﻋﻠﻲاﻟﺪوام‪90 ,‬‬ ‫‪90‬‬

‫ﺳ‪Ç‬ﺠﺪه ﺑ‪Ç‬ﺮ ﺑ‪Ç‬ﺘﻲ دارم راه ﻣﺴ‪Ç‬ﺠﺪم‬ ‫ﭼﻮن ﻓﺮاﻣﻮﺷﺖ ﺷﻮد ﻣﺎدون آن‪,‬‬
‫ﻣﻨﻤﺎ‪73 ,‬‬ ‫‪18‬‬
‫ﻣﻘﺮﺑﺎن از آن ﺑﻲﺧﺒﺮﻧﺪ‪,‬‬
‫ﺳﺮي ﻛﻪ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﺴ‪Ç‬ﻦ را در ﺣ‪Ç‬ﻀﺮت ﻣ‪Ç‬ﺤﺴﻮس‬
‫‪10ì‬‬ ‫ا ﮔﺮ‪89 ,‬‬
‫ﺷﺪه ﻋﺎﺷﻖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻧ‪Ç‬ﻔﺲ ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺶ در‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ,‬دﻳﻦ از اﻳ‪Ç‬ﻦ ﺟ‪Ç‬ﻤﻠﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺟﺎن‪3ë ,‬‬ ‫ﻧﻮر‪ë8 ,‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪن ﻛﻲ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺪن‪33 ,‬‬ ‫اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻨﺎب ﻗﺪس ﻣﺪار‪ ,‬ﻧﻪ‬
‫ﺧﺎدم ‪‬‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﺠﺎﻳﺐ ﻧ‪Ç‬ﻘﺶﻫﺎ ﺑ‪Ç‬ﻴﻨﻲ ﺧ‪Ç‬ﻼف‬ ‫در آﻻ¾‪ ,‬ﻓﻜ‪ÇÇ‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﺮدن ﺷ‪Ç‬ﺮط راه‬
‫روﻣﻲ و ﭼﻴﻨﻲ‪110 ,‬‬ ‫اﺳﺖ‪ìì ,‬‬
‫ﻋﺸﻖ از ‪‬اول ﺳﺮﻛﺶ و ﺧﻮﻧﻲ ﺑﻮد‪,‬‬ ‫ذ ﻛﺮ ﭼﺒﻮد ﻳﺎد ﺣﻖ در ﺟﺎن و دل‪,‬‬
‫‪83‬‬ ‫‪ìì‬‬
‫ﻋﻤﻞ در ﻓﻌﻞ او ﺷ‪Ç‬ﺮط ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺖ‪,‬‬ ‫ذ ﻛﺮ ﺧﻮاﻧﺪي‪ ,‬رو ﺗ‪Ç‬ﻮ ﻣ‪Ç‬ﺬﻛﻮرت‬
‫‪ë8‬‬ ‫ﺑﺠﻮ‪23 ,‬‬
‫ﻫﻤﺖ آﻧﻢ ﻛﻪ ﭘﺎيﺑﻨﺪ ﻳﻜ‪Ç‬ﻲ‬
‫ﻏﻼم ‪‬‬ ‫ز راه دل ﻧﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ آﻧﺶ‪78 ,‬‬
‫اﺳﺖ‪88 ,‬‬ ‫ز ﻗﺮآن دﻳﺪه آن ﺧ‪Ç‬ﻂ‪ ‬و ﻛ‪Ç‬ﺘﺎﺑﺖ‪,‬‬
‫ﻓﻨﺎ ﻓﻲاﻟﺸﻴﺦ از ﺧ‪Ç‬ﻮد دور ﺑ‪Ç‬ﻮدن‪,‬‬ ‫‪78‬‬
‫‪ë8‬‬ ‫زﻟﻒ و ﻛﺎ ﻛﻞ او را ﭼ‪Ç‬ﻮن ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻳ‪Ç‬ﺎد‬
‫ﻗﻠﺐ ﻣ‪ÆÇ‬ﻣﻦ ﻫﺴﺖ ﭼ‪Ç‬ﻮن ﻣ‪Ç‬ﺮآت‬ ‫ﻣﻲآرم‪73 ,‬‬
‫ﻫﻮ‪90 ,‬‬ ‫زﻳﻦ در ﻋﺠﺒﻢ ﻛﻪ ﻫ‪Ç‬ﺮ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺣ‪Ç‬ﻖ را‬
‫ﻛﺲرا ﭼﻪﺗﺎب ﺳﻄﻮت دﻳﺪار آن‬ ‫ﺑﺸﻨﺎﺧﺖ‪113 ,‬‬
‫ﺑﻮد‪90 ,‬‬ ‫ﺳﺎري اﺳﺖ ﻧﻮر ﻋﺸ‪Ç‬ﻖ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﻋ‪Ç‬ﻴﺎن‬
‫‪153‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﺮ ﻣ‪Ç‬ﻌﻨﻲ داﻧ‪Ç‬ﻨﺪ‪,‬‬
‫ﻣﺮدان ﺧﺪا ﻛﻪ ‪‬‬
‫‪113‬‬
‫ﻣﻲ‪ ,‬ذ ﻛﺮ ﺧﺪا ﺟﺎم ﺑﻮد ﻳﺎد ﻧﺒﻲ‪33 ,‬‬
‫ﺗﺤﻴﺮ‪,‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ از ﻓﻜﺮ ﺧﻮﻳﺸﻢ در ‪‬‬
‫‪ìì‬‬
‫وﺻﻴﺖ‪ë8 ,‬‬
‫ﻧﻤﻮدم ﭼﻮن ﺗﺮا ﺷﺮح ‪‬‬
‫ﻧ‪Ç‬ﻤﻲداﻧ‪Ç‬ﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ آن دو ﻓ‪Ç‬ﻴﺾ ذات‬
‫اﺳﺖ‪78 ,‬‬
‫ﻧﻪ ﻓﻠﻚ راﺳﺖ ﻣﺴﻠ‪‬ﻢ ﻧ‪Ç‬ﻪ ﻣ‪Ç‬ﻠﻚ را‬
‫ﺣﺎﺻﻞ‪10ì ,‬‬
‫واي ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺎم ﺑﻠﻨﺪ‪91 ,‬‬
‫ور ﻛﻨﺪ ادرا ك او را در ﺧﻴﺎل‪90 ,‬‬
‫ﻫ‪ÇÇ‬ﺮ آﻧﻜﺲ ﻏ‪ÇÇ‬ﺎﻓﻞ از ﺣ‪Ç‬ﻖ ﻳﻚ‬
‫زﻣﺎن اﺳﺖ‪19 ,‬‬
‫ﻫﺮ ﻛ‪Ç‬ﻪ او ﻫ‪Ç‬ﻢرﻧﮓ ﻳ‪Ç‬ﺎر ﺧ‪Ç‬ﻮﻳﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪êê ,‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﺶ ﺑﻴﺶ ﻣ‪Ç‬ﻲ ﺑﮕ‪Ç‬ﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﻴﺶ‪89 ,‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ ره دادﻧﺪش اﻧﺪر آن ﺣ‪Ç‬ﺮم‪,‬‬
‫‪91‬‬
‫ﻫ‪Ç‬ﻤﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛ‪Ç‬ﻪ ﺟ‪Ç‬ﺰ ﻇ‪Ç‬ﺎﻫﺮ وﻃ‪Ç‬ﻦ‬
‫‪‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪78 ,‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺷﻌﺎر ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺟﺰ راه ﺗﻮ ‪‬ﻛﻞ ره ﻧﺪارﻧﺪ‪3ì ,‬‬
‫ﮔﺎه ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ ﺟﻤﺎل ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮاب‪,‬‬
‫‪89‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﻪزﻳﺮ اﻓﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻪﭘﺎرﮔﺎن‪91 ,‬‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺷﻪﻧﺸﻴﻨﻲ در زﻣﻴﻦ‪,‬‬
‫‪91‬‬
‫ﮔﺮﺗﻮ ﻧﮕﺬاريﻋﻨﺎﻳﺖﻫﺎي او‪87,‬‬
‫ﮔﺮﻋﺎﺷﻖﻣﺎﺑﻪﻏﻴﺮﻣﺎ درﻧﮕﺮد‪1ë,‬‬
‫ﮔﺮ ﻧﻤﺎز و روزه ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪت‪10 ,‬‬
‫ﮔﻔﺖﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻋﻠﻲرا ﻛﺎي ﻋﻠﻲ‪ê3,‬‬
‫ﮔﻠﺒﻦ ﺟﺎن را ﻛﻪ ﺑ‪Ç‬ﻪ ﮔ‪Ç‬ﻞ ﻛ‪Ç‬ﺎﺷﺘﻨﺪ‪,‬‬
‫‪103‬‬
‫ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻳﺎر‪ì9 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‬
‫ﻟﻴﻚ ﺑﺮ ﺷﻴﺮي ﻣﻜﻦ ﻫﻢ اﻋ‪Ç‬ﺘﻤﻴﺪ‪,‬‬
‫‪ê3‬‬
‫ﻣ‪ÇÇÇÇ‬ﺎ در ﭘ‪ÇÇÇ‬ﻴﺎﻟﻪ ﻋﻜﺲ رخ ﻳ‪ÇÇ‬ﺎر‬
‫دﻳﺪهاﻳﻢ‪ì7 ,‬‬
‫ﻣ ‪‬ﺘﺤﺪ ﺟﺎنﻫﺎي ﺷﻴﺮان ﺧ‪Ç‬ﺪاﺳﺖ‪,‬‬
‫‪8ë‬‬
‫ﻣﺨﺒﺮ ﺻﺎدق ﺧﺒﻴﺮ ﻣﻔﺘﺨﺮ‪90 ,‬‬
‫ﭼ‪Ç‬ﺮس‬
‫ﻣﺮ اﻳﺸﺎن راﺳﺖ ﺑ‪Ç‬ﻨﮓ و‬
‫ﻣﺸﺮوب‪3ë ,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪154‬‬

‫ﻳﻜﻲ را ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎﻃﻞ ﻫﺎدي راه‪3ë ,‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺟﻮﻳﺪ ز اذ ﻛﺎرش ﻛﺮاﻣ‪Ç‬ﺎت‪,‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮد اﻧﺪر ﻣﻌﺎرف‪3ë ,‬‬ ‫‪3ë‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﻣﺮﺗﺎض اﺳﺘﺎدي ﻧﺪﻳﺪه‪3ë ,‬‬ ‫ﻳﻜﻲ را ﻗﺼﺪ ﺷﻬﻮت از ‪‬‬
‫ﺗﻮﻻ‪3ì ,‬‬
 ‫ﻧﻤﺎﻳﺔ اﻗﻮام‪ ,‬ﮔﺮوهﻫﺎ و ﻣﻠﻞ‬

‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪ ﻧ‪Ç‬ﻌﻤﺖاﷲ وﻟﻲ‬

‫ﻃ‪Ç‬ﺮﻳﻘﺔ ﺷ‪Ç‬ﺎه ‪‬‬ ‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﻪ‪9ê ,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻧﻌﻤﺖاﻟ ‪‬ﻠﻬﻲ‬ ‫اﻟﻮار‪11ë ,‬‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺷﺶ‪ ,‬ﻫﺸﺖ‬ ‫ﻧﺼﺎري‬
‫×‬ ‫ﺗﺮﺳﺎﻳﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ‪ ,‬ﻧﻪ‪97 ,9ê ,92 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﺎﺟﻴﻠﻮ‪3 ,‬‬
‫ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎﻫﻴﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫زﻧﺪﻳﻪ‪122 ,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎﻫﻴﻪ‬ ‫ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻧﻌﻤﺖاﻟ ‪‬ﻠ‪Ç‬ﻬﻲ‪ ,‬ﻫﺸﺖ‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﻪ‪,‬‬
‫ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎﻫﻴﻪ‪ ,‬ﻳﺎزده‪7 ,‬‬ ‫ده‪ ,‬ﻳﺎزده‪12ì ,11ê ,23 ,‬‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻴﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﻼﺣﺪه ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻔﻮﻳﻪ‪ ,‬ده‬
‫‪‬‬
‫ﻧﺼﺎري‪131 ,130 ,97 ,93 ,‬‬
‫×‬ ‫ﺻﻔ‪ ‬ﻪ‪ë1 ,‬‬
‫ﻳﻬﻮد‪131 ,130 ,‬‬ ‫ﻃﺎﻳﻔﺔ روﺳﻴﻪ‪ ,‬ﻫﻔﺖ‪128 ,127 ,‬‬
 ‫ﻧﻤﺎﻳﺔ اﺷﺨﺎص‬

‫‪20‬‬ ‫آدم)ع(‪ ,‬ﺣﻀﺮت‪90 ,ì1 ,ë7 ,‬‬

‫اﺻﻼن ﺧﺎن اﻣﻴﺮ آﺧﻮر‪11ì ,‬‬ ‫ﻣ‪ÇÇ‬ﺤﻤﺪﺧﺎن ﻗ‪Ç‬ﺎﺟﺎر‪ ,‬ﺷﺶ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫آﻏ‪ÇÇ‬ﺎ‬
‫اﻣﺎم ﺛﺎﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ رﺿﺎ)ع(‪,‬‬ ‫ﻫﺸﺖ‪119 ,117 ,‬‬
‫اﻣﺎم‬ ‫ﺳﻴﺪﻋﻠﻲ ]ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ[‪129 ,‬‬
‫آﻗﺎ ‪‬‬
‫اﻣ‪ÇÇ‬ﻴﺮاﻟﻤ‪ÆÇÇ‬ﻣﻨﻴﻦ ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ )ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻫ‪Ç‬ﻤﺪان(‪,‬‬
‫آﻗﺎ ‪‬‬
‫ﻋﻠﻲ)ع(‪ ,‬اﻣﺎم‬ ‫‪123‬‬
‫اﻧﻮﺷﻴﺮوان‪ ,‬ﭘﺎدﺷﺎن اﻳﺮان‪13 ,‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ‪123 ,‬‬
‫آﻗﺎ ‪‬‬
‫اوﺣﺪاﻟﺪﻳﻦ )اوﺣﺪي ﻣﺮاﻏ‪Ç‬ﻪاي(‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫اﺑﺎذر ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﺑﻮذر‬
‫‪73‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ)ع(‪ ,‬ﺣﻀﺮت‪97 , 80 ,‬‬
‫اوﻳﺲ ﻗﺮﻧﻲ‪9 ,‬‬ ‫اﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﻳﻪ‪2ê ,‬‬
‫ﺑﺎﻗﺮ)ع(‪ ,‬اﻣﺎم‪2ì ,‬‬ ‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ‪3ë ,‬‬
‫ﺑﺎﻗﺮﺧﺎن‪120 ,‬‬ ‫اﺑﻮذر ﻏﻔﺎري‪êë ,ê3 ,ê1 ,9 ,‬‬
‫ﺳﻴﺪﻣﻬﺪي‪123 ,‬‬
‫ﺑﺤﺮاﻟﻌﻠﻮم‪ ,‬آﻗﺎ ‪‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ‪121 ,‬‬
‫اردوﺑﺎدي‪ ,‬آﻗﺎ ‪‬‬
‫ﺟﻌﻔﺮﺧﺎن‪121 ,120 ,‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺑﻲاﻟﺠﻤﻬﻮر‪,‬‬
‫اﺣﺴﺎوي‪ ,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪158‬‬

‫رﺳﺘﻢ ﺧﺎن داروﻏﻪ‪11ì ,‬‬ ‫ﺟﻨﺪب‪3ë ,22 ,‬‬

‫رﺳ‪ÇÇÇÇ‬ﻮل اﷲ ﻧﮕ‪ÇÇ‬ﺎه ﻛ‪ÇÇ‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ‬ ‫ﺣﺎﺗﻢ‪13 ,‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ)ص(‪ ,‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﺎج اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﺎن‪122 ,‬‬
‫رﺿﺎ)ع(‪ ,‬اﻣﺎم‪,91 , 87 ,70 ,ìë ,‬‬ ‫ﺣﺎج ﻣﻴﺮزا ﺧﺎن‪128 ,‬‬
‫‪12ì‬‬ ‫ﺣﺎرﺛﻪ‪87 ,êë ,ê1 ,‬‬
‫زراره‪2ì ,‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮازي‪ì7 ,‬‬
‫زﻛﻲﺧﺎن زﻧﺪ‪11ì ,‬‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺧﺎن ﺣﺎ ﻛﻢ‪123 ,‬‬
‫زﻳﺪ‪87 ,êë ,‬‬ ‫ﺣﺴﻴﻦ)ع(‪ ,‬اﻣﺎم‪12ì ,‬‬
‫ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري‪3ë ,‬‬ ‫ﺣﺴﻴﻦﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﻧﻪ‪129 ,‬‬
‫ﺳ‪Ç‬ﻠﻤﺎن ﻓ‪Ç‬ﺎرﺳﻲ‪,êë ,ê3 ,ê1 ,9 ,‬‬ ‫ﺣ ‪‬ﻠﻲ‪ ,‬اﺑﻦ ﻓﻬﺪ‪2ê ,‬‬
‫‪ìê‬‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪ)ص(‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺧﺎﺗﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه‬
‫‪‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم‬
‫ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦﺧﺎن‪122 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺧﻀﺮ)ع(‪êë ,ê1 ,‬‬
‫اﻟﺴ ﺎﺟﺪﻳﻦ‪71 ,‬‬
‫ﺳﻴﺪ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺧﻠﻴﻔﺔ ﺛﺎﻧﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ‬
‫ﺳ‪ÇÇÇ‬ﻴﺪ ‪‬ﺳ‪ ÇÇ‬ﻨﺪ ﻧﮕ‪ÇÇ‬ﺎه ﻛ‪ÇÇ‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪ÇÇ‬ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺧﻄ‪‬ﺎب‬
‫ﻣﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه‬ ‫ﺧﻮاﻧﺴﺎري‪ë3 ,‬‬
‫ﺷﺎه ﺟ ‪‬ﻨﺖ ﻣﻜ‪Ç‬ﺎن ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫داود)ع(‪ ,‬ﺣﻀﺮت‪9 , 8 ,‬‬
‫آﻏﺎﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻗﺎﺟﺎر‬
‫‪‬‬ ‫ﺳ‪Ç‬ﻴﺪﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‪,113 ,‬‬
‫دﻛ‪ÇÇ‬ﻨﻲ‪ ,‬ﺷ‪Ç‬ﺎه ‪‬‬
‫ﺷﺎﻫﺮخ ﺷﺎه‪121 ,118 ,‬‬ ‫‪119‬‬
‫ﺷﺎه ﻗﺎﺳﻢ اﻧﻮار‪ìì ,‬‬ ‫ذواﻟﻔﻘﺎر ﺧﺎن‪11ë ,‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ‪117 ,‬‬
‫ﺷﻮﺷﺘﺮي‪ ,‬ﺣﺎج ‪‬‬ ‫رﺟﺐ ﺑﺮﺳﻲ‪31 ,‬‬
‫ﺑﻬﺎ¾اﻟﺪﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﺦ‬
‫‪‬‬ ‫ﺷﻴﺦ‬ ‫رﺳﺘﻢ‪13 ,‬‬
‫‪159‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺔ اﺷﺨﺎص‬

‫ﻓﺨﺮ رازي‪ë3 ,‬‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ‬

‫‪‬ﻓﻴﺎضﺷﺎه‪118 ,117 ,11ë ,11ê ,‬‬ ‫ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪73 ,30 ,‬‬
‫ﻓﻴﺮوز ﻣﻴﺮزا )ﺣﺎ ﻛﻢ ﻫﺮات(‪118 ,‬‬ ‫ﺷﻴﺮواﻧ‪Ç‬ﻲ‪ ,‬ﺣ‪Ç‬ﺎج زﻳ‪Ç‬ﻦ اﻟﻌ‪Ç‬ﺎﺑﺪﻳﻦ‪,‬‬
‫ﻗ‪Ç‬ﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﻓ‪Ç‬ﺮاﻫ‪Ç‬ﺎﻧﻲ‪ ,‬اﺑ‪Ç‬ﻮاﻟﻘ‪Ç‬ﺎﺳﻢ‪,‬‬ ‫ﭘﻨﺞ‪ Ç‬ﻫﺸﺖ‪113 ,‬‬
‫ﻫﻔﺖ‬ ‫ﺻ‪ÇÇ‬ﺎدق)ع(‪ ,‬اﻣ‪Ç‬ﺎم‪,23 ,21 ,11 ,‬‬
‫ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم ﻓﺮاﻫﺎﻧﻲ‪ ,‬ﻣ‪Ç‬ﻴﺮزا ﺑ‪Ç‬ﺰرگ‪,‬‬ ‫‪,70 ,ì1 ,ë7 ,ë3 ,ê9 ,31 ,2ì‬‬
‫ﻫﻔﺖ‪132 ,131 ,122 ,‬‬ ‫‪79‬‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺣﺎج ﺻﻔﺮﺧﺎن‪ ,‬ﺷﺶ‬ ‫ﺻﻔ‪ ‬ﺎر‪ ,‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﺴﻦ‪ê9 ,‬‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﷲ‪ ,‬ﭘﻨﺞ‪ ,‬ﺷﺶ‬ ‫ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ‪ë3 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻃﻮﺳﻲ‪ ,‬ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺣﺎج ﻓﻀﻞ اﷲ‪ ,‬ﺷﺶ‬ ‫ﻋﺒﺎسﻣﻴﺮزا)وﻟﻴﻌﻬﺪ ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه(‪,‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪ‪ ,‬ﭘ‪Ç‬ﻨﺞ‪ Ç‬ﻧ‪Ç‬ﻪ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺣﺎج‬ ‫ﻫﻔﺖ‪ ,‬ﻳﺎزده‪127 ,‬‬
‫ﻳﺎزده‪3 ,‬‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﻈﻴﻢ‪ë7 ,‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺣﺎج ‪‬‬ ‫ﻋﻼﻣﺔ رازي‪ë3 ,‬‬
‫‪‬‬
‫@ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‬ ‫ﻋﻠﻲ)ع(‪ ,‬اﻣ‪Ç‬ﺎم‪,ëê ,ê3 ,21 ,20 ,‬‬
‫ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ‪ ,‬ﺣﺎج ﻣﻴﻨﺎﺧﺎن‪ ,‬ﺷﺶ‬ ‫‪,79 ,7ë ,73Ç70 ,ìë ,ì3 ,ì2‬‬
‫ﻛﺎزروﻧﻲ‪ ,‬ﻣﻼ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ‪117 ,‬‬ ‫‪9ì‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﺤﻤﺪﻋﻠﻲ‪,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻛ‪Ç‬ﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎﻧﻲ‪ ,‬آﻗ‪Ç‬ﺎ‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣ‪Ç‬ﺮادﺧ‪Ç‬ﺎن زﻧ‪Ç‬ﺪ‪,11ì ,11ë ,‬‬
‫ﻫﺸﺖ‪12ë ,‬‬ ‫‪120Ç118‬‬
‫ﻛ‪ÇÇ‬ﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﻲ‪ ,‬ﻧﮕ‪ÇÇ‬ﺎه ﻛ‪ÇÇ‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺣﻨﻈﻠﻪ‪83 ,‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ‬
‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎﻧﻲ‪ ,‬آﻗﺎ ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄ‪‬ﺎب‪ë9 ,ëì ,‬‬
‫ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ‪ ,‬ﻣﻌﻄ‪‬ﺮﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﻫﺸﺖ‬ ‫ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ‪97 ,93 ,29 ,‬‬
‫ﻛﺮﻳﻢﺧﺎن زﻧﺪ‪ ,‬ﭘﻨﺞ‪11ë ,‬‬ ‫ﻓﺘﺢﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﺷﺶ‪ ,‬ده‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪160‬‬

‫‪12ë‬‬ ‫ﻛﻠﻴﻨﻲ‪32 ,23 ,‬‬

‫ﻣﻮﺳﻲ)ع(‪ ,‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻳﻬﻮد‪,29 ,28 ,‬‬ ‫ﻛﻤﻴﻞ‪êë ,ê1 ,‬‬
‫‪êë ,ê1‬‬ ‫ﻛ‪ÇÇ‬ﻮﺛﺮﻋﻠﻴﺸﺎه ﻧﮕ‪ÇÇ‬ﺎه ﻛ‪ÇÇ‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ)ع(‪ ,‬اﻣﺎم‪12ì ,‬‬ ‫ﻫﻤﺪاﻧﻲ‪ ,‬ﻣﻼرﺿﺎ‬
‫ﻣ‪ÇÇ‬ﻮﻻي ﻣ‪ Ç‬ﺘﻘﻴﺎن ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬ ‫ﻟﻄﻔﻌﻠﻲﺧﺎن زﻧﺪ‪122 ,‬‬
‫ﻋﻠﻲ)ع(‪ ,‬اﻣﺎم‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺻﺎﻟﺢ‪ëê ,‬‬
‫ﻣﺎزﻧﺪراﻧﻲ‪ ,‬‬
‫ﻣﻮﻟﻮي‪91 ,ì9 ,‬‬ ‫ﻣﺠﺬوبﻋﻠﻴﺸﺎه‪,‬ﭘﻨﺞ‪,‬ﻫﺸﺖ‪Ç‬ﻳﺎزده‪,‬‬
‫ﻣﻴﺮزا رﺑﻴﻊ وزﻳﺮ‪121 ,120 ,‬‬ ‫‪129Ç127 ,113 ,92‬‬
‫)ﻣﻨﺠﻢﺑﺎﺷﻲ(‪123 ,‬‬
‫ﻣﻴﺮزا ﻣﻮﺳﻲ ‪‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ‪72 ,‬‬
‫ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ,‬ﻣﻼ ‪‬‬
‫ﺳﻴﺪﻋﻠﻲ‪123 ,‬‬
‫ﻣﻴﺮ ‪‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ‪êë ,‬‬
‫ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ,‬ﻣﻼ ‪‬‬
‫ﻧﺎ‪Ä‬ﻴﻨﻲ‪ ,‬ﺣﺎج ﻋﺒﺪاﻟﻮ ‪‬ﻫﺎب‪117 ,‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ)ص(‪ ,‬ﭘ‪Ç‬ﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳ‪Ç‬ﻼم‪,12 ,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻧ‪ÇÇ‬ﻮرﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﻳ‪Ç‬ﺎزده‪,11ê ,113 ,‬‬ ‫‪,ë3 ,ê8 ,ê3 ,39 ,31 ,30 ,2ê‬‬
‫‪132 ,123 ,120 ,118 ,117‬‬ ‫‪,73 ,70 ,ì9 ,ìë ,ì1 ,ë8 ,ëê‬‬
‫ﻧﻮري‪ ,‬ﻣﻼﻋﻠﻲ‪128 ,‬‬ ‫‪107 ,102 ,9ë , 89 , 82 , 80‬‬
‫ﻫﻤﺎم‪87 ,êë ,ê1 ,‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﻴﻔﻪ‪80 ,79 ,‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣ‪Ç‬ﻼرﺿﺎ‪ ,‬ﻳ‪Ç‬ﺎزده‪,127 ,‬‬
‫ﻫﻤﺪاﻧ‪Ç‬ﻲ‪ ,‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮزا‪ ,‬ده‬
‫‪‬‬
‫‪128‬‬ ‫ﻣﺸﺘﺎق‪122 ,‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ‪129 ,‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻫﻤﺪاﻧﻲ‪ ,‬ﻣﻼ‬ ‫ﻣ‪Ç‬ﻌﺼﻮمﻋﻠﻴﺸﺎه‪ ,‬ﻫﺸﺖ‪ ,‬ده‪,113 ,‬‬
‫ﻳﻌﻘﻮب)ع(‪ ,‬ﺣﻀﺮت‪72 ,‬‬ ‫‪,123 ,122 ,120Ç11ì ,11ê‬‬
 ‫ﻧﻤﺎﻳﺔ ﻣﻜﺎنﻫﺎ‬

‫رﺷﺖ‪ ,‬ﻧﻪ‪ ,‬ده‬ ‫آب ﻗﺮاﺳﻮ‪123 ,‬‬

‫روﺿﻪ ﺷﺎه ﻧﻌﻤﺖاﷲ وﻟﻲ‪121 ,‬‬ ‫آذرﺑﺎﻳﺠﺎن‪ ,‬ﺷﺶ‪127 ,‬‬
‫ري‪ë7 ,‬‬ ‫اﺳﺘﺮآﺑﺎد‪120 ,‬‬
‫ﺷﻴﺮاز‪122 ,119 ,11ì Ç 11ê ,‬‬ ‫اﺻ‪Ç‬ﻔﻬﺎن‪,120 ,118 ,11ìÇ11ê ,‬‬
‫ﻋ‪ÇÇ‬ﺘﺒﺎت ﻋ‪Ç‬ﺎﻟﻴﺎت‪,123 ,122 ,7 ,‬‬ ‫‪129‬‬
‫‪130 ,129 ,127 ,12ë‬‬ ‫اﻳ‪ÇÇ‬ﺮان‪ ,‬ﻫ‪ÇÇ‬ﻔﺖ‪ ,‬ﻧ‪Ç‬ﻪ‪,11ë Ç 113 ,‬‬
‫ﻋ‪Ç‬ﺮاق‪ ,‬ﻫ‪Ç‬ﻔﺖ‪,118 ,11ì ,11ë ,‬‬ ‫‪119 ,118‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﺑﻴﺖاﷲاﻟﺤﺮام ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣ ‪‬ﻜﻪ‬
‫ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪11ê ,‬‬ ‫ﺑﻴﻮك آﺑﺎد‪ ,‬ﻳﺎزده‬
‫ﻓﺎرس‪122 ,118 ,11ì ,‬‬ ‫ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ,‬ﭘﻨﺞ‪ ,‬ﻳﺎزده‬
‫ﻛﺎﺷﺎن‪117 ,‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ ,‬ﻫﺸﺖ‪120 ,119 ,117 ,‬‬
‫ﻛﺮﺑﻼ‪ë7 ,‬‬ ‫ﺧﺮاﺳﺎن‪121 ,119 ,118 ,‬‬
‫ﻛﺮﻣﺎن‪ ,‬ﻫﺸﺖ‪122 ,121 ,113 ,‬‬ ‫دﻛﻦ‪123 ,‬‬
‫ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﺎن‪12ê ,123 ,‬‬ ‫ذﻫﺎب‪123 ,‬‬
‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‬ ‫‪162‬‬

‫ﻣ ‪‬ﻜﻪ‪123 ,‬‬ ‫ﻛﻮه ﻃﻮر‪72 ,‬‬

‫ﻣﻮرﭼﻪﺧﻮار‪117 ,‬‬ ‫ﮔﻴﻼن‪128 ,127 ,‬‬
‫ﻣﻮﺻﻞ‪123 ,122 ,‬‬ ‫ﮔﻴﻼﻧﺎت ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﮔﻴﻼن‬
‫ﻫﺮات‪118 ,‬‬ ‫ﻟﻮﺷﺎن‪ ,‬ده‬
‫ﻫﻤﺪان‪ ,‬ﭘﻨﺞ‪ ,‬ﻫﺸﺖ‪ ,‬ﻳﺎزده‪,11ë ,‬‬ ‫ﻣﺎزﻧﺪران‪119 ,117 ,‬‬
‫‪12ê ,123‬‬ ‫ﻣﺎﻫﺎن‪121 ,‬‬
‫ﻫﻨﺪ‪,122 ,118 ,11ê ,113 ,38 ,‬‬ ‫ﻣﺴﺠﺪ اﻟ ‪‬ﻨﺒﻲ‪ì9 ,‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﺪان‪ ,‬ﻧﻪ‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ‬ ‫ﻣﺸ‪ÇÇÇ‬ﻬﺪ‪,121 ,118 ,11ì ,11ê ,‬‬
‫ﻳﺰد‪121 ,120 ,‬‬ ‫‪123‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﺣﻤﺰه‪ ,‬ﭘﻨﺞ‬
‫ﻣﻘﺒﺮة ‪‬‬
 ‫ﻧﻤﺎﻳﺔ ﻛﺘﺎبﻫﺎ‬

‫اﻟﺮ ﺿ‪Ç‬ﻮي‪ ,‬ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬

‫ﻓ‪ÇÇ‬ﻘﻪ ‪‬‬ ‫اﺑﺤﺎث ﻋﺸﺮه‪ ,‬ﭘﻨﺞ‪ ,‬ﻳﺎزده‪1ì ,3 ,‬‬
‫ﻓﻘﻪاﻟﺮﺿﺎ‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻌﻘﺎﻳﺪاﻟﻤﺠﺬوﺑﻴﻪ‪ ,‬ﻳﺎزده‬
‫‪‬‬
‫ﻗ‪ÇÇÇ‬ﺮآن‪,ë0 ,êì ,22 ,18Ç1ì ,ê ,‬‬ ‫ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار‪ë7 ,‬‬
‫‪107 ,98 , 82 ,78 ,ì3‬‬ ‫اﻟﺴﻴﺎﺣﻪ‪ ,‬ﺷﺶ‬ ‫ﺑﺴﺘﺎن ‪‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲ‪ëê ,‬‬ ‫اﻟﺪرﺟﺎت‪ê9 ,‬‬ ‫ﺑﺼﺎ‪Ä‬ﺮ ‪‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺮآن‬ ‫ﺗﻮرات‪ì1 ,‬‬
‫ﮔﻠﺸﻦ راز‪ìì ,‬‬ ‫ﺟﺎم ﺟﻢ‪73 ,‬‬
‫ﻣﺜﻨﻮي‪91 ,‬‬ ‫اﻟﺴﻴﺎﺣﻪ‪ ,‬ﺷﺶ‪ ,‬ﻫﻔﺖ‬ ‫ﺣﺪا‪Ä‬ﻖ ‪‬‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ‪70 ,‬‬ ‫رﺳ‪Ç‬ﺎﻟﺔ اﻋ‪Ç‬ﺘﻘﺎدﻳﻪ ﻧﮕ‪Ç‬ﺎه ﻛ‪Ç‬ﻨﻴﺪ ﺑ‪Ç‬ﻪ‬
‫ﻣﺮآت اﻟﺤﻖ‪ ,‬ﻧﻪ‪ ,‬ﻳﺎزده‬ ‫اﻟﻤﺠﺬوﺑﻴﻪ‬
‫‪‬‬ ‫اﻟﻌﻘﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺼﺒﺎح‪31 ,‬‬ ‫رﻳﺎض ]اﻟﻤﺴﺎ‪Ä‬ﻞ[‪129 ,‬‬
‫ﻣﻨﺸ‪Ã‬ﺎت )ﻗﺎ‪Ä‬ﻢﻣﻘﺎم(‪ ,‬ﻫﻔﺖ‬ ‫ﺳﺠ ﺎدﻳﻪ‪ë3 ,28 ,‬‬ ‫ﺻﺤﻴﻔﺔ ‪‬‬
‫ﻣﻦ ﻻ ﻳﺤﻀﺮه اﻟﻔﻘﻴﻪ‪2ê ,‬‬ ‫اﻟﺪ اﻋﻲ‪2ê ,‬‬‫ﻋﺪ¸ ‪‬‬‫‪‬‬
‫ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ‪ì8 ,ì7 ,‬‬ ‫ﻋﻴﻦ اﻟﺤﻴﺎت‪72 ,‬‬
‫اﻟﺮﺿﺎ‪ì7 ,ìë ,‬‬ ‫ﻓﻘﻪ ‪‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪﺧﺎن ﻗﺮا ﮔﺰﻟﻮ در ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﺪان‬
‫ﺳﻨﮕﺎب وﻗﻔﻲ ﺣﺎج ‪‬‬