GRAĐEVINSKI FAKULTET

UNIVERZITETA U BEOGRADU
PISMENI ISPIT IZ KORIŠĆENJA VODNIH SNAGA 09. 06. 2018.

ZADATAK 1. Razmatra se vodoprivredni sistem prikazan na skici koji se sastoji od akumulacije,

pribranske HE sa koeficijentom korisnog dejstva =0.87 i derivacione HE sa koeficijentom korisnog
dejstva =0.83. Derivacija se sastoji od tunela: LT=9500 m, DT=5.5m, nT=0.013 m-1/3s i dva cevovoda:
LC=400 m, DC=2.8 m, nC=0.011 m-1/3s. Iz akumulacije se zahvata prosečno dnevno 1.5 m3/s za potrebe
industrije, a instalisani protok derivacione HE je 70 m3/s.

Razmatra se nailazak poplavnog talasa koji traje dva dana, a koji je definisan tabelarno:
vreme h 0 6 12 18 24 6 12 18 24
Qdot m3/s 35 80 150 300 190 130 80 50 35

Kriva korisne zapremine akumulacije data je koordinatama (između linearno interpolovati):

Z mnm 267 271 275 279 283 287 291 295 296.5
Vkor 106m3 0 0.36 1.08 2.16 3.42 5.4 8.1 13.5 18.0

Odrediti:
1) Do koje kote treba spustiti nivo u akumulaciji (na početku razmatranog perioda), tako da ne dođe do
prelivanja preko brane?
2) Koliko energije proizvede svaka HE, ako se zna da pribranska HE radi konstantno sa protokom od
30 m3/s (kota krune preliva 297 mnm a koeficijent korisnog dejstava iznosi η=0.82 ), a derivaciona
samo u periodima: od 12 h do 16 h i od 18 h do 20 h ( koeficijent korisnog dejstava iznosi η=0.82).
Gubici na dovodu pribranske HE iznose 5% od bruto pada. Pretpostaviti da je tečenje nizvodno od brane
jednoliko i da je korito pravougaono, širine 10 m. Kota dna korita u profilu pribranske HE iznosi 258 mnm.
Uzeti da je koeficijent otpora deonice nizvodno od pribranske HE, n=0.025 m-1/3s. Pad korita iznosi 0.0005.

ZADATAK 2. Derivacija jedne HE sa četiri Francisona agregata sastoji se od dva tunela prečnika
D=5 m, dužine L=4000 m, sa koeficijentom hrapavosti nt = 0.014 m-1/3s i sa sumom lokalnih gubitaka
=1.5. U nastavku svakog tunela su dva cevovoda prečnika d=2.8 m, dužine l=650 m, koeficijenta
hrapavosti nc=0.011 m-1/3s i sume lokanih gubitaka =1.2. Kota gornje vode je 700 mnm, a donje vode
je 415 mnm. Instalisani protok agregata je 34 m3/s, koeficijent korisnog dejstva generatora je g=0.95, a
celog postrojenja je =0.87. Odrediti karakteristične prečnike, visinu lopatica i kotu obrtnog kola turbine.
ZADATAK 3. Radi povećanja proizvodnje električne energije predviđa se zahvatanje vode sliva S,
koja se tunelom prebacuje u postojeću akumulaciju. Dispozicija sistema data je na slici. Odrediti
ekonomski najpovoljniji prečnik tunela uz sledeće podatke:
- računati samo sa linijskim gubicima u tunelu, pri čemu je koeficijent trenja dat u tabeli
D m 2 2.5 3 3.5
 0.02 0.018 0.017 0.016
- na mestu zahvata vode S nivo se održava na 725 mnm;
- kriva trajanja protoka data je u tabeli
t dani 0 1 2 3 5 7 40 300 365
Qm3/s 90 60 45 30 24 20 10 8 6
- pri koti u akumulaciji na 705 mnm javlja se maksimalni protok u tunelu;
- cena koštanja tunela data je u tabeli. Godišnji troškovi su 7,5% od ukupnih troškova izgradnje tunela, a
cena jednog kilovat časa električne energije je 0,4 NJ/KWh, (=0.85).
D m 2 2.5 3 3.5
C 103 NJ/m 8 13 20 32

S=725mnm A max=705mnm

L= 3
300
m H Hnetto sr=495 m
netto sr=490m

KDV=190 m
KDV=195mnm

ZADATAK 4. Šema postrojenja jedne HE data je na slici. Odrediti:

a) prečnik cilindričnog vodostana,

b) amplitude oscilacija u vodostanu pri postepenom potpunom otvaranju i zatvaranju (t o=tz=10 sec). Ako je
potrebno, Ako je potrebno, predložiti mere za sprečavanje uvlačenja vazduha u cevovod.
c) odrediti potrebnu kotu kalote vodostana.

KNU=595 mnm
Q m33/s
= 70 m
Q=80 /s
KDV = 450mnm
KDV=450 mnm
Δhc
D c
h = 5
=5 mm
minRN=576 mnm
Lc = 500 m
566mnm
560 mnm
4,5m
i=0,4%
L T=3050m, D T =6m, n T =0,014