2.

2 Διάταξη Πραγματικών Αριθμών

ΘΕΩΡΙΑ

►Έννοια της διάταξης

 α>β ⇔α-β >0

 α<β ⇔α–β<0
 α = β ⇔ α – β =0

►Ιδιότητες των ανισοτήτων

1. (α>0 και β>0) ⇒ α + β > 0 και (α < 0 και β < 0) ⇒ α + β < 0

α α
0 0
2. α, β ομόσημοι ⇔α·β>0 ⇔ β και α,β ετερόσημοι⇔α·β<0⇔ β

3. α  0 , για κάθε α∈ℝ  (Η ισότητα ισχύει μόνο όταν α = 0)

2

Αν α  β  0 ⇔α=0 και β=0  και αν α  β  0 ⇔ α ≠ 0 ή β≠0

2 2 2 2

4. (α > β και β > γ) ⇒ α > γ 

5. α>β ⇔ α + γ > β + γ

6. Αν γ > 0, τότε: α > β ⇔α · γ > β · γ

7. Αν γ < 0, τότε: α > β ⇔α · γ < β · γ

8. (α > β και γ > δ ) ⇔α + γ > β + δ

9. Για θετικούς αριθμούς α,β,γ,δ ισχύει η συνεπαγωγή: (α>β και γ>δ ) ⇔α· γ > β · δ

10. Για θετικούς αριθμούς α, β και θετικό ακέραιο ν ισχύει η ισοδυναμία: α>β ⇔

αν>βν

11. Για θετικούς αριθμούς α, β και θετικό ακέραιο ν ισχύει η ισοδυναμία: α = β ⇔

αν = βν
1 1
α β  
12. Αν α,β ομόσημοι, τότε α β
2.3 Απόλυτη τιμή πραγματικών αριθμών.

ΘΕΩΡΙΑ
► Ορισμός
Για κάθε πραγματικό αριθμό α ισχύει ότι:
 α, αν α  0

|α|   α, αν α  0
Δηλαδή: 
 Η απόλυτη τιμή θετικού αριθμού είναι ο ίδιος ο αριθμός.
 Η απόλυτη τιμή αρνητικού αριθμού είναι ο αντίθετός του.
 |0| = 0 

►Ιδιότητες των απόλυτων τιμών

1. |α| = |-α| ≥ 0
2. |α| ≥ α και |α| ≥ -α
3. Αν θ>0, τότε:|x| = θ ⇔ x = θ ή x = -θ
4. |x| = |α| ⇔x = α ή x = -α
5. |α|2 = α2
6. |α · β| = |α| · |β| 
α α

β β
7.  
8. |α + β| ≤ |α| + |β|
Παρατήρηση:

Το ίσον (=) στην ιδιότητα «8» ισχύει αν και μόνο αν αβ  0 , δηλαδή αν και μόνο αν
οι α και β είναι ομόσημοι ή ένας τουλάχιστον από αυτούς είναι 0.

► Απόσταση δύο αριθμών

Aς θεωρήσουμε δύο αριθμούς α και β που παριστάνονται πάνω στον άξονα με τα
σημεία Α και Β αντιστοίχως. Το μήκος του τμήματος ΑΒ λέγεται απόσταση των
αριθμών α και β, συμβολίζεται με d(α,β).
Ισχύει: d(α, β) = |α - β|
Προφανώς ισχύει: d(α, β) = d(β, α)

x  ρ   ρ  x  ρ
 Για x ∈ ℝ και ρ>0, ισχύει:
 x  ρ  x   ρ ή x  ρ
 Για x ∈ℝ και ρ>0,ισχύει:

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ -ΛΑΘΟΥΣ

αβ  α β
i. Αν α < 0 τότε .

Α  2x  5x
ii. Αν x > 0 τότε είναι ίση με 3x .

x5 2
iii. Η εξίσωση έχει λύσεις το 7 και το 3.

iv. Η λύση της ανίσωσης

x5 2
είναι το διάστημα  3, 7

x  2  Α  x  3  x 2
v. Αν η παράσταση είναι ίση με 2x  1 .

x  5  12
vi. Αν 17  x  7 τότε

d  x, 3   2  
vii. Αν τότε x  5 ή x  1 .

x  5  5  x 
viii. Αν τότε x  5 .

3α
A= -3
ix. Αν α   0 τότε α είναι ίσο με το 6.

 α  α
x. Για κάθε πραγματικό αριθμό α ισχύει

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

x 5 x  5  2  x  3y
1) Αν και 2<y<3 να απλοποιήσετε την παράσταση Α=

x  2  y  3  2x  3y  13
2) Αν και να αποδείξετε ότι .

x  2  y 1
3) Αν και να αποδείξετε ότι:

xy 3 2x  y  5 3x  2y  8
i. ii. iii. .
4) Να απλοποιήσετε τις παραστάσεις:

Α  5 x 2
i. ,
 B  2 x 1 3 5 x
ii.

Γ  2x  1  x  1  x  3
iii.

i) Να αποδείξετε ότι 
α  3  2   3α  2   α2  5
2

5)

ii) Να γράψετε την παρακάτω παράσταση χωρίς την απόλυτη τιμή:

 α  3  2   3α  2 
2

Β=

x  1  Α  x 2 2 x 1  x  3  5
6) Αν να απλοποιήσετε την παράσταση

5α + 2β α
<1 <1
7) Αν β  0 , 2α  5β  0 και 2α + 5β να αποδείξετε ότι: β .

8) Να λύσετε τις εξισώσεις:

2x  5  7 3x  1  1
i. ii.

1 – 5x  2 3x  15  45
iii. iv. .
9) Να λύσετε τις εξισώσεις:

2 x  5  3 x  12 2 x  8  3   x  10   7  x  8 
i. ii.

x +1 x+5 2 x 1  5
  15
iii. 3 8 iv. 3 .

Α 2 x 5 3 1x
10) Δίνεται η παράσταση .

i. Να γραφεί η παράσταση Α χωρίς απόλυτες τιμές.

ii. Να λυθεί η εξίσωση Α  2 .

11) Να λυθούν αλγεβρικά οι ανισώσεις:

x 5 3 x  5
i. ii.

x  7  2 2  x 1  4
iii. iv.
 x 4 x 1  4 5 x 1
3  
v. 5 vi. 2 3 3

x 1 2 x 1 x
 
vii. 2 3 3 .

12) Να βρείτε τα διαστήματα (αν υπάρχουν) που συναληθεύουν οι ανισώσεις:

x4 3 x 2  4 x 2  5 x 1  2
i. και ii. και .