AMPER- 1 SANAYSAY 1 DAGLI 1 MAIKLING KWENTO 1 TULA

Mga Gabay na Tanong sa Sanaysay ni Renato R. Santillan:

1. Sa tingin mo, anong nais ipabatid ng may-akda?
- Sa aking palagay, ang nais ipabatid ng may-akda sa kanyang sanaysay ay
ang hindi dapat pagkalimot ng mga Pangasinense sa kanilang sariling
wika. At sa tingin ko ang may-akda ay nais ding himukin ang mga
Pangasinense na dapat ay ipinagmamalaki nila ang kanilang panitikan at
kulturang Pangasinan, tulad ng anlong, kahit saang dako man ng mundo.

2. Masasabi mo bang namamatay o patuloy na yumayabong ang wikang

Pangasinan lalo na sa larangan ng panitikan? Ipaliwanag.
- Katulad na rin ng nilalaman ng sanaysay, hindi namamatay at hindi
kalianman mamamatay ang wikang Pangasinense. Masasabi kong ito ay
yumayabong pa nga at dumaraan sa pagsubok nang pagbabago, sa
paraang nagpupursigi ang mga dalubhasa at mga mamamayan na muling
mapalawak at maiahon ang bandera ng panitikan nila, kahit na
namamayagpag na ngayon ang teknolohiya at pangdaigdigang wika.

3. May mga bagong kaisipan bang inilatag tungkol sa tulang Pangasinense ang
sanaysay ni Santillan?
- Wala pong mga bagong kaisipang inilatag sa sanaysay ni Santillan tungkol
sa tulang Pangasinense dahil nanghikayat lamang siya sa mga
mambabasa at kinritiko nya lamang ang tulang Pangasinense

4. Paano nilinang ng may-akda ang kaniyang argumento sa sanaysay?

- Nilinang ni Santillan ang kaniyang argumento sa sanaysay sa paraang
nagbigay siya ng kanyang sariling saloobin kasabay ng pagbibigay kritiko
sa tula at paglalahad ng mga mabibigat na nauugnay na panitikan.
5. Ano ang himig o estilo ng sanaysay?
- Ang himig ng sanaysay ay mapang-udyok, gumamit din ang may-akda ng
mga piling pananalita at may halo rin itong pag-aanalisa kaya naman
mabigat itong basahin.
Mga Gabay na Tanong sa Dagling Pagsasamantala ni Isaias G. Estrella:
1. Ano ang pinapaksa ng dagling pinamagatang Pagsasamantala?
- Ang pinapaksa ng dagling “Pagsasamantala” ay kung paanong nagiging
basehan ang panlabas na kaanyuan at estado sa buhay sa pagpili ng
magiging katuwang sa buhay. At pinapaksa rin nito kung paanong kayang
linlangin ng isang tao ang kanyang tunay na nadarama nang dahil lamang
sa pagkasilaw sa kayamanan.

2. Paano inilarawan ang mga tauhan sa dagli?

a. Kalagayan sa buhay- Inilarawan ang kalagayan ng buhay ng mga tauhan
sa dagli sa paraang ang mag-ina ay tila hindi masyadong angat ang
estado sa buhay dahil nagnanais pa ang ina na makabihag si Tonia ng
mayamang lalaki na si Manuel.
b. Paniniwala- Inilarawan ang paniniwala ng mag-ina bilang mga may
kakayahang manghuwad ng nadarama upang makapagsamantala ng
kapwa. Samantalang ang paniniwala naman ni Manuel ay inilarawan
bilang isang tao na handang magpagamit at magpaunlak na lang sa
gustuhin ng iba upang makahanap lamang ng taong mamahalin siya.
c. Ugali- Ang ugaling ipinakita ng mag-ina ay mapagsamantala at
manggagamit ng kapwa at ang ugali naman ni Manuel ay masyadong
mabait na umabot na sa puntong nagagamit na siya.

3. Paano ipinahayag ang mga kulturang Pilipino na nakapaloob sa akda?

- Ipinahayag ang kulturang Pilipino rito sa pamamagitan ng paglalapat ng
mga katangian at paniniwalang tinataglay pa rin ng ilan sa mga Pilipino sa
mga tauhan sa akda.

4. Paano sumasalamin sa ating lipunan ang akda?

- Sumasalamin sa ating lipunan ang akdang ito sa paraang ang
pananamantala ng mga tao sa kanilang kapwa upang makamit lamang
nila ang kanilang ninanais ay patuloy pa ring nangyayari.
5. Ano-anong mga suliraning panlipunan ang nakapaloob sa akda at paano ito
mabibigyang solusyon?
- Unang suliraning panlipunan na nakapaloob sa akdang ito ay ang
pananamantala sa kahinaan ng iba, na sa aking palagay ay mabibigyan
naman ng solusyon kung ang mga mahihina ay hindi hahayaang
mapagsamantalahan sila at kung hindi nila papayagang magamit ang
kanilang kahinaan laban sa kanila. At isa pang nakikita kong suliraning
panlipunan sa akda ay ang paglimot sa tunay na esensya ng pag-ibig dahil
sa pagkaganid at lubhang paghahangad sa karangyaan sa buhay, na
siguro ay mabibigyang solusyon lamang kung mababago ang pananaw sa
buhay na dapat ay huwag masilaw sa anumang yaman o sarap sa buhay
lalo na kung ang magiging kapalit ay makakasakit ng kapwa.
Mga Gabay na Tanong sa Maikling Kuwentong Handog sa Kanyang Ina:
1. Anong pagkamulat ang ibinigay ng teksto sa iyo?
- Namulat ako na dapat ay maging sensitibo ang pananaw natin sa bawat
aksyon at salitang binibitawan natin. Alamin muna dapat natin ang mga
dahilan o rason kung bakit may nasasabi, may nagagawa o may
naipapakita sa iyo ang isang tao. Higit sa lahat, dapat ay huwag nating
hayaang pabugsuuin nang labis ang ating mga damdamin sa tuwing tayo
ay sobrang saya, sobrang lungkot at sobrang galit. Maaaring makasakit
tayo ng iba nang hindi natin sinasadya.

2. Ano ang pangunahing konsepto o kaisipan ng maikling kwento?

- Ang pangunahing konsepto ng maikling kwentong ito ay ang katotohanan
na hindi marahil nakikita ng karamihan na kung minsan, may mga
magulang na hindi nakikita o napupuri ang ginagawang kabutihan ng
anak. Ang kaisipan dito ay mas malalim o mas masakit ang dulot ng
berbal na pang-aabuso o pagsasalita sa anak, kumpara sa pisikal na
pananakit dahil nakapagtatanim ito ng pilat sa damdamin.

3. Paano nakaimpluwensiya ang pamagat ng akda sa nilalaman nito?

- Isang malaking salik ang pamagat ng akda sa mga mambabasa dahil ito
ang magsisilbing ideya nila kung tungkol saan o kung ano ang tutunguhing
kwento ng akda. Sa aking palagay, ang pamagat ng maikling kwentong ito
na “Handog sa Kanyang Ina,” ay nakaimpluwensya nang lubos sa
nilalaman ng akda, sa paraang dito dumaloy ang buong kwento. Sa una
pa lamang ay ito ang pinakasuliranin ni Ben, kung ano ang bibilhin niyang
handog para sa kaarawan ng kanyang ina at kung paano siya makakabili
ng handog mula sa kakarampot na perang mayroon siya. At sa huli, ito rin
ang handog din na tinutukoy sa pamagat ang naging dahilan kung bakit
nagalit at napagtaasan ng boses ng kanyang ina si Ben. Nang dahil sa
handog na ito, nakita ang ugali ng ina ni Ben sa kwento.
4. Iugnay ang maikling kwento sa mga sumusunod:
a. Lipunan- Maiuugnay ang akdang ito sa katotohanan ng lipunan
na mayroong mga mahihirap na pamilya pa rin ang namumuhay
sa ngayon.
 b. Sosyo-ekonomiko- Kung titignan naman ang lagay ng aspeto ng
sosyo-ekonomiko sa akdang ito, makikita na ang hanapbuhay at
kinikita ng mga myembro ng pamilya ni Ben ay hindi sapat.
Nariyang naubos na rin ang ipon ng kanyang ama nang
maospital ang kanyang ina, kaya nagkukulang sila sa pantustos
na pera sa bahay, kaya maski si Ben ay walang maisip na
magandang maihahandog sa kanyang ina dahil sa kulang ang
pera nito.
c. Politika- Bagaman kadalasang iniuugnay ang politika sa
pamahalaan, para sa akin, maiuugnay ko naman ang kwentong
ito sa politika sa pamamagitan ng pagtingin sa awtoridad o
kapangyarihan na tinataglay ng mga magulang ni Ben sa
kanilang pamilya. Tila mas maawtoridad ang ina ni Ben kaysa
sa kanyang ama, na makikita sa ilang mga tagpo sa kwento
kung saan parang mas takot o mas sinusunod ni Ben ang
kanyang ina, noong hindi niya pinansin ang kanyang ama nang
siya’y umuwi.
5. Paano binuo ng may-akda ang bawat pahayag sa kuwento? Ipaliwanag.
- Binuo ng may-akda ang pahayag sa kuwento sa pamamagitan ng
paglathala ng mga sitwasyon at pagkilos na ginagawa ng tauhan, Hindi
naman naging mahirap basahin at unawain ito dahil gumamit din ang may-
akda ng isang paksa, ang pamilya, na talagang nakaka “relate” ang bawat
mambabasa. Nabigyang linaw rin ang mga ideya na nais ilahad at maayos
na nabalangkas ang daloy ng mga kaganapan.

Mga Gabay na Tanong sa Tulang Gunita:

1. Ano ang paksa ng tula?
- Ang paksa ng tula ay tungkol sa mga gunita na mawawala nang tuluyan
kung mawawalan na rin ng kakakayahang magtaglay ng karunungan at
kaalaman para panatilihin, alalahanin at pahalagahan ang nakalipas tulad
ng istorya’t alamat. Samantala, ito rin ay patungkol sa kakulangan sa
gunita ng isang tao at sa paghahain ng mga nagiging kakulangan ng isang
nilalang kung may nais itong makalimutan.
2. Sa paanong paraan ipinahayag ng may-akda ang temang nais niyang
iparating sa mambabasa?
- Ipinahayag ng may-akda ang temang nais niyang iparating sa mga
mambabasa sa pamamagitan ng pag-iimahen o “imagery.” Inayos nya rin
ang mga kaisipan sa paraang gumamit siya ng mga paghahalintulad sa
mga bagay na tuluyan nang nawalan ng kulay at buhay.

3. Sa anong akda mo maiuugnay ang tulang nabasa?

- Sa aking palagay, maiuugnay ko ang tulang ito sa mga akdang may
kinalaman sa pagkalimot o pagtalikod sa mga bagay na tuluyan nang
gustong malimutan o ayaw ng gunitain. Maaari rin itong maiugnay sa mga
akda tungkol sa pagkalimot sa sariling pinagmulan.

4. Anong uri ng tula ang “Gunita” ni Mike L. Bigornia?

- Sa aking palagay, ang tulang ito ay isang tulang liriko o tulang damdamin,
dahil tumatalakay lamang ang tulang ito sa perspektibo, pagpapahalaga,
emosyon, o iniisip ng makata.

5. Ano ang tono ng tula? Ipaliwanag.

- Ang tono ng tula ay tila nanunuya dahil pinapasaringan nito ang mga
nawawalan na ng gunita at may tono rin itong tapat dahil binibigyan ng
may-akda, sa pangalawang taludtod, ng karampatang paghahalintulad sa
katotohanan ang mga pagpapasaring nito sa unang taludtod.