P3: Luận giải đánh giá việc trang bị phần mềm PSS®Sincal

Từ năm 2005 đến nay Tổng công ty đang sử dụng phần mềm PSS®ADEPT (gọi tắt Adept) của Siemens để mô phỏng,
phân tích, đánh giá lưới điện. Tuy nhiên phiên bản Adept triển khai tại các đơn vị chỉ bao gồm các tính năng cơ bản như
tính toán trào lưu công suất, ngắn mạch, còn thiếu nhiều dữ liệu, tính năng để có thể đáp ứng được yêu cầu mô phỏng
và phân tích lưới, cụ thể:
1. Phần mềm Adept đã quá cũ và bị ngừng hỗ trợ từ nhà Sản xuất
Siemens đã dừng hỗ trợ bảo trì, nâng cấp, dẫn đến những vấn đề về độ hoạt động ổn định, thiếu các tính tăng tính toán
mô phỏng hiện đại hiện đại, không hỗ trợ các mô hình thiết bị mới trên lưới
Luận giải: Trang bị một phần mềm được cập nhật thường xuyên, hỗ trợ kĩ thuật lâu dài từ nhà sản xuất.
2. Dữ liệu bị phân mảnh
Hiện tại dữ liệu lưới trong phần mềm Adept đang ở dạng phân mảnh, được lưu trữ trong nhiều file khác nhau, chạy các
mô phỏng riêng biệt. Chưa có một file dữ liệu tổng hợp toàn bộ lưới của Tổng công ty, điều này dẫn đến việc đánh giá
kết quả mô phỏng tổng quát, phân tích tác động sự cố, trạng thái toàn bộ lưới chưa chính xác và gặp nhiều khó khăn.
Luận giải: Xây dựng, tổ chức, dữ liệu tập trung trên một cơ sở dữ liệu duy nhất (Master Databases)
So với phương án lưu trữ dữ liệu phân mảnh trên nhiều file khác nhau như phần mềm cũ Adept, việc tập trung sẽ khiến
công tác quản lý dữ liệu dễ dàng, đánh giá kết quả mô phỏng thuận tiện và chính xác hơn nhiều.
3. Dữ liệu chưa được đầy đủ, cập nhật
- Dữ liệu lưới được nhập vào phần mềm hoàn toàn bằng tay, chưa có quy trình kiểm chứng sự đầy đủ, tính đúng đắn của
dữ liệu được nhập đó. Bản thân phần mềm Adept cũng chưa hỗ trợ quản lý các dữ liệu liên quan đến phụ tải khách hàng
(Tên, Mã số khách hàng, phân loại khách hàng..) hay quản lí các thiết bị theo trạm biến áp, ngăn lộ, ngày đưa vào vận
hành..
- Do công tác sửa chữa, duy tu, bảo trì, thay đổi và mở rộng phát triển lưới diễn ra hàng ngày trên toàn bộ quy mô lưới,
điều này gây khó khăn cho việc cập nhật các thay đổi đó vào phần mềm Adept, dẫn đến kết quả tính toán không mang
tính chính xác theo thời gian nữa.
 P3: Luận giải đánh giá việc trang bị phần mềm PSS®Sincal

Luận giải: Xây dựng một quy trình nhập liệu tập trung, đầy đủ, chính xác và cập nhật thường xuyên, tự động.
4. Thiếu các tính năng quan trọng để phục vụ công tác vận hành hiện nay
- Chưa có tính năng mô phỏng theo sơ đồ phụ tải theo các mốc thời gian khác nhau
- Chưa khả năng mô phỏng tất cả các loại sự cố ngẫu nhiên có thể xảy ra trên lưới
- Chưa hỗ trợ xuất báo cáo tự động cho người vận hành
- Chưa hỗ trợ tính toán tổn thất kỹ thuật trên lưới
- Chưa hỗ trợ tính toán ngắn mạch theo các quy định chuẩn mới hiện hành.
- Chưa hỗ trợ mô phỏng phối hợp bảo vệ
- Chưa hỗ trợ kiểm tra cài đặt hệ thống bảo vệ
- Chưa hỗ trợ các ngôn ngữ API, lập trình để điều khiển phần mềm cũng như các tác vụ tích hợp.
Luận giải: Đề tài giúp Bổ sung các tính năng quan trọng kể trên phục vụ công tác vận hành
5. Chưa hỗ trợ trao đổi dữ liệu, tích hợp với các hệ thống hiện có
- Hiện nay các hệ thống SCADA, GIS, Hệ thống công tơ đo đếm thông minh.. Đã được đưa vào sử dụng dẫn đến nhu
cầu trao đổi thông tin, dữ liệu giữa các phần mềm với nhau, phần mềm Adept và một số phần mềm đang sử dụng chưa
hỗ trợ việc này.
Luận giải: Việc tích hợp trao đổi dữ liệu giữa phần mềm mô phỏng tính toán lưới với các hệ thống khác (SCADA, GIS..)
trở nên khả thi với phần mềm mới do được hỗ trợ mạnh mẽ.
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tổng quan chung phần mềm PSS®Sincal

• PSS®Sincal cung cấp một giải pháp hoàn

chỉnh về tính toán, mô phỏng và phân tích
lưới, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của một Tổng
công ty phân phối điện (>500.000 nút với đầy
đủ các cấp điện áp từ cao thế, trung thế cũng
như hạ thế).
• Cấu trúc nền tảng CSDL (Access, Oracle,
SQL Server)
• Có khả năng tích hợp, trao đổi dữ liệu với
các hệ thống SCADA/DMS, GIS, MDM..
• Hỗ trợ các ngôn ngữ lập trình cơ bản (VBA,
VBS, C++, .net, Python, Java,…) để điều
khiển chạy phần mềm tự động, hỗ trợ xây
dựng các công cụ trích xuất dữ liệu, phối hợp
sử dụng với các hệ thống khác phục vụ công
tác điều độ, vận hành..
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Giao diện sử dụng phần mềm PSS®Sincal
Hiển thị sơ đồ lưới điện theo sơ đồ một sợi, theo nền bản đồ địa lý và nhiều lớp đồ họa riêng biệt.
Cửa sổ đa nhiệm, làm việc đồng thời trên nhiều projects, tasks.. Tiếp cận chỉnh sửa CSDL trực tiếp
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Bảo mật ứng dụng & cơ sở dữ liệu

Bảo mật ứng dụng Bảo mật đường truyền

• Theo máy

• Theo khóa USB

• Theo mạng máy chủ

P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Quản trị người dùng và tiến trình công việc
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Quản lý thông tin tài sản trên lưới
Trạm biến áp, Ngăn lộ: Tên trạm, kiểu trạm, vùng, cấp điện áp, số Thông tin từng thiết bị, đường dây: Tên, chủng loại thiết bị, vùng,
lượng ngăn lộ, lịch sử hoạt động, đóng cắt.. cấp điện áp, trạm, ngăn lộ, lịch sử hoạt động, đóng cắt..
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Quản lý thông tin tài sản theo nền địa lý
Hiển thị thông tin chi tiết thiết bị và quản lý trên các nền bản đồ theo Thông tin từng nút, cột: Tên, vùng, cấp điện áp, trạm, ngăn
layer (bản đồ thường, bản đồ vệ tinh, tên công trình, đường xá..), độ lộ, thông tin kinh độ, vĩ độ, loại cột, chiều cao, đường kính..
phân giải, vị trí, độ mở rộng
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tính toán trào lưu công suất (cân bằng & không cân bằng)

Là một công cụ quan trọng để đánh giá các cấu trúc lưới và các
điều kiện vận hành của tải.. sử dụng các phương pháp hội tụ
cấp cao (Newton Raphson, Current Iteration). Ngoài ra tính
năng này có thể được sử dụng để nghiên cứu các chế độ vận
hành lưới và hỗ trợ quy hoạch phát triển lưới.

• PSS®Sincal cho phép tính toán, hiển thị kết quả dòng điện,
điện áp và công suất tại các nút và nhánh, hiển thị độ mang
tải của đường dây và máy biến áp, và đánh giá tổn thất trên
lưới và vị trí phân nấc của máy biến áp. Với sự trợ giúp của
phần mềm, người dùng có thể tạo các biến thể, thay đổi trên
lưới để kiểm tra, đảm bảo việc vận hành, quy hoạch sẽ phù
hợp và tối ưu.
• Ở chế độ tính toán trào lưu công suất không cân bằng, phụ
thuộc vào các quy trình mô phỏng khác nhau (MGN hoặc
RST) lưới khi đó sẽ chỉ bao gồm các phần tử đối xứng hoặc
mô tả dưới dạng ma trận tổng dẫn (đường dây, MBA..).

• Khả năng hiển thị đồ họa và đánh giá mở rộng

• Hiển thị bản đồ nhiệt để kiểm tra phát hiện điểm (nút) yếu trên
đường dây
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tính toán biểu đồ phụ tải

Module tính năng này nhằm tính toán, kiểm tra trào lưu công
suất trên lưới tại các mốc thời gian khác nhau theo biểu đồ phụ
tải. Khi đó PSS®Sincal sẽ tính toán đồng thời trào lưu công suất
theo biểu đồ phụ tải của cùng khung thời gian tại các ngăn lộ,
phụ tải khách hàng, phụ tải công nghiệp..

• Biểu đồ phụ tải được nhập hoặc được import trực tiếp từ hệ
thống đo lường công tơ đo đếm với các giá trị công suất tiêu
thụ, thời gian.. hiển thị theo dạng bảng excel hay đồ thị.
• PSS®Sincal sẽ bắt đầu tính toán xác định số lượng phụ tải
tại các nút đầu cuối sơ đồ phụ tải với cùng khung thời gian.
Đối với những đối tượng bao gồm nhiều phụ tải tại một nút
sẽ được tính toán thành tổng số công suất tiêu thụ theo các
mốc thời gian khác nhau tại nút đó. Số lượng phụ tải sẽ
được tính tại mỗi điểm nút phía hạ áp MBA

• Kết quả tính toán biểu đồ phụ tải được hiển thị theo giờ tương
ứng của biểu đồ phụ tải
• Tổn thất trên lưới cũng được tính toán hiển thị tương ứng
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tính toán ngắn mạch

Đánh giá các giá trị dòng điện, điện áp và công suất với ngắn
mạch 1, 2 và 3 pha theo các tiêu chuẩn trên thế giới:
• VDE or IEC / IEEE C37 / Engineering Recommendation G74 /
Initial load analogous to VDE or IEC / GOST

Các quy mô tính toán ngắn mạch trong PSS@Sincal như sau:
• Ngắn mạch cho toàn bộ lưới: tính toán cho tất cả các nút
trên lưới ở các cấp điện áp được bật tính năng tính toán
ngắn mạch.
• Ngắn mạch cho các nút được chọn: tương tự như trên chỉ
khác phần tính toán và hiển thị kết quả cho nút được chọn
trước.
• Ngắn mạch cho một nút duy nhất: tính toán ngắn mạch cho
một nút được chọn duy nhất, toàn bộ dòng điện và điện áp
phân phối trên lưới sẽ được hiển thị trong mục kết quả.

• Kết quả tính toán để phục vụ các mục đích khác nhau:
- Tính chọn thiết bị: đường dây, thanh cái, máy cắt dựa trên
kết quả dòng ngắn mạch cực đại.
- Thiết kế, chỉnh định và cài đặt hệ thống bảo vệ dựa trên
kết quả dòng ngắn mạch nhỏ nhất.
• Tính toán ngắn mạch được tính tại tất cả các nút trên phân
đoạn lưới thử, kết quả được hiển thị và hiển thị và lọc theo
mã màu
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Mô phỏng không giới hạn sự cố

Chức năng cho phép người dùng mô phỏng và tính toán khá
đầy đủ các loại sự cố có thể gặp trên thực tế khi vận hành đầy
đủ các dạng sự cố: ngắn mạch 2, 3 pha, một pha chạm đất,
chạm đất 2 pha cách ly, gián đoạn thời gian ngắn 1 pha và 3
pha.... hoặc thậm chí phức tạp hơn có thể kết hợp giữa các
dạng sự cố khác nhau (ngắn mạch, chạm đất, gián đoạn), ví dụ:
1 pha chạm đất và 1 pha đứt xảy ra đồng thời.

- Để tạo ra các sự cố mô phỏng theo thực tế về dạng sự cố

cũng như địa điểm xảy ra sự cố, PSS@Sincal hỗ trợ
phương thức khởi tạo các sự kiện (Fault Oservation) và các
thông số định nghĩa nên các sự kiện đó.
- Các thông số cơ bản bao gồm: Tên sự cố, vị trí sự cố, phân
loại sự cố…Ngoài ra để mô phỏng các loại sự cố đặc biệt,
PSS@Sincal cũng hỗ trợ các thông số cụ thể hơn để người
dùng có thể định nghĩa chính xác như trở kháng hồ quang,
trở kháng đất..

• Kết quả mô phỏng các loại sự cố được PSS@Sincal thể hiện

trên sơ đồ lưới
• Người dùng có thể tham khảo thông số kết quả tại tất cả các
phần tử, các nút, và các pha trên lưới
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Quản lý dữ liệu hệ thống Rơ-le bảo vệ

PSS®Sincal hỗ trợ phần lớn danh mục mô hình các thiết bị rơ le

bảo vệ hiện có trên thị trường (Siemens, ABB, SEL..) với nhiều
chủng loại khác nhau ( Rơ le quá dòng, khoảng cách, so lệch..).

Thông số cài đặt chỉnh định của mỗi thiết bị trên lưới có thể
được lưu trữ trong CSDL chung của PSS@Sincal nhằm mục
đích giúp người dùng thuận tiện hơn trong quản lý nghiên cứu,
phân tích sự cố, kiểm tra đánh giá cài đặt.
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Mô phỏng vùng phạm vi hệ thống bảo vệ

PSS@Sincal cho phép mô phỏng toàn bộ đặc tính đóng

cắt, vùng tác động của mỗi thiết bị rơ le bảo vệ, khi có sự
cố xảy ra tại bất kì điểm nút nào trên lưới PSS@Sincal sẽ
mô phỏng lại chuỗi đóng cắt, phối hợp bảo vệ nhằm mục
đích kiểm tra chỉnh định, tính chọn lọc, tìm hiểu nguyên
nhân xảy ra sự cố.. cụ thể tính năng:

• Dễ dàng khởi tạo sự cố tại điểm bất kì trên đường dây,

nút, thanh cái…
• Quan sát xóa sự cố tác động theo nhiều vòng thời gian
• Hỗ trợ cài đặt bảo vệ có hướng và định nghĩa vùng tác
động cho thiết bị đó.
• Hỗ trợ cài đặt Teleprotection, Interlocking
• Xem xét phần trở kháng của sự cố (fault impedance)
• Hiển thị đặc tính đóng cắt mỗi rơ le (tripping curves)
• Tính toán phạm vi bảo vệ và hiển thị màu trên lưới.
• Mô phỏng Sử dụng dòng tải để kiểm tra lỗi đóng cắt
• khi có lỗi tác động của mỗi thiết bị bảo vệ.
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Mô phỏng tác động của hệ thống bảo vệ

• Mô phỏng các bước rơ le bảo vệ bao gồm thời gian giải trừ sự cố (fault clearing time)
• Phân tích các bước giải trừ sự cố theo sơ đồ lưới
• Kiểm tra trạng thái tác động của mỗi thiết bị bảo vệ theo mã màu để dễ dàng phân biệt
• Kết quả mô phỏng tác động của rơ le bảo vệ SEL351 và Schneider E27.2/26M được PSS®Sincal thể hiện trên sơ đồ lưới
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Kiểm tra đánh giá hệ thống bảo vệ

Với tính năng này PSS®Sincal tự động phân chia lưới

thành nhiều tuyến bảo vệ (protection routes) khác nhau
xuất phát từ các thiết bị bảo vệ được chọn. Trên mỗi tuyến
bảo vệ số lượng các dạng sự cố sẽ được đưa vào để mô
phỏng tác động phối hợp của hệ thống bảo vệ.

Kết quả đánh giá dược hiển thị dưới dạng bảng ma trận
mã màu, trong đó
- Mỗi dòng ma trận thể hiện một tuyến bảo vệ
- Mỗi cột ma trận tiếp theo thể hiện vị trí sự cố được
mô phỏng trên các tuyến bảo vệ
- Mã màu thể hiện kết quả phân tích
- Điểm yếu của hệ thống được hiển thị trực quan
trong ma trận kết quả và kết nối trực tiếp đến sơ đồ
lưới
- Với mỗi kết quả phân tích trong từng ô, người dùng
có thể kiểm tra chạy mô phỏng trực tiếp để phân tích
sự cố, vấn đề của hệ thống bảo vệ
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tối ưu hóa điểm phân công suất

Để tính toán điểm phân công suất tối ưu, giá trị dòng điện,
điện áp tại các nút, nhánh trên lưới cần được tính toán
trong các bài toán về trào lưu công suất. Khi đó:
• Các phần tử như tải, máy phát được thay thế như nguồn
dòng, áp
• Việc tính toán điểm mở trên lưới được sử dụng theo
phương pháp hội tụ lặp lại đến khi tìm được điểm mở tối
ưu với tổn thất trên lưới là nhỏ nhất

Kết quả sẽ được hiển thị một cách tự động sau khi tính
toán xong bao gồm các thông tin: vị trí các điểm mở, trạng
thái đóng mở
Người dùng có thể thực hiện đóng/mở một hoặc tất cả các
điểm phân công suất, xác định vị trí các điểm này trên sơ
đồ lưới một cách trực tiếp từ danh sách kết quả.
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tối ưu hóa bù công suất phản kháng

PSS®Sincal tính toán bù tối ưu nhằm mục đích:

• Giảm lượng công suất biểu kiến (S) phân phối trên lưới
• Giảm tổn thất kỹ thuật trên lưới
• Cải thiện dạng điện áp trên lưới, đảm bảo nằm trong dải
điện áp cho phép
• Giảm nhu cầu đầu tư thêm trạm biến áp mới
• Giảm chi phí cần thiết để cung cấp lượng công suất
phản kháng trên lưới

Trước khi tính toán PSS@Sincal cho phép người dùng cài
đặt và xác định các giới hạn bù trong khoảng xác định.
Kết quả sẽ được hiển thị một cách tự động sau khi tính
toán xong bao gồm các thông tin: vị trí các nút, dung
lượng bù tối ưu, pha kết nối...

PSS@Sincal hỗ trợ 2 phương án để tạo phần tử bù:

• Tạo chính xác phần tử có giá trị bù theo kết quả tính toán
(chọn Exact Values)
• Ghép các phần tử có dung lượng bù tiêu chuẩn hay có
sẵn để có được giá trị bù tối ưu đã tính toán (chọn
Standard Type)
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tối ưu San pha san tải

Tối ưu san pha san tải nhằm mục đích đảm bảo sự cân
bằng tải giữa pha trên lưới, khi đó các phần tử tải không
đối xứng sẽ được PSS®Sincal tính toán từ kết quả trào lưu
công suất không cân bằng và thực hiện các thuật toán tối
ưu ACO (Ant Colony Optimization) để chuyển pha.

Người dùng có thể thực hiện chuyển pha các tải không
đối xứng các nút kết quả, chọn và xác định vị trí các nút
này trên sơ đồ lưới một cách trực tiếp từ danh sách kết
quả. PSS®Sincal hỗ trợ các phương án sau khi có kết
quả san pha san tải:
• Hiển thị mã màu các phần tử tải theo các pha (Phasing
hoặc Connection Type)
• Thực hiện chuyển pha theo kết quả tối ưu san pha san
tải
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tính toán tăng trưởng phụ tải
Với tính năng này, PSS®Sincal có khả năng đưa ra các tính toán:
• Tăng trưởng phụ tải
• Tỉ lệ thay đổi công suất
• Ngày đóng, và cắt điện
Các kết quả này sẽ giúp việc đánh giá tăng trưởng phụ tải dự kiến trong tương lai, kết quả hiển thị theo dạng số liệu và đồ thị
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Tích Hợp các Hệ thống Hiện hữu

SCADA/DMS
Kết nối hệ thống SCADA Spectrum Power 5 để cập nhật
các thông tin trạng thái đóng mở của các phần tử đóng
cắt. Tuân thủ các quy định về an toàn TTĐK. Dữ liệu vận
hành của hệ thống sẽ được thu thập qua máy tính báo
cáo đang có sẵn tại TTĐK theo nguyên tắc trao đổi dữ liệu
một chiều.(Đang được áp dụng để lấy thông số báo cáo
ngày).

GIS
Kết nối hệ thống GIS của tập đoàn để cập nhật tọa độ các
nút trên lưới

Hệ thống Công tơ đo đếm

Sử dụng dữ liệu hệ thống công tơ đo đếm thông minh để
xây dựng sơ đồ phụ tải cập nhật theo thời gian đưa vào
PSS®Sincal.

Kết hợp dữ liệu giữa các HT

Kết hợp dữ liệu đầu vào từ HT SCADA (các kịch bản vận
hành lưới) và sơ đồ phụ tải (dữ liệu hệ thống công tơ)
nhằm tính toán tổn thất trên lưới theo thời gian
 P3: Nghiên cứu các tính năng phần mềm PSS®Sincal
Triển khai quy trình xây dựng Cơ Sở Dữ Liệu

Thành phần chính của hệ thống bao gồm :

• Một Server có kết nối mạng nội bộ đặt tại phòng TTĐK của
được cài đặt Master Server License.
• Hai máy tính PC (Client) được cài đặt Client Server
License, có kết nối trực tiếp đến Server (LAN or WLAN)
được đặt tại Phòng Kỹ Thuật và Bộ phận Rơ le- Phương
Thức của TTĐK.
• TTĐK quản lý hệ thống CSDL chung cho phép nhiều người
dùng truy cập và làm việc đồng thời CSDL được phân quyền
quản trị và thay đổi theo các cấp:
• Master Database: hoạt động tương tự như hệ thống kiểm
soát dữ liệu nguồn và quản lý các sửa đổi trên hệ thống từ
người dùng (Phòng Kỹ Thuật và Bộ phận Rơ le- Phương
Thức).
• Client Database: được cấp quyền truy cập, thay đổi và
chỉnh sửa phần local Database được quy định
• Ngoài ra CSDL Trung tâm của PSS@Sincal có thể nhận
dữ liệu vận hành (bao gồm trạng thái đóng cắt Switch, dữ
liệu tải, nguồn..) để cập nhật theo thời gian qua máy báo cáo
(đã được trang bị sẵn).