Komunikasyon at Pananliksik sa Wika at Kulturang  Bilingguwalismo
Pilipino (Grade 11)  Multilingguwalismo
Mga Paksang Tinalakay:
 Ang Wika
 Ang Wikang Pambansa
 Wikang Opisyal at Wikang Panturo
Wikang opisyal - ay ang tinadhana ng batas na maging wika
sa opisyal na talastasan ng pamahalaan (Virgilio Almario,
2014).
Wikang panturo - naman ang opisyal na wikang ginagamit
sa pormal na edukasyon. Ito ang wikang ginagamit sa
pagtuturo at pag-aaral sa mga eskuwelahan at ang wika sa
pagsulat ng mga aklat at kagamitang panturo sa mga silid-
aralan.”
Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksiyon 7. “Ukol sa
layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang
opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, hangga’t walang ibang
itinadhana sa batas, Ingles. Ang wikang panrehiyon ay
pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at
magsisilbing pantulong na mga wikang panturo roon. Dapat
itaguyod nang kusa at opisyal ang Kastila at Arabic.”
 Filipino at Ingles – ang mga opisyal na wika at wikang
panturo sa mga paaralan.
 K to 12 Curriculum – ang Mother Tongue o unang wika ng
mga mag-aaral ay naging opisyal.
 Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education (MTB-
MLE).
 Kindergarten-Grade 3 sa paaralang pampubliko at pribado.
 Brother Armin Luistro, FSC (Deped Secretary) – “ang
paggamit ng mga wikang ginagamit din sa tahanan sa mga
unang baitnag ng pag-aaral ay makatutulong mapaunlad ang
wika at kaisipan ng mga mag-aaral at makapagpapatibay rin sa
kanilang kamalayang sosyo-kultural.”
 Wikang kinagisnan (unang wika)
 Wikang Filipino (pangalawang wika)
 Wikang Ingles (ikatlong wika)
 Labindalawang Lokal o panrehiyon na wika – unang taon
ng pagpagpapatupad ng k to 12.
 Nadagdagan ng pito noong 2013 kaya Labinsiyam na wika at
diyalekto na ang ginagamit, ito’y ang sumusunod;
 Tagalog, Kapampangan, Pangasinense, Iloko, Bikol, Cebuano,
Hiligaynon, Waray, Tausug, Maguindanao, Meranao,
Chavacano, Ybang, Ivatan, Sambal, Aklanon, Kinaray-a,
Yakan, at Surigaonon.
 Ang mga ito ay ginagamit sa dalawang paraan; (1) Bilang
hiwalay na asignatura (2) Bilang wikang panturo.
 Kindergarten at unang baitang – katatasan sa pasalitang
pagpapahayag.
 Ikalawa hanggang ikaanim na baitang – ibang component
ng wika tulad ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa at pagsulat.
 Sa matataas na baitang – Filipino at Ingles parin ang mga
pangunahing wikang panturo o medium of instruction.
 Unang Wika, Pangalawang Wika at Pangatlong Wika
 Monolingguwalismo
 Homogenous
 Heterogenous
 Barayti ng Wika
 ibang lugar na may naiibang kaugalian at wika.
 Tore ng babel, Genesis 11; 1-9…labis na
mapagmataas ang at mapagmalaki ang mga tao at
paghahangad ng lakas at kapangyarihan, sila’y
nagkaisang magtayo ng toreng aabot hanggang langit.
 pinarusahan sila ng Diyos, sa pamamagitan ng
pagbibigay sa kanila ng iba’t ibang wika.
 natigil ang pagtayo nila ng tore dahil hindi sila
nagkakaintindihan at ditto nagkakaroon ng iba’t
ibang wika.
1. Dayalek
 wikang ginagamit ng particular na pangkat ng mga
tao mula sa isang particular na lugar tulad ng
lalawigan, rehiyon, o bayan.
 Naibaba ang punto o tono, may magkaibang
katawagn para sa iisang kahulugan, iba ang gamit na
salita para sa isang bagay.
Hal. ng dayalek ng Wikang Tagalog:
Tagalog sa Morong, Tagalog sa Maynila, at Tagalog
sa Bisaya
 TagBis-tagalog na may kahalong Bisaya katulad ng
Cebuano, Ilongo/Hiligaynon, Kinaray-a, Waray,
Samarnon, Aklanon at iba pa.
2. Idyolek
 pansariling paraan ng pagsasalita ang bawat isa.
 lumutang ang katangian at kakayahang natatangi ng
taong magsasalita.
 madalas na nababantog ang isang tao dahil sa
kanyang natatanging paraan ng pagsasalita o idyolek.
Marc Logan “magakakatugma sa mga nakatatawang
pahayag”
Pabebe Girls “dub smash”
Kabayan “magandang gabi bayan”
Mike Enriquez “hindi naming kayo tatantanan”
Mareng Winnie “bawal ang pasaway kay Mareng
Winnie”
Kris Aquino “Aha, ha, ha! Nakakaloka! Okey! Darla!
Rufa Mae Quinto “to the highest level na italaga
itoh”
Donya Ina (Michael V) “anak paki-explain. Labyu!”
3. Sosyolek
 Nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o
dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng
wika.
Nakapag-aral-hindi nakapag-aral
Matanda-kabataan
Maykaya-mahirap
Baba-lalaki
 Preso, tinder sa palengke, at iba pang mga pangkat.
 Isang mahusay na palatandaan ng istraripikasyon ng
isang lipunan, batay sa kanilang katayuan at grupong
kinabibilangan.
 Para matanggap ang isang tao kailangan nyiyang
matutunan ang sosyolek ng isang pangkat.
Kabilang sa sosyolek ay ang mga sumusunod;
Wika ng mga beki/gay lingo
 Conyospeak/conotic-nabibilang sa barayti ng
sosyolek na tinatawag silang “cono”. Isang baryant
ng “Taglish”,na may ilang salitang Ingles na
inihahalo sa Filipino kaya’t masasabing may code
switching na nangyayri. Sosyolek ng mga sosyal.
 Jejespeak/Jejemon-sosyolek ng mga “jologs”.
“make basa, make kain, make lakad.”
4. Etnolek
Mula sa etnolongguwistikang grupo. Ang salitang
etnolek ay nagmula sa pinagsamang etniko at dialek.
 Bahagi ng pagpapakilanlan ng isang pangkat-etniko.
Hal.
Ang vakkul na tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan na
pantakip sa ulo sa init man o sa ulan.
Ang bulanon na ibig sabihin ay full moon.
Ang kalipay na ibig sabihin ay tuwa o ligaya.
5. Register
 Iniaangkop ng isang nagsasalita ang uri wikang
ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausapa.
 Pormal na wika rin ang ginagamit sa mga pormal na
pagdiriwang.
 Di pormal ang ginagamit kapag ang kausap ay
kaibigan, malalapit na kapamilya, mga kaklase o
kasing-edad at matatagal nang kilala.
Hal. “Hindi ako makakasama, wala akong datung”
kapag kaibigan ang kausap.
“Hindi ako makasasama wala, akong pera” kapag
guro ang kausap.
6. Pidgin at Creole
 Umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na
‘nobody’s native language’ o katutubong di pag-aari
ninuman.
 Parehong may unang wika. Hal. Espanyol at taga
Zamboanga.
 Dahil pareho silang walang nalalaman sa wika ng
bawat isa kaya nagkaroon sila ng tinatawag na
makeshift language.
 Nakalikha sila ng wikang may pinaghalong Espanyol
at wikang katutubo, ito’y tinatawag na pidgin.
 Creole, ang wikang nagmula sa pidgin at nagging
unang wika sa isang lugar.
 katulad sa Zamboanga, ang wikang nabuo ng taga
Zamboanga at ng mga Espanyol ang magiging unang
wika ng mga batang isisilang sa lugar.
 ang wikang katutubo ay nahaluan na ng
impluwensya at bokabularyo ngwikang Espanyol o
Kastila.
 Chavacano ang tawag sa tuntuning panggramatika.
 Ang Wika at ang Lipunan
 Gamit ng Wika sa Lipunan
 Ang Pinagmulan ng Wika
 Kasaysayan ng Wikang Pambansa
 Katutubo ng mga Katutubo (ALIBATA)
 Panahon ng Espanyol
- Kristyanismo
- “barbariko, di sibilisado at pagano”
- Apat na Orden: Agustino,
Pransiskano, Dominiko, Heswita, at
Rekoleto
- Inutos ng Hari na gamitin ang wikang
katutubo sa pagtuturo ngunit hindi
naman ito nasunod.
- Gobernador Tello (na turuan ang mga
Indio ng wikang Espanyol)
- Carlos I at Felipe II (naniniwalang
kailangang maging bilingguwal ang
Pilipino.
- Carlos I (nagmungkahi na ituturo ang
Doctrina Christiana gamit ang wikang
Espanyol)
- Haring Felipe II (inutos niya ang
pagtuturo ng wikang Espanyol sa lahat
ng katutubo noong ika-2 ng Marso
1634)
- Disyembre 29, 1972 (lumagda si Carlos
I para sa pag-uutos na gamitin ang
wikang Espanyol sa lahat ng paaralan)
- Mababatid sa parte ng kasaysayang ito
na nanganib ang wikang katutubo.
 Panahon ng Rebolusyong Pilipino
- Tatlong daang taon
- Andres Bonifacio (nagtatag ng
Katipunan)
- “isang bansa, isang diwa”
- Unang Republika sa pamumuno ni
Aguinaldo (ang wikang Tagalog ay
opsiyonal)
- Sa panahong ito, naging biktima ng
politika ang wikang Tagalog.
 Panahon ng mga Amerikano
- Dumating ang mga Amerikano sa
pamumuno ni Almirante Dewey.
- Nadagdagan na naman ng wikang
Ingles.
- Ginamit ang wikang Ingles bilang
wikang panturo.
 - Tatlong R (reading, writing, arithmetic) ng kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na
ang ginamit ng guro sa pagturo ng ipinalabas na Jose B. Romero)
wikang Ingles. - Sa panahong ito na hirang ang Wikang
- Ang mga Sundalong Amerikano ang Filipino na maging wikang pambansa.
unang nagging guro ng wikang Ingles at - Wika: Sek. 6, Sek.7, Sek. 8, Sek. 9
sumunod ang grupo na Thomasites.
- Sa huli, napili pa rin ang wiknag Tgalog
bilang maging wikang Pambansa.
 Panahon ng mga Hapones
- Ipinagbawal ang paggamit ng wikang
Ingles.
- Ipinagbawal din ang paggamit ng lahat
ng mga aklat at peryodiko tungkol sa
Amerikano.
- Masasabing ito ang panahon
namayagpag ang panitikang Tagalog.
- Ipinatupad ang Ordinansa Militar blg.
13(na nag-uutos nag awing opisyal na
wika ang Tagalog at wikang Hapones
(Nihonggo)
- Ang gobyernador-militar ang nagturo
ng Nihonggo.
- Bibigyan ng tatlong katibayan ng
kakayahan ang mga nagsipagtapos;
Junior, Intermediate, at Senior.
- KALIBAPI (Kapisanan sa Paglilingkod
sa Bagong Pilipinas)
- Layunin ng kapisanang ito ang
pagpapabuti ng edukasyon at moral na
rehenerasyon at pagpapalakas at
pagpapaunlad ng kabuhayan sa
pamamatnubay ng Imperyong Hapones.
- Si Benigno Aquino ang nagging
director ng kapisanang ito.
- Pangunahing proyekto ng kapisanan ang
pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa
buong kapuluan, katulong nito ang
Surian ng Wikang Pambansa.
- Hindi maikakaila na sa panahon ng
Hapones nagkaroon ng masiglang
talakayan tungkol sa wika.
 Panahon ng Pagsasarili hanggang sa
kasalukuyan
- Ito ang panahon ng liberasyon
hanggang tayo ay magsarili simula
noong Hulyo 4, 1946.
- Pinagtibay rin nag wikang opisyal sa
bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng
Batas Komonwelt Bilang 570.
Sumentro sa gawaing pang-ekonomiya.
- Ito ang panahon ng pagbangon sa mga
nasalanta ng digmaan.
- Agosto 13, 1959 (pinalitan ang wikang
pambansa na nagging Pilipino sa bisa