Alchymista Christianus

ALCHYMISTA
CHRISTIANVS-
JN Q^ro DErs 'MJ.RVM aV-hor
emnmm.&quamplurima Ftdei Cfirijitana^yjh-
ria,per anMogius Chymicas ^ Figuras cAjpt^
cantur y ChriJjUnoruwsjue Orthodoxa''^
do^rinny vita prohtas non o/ci*
tanter exch^rnica arte
demonfiranturi
AuftorePETRO loANNE Fa
Dodoris Medici Philoc
Monfpelienfis.
TOLOSA ThClOSAG^M,
Apud PetrVm B o s c, BibliopoamJ
M. DG. xxxn.
CVM PRirjLEGiO %EGiS.
mmkmmmss^6mm'mtmik^’U^
a>sei)t>o--tv'..-t^;;M£CSi®2«SfX'«¥
SANCTISSIMO DOMINO
DOMINO NOSTRO
VRBANO VIIL
SANCTISSIMA ROMANA
ecclesia PONT MAX.
petrvs io annes faber.
ÔN dubito Sanctissime

^ P A T E R j quin multis mi-
, j rum videatur, me qui vix
iluis & vmbra Chymicorum,
eb audacix proccfliffe vt T i B i quem
tanquam lublimiorem humani ge¬
neris apicem Deus Chriftiano orbi
fuperimpofuit, ingenioli mei lucu¬
brationes offerre prsefumpferim. At
definent illi tandem fi mQ
non tantum Philofophu agnofcanc J
fed bc Medicum cui artis quam pro¬
fiteor legibus naturam (equi prx-
uiam & illius genium semula opera¬
tione effingere prrfcriptum fit. Et
certe ciim hc^deram vbique videa-.^
mus, ne humiTcrpat & fola inter ar-
bufta vel ingloria jaceat ,rvel ad fuas
taridcm radices reuoluantur, hanc a
natura vim infitaiti habere, vtfe ar¬
boribus 6c parietibus ramorum fe-
quacium amplexu innetSlens, quod
filis deefl: viribus alieni roboris ftabi-]
litate fuppleat. Quid mirum fi fragi¬
litatis mex confeius ad fanditatis
tuae culmen humiliter obrepam, vt
hoc opufculum, quod ad meam at¬
tinet induftriam, caducum & infir¬
mum facratiffimi tui nominis Patrod
cinio fuftentem &fuffulciam.Tu ve¬
ro,Sanctissime Pater, qui
Chriftianorum omnium Alchi-
mysta 6s Chriftianum hunc Al^
fchymiftam per naturam hanc vlfi-
bilem adoranda Relligionis myfteria
propalantem benignus excipe. Hoc
a Te licet tanto terrarum interuallo
diditus me impetraturum non diffi¬
do , cum etiam fummus ille Deus
cuius Tu in terris Vicaria fungeris
poteftate, noftras preces ex hoc in¬
fimo mundi receffa in coelum cue°
has, non patiatur irriras in terram re¬
cidere. Interea , Sanctissime
Pater , det tibi D e v s O p t.
M A X. D. Petri annos & videre
prxtergrcdi, Ecclefixqne guber¬
naculum inoffenfo curfu dirigere.
Caftrinouidarenfis. Kab Nouemb.
AnnoM. D.C. XXXI L
■'1
PETRVS lOANNES
FABER CASTRINOVI-
darenfis Philofophus & Do<5tor
Medicus Monfpelienfis Philo-
chymicus.
lêi Sâgirictc candidatis.
S. P. D.
}V M me compulerunt hoc opus
, ^ in lucem edere , majora multis
fuijje, hoc praludio nohis cer-
tifsime videbunturf ( Spagyrice artis can¬
didati amantifsimi) primas tenet decus y
laus honor Îchimia , (ûa ex pro¬
fundo fui rite pertjui/ito emergunt : Ex
eo enim in Veum rerum omnium opifi¬ Îchimin
Deum cjUArit
cem ^ authorem ajfurgimus. Cum fit ^ ojienAit ex
totius datura ahfolutifsimus artifex , naiura.
, a 4
^ mlrahilmm pdtrdtor omnium ^ occuU
tdf abfirufds fui notas , in centro
cuiufcumijue creata rei Jepofmt , jua
Chymica arte fojjunt ex "Natura legibmy
hominihm non ohtuf ingenij patefieri
quin imo facratifisima Chnfiiana myê-
ria adumbrata quaddtn naturali figura
reuelari: yîdentur enim ab ipfo natura
authore in abfirufis ^ penitifisimis rerum
fiubfiantijs yuuis adeo coloribus depiBa^
y^t tn admivamnem f ammam ^-n&cnjv
cujufcumque rimantis trahant animum,
quod fi ^thei terrena 6^ impura fola
mentis fu£ lance ^hacperpendere vellent,
caterique alij Heretici Schifmatici
animadueraerent , nullatenm d cerrifsi-
ma orthodoxa Ecclefia Ttomana fide,
fiulta eorum hypoc&ndriaca doBrina
fiepararentur ; res etenim omnes dum a
terrena [purcttie Vindicantur igne Chy-
j
mico pyedicant^ Deum mifieridque Ec*
defia "Romana tacita' muta quadam
eloquentia cunBk demnciant \ adeo vt
yere mentk inopd , hruta ipj?s ne dis¬
cum lapdibm JlupJtor cenfeatur , qui
T>eum negdt ^ Ecclepam Romanam
yeram [olam O* ynicam orthodoxam
non fatetur.
Secundas ohtinet utilitas quam maxi^
ma i qua ex fiudio Chymtce emergit^
ex em enim jagact prudenti non te-
meraria indagine , ^ perquifttione ex-
urgunt quatuor , qua maximo toti ge¬
neri humano funt emolumento ^nec ma¬
,
jori pojfunt ejfe ytihtati notitia puta fui
tpfim ^fanitas tuta 6^ jucunda conferua-
tio in multos annos , ^ diuitiarum
omnium incorrupta fupellex , hac qua-
tuor cum pracedenttbus totam Îchy-
miam ita exornant^ yt merito pruden^
tum animos conmcent omnes^ in fmper-
quiptionem tanquam humana prudentia
fapientia culmen i Quad enim homini
deefl dum hac fugaci yita fruitur pof
T)ei yeri notitiam , cultum , honorem ,
notitiam fui ipfus, fanitatem,yiram fatis
longam y dtuitias qui hac omnia jum^
ma ^ majora fummis non exijlimafit ^
yere credunt y elleboro indtgent ^
fuli auriti jâmilia ûnt propaginis.
Z^^ltimas popidet quamplurimorum
alioquin doBorum ^ patis prudentum
abupus in Chymica arte yilipendenda
imurijs calumnijPque ajjicienda. Vellem
ego yt reppipcerent , nam yere non fa~
piunt qui artem ignotam contemnunt :
Si quid ep inter Chymica artipces frau¬
dis eisT* yitifyhoc ep Lollium inter triti¬
cum i flipesmanis,ferro amputandus,
igneftfunt curculiones cantharides
artis qm grana Chymica corrodunt de¬ ,
turpant ^ yitiant :yindicanda ef ars,
ab his putidis ^ male olentibus animal-
culisynon theatro humano explodenda:
homo animalium omnium caput prin¬
ceps , non propter pediculos impuras
Alchymis
corpoisP&rdes , quas natali f nte gerit ef
nm eft 'Vili-
contemnendus , yt lauacro , ^ peBine
pt fida propt r
mundus ^ purus conferuandus fpc
chymia artium omnium lumen 3 yera mprohos
Margarita freciofa non contemnenda ejl
^ Jtlfilo êrfecjuenda 5 ft ûid j^cjualidiC
corticis fsjuamoft recrementi fumijue
denigrantis contineat , id luminis 6^ >/-
ta indicium ejl , <& precioji tegmentum
cpus hoc hreuiter ^ compendioje lumen
ijlud yitaiafin^ (9" totius naturapretie-
jum,tenelpris fugatis ^ denudata cor^
tice ofendet , yt nudam fine yefe ac lo¬
tam fonte dianam yidere yaleant fpagy-
rica artis candidati , emjtjuegratijsima
,
frontis ajpeBû ardeant omnium animt^
eiujque crucientur amore ^ f quod eius
yiuis laticis potent illico fti teneantur
hydropica , quo plus erunt pota plus fi-
tientur aqua.
Sic artem Chymicam omni fuco de^
nudatam patefaciam , yt eius amor
yirtus omnium animos erga je male fe¬
riatos conciliet & monumentum hoc tho¬
lis templi beneuolentia (9* gratia f ho¬
rum artis appendam 3 yt ah eo hreuiori^
qm foter» tempore, [perent pmchimi-
cntn meum , in ^luo yniuerâ, m-edtcma
[pîynca arte decorata^ nontrunca^ non
confufa , nec lacera , fed integra (p* al?
omnibus antgmatum imbris dejacata in
lucem prodibit Jaxit 2)eu5 vt abla fe^
tundet yt mereri yaleam tantillum lau¬
dis C37* honoris erga Chjmica artis can^
,
didatos [ruentur tandem prefenti hoc
Chymico Chri[iano y qui coelum terram¬
que pandit y eorumque mifleria claufa,
hoc Chymtcum recludit melos\ Etfi id
rudi calamo [at [ua tamen dulcedine ni
fallor y rerum yarietate peUiciet om¬
nium animos ad perpulchra topiaria
eius Taradijos inmfendos , quoiûm
florenti ^ yer} germinanti yiriditate ,
tanquamgratijsima ymbra labores quofl-
cumque humana yita 'demulcere quis
poteritybeatumque tranpgere auum, Si
quid majus pefflem in Îchymia candi¬
datos y libenter tn lucem darem , nihil
enim latitat tn jpenetralibfss cordis mep
,
quin tyficis tejjeruhs fideliter exfUcal
turm fim. Exfe^dte interim alU Chy~
micd anis ofera qud yohis mifiica re^
fierahunt omnUj ^ me inyos omnes fer •
quam oftime feriatum in reliquum yit^
mea conferuaûne. Valete &*flaudit}.
^mmm^’)ommmmQmmmsi^m^
Jls[7?EX TIETIVM OMISIIVM
qUiS m hoc opere continentur*
A.
A Bfurda multa funtjfi trinitas indi-

uinis non iit vna , 17.
Adami peccatum prodijt cx Angelorum
fupetbia. loi.
Adain non poterat per fe a peccato emer-
gere, jy.
Adiones & paiTiones vnde fluant, j6.
Alchymiftx vnde dicantur, i 5.
Alchymiftsereprsefentanc Sacerdotes,! 18
Alchymia efficax in rimandis natura: ar¬
canis, 45’.
Alchymia oflendit animi mores, 15P.
Alchymiaoftendit filium in diuinis, 12.
Alimentum diflonum rei nutrienda: fit
tandem fimile nutrito. . 32.
Alimenta vlcimo reducuntur in falcm,
Angeli cx nihilo, 94.
INV EX,
Angelis data fuit fimplex cognitio iny-
Itcrij incarnationis,
Angeli qua ratione creati» 5>5,
Angeli non peccarunt imbecillitate loo
Angelorum fuperbiaccaufa qualis, 9^,
Angeli peccarunt in prima charicatis
prxeepea, 99.
Angeli non cx mercurio mundi, ^7,
Angelus hominem cxcirauit ad pecca¬
tum, 105.
Angelorum & Adami peccatum totam
naturam deprauauit. 107.
Angeli qua ratione naturali pofTunt ex¬
plicari, 96.
Animx & corporis concordia, 141.
Anima rationalis eft immortalis.141.154.
Antiqui in docendis feientijs auari,
Antiqui quid de Angelis dixerint, 5?i-
Antiqui qua methodo feientias rerum
omnium docuerunt, 7^.
Aenigmatis chymici explicatio, 23^.
Anima rationalis a Deo eft , 164.
Arbor vita: cur in paradifo collocata 134.
Arborfcicntijeeft fpecies vnica , 118.
Arbor vitae erat natura: compedium,T3o.
Arbor vitx cur fic dida, 133-,
Albor vita: hmilis lapidi Phyftco, 136-.
INDE X
Afconfionis Chrifti Symbolum," s9:
Attributa diuina reciproca funt,
Authoris piotcftatio,
B.
B Airamum animalium cft Sal.

BaptirmUs refpondct lotioni,
l6t,
171,
Brutorum centrum quale, j$j,
e.
C ''Alcinationisfcopu§, 3-02.
/Calcmatio eft Symbolum peeniten”
Calcinacionis cliar2£i:eris cxplicatiojio^

Calcinatione omnia pura fiunt, 144*
Calcinatio refpondct pcenitentire, 174.
Caluiniitx Iapidibus viliores, 51.
Calidum mercurij cft pater rerum om¬
nium,
Calidum innatum mundi cft arboris
vitx Symbolum,
Characteris diuini explicatio,
Ccrlum non cft caufa maiorum,. i
Centrum naturj^ ignorans ignerat toram
naturam, iro
INDEX’,
Ccfitrumnaturse cft incorruptibile 11;
Chymicoru de Angelis vetus opinio, 9^.
Chymici qua ratione Deum noucrunt, 7.
Chymici quibus Deum indicant in na¬
tura, 8.
Circulus in charadere diuino quid in¬
dicet, 8^»,
Circuli quadratura Chymica, ‘ 8^.
Chryfma fandum reprefentatur oleo
Chymico,
Chriftus eft fons Ecclcfije, 177-
Chrifti lex nunquam definet, 88,
Chriftum fore initium & finem naturae
quid incidet,
Chriftus cselum nobis apperuir, 50.
Cbrifto cur moriendum , 5^.
Chrifto eft vniea exifteniia, , 195.
Chriftus qua ratione circulus dici po-
tcft, 84-
Creatio eft generatio rerum omnium
quo ordine fadse funt, 57.
Crux reperitur in vlcima rerum na*
tura,
Crucis figura elucet in charaderibus
meCallorum imperfedorum, 205?.
Crux cft pctfcdionis fignum, 2.0^.
Cruci Angeli debent iiouc rem, 75?.
INDE X.
Cruci infcribitur lux, 9ol
Crucis mifteria varia, 89.
Crux myrabilium omnium Symbo*
Ium, 91.
Crux eft perfedionis lignum, 9o.
Crucis figno non oblignati in die iudi-
cij impuri crunr, 9i*
Crux cft totius perfedionis bafis, go.
Crux mundum huncreprefcntat, 81.
Cruce nihil potcft carere, 79.
Crucis lincx quid indicent, 81.
Crux in mercurio quid indicet, 7y.
Crux renouauit mundum, 81.
Crucis laus. 79.
Creare quid fupponat,
Confirmationis faerse virtus, 18^.
Corpus &: anima purificanda funt ante
refurredionem, 144*
Corruptio in lublunaribus, 143*
D.
D Eus qnid fit, $6.

Dcumcognofcere ex natura fupre-
macft Tapientia, i.
Deus nobis dedit Chrillum vt per eum
viuamusj 61.
IN D
Deus non fibi mundum fecit, 19,
Deus cur homini Euamfocia dedit,1 ii.
Dxmoncs & cacodsemones dari, quid
dcmonftrct in rerum natura, 91.
Diuus Dionifius Deum patiagnouiccx
inuerfo rerum ordine, j,
E.
Lemenca quatuor qua ratione ex mer-

■^curij centroemerferunt,
Ens verum quid, 5.
Excrementorum quantitas eft caufa cor¬
ruptionis, 145.
Excrementa animalium,fune quibufdam
alimenta, 16 z.
Error caluinillarum notatur, 196.
Euchariftia eft mirabilior miftcrio incar¬
nationis, 19 S’
Euchariftia fublata perit Ecclefta Dei,68.
Euchariftia omnia redemptionis mifteria
comprehendit, 66.
Euchariftiam facram non Comedens fai-
uus efle non poteft, 6j.
Euchaiiftiae plura fuut miracula, 195’.
Euchariftia eft omnium facramentorum
mirabiliffima,
INDEX.
Eucharidix facrac nccefTitas vndc dcfuS
macur cx natura, 68*.
F.
T“''Ixatio Chymica confirmationem rcf
£ prcfentat facram, 173.
Fons caloris innati in centro terra:. 37.
Fons rerum omnium duplex, 164.
Frigus vndenam ortum habuit, 110.
G.
( ■Êneratio efl: pra:cipua materia:

J adio, II.
Generationis 61 mixtionis inextricabiles
via:,
Generationis fons cd corruptio 40.
Gratia fuper cceicdis ex bapufmo depen¬
det, 181,
H.
FTidoria de Iapide phyfico, 181.'
K j-. Hidoria olei Chymici, 21
FJomo ante peccatum perfe£lifIimus,io9.
Mominis centrum quale,
Index:.
Homo eft Dei imago, 30,
Homini quid eft opus vt fru£tus ferat,4g.
Homo ab ortu immortalis, 50.
Hominis falus a morte Chrifti, ^6,
Homo vita ccrlefti frui non poteft fine
meritis Chrifti, yi.
Hominis prceftantia, 108.
Homo non fibi fcd Deo creatus, 105.
Homo vere immortalis poft refurredio-
nem, 14^.
Homo ex fe ipfo non poteft a morte fe
vindicare, 49.
Humidicas mercurij eft mater rerum om¬
nium, yj.
Humanitas eft caput fublunaris eften-
tix, 80.
Humidum primigenium non dilfert a ca¬
lido innato, II.
I Ncarnati verbfSymbolum quale, 40.

Incarnationis mifterium in natura in¬
dicatum, 88,
Infl uxus coeleftis quid, 7^-
Ignis &: aqua in Chymicis baptifmum
reprefcntant, 183,
D EXo
L.
L Apis pbyficus Euchariftiam figu¬

rae, 2.00.
Lapidem philofophorum viderunt mul¬
ti, ^5«
Lapis philofophorum ex quibus fiat, 6^4.
Lapis phyficus Euchariftixrefpodctjiyj.
Limbus qua ratione creatus, 94.
Limbi pars ptKiffima ex qua homo crea^
tus fuit qualis, 109.
Locus purgatorius vbi, 147.
Luna ia charaderc mcrcurij quid ju¬
dicer, 74‘
M.
M Ateria prima qua ratione redeat

in Deum, i i.
Materia qusc nihil habet fatis damnatos
reprefentat, * 152,.
Matrimonij dignitas, 2zz,
Matrimonij Symbolunr, zzi»
Matrimonij figura, 17^,
Mercurius quid proprie fit, 41.
Mercurio adfunt fpiricus, benigni & ma-
INDEX,
ligni, i 01.
Mercurius cur omnipotens, 31.
Mercurius natura patefacit omnem, 5^5.
Mcrcurij partes totum mundi feriem
compleduntur: ^5^
Mercurij charaderis explicatio, 75 •
Mcrcurij fuperfieiei infunt adiones ^
paffiones rerum omnium, 77*
Mercurij &Chrifti Symbolum, 56. 41.
Mercurius ve Deum reprefenter, 2 o.
Mercurius cur trinus &: vnus, 30.
Mercurius varijs infignitur nomini¬
bus, 2.0.
Mors & corruptio vnde,
Morti ineft vita, 5 f-
Mors eft vitse principium, 51.
Mortis Chrifti Symbolum, 46,
Mors eft in poenam peccati, 169.
Mors non nocet, SI*
Mors Chrifti ncccftaria, 47-
Mortale &: caducum quid dicitur, 50.
Mulieres cur viris mirericordiores, 120.
Mulieres cur viros ament, 114*
Mundus eft vicx plenus, 3 5*
Mundus qua ratione fadus eft ex mer¬
curij pundo, ^2,.
Myxea quid a corruptione vindicent, 61,
IN ID EX.
Myftctia (icxx paflionis vbiquc dc-
pida, 66.
Mifteriorum diuinotum icones in mate¬
ria reperiuntur,
Mifteriadiuinafupra naturam funt, i8.
I N.
N Atura in die iudicij renouabiturjyf.

Natura corruptio vndcnam, io8.
Natura fphsera cll, ij9.
Natura non cft fui opifey, 2..
Natura non cft Deus,
5*
Natura eget fpiritu vif5e$ 61.
Naturale diuino non potert a2?ûiparari,9.
Naturali rerum flatui nihil ineft diui-
num,
Ncceflitas redimcndse humanitatis ex-
^ poftulat incarnati verbi miflerium, j i.
Nihil omni ex parte beatum quin Deum
attingat, lo.
Nihil generatur abfque prxuia morte,4^.
O.
Lcum fapientum Symbolum ex-
ETcmx vndiqnis, .
X,
Olei fapientum materia, I7J
Olei Chymici compoficio, 214.
Objedio in animximmortalitatem, I65.

Objectio in Trinitatis Symbolum, 19.
Cibjcdio in Chymicum hoc opus, i5o.
P.
P Anis Chrifti cft vita Chriftiano-

rum, 5 i?.
Pater in diuinis qua ratione primus &:
filius qua ratione fecundus &: Ipiritus
fandus qua ratione tertius.
Perfonarum Trinitatis adiones infepara-
bilesfunt, it.
Planta pafsionis mifteria ferens,
Philofophi multi Ethnici Deum noue-
runt, <3.
Purgatorium oftendic Virgilius, 14'
Purum fequitur Deum , inpurum vei
diabolum, 1^9.
Purum naturae eft Symbolu virtutis, 17 o.
Q
Vies^fl: caufa putredinis,motus vero
cftcaufafpiendoris Se lucis, 1S9:
IN V E Z
R.
R aymundiis Seboti laudatur, iS.
Redemptio 6^ iudicium in cruce
latent,
RefurreaioChrifti omnino nccefTaria, y 6.
Res omnes morti obnoxias funt, 54.
Res vnita? diuifis Tunt fortiores, 2,7.
S.
S Acerdotes cur patres dicantur, 11^.

Sacramentorum virtutes fupernatu-
ralcs,
Sacrae Mariae Virginis Symbolum, 42.
Sal qua ratione fit generationis & cor¬
ruptionis principium, 7^*
Sal naturae non eft Deus, 8.
Sal phyficu eft Paradili Symbolum, 138.
In faic mundi quid fit primu 2. & 3. 18.
Sal eft vltima materia rerum, 161.
Sal hebraicc quid notet, 3^*
Sal trinitatem reprcfencat,
Sal vnde habeat conferuandi virtutes,
41.
Sai mundi Deum reprefentat, 9-
tNVEX^
Sal qua ratione incorruptibile,
Sal virgo qua ratione dicatur, 4?.
Sal apud omnes gentes tribus feribitur li¬
teris, 3^*
Sal Chrifti fymbolum eft, ?4*
Sal mundi omnipotensi 38.
Septem Chyniasinftrumcnta,rcrpondcnt,
feptem Sacramentis, 172-.
Sol quare vitx pater, 38,
Solus homo Deum laudat in natura,187.
Sol quid, Luna&: Mercurius. 7°-
Sol &:Luna in Charadete mercurij,quid
78.
Semen in vrcrocftfal folutus,
Semen in centro latet, 37*
Semen mundi qua ratione moriatur, 39.
Semen qua ratione fit ortus Avitae fons.
Semen mundi totum ccelum percurrir,
Semen mundi cur Atlas dicat, 39*

Semen mundi quare corpus elementare
induat, 4®*
Species rerum vitimarvnas funr, ^5.
Sine aqua &: igne nulla cft purificatio,
\%3.
Spiritus mundi dicitur vnigcnicus natu-
IND ex'.
' tXy iool
Spiritus naturales feruiunt naturae, ve
Angeli feruiunc Deo, 9^.
Spiritus mercurij funt fymbola Ange¬
lorum, 9J,
Spiritum fandam in cbaradere diuino,
87.
Spiritus fandi Symbolum , ^2.71.
Spiritus fand:us Chriftianos legar, 710
Spiritum fandum quid reprefentet, 14.
Spiritus fandus cft vinculum Trinitatis
70*
Spiritus fandusEccIef ae patres illumina-
uir, 71.
Spiritus mundi rebus inferioribus fi¬
mi lis, 46-,
Spiritus mundi etfi vnus nutrit ©mnia>
Spiritus mundi quibus confiet, 60.

Spiritus Chyrrici quales fint,
Spiritus vini omnia conferuat, 1^2.
T.
Erra pura Virginem Mariam figurat

1 113.
Terra fordida Euam reprefentat, 125.
'jND E X.
Totum fequitur naturam partis, 4.
Tranfmutatio metalloru quid indicct,64,’
Trinitatis explicatio cx humanitate, 24.
Trinitas & vnitas in diuinis qua ratione
confidcrctur 23.
Trinitas &: vnitas in diuinis omnipoten*
tiam arguit, 2.0*
Trinitatis fimulachrum in natura, i *j.
Trinitatis perfonx vniufcuiufquc Sym¬
bolum,
Trinitas diuina fola, poteft raifteria fua
penetrare, 13-
Trinitas & vnitas in mercurio mundi,3 i.
Trianguli quadranguli Chymici ex¬
plicatio, 83.
Trino &: vno omnia clauduntur, 9 j.
V.
Virgo Maria Eua fecunda, 122.

Vit£e fanditas vnde defumenda, 47.
Vit5c poftremis in diebus quid fadunis
fit Deus. y4*
Vxoris officium erga maritum,
Vnitas diuina eft infeparabilis, i9,
Vinculu calidi &humidi innati quid,ij.
I N i S,
EXTZaICT TfV TTlIiÎLEGB
T> V 1^0 r.
P Ar grace & priuilege du Roy <du vingt-qua«

trielmelanuier 1^24. feele <du grandfceau
en cire jaune, iigne par Ic Confeil de Fon-
T A IN E s. Il eft permis a Pierre Bosc , Mar-
chandLibraircjure en Tolofe, d’imprimer ou
fairc imprimer, vendre & diftribuer par tout
fon Royaume, vn liure inticulc ty^Lchymifla
ChrtfitanH4 : xAuôre Petro Ioanne Fabro,
‘Doôm isJêdici Philochymici ^JMonfptlienjisy
fans que autre queledit Bosc , ou ayans droi(5l
dc luy, le puiflbnt imprimer oufaire imprimer,
vendre ou diftribuer, iufques au terme de dix
ans, a compter du iour & datte de rimpreflion
dudit liure finie : &ce furpeinede confirca-
tion des exemplaires quiferonr trouuezauoir
cfte contrefaits fur rimpreflion dudit Bosc,
damende arbicraire.
Tar le Confeil,
DE Fontainesv
uicheul d'imprimer le pre,mier OElobre l j i.

Errnta Jic corrige amice Lenior,
P Age j4. lin. I lege rrinitiiii pro ciuititi*. Pag.4>»

lin, i.Icgc permixta pro prtmixtu. Pag. j j.liQ.15.
legeniproTl. Pag. 5 j.iln. at tepeo ultima iege formae
pto formas. Pag. 70. lin lo.lcgc nodus pro nodica. Pag.
lin.4. lege in iodicis proiudicis. Pag. 8^. lin. x/.
lege occidendi pro oecideoti. Pag. lOj.lin. 17 Icgcin-
firmaoitpro infinuauit. Pag. 107. lin. i. lege frondo-
lisprofcndolis. Pag, 110. lin. lege ligabantur pro<
legabantur. Pag. ixo.lin.Tltimalegctotttm&vniucr-
fum pro totam &Toiucifara. Pag. 1 x^. lin. 1.lege inuti¬
libus pro cantilibus. Pag. r ji.lin. 18. lege nollent pro
Yollcnt Pag. ij 8.lin. i lege in fui tendere cenrumrc
fcclicitatcmconfcquanrur. Pag. 145.110. 5. Icgclurai-
xiis pro animi. Pag. i4p.lin. 14. lege mctallium pro
metallicam Pag. 150. lin. 27. lege in quo meritisChri-
llipro inquoChrifto. Pag. 151. lin. Ji.legc xitium &
nequitis, & dele Dei fant. Pag. 15». lin id. legccertif-
fimum proecrtillimus. Pag. /55. lin.Tltima lege mo-
mentanenfis pro momentanea. Pag. 171.lin. i.legcil-
lius pto illam. Pag. 181. lin 15. lege argentam pro ar¬
genti. Pag. i8 8,Iin. to.lfgefruftuspro fruftum. Pag^
ipj.lin. 2t. addeh»c verba,animituivires Sacramen-
rafcptcminftituitin Ecclefia f«a. Pag. eadem lin. i%
lege vas pro vna. Pag. lyx.lin. r.lcge mutupro natu*
Pag. 14 5. lin.19. lege vinas pro rinus. Pag. xx^>,lin. 4/
lege agredi pro aggrcflus fum.
V1r4t.’
ALCHYMISTA
CHRISTIANVS.
PETRI.lOANNlS FABRI
CASTRINOVIDA RRENSIS
Dod: oris Medici Monf-
pelienfis.
'ULCHTmIU DEVM
Jlrdt indicat natura opificem
V meum creatorem fer
if[ammet naturam^
G A P V T I.
X rebus omnibus , qu£ vi-

1"*^ funtur in orbe tertarum,
, Deum aliquatenus cogno-
^ rcerepolTe, fummum cft, &
maximum humanae fapienti^ premam efi
culmen S>c faftigium , in quo f^ptentU
fulget & praenitet cateris
cnlmtn*
humanus intellectus. Reliquum quod Icibile
A
2f ^Îchymtjld
eft, & cognitu poflibile, nauci eft, & futile, in-
fcitias potius plenum, tenebris inuolutum Cim-
merijs, quam aliquo lumine nitens : nullu enim
lumen reperiri poteft, vbi fons fcaturigo veri
luminis deficit, fuofque perennes non infundit
radios,fi coelcfies iftos igniculos feminaq; diui-
nitatis , quae per totum terrarum orbem diffim-
dutur, auferamus, aut faltem crafia mentis cali¬
gine obtegamus, naturam omnem, coelum ter¬
ramque confundimus,& in antiquum cabos re¬
digimus , nihilumque vetus conuocamus: Si
patrem celeftem Deura rerum omnium opificem
ik conferuatorem vbique rerum indigitatura
non fateamur : Natura enim haec vniuerfa fu-
prema & infima ftare non poteft, nec minimum
temporis labilibus fuis perfifiere fulcris & fta-
luminibus quin corruat, & perenniter fluat in
cahos luum, nifi caufa fua, patre fuo , 8c vnico
hoc fuo archaeo fulciatur, eiufque potentia infi¬
nita & indefinenti ftatuminetur , aut fummum
nefas praedicandum eft , conceptu folo punien¬
dum, naturam hanc quam cernimus totam &
integram, fui ipfius efie opificem, fempiternam
& perennem : Id tamen erroris adeo clarum eft,
Naturanon vt nemo nefciat, partes integrantes ipfius natu-
eftfuiiffiw raenec naturam ipfam ftare pofte,nec quidem
opfex. rnomento temporis , quin aliquid corruptionis,
& mutationis perpetuae in fe ipfis patiantur &
fubeant. E6 maxime argumento,fat clarum eft,
naturam non efte lui caufam & fontem ; nam fi
ex penetralibus foifmet fca?uriret perennis eflec,
nec perpetuis mutationibus & altcrationibus
augeretur: at perpetuum efte indefinens &fibi
Chrifiianm] .J
conftans omni ftudio fibi vedicaret.Qôdcnim
cft fons primas fui ipfias , fe ipfum perenniter
confcruat, fons vere primus originis, eft etiam
fons conferuacionis & perennitatis, naturam vi¬
demus non cflTe fontem perennitatis fuac, indeq;
etiam non efTe fontem originis fui ipfius , faten¬
dum erit.
Naturam etiam quam oculis contemplamur, KaturA nen
Deum non cfTe ex eo colligimus, quod ea ipfa
non fruatur efTcntia omnium petfediffima,nam
fi ad amuflin veritatis referendum fit, ens natu¬
ra quid erit quaefo, illius centrum/purum nihil,
ens non ens, cum femper tendat ad fui corrup¬
tionem & mutationem , & inde non ens, cum
verum perfetaum & abfolutum ens , fit illud
per quod funt omnia, a quo fluunt & confernan-
tur, & fine quo fatuum eft nihil, immutabile,
omnia mutans, inuifibile,omnia videns, immo-
tum,omnia mouens, omnia continens fine am¬
bitu, vbique prefens fine fitu & motu , illud fo-
lum meretur entis perfetStiflimi & abfolutiflimi
nomen & «rUjMov. Natura autem & mundi hu¬
ius vniuerfi ambitus, cum htec fibi arrogare non
valeat, entis fimplicis corruptibilis, mutabilis,
terminati & vndiquaque circumferipti cfTcn-
tiam fibi vendicare poteft, & ideo ex interna &
innata fua mutabilitate & corruptela, viliflimi
entis naturam habet, non perfeftiflimi &abfo-
lutiflimi,qualem nos credimus Dei naturam efl*e,
vtpote aitcrnara, infinitam & omnipotentem. uhiU^mhil
Non ergo ex entis naturalis efTentiavt pote vilif fapit diui^
fima , argumenta diuinitatis in eo colligemus, »itA$em.
eique da bimus, aut Deum deficientem & man-
A i
Z^lchymipa
cum, quod nefas eft cogicare, conftituere dabi¬
tur, cum natura deficiens , impotens & mancft
fit. Si obijeiatur naturam vniuecfalem & gene¬
ralem permanentem efTe, fibi conflantem in fuis
mutationibus , aeternam & infinitam, cum tem¬
poris duracione, generationumque potentia in¬
terminata, ideoque perfediflimi entis & diuini
naturam fibi arrogare ; Soluunt hanc obietîo-
nem ipfaemet partes naturales, finitae omnes,cer-
tifque numeris inclurac , mutabiles , & labili ef-
fencia ftatuminatae, cum totum a partibus hac in
re differre nequeat s fubeunt enim hac in re totfi
& partes eandem fortem &c conditionis ratio-
JZ' nem ; Si partes ante vnionem totius labiles fint,
mram par- & corruptibiles , in vnione ipla etiam iplaemcc
iium, partes nec fibi conflabunt, fcd fluxae erunt, &
flu(ftuantes in ipfo mutationis & corruptionis
gurgite, & pro inde totum erit profundae cor¬
ruptionis abyffo immerfum.
Cogitare «tiam non poffumus abfque verita-
• 1 tis ipfius detrimento, naturam 6c mundum fuif-
Greareqma . \ ...
fappmat. ab aeterno creatum diuina potentia : creare
enim fupponit, non effe, &c ex nihili fcaturigine
trahere originem, & ita creare indicat a(5lioneni
diuinam excernam in certa quadam motus menr
fura confiitutam, &c pcra(5iara hoc cfl in tempo-r
re fadam.
T>eufn quii Deum etiam teftantur & indigitant rerum om-
indigitet in nium mutabilium immutabilis ordo,qui ab om-
naturu, nibus faculis & a condito mundo lege inuiola*
bili obferuatur, a cuniftis mundi partibus : tem¬
porum mutationes & coeli motus , ob terrae fer¬
tilitatem : generationum &c productionum ani-
Chrtjitanui, 5
malium vegetantium & mineralium inextrica¬
biles procelTus ob mundi munditiem & pergra¬
tam formam, vel potius ob folius hominis com¬
moditatem & vfum.
Hic ordo admirabilis & ftupenda rerum fe¬
ries, non fatalis confequutio , poteft ne adcd fir¬
mis fiabiliri vinculis & nexibus abfque authore
huius ordinis patre, &: vero & vnico fonte, ab
eodem ordine diuerfo & difientaneo: Ordinem
enim & rerum feriem abfque ordinatore exco¬
gitare non pofllimus : Natura autem &: rerum
feries confunduntur nec fere differunt fi medul¬
litus introfpiciantur. Ordinator ergo erit quid
fupra naturam, a quo natura feu rerum feries
dependet faafque obferuabit leges Sc normas
inuiolabiles, quas praetergredi & antiquare non
potefl ob perpetuam & indefinentem legiilato-
ris fui pr^fentiam.
Diuus Dionifius Areopagitarum integerrimus jyleniJiUJ
iudex fcelerumquc vindex aequiflimus, ortu & Areopagita^
natione Ethnicus aliquo tamen Diuino pneup 'Oeum pati
mate pulfus, Deum teftatus eft , & confelTus ex cognouit ex
inuerfo rerit
ordine inuerfo, folis & Iunx Ecclypfeos : Nam ordine.
cum moriente lefu Chrifto veri Dei vero filio
ordinem natura rerumque feriem fufque deque
inuerfam contemplaretur,voce magna intonuit:
Aut patitur Deus , aut tota machina mundi de-
ftruitur. Ex ordine illo inuerfo Deum faflus eft,
cumque pati quid maximum, cum tota natura,
ccelum terra, nsfeio quid lugubris 6c funefti
infueti, portenderent.
Nos vero rationis 8c intellc(3:us compotes &
capaces non Ethnici, fed Chriftiipfius veii Dei
A 5
filij infinitis propemodum dodrinis, fpeculatio*
nibus &c exemplis confirmati, proh dolor & ne¬
fas ! adhuc infirmi fumus ad fidem hanc,& cxci
penitus ad hanc lucem percipiendam.
Multi al)j Non folum Dionifius Areopagita,fed & quam-
Fhilofophi plurimi antiquitatis fophi, deum nouerunt ex
Deum noue- lumine naturae, veluti Hermes Trifmegifius,
runt ex lu¬
Geber, Democritus, Pytagoras, Plato, Arifieus,
mine nutu-
fA. Artephiiis, & multi alij Chymicê propaginis
antiquiflimi, qui omnes ante natum Chriftum
floruerunt, haebreorumque religionem non co¬
luerunt, nec fciuerunt: & tamen Deum vnicum
aeternum, increatum, omnipotentem , infinitum
creatorem omnium, protedotem & gubernato¬
rem confefli funt, folo luminis intelledualis na¬
turae radio illuminati; e cuius fonte exhauferunc
diuinam illam, quam habuerunt de Deo cogni¬
tionem , rudem tamen, fed nihilominus maiore
& clariorem illa, quse fenfu externo fimplici
percipi poteft. Quamuis enim Deus foluSjfe ip-
fum cognofeat cx fe ipfo , cum fe ipfum fe fo-
lus capiat ; attamen eum cognofeere aliqua ra¬
tione valemus operibus manuum fuarum, quae
nobis funt auxilio & (ubfellio, vt ad eum afliir-
gamus, didante Apoftolo. Inuifibilia Dei per ea
qua: fada funt, a creatura mundi intelleda, con-
fpiciuntur, htecque cognitio diuina,qua: ex ope¬
ribus Dei fumit exordium, adeo facilis, euidens
<k docilis eft , vt nemo fapiens ea carere poflir,
sut faltem fe excufare valeat, quin rationis radio
5«: lumine, huc penetrare queat, Deumque prae¬
ter naturam nofeat : haec enim fcientia per fe
adeo nota eft, vt fi qui fint^ qui cam velint obii-
Chrijlidnui', 7
terare , fe ipfos abrogent neceffe cft , tenebrif-
que profundis fe immergant, & luce fe priuent,
qua qui non illuminatur, vere caecus eft,& terras
inutile pondus,dura filex , & marpefia cautes:
diuinos igniculos filentes in fc coercens attritu
& percuiTu fui ipfius excitatos non percipiens,
nec vfui fuo & vtilitati reponens : hi igniculi
fat lucis efFunduet ne Deum in creaturis perci¬
piamus, veramque lucem illum fateamur,qui ex
tenebris nihili eduxit nos,lueemque quamcum-
que,&ne extinguatur perenni fuo foco & fomite
conferuat &: nutrit, alioquin in tenebras priores
abiret, & nos etiam in primum nihilum corrue¬
remus , ni virtute fua infinita perfifteremus:
Chymici Philofophi antiqui omnes, erfi Ethnici Chymid
& pagani cum numquam fub vexillis Chrifti rtittone
militarint, vt pote Chriftt faeculis & temporibus
antiquiores,tam profundum infeitiae veternum
numquam obdormierunt, quin femper fafli funt
& profeifi Deum vnum naturae totius opificem,
eumqiie indigitatum inuenerunt in ccutro cuiuf-
cumque reiiceutrum enim cuiufeomque rei cum
fibi iemper confiet, nec fluduantibus & labili¬
bus corruptionis motibus teneatur , fed femper
if.oiicns immotum per fc perfiftat, diuina quan-
dam potentiam fupra fe arguit & indigirac, ve¬
ramque Dei imaginem reprefentat, cum ab eo
fluant omnia in idque redeant vnde ortum ha¬
buerunt, Deum adhuc magis indicat : Nam fic
ex eo centro fiae fubfiantia quam fal mundi, 8c
terrre dicunt totius naturae ftatumen & fulcrum,
fomitem & nutrimentum fic arguere pofiTunti
Hoc fal naturae bafis, & fundamentum , virtus
B [Îchymiâ
SalfiUturA 8c energia, 5c natura ipfa, non cft Deus cum ae¬
»0 ejt Deus,
ternitatem nefeiat infinitam potentiam, fupre-
mam bonitatem immenfam intcUigentiam , vir¬
tutumque omnium & perfcdfcionutn Tupremum
& inaccefTura culmen prorfus a fc eliminet: illa
autem omnia fuprema: virtutis attributa non Tali
huic, qui natura cfi:, tribui polTunt 6c donari,
Supereft ergo,dari aliquid & ejgira 6c intra & fu-
pra naturam quod his attributis infigniri merea¬
tur,queat, id autem folus eft Deusinam fi ha-c
attributa in rerum efientia reperiantur , vt apud
omnes in confelTo eft , (oli Deo competunt 8c
fiint Deusipfe, cum in Deo omnia funt Deus,
§luibus ya- nec in ipfo difibnum quid reperiri contingat.
tiombmDeii Ex his iterum qaa:ik 5c mueftigat medullitus
indigitet in Alchymia Deum : Si inquit, natura fponte tedat
naturaChy
in profundifiinaas & ablolutiftimas fui ipfius per-
mici.
fediones, fruftraneuniqae & vacuum nequeat
elFe eius intentum , quid prohibet Deum tan-
quam verum vnicum fuum centrum confti-
tuere cui foli gaudeat 6c quiefeat, & profundif-
fimsc perfecftionis fuac abilfo immergatur: verum
enim eft veroque verius &c veriflimum in rerum
natura dari virtutes, energias,potentias & ma¬
gnitudines, quae fponte fua feruntur ad fupre-
mum gradum petfeîonis; gradus vero ille om¬
nino nequit clfe fupremus, quin fit etiam infi¬
nitus & iramenfac; fuae magnitudinis abfque ter-
minov/loi^ limite, vndiquaque circumfufiis.
Cogimur ergo Deum confiteri in quo folo &
vnico immenfae iilx virtutes, energite, potentias,
6c magnitudines abfque vllo termino 8c limite
fint vndiquaque profufas. Non exiftimo tamen
Chnjlianus. 5J
proprietates has naturales & virtutes effe cum Naturale
diuinis eiuCdcm naturae : Naturalia enim cum
diuinis nullam habent inter fe proportionem etfi
iuxtafe ponantur, nihil vere funt, habent tamen ^
allegorieum qiioddam, cuius gratia Deo appro¬
pinquari pofTunc vt ex illa labili edentia infini¬
tam illam perennem & femper fibi conftantcm
contemplari valeamus eflentiam, vt patet in fale
terrae & mundi, quod quidem fal, & fi creatum mundt
quid fit, Deus tamen in eo viuas fui imagines
adeo pulchre infculpfit, vt nemo vel minimi iu- ^
dicij capax repetiti pofliit, quin illas agnofei co*^
gatur, & vndiquaque clamantes imo voce gran¬
di intonantes audiat; Deus cft , qui hxz mirabi¬
lia fecit, dc qui adhuc portat omnia verbo virtu¬
tis fuac. Ab eo enim Sc eodem f jnie prodeunt,
creari Sc conferuari. Naturam vidimus non a fe
ipfa creatam , eamdemque etiam contemplari
licet non per fe ipfam conferuatam.Superefi: ergo
vt per alium creatam fuilfe 6c adhuc conferuari
aderamus, euraque Deum folam & vnicum fa¬
teamur : creare enim, quod ed ex nihili fonte
educere folo verbo virtutis , crearaque confer-
uare, infinitam immenfam , asternam , & omni¬
potentem ptasfupponit virtutem , virtus autem
infinita, immenia, astetna, 6c omnipotens, eft
Deus ipfe.
Perfricata igitur omnis fufpicionis fronte , a-
lacriterconcladeraus omnia qualiacumque fint
in rerum ferie dum funt viuuntqne,edc & viucre
per Deum, qui edens entium,veta vita vi-
uentium , in quo folo furnmum bonum , fumma jqihilfuprt^
quies felicitas fuprema cd expedianda ; Sic mum fceli-
To Z^lchymijta
citatis cul¬ Aktiymia naturalia pccfcrurando , per genium
men pertin¬ ignis, qui eft omnium occultorum fcrurator, fu-
gere petefly pernacuralia aliqua ratione, colligit, Deumque
quin Deum
monftrac & indicat, non ficut fibi ipfe eft, fcd
attingat.
ficut natur2C cfl:, $C tamen cum illo , & illo illu¬
minante, alioquin omnia lux naturalis & ignis ,
tenebras merae plufquam Cimmerias funr ad il¬
lam lucem fuperinacceflibilcm & fuper incom¬
municabilem contemplandam, ad quam non at¬
tingit aliqua lux, nifi vera illa lux, qu« de ccelo
defcenditad illuminandii omnem hominem ve¬
nientem in mundum, quam lucem adhuc non
cognofeunt. Ecfi in tenebris luceat, tenebricoji
quammulei homines quibus cum agemus feque -
ti capite > lucemque hanc in tenebris lucentem
quantum natura poteft, indigitauiraus.
ULChTmi^ svffosira
prm Tleuelatione dmina Filium Vei ,
^dtris omnijôtentM ^ Fdtricûe cecjUd-
lem oflendit fer ftmilitudines alie-
goridSy cjUdiTi fdle jtueêrcurio mun^
dire feriuntur.
C A P V T II.
VpERiORi capire Deum often-

* dimus ex centro ipfiufmet naturas
'incorruptibili, quantum eius va-
__humeri, & quantum poteft
hasc lux tenebrofa huic immenfas luci & infinitas
Chrijltanus, ji
appropinquare, hoc idem centrum naturae,quod Cmtfum
in tota rerum fcrie &: fingulis eius partibus in nMUY& in-*
corruptibile
corruptibile quadamtenus repetitur , (alifque
efi.
fortirur naturam Sc elTentiam. Inperfcrucabilc
& inintelligibde filij Dei myfterium aliqua ra¬
tione rudique penicillo depingere potcftjfuppo-
fita prius reuelationequamde hoc myfterio coe-
litus accepimus. Sic enim fatur Alchymia de
tanto myfterio. Perfediftima Sc numeris omni¬
bus abfolutiflima virtus, potentia & energia,
quam habere poteft calidum innatum, rerum pr&fiuntif-
omnium materia prima 3c vltima, fiue fal mun- fima 'virtiU
di & natura, haec cenfetur, Icilicet produdio & materi&pri-
generatio humidi cuiufdam radicalis ciufdem m& eft gene-
omnino & squalis naturs 8; eftentis, virtutis Sc ratiot
potentis, quodque humidum radicale & primi¬
genium eft fynchronum & cosimm cum callido
illo primigenio, a quo dependet per veram ema¬
nationem, feu produdionera, qus natum & ge¬
nitum fibi firailem 6c squalem educit 5 ex pccni- Humidum
tiftima fui cftentia: humidum autem iftud & ca¬ primigeniit
lidum primigenium cfte ciufdem narurs & ef- eiufdetn eft
fentis, victuris & efficacis, hinc conftat, quod ejfenti& cum
callido in¬
falem illum mundi, feu materiam rerum prima
nato.
& vltimam confticuanc homogeniam omnino
fimilis & ei-fdem fubftantis, per totum fus co-
paginis ambitum. PhilDfophi etiam omnes &
Medici calidum innatum & humidum primige¬
nium qus in centro rerum omnium latitant non
diftbna cfTe fatentur eiafdemque nsturs elfe ad¬
mittere coguntur,ob generationes & produ(ft:io-
nes mixtorum & indiuiduorum homogeniorum,
qus fub toto coeli concauo reperiuntut: tunc
tz ZAlcJjymlfis
etiam h^c ambo contemporanea & coatanea»
qaod calidum iftud innatum abfque fuo humido
cfTe & perfiftere nequitrnon poteft aute perfifte-
rc propter radicales & eflfentiales vniones, quas
cum humido fuo, ab origine contraxit, alioquin
mancum quid & valde inperfeftum fniiTet ca¬
lidum iftud, fi vita fiue humiditas radicalis
primigenia, in ipfo creationis inftanti & mo¬
mento connexa illi non eftet.
Eget calidum innatum humido primigenio
fuo, tanquam pater filio vt nomine patris frui
queat: nam calidum iftud nequit efte innatum ,
quin indiftblobili vinculo humidum primigenio
fibi connexum habeat. .Si h$c itafint, vt vere
fantin hac rerum vnica fubftantia, vndenara
habuit hanc mirabilem & ftupendam fimilis fui
produdionem ? Habuit ex primo fui ipfius opi¬
fice, protoarchaco , nihil autem habuit & ex-
haufit ex hoc infinito fonte , quin multo perfe-
dius & infinito modo , vt infinitas eft ipfe coft-
Generatio- ditor, hab -at3c poffideat: Magnum enim eft &:
nk&mix- mirabile generandi naturae robur cuius occultas
^trklbês’ notafque.penitus habere Dei folius
frmtvii. eft, non humani intHietSus. Mxc mira produ¬
cendi poteftas in creatis , arguit aliquatenus il¬
lam infinitam in diuinis generandi potentiam r
Deus enim rerum omnium pater veras pacer efte
non poteft, quin filium fui fimilem habeat;
^■aratione tnundus autem hic vniueifjs fui fimilis orani-
uilchymta, ^ modeeiTe nequit,nec etiam ille verus filius fuus,
f/rZ/a ipfe pater, proprie ex tali filio vocari poteft,

nihilominus pacer eft. Supereft ergo, vt filium
habeat fui fimilem, aeternum,infinitum Sc omni-
ChripUnusl ti
potentem, ex quo folo vcius vocetur pater, pa¬
tris eniro eft in crcaiis totam fui communicate
fubftatitiam filio fuo, virtutem & energiam, vi
feminis fui, qux totam patris virtutem & ener>
giam effentialem compleditur: Dei etiam erit in
diuinis omnino perfediflimo modo , & nobis
ineomprehenfibili & indicibili, totam fui com¬
municare effentiam alteri, qui non erit alter ra¬
tione eflenti£c,fed alter ratione perfonae.Neccfle
cft ergo in diuinis patrem producere filium,
fibi icqualem infinitum aeternum & omnipo¬
tentem.
Sic Alcbymia interiora naturte creata: con¬
templans myfteriaincreatcE naturae fua qua po-
teft mente arguit, nec hominum tota feries, nec
omnes fimul Angelorum ordines poffunt hac Diurna Tri¬
penetrare. Solus eft Pater, folustft Filius ,folus nitas folit
fotefi pent-
eft Spiritus fandus , fola eft haec Trinitas, Vnus
trare Tritti-
Deus qui haec ray fteria nouit & per gratiam no¬ tatis
bis communicauit, non vt vere funt& exiftunt,
fedquointelligibilipoflumus compledi modo,
quantum poteft mens humana per tenebrofos
cancellos luminis fui, in Ipeculum tranfmittere
fuum.
14 Zîlchymipa
gESTIT \ALC HT MIU

cflendere in diuink Spiritum fanflum
a pdtre ($r* Filio procedentem. Ter
ficcitatem qua ejl in Mer-
curio mundi,
CapvtIII.
Alidvm innatum mun<Ji & hu-

midum primigenium qusE in fale
naturx rcperiuntur rudem nobis
quandam fpecicm & vmbram deli¬
nearunt. Diuini Patris omnipotentis
&filij ruico£eui& immcnfi. lam vero ficcum
quod in eodem fale, feu Mercurio mundi,a pri¬
ma rerum origine Deus collocauit , & a calido
innato &: humido primigenio procedere fecit:
spiritum’ Spiritum fandum a Patre luminum & Filio pro¬
JanîU quid cedentem , rudi nobis Minerua depinget : Per¬
in naturu cipere animo non polfumus, calidum innatum
reprefenture
mundi producere pofle fuum primigenium fibi
potefl.
coaeuum acqualem& homogenium abfque inna¬
to rautuoque amore , quo tanquam indilTolubili
vinculo ftridiffime fimul vinciantur imb vnian-
tur vnitateelTentiac, vt vnicum homogenium &
fimile conftituant fuppolitura: Hic autem amor
& vinculum, quo fimul vinciuntur non eft quid
diflbnum ,& differens ab vtroque coniundin,
nec ab veroque difiundin, fedeftquid penitus
'ChrijlUnnsl 15
vnum & idem in vnico fuppofito adunatum.Ni- ^
hilorainus vinculum hoc quod in ficcitate falis humidi pri-
radices altas agir & ficcum falis , feu Mercurij migenij,
dicimus, non eft calidum innatum & humidum
primigenium, fed quid diftindlum & nomine
feparatum & non effentia diflbnum ac differens,
a calido & humido procedens, illaque vniens &
vinciens vinculo idemtitatis & vnitatis,in cor¬
pore falis, quod Alchymiftae omnes miris tricis,
& asnigmatura nubibus varijs & obfcuris occul¬
carunt, ob myftica qu« in fale latent ftupenda, '
Vnde etiam Alchymiftae ita diiîfunt,quodmy-
fterijs fucci falis pracfint, & myftica falis tradi et • tur.
aM enim fal eft, & fuccus & myftae,my-
fteriorum praefules habentur. Sali ergo myfteriu
magnum maximoque maius, ineft; cernimus in
eo calidum innatum, humidum primigenium &
ficcura radicale, quod procedit ab aiftiionc cali¬
di innati in humidum fuum, hasc autem adio
nihil aliud eft quam amor & vinculum quo ft-
mul copulantur & fibi conftituunt illud vnum
homogenium vifibilc & palpabile corpus.
Si in fale mundi haec myfteria percipiamus,
procefEonem, vinculum, donum & amorem vt
ita loquar, vndenam fibi vendicauit tantum na¬
turae donum , & tam pretiofum arcanum : nihil
enim afe ipfo habet fed quidquid habet, a crea¬
tore & protoarchaeo fuo , fumpfit exordium. In
primo ergo iftius falis ariific,e peifedliflime com¬
pleta funt, quse in fole adumbratum tantum de¬
pingi poffunt, decet patrem aeternum, d%cet fi-
lium patri coaeuum, amorem impertiri mutuum, diuinared-
vinculum,donum, fpirationem infinitam ,aetec-
I^ i^lchymifld
iiam, omnimode peifr.dtam 5c abfolutam , Vtri-
que petfonaE patri filioque cosqualem.
Deccc patrem amare fihum, decet filiu amard
patrem, Ted quia ambo infiniti funt, eoru etiam ^
amor mutuus , infinitus cfie meretur j decet
etiam patrem decet & filium muruoillo Te do¬
tari dono , & vinculo pari fe vinciri , vt vnum
conliituant Deum, tribus perfonis dilHn(ûfti,S£
Trtnitatcm vera vnicate crfcntiali adunatam.
Htec rayftica nulli mortalium & Angelorum
rota,red foli omnipotenti Trinitati, benignilli-
mahtee fantffca maieftasper gratiam, fidetrtque
Catholicam & orthodoxam nobis communica-
uit, prtedicante ipfo Iesv Christo Dei
vero filio & illuminante Spiritu ran<9:o. Nihilo¬
minus adumbratas horum myfteriorum figuras
Vniufcuiuf- in Tale mundi confpicimiis : funt enim in ipfo
ûe Trini- tria diftinda, calidum puta innatum , humidum
tMts facr& primigenium & ficcum radicale. Calidum in-
^Symbolttm. patrem reprerentat, diuinitatis fontem,vc
calidum innatum naturae fcaturiginem ; humi¬
dum vero primigenium a calido innato emanans
& genitum, filium ab reterni aeui immenfitate a
patre luminum dedudum al quatenus oftendit.
Siccum autem radicale quod humidum primi¬
genium & calidum innatura indilTolubiii vincu¬
lo nedic Ik copulat ad vnitatis elTcntia & quod
ab vtroque procedit: Spiritum fandum rudi fuo
Vtpote naturali penicillo, nobis depingit; hsc
tria, quamiiis tna dillinda fint, verum vnum
. . , conftituunt vera vrurate fuppofiiurn , ita vt non
sbfurd^ dicere pofliraus. Sal trieu clTe^ vnun,.
refrAfentm\ Ttmitatcmqi (aeram k fan<S:ara Chriftianis
adora-
Chriîanm 'tj
adorabilem nobis quodammodo figuris fuis na¬
turalibus tanquam imaginibus quibufdam di-
ftinguere pofic.
Nullatenus tamen ambigendum cft & exi-
ftimandum, quin orthodoxe credam has figuras
& allegorias naturales, futiles ^ inanes, prorfus
efie, vt modicum & tantillum diuinitatis myftc-
rium abfolate Sc perfede diftinguant: quidquid
enim Dei eft , profundiflimse infinitatis abyfib
immergitur, nec vilis naturae terminis exprimi
poteft. Nihilominus mirum eft , & ftupendum,
quod rudis quaedam & adumbrata figura diuini
entis in natura reperiatur , cuius ope & auxilio turm Trini-
diuinum illud ens entium faleri valeamus, tri- tatis diuini,
nura & vnum,trinum in perfonis & vnum in ef-
fentia. Prima perfona Patris cft , fecunda Fil j, ^
tertia Spiritus lanfti: Patris tamen non ita pri¬
ma eft, vt aliquid aeui ante alias prius fibi vendi-
cet, nec filij etiam fecunda eft pcrlona , & Spi¬
ritus fanfti tertia, vt aliquod temporis pofterius
ha? perfonae habeant patri perfonat; non datur
enim in diuinis pruis 3c pofterius ratione tem¬
poris,fed foliim ratione originis *, omnes etenim
perfona sternas funt, nulloque temporis termi¬
no circunfcriptse ante tempus erant, tempus
ipfum per ipfas fumpfit exordium. Pater ra-
men primus eft in Trinitate, tanquam a fe ipfo ratipne pri-
dependens & primus diuinitatis fons & fcaturi- mw ^ filim
go, a qua fola prima fcaturijt cflentia diuinaj fi- f^^ttndits s &
lius autem fecundus eft , vt verus primogenitus
patris non tempore fed origine tantum.Et vt pa-
ter primus eft, vt generans, ita & filius fecundus
cft vc genitus , vt pater primus eft qui dat diui-
B
1^ ZAlchymtjia
nam eflentiam»ita iiliUb lecundus eft, qui rece¬
pit cam. Et Spiritus fandius tertius eft in diuinis,
tanquam ab veroque procedens.
In fale mundi quem Chymici Mercurium di¬
cunt, fas eft nobis aliquid fimilc rimari & alle-
goricum, quod per reuelationem prius coelitus
deraiftam horum rayfteriorum , ab Spiritu fan¬
do in orbem terrarum diffufam , fpeculft quod¬
dam videtur in aenigmate beneficio cuius , haec
quadantenus myftica confpiciuntur , non vt fe
habent, vt faepe dixi: quia vero verius eft , haec
fupra naturam, vt nulla
nMHrdfnnt. creaturarum ne tantilu quidem concipere queat,
ni Deus fummus, mifeticors & gratia & bonita¬
te fua, nobis communicaftet ingeniumque inde
dediftet, huius occulti my fterij exempla & figu¬
rat in natura ipfa rimari quse nebis aliquatenus
explicant & diftingunr, quod fides Catholica &
orthodoxa, nos credere iubet, in falutem acer¬
nam fidelium omnium.
jnfule mun- In fale ergo mundi vel materia rerum prima,
diy quid fit calidum innatum primum dicimus non tempore
fnmum.qutd origine folum. Primum enim eft , calidum
^qHidunium, Illud, vc fons & fcaturigo vitae, vitam omnibus
communicans & tribuens,humidiim primigeniu
fecundum dicimus, non vtquid pofterius fadu
& creatum poft calidum fuum , fed vt quid ab
illo calido, in ipfo creationis momento,didudu,
& vitam recipiens,a calido innato dimanantem.
Siccum autem quod in eodem fale reperitur,ter-
tium dicimus tanquam quid ab vtroque proce¬
dens. Hxc tria diltintfta ita firma compagine &
dura connâ funt in vnum fuppofitu, vc nulla
ChriJiUnus, i^
vi naturali quamuis fortiffimadiflungi poffinr.
Hinc colligere nobis fas erit, qoatu infeparabilis InfepamhiUs
fit naturae diuinae vnitas^quauis in Trinitate per efi natur&
fonarum confiftat,cum in naturalibus rude hoc diuinA
exemplar habeamus, vt hanc Trinitatem in vni-
tate, & vnitatem in Trinitate confiteamur,
Obijeiet forfan Panurgus quidam in Chymia
artem male feriatus, allegorias, flmilitudines & Ohiefiio in
Jimilitudins»
icones Chymicas toto cothurno difTonas cu di a chymia.
uinis repetiti; Pater namque teternus , Filius & defumptoi,
Spiritus fandas in diuina & facta Trinitate,per- ad Trinita-
fonae funt incelleduales. Nara pater generat fi tem [aeram
repr&fentan»
liura operatione intelledus, & Spiritus fandus
dam*
ab veroque procedit, vnica voluntate Parris &
Filij: hoc autem falieiufque partibus prorfiis de¬
negatur, fic hurnidum primigenium a calido in¬
nato fuo, non diffluet operatione intelledus , vc
filius a:ternus a patre luminum ab aeterno def-
cendir, nec fiecum item radicale vitae, ab vtro-
que, puta calido , & humido primigenio proce¬
det, via voluntatis , vt Spiritus fandos a patre
filioque procedit, ita ficcum iftud radicale
vita:, amoris titulo infigniri indecorum erit,
nec doni fpirationis vinculique diuini nomine
ornari fas erit. Nam haec omnia voluntatis funr,
quae penitus in animo fali, & Mercurio denega¬
tur. Obiedionem diluimus multis in locis , in Ohieilionh
quibus afferimus, creaturarum nullam opifici dijfoiutio.
fuo aequiparari pofle , folumque Deum fibi
fimilem effe: hoc autem concludit obiedio ,
quod & nos tota mente fatemur. Nihi¬
lominus afferendo concludimus , Salem
mundi feu Mercurium etfi nullo rationis
B z
\o Z/ilchjmiJfd
& intellc(9:us radio coilufttetur, nec vlla volun¬
tatis libera lance , in vtramque vibrari queat
parrera.Nihilominus cum Deo ita quadrat, vt fi
quid efi, quod creatori fuo valeat appropinqua¬
ri, ne dicam sequiparari, folus erit Mercurius &
fal mundi, quod a plurimis Chymicorum anti¬
quorum terrenus di6tus eft 8( mundanus Deus :
vim enim illam Mereurij viuificantem, &,vitali
ncftare plenam quas in caelis eft, phosbum dixit
antiquitas, quae in acre latet louem ,quae per a-
quas diffunditur Neptunum, qux terrarum an-
occultatur, Opem, Rhean 6c Plutonem fin-
infignitur ^ xit fabulofa vetuftas. Sic varijs nominibus dco-
mminibuty rum fuorum Mercurium noftrum , qui verum
«uf 'uaria & Deum & vnicuui rerum omnium patrem tcfta-
TTiultiplexin-
tur, & naturali fuo gnomone indigitat, occul¬
telligutur
eim 'virtw. tarunt.
Mira eft phcebi vocis interpretatio , mira A-
pollinis, mira louis 8c Plutonis reliquorumque
deorum antiquorum, quam apud Panchymicum
meum legere licet ad virtutes & agendi poten¬
tias & energias declarandas iftius occulti falis
& Mercuri), qui totum mundum natura?que va-
ftiflimum campum fuo ambita complctftitur,
fuoque fpiritu afflat & animat quae animanda
IA er cur itis
tûn ratione funt. Sicque veri Dei imaginem & iconem quo-
Dewwrcz-rA-dammodo nobis reprefentat & exhibet , Sc per
Jenttt. ipfum , & in ipfo , & ab ipfo, mundus hic vni-
uerfus & lingulae eius partes , indiuidua &
mixta omnia , & fingula , Deum quadamte¬
nus figurant & oftendunc , quod omnia trina
fine & vna. Vnde triangulus ille Chymicus,
pun(!ô medio tanquam circulo notatus, ab
' ChrifiUnus. if
antiquis hoc aenigmate ciicumfcriptus depin¬

gebatur:
*PUA.
Ita vt ex hac Trinitate in vnitatem deiinente,

quae in finguli.s mundi partibus & in toto mun¬
do reperiri coniingit, licet nobis occupari labili
noftro concipiendi modo, Trinitatem facram &
fandam , quae in diuinis repetitur, perfonarum
pluralitate trina tV diuinitatis elTentia vna. Non
fecus ac in natura Sulphur. Mercurius ac fal,
fiue calidum innatum, humidum primigenium,
& ficcum radicale & infitura, materiam primam
& vitimam rerum omnium fiue falem aut Mer¬
curium mundi conftituunt, vnicam palpabilem MateviAprt^
&vifibilem rerum omnium materiam oculis & ma qua ra^
fenfibus Chymicorum: haecque materia ratione tione redeat
hominis quem componit & figulat, in Deum
iterum terminatur & definii, vt omnia redeant
in idipfum, ex quo folo, & vnico [um)p(eiunt atmm,
originem, & vere canamus.
Cunila vnum ^ tria funt,tria ficdiflinUa fuh vne
Sicvnum in tribus efi^Jtc furgit <^Hodlibet vnum
A tribus & triplici commixtio furgit ab vno.
En vt Alchymia internam rerum omnium ana-
tomen ignibus fuis perferutando, ignes vere
B i
cceleftes &r asternos naturae totius veros, vnicosi
primos opifices inuefiigac eoriiraque veftigia
intimis naturae penetralibus inufta, nobis con¬
templanda deregir & anpcrit.
Infep/trabi-
Omnes enim & fingulae diuinitatis perfonae,
lesfunt adlio- hunc mundum rerumque feriera vniuerfam c6-
»es perfena- diderunr;vr enim infeparabiles funt ,ita infepa-
vum facTA rabiles habent a:îones, ita etiam omnes indele¬
Trinitatis,
bili earum omnium nota,mundum totum & na¬
turam infigniertint, vt ipfa nota, opifices tan-
quara ex vngue leones notos haberemus.
F^JJentite "pnitds ex dimnitatts

jônarum plurdlttate trinaâliquatenus
explicatur , Ter jûhpantia Uni¬
tatem Mercurij Jtue
falis mundi.
Capvt III i.
R I N I T A s illa fubftantialis, quae in

materia rerum omnium prima & vl-
tima,fiae, vt Chymice loquar, in
Mercurio3^ fale mundi repetitur,cum
conftituat & componat vnum fuppofitum , indi-
uiduum vnum, 5; mixtum verum, vnicum vni-
tafeefientiae naturalis, aliquo nobis efi; auxilio,
vtdiuinam illam & facram Trinitatis perfona-
rum pluralitatem , vnitatis eflentiae vinculo
Chrijlidnusl 15
vere adunatam fide orthodoxa confitendam

confpieiamus.
Quemadmodum enim facili mentis conatu,
calidam innatum » humidum primigenium &
ficcum radicale in fale adunata intclligimus» nce
vllo modo, in illo ipio (uppofiro formas confti-
tuere multiplices,ab illis enim fluerent 6c plures
entitates & fuppofita plura : At fiippofitum eft
vnum,ergo & vnica in eo datur forma & in ipfo
vnico radicatur entitas,quas cft fiibftantiae & ef-
fentiae vnitas. Nihilominus calidum innatum
prsBfupponit humidum, in quo agat & vitam gi-
gnatjgeniror prjfifupponit genitum dans , reci-
piens,caura,efFe6tam,pater filium indigitat,& in- âtio
ter h£Ee ambo,amor vinculum & relatio,vt qtiid
diftindum ab ambobus refertur, fic quod dat pg^fon^diL-
non efl:,quod recipit .* nec vice verfa, quod reci nis confidere-
pit eft quod dat. Nec item vinculum amor & re turîînnet-
Iatio,qua: his ipfis inefle contingit,eft quid eoru,
fed quid neutrum ab vtrifqac diftindum,fic ho-
rum trium notiflimam habemus diftindionem :
At cum fagaci mentis examine perpendimus,
donatis nihil prorfus efle,quin illud omne quod
habet, fit & accipientis,& vice verfa, nihil acci¬
pientis efle, quin & iliud omne quod accepit fit
pariter donantis, & vinculi item efle , id omne,
quod vtrotumqae eft, nihil prorfus eft calidi in¬
nati,quin id ipfum omne fit & humidi primige¬
ni), nihil humidi,quin iterum calidi, nihil rutfus
calidi & humidi fimul cfte poteft, quin idipfum,
ficcum radicale quod eft vtrorumque vincu¬
lum habeat, & fuis coerceat vifccribus. Dum
haec ita ponderamus facili mentis ijoftrae conatu
14 'x^lchymijli,
incelligimus, hxc tria, diucrfo refpecSfcu diftin-
Aa, vnam tantum conftituere & componere
vitae Mercurium totius naturae fundamentum,
& Trinitatis vnius, & vnitatis trinx facrae & fan-
<9:ae rude quoddam nobis efle pofTe exemplar &
Icon. Haec altiifima myfteria & fupra naturam
infcrutabilia &: incomprehenfibilia, pofTumus
etiam quadamtenus explicare ex fpecifica homi-
Ttinifatis clTentia, quae Phyficis latinis humanitas dici
explicatio in poteft. In hac crgo humanitate feu fpecifica ho-
humamtate. minis efientia, quamplurimi & fere infiniti repe-
rauntur indimiduj homines,qui hanc vnicam &
eamdem poffident humanitatem nullo quouis
modo in omnibus & fingulis hominibus difib-
nam & difFerentem,fed plane eamdem, alioquin
fingula huius fpeciei indiuidua, homines non ef-
fent; dicuntur enim tales & vere funt ab illa vni-
ca& fimili humanitate , quam poffident omnes
&finguli. Haec autem humanitas tota & inte¬
gra in paternitatem , filiationem U relationem
patris &fi!ij, fiiijque & patris diftinguitur, fiica
loqui mihi fas fic,dc haec verba latinitate donare.
Totus ergo humanitatis ambitus qualifcum-
que Sr quantus fit, his tribus terminis circun-
fcribicur, nec tamen alibi diferepantem habet
efientiamj humanitas fiquidem patris & filij j fi-
lijque & patris eorumque relatio, vbique con¬
cordi eadem & fimili fpecifica forma ligantur,
& proinde fpecifice non differunt aut patens fe-
queretur abfurdiim: Patrem nimirum filium fibi
fimilem non generalfc, nec filium patri concor¬
di 5; fimili icone ligari: hinc etiam fequeretur,
fpecies vltimas diuifionem pati, & in alias fubal^
Chrijlidnpts\
ternas fccari pofle fpecies : Nauci vero & nihiii
ciTet relatio, eum inter res difcrepantes & forma
difTonantcs apud Logicos dari non contingat;
inde iterum indiuidiia fpecierum, fpecierum fa¬
cultates potentias fibi vcndicarenc : humani¬
tas fiquidem patris & fiiij, ii inter fc fpecie dif¬
ferret, aliam fpeciem primam fpeciei difcrcpan-
tem conftitueret, & fic fpecierum entitates abf-
que neceflicate multiplicarentur , & fic primum
& vltimum natura redoleret cahos. Statuamus
ergo, & rota; volubilis huius quaellionis clauum
firmiflimum imponamus: Species rerum vlrimas
vnicas efle,ac pro inde in alias non diffecari Speciesrerum
pofTe fpecies, quorum omnium ambitus, a cen-
tro ad circumferentiam vfquc , paternitatCjfi ia-'' *
tione & relatione concluditur. Hxc autem om¬
nia inter fe diftinda non forma differentia vni-
tatisfpecifico vinculo coniungi <3c conuerti, vc
adumbratam quandamin rebus creatis figuram
rerum diuinarum contemplari valeamus. Non
enim has fimilirudines & allegorias fatis habere
virium fateor, vt perfonarum diuinarum Trini¬
tatem factam , & nobis adorandam vnitatis ef-
fentise nexa indiuiduali deuindtam patefacere
poffinttQuidquid enim eft in tota rerum natura,
fiue coniundim & difiundira colligatur ad hoc
inefF:*biIe myfterium explicandum,mera eil vm-
bra, tenebris Cimmerijs prorfus & denfiflima
caligine plena: Qute enim funt in diuinis parris
facultas , fi!ij virtus horumque in fe inuicem
amor, vinculum, fpiratio & relatio realis, adeo
vna funt vnitate reali & indiuiduali diuinitatis ,
vt inter res creatas, fimilitudines ciufdcm vni-
ÎchymUid
taris inuenire putare, crimen fit ftolidae mentii^
diuinitas (i quidem Patris, Filij & Spiritus fau¬
sti. ira vfia eft quamuis trino perfonarum nume¬
ro di it inguatur, vt menti noftrge , vnitatis illius
& Trinitatis culmina inuia ver^ (int & inaccef-
fa, fide potius ^ corde confitenda, quam buma-
ris perferutanda argumentis .-nihilominus mihi
fas eft,poframque matris Romanae Ecclefiac Ca¬
tholica iL orthodoxa doSrina, tanquam baccu-
lo firmiflimo innixus , inuia haec montis cxcelfi
perceptare, eaque chartis his lenibus exarare.
Diuinitas quae patris eft, eadem eft & fimilis
prorfus Filij & Spiritus fanSii, ^ quoquo ver-
fumdiuinitatem hanc pellas, circa trium peiTo-
narum ambitum , immenTum & infinitum, &
eandem & fimilem immerfam & infinitam rc-
Attfufli j ^ peries, non datur aliquod diuinae naturae nomen
eap. quod fic Deo Patri conuenire valear, vt aut Fi¬
XXX, lio aut Spiritui fando conuenire nequeat: Dici¬
mus patrem naturaliter clfe Deum, dicimus &
Filium & Spiritum fandum pariter efie Deum;
non tamen tres Dii > fed vnus naturaliter Deus;
Pater, Filius & Spiritus fandus. Idcirco infe-
parabilis eft fanda Trinitas Deus in perfonis
fenfu intelligenda,quamuis voce feparabilia ha¬
beat nomina,quia pluralem numerum in naturae
diuinsE norînibus nullatenus recipit. In hoe
enim oftendicur perfonas non polfc diuidi in
fanda Trinitate, quia vnus Deus verus eft , quia
cuiuflibet perfonae nomen , femper ad alteram
refpicit perfonam. Si patrem dico, filium often-
do, fi Filium nomino. Patrem predico,Spiritum
fandum appello , fi diuinae hae perfonae facrac Qc
Clonjltanus, zy
fandae non eadem proifus fulcirentur elTentia ,
abfurdahinc fequerentur multa quibus corrue¬
ret potilis totum quam fibi conftarcc diuiniraris Ahfurd*
numen. Primo dicere portemus patrem non po *nulta ejfmt
tuirtb aut voluirte filium fibi fimilem & aequale
generare, h non potuiflet; ergo non omnipo non effetvna,
tcns, finoIuirtet,ergo nonfumrr.e bonus, at in
filium male feriatus, vel fi potuilPet & noluifiet,
fimulque efTent duo dij & tres vna cum 'Spiritu
fando, fequeretur , hos tres Deos non elTe om¬
nipotentes ; vbi enim datur entitatis & cfientias
differentia, ibi etiam datur contrarium inimicu
& aducrfum differentiae, proles & propago : vbi
efl contrarium inimicum & aduerfum, ibi etiam
datur & pugnandi & vincendi mira cupido. Si
ergo pugnent, tandem vincant & necefle efl , fi
vero nulla vnquam patiantur viatoria, impoten¬
tes & debiles fatendi funt, cum nullus eorum
aduerfus inimicum fibi contrarium , vidoriam
referre queat vllam : fic funditus corruit flabilis
& plufquam firmirtima diuini numinis bafis
& columna,quam folam vnitatis vinculo tan-
quam inexpugnabili vallo premuniendam cfle,
credendum & confitendum efl : Res omnes
Res vnitatis
vnitatis nexu adunatae , fortiores & poten-
nexum con-
tiores funt > rebus omnibus pluralitatis nu¬ tun£i& for¬
mero difi.undis & fegregatis: diuifio enim & tiores diuifis
feparatio perditionis & corruptionis efl ycta funt, diut/&
funt debilio-
propago.
Infeparabilis ergo Trinitatis diuinae vnitas,
&eiuidem vnitatis vera Trinitas, immonfae, se-
ternae, infinitae & omnipotentis diuinitacis
efl fundamentum , quia vera eft Trinitas
z8 Îchymlpd
in vnitate ,& vnitas in Trinitate .‘Deus Pater^
Deus Filius ^ Deus Spiritus fanftus: & hi tres
Vnus Deus in efTentia credendus, 8^ trinus in
perfonis eft confitendus. Vidimus huius myfte-
rij rudes icones in Chymica falis feu Mercurij
mundi anatomia.Sunt & aliae quamplures in re¬
rum vniuerfa natura, quas videre licet cuilibet
âymmdus legenti apud Raymunduin Sebom in Theolo-
gia fua naturali, vbi doftilTime & acutiffime, o-
ftendere geftit,quod & quanta fint in rerum na¬
tura huius diuinae vnitatis fimul & Trinitatis
exempla. Chymiee tamen hasc non proponit fed
Phyfice folum, fi Chymica hasc fibi propofuilTet
exempla arreraque notam habuiflet, non dubi¬
to qaantulumcumque gloriae, quod ex leni hoc
opere in me redundare poteft, quin mihi procul
dubio furripuiflett nihilominus laudis quamma-
xime prsBconio dignus hnberi meretur,quod pri¬
mus hcEc myftica Phyfice tradlauerit,Deumque
creatorem occulte in creatis indigitatom patefe¬
cerit, viamqiie hanc inuiam explanauerit, &ad
gloriam proximum fecerit qua itur ad Deum
per creaturas.
ChriJHanus'i ^9
Querit adhuc Alchymia ejjentia dium<c

ymtatem, Terfmarumque dmina*
rum Trinitatemfer Mer-
turij ynitatem trinam.
C A P V T V.
T altitudinem huiufce immenfi &

infiniti myfterij profundius adhue ,
humanitus tamen & via naturali, ap-
prehendere quis valeat, & vt in crea¬
tis depidum eft a fummo ipfo creatore,oftende-
re quis poflit, fcire eft, & alta mente reponere ,
Deum in principio exhaufiirc naturae bafin & Myndum
fundamentum ex nihili fonte per diuinam fuam nonfibicrea-
& omnipotentem gratiam : non Cbi, quia nullo ttitDetts fed
patô egebat tali creatione, fed alijs lubftantijs
ratione & intelle6tu praeditis, quibus fe notum
facere dignum erat iufturoque tantae 5c optimx
maieftati. Oportuit ergo creatorem, vt eum ali¬
quatenus ex operibus luis notum haberemus, fi-
gillum fui ipfius, fuis operibus indelebili no¬
ta inurere j quod autem 6c ipfe perenniter fibi
conftet, aeternus, iromenfus infinitufquc lit,prae-
grandi etiam maximaeque maiori naturae parti
iSgillanda erat fui ipfius imago. Voluit autem
materiae primae feu Mercurio mundi,rerum crea¬
tarum vt pote maximo viuas fui imagines exte-
«ius imprimere, vt infinitae fuae & omnipotentis
30 Z^lchymijld
elTcntiae ^ naturs Bk rudciia aliquam daret
iconem Prasnitet enim Dei imago , quammaxl-
me in Mercurio mundi hac podflimum rudi
fymmetriai Mercurius trinus & vnuscft,Deus
item trinus & vnus eft.
Trinitas ^
Trinus & vnus eft Deus,quia eft omnipotens:
•vnicas in di-
utnisomnium omnipotentia enim arguit Trinitatem & vnita-
potentiam tem , vt filium fibi aequalem 61 fimilem produ¬
arguit. cat.& ambo Spiritum fandam fimilem & aequa¬
lem ab vtroque procedentem perpetua & aecerfia
voluntate fpirent. Elucet enim haepotiffimum
in parte diuina infinita poteftas, quod pater fi¬
lium fibi aequalem infinitum & rsternum ab ae¬
terno produxerit, & quod ab his perfonis pari¬
ter infinitus ab vtrifque emanet amor, & quod
hae tres perfonae vnicum tantum conftituant
Deum, vnies cx his eflfentia exfurgat. In Mer¬
curio licet aliquatenus hoc fymbolum Trinitatis
& Vnitatis inuenire, rudi tamen, vt dixi & mul¬
to difianti fymmetria*. Nulla enim eft inter cre¬
aturam ( fi proprie loquendum fir j & creatorem
proportio, nihilominus ita fari licet, vt creato¬
ris infinitam erga nos pietatem & gratiam con¬
templari valeamus , qui fe fimilem nobis ante
Chriftum natum & conceptum facere, aut fal-
tem figillum fuae imaginis materias; noftrac pri¬
In homine ejl mae imprimere , gcftijt, vt n-illum eftet temporis
perpetua Dei momentum , in quo rudes homo Dei non fer¬
imago, ret imagines.
Quaeramus ergo iam rationes Trinitatis & v-
Wâtionet nitatis in Mercurio noltro , vtin illo nonnullam
'Vnitatis^ Dei imaginem iudicemus. Trinus ergo & vnus
Trinitatis in
Mercurio, eft Mercurius mundi, non vt omnipotentem.
Chripianml 31
hoc eft infinitam fui potentiam & energiam

oftentcc, vt in vnico immota permanet Deo/ed
vt omnium generationum , corruptionum &
alterationum compotem fe prxbcat, & ita quo¬
dammodo in naturalibus omnipotens dici po- Mercurius
teft Mercurius, feu materia prima , quia quid qua ratione
quid eft in rerum ferie ab ipfo fumit exordium. dicatur orti'
Vt autem hanc fui ipfius omnipotentem in rebus nifotens.
generandis, corrumpendis & alterandis faculta¬
tem, vim &: energiam oftcndat,Trinitatem hanc
& vnitatem quam fupra declarauimus libi ven-
dicari necelTc eft:non poteft fiquidem Mercurius
feu materia rerum prima , res producere omnes,
quin formam ex intimo fui ipfius corde , edu¬
cat : N ihil enim eft in toto rerum orbe forma
deftitutora, neque matetix eft formam dare,
quin &: ipfa formam, formarum omnium virtu¬
te & energia praemunitam in penetralibus fui
ipfius coerceat i nec item materia & lua forma
poftunt ihuicem fc pcrmifccre quin indiftb-
lubili vinculo & nexu , inter fe connaeden-
tur , cum & ipfa rerum omnium fuppofita
habeant vinculum illud & ligamen , quod ma¬
teria eorum & forma iunguntur. Haec autem
tria, vna, & haec vna tria fuperiori capite often-
dimus.
Reliquum ergo iam nobis erit Trinitatem Trinitas ^
hanc reperirifimul& vnitatem in Mercurio feu 'vnitas Mer-^
surij ejtendi^
materia rerum prima, ad oftentandam illam im- turi
raenfara, quam in rebus generandis & confer-
uandis facultatem obtinet. Nam fi haec tria non
eflTcnt in materia prima,fimul & vna,t®ta corrue*
cec machina mundi, ncc fibi conftare poftet, vc
3 2, ZAlchymijld
vt nbi conrtat, nifi maceriam haberet mundus
incorruptibilem & permanentem, circa quam
fierent ge/aerationes , corruptiones & alcera-
tiones, & nifi hasc materia formam haberet pe¬
rennem & (ibi conflantem «qualem & fibi fi-
milem,cuius asionis immenfas & omnigen« no-
tentia educerentur , &: ali« rerum innumer:-bi-
liuth form^, & non ab aliqua alia externa & ad-
ucDtitia facultatci quidquid enim eft in genera¬
tione rerum naturalium cx intimis cftjnec quic-
M‘tnentum dc foris aduocatur nifi ad focum vel nu-
et/d^pnum tfitlonem rei generandae, & adhuc ipfum fimile
ftt ret nutien- cll &c «quale & fiquid diflfonum habent, altera-
(i&,alter/itio- tur doHcc fimile fiat 6c «quale. Materia ergo &
ne fit fimile» forma eorumquc vinculum & ligamen indifib-
lubile, in vnico reperiuntur fuppofito, iacprru-
ptibilia 5: femper fibi conftancia,vt mundus fibi
confiet & permaneat, in quantas noluerit ar¬
chitectus «rernitares. Et vt ciuitacis & vnicatis
diuinae vmbram in hoc fpeculo naturali confpi-
ciaraus, iliiufque Trinitatis & vnicatis incredi¬
bilem energiam , immenfacn agendi faculta¬
tem contemplemur,in dminis, vt itvfinica abfo-
lute habeatur, in naturalibus,vr praegrandis adeo
fit, vt nihil addi poffit maius. Q^capropter totius
antiquitatis Sophij di tinefie fatis hanc rudem
Dei imaginem in Mercurio nofiro depinxerunt,
Vt legere eft apud Orphsum. fic Lyra canentem,
Orph&i feni ânfortis^ vafer^ omnipotens^ antiquior moy

tentifi de Jgneiis^ t/^thcrcus, terrejfris Aquaticm^ vnfitj
,
Et vatim varijs mutans mortalia formis
Corporay qm rejidms uno Qum tmporcp throno,
Ef
Chrijlianml ^^
ttYrM traBufque maris coeltmque ^rtfundum
,
Plantarum genus atque hominum genus omne
ferarumy
A/^quoreofqtie fouenspifces^ -piBafque z olueres,
Qut terram in Lymphas cenuertisy in aera Lym¬
phas
a4eraqne in flammas ^ flamas qui rurfus in vndas ,
Vndas in terram , terram dtôluis in auras^
uieris atque ignis germen telluris vnda
Principium^ quo cunela viyent. quo cunQa mo~
uentur
Corpora, quo proprias animalia quaque figuras
Accipiunt, te eunda fui, mutatio motus
Authorem agnofcit , eundos tu Spiritus ingens
Intus alis magno commixtus corpore foetus
A te principium fumpfit, tibi definet orbis
Et tua perpetuis miranda potentia fadis
Jntegra, produdo qua jemper ab orbe remanfit
Omnia concipiens,generansgenerataque jeruans.
5ic Mercurio mundi tribuerunt vim illam &

energiam naturas vniuerfalis j quam nominibus
diuinis infignicrunt. Non vc puto Deum face¬
rent hanc naturam & vim mundi, fed vt diui-
nas mentis iconem & ideam immortalem immu¬
tabilem & inuiolabilemin ipfius natura: centro
nobis darent confpiciendam.Qâm etiam Chy- Sxl «s$ai
micorum Archyfophi in ipfo nomine,feu in cor¬ getium idio¬
tice externa vocabuli ipnus falis praenotarunt, mate tribus
infcrilitur
Sal enim tanti myfterij compos, omni fere va¬
literis.
riarum gentium idiomate, tribus inferibitur lit¬
teris Hebraice enim depingitur m e l a c h , &
mutato puntô pronuntiare polTumus mele en,
34 Z/4lchymiJl4
SalHehrazee quod potentiam dominationem fignificac, 6c fi
inucrfo ordine Goilocemus,anagramma-
ex H&braicft more dicemus Lechbm, quod panem fonatj
lingua de~ ita vt in verbo Hebraico Mel ach , quacumque
/ ' volutetur parte, diuinum femper quid notatum
habeamus, quod etiam adhuc medullitus, Hae-
breorum Arithmeticus calculus perquifiuit, vo¬
cabulum enimMtiLACH numero feptuagefimo
odiauo squipollet. M e n enim quadragefimo,
Lambd, trigefimo, & Heth odauo numerore-
fpondet, illud totum in vnum coadlum feptua-
gefimum & o<5iauum conftituit numerum, qui
in nullos alios poteft diuidi numeros, abfque di-
uini numinis numero Tando &c facro: diuidatur
fi quidem in tres numeros aequales,fingulus co-
ftituet numerum vigellmum Textum qui eft nu¬
merus fantûs &c facer , magni & ineffabilis te-
tragrammati Ihovah. Diuidatur per medium,
trigefimus nonus efficietur numerus, qui ref-
pondet numero norninis fantî & facri Chuzu;
Sivero in decimas tertias diuidatur partes, Tex¬
tus exurget numerus in lingulis partibus, hic
autem numerus eft numerus vitas totius , & to¬
tius pcrfe(ftionis,cum totus mundas vita: ple¬
nus (exto completus eft die. Si vltimo in fim-
plices diuidatur vnitates, vnitas quaeque diuin»
effentix vnitatem nobis Tuo typo indigitabit, fic
numerus Haebraicus, qui ex vocabulo Mel acic
dcTumitur,nobis occultum Talis myftcrium cum
vnitate & Trinitate diuinaconTonum oftendit,
adeo vt non valde mirum Tic, cur Tai ab antiqui*
Sal Tacrum 6c Tandum exiftimatum fuerit» nam
■symhin ejt. Tjti Dî eil imago.Et in Tactis literis iefu Chiifti
ChrifiUnusl 3j
Symbolum eft > tum quod fapientiam fignificet,
tum quod in omni facrificio fal adhiberi in ma-
datis fit diuiniS)
Sdlfapara ûigratapar^ dare tnufiera nobis,
%Jdiunera falfa placent, necnifi falfa placent.
Ideo fal di(Si:um eft apud Platonem 3-go^/A«c
vnde apud fandtum Marcum 9. fmetffct
d?Ct otnnis viftima fit falc
condita^
Id omne & alia quamplurima , quae apud an¬
tiquos omnes tum Hajbreos , tum Ethnicos cir-
eunferuntur,falis myfterium facru teftantur,nec
quae de fale feu Mercurio mundi diximus futilia
clTe & parui momenti, ad myfterium facrum di-
uinac eflentiae in vnitate & Trinitate, quadante-
nus typis naturalibus, tanquam vmbris quibul-
dam demonftrandum.
STlItlTVS MVnT>l VVM

,
corpus Jihi figulat myflerium in-
carnati yerhi quadantenus
a
reprafentat,
C A P V T VI.
N confeflb eft , apud omnes mun

dum hunc vniuerfuro vitali fpi-
ritu efte plenum , fi partes enim Munilus efi
omnes vere viuentis naturam,
Sc eftentiam induant » vitalem fpiritum
- C i
5^ Z/ilchymifla
admittere necefle cft »quo partes ipfas fouean-
tur, nutriantur & vere viuantj nihil autem vig¬
uit, nutritur, fouetur & conferuatur, in effe vi-
IX, nifi per alimentUm fibi hmile. Quidquid au¬
tem eft in natura inferiori vita fruens , corpus
habet pugnantibus conflatum clementis; ergo
pariter alimentum cuiufcumque rei viucntis,
diiFonisprincipijsadunatum erit, qualitatibuf-
que contrarijs dotatum. Qua ratione ergo fpiri-
spirim mu- tus mundi flmplex & vnitonus, variam ac dif-
di et/i ‘vnm fonum rerumomnium harmoniam fouere, nu>
qua, Yutions trirg ^ conferuarc poterit, fecretum eft raagnu
foueati&nii- ^ explicaiu arduum. Artis diuinse, myfterium
triut ommu. ^ ^ . r i
lacrum, quod & cortice luo duro myftica adhuc
ceiflora & pretioliora includit, nullis humanae
mentis conatibus perfcrutabilia.
Gordianum hunc nodum , G non omnino
fcindamus, faltcraita diluendo laxabimus. Spi¬
ritus mundi eft vis totius naturae,mundi vniucrli
facultas, energia &: robur, femen coeli , aftro-
rum & elementorum omninm. Itaque non mi¬
rum eft fi femen iftud nutriat, foueat & confer-
uct diuerfas ac varias mundi partes, quia virtu¬
tes harum omnium panium in vno firoplici fe¬
mine coercentur; femiais enim eft virtutes &
energias habere corporis cuius eft femen , ideas
idcirco omnifoiraas & multiplices in fua forma
inclulit Deus vt omnipotentiae diuina: aliquam
praeberet & exhiberet imaginem, quarum ope &
auxilio, vt virtutibus ab vnica forma emananti¬
bus varium ac dilTonum varijs ac diftiniftis mu-
di partibus praeberet alimentummihilominus ta¬
men antequam toto perfungatur officio, corpo-
Chrifiidnml 37
ris elemcntalis induat formam,coelique & aP ro¬
rum non amittat lumen & fpeciem necefTe eft.
Itaque a primo mobili defcendit, in quo fons
eius & fcaturigo perennis eft , in centrum vfquc
terrae, vbi fontem caloris innati fimilis eiuf* caloris
dem naturae. Deus etiam collocauic, ad propa-
ginem &profapiam vniuerfi, vtex irriguo fupe* troterrs.-^ 6^
riori, & irriguo inferiori cuntfta germinarent,& in^rimo mo~
ex histanquam feminibus maris & foeminac cii- l^tlireperttur.
<Sa producerentur : in rerum fiquidem produ-
dionibus coelum marculi, elementa foemcllas
vices gerunt. Semen cceU inuiftbilc fk aftrale
fola mentis ratione Sc conceptu perceptibile, ite
& elementorum omnium inpalpabile eft , haec
ambo femina coeant & iungantur in centro ter¬
ras canquam in matrice vbi coquncur «5^ dige¬
runtur , in verum & vnicum mundi embrion,
quod nos Mercurium & falem mundi dicimus;
haec aurem ira fieri nos docet mundi harmonia,
& indiuidiiorum mixtorum cum eo fymmetria :
cernimus fiquidem vniufcuiufque femen ex par- Semen in
tibus omnibus totius corporis , in centrum coci
• 5. r ‘ ^ tbtque con-
ibique coqui & digeri, in totius conleruationcm j^cruatur.
&profapiam. Quod fi hoc inuiolabili lege ob-
feruari videamus, ad conferuationem rerom fin-
gularum, quidni etiam fortiori iurc eadem lege
obferuari dicemus , ad conferuationem vniuerfi.
Ratum ergo fit & nulla dubij lance libratum fe¬
men mundi ex omnibus eius partibus, in eius
delabi centrum ad conferuationem fui ipfiusj Semen qua
non poreft autem femen hoc conferuationis eft'e ratione^fite^
principibm, quin fubftantiam nullo corruptionis
motu obnoxium fibi vendicet,fal vero eft in tota j
C I
5S [y^lchymijfd
reram ferie, quod tantum jfibi arroget potefia-
tem. Salis etiam naturam & elTentiam Mercu»
tius mundi, fiue femcu fapiet: Qua autem oc¬
culta vi & naturali architcdloniecs facultate,
corpus hoc fibi aflumere queat , iam nunc cft
SaI qua docendum. Semen natura , fiue mundi , eft
tione incot-
calidum innatum mundi, calidum autem in¬
fuptibile.
natum mundi, eft principium motus. Nam om¬
nis motus a calido innato habet primordium.
Quod eft ergo primum mobile in rerum natu¬
ra , eft fons 6c vera vnica & fola illius innati
Sal munii caloris fcaturigo. Vis ergo & facultas primi
qua ratione mobilis , cft elementum primum feminis na¬
multiplici ^
tura : hxc facultas Sc innata vis primi mobilis in
tmnigena
exornetur firmamentum defeendit firmamentique varias
•virtute^ 6c multiplices energias & potentias fufeipit;
ilhTque permifeetur & fit quid vnum potentia
& energia multiplex & varium , ob varias quaj
funt& multiplices in firmamento ftellas, qute
varias ac multiplices habent virtutes , ex varij,s
eorum formis , &c omnes permifeentut cum
facultate & virtute primi mobilis & fiunt quid
vnum, quodillicd defeendit in coelum Saturni,
Saturnique virtutes fecum trahit , &c deuehic
fecum in coelum louis , louifque energias fuc-
ripit , & in coelum Martis fecum detrudit,
Martifque naturam induit , & hinc in coelum
folis defeendit ibique tanquam in centro coeli,
perfededigeritur, coquitur & elaboratur, ad
SqI quare viram viaentium. Vnde dicunt omnes Philo-
pater •vita fophi folem patrem clfe vitte mundi, quod in
dtcatur.
fua fph^ra, vitae fpiritus a primo mobili def-
cendens tanquam in coeli centro elaboretur,
Chnjlidnusl 3 ii
feminis enim eft in centro perfici *, Sol autem
centum eft cmli , ideoque in fole praenitet
fpiritus vitsE. A Tolis coelo , in ccclum Veneris
compellitur, ibique vires Veneris rapit , hinc
fertur in Mercurij fpheram , & Mercurij in¬
duit facultates, ab hac fphaera, in lunae fphae-
ram protenditur, virtutibuTque iunae dotatur, Semen mun-
fic coeli totius ambitum percurrit , & percur
rendo virtutes & energias caeleftes TecUm
trahit, vt hinc elemenjcis petmifceatur, ele- eimvirmes^
mentommque virtutes fecum etiam alliciar.
Nam ab fphacra liinac , in fphaeram ignis de-
uolaitur , ibique igneos Tufeipit charaiêres,
hinc in Aerem : ab aere in aquam , ab aqua
in terram delabitur ibique vltimam & inte¬
gram Tufeipit peifedionem. Sic Tuperiorum&
inferiorum virtutibus & cnergijs condecora-,
tur, fic coelum geftat humeris Tuis , fic Atlas
verus eft i & tamen Enceladi vrgetur & pre- julas dir-*-
mitur mole grandiori. VniuerTa enim terra, mr.
tanquam proprio & peculiari Tuo conditur Tc-
pulchro , non ad mortem Tui , Ted ad vitam
rerum omnium : in hoc enim fepulchro Mcr-^
curius nofter, poftquam inferiori indutus eft
cflentia, cum in ea vigeat mors & corrup- diquaratio^
tio , mori etiam & corrumpi inferiorum mo- ne moriAtur.
re necefte eft, ab hac morte & corruptione,
furgit in vitam incorruptibilem ob naturam
coeleftem qua incorruptibilem fecum geric,€uiu$
virtute & energia terreas illas & elementares
radices Uethali mortis amurca vindicat eafque
fupra CGsleftijhoe eft,penetranti & Tubtili valde.
40 ..i^lchymljld
donat corpore, vt vitali fao vndi<|uaque per to¬
tum terrarum orbem perfungantur officio, vnde
A corruptio¬ illud peripateticum emergit axioma , a corrup¬
ne quare ge¬
tione gener-atio fumit exordium : Nifienim fpi-
neratio fu¬
mat exordiu.
ritus ille virre plenus corrumperetur , vim illam
vitar quam in fe continet, exercere non poflec ,
nec inde generationes excitare,neque etiam po-
, teft tantum pati, ob cosleftem & artheream fuam
naturam,quin inferioris naturae corpus fibi affiu-
Semen mun¬ mat VE pote, mortis ^Jecâffionis fundamentum.
di qudre cor-
Mortis ergo & paffiom? tieeeffitas, in rebus in¬
puc terreum
^ elementa- ferioribus ad rerum feriem conferuanda Hlium
re induat. hunc coeli, i^chetisdr, naturas,corpus alterabile
& morti obnoxium libi compingere coegit.
Hasc omnia admiratu digna funr, vc incarna¬
ti Verbi myftcriura quod hominum & Angelo¬
rum omnium inteiligeridi potentias antecedit &
exuperat, rudi aliquo depidum penicillo in na-
_ tura ipfa confpiciamus interpretarique valeam%
illud facrum , Sigmtumeji/apernos vuUm tui Do-
mines non pofFamils enim in natura profundiori
fcalpro'acutiori coelo, inrcalptum cernere,
hoc incarnati Vetbi myfterium , quam in prae-
Incarnati
fenti Mercuri) noftri fjemate. Mercurius fi qui-
'verbi fymbo-
lufh''nat'ura'‘. deitiôfter , qaem & humidum primigenium
U efi'Mercu-■ dreimusi calidi innati vnigenitum,a fummo coe¬
rius mundi.
lo defcendic in terras vt in centro terra; virginis,
corpusSiTumat dementare ad conferuationem
rdrtim fublunariam , neque adhuc id polTe , nili
patiatur vim mortis in tali corpore, & furgat
'icerbm m nouiirn corpus priori fubtilius & acu-
tiusC aliudcft.quam nebis depinge¬
re facrac & admiranda & incomprehenfibilis in-
€hrijlianus] 41
carnationis diuins myftcrium, ad reflauratione
generis humani. Nonne filius Dei, a patre lumi¬
num, & altius quam a fummo coelo,vcnit in ter¬
ras , & in vtero facratiffima; virginis fa(fius cfl:
homo, vt mortem obiret, vt de morte trium-
pharet furgcrcrquc in vitam , cui poftea nulla
vnquam praeualleret mors. Non pofllim ergo fa
tis mirari hoc fymbolum , quocirca adhuc fub
tiliter& minutim cius Tymmetriam ametram vt
ita loquar perquiram.
Filius Dei vnigenitus cft in diuinis,Mercurius
mundi vnigenitus in creatis; calidum enim in¬
natum, hiimidum vnicum primigenium produ¬
cit, fibi asquale &: cosuum ; Pater etiam aeternus
vnicum producit filium primogenitum fibi te-
qualcm & coteuum. Filius Dei occupat totam
aeternitatem patri fimilis & aequalis. Mercurius
iremiiofter occupat totum naturae creatae fpa-
tiura, fimilis & aequalis naturae creatx , nam efl
tota vis naturae, ne quis in verba Mercurij hal-^
lucinetur: filius Dei naturam fibi aflumit huma-
nara, vt haec cum diaina natura, in vnam exfur- '
gant naturam Chrifli vnitacc fuppofiti; fic iM^
duae natura, diuina nempe & humana , duas in
Chrifto non conftituunt naturas,fed vnicam tan¬
tum Chrifli naturam vnicate fuppofiti. Mercu¬
rius item fuo modo naturam dementarem fibi
alTuraic, vt vna cum coelefti natura, in vnam ex-
furgat Mercurij fubftantiam vnitate fuppofiti;
non enim in Mercurio natura cedeftis & natura
dementaris duas conftituunt naturas fed ambae
vnicam Mercurij componunt naturam.
Si filius Dei facratiffimo Virginis vtero clau-
4^ Îchymipd
Tus, non linquat dexteram patrisj nec ipatiutti
aeternitatis, nec vniuerfi mundi ambitum, quem
omnino complet, fed folum in vtcro facro fit
homo Deus, in quo ante Deus folus erat. Sic
quadamtenus Mercurius nofter dum corporis
induit naturam non linquit focietatem infepa-
rabilem calidi innati patris fui, feu naturas, nec
ipatium vaftum vniuerfi mundi, quod perpetuo
& perenni fuo pneupmare implet, fed folum in
centro falis, tanquam in vtero virginis terras,
inferiorum fufeipit naturam. Sal enimeft terra
virgo qu$ numquam peperit, nec poft partum
fuum virginitatis fu£e flofculus & fplendor con-
tabefeit, vt videre eft myftico eius fymbolo,^
facratifiima Maria Virgine contem -
fale Liceat modo, illibatas
Ium. intemeratam conceptionem, falis pro-
duftioni comparare , vt fymbolum incarnari
verbi ex parte facratiffimte matris , in re na¬
turali delineatum , etiam confpicere va¬
leamus.
êraadraodum fal mundi naturas germen a
calido innato Spiritus mundi producitur & in
produd:ionG fua , ab omni corruptione de¬
mentari vindicatur: Sic facratifiima virgo ac
prêfiantiori multo modo, in quantum mater
Dei futura erae per gratiam peculiarem diui-
nam concepta & produ(9:a eft abfque vlla
peccati labe, & toto vitas tempore, in illa pu¬
ritate & gratix plenitudine eonferuata eft,
virtute Spiritus fan(fti , quo perenniter obum¬
brata erat.
Sal vnde Sal etiam toto durationis seuo , ab impuris
Chripianui. 43
elementorum corruptionibus vindicatur \ vir*
tute fpiritus mundi, feu vaporis humidi primi-
genij quod eft conferuationis naturalis funda¬
mentum.
Sal item vitam hanc labilem tribuit confer-
uat & fouet, virtute ^ energia fpiritus mundi
quem c gremio fuo perpetuo fonte , & indeii-
nenti riuulo educit, ad conferuationem & vi¬
tam rerum naturalium. Sic & Virgo Maria vi¬
tam aeternam tribuit, fouet & conferuat, virtu¬
te, potentia & mifericordia Iesv Christi
filij fui, fidelibus omnibus Chriftianis , qui gra¬
tiam hanc aeternae vitae ,ex Iisv Christo,
defumunt tanquam ex immenfo &r inexhaufto,
gratiarum pelago. Salcfl: mater filiaque fimul
fpiritus mundi, qui mundum conferuat; Virgo
facratiflima nonne mater & filia Dei habetur
qui fuo facratifiimo fpiritu, mundum hunc vni-
uerfum vere conferuat Sc fuftinet , ne pereat j
Mater Dei caftiffima eft,virgo port partum aeque
vt ante partum, quod nullum aliud aduentitium
femen facratifiimo & intemerato fuo vtero , ad-
miferit, praeter virtutem Spiritus faniSli, qua ia virg»
conceptioneGhrifti obumbrata fuit: Sal item, ratione
vt ita loquar virgo dici potefl: ante partum & dkipojfit,
poft partum fpiritus mundi , quod nullum ex¬
traneum femen admittar, ad generationem fi-
lijfui, praeter virtutem & energiam illius fpi¬
ritus, qui incubat illi, vc naturam induat ele-
mentarem &c producat fubftantiam alimenti-
tiam toti natura: conuenientem, nonne Chriftus
itidem in facratifiimo virginis vtero natu¬
ram induit humanam : vc hofiia fic faniîa,
44 Z^lchymips
hoftia immaculata, quas immolari debet pro-
peccatis hominura ,vt a morte furgant ipfi in
vitam asternam. Filius falis eftfpiritus & corpus
naturam coeleftem & elementarem participans
in perfeifla & abfoluta vnitate vniiis indiuidui i
filius Maria; Virginis eft homo Deus naturam
diuinam & humanam in fe coercens in perfe^la
& abfoluta vnitate fuppofiti. Itaque negare non
Myflermtim poflumus quin myftcriornm facrorum Icones^
faeratiftmo' ^ allegorias in natura ipfa quadamte-
net' delineatas conlpiciamns, qua; luo modo ca-
turet referi- tribuunt concurrunt fidei Chriftianac ftabi-
untur. liendse. Contemplare quasfo, o Ethnice, 6 Hx-
rccice, qui myfieria hacc orthodoxae Ecclefi.^
fubfannas, ac parui pendis, etfi diiiina penitus !k
fupernaturalia fint ,quam altas tamen figuras in
myfiicis natura; egerint, vt nobis fint auxilio ad
hxc infperfcrutabilia arcana explicanda. Per¬
pende quaefo, quantus fit 6c qualis erga nos
amor diuinus, qui ad vnicam falutem noftram
hxc fupernaturalia mitacula fecit, horumque
facrum figilhim natura; creata; imprefiit, vt om¬
nes & per fidem , ha; c externa fidei nofira;
ftatumina, vberrimi fcii6tus eorum fierent parti-
cipes;qu^ vero flocci facerent aeternis ple(5le»
rentur pcenis.
'ChrtJlUnus^ 45
MOtS SflTtlTVS MimT>h

mortis Chrijli SymMum
ejje fotefi,
Capvt VII.
A c T >E virtutis eft Alchymia, in

docendis & perquirendis natur? ar- efiic/eijfma.
canis, quibus nobis claret rpiiitum efiinperqui-
mundi nihil generare ac producere rendu natu-
poiTe, nili moriatur poftquam ele.. raarcmH.
mentari indutus eft natura, fortefque fubijt re¬
rum iublunariura; granum enim eft &. Tcraen
virjE, quod terrae mandandum eft, vt putrefeat
& moriatur, frudufque ferat, alioquin fterilef-
eic & euanidum cftw Hermes,Chymicorum om¬
nium Archifopfaus 5c vere trifmegiftus , nihil
aliud intonat cum tota Chyraicorum turba, qua
mortem rpiritus feu Mercurij metallorum, fccus
enim inutilis eft nulliufque momenti in opere
Phyfico, perfecftionis culmen confcendcrc ne¬
quit, ad quod totis vitibus anhelat, vt cruda 8c
incoiSa metalla, & coquat & duret, in aurum
vel argentum , ni morte fua vindicet fc ab im¬
purat fcEculcnra mixtionis compofitionis
fuae craflitie, & ab ea furgat in corpus fubtile 8c
tenue valde penetrationis compos, cuius gratia
8c auxilio fux perfeiftionis & codionis dotes,
metallis crudis & inco(ftis communicat , dc fic
metallicam metamorphofin perficit & oftendic.
NecToIumin metallis hoc obferuari licet, fed
!îhil fene¬ & vniaerfo mundo palam eft, nihil generari
ratur y abfque
poflTc abfque cotrupeionis & mortis praeuU
p&miA mor¬
te. falce *, ea enim eft quae vitae nousB praebet fun¬
damentum , & ex qua veteres refcifll furculi,
in nouos &c recentes , germinant & pullulanc
vitae concinnos & turiones. Alioquin Mercu¬
rius qui eft totius generationis & corruptionis
fedes & immota baiis, calorem fuum innatum
rebus fublunacibus communicare non poftet,
quem ^ patre fuo calido innato mundi accepit,
ea lege & conditione vtquod eft in rerum ferie
optimum omnibus naturae partibus diffundatur.
Spiritus mU'
di cjua ratio¬ Quocirca a coelo dcfccndit in terram naturam¬
ne fiat fimilis que induit inferiorem, vt fimilis omnino fiat &c
rebus fublH- aequalis inferioribus , eaque ratione nutriar,
naribus.
foueat & conferuet , inferiora omnia, quo¬
rum gratia rerum fublunarium fubijt fortem.
Mortis Chri- Ex his quis hominum adeo hebeti & obtufo
fii s^mbo- ingenio habetur! vt non colligat mortem fpi-
lum.
ritus mundi, fymbolum efle pofte, mortis Chri-
fti, cum decreta fuerit 8c faneita lex diuina, re¬
demptionis humani generis ,per mortem vni-
geniti filij Dei. A qua fola & vnica morte pen¬
T atius hu¬ debat totius generis humani falus. Quid enim
mani generis prodeffet, incaraati Verbi myfterium , fi ver¬
falus d mor¬
bum ipfum caro fadum , mortis non fubijftet
te pendet
ChrifiU tormentum , Prophetas omnes , ante Chriftum
natum id ipfum mordicus afteuerabant paflim-
que clamabant diuino non pythonico afflati
numine Chriftum, filium Dei & hominis mors
deberei dc ipfcmet Chriftus, dum viuere ter-
rafquc calcaret j fari flebat: Oportet Chriftun*
"Chrifilanusl 4y
|)ati & fic intrare in gloriam fuam: deftruite &
diruite templum hoc, & ego tribus ipê diebus
lesdihcabo illud maiori & pretiohori quo nunc
videtis ornamento decoratum, hoc ed ma6tate
corpus iftud, quod veri templi omnium homi¬
num vices gerit, verumque templum efTe mere¬
tur. Et ego ipfo tribus diebus priftinae ac multo
maiori nitori reftituam, quod in eius refurre-
dione , & mortis triumpho faditatum viderunt
multi, & credimus omnes.
Mori certe pro nobis decebat Chriftum: gra¬
num fiquidem cadens in terram , nifi mortuum
fuerit, ipfum folum manet, Chriftus vero gra¬
num frumenti verum & verifiimumerat, quod
Parer emlcftis , terrse mandauerat, vt germina¬
ret frudumque ferret vberrimem humano ge¬
neri fummopere expedandum. Ex co grano
furrexit & dimanauit fanda, facra, Catholica,
& Apoftolica Romana Ecclefia , cuius folius v-
berrimos frudus coelum capere pofTc gloriari
debemus, vt pote, ex grano illo diuino, Chri-.
(liano furgentes & pullulantes. Mori ergo dece¬
bat Chriftum , vt fruges illas immortales Ecclc-
Romana nobis omnibus communicaret,
quibus in nos redundat vita sterna, peccatorum
omniumremiffio ,gloria, gratia & faudiftea-
tio, quam folum ex morte Chrifti, Chriftum fe-
quendo-defumendum cenfemus &c vere credi-
mus. Sic corpus fuum facrum fandum dat no¬
bis in alimentum sternum gloria:,gratia fan-
ditatis. Sic ipfum Patri aterno pro nobis immo¬
latum quotidie oftendimus, vt fuper nos gra¬
tum fuam & benedidionem perenne infundat.
48 [y^lchymijfa
Poterat ne Chriftus maiori amore,erga nos bene
feriari, quura poflqiura homo fadius eft , huma¬
nitatis noftcs luere poenas & duriflima eius fol-
ucre vincula, iolutaquc ia ptetiofum fui fangui-
nisfoDtem detergenda immergere. Poterat ne
diuinius, at neque fandius patrem acterriu fuum
in nos omnes iratum , placatum rurfus in nos
omnes & beneuolum conftituere, quam inno¬
centis fuac piaculo mortis,quo folo refoluta fune
peccata hominum omnium, mors mortua tunc
cft, cum mortua vita fuir.
Qui fagacis mentis examine, fpiritum mundi
contemplatur , nulla ratione nacurte prodefle
poteft, quin vifibile ac palpabile corpus fibi af-
, fumat, in coque vim mortis patiatur, vt genera¬
tionis & corruptionis bafis & fundamentum in
inferioribus haberi mereatur, cifquc omnibus
vitam impertire queat. Eodem mentis examine
tanquam firaili fpeculo coafpiciet Deum, vt ho¬
mines faluos faceret vitaque jeterna donaret in
gratianscuius fatSi funt, conuenientioti 8c diui-
niori non polTe via hac perducere , tot & tantos
perditos nebulones, quam incarnati Verbi my.
iterio : Decuit enim creatorem , qui homines
/ibi iimiles fecerat, fimili nutrire,fouere & con-
fet«are alimento, & ita hominem fieri, vt verif-
/imam & vere viuam hominis fpeciem fibs ven-
dicarcr, efferque fulcrum firmiffimuosque ftsbi-
limentum fuas fragilitatis labantifqoc naturas. <
Animam viuentempoflquam impertijt homini
Ûefiopw ex fuo fonte depromptam nonne eodem
hemini ,
'vt fonte irriganda crac, iie in limo terr^, quoin-
clufa erat raarcefcerct, & /ic in altam numquara
.. ' fatgerer.
Chripidnm,
furgeret, hec domino fuo fruges dîret vllas, fed
in asternum fterilefceretjimo permixtu terr^jir-
riganda ergo erat anima humana fimili fpiritu,
quo in corpus fuum afflata crat,vt viujeret, ger¬
minaret & integra & illatfa permaneret. Hajc
autem pratftare non poterat, quin Deus ipfe con¬
ditor Tuus homo fferet & diuino penitus in-
fcrutabili arcano labentcm fuam naturam & ca¬
ducam diuino fuo alimento , perenniter fulciret
& reftauraret; Omnia fiquidem debent nutriri
& foueri ab eodem fonte, ex quo fumpfcrunt o-
rigincmidu(5lus eft homo, ex fonte diuino j pari
igitur fonte irrigandus fouendus , vt viuat Sc
germinet & puUuIec Domino fuo frudtus diui-
iios & immortales , vt immortalis eft ipfe. Ac
morti per peccatum obnoxius fadus, diuini erat Hemo ex /«
operis & conditoris non fui , ab illo mortis fe /’«"
emergere pelago. ^
Vc in generatione & corruptione rerum fatfti-
tari quotidie cernimus, qua: corruptionis fubeuc
fortem, non poflunt ab eius fe extricare bara-
thro,&: in nouam & recentem fe extollere gene¬
rationem, nifi per materiam primam feu Mercu-
rium,qui in centro eorum latet immotus & in¬
corruptibilis ,& a quo fumpfcrunt originem,
quique eft generationis bafis& fundamentum j
& annihilationis impedimentum. Pari item via
& multo quidem certiori non poterat homo ab
inextricabilibus peccati & mortis fuas ambagi¬
bus fe expedire, & in nouam & immortalem fc
fublimare vitam,nili per Deum fui ipffus opiff-
c5, qui vitas totius eft vera bafis & fundamentu.
Poterat quidem Deus ex pura & abfoluta vo-
D
^khymijla
luntate h«G facra permutare myfteria,& ad ean¬
dem collimare fcopum fagittis alijs & diuerfis,
cjuas ex pharetra fapientiac acernae (ux depro¬
mere potuilTct; Nihilominus cum alias non fe-
quutus fit femitas> hxc fanSior commodior &
decentior diuinae maieftai i, omnibus alijs cen-
fendaeft, cura hanc fequutus fit Chriftus.
Homines ah Certo certius cft Deum nobis immortalem &
orttt immer- perennem,innupti)(Te vitam,quam nosfoli in ca-
tales. ducam & male materiatam fortem, fcrpetis aftu-
tia permutauimus. Mifericors tamen Deus &
ifiimme bonus,amore quam maximo in nos cffu-
fus non tulit mortis illius ineludabili ceeno nos
amplius volutari, fed pretiofi fui fanguinis fonte
lotos, priftin o nitori nos reftituit. Sic nos itera
& fecunda vice reformauit & afflatu iterum di-
uino fuo gratiam fpirauir, qua certo certius im¬
mortalitatem vere immortalem confequimur,
quam ante primus patens nofter protoplaflus ,
fraudulenta ferpentis eloquentia fibi & nobis
furripuerat, &c vere caducam mortalem fecc-
'f rtale ^ Caducum dico quidquid vitae fo-
fadHcu%nid ws fcaturiginem petere non poteft : Deum autc
'vere dicatur, folam verae vitae fontis fcaturiginem petere om¬
nino nobis erat impoffibilc. Ergo etiam immor¬
tali & aeterna frui vita cum haec diuinae protfus
Solus Ci&ri-fit originis. Poftquam autem Verbum caro fa-
/iiif nobis (ftuna eft & habitauic in nobis , & vidimus glo-
ceclum apê- gloriam velut vnigeniti a patre, ple-
num gratia & veritatc,tunc appeiti iunt coeli,&
gratia cius veritas & vita diffufa eff: fuper nos»
quibus Goeleftibus &: vere diuinis veftibus indu¬
ti,coslum intrepidepetere poflumqs tanqua fihj
Chrijiidnus. ji
CGclcftis ptofapiae, cum & Chrifti feramus ima¬
ginem , cuius veftigijs inhazrentcs non fo!u qux
coeli, fed & qu* Dei funt nobis cO-mpetunt i pcc
Chriftunl enim pater aeternus in veros & legiti¬
mos nos aecerliuic filios & alumnos.
Itaque neceffitas redimendae lapfaB humanita-
tis arguit etiam incarnati Verbi myfteriii paffio-
o I ■ r ■ r humunttatUt
nem & mortem cum ab .rterno ita lancitum fue- exfofiuUt
ritjhuiufquc facrae faneSionis rudimenta qusda incarnati
explicantur, ex fpiritu mundi, qui cft ittud femc
vitae a natura coslitiis demiflum ad conferuanda,
nutrienda fouendaque ea omnia quae producit
& parit ipfaj hic autem fpiritus non poteft tanto
perfungi officio, quin alimcti veri induat formas
ac proinde alumnorum & filioru fuorum fubeac
fortes, & fic fumat vilibiledt palpabile corpusi
in quo mortis fentiat ffimulos, vt inde furgat in
cibum perennem & indefinentem toti naturse ,
alioquin natura caduca rueret in nihilum, ni pe¬
renni & incorruptibili illo fulciretur alimento ,
quo vetera fua, & femiruta monumenta reftau-
&
ratj fic nos vere viucte non pofTumus ,& ad Hemiaes vi-
perennem &: vere immortalem deuchi & extolli taceelefti ^
vitam, quin vita illa vere vitalis ccelitui demiffa ^
viuentium fubeat fortem,& fiat caro in qua mor- y '
tis torcularia calcet & de morte triumphet, vt
triumphi fui participes fatali,per gratiam fuam & fti perfun-
mifericordiam fimus & coeli & bonorum fuoru
omnium compotes, vt clarius videbitur inferids
dum facratiffimas Euchariftiac myfteria tradabi-
mus & eius Symbolum naturale inueftigabiraus.
51 Z/ilchymiJla
êfurreHio Spirim mundi ^ Chrijli

ûrreBionem, alleger ice aliquatenus
.reprafentat.
S CapvtVIII.
Atis nobis elaruit fuperioribus

argumentis generationem rerum
. omnium & confcruatioiiem , mor¬
tem fpiritus mundi poftulare. Ex
hac rerum fublunarium ferie Sc or¬
dine dudi Turnus velati via quadam , ad colli¬
gendam mortis Chrifti neceflitatem , ex decre¬
to diuino & difpofitione jEternae fapientix, ad
redemptionem hominum. Nunc vero perqui¬
rendum eft E tantum valeat humani ingenij ro¬
bur, quonam diuinofapientiae seternjc arcano,
Mors qua Chrifti morti iuflit vit^ fccrctum aeternas,& qua
ratione fit ratione itidem fpiritus mundi mors, rerum fub-**
pinciîum lunarium omnium vitam, nutritionem &c con-
feruationem arguat^ fic mors & vita iuxta Te po¬
lita contrariorum ptopemodum magis elucef-
cunt, & in ipfa morte vete latitat vitae fons &
origo, vndenam iftud natura mirum ? Mortem
quam dicimus annihilationem mixti moricntii
non facimus, at potius purificationem , fubtili-
tatem, tenuitatem corporis , vc in morte vetus
deponat corpus couumque fumat vetere ten¬
uius, 6c aliqua ratione fpiritui fuo aquale & fi-
mile ; Mprte fiquidem excrementa crafiiora fe-
Chrijlidnus"» 53
gregantur & <quod elementorum vappam & a-
murcam fapit foras truditur per naturce Archaeu,
& quod remanet purum & nitidum , cui paruus
conneditur fpiritus, & fit nouum mixtum prio¬
ri nitidius & pulchrius , & fic renouatur natura
veteres deponit exuuias, & asternitatis fpoUa
ampla refert. Sic mors non eft fibi detrimento Mors non
nocei^fed po*
fed ornamento, fic hominum mors eft via ad tiuiproiejis
vitam, anteriori multo foeliciorem & iucundio-
rem*. Prima enim vita hominis caduca & labi¬
lis, longa & lenta mors eft,mortis folum nomen
vltimo vitas termino imponimus cum & reliqua
vitas ante adee momenta, mortis eiufdem infi-
gnia prre fe ferant. Principium vitas teque mors
eft ac vltimus vitae terminus. Sunt enim princi¬
pium 8c finis in motu eiufdem elTenrias 6c qua¬
litatis , quod elegantiflime 8c Phyfice notauic
Poeta, •
Nafeentes morimur finifûe ab Origine pendet.
Itaque prudentius eloqui poftumus dum mori¬
mur mortis nos vltimum obire terminum , ac
«ius abfolucre penfum , vc vitas asterne telam
exordiamur, quam vltimum vitas huius obire
diem. Certiffimum ergo eft, mortis noftrs ci¬
neribus inefte vitam sternam , quam detegere
non poftumus & in propatulo exponere vi mor¬
tis fentiamus ftimulos. Alchymia id fole clarius Morti ineji
vita.
oftendit& patefecit, in deftrudionc mixtorum
naturalium , quas eft vcluti mors eorum. Nam
calidum innatum & humidum primigenium
eorum, quas funt formas & vit£E fedes, fepatan-
tur ab omnibus fuis heterogeneis excrementis
& fasculentisfpurcitijs Vna cum ficcp radica/i.
54 Kyilchymtjia
6 hacc tria iterum pura & nitida, nouo vinculo
conne(3:untur & furgunc in nouum mixtum,
priori multo nobilius ac pr^dantius nefciens oc-
cafum & mortem.
Si in prima rerum vnitate & vinculo, quo in
principio fui ortus res vinciuntur partes omnes
ab omni impuritate vindicatzE fuiifent, & purae
& nitidae fadae connexae faiiTent, non opus cf-
Rtfj omnes fet fecuoda ifta vnitate & vinculo nouo de quo
quure morti cil fermo,vt res fublanares perenniori dura-
obnoxtA pnt. qjjj primo illo rerum connexu,
partes omnes connecêndae, excrementis fcarent
multis, quibus vccus nexus Se indiffolubile vin¬
culum praepeditur , ideo mors & feparatio par¬
tium connexarum fumme neceifaria cft, vc ab
ipfo feparance, nitidi Sc puri fiat eledîo, & fic in
puro fao qaiefcat & gaudeat adepto fine. Natu¬
ra totis viribus ad hunc vltimum finem anhelat
adipifeendum, vt tandem quiefitat a laboribns
fuis, & gaudeat pace aeterna i ideo tot genera¬
tiones^ mortes cx centro fui ipfius educit, vt
tandem pofiic ab impuritatibus &c fpurcitijs fe
expedire quas profoplafti lapfus intimis* Tuis vi-
fceribus immifeuit: Ac in vanum laborat ipfa ,
vltiraiim illum finem & perfectionis fuse cul¬
men ad quod tendit, non confequetur, nifi cre¬
ator fuus Sc rerum omnium protoarchaeus vlti-
mas adhibeat manus: hic erit ille fummus Al-
ctiymifta, qui purum ab impuro feparandum
7» pojfremis »4^* calcinatione vniuerfali omnia tradet
'iMtA diebusigni, Vt omnia vltima morte moriantur, Sc in
qutdfufturm ea feparentur abfolute & perfeSiflime excre-
efi Deus. mcnta, quae reijciencur in abyflum acerni ignis.
Chripidnusl Jj
Purum autem deferetur in abyfTum xternse glo¬
ria, fcelicitatis & vitas; fic rcnouabitur tota na¬
tura per mortem , nec erit quicquam in toto j„die iudidj
mundo quin renouationis illius fentiat energiam tota renoua-
neeeflitatem , Deus ipfe primus hanc legem ^tturrixtura.
fanciuit, legifque fuac in Chrifto paiTus eft con¬
ditionem , amaritudinem , non vt renouarc-
tur ipfe , quia integer vitas , fcelerifque purus
omnino credendus eft > fcd vt alijs omnibus re¬
nouationis & reftaurationis prsberet viam tu¬
tam & certam, cum in Chrifto moriendum fit
li immerfo renouationis illius velimus frui the-
fauro. Protoplaftns adam innocens , candidus
nulloque vitio corruptus difruptis fantâs legis
vinculis, mortem ribiafciuir ic. ernam , mortif-
que aifeclas omnes fecit homines; itaque mifer
fadus, calamitofus & infmlix omni malorum
aceruo prasgrauatus, non poterat ab immenfo
illo miferiarum fe emergere pelago , nifi per ho- §l!âre Add
minem innocentem, candidum ,integrum virê foteât
fcelerifque purum. Talem autem reperiri in ho-
minum genefi non arduum modo erat, fed om ■
nino impoffibilej creatoris fuit ergo folius,alium
dare homine non ex parentum maculato femine
oriundum, fed ex fapientia patris asterni creato¬
ris,& facr® & intemeratas Virginis fanguine,Spi¬
ritus fan<S:i cooperante virtute defiiroptum, qui
folus homo Deus iuris diuini inclufus anguftijs»
omnia quas fummi laris erant patienda pertulit,
vt piaculo tanto tantum petfolueret fcelus.Sic in
eius morte & renouationc.renouata funt omnia,
& priftino reftituta nitori. Amor adeo fumus &
celfusjVt &madi oes vincat artes,co enim visueft
5^ Îchymifla
iudicem rei pcenas in fe ipfum retorquere, criml-
nisfvlcorem criminis vindidam fibi ipii afeifee^
re, Deum pati pro inimicis fuis & hoftibas ve
inimicos fuos Sr hodes, fibi conciliet indilfolu-'
'Ref'yvsTo vincnlo , quo folo morte,
clrip om^ paiTiis efl 8c vicif, vicit inquam quia mors illius
nimode «e- profutura nobis nullatenus erat , nili mortem
cejfarin ad mortis vi(5loria triumphus fubfequutus fuif-.
enim fuHulic omnia tormento¬
rum genera plufquam vllus hominum ferri po¬
tis eft, ad mortem & fepulchrum vfque , nonne
decebat illum , fe Deum oftendere , fe creato¬
rem & redemptorem hominum patefacere. Ce
piaculum verum clTe & vi61;imam immaculatam
quam expedabat Sc poftulabat diuina iuftitia ad
expiandam totius humanê naturas crirnen &
fcelus; qno autem maiori miraculi titulo & glo¬
ria id alTequi poterat, quam refurreîonis triii-
pho. A morte enim virtute fua propria,fe ipfum
emergens Sc partes integrantes perfonae fuse, in-
dilTolubili nexu, iterum annedfens ; Deum elTe
teftatus eft, &: creatorem & redemptorem no-
Cuf» chrijio iti quo fi vitiamus & moriamur, iryeo etia
moriendum refurgemus astcrnê vitas participes, Sc de morte
fi ineorefur- triumphantes i foslicem hunc exitum Sc euen-
gere eupiH' fidescheiftiananobisexpedtandum credit,
& Alchymia in tebas fiiblunaribas &: pr^cipue
, . in Mercurio mundi fymbplum canti myfterij
^nattiralT nobis fpedandnm exhibet: hic fiquidem Mer-
chrifti(^ curius protoarcheiim fuum imitati hac in re vi-
Mercurij, decur quod, vti diximus, corpus vifibile & pal¬
pabile fumat in centro terte^ virginc£E,vt & filius
Dei ia vccro facro, intemeratas virginis, coipo-
Chrijltanm»
ris humani induit & afTampfic efTentiam ; Spiri¬
tus mundi mortis patitur obelos in corporibus
mixtorum, quas ipfe fibi figulauit, vt & filius
Dei mortis fubijt tormentum in corpore , quod
& ipfe fibi in vtero facro impolluta matris Cux
conflauerat: Spiritus mundi naturali fua via 5c
ordine triumphat ex morte , qu$ calidum inna¬
tum & humidum primigenium quod eft veluti
anima & vita illius, a ficco radicali feparauerat
inimicitiam inoer ipfa fecerat; at in morte pace
tandem inita, iterum hsctria furgunt in mix¬
tum priori fubtilius Sf nobilius, vt toti & vni-
uerfas naturae fit alimento perenni & indefinen-
ti, I E s V s Christvs certo certius, mortuam
mortem captiuam duxit in ciiumphum , currui
fusrefurretftionis veras aureo , alligatam: cor-
pufque vere gloriofum,incorruptibile , immor¬
tale, & vbicumque locorum penetrabile afTum-
pfit, vt homines amafios fuos , perenni fua vita
fpiricuali & £Ecernafouear, & nutriat, Sc in pri-
fiinum reducat nitorem,primamque illis refiau-
ret gratiam. Ex refurre<3:ione fpiritus mundi, in
nos defeendunt ccelcftes ftellatum & planeta¬
rum influxus ; cx Chrifti refurredionc , in nos
permeant cceleftes veri Patris asterni influxus 6c
gratiae diuinx, fine quibus & nos ipfi , & totus
corrueret mundus : Spiritus mundi fic a natura
prieparatus, vniuerfis rerum mixtis commoda
alimenta miniftrat, quod faucium eft fanar,quod
mancum, fradtum, mutilum & lacerum eft, id
interno fuo alimento refarcit, fc ipfiim in efcam
praebens. lefus Chriftus mortalia paiTusSc Vitftri-
ce morre refurgens omnibus humani generis in-
58 Z/4lchymift^
diuiduis commoda alimenta miniftrat,quod Tau-
cium imo mortuum nobis ineft, id ptajtiofo fan-
V stmsChrifli guincreftaurat, vitasque donat seternat, fe iprum
fen f/tcra JEu- in panem exhibens quotidianum , quo gratia ,
chitrifltu efi
per mortem fuam nobis adepta, diuinitus fouea-
ChrifiianorU
vera vita.
tur, & conferuetur.
Spiritus mundi Ghymice praeparatus, corpo¬
ra metallica cruda, impura & impcrfe(fta coquit,
purgat 3d perficit in aurum vel argentum; I E-
svs Christvs diuina peniius arte nobis
praeparatus , nos tanto vitio &: corruptela dcpra-
uatos & pollutos, vt nihil foetidius, & imperfc-
d:ius reperiri queat, non in aurum & argentum
& gemmas quae nihil aliud quam terra fapiunt ,
fcd in homines diuinos, immortales , fofe ipfo
nitidiores perficit & permutat. Spiritus mundi,
quod fui eft fimile fibi vendicat & afcifcit. I i-
svs Christvs quod fui eft fecum trahit Sc
perducit, Spiritus mundi a morbis nos liberat
vitaraque falutis plenam nobis elargitur, Chri-
ftus a peccatis omnibus, morbis peioribus nos
exonerat, viramque vere vitalemque vt pote im¬
mortalem nobis impertitur.
His itaque aequa mentis lance trutinaris Sym¬
bolum aut fpc(ândum& mirabile , in natura
reperimus vt in Chriftum amore rapiamur, qui
tanto & adeo fingulariin nos amore affedlus fue¬
rit, vt qU2E pro nobis paftus fit, non tantum fide
credenda voluerit,fed & huius myfterij depidas
imagines, in natura ipfa collocauetit omnibus
contemplandas.
ChripUnus. 55>
^fcenfo naturalis Spiritus mundi ccelum

yerfus ^ fontem fuum; Chrifi^f-
cenfonis latrem V erfus
yerum fuum fontem ^
fguram (juandam
exhibet*
C A P V T IX.
O c B T nos Hermes Chymicoriim Afcenjinnis

pater cum reliqua Chymicoiu om¬ Chrifli S-^m-
nium turba, Spiritum mundi a pri¬ bolum.
mo mobili in centrum terrae vfque

ibique corpus vifibile & palpabile
alTumere in eoque corpore mori modo quo gra¬
num frumenti in terram proiedlum moritur, nc
fterilefcat., vtin ccelum iterum afccndac alTum-
pto corpore fuo fubtiliflimo & tenuiffimo , per
mortem illam fa(5io, ad penetrandas yniiierfas
mundi partes, fua tenuitate, vt ea via deferat
vbicumque vitam toti naturre ncceiTariam: Nam
Ii in fua coelcfti & fuperelcmentari natura per¬
maneret fua tenuitate vix poflet mixta elemen¬
taria nutrire & alere; ea enim ipfa elementari &
fimili egent cibo,vt perfiftant , nec etiam fi
cralfaSc dura fcatccet cflentia , partes ‘omnes
corporis & imperceptibiles meatus adire poifet,
ZÎchymiJfd
vc illis effet vitae adiamento & fulcro ; decet cf-
go fpiritum hunc vitse & eflentiae baiulum fpi^
ritum efle& corpus, hoc eft tenuiffinaam Sc
fubtiliflimam habere corporalem effentiara vc
officio fuo perfungi poffic. Id claret in animan¬
tibus cunctis, in quibus antequam alimentum
fubcat vitimam fuiipfius praeparationem fubti-
liffimaminduiteffientiam, flicraffas vetercfque
fuas primas deponit exuuias; primo ventriculus
qualecumque alimentum iph inditum , praepa¬
rat in chylum , chylus a venis meferaicis Sc ab.
hepate permutatur in fanguinem,fanguis a cor¬
de in fpiiitum vitalem, hic a cerebro in fpiritum
faceffit animalem, qui adeo tenuis eft & fubci-
lis, vt quaracumque oculorum aciem fallat &
fugiar,tantumque diftat a primo alimentOjqUod
a ventriculo in chylum commutatum eft, quan¬
tum coelum diftat a tcrr^.Itaque videmus in tota
<5<: vniuerfa natura, vc & in/ingulis eius parti¬
bus, fpiritum mundi vitae baiulum & eftentiae
niiniftrum e coelo defeendere in terram, 8c e
terra in coelum iterum confeendere , & e coelo
iterum in terras deuoluerc vt naturam eommo»
Spiritm ftret vtramque cuius eft compos, quaque potis
eli ex 'vtr^~
qiiO natum eft, rotam conferuare naturam quod voce alcif-
letlefii ^ fima intonat veriffimus Hermes. Afcendic a ter¬
elementari ra in coelum , iterumque defeendit in terras •&:
efi conflatus, ftifcipic vim fuperiorum & inferiorum,ad perpe¬
tranda mirScuIa rei vnius, hoc eft ad vniuerfam
naturam quae vbiuis locorum vna eft , nutrien¬
dam, fouendam & conferuandam. Quod fi haJc
interpraetentur, de opere illo Hermetico, myfti-
co ik arcano, nihilominus cum & hoc opus re-
ChriJlUnHi.
referat Symbolam totius mundi, ipfo Hermete
tefte, nos &ad vniuerfam naturam retorquen¬
do, perperam non interpretamur tantum Philo-
fophum.
Deus pacer & crearor omnium diuina fua fa-
pientia, hacc ita fieri voluit, in conferuandis &
fouendis rebus fublunatibus & fanda & inuio-
lata lege fanciuic quas praeteriri non poteft. Sic
& erga nos mifericordia pietate fumma, & fin-
gulari amore dudus, Chriftum fuura, vnigeni-
tum filium fuum nobis dedit tanquam verum
fpiritum mundi intelledualis, voluitque ipfum cUifiutH
concipi de Spiritu fando j in vtcro facro Virgi- nehU dedit
nis intemeratae, cumque nafei & hominem ve-
rum fieri, mori, fepeliri, a morte fufcicari, & ad
coelum & dexteram fuam, vnde venerar, iterum
confccndi, vt hinc veram vitam intclledualcm
tanquam ex innato & primigenio wiix fonte no.
bis impertiat gratias cceleftes, & dona patiis ae¬
terni nobis communicet, quas omnia peccatis
noftris ;inconccira & illibata nobis erant. Ac
Chriftiimmenfis meritis, conccHa nobis funt &
inexhaufti eorum fontes appcrti,ibi coram patre
mediator seternus eft, facrificium & facrificator,
quihoftiam immaculatam , hoc eft petfonam
•fuam Trinitati facras femper offert, in piaculum
fcelerum noftrorum , quas vitam illam noftram
intellcdualem, qua in sternum duraturos , in
ipfo fcelicitatis centro fecerat ipfe Deus, ita con¬
taminant & labefadant , vt pro nihilo coram
Deo habenda fit, temerata peccatis , vi Chtifti
fanguine, piaretur, qui nobis fuffufus illam re-
fiituit integram, 6c patri fuo miferandam difpo-
6% [^lehjmi({d
Mixta quid
fuirjGuius myflcrij notam & flgillurti impreflTum
a corruptione
'vindicet.
in naturalibus cernimus; Ea fi quidem dum cor¬
rumpuntur, in perpetuo corruptionis fiiae volu¬
tabro pcrfiftercnt,nifpiritus mundi de fuper ca-
licret, qui corruptionis illius fordes, difibluendo
& abluendo nouum ex Corrupto dat germen
mirum naturae fpedaculum & Ornamentum^ fic
& nos dum peccatorum fordibns inuoluimur,
nullum aeternae vitae ffu<ftum daremus nifi Do¬
TidelesChri-
minus Deus nofter lefus Chriftus defijper ve¬
fiiana fem- nirer, qui peccatorum nofirorum omnium for-
per egent ir¬ des expiando, fufeitat in nobis illud germen al¬
rigatione 'Vt
ternae vitae,quoin fantilos euadimus viros,Chri-
infidelitate
perfifiant.
fiiana femper egentes irrigatione, quod fequen-
ti capite, dilucidarum clarius legere licebit.
Spritm mundi) ccelo defeendem in terras

adyitam rerum[uhlunarium, Symbo^
Ium ejl ejueddam Chrijli defeen-
dentis infaeram Eucharijliam
ad yitam jidehum
emnium.
C A P V T X.
D I MVs fuperioribuscapitibusna»
Natura eget
fpirittt 'Vita,
uram ad rerum omnium nutritio-
lem & Gonferuationem egere fpiritu
utae , qui a creatore fummo Deo
vbicuraque diffufus eft, vt vitam vbiuislocoru
'Chrijlianui. <S’3
diffufam foneat & nutriat, irritando & fufciran-
do omnes vita: facultates , alioquin vniuerfa
fterilefcerent, & veteri fuo tegumento fqualido
prorsus intcrclufa,perirent: mirabili autem me¬
thodo & via piufquam ftupenda, tanto perfun¬
gitur officio , defeendit e cmlo in terras, & ex
terris iterum confeendit ceelos, iterumque ter¬
ras petit, & fic fic alimentum verum proprium
cuicumque rei.
In maximo omnium operum Hermetico ope¬
re, id clarius elucefcit; ibi enim loci, fpiritus
metallicus cmlum vaiis quo clauditur confcedit,
iterumque fundum petit, terram versus metalli¬
cam, quam tanta donat virtute & energia, vt re¬
liqua imperfeda metalla, cruda & incoda per¬
ficiat, coquat & duret in aurum vel argentum,
adeo purum & nitidum vt omnimodam metal¬
licam fcabritiem prorfus afe eliminet, nec vlla
corruptione teneatur. Sic etiam vitrum & chri-
ftallum lapidefque omnes ignobiles U triuiales
in veros traafmucat adamantes & carbunculos.
Viderunt quamplurimi fupremae & infima: for- Lapidem
tis homines feiens loquor,puluerem tubicundif- Fhilofophorft
fimum, lumine &fp!endore,rubinis ficcarbun-
culis pra:nitcntcm meile & faccharo dulciorem,
mofcho & ambaro fuauiorcm & fragrantiorem ,
vitali igniculo turgentem,qui plumbum,ferrum
& quoduis aliud metallum igne liquatum fua li¬
quatione breuiffimo temporis fpatio , in veriffi-
mum aurum, ipfo naturali auro prartantius &
nitidius commutabat.Floret adhuc apud fioren-
tiam in cimeliarchio principis tanrse prasclars
inaudita: metamorphofeos fpecime admiradum
ZAlchymiJlct
nifi fpedarc licet ferreum clauum media fui par¬
te, in purum legidmumque aurum conuerfurai
oleo quodam Chymico in quod immcrfa fuerit
pars illa claui.
Fuit autem iftud fccretum opus,ex fpiritus
Lapis Lhyfi¬
cus ex quo
mundi metallici edentia conflatum j hic fl qui¬
componatur^ dem fpiritus, poftquam duris & craflis fuis ex¬
crementis terreis, le perfede emungere potell:,
idnue per mortem & corrupiioncm fuam tand6
nouum fibi comparat corpus fubrile & tenue
Valde , Ipiritibus turgens , quibus coelum vafls
quo clauditur fcandit i iterumque praecipitatur
in terram,flxam claram mundam , cuius fu-
flone & liquatione, metalla, impuras propaginis
leprofas fortis abfolute mundantur,aurique &
argenti fubeunt nitorem & fplendorem, cuius
perfedionis culmen nunquam attigiflent, at vi-
li/fimas metallicae rubiginis labe perpetua conta-
buiflent, ni fpiritus ille mundi metallorum om¬
nium pater & primus opifex metallicam induens
formam , illas corruptionis fordes, fuo impollu¬
to humore deterflflet.
Mirum certe artis Chymicae rpe61aculum,quo
Ex tr&nfmu-
fpeculariimd contemplari licet hominum om¬
tatiene me¬
tallica colli¬
nium miferandam forrem , qui numquam foeli*
gitur fan- citatis fuprem^ culmen pertingere poflfunt, cu¬
Bificatio ho¬ ius tamen potiundas gratia nati funt omnes, ni
minum • ipfemet creator Deus hominum omnium verus
pater & primus opifex , humanam induat natu¬
ram, mortem patiaxur, refurgac, eoelumque pe¬
tat glorisE fuse , ex quo iterum defeendat in ter¬
ras,nec tamen coelos linquens, virtute diuina)&
arcano impecfcruubili in (aero Euchariftias Sa¬
cramento
ChripUnusl
cramento fiat nobis alimentum diuinum rranf-
mutata vere panis & vini fubftantia in verum &
legitimum reale corpus fuum j faluis tantum
panis vinique rpeciebus fub quibus , verum &
ccElefte nobis elixit, quo delibuti omnes ab om¬
nibus vindicamur peccatorum rpurcitijs & fic
cledtorum numero conferibimur , veterem de¬
ponimus Adamum , nouique Cbrifti efientia
protedi, hofies omnes debellamus, mortem fu¬
gamus, infernum claudimus, ccelumque nobis
in asternum appetimus, & ipfius Dei confortes
fafti, hymnum illi canimus serern^ laudis &
gloria.
H^c tranfmutatio noftri quam Chriftus lefus
nofter fuo pratiofo corpore nobis dato peragit ,
miraculofa omnino eft, & diuinje artis opus,
aliamque antecellit infinitis parafangis, quam
de plumbo aut de ferro in aurum conuerfo re¬
tulimus. Nihilominns cum his ambabus tranf-
mutationibus, in fit aliquid depidum & infeul-
ptum,cuius auxilio licet Chriftiano Pbilofopbo,
abfque ciufdem fidei Chriftianx labe, has inter
fe comparare, vt percipiant omnes mifcricordia
& gratiam diuinam vbique adeo diffufam efie,
vt myfteriorum (uorum infperfcrutabilia arca¬
na, depingat , & figuret quoquo terrarum , vt
tanti bencficij memores efie valeamus. Vidi TUnUfltm-
ego Iculptam planta admirabilis iconem , qux pafio-
nonnulla facrariflimas Paflionis Chnfti ftemma
gerebat : caulis eius
folhjs lanceatis viuo fanguine variegatis , terra
lurgebat, flos deinde extuberabat exquifitiffi-
mus aureo radians colore, in cuius centro, eo-
E
'Îchymijla
rona fpinea, claui nigco colore vcluti ferreo de¬
libuti vifcbanturjvettis & toga tanquam faerum
vexillum hinc prominer,& haec omnia columnae
albiflimae in vrabilico floris pofitae,infinitis fan-
guinis viuidi guttulis confpcrfac fuffulta:, omni¬
bus in propatulo erant.Sunt 5c multi qui iudicis
tertis,& iam in quibufdam alijs multis Europae
partibus, in hortulis quorumdam hanc mirabi¬
lem plantam viridem & folo adhaerentem con-
fpexerunt florentem, qu^ facratiflima redemp¬
tionis noftrae ftemmata perfetîflime delineata
omnibus exhibet. Vide iam & contemplare hs-
retice vt non folum Deus in penetralibus & in¬
Myfi er i A [a- timis naturae fecretisjfcd etiam in propatulis na -
cr& pajfionis turee plantis flotibus, haec fua myfteria pin¬
'vbitjue depi-
iiajunt.
git, quae tu intimo corde negas adoranda , &
nauci pendis ; haec omnia coram Deo , iudicis
accufatoris vices agent, teque pudore quamma-
ximo confundent, hac myflcria falutis noftrae
vnica fubrellia, nec domi nec in corde habes
dcpiaa,& tamen vbique terrarum delineata c6-
fpiciuntur ad tuam confufionem & opprobria.
Omnia ve- ^ Haec omnia etiam praedida myftetia quotquot
demfthnis funt a Chrifto celebrata fuere, hac vnica potif-
myfitria ad fimum ratione, vt in Ecclefia fua Euchariftiam
'E.u.charifiid.
(aeram deponeret, vt reliqua omnia in ifta fola.
confiituendd
contendunt nobis eflent vtilitati& falnti. Quod in Euange¬
^ vergunt. lio Chriftus firmis & clariflimis verbis afleue-
rat’ qui non comederit corpus meum & biberit
meum (anguinem non habebit partem mecum;
Quafi diceret, veni in mundum naturam ferui
induens,paflus fum crucem, mortem, fepultura,
refiurexi a mortuis,calos afeendi, fedes ad dex-
, teram Patris xierni. At hxc omni», vt iterum
ChriJlianHsl
defccndam in terras, dextcrani patris nec ccelos
inde linquens ad Euchariftiam meisafleclis re¬
linquendam, quae verum eft corpus meum reale
& integrum quod veriflimum erit peccantibus
& impuris hominibus tanquam elixit,permutans
eos in pios fanftos & fideles i at id non erit via
& methodo communi & triuiali, fed ego ipfe
Chriftus vobis ero alimento, & cibo, aut vcluti
lapidi Phyfico, impura tranfmutanti metalla,qui
re ipfajipfcmet impura intrat metalla , fic & ego
impura fubibo corpora veftra, vt ea mundem &
expiem expiatione vltima, fine qua habere par¬
Eucka-
tem mecum nullius eft hominum. Quare afteue fifiiam fAsri
ranter vobis praedico,qui non comederit reale dc non comedtty
verum corpus meum,& biberit meum fanguine faluui ejfe no
impuriffima rordefeet macula & labe, qua parte feterit.
mecum habere non poterit. Candidus enim ego
& nitidus,candida & nitida fcquor,& illa folum
mihi coniungi pofTunt, eft enim rerum ftmilium
cjecus & occultus amor : Obquam rem Sacra¬
mentum Euchariftix omnium faluti quam ma¬
xime necefTarium credimus, quo folo vita fpiri-
tualis noftraillacfa & integra conrcruatur,& quo
quotidiana miracula patrantur in Eccl. Romana.
Non enim fola eft metempfychofis fed & /imul
metempromachofis,& tranfubftantiatio panis &
vini faluis eorum fpcciebus & formis externis,
in verum corpus Chrifti,cum fuis omnibus fpc-
ciebus & formis,qua: occultantur & obteguntur
fpeciebus vini& panis.Harc eft illa miraculofa &
vere ftupenda tranfmutatio, diuinu opus, diuina
Alchy mia, qua Deus fit homo, & qua Deus ho¬
mo, fe prxbet omnibus hominibus in alim^tum
E a
\jAlchymifia
J.uch(triftiit verum, vt nos in fandlos & pios & quafi DeoS
Âcr/imetum ^ gft mirabile mirabilium omnium
mirum, quo Chriftus Eccicfiam Romana fuam
declarauit.Prasclare admodum nihilominus elu¬
cet cilis Capientia & fumma bonitas, quod dede¬
rit naturalia quaedam, que nobis horum myfte-
riorum fymbolis & figuris efie polTunt, quibus
praelibare pofiumus multa & praeclara ad eorii
explicationem j Sic fpiritus mundi e coelis in
terras deuoluens ad vitam & conferuationem
rerum naturalium nobis eft fubfellio , vt mira¬
bilem &: inenarrabilem Chrifti defcenfioncm in
Sacramentum Eucharifti$,vt vitam fpiritualern
omnium hominum contemplari valeamus adeo
necefiariam & perutilem , vt eius defc<îu &
2ôn inopiaEcclcfia Dei confors dici non polfit,neG
T.eclcfm Dei [gjjtQ dignati nomine , nec modo Ecclefia dici
-^.^^"^^'*’''"poflrK,cum eaiemper habere mereatur & de-
jtato as. fecum religionem & cultura veri Dei c6-
nexumj cultus autt ni veri Dei , facrificium ex-
pofiulat Deo condignum & peccatis hominum
expiandis idoneum & aptum ; quale autem fa¬
crificium Deo condignius & hominum peccatis
diluendi?efficacius, Deo homine ipfo inucniri
poiTet. Huius Sacramenti neceffitatem apud Ec-
clefiam , cancellatim figuratim nobis com-
monftrat;neceffitasrpirjcus mnndi dcfcenfus in
âcr&nfcdfi conferuationem rerum fublunarium,
t^vndZim eo eninj indiuidua quaeque tendunt ad perfe-
ex natura ionem qua nata funt; iumunc enim omnia ex
d-fumipoJftt> cQ originem & primordium , &c tali & fimili
perpetua perenni irrigantur fonte, vt in fuum
perdurent aeuum, alioquin in fe ipfa corrueret
Chrijlianus',
GoIIapfa naturas molles i fic & Chriftus multo
quidem & praeftantiorimodo Eccicfiae fuse, fe
ipfum praebet in efeam veram , vt tali & tanto
refocillata cibo & potu , in sternum perduret
tempus.
turalia ,
T>efcenfus fpiritHS mundi fufer mixta na^
aduentus Sptntus Janffi
fuper Chrijli ajjeclas fgu¬
ram quandam regra-
fentat,
C A P V T XI.
Am I A M ChymiiE alumnis expli¬

candum venit, quid proprie fic fpi- Spiritm fun-
fymbolum
ritus mundi, nam in procedentibus naturale.
capitibus humiditatem radicalem
Mercuri) mundi,fpiritum mundi di-
ximusj hanc vero humiditatem feu fpiritum hu-
raidum volatilem , cum Chrifto fymbolum ha¬
bere oftendimus. Nunc vero fpiritum Mcrcurij
cum Spiritu fan<3:o,fymbolum etiam habere vo¬
lumus : videndum nobis eft & explicandum an
fi ambo fpiritus fint vna & eadem res in Mercu¬
rio mundi. Itaque fpiritus quem cum lefu Chri-
flo fymbolum habere voluimus , humiditas eft
radicalis Mcrcurij,quae humiditas cum fit tenue
quid, & valde fubtile, fpiritus nomine , dignari
meretur, propter fuara tenuitatem. Quod enim
E 5
^ 70 Îchymijla
fubtilifliraae & aethefeas eft efTentiae ,fpiritus no¬
men fibi vindicat apud Chyrnicos. Siccitas pari •
ter radicalis ^ ciTentialis quae in eodem Mercu¬
rio reperiii contingit,propter eandem tenuitatis
& fubtilitatis effentiam , fpiritus etiam nomine
infigniri non dedignabitur. Tria enim funt in
Mercurio mundi, calidum puta innatum quod
fiuUsol^ &fol dicitur & fulphur. Humidum primigenia
quod eft Lunare Mercurius appellatur :& ficcu
rfL dicatur radicale quod & fal, nodica vinculum & amor
apud chy- folis & luna: vocari folet. Haec tria propter tc-
micos. nuitatera,qua pollent fpiritus cognom6to efferri
pofTanr, praecipue cum in Mercurio reperian-
tur volatilii nam hxc tria in ipfo volatili Mer¬
curio, vti& in fixo ac permanenti folentreperi-
ri. Nullus autem fere Chymicorum cft , quin
duplicem hanc Mercuri) differentiam agnofeat,
triplicemque hanc vtriufque compofitione per-
fe^h calleat.Quocirca in praefenti capite ficcum
radicale Mcrcutij,fpiritu mundi dicemus, hunc-
que cum fit amor vinculum & nodus calidi in¬
nati Sc buraidi primigenij , ipfiufmet Mercurij
mundi, cum Spiritu fando,quadantenus figura¬
rim quadrare dicemus, & potiflimum cum per
eius irraditionem & influxum fandum & fa-
crum Chrifli affeclas, Chrifto perfediflime &
indiffolubili vinculo Sc nexu,connexos cfTe cre-
spiruu<frn. damus-.Spiritus enim fandus cum perfefliin-
dus efi 'Vin- miis & abfolutjffimus fit amor Patris sterni Sc
culum ^ Filij, filijquc patris, ita vt eo amore in vnitatis
nodui Trini- effentiam vnam coeant ambo , Sc non folum
hs du£E perfonsB, fed & ipfemet Spiritus fan¬
dus tertia factas Triniratis petfona, fubit eadem
Chriflianwf* 71
Trinitatis eflcntiam, eomecipfo amore & vin¬
culo fuo, fic folus eft ille, qui nos Chrifto per- Spiritus fan»
fediffimis alligat vinculis. Quantum enim pro¬ Bufi Chrifto
HOS per/eHift
flat nobis, ad fecuram & tutiflimam falutem
ftme ailigsit.
noftrara confequandam Iesv Christi
Saluatori& Redemptori noftro adhasrere, tan¬
tum etiam & nobis prsftat Spiritus fandli, facer
aduentus; quo folo feruet cor noftrum amore
diuino , eoque indiflolubili nexu & ligamine
Iesv Christo, deuinftum confirmaturi
Sic & fpiritus mundi, ita adunat partes mixto¬
rum, vt in vnitatis indiuidui compofitionem
coalefcant ,& fic eo vinculo & nodo viuunt &
perdurant tempus Tuum. Spiritus fandus incar¬
nati Verbi myficrium in vtcro facratilllma: Vir¬
ginis molitus eft , ad hominum omnium falu-
lem & vitam fpiritualem & asternam. Spiritus
mundi humidi radicalis quod cum Chrifto fym-
bolum habere fuperioribus vidimus capitulis,
in centro tanquam in vtero terrx virginis ope¬
ratus eft incorporationem ad vitam rerum fub-
lunarium, & earum perdurationem & azuum ne
in nihilum eant. Spiritus fandus e ccelo defccn-
Spiritus faa-
dit ad confirmandos , docendos, & illuminan¬ ffus primos
dos Ecclefias primos patres , Chrifti primos A- Eccleft& pA-
poftolos & alfeclas, vtmyfteria diuina & facra tres illumir
tantg & Catholicae perdifeerent fc^clefi^, exte- nauitt
rifquc pofteris fuis traderent intemerata,fpiritus
mundie cceIo defeendit, vt Myftas & Sophos
doceat naturae fccreta, S-z arcana eaqiie perdifeae
eius luce &c radijs, qui per totam naturam fpar-
gueurj vt vnufquifque in pro'paculo habeat quod
in tota natura magnum eft & pretiofum.
j% Îchymiâ
Symbolum^
SpirJrus fan^.3:us defcendit e ccelo, fapef Apo-»
figura, natu~
ralis SpiritiM ftolos ignei flaminis inftar venti & ignis impe¬
fiai^^‘ tus prre fe ferens formas; Spiritus mundi dum
terras perit, mixtaque naturalia afflat , nihil nifl
ventus & ignis efl; & vitJE naturalis flamen. Spi«
ritus fanftus Eccleflam Romanam Carholicam
& Apoflolicam conferuat viuifico fuo & fando
flamine, vircfque eius, virtutes & energias mul¬
tiplicat, per totum terrarum orbem propagat
^ extendit, fpiritus mundi vniuerram naturam
tutam 5c fecuram fouet nutrit fuo intrinfeco
viuifico nedare , ciufque virtutes & proprieta¬
tes, adiones & facultates, mirum in modu mul¬
tiplicat, vnds ror generationes , & noui in dies
ortus. Spiritus fandus adaentu fiio renouauit
vniiierfam facie.m Bcclcfise, vnde illud. Emitte
Spiritum tuum, $c creabantur, ^ renouabi;; fa¬
ciem terrre : Sic & fpiritus mundi, aduentu luo,
rennnat faciem terrx, veteris hyemis cortex de^»
pelliriir, & noua vernaque & viridi eunda cir-
cunteguntur pelle, aduentante vere , vbi omnia
fpicitus mundi copiofo afflatu iuuenefcunt. Sic
claret omnibus & raanifeftum eft per Alchymia
fpiritiim mundi rudem quandam figuram &c
imaginem adumbratam fecum prx fe ferre, qua
pofTumus myfteria Spiritus fandi, nobis coelitus
ac dininiuis ^patre luminum ^ fapientia eiufde,
&: ab ipfomet Spiritu fando reuekra, quadam¬
tenus penetrare 8/ percipere , aut faltcm fidem
noftram confi''mare& hifce naturalibus fulcris
diuino femper afflante fpititu ft abilirc.
ChriJlUnm, 73
charaBere fptritus mundi occultantur

fcientiarum naturalium om¬
nium arcana.
Capvt XII.
OpHl,Magi antiqui omnes & . ,

cabaliftxrerum naturalium my-
ftica adeo obfcuris inuoluebant rerum
aenigmatibus, tropis & liguris, vt traderent.
nihil poftcris traderent , nifi per
charaderes , & rerum difcendatura hyerogly-
phica i Itaque vnius & folius charadcris ambitu
exiguo , complexi funt omne quod libro vnico
facis amplo, imo 5c volumini magno iam infcri-
bi poteft : hanc rei veritatem fatis teftantur JE-
giptiorum columnae & pyramides charaderibus
& hyeroglyphicis depida:, quibus Philofophia
integra occaltabacur. Vnicum ex omnibus cha-
raderibus elegerunt, antiqui Sophi , cuius fo¬
lius ambicu quampluriraa, eaquc perpulchra,na¬
tura arcana,obtexerunt: Hunc autem charade-
rem hoc plane modo defcripferunc in
vertice illius Lunam bicornem in centro Solem, Mercur'^.
in bafe & fundamento Crucem pofuerunt: ex
fole illius charaderis centro, intellexerunt cali¬
dum innatum mundi, victe fontem,in centro cu-
iufcumquc rei refidentem, & in ipfomec mundi
centro commorantem , vc commodius vitam
74 %^lchymijld
omnibus mundi partibus, communicare poflit,
& elargiri queat omnes fuae vitas facultates, vf-
que ad vitimas orbis partes. Ob quarti rem cali¬
dum iftud innatum vitas fontefn, cor mundi fe¬
cerunt & centrum, quod circulo folis propemo-
dum depinxerunt e cuius medio,infiniti fere lu¬
cis & ignis vitalis radij perenniter fcaturiunt, ad
ingentem & praepotentem illam vitas vim &
energiam commonftrandam*, circulus fiquidem
caret fine & principio, fed ipfi vndique finis , &
vndique principium ineft , fic & calor naturalis
mundi atSione particulari & limite fuo eircun-
elufa, earet. At vndique furgunt omnes qualef-
cumque fint mundi & naturas adiones quidquid
enim eft a(9:ionis virtutis & energias, in vniucrfa
natura ex eo profluit fonte, & in ipfo fubmer-
gitur, non fecus ac circulus figuras alias omnes,
in fe compledituri Sic & calidum innatum mu-
di adiones omnes, facultates & energias in fs
coercet,quas radij illi innumeri & fere infiniti,
ex medio circuli pullulantes teprefentant.
Luna, bicoY- Luna bicornis quae in vertice cliaraderis fita
Yttsin chara- efl, bumidi radicalis mundi &: naturas, nobis
Bere Mercu-■ ideam exhibet, humiditas haec radicalis mater
tij quid in¬
■ eft rerum omnium, vt & calidum innatum om¬
dicet.
nium cenfetur pater. Ex Luna bicorni indigita-
tur haec humiditas rerum omnium altrix feu fe-
micirculo, vt fciamus & perdiTcamus hanc hu-
miditatera radicalem, non nifi partem cfle hu-
raidi calidi innati eflentialem & radicalem ,non
fecus ac foemina mafculi cenfetur media pars &
generationi inepta nifi mafculo coniugata , qui
circuli perfedi & folis ad inftac illi elt. Sic efl:
ChripUnm. 75
huraiditas calidi innati cenfccur foemina, & vera
media parSjgcnerarionis rerum & ortuj minime
compos, niii calido innato tanquam maCculo
fuo indilTolubili nexu connefietur j ideo Lunx
bicornis figura hanc humiditatem connotarunt.
Antiqui,vt media calidi innati partem ede hinc
aucuparentur , Philofophiae alumni, & prsterca
vtperdifcerent omnes Lunam coeleftem efTe raa-
erem iftius humiditatis, vt & calidi innati folem omnium , 'Vt
cfTe patrem, Luna fi quidem cceleftis fua virtute calor efi
8c energia hanc humiditatem fouet, nutrit, alit, ommum
multiplicat. Experientia ipCa id nobis indicat,

dum plenilunio, omnia confpicimus fucco vita¬
li & nediare viuifico turgentiora & pleniora;
quia tunc temporis Luna toto fuo orbe lucet S( ^
radiar, qua luce & radio in inferiora humidita- alit ^ au-
tem hanc infundit copiofiorem & perfedtiore:
vbi enim maior ineft lux & fortiores radij, ibi
etiam maior influxus,copiofior. Influxus au¬
tem cceleflis nihil nifi calidum innatum mundi infiuxufcoe-
efl:, & vitas fublunariura omnium fomes & fui- lejfisqmdjit
erum,quod abfque humiditate innata,radicali &

primigenia imaginari non poflumus; funt enim
ambo indiflblubili vinculo connexa, ob quam
rem perfedtiflime imo & peracuta diuinx Palla¬
dis arte, Luna bicornis quas in culmine chara-
deris Mercurij collocata eft humiditatis radica-
lis Ik primigenisE fymbolum refert.
Siccum autem radicale quod calidi innati feu
Mercurij effentiam integram coplet & abfoluit
acutiffime,&rede admodu reprasfentatur Cru- repnfentet
ce,in infima parte charaderis poflta > humidum incharaBere
enim primigenium quod eft femen radicale re - Mercur f
rum omnium non patitur rerum fubiunarium
alterationes , corruptiones & varias mutationes^
nifi poftquam ficco illo radicali adunatum eft,&
compadum , quod nomine falis annotant AU
chymiOasj at quam cito fublunaria coagulata
funt ficco illo radicali & efTentiali Mercuri), eo
citius etiam hinc inde germinant & pullulant
omnia ,& fic per crucem , aftionis & palfionis
verum & vnicum fymbolum ficcum radicale
Mercuri), feu femen rerum omnium pafiionis &
Sal qua ra^
a(aionis bafis & fundamentum figuratur.
tioae ftt ge¬ Qua ratione autem & qua naturali via ficcum
nerationis ^ radicalc Mercuri) generationum & cotruptionu
corruptionis fublunadum fola dc vnica fit bafis & fundamen¬
hafts.
tum, & quo pado crux fic pafiionis & adionis
fymbolum , manifeftandum iam venit, vt quod
cftin tota Alchymia fecretius & altius in gratia
alumnorum artis explicemus.
Sancitum eftapud Philofophos Peripateticor^
adiones 6c pafliones rerum fublunarium , ex
contrarietatis fonte fcaturirejin Mercurio autem
mundi nihil datur contrarij, nec difionum. Vn-
denam ergo ex Mercurio mundi generationes
Sc corruptiones, pafiiones adiones proHuenr;
profluunt ex fuperficie Mercuri) qu* alligata suc
Vuê pro- ' centro Mercuri), ficcitatis radicalis nexu & vin¬
fiuant aBio- culo, generationes & corruptiones & variasom-
ries<t^ pasio¬ nes mutationes parit & producit; fupcrficies
nes, '
autem hacc Mercuri), elementa funt , qu$ cx
centro Mercuri) eduda,ad fuperficiem eius con-
uolarunt, vbi alterationes & mutationes effi¬
ciunt contrarietatis pugna , & innato naturali
eorum inter fc bello. HÊc vt clarius intelligatnr
crucem paflionis dc adionis fymbolum expli-.
Chrijtianfisl yy
Candurn venit. Delineatur circulus perfefte ro¬
tundus c cuius centro ducentur linea: dux x-
quales in crucem dilTe^x , ad cius fuperficiem>
harc crux, fuperficiera circuli, centro eius alli¬
gabit & coniunget. Alchymiftarum primi affe¬
runt Mercurium mundi in inftanti fuae creatio¬
nis, antequam generationes & produ(5iiones re¬
rum fierent, quafi pun<il:um cfle quod per ge¬
nerationes & produtfliones, in circulum perfe-
d:um & orbem euafit: vt autem pundum in cir¬
culum expandatur Sc orbem , linex quampluri-
mx aduocandx funt in auxilium,qux ex punifto
ducantur fuperficiem verfus , linex autem fic
du6tx, conftituunt & delineant cruces. Siccum
itaqueMercuriJ mundi, fiue fal vitae coniunges
fiiperficiem centro fuo, & centrum fuperficici,
cft actionis fundamentum: Nulla etenim datur
via a centro ad fuperficiem , nec a fuperficie ad
centum, nifi per motum, motus autem eft asio¬
nis & paffionis bafis & fundamentum •, pun(aa
item qux in fuperficie funt, diuetfa funt 8c va¬
ria, ideo inter ie contraria , & ideo in fuperficie ârew fu-
fola adtio & paflio reperiuntur, in centro autem ferfiae Mer-
in quo nihil nifi vnicum pundum eft , non da- .
tur contrarietas, nec proptetea aCtio & paliio ,
erfi ex illo vnico fonte oriantur aftiones & paf- ^
fiones, at id in fuperficie fui circuli tantum con¬
tingit. Sal autem vitx feu ficcum Mcrcurij radi-
calc effentiale quod conneât fuperficiem
centro centrumque fup’crficiei, rerum omnium
eft etiam in omnibus, mutationis & alterationis
principium , qui myfterijs occultis falis initiati
funt, & miracula eius naturalia confpexcrunt.
78 ZAlchymifia
mjxcorum redudiones per igaem in cineres , $C
in falem, & hanc iterum in mixtum firaile, &
idem fpecie, ex quo fal du6tas & extradus eft.
Hac Philofophandi rationem & methodum , fa¬
teri cogentur & capient vna fecretiflima Alchy-
mia? arcana, qu2 iam explicata funt, cortice
fuo dutillimo denudata.
Sal eigo & crux myfticura quoddam arcanu
in fe recondunt quo adliones & pafliones rerum
fublunarium conteplari queamus,& mira naturg
inMercurio mundi admirari,quae in dies ex cen¬
tro fuo emergunt in lucem,ex quibus tota Phi*
lofophia floret & candicat, cuius compendiu iti
Sol ^ Luna hoc folo characêteMercurij habemus perfedif-
tn. charactere hme infculptum aînferiptum : Luna fi quidem
Mercur'^ &S0I qua? fupremum occupant charaderis lo¬
quid indicat. cum,naturam CGelefie indigitant,quidquid enim
coelum fuo altilTimo ambitu in fe coercet, nihil

nifi Sol & Luna eft; Sol pater, Luna mater reru
omnium habetur,eoEli motus vniuerfusquo om¬
nia perfiftunt in diem & nedem diftinguitur.
Sol diei,Luna nodi ptieeft , itaque motu natura
vniuerfum & externum & inrernu Solem & Lu¬
nam dicere pofiumus, & fi quid eft aliud in coc-
lo,quod Solis & Luna? non redoleat eftsntiam
illud tamen qualecumque fit Sole & Luna perfi -
citur. Crux autem infima natura? dementaris
ideam & exemplar nobis exhibet: ibi enim coc-
Icftis virtus & energia defeendens mutationum
omnium 8d alterationum fcopus eft) & centrum
in quod omnia fublunaria verguntj vnde cruce
in infima charad:eris Mercurij parte pofuerunc
antiqui, tanquam paflionis dc atîonis fynibolu.
'Chripanus, ys>
Kihil Cruce
Proinde in inferioribus nihil cruce carere potcft, canre potefi
ad perfedionis furomum gradum attingendum, Jiferfekionis
qubd expreflis verbis Deus ipfe, Chriftus Rede- attingut cul¬
ptor & Saluator nofter, indigitat& praecipit ho¬ men.
minibus fe ipfum fequi & ferre crucem fuam ad
fummum illud perfedionis culmen,ad quod re¬
dimus omnes confeendedum^quod aequo iuftius
efti fi enim fublunaria cunda,dum ad perfedio-
nem vergunt crucem portat Mercurij quid mo¬
liri debeant homines,Chrifti aflccle,du immeofu
illud perfedionis perreptant cultiic, nonne cru¬
cem Chrifti perferre, quibus pofiunt humeris
cogi mercntur?vt tantae Crucis ope, fijperficicm
miferiarum & calamitatum fuaruro,centro foeli-
citatis & inuiolarae pacis coniungant; ex nihili
centrodudi fumus per reru omniu centru verum
& vnicu Deum,& ad fuperficiera mudi eiedi, in
qua mutationu & contrariecatis repetitur anxio-
tas.Crucc autc Dni noftri lefuChtifti fuperficies
illa corruptionum & peccatorum , mutationum
omniu & contrarietatis veta fentina & lacuna,
connexa eft,centro diuino,in quo vera pax & ae¬
terna quies, nobis erit Crux hifcede caufis , ex Law Cru-
immenfis meritis Chrifti quidquid eft infenfi & ch^ virtus.
infaufti fugat & procul a fe eliminat, abyflum
infortunij & veri mali clauditjCCBlii aperit & fu-
premae felicitatis eft vnica clauis, & ex felici
crucis aufpicio tota mundi fublunaris perfedio
pendet,imo & coelcftis honor, decus & gaudium AngeliCruci
Angeli fiquide & homines praecipui coelicolae,no debent heno-
co decore,honore & gaudio perfrueretur, abfqj rem.
crucis'myfterio, cuius ope gratiam confirmati
funt omnes , eamque adepti funt virtute agni
immaculati Crucis patibulo fwfpenfi , ideoque
Îchymifia
Crux efi to- charate Mercurii, ciucc fua lunati fd-
tiui perfecit- , - .
onisbufis,iemque portat, vc omnibus hoe emblemate m
propatulo lir crucem elTe totius perfedionis ba-
fim & coiumtiamfirmiilimam 5 tam in cmleftl
quam.in fublunariglobo 5 Chriftus enim Deus
per mortem &' crucem Tuam naturam vniuerfam
benedixit, & fic pater teternus oblitus eft male¬
dictionis prim^ in hac Chrifti benedifiione, to¬
tius naturalis & fupernaturalis perfectionis ium-
ma confidit. Qîd enim eft creatum qualecum-
que fit, fui creatoris & conferuatoris gratia &
benedictione orbatum} Non immerito ergo #
cruxfublunarem globum reprefentat; ipfi enim
tanquam cruci incenfa omnia, maledicta & in-
Humanttoi faufta aderant, Chriftus tamen aftumendo cru-
cem jhumanamque naturam induendo , qua
caput eft & princeps totius fublunaris eilentiae,
hsecomniainfaufta& maledicta fuftulit, quod
ipfe bonorum omnium fit fummum bonum. Ita¬
que bono illo fummo, malum omne abijt 6c in
bonum tranfijt, ligno fructifero malum omne
fubijtin mundum, ligno pariter Chriftifero bo¬
num omne rcclijt in mundum. Hinc defumitur
iliuddulciftimura raelosEcclcfire Romanae,quod
gloriofi pangit praelium certaminis.
De parentis protoplafii^
Fraude faUor condolens,
.Quando pomi noxialis.
^JFxotJu in mortem corruit,
Jpje lignum tunc mtauit.
Damna ligni vt folueret.
Mundum ergo hunc fublunarem 6c inferiorem

globum.
'^Chrijlianm §k
^lobutTl j aptiori & conuenientiori fymbolo &
emblemate, quam cruce, nec nos poflumus, nec
antiqui Sophi potuerunt connotare : mundus Ia
‘quidem hic fublunaris infoelix, infauftus, male¬
dicius & malorum omnium plenus, per crucem
perfediflime figuratur , cum & crux ante mor¬
tem Chrifti malarum & maledidionum omnia
fuifTet compendium *. fed poft mortem ciufdem
Chrifti, eft fummi boni & benedidionis omnis
abyftus-, fic & mundus ante aduentum & mor¬
tem Chrifti, non mundus , fed quid infelix &
infauftum maledidum & miferiarum plenum ;
poft mortem vero, mundus vere mundus, Chri¬
fti delicia:, Dei gaudium & paradifus, in qub
plantiE pretiofa: innumerse repcriuntur , quarum ‘
amore delibutus & correptus Deus placuit ipfi
vnigenitum filium fuum crucis patibulo fufpen- reuonxmefi'
dere,totumque fuum fanguine effundere ad eas .
ipfas plantas ne marcefcercnt, eo ipfo fanguine
irrigandas. Idcirco per crucem rcnouatus eft:
mundus 6c a creatore fuo iterum figulatus, in
meliorem quam in prima creatione formam.
Nondum enim, vt iam habet Deum hominem,
mundus habebat eius Saluatorem 6c Redempto¬
rem, nec tanto dignabatur honore , quin etiam
& crux fandiffima, mundum hunc inferiorem Cfuxrauhdic
& fublunarem reprefentat, iua innata & natura-
li conftrudionc quas duabus lineis per medium
Coniundis fimul & difiundis affabre diftingui- ^
turi fie ex duabus lineis ea via coniundis & dif-
iundis furgunt quaiuor, quic & elementorum
quatuor figuras exhibent quorum duo, initib
toti mundo fuere, vc volunt Philofophorum
F
8i Îchymtjla
quamplurimi ignem & aquam affirmantes toti
I.leineta
orbi principium dediffie ; hxc enim elementa in
tuor quu rei-
tione exmer- centro fuo concocta & diliund:a ,‘tanquam da»
cufij centro Jinesein centro crucis dederunt & alia duo, quas
enerferunt. perfeiftiffimum orbem fuper centru Tuum rotan-*
do & gyrando petfeceruntjignis in aqua agedo,
ex fubiimiori parte aqU£E& craffiori ignis pottiu-
cuia exfurrexit aer,ex crafiffima aute aquas parte
& ignis fpiffiori panicula terra exorta eft. Quod
& adhuc experientia Chymica, quotidie verum
fore cernimus,ex omnibus enim liquidis igne o-
perante aer & terra cofurgut. Tenue enim quod
Mundus qua euaporat exhalat aer cft,craftum vero & fpiftu
ratione fa~
quod fundum occupat terrse nomen vere fibi ve-
Sius eft ex ,
rnercurij pun~ dicat.Itaque ignis & aqua in principio centro fuo
Ho, connexa & di(iuâ,aerem& terra dederunt quas
orbem integru perfecerut.Non poflTunt hxc duo
elementa ceutro cdjungi & difiungi quin crucis
figuram refferant, ncc fuper centrum fuum gy¬
rari quin orbem perficiant.Hifce de caufis ac iu-
iio titulo,crux facratiffima mundi & orbis fublu-
'^luidiudicet
Crucis qua-
naris occultum da (aerum hbi attribuit fymbolu»
tuor Unes.. linea fuperior ignem nobis indicat laterales: ae¬
rem 5t aquam connotant, inferior terram nobis
demoftrat. Htc quatuor lineas fuper centrum fuu
in gyrum conuerfas, mundum hunc vifibilem
conftruxerunt circulum & orbem abfolutiffi-
mura. Haec eft myftica illa tam fublimis & ardua
Quadratura quadraturas circuli conftiudio quam ignorant
circuli Chj-
rnice qua ra¬
omnes quibus crucis rayfterium latet; elementa
tione fiat enim quaiuor quae quadrangulum perfedum ia
natura conftituunr,fi in vnurn coeant,perfedium
in natura conftituunt, ft in vnum cccanc, perfi^
TJyriJlUnusl 13
globutn& orbem effigiant necefTeeft; fi
vero centrum globi & orbis in quatuor diuidatur
partes crucis inftar, exfurgeet cx illa diuifionc
quatuor trianguli, qui fi ea parte qua iunguntur
centro globi ducantur ad fuperficiem quadran¬
gulum conftituunt.Sic explicatur Cbymicu illud
axioma,miro & obfcuro aenigmate obtenebratu:
fac ex mare &c focmina circulum,cx circulo qua¬
drangulum, ex quadrangulo triangulum, ex tri¬
angulo circulum,& totum poffidebis magyfteriu
totius Alchymise centrum : Si enim materiam a
natura iam praeparata numero duplicem,fubftan-
tia & eflcntia vnicam, in perfediflimum circulu
conuertas,aquam efficies & ignemjquae Mercuri¬
um vnicum conftituunt Philorophorum,& aqua,
quae verus abfolutus & petfcdus eft circulusj ef- hac mutn
fentia vero illius aquae in quatuor perfeindenda dignijfmfk
efl partes, fcilicet in partem igneam, aaeream, a-
queam & terream,& id abfque diuifione ac fepa-
ratione Pbyfica , ac dicimus feparare oportere
propter elementorum omnium colores , virtutes
& energias quae inter coquendu & circulandum
furgunc & apparentjdu enim terra & aqua vig5c
colores omnes virtutes 6c energiae horu elemen¬
torum vifunturjdum vero floret aer,& acris pro¬
prietates & facultates, confpiciuntur, dum vero
cadicat ignis, & illius vigor 6c robur manifefta-
tur,& oculis in propatulo funrjfic ex circulo illo
feu Mercurio Philofophorum quadrangulus co-
furgit, & ex quadrangulo illo , emergit triangu- trianguli 6»
lusîn vnoquoque enim quadrangulo, quatuor tûadranguU
adfunc triangulijhoceft in vno quoqj elemento, chjimici
quatuor funt elementa, quae fingula, trina rila &
Fi
S4 ZAlchymijla
indiuifibili conftituuntur, corapofitione , fals
fcilicec fulphure & Mercurio , quas in fingulis
elementis repcriuntur inuifibilia& infeparabilia>
vnde&fingula elementa triangula fune, vnde
re(3:c & fapienter admodum Chymice fatur , in
vno quoque quadrangulo reperiri quatuor tri¬
angula &cx his quatuor triangulis perfedliffi-
mum & numeris omnibus & menfuris abfolu-
tum quadrangulum emergere. Qjuadrangulus
autem & quatuor ifti trianguli conuertuntur ite¬
rum in circulum perfeftum, dum hsec omnia in
vnicam coquuntur fubftantiara homogeneam
perfediflime codam & abfolute puram ab om¬
nibus heterogenijs partibus vindicatam.
Sic myfticus ille circulus Chymicus reduci¬
tur in quadrangulum , & quadrangulus in cir¬
culum perfedum & numeris omnibus abfolu-
tum mediante cruce, quas in quatuor ramos di<^
Chnfitisqua ftinda,Chriftum Saluatorem & Redemptorem
ratione eir- noftrum gcftans & continens naturas creatorem
eulmdicifo' & authorem , ea ratione perfediflimum conti-
nere & coercere circulum, dici poteft, cu Chri-
ftusDeus & homo, creator &: redemptor crea¬
turas, rerum omnium pcrfediflimus circulus
orbis omnia continens & coercens veriffim(^
• pfedicari poiEt \ hsrc funt myfteria crucis quas
charaderis Mercurij inhm^ bafi depingiturjtan-
tum feercti rerum naturalium continens quan¬
tum & toto orbe coerceri poteft, rudem quan-
dam eSSgiem & primas arcani tanti lineas vobif
tantum hoc in capitulo depinxi, vt qui nafuli
fune, Cubolfaccre valeant quantum valeat ehara-
êrum Chymicorum explicatio in referandis
Chrijlianui, S5
naturas arcanis. Quod & adhuc in explicatione
charaderis diuinas potentias nitidius candefeet.
CharaBer quo Deum figurahant antiqui

fcientias [uf ematurales
comfleBitur*
C A P V T XIII.
Ntiqjvi omnes & Sophi ve¬ A ntiqul om^

teres Zelotypia tanta fereban¬ nes in decen'
tur in occultandis fcientiarum dis fcientijs
omnium myfterijs,vt quidquid au ari val de
de his crederent & tenerent ipfi
figuris aenigmatibus, emblema¬
tibus, fabulis &: charaderibus, tantum graphice
depingerent: Ex quibus tamen myficria valde
occulta referare poffumus quae ipfi quidem nura-
quam fubolfecerunt. Vt Deum incomprehenfi-
bilem figura quadam naturali depingerent, cir¬
culum fecerunt liceram.T. mediam in illius ce-
tro continentem , & circulum iu tres partes ae¬
quales diuidentem : hac piant forma
gnus eft Dei charader refpondens aliqua ra¬
tione Mercurij charaderi, vt notat patacelfiif
iu ligno vitae, ad cuius myfteria explicanda , in¬
tegrum & grande non fufficeret volumenjpauca
tamen & quas poteft ingenij tenuitas, hoc capi^
tulo praefenti difpalefcent.
Circulus ergo immenfam infinitam & incora-
^ 5
5^ ^Îchymtjld
IXpUcAtio prehenfibilera diuinaceffcRnae majeftatem rude
charaBeris 6 qualem & quantam natura poreft nobis exhi¬
diuini.
bet figuram, &: effingit fpecicm, cum circulus fi-
gutarumi omnium capaciffimos & maximus ha¬
beatur-, quot enim funtin eius fupetficie punda,
totidem & anguli in ea reperiri contingit,qui 16-
giffime «qualiter a centro diftanter capacitate
illam praegrandem & omnium maximam confti-
tuunt.Si veteres fophi circulum infinitum deli¬
neare potuilTent, vt infinita eft imraenia diiiinaa
majeftatis elTentia, non ambigendum eft , quin
id feciflent ,vt ex verbis & definitionibus fuis
colligere facile eft : Hermes fiquidem trifmegi-
ftus Deum efte alfeifit circulum,globum, fpji«ra,
Deus quid
fit.
& orbem, cuius ceritrum vbique, fupetficie nul¬
libi reperiri, quibus verborum terminis, circu¬
lum infinitum &: orbem vndiquaque immenfura
nobis depingit, quem mentis folo*conceptu per¬
cipere, & non manibus vlla graphices artis peri¬
tia delineare fas eft. Ob quam rem cabaliftarum
primi circulum finitum, & orbem fupetficie vn¬
diquaque circundatum effinxerunt , ad Deum
quadantenus reprefentandum , at manet eorum
alta mente repoftum circulum,hunc finitum in¬
finitum connotare,definitione hermetica affabre
& graphice cffi6tura.HuiiiS circuli fuperficies &
Circulus in immenfus ambitus, Patrem «ternum infinitum
char^Slere
omnia continentem,nec pr« magnitudine ab vl-
Dei quid fi¬
guret. lo contineri, quam afe ipfo folo, compotem fi¬
gurat & oftendit, non fecus ac immenfa illa infi¬
niti circuli fuperficies , nullo alio coercetur
loco quam vafta fua & infinita magnitudine
qu« nullis eft circumclufa terminis > fed vbi-
ChriJlUnpti.
cumque extenfa loc«cum, extra quam vilus
non datur locus , linea vero media immen-
fum circuli ambitum fua etiam immenfitate,
in duas diftinguens tequales partes , Filium
aeternum Patris aeterni vnigenitum nobis de¬
notare pcteftj vt enim vnigenitus aeterni pa¬
tris filius, infinitam & immeofam diuinae maie-
ftatis efientiam in duas diftinguit perfonas im-
menfas & infinitas & omni ex parte fibi aequa¬
les & fimiles , fic & haec linea immenfum
circuli ambitum in duas immetifas & omnino
aequales diftingnit partes, &?b infinito pro¬
cedit circuli ambitu, vt & filius aeternus, ab
immenfa & infinita patris aeterni , dependet
fapientia: Linea vero altera, qnae literam. T, spiritum
integrat & perficit & in circulo partem con- fundum quii
jftituit tertiam, Spiritum nobis fan61um , Pa¬ repYAfentet
in charaSier^
tris & Fili) factum pneuma, reprtfentare po¬
Dei-
terit. Haec enim linea sb vtraque immerfa
& infinita circuli parte fumit exordium, &
in eodem circuli infinito ambitu , infinitum
conftituit & diftinguit fpatium , vt ^ Spiri¬
tus fandus ab vtraque Patris & Fili) perfo.-
na procedit, & in immenfa illa & infinita
diuinitate, infinitam & immenfam conftituit
perfonam, & ab vtraque Patris & Filij per-
fona diftinguit. Ita vt in circulo infinito ita
tripartito , fi in infinitam poflet extendi immen-
fitatem, vt & Hermetica definitione fupertori,
mente concipi poteft, darentur tria fpatia lineis
diftinda , non effentialiter diuifa & difiunda
aequaliter immenfa & infinita, quae circulum
88 ^ '^t^lchymt0:a
infinitum & vndiquaqae immenfum Gonftitue--
tenr, quas nobis graphice depingerent immea-
fas & vndiqaaquc infinitas facrcC Trinitatis
perfonas, vnicam tantum eamqae immenfam &
infinitam conflituenres diuinas maieftatis effen»
tiam.
Ex tanta huius circuli & fuarum partium my-
saerumexplicatione, confurgit & facrtim & vene-
mêrium tandum redemptionis noftrse myfterium j linea
indicatum in fi qwidem media, quas totum circuli ambitum in
charaBera duas diftinguit partes,& linea altera , quae a cir-
cnio &: a linea hac media procedit j literam. T.
affabre effingunt. Hiec autem litera' crucis fym-
bolum vnicum & verum eft, mortis & Paffionis
Chrifti Redemptoris noftri myfterium prx fe
ferens , chriftique figillum proprium bc vnicum
asftimatur, apud facros feriptores , tantae effica-
' •/!• ciae & virtutis, vt ab aeterno D.eus praedixerit,
numquam niundum hunc & vniuerlam naturam non rui -
definet nifi turam nifi poft legem, crucis myfterio introdu-
defmatmun- <5tam, & folos feruari pofie Chrifti affeclas a ta-
ta miferanda clade , quorum erit fronti figillum
crucis inuftum. Qûod & colligere poffumus ex
capite o!ft:auo Apocalypfeos»vbi Deus prxeipie
Angelo, ne terras noceat neque mari neque ar-
boribas, nifi poftquam ferui Domini Dei noftri
fignati fuerint in frontibus eorum figillo bei
viui.
Sigillum autem Dei viui eft>Thau, hebrasumj
Thau autem Hebrscum eft fymbolum Crucis, &
Chrifti chara(3;er, vt enim Thau,eft vltima lite»
rarum Hasbtearum, fic Sr lex Chrifti vltima erit
inter leges omnes quê hominibus datas funt, vt
Chripanml i 5?
Deo feruiant. Poft hanc Chcifti legem quas cro¬
cis myfterio in naturam introduda eft , non da¬
bitur a!ia fed dabitur vicimus naturas finis. Sic
& Chriftus erit initium & finis totius naturas, iti
hac rerum naturalium cataftrophe , qUje pro¬
phetantur in Apocalipfi certo certius confpicie-
tur. Vnde lecrete admodum & mirifice crux
medium circuli occupat in charadere diuino
pracdi6to,quafi indicans Chriftum fore initium chrifiumfo'-
& finem naturas creatas; quz enim in centro la- »'f jnitiHtn
tene ex principijs Chymicis prima fune in com-
pofitionc & vltimain refolutione. Nihilominus
jie me tantas ftolidus& nafo carens infipientiê
arguat Zoilus, vc me credere putet, Chriftum
Redemptorem noftrum fore ex compofitione
naturae , nam hasc abfutda, non fonant verba
mea , fed interpretari merentur, Chriftum Deu
fuilTe creatorem naturae & vitimum inde fo¬
re iudicem. Cruce creault mundum , hoc eft
quie munda & pura prasftiterunt initio creatio¬
nis virtute crucis & agni occidenti in Cruce ,
fuam munditiam & puritatem conferuarunt,
cruce redemit,& eruce iudicabit. Vnde non fine
magna & maxima myftica rationcjcrux mediam
circuli occupat, vteonferuationem mundi, re¬
demptionem & iudicium inde arguant, qui lin-
ccos habent oculos. Sunt prreterea in hae cruce
multa alia fecreta vald^ occulta, quas forfan ne¬
mo adhuc animo & mente concepit. Poftiimus
enim hinc arguere , initio creatam fuiflecrucem
tanquam mundi conferuationi, redemptioni &c
iudicio omnimode neceftariam , quod in princi¬
pio rerum, lux fadba fuerit canquam rebus om-
po "Îchymijld
nibus pernecefTaria. Quid autem lux nifi crux J
& quid crux niii lux, nulla enim in crucc abditi
Lux in cruce litera, fed vario afpeû contemplata , in figno
reperitur. crucis literae L. V. X. graphice depidas confpi-
ciunturvt fas eft occulis contemplari au*
rem literae Vocabulum lux conftruunt quo^ eft
vocabulum Chrifti Filij Dei viui. Non ergo ia-
iam mirandum eft , cur crucis figno adhaereat
ftupenda virtus, cum in cruce, lumen, con-
feruationem, redemptionem, iudicium, Chriftu
Deum Filium Dei viui confpiciamus intro la¬
tentem, cuius imperio, nutu & nomine omne
genu flectatur necefte eft, coeleftium, terreftriu
6c infernorum.
Eedemptio^
iudicium in Lumen, conferuationem, redemptionem, Sc
cruce latent. iudicium in cruce latere , demonftrant opera
quxdam Chymica, quae ftupendi nobis efle pof-
funt ocLilarijs perfpicilijs , vt h^c admiranda
rudi quodam naturali fpeculo depidta contem¬
plemur. Mixta fl quidem naturalia omnia, dum
in falem reducuntur induflria Chymica , &c in
vltimam8^ perfedam fui ipfius elTentiam per-
ducuntur, in falem abeunt, qui coagulatur fub
loue frigido, in lapillos quadranguli forma, cui
crux perfedliflime inhaeret infculpta , tanquam
indicans ac nobis demoftrans, qui ex hominum
ferie perfici volunt & culmen durationis & rcui
aeterni faftigium pertingere , & redimi ab omni
JPerfePiionii
peccatorum corruptione & perfecftiflimc indica¬
fignum in
Cruce M ri puri & mundi cupiunt in centto fuo confu¬
giant oportet ,hoc eft morti & in morte fua fi-
gno crucis praemuniri debent hoc eft crucihxi
meritis ab omni vinculo peccatorum & labe
ClorijiiMus', 5?i
vindicari, vt obfignati tali figillo, mundi & puri

indicentur a creatore, & fic reponantur in coe^
lumpcrfedionis fummsE, & duratiqnis cetcrn^,
foelicitatis infinita verum Sc vnicum recepcitiu
locum. Vc enim in purificatione mixtorum &
redu(îone eorum, in puram & vltimam eflen-
tiam, qus crucis non referunt figillum impura
indicantur, & corruptionis naturalis volutabro §lui crucis
immergi cenfenturi fic & in purificatione horni e-
num & reductione eorum in puram & vltimam du iu-
efientiam, qui crucis figno non erunt obfignati, dicf imû-
hoc eft crucifixi meritis induti, fanguine paf- rierunu
fionis fua: loti, inter reprobos proculdubio re-
ponentnr.
Crux ergo, mirabilium omnium mirum eft crux mira^
.fymbolum,cum ferum harum occultarum no bilium em-
bis fit figura & myfiics effigies , cuius figillum ntum efi
hominum omnium nonfolum fronti & intimo ^ ^
cordi infculptum elfc debet, fed Sc aniras ipfi
fidei Catholicae inuifibili igne & facro cauftico,
inuri meretur, vt nobis fit & externam inter¬
num pentaculum & veriffimum conftellatum
amuletum, ad omnia humana mala procul eli- caluinifiA
minanda,Facefianc hinc haeretici,Caluinifts aut Updibtcs
faltem crimen fateantur, dum cruces ludibrio 'viliores funt
habent, non funt ferui Dei viui, nec proinde rerumfen-
Cheiftiani, quia eius figno obfignarirccufant, &
in rerum naturalium cenfu, non lapidum recen-
feri volunt numero , funt enim & lapide* qui
naturali crucis figillo obfignantur.
Damones (p* cacodamones dari in rerum
natura creata^ colligere licet ex naturOt
ipfa fuilunari Îchymu
monjlrante yiam.
CapvtXIV.
Ecl aratis iamiam diumia

^ E myfterijs , quantum faltem po-
tuit Chymias noftrs tenuitas, pcr-
mmo>:es fequenda eft modo hsc regia via,
citcoi&mones vcQa£ry;ones & cacodaemones in natura creata
ref iW/-inueftigemus per naturam ipfam fublunarem
cent m reru Alchymia indicante , non obfcura lenitcrque
natura. imprcfla veftigia; Deus enim omnium fimpli-
ciflimus & puriflimus aftus, creator omnium &
opifex, lineas quafdam fui ipliiis rudes in natura
ipfa collocauit ac depinxit, &: mixtorum omniS
centro depanxit quibus nos Deum aliquatenus
cognofeere poiTumus, qui ex natura fua omni¬
bus incoraprehenfibilis eft ■, nihilominus tamen
quantum poreft ingenij humani imbecillitas, fi¬
dei lumine perluftrata, ad cognitionem Dei ad¬
umbratam naturali via confeendit. Quid ni et ia
ad Angelos confeendet, cum infinita rerum di-
ftantiafint omnino, Deo inferiores.
§lu'd anti- antiquis credendum efiet Chymicorom
qui dixerint quamplurimis. Angelos illico, cx natura eleme-
de Angelis, tari Colligere facile admodum erit ; Aflerunt
Chrijltamsl
enim eotum quamplurimi,extra tamen verita¬
tem omnem orthodoxa, Angelos fuilTe creatos
feu defumptos ex puriflimaparte Mercurij mu-
di cx qua lumen exilijt, ex qua coelum emicuit
feptem in circulos, luminibus varijs decoratos;
ita vt ex hac opiniane concreati Angeli ex pu-
liffimaparteeflentiseluminis Mercurij mundi,
feu ex puriflimo fpiritu Mercuriali, hibftantia:
corporalis fortem & legem fibi arrogare & ven-
dicarc deberent, qualem fortem libi vendicanc
coeli, & coelorum lumina, ex eadem fubftantia
compatila. Quidquid enim centium occupat,vel
totam fubftantiam Mercurij mundi continet,eft
fubftantia corporalis & permixta omnibus to¬
tius mundi proprietatibus. Itaque fi Angeli tra¬
hant originem ex illo fonte ex quacumque parte
trahant, fonte hunc oleant necefte eft, quod ta- .
menparadoxum eft , orthodoxae Ecclefis Ro-
man^ dodrinae diflbnum , cui adhaerere piacu« rêtHs opinio
Ium eft. Opinio ergo & fententia horum Chy- quo medo fit
micorum ita ieiunc fumpta, non quadrat verita-
ti. At vt ab erroribus $<: calumnijs male intelle*
veritatis cos aliquatenus vindicemus, fic
erunt interpretandi, dum afterunt Chymicoruni
nonnulli Angelos & animam rationalem cx lirn-
ibo mundi, feu Mercurio exordium fumpliffe ‘
dicendum eft, non ex limbo leu Mercurio, fed
Vna cum limbo, feu Mercurio mundi, furaplifte
f>rimordi«ra gx nihili fpmc per potentiam Si -j- '
gratiam infinitam diuinac maicftatis , qux in in¬
flanti creationis, horum omnium creauit Ange- qu^
los: mundum hunc fenfibilem & hominem crea^.
%rum, e,x abyfib nihili, co^ftituens eorum om-

54 Z/4tchym'iJid
nium efTentiam qualem placuit ipfi" facferts Aii^
gelos puros fpirkus, hoc eft fubftantias puras
iimplicesvna cUm anima rationali omni tune
temporis cognitione & lumine , fcientige natu¬
ralis adornatas & condecoratas : Limbum au¬
Limbm
ratiettecreA- tem feii Mercurium mundi conftituens purarrt
tU4, iubftaniiarn corporalem , vitae plenam > naturas
V>ribilis facultatibus omnibus & proprietatibus
refertam , quae proprietates & facultates rerum
naturalium verbo hac,emicuerunt in mundum
hunc vilibilem. Aut interpretari polTumus , o-
pinionem Chymicorum antiquorum j ea ratio¬
ne, quod ex ea defumi poflic, Angelos fub-
liftere in rerum natura creata , pofTe colligi, ex
edentia Mercurij fcu limbi elementorum j etfi
ex ea fubftantia non ducant exordium. Deus
enim rerum omnium puriffiraus dmplicifli-
mus adus, ex centro dc abydb nihili cum crea-
uerit res corporales, quae omni ex parte & tota
fubftantia differunt, & ccelo toto diftant, a fua
fubftantia omnium dmplicidima, &: cum crea-
uerit fubftantias draplices & puros adus, ma¬
Ângelorum
terias elementorum immerfos , tanquam quid
creationem
ex nihilo
medium , qualis eft homo , non inficias ire
quii arguat'. debemus, quin creauerit fubftantias fimplices
6 puros adus , nulli elementorum fubluna-
rium materias coniundos tanquam quid fuas
fimpliciflirajE fubftantia: proximiorem idearrf
referens . aualis eft Angelus etd fit ex nihilo
Vdudus & emetfus, vt rêliquae rerum omnium
fubftantix.
Hoc omne poteft colligi ex natura & edentia
Mercurij mundi Caihplica mqftrantc viam.

IthriJfidHHs'. 5)5
& Temitas bas inuias:omne fi quidem cum crea¬
tum fuerit ab vnojcflentia & petfonis,trino reru
omnium prototypo, hanc vnitatem & Triniiatc
in omnibus obferwatam 8c inuiolatam voluit.Ita
yt omnia vna cflent,& haec vna,in tres diftin<aas ^ daa-
difecarentur (ubrtantias, & hae tres fubftantiac ‘iunturdm’-

vnius fubftantiiE claufiro coercerentur: vt mun-
dus hic vniuerfus,&: tota natura,rudem aliquam
creatoris fui ideam aliquatenus referret 5c Deus
ipfc mundi huius architypus haberetur, & vt
omnes & fingulae mundi partes prae fe fdfrent
fy mbolum aliquod, & notam Dei viui, & reru,
quae feruiunt ipfi,vc vnius lumen, lumen alterius
accendat,vel potius nox no<î indicet fcientiam.
In Mercurio mundi quidquid diximus, cerne¬
re licet, modo linceos teneamus oculos; nota fi-
quidem primo ineft cuidens diuinx raaiefta^s
inufta & imprefla,fecundo mundi huius feofibi-
lis viua fplendet imago & vitale compendium
totius naturx, qux quamuis tribus diftiu(S:a ter-,
miniSjCQelefti elementari ex horum vtroque
mixto. Naturam tamen vnicam dc folara confti-
luit vniuerfam calidam innatum Merciuij, coe-
leftem naturam nobis reprxfentat, huraidum
radicale eiufdem Mercuri) , natuix dementaris ferism
exemplar nobis exhibet, ficcum vero radicale, comfUdun-
quod fal dicimus Mercurij, mixtorum omnium
Iphxram & orbem , nobis figurat & explicat,
tanquamquid ab vtraque natura coelefti & ele-
menrari conflatum, vt fal ex calido innato & ‘ :
humido primigenio ortum habet, Ueremim' “
ita fane Mercurius naturam patefacit omnem, nuturd pate~
yniuerfam & particularem,& vice verfa, natura omnem.
ZAlchymlpd
particularis, indiuidua & vniuerfa, MercuriiitS
mundi explicat & oftendit. Qua ratione vero
Angeli poffint explicari & percipi ex Mercurio
mundi j cum fint extra cflcntiam & naturam
Mercurij, difficiiie admodum probatu eft, & cx-
plicatuinihilominus Chymici Chriftiani fpiritus
fanSi lumine colluftrati, ita de Angelis Philo-
fophantur eorumque natutam & cflentiam fola
potentia diuina, & virtute perfiftenrem & crea-
Angeli ^«4 tam, fic Immanis rationibus arguunt. Cum Deo
tattone na- fumftio rerum omnium creatori placuerit, ex

turalt expli- nihili fonte educere, rem fimplicem , corpora-
centuu incorruptibilem & fuo modo vere perma¬
nentem, vc natura: vifibili & fenfibili feruiat &
miniftret, iuftum etiam vere videtur, & fide
Catholica dignum, eidem fummo Deb placuif-
fe. Angelorum naturam & eiFentiam fimplicem
penitusfpiritualem «& omnino intelledualera ct
eadem nihili fcaturigine defumpfifie,vt ipfi per¬
petuo feruirent ac miniftrarent; fi enim natura
feruos habeat 5c miniftros a Deo fummo fibi da¬
tos 6c concreditos', quid ni etiam fide dignum
eft, & creditu iuftum naturam creantem prima
& sternam feruos fibi fecifte 6/ miniftros , fuae .
naturs &l eftentis propinquius refpondentes,
quam reliqua cun<ft:a creata, vt fibi elfent vigi-
. . lanti & perenni obfequio deuin<fti. Vagantur
turalt per totum orbem fpiritus naturales, toturaque
tura fermut penetrant orbcm, Vt natursprsfto fint ad fun-
Angeli -vere (Stionis fuas obeiindas i Hi fpiritus proprie &
A»-»;»;; loquendo, non fune fpiritus , quia
corpus habent, & fubft,antias dementares , at
Guia tenues funt. Subtiles admodum &pene-
^ -— - - rrante»
€hytjlianm1
tranteS aetheres fubftantis, ideo fpiricus voean-
tur, qui ex perenni Mercutij vits fonte exiliunt,
vc toti nacurs iint obfcquio. Sic Angeli veri &
proprij fpiritus intelleduales & eiTentiae fim-
plicis,nihil nacurs huius vifibilis & fenfibilis re¬
dolentes , totum coeli fpatium & loca omnia
beatorum, & quidquid Deus occupat, ipfi cir-
cumfcripii permeare polTunt, vt Deo feruiant ac
miniftrenr. Itafancex Mercurij mundi fpirici-
bus, Angelos puros fpiritus & fimplices, intelle-
<3:uales fubftantias colligere aliqua ratione pof- gelorum.
fumus, non tamen alTerere, vt Chymicoram fe¬
cerunt nonnulli. Angelos ex Mercuri) virs fpi-
ritibus traxifle originem. Nam hoc erroneum
eft, & Angelis detrahit multum & plurimum angeli mn
nobilitatis prsftantis & excellentiae ; ea fi quide trahunt ori-
ratione,nonefient fubftantis fimplices , quod ex
ex’ materia non omni ex parte fimplici elfent
edu6fi Angeli, illa autem qus omni ex parce
fimplicia fune, prsftant 5c prscellunt esceris,
qus compofitionem aliquam nadra funt, nec
cx his poliunt educi. Poterat quidem Deus ex
infinita fua&immenfa potentia omnia ex qui-
bufeumque educere. At quia iuftus eft & rerum
omnium ordinator squiflimus, voluit ea ipfa
qus iuris fummi erant penitus obferuare, & or¬
dinem rerum squifiimum omnibus conftitucre,
& ea lege, qus fimplicia omnino funt, ex nihilo Creatio 6'
per creatorem puram eduxit, reliqua Vero qus geueratiere-
compoficionemaliquamna(3:afunt,ex pluribus
fimplicibus fimul iundis & vnitis, per genera-
tionem & propagationem iufiic emergi. Sic An- ^*
geli, fic anima rationalis, fic c«Ium, fic elemeta
G
5>S ZAlchymlJi^
prima, puriffiraa voluntate Dei & infinita eias
potentia, ex profundo nihili barathro in lucem
emicuerunt*, reliqua vero eunda quae ex coelo
& elementis ortum ducere nata erant, ex his li-
mul mixtis & vnitis per miram eorum omnium
propagationem diuinitus illis infulam, milic
pedetentim in lucem educi &:-ûo fuo tranfado
iterum in chaos primum confundi, vt iteratis &
alternatis vicibus ortus & interitus, mirandus
huius fenfibilis naturae ordo, fuum vltimum ter¬
minum & periodum pertingere queat. Sic verd
creati funt Angeli , fic creatum eft coelum , Iic
creata funt elementa prima, & fic etiam creatur
quotidie anima rationalis. Reliqua vero eunda
fiunt & fada funt, ortus & interitus innata &
naturali virtute & energia, quae ex diuino prae¬
cepto rumpfit exordium. Sic in rerum omnium
creatione primas tenuerunt Angeli, & ceteris
etiam praeftant & praecellant, quia ita placuit
creatori, vnde etiam condecorati fuerunt An¬
geli omni fcientia intclleduali, qua
creatorem Deum intelligere, amare, perfedilii -
me diligere, ex penitiflima eorum cognitione,
qua fummo & intimo amore, flagrare poterant
erga creatorem i & fic mereri foelicitatem per¬
petuam, quam folam demere creati [erant vni-
cohocfblo creatoris eorum amore i quo folo
bonum eligere &C fupeera^ voluntati diuinas
concordes & vnanimes fieri poterant operante
eorum omnium libero arbitrio, quo emancipati
fuerunt, ex vnica agendi voluntate in vtriufquc
boni vel mali.deledum,vt eligendo bonum 8c
malum rcijciendo, voluntati diuino conformes
" 'ChnfiUnHsl yjl::4 i
ferent,fummam illam folicitate atJ quam
creati erant meritis fuii lucrarentur. luftitia li
quidem nullum remunerat abfque merito, vc &
poenas nullas imponit abfque flagitio: Lucrati
autem ex iuftitia: diuinas legibus foelicitatem
alternam liberum poftulat axbitriufn , ex quo
pendet amor «Se odium creatoris, a quo datum
cft tale liberum arbitrium ; ex amore pendet
meritorium munus i ex odio furgit fuppli-
cium.
Angeli in ipfo fere inflanti & creationis fuas
momenti , miram & vere diuinam habuerunt
intelligendi facultatem , cui Deus diuiniiusad-
didit incarnati Verbi myfterij, flmplicem & nu- fimplex
dam aliquam cognitionem. Eorum quampluri cognitio
mi in infanti eius cognitionis ira & odio adeo
excanduerunt in ipfum creatorem , vt ipfum in-
iuflum & impium fete crederent, quod homine i
fieri vellet, decentius &praeflantius illis videba-
tur Angelum fieri, quam hominem > ex hac fu- ggicj-nm, "
perba & nimis arroganti conclufionc. Lucifer
Angelorum omnium primus hierarcha,fe ipfum
fupra omnes alios vt pote fuperior & prjeftantior
omnibus extulit, in hanc temerariam & infole-
tera conclufionem,qua fibi foli tribuit,qute nulli
erant prtecer Deo foli tribuenda) qui fequuti sfle
Angelorum hunc arrogantis intelligentia?' con-
ceptum,vna cum lucifero , h^c fibi arrogant, c.
ccelo detrufi funt in inferos, vbi condignas fuL,
deli<3:i perfoluunt poenas aeternas.
Peccarunt fi quidem hi Angeli grauilfime, in
prima charitatis praecepta,quibus omnibus crea- charita»
«irismandatumcfljdiiigere. Dominum Deum tis prAtepta.

C i
io6 ZAlchymlJla
ex toto corde, ex tota anima , totj^hjetlte, Sc
proximum ficut feipfum; ea etenim ritiohe ,non
voluntati diainac conformes fuere , & proinde
amor ille fummus qui creaturis erga Deum exi¬
gitur, nullus fuit his Angelis, fed potius odium
& ira in Deum , & liuor & Zelotipia in proxi¬
mum.Vnde praecepta charitatis apud hos Ange¬
los nulli fuerunt pretij & momenti, proinde
demeruerunt peenas aeternas, pro tanto delibo»
Angeli non enim peccarunt in Deum & proximum in-
êccurmt telligcndi 5c cognofeendi imbecillitate & in-
ifnbecfUitate firmitate, fed pura& nuda malitia , & data ope-
'inteUigendi. grauiffimum eft Angelorum illorum
fcelus, quoiuftoDeiiudicioad miferias aeternas
deftinati funt. Alij vero qui nullo pa6to volunta*
ti luciferi ac eius menti adhaeferunt, at fortiter
inipfum praeliatifuor ,adheatitudinem & foc-
licitatemfumniam fublimati fuerunt in praeroiu
& gratiarrt tanti praelij. Sic Angeli hi.qui bonum
fcquuti funt quatenus Voluntati diuinx confor¬
mes fa£ti funt, gloriam illam & foelicitatem rric-
ruerunt: Alij vero qui malum fequuei funt in
decretum diuinum infiftentes , eique repugnan¬
tes, malorum omnium malum fibi afeiuerunt
ccelum & thronum Dei, in perpetuas liquerunt
xternirates, gloriam & gratiam amiferiiut, ca-
ptiui fadi funt, & his omnibus malis, qux mens
ipfa capere non poteft, mancipatos credimus, &
perpetuis fupplicijs deuin(S:os , infoelicitatis fu-
premx aby (To & malorum omnium immenfo &
inexhaufto barathro incarceratos , vbi omne
• genus, fpecies Se indiuiduum peenx, laboris>do-
lorisjtriftitia?, languoris, & anguftix, reperiun-
ChriJlUnui. loi
tur,& id omne perpecuo & xtcrno temporis xuo
confirmatum, & decretum ab fpfomet qui xai
Sc temporis perennitates ftabiliuit & effecit.
Miferia miferrima fuit Angelis, & inaufpica-
tum infortunium maxitiium , eorum quorum- jin/elorum
<dam rcelus,adamo protoplafto i nam ex eorum prodijt Ada.-
fceleie, originem traxit & Adami peccatum , ex f»fpeccatum
quo quidquid cft in mundo mali & mortis pri¬
mordium fumpfit, & totius naturae infirmitates
Sc calamitates duxerunt exordium , vc ex capite
fcquenti de creatione hominis omnibus in pro¬
patulo eft ; Ex quo colligere pofiTumus, fi id ipsu
acutiflima mentis lance ponderemus, Angelo¬
rum ordinem Hierarchiam in malos fpiritus 6c
cacodaemones, & in bonos fpiritus 6c endemo-
nes, diflinrStam ede , eamque difl:in<9;ionem &
diuifionem ccelitus nobis teuclatam. Deus criam
Graphice depinxit in natura ipfa jeiufque notas
non omnino rudes nobis ipfis inuflit. Adfimt
enim nobis, vits noftrre inferuientes fpiritus be¬
nigni, qui vitae miniftranr,adfunt & alij maligni
& mali moris qui node dieque vitae noftra; infi-
dias parant & fpiritus mortis vere dici poflunr,
illi endremonura imitantur naturam & efTentia
Deo feruiences & miniftrantes ranquam totius
vits vere viralis principio & fonti, hi vero caco-
daemonum fequunrur genium , & Deo repu¬
gnant, eiufque thronum, fi pofTibile edet euer-
cere contendunt.
Mercurius fcu calidum innatum mundi,quod
cft fons & fcaturigo naturalis vita:, quod Deum
ipfum & in fuperioribus legimus , anologice re-
prasfentatjid ipfum aptius 8c couenientius multo
G 5
lot ZAlchymlfld;
Mercuno ,ôbis figurat. Adfunt enim ipfi. Mercurio mun-
^t^^lenigni ^ fcmper adftant benigni & maligni fpiritus;
^ mdigniy Benigni perenniter illi miniftrant ac feruiunt,vc
vitam nutriant foueanc & confcruent, maligni
Vero adftant vt prasfto fint vitae nocumento,
Vnde morbi & vitae huius calarnit ates & angu-
ftia fcaturiunt. Quid quaefo eft in rerum natura
aptius ad Angelorum naturam nobis quandam
adumbratam depingendam ac delineandam qua
fpirit^ Mercurij.feu calidi innatijCunt enim qui¬
dam eorum, qui vitae inhaerent,nec eias ©bliftiit
virtutibus & energijs; alij vero difeordes omni¬
no, vitae femper in hdiantur, ac eius dominium
cuertere tentantj illi re<3:e fpiritus vitae dicuntur^
hi vero fpiritus mortis nominantur, illi luce gau¬
dent, hi tenebris femper immergi congratulan¬
tur, illis nitore, fplendore, pulchritudine & re¬
liquis vitae floribus exornari votum eft & amor
fummus,hi$ veto lutofis recrementis confpur-
cari, & omnis corruptionis genere volutari feo-
puseft vltiraus , dc expedata finis qua vergunt.
Vnde non mirum efl:,fi Alchymia in perquiren¬
dis naturae arcanis aliquando fe extollat fupra
vires fuas, terminofque & limites fuas natura¬
les tranfgrcdiatur, cum in rebus ipfis naturali¬
bus, confona multa fupernaturalibus reperian-
tur, vtexfpiritibus naturalibus facile admodum
animaduertimus, quibus Angelos fupernatura-
les elTencias & fimplices, aliqua ratione , raenie
concepimus.
Chn^'td%UrU 103
,
Indagat (9^ inuefligat ^Îchymia.ad quid
homo creatus fuerit & yndenam hu¬
mana angufU calamitates
ertumhahuerint,
C A P V T XV.
Egimvs fimul & probaiiimus

fuperioribus capitibus , mundum
hunc non jEternum e(Te,bominem-
quehuiufce mundi coiyphaeum &
totius naturae creatae praecipuam
partem sternkaris non fapere fontem , at origi¬
nem duxiiTe & primordium in remporis certo
quodam limite, ab immenfa aeterna potentia,
qux ipfum ex nihilo creauit & eduxit , cftecic
fibi ipfi fimilem & aliquatenus conformem , vt
ipfi feruiret, miniftrarct, & tandem cffilo, para-
diro,rummaque&fuprcma fcelicitate donare¬
tur, ob quam rem animam viuentem vere vita¬
lem intelledualem , xternam & immortalem in
corpus eiu? caducum & fluxum infpirauit, ratio¬
ne cuius ab omnibus alijs mundi inferioris ani¬
mantibus diferepat} quin etiam & corporis eius
creda flatura, capitifque mira Aruduca &: ftu-
penda diflbnat ab alijs, circa capitis ambitum
aftant fenAium organa, quibus diuina eius mens
fciendi & intelligendi fit compos, bracchia &
manus reliquum corporis exornant, quibus le
104 ZAlchymiJla
ab omnibus tutatur hoftibus , & vitas Cax orna^
menta quascumque 8c alimenta parat,quod nullit
alteri animantium datam eft; vt ipfement inteU
ligat Si percipiat mente fua, qua ceteros pra&cel-
lit animantes fe rupi*'a omnes elTe, & Deo feruirc
debere, ccelumque tueri, ad quod e dire<So te-
dit vergit eius afpedus , vc domum veram
palatiumquc innatum fiium efTefciat, quod tan¬
dem occupare & poflidere debet, modo volun^
tati creatoris adhaereat, nec ab eius vnquam re-
dtiffima norma & tramite fe eliminet. Quod fi
in terris non adhuc his affluamus diuitijs Sc de-
liiijs, mirum non efi fapienti,cum fiimmum bo¬
num aliqua ratione demereri mereatur, antequa
habeatur & poflideatur. Degit homo,in hac mi-
feriatum valle & calamitatum omnium vaftiffl-
mum pelagus nauigat & percurrit, vt inde fu-
premum illud bonum & fummam fcelicitatem
ad quam creatus eft mericorijs Sc cataraitis ope¬
ribus tandem adipifeatur. Ita enim voluit 6c de-
creuit Captemus omnium Deus, 8c voluntatis
fux intemeratas leges Sc vias, nobis in Chrifto
vnigenito filio fuo patefecit, quem pati iuflit, ve
in gloriam fuam intrareti fic Sc nos omnes Chri-
fti afieclas elTe debemus , pati omnia quas pofiu-
mus, & in mundo bene mereri, vt meritano-
ftra, Chrifti meritis infinitis adiunda & con¬
nexa, coelum nobis faciant ha:reditatem nofira,
quafruamur in aeternum tanquam veri& legiti¬
mi haeredes, qua diuires omnino fadli Sc praepo¬
tentes Sc omnibus fupra coeleftibus donis exor¬
nati, Deum creatorem noftrum perpetuis gloriae
& laudis hymnis collaudemus i Creatus fi qui-
CJ^riJllanus'» loj
dem homo eft , non vt fibi ipfi feruiat, fed vt
Deo laudem , gloriam, honorem , omneque ge- j
nus obfequij reddar & merito tribuat; cascera^
vera eunda, creata & ex nihilo eduda, vt pote
Angeli coeli elementa, &c reliqua eunda naturas,
creata quidem fuerunt, vt Deo primo feruiant,
at fecundario in hominis gratiam & obfequium
eduda fuerunt, homo folus, foli Deo figulatus
eft, castera hominis obfequio deuinda fuerunt.
Hanc diuinitus fancitam legem & ordinem
prasferiptum inter creaturas &: creatorem viala-
uit ac temerauit primus omnium Angelus,quem
fubito fequutus eft homo , Angeli prasuaricantis
aftutia ; Hasc enim tanta fuit in perditionem ho¬
minum, quanta fuit meditata & cogitatu poffi-
bilis ipfis maleuolis Angelis,vt genus omne per¬
derent humanum,& peccato contaminarent, vt
incarnati Verbi myfterium hinc inde fubuerte-
rent: nihil enim Deo maiori eft odio , quam ip-
fum peccatum ipfi toti cceIo inimicum & con¬
trarium.
Angelus peccato infedus & confpurcatus, Angelm
voluit etiam fimili hominem inficere macula, vt hominem ex-
pari fuo plederetur fupplicio & ccelo detrude citmit ad
retur, & ita decretum & ab asterno fancitumin-
carnati Verbi myfterium praspediret, fed vanum
& irritum omnino fuit opus , ea potius via eon-
firmauit quam infinuauit : nihilominus tamen
haec omnia fecrera in mente feu arcano fuo con¬
cipiendi modo, firmiter credebat, & ita obueni-
re putabat. At non fuit egregius pr£Ercius ventu¬
ri vates. Si enim fu i flet non ita argute, & prae-
poftereforfan parentem primam noftram Euam
to6 ZAlchymipa
aggreffus fuifTet & fuis commentis in mandato¬
rum diuinorum violationem non tulifTec, etfi
credendum fit Angelos poft peccatam adeo ma¬
los & peruerfos effe,& Dei & hominis ipfius elTe
hoftes,vc nihil nifi mali & perditionis ergo in
homines agere & excogitare polTer.
Non ergo mirum eft, ii ita caute & fraudu¬
lenter debiliorem hominis partem tentauerit,
rairaque eloquendi facultate, violati diuini ma-
dati pmnas & fupplicium eluferit, imo potiiis
honorem grandem, maximam laudem & gloria
ampliflimam & diuinitatem ipfam ex laeiione
ipiius mandati promiferit, modo frinftum atbo-
ris vitae illibatum non relinqueret, fed ipfa pri¬
mum deguftaret & viro fuo Adamo deguilan-
dum pr^beret i haec enim erat virtus & energia
arboris vitae, vt eloquebatur ipte fraudulentus
orator, quam cum quis deguftauerit , diuinitatis
fibi afcifcere proprietates bonique raalique fcie-
tiam,tanquam Deus fibi vendicare.
Hifce fraudulentis delufa prima parens,vcrboru
illecebris & nimia fciendi cupiditate auara effre¬
nata,iuit in morfum illibati pomi,& cum guftatu
fuauillimu & gratiflimum inueneritjidipfumviro
fuo obtulit & perquaoptimii praedicat, & omniu
paradifi fructuum iucudiffimum effe perfuadet.
Adam fimili curiofitate flagrans &C ardes pro-
miffisvxoris fuae iam ab Angelo praeuaricante
fafeinatre delufus, ad morfum intemerati pomi,
verborum mira titillatione fe prscipttcm dedit,
mandatique diuini penitus oblitus eft, ne come¬
deret pomum hoc vt mortem aeuitaret aeternam:
Pomum ergo intemerandum ex manu fafeinan-
ChriJlUnus. 107
tis mulieris excepir, & dentibus fuis temerauic,
ipfumque adraordit deglutijt & deglutiendo
vix in ventrem fuum condiderat, quin peccati
fui crimen infandum cognoucrit criminis tati
reus fa6tus paradifi locis vmbrofo pampino ob-
fcurioribus fe abfcondit & arborum feudofis ra¬
mis verecundiam Sc pudorem criminis Ixfae di-
uinse maieftatis abfcondere cupit. Ac nihil efl: in
tota rerum natura , quod tantum crimen tegere
poffif,ne foli diuino & luci vere fonti appertum
fiat. Clamat imo intonat Deus,vbi es Adam iam
noftri iimilis,cur mandata mea violafti ? cur tu
ipfe gladium mortis aeternae iugulo tuo transfi-
xifti? Pudore nimio fufFufus,vox faucibus haeret,
fugit & fe tegere folijs tentatjfed tandc cxcufan*
tis verba muflitac & ait,oculis in terram dcmiflis
verfus lirabu & originem fuam vc infirmitatem
fuam oftenderct. Domine,mulier qua dedifti fo-
ciam &: adiutoriu fecifti mihi, verbis palpatibus
& fafcinantibus me delufic,pomumq; porrexit &
fcmSium diuinitatis excogitatae , fuco & fcienti^
mali & boni condimento , delibutum tribuit,&
fic excantatum in mandatorum tuorum obliuio-
nem me praecipitem fecit. Excufantis haec inuti¬
lia verba,Deo non potuerunt effe iufticia: & cri¬
minis tanti piaculo) fed fceleris potius quadante-
ni\s corollario & additamento : nunquam eft
ccime fui ipfius in alterius culpam retorquendu. Fropter An‘
Fons & fcatutigo maloru humanoru omnium
fuit ordinis & legis diuinae fubucrfio & violatio:
omnia fada fuerunt vceflent Dei obfequio de^ creatafJrat
llin6ta.h^c eade poftea hominiobfequi nata erat, hona , faffa
Angelus primus omnium hanc legem teraerauit deinde
ibS Z^lchymi^ct
homo poftmodum Angeli fraudulenta cautek
fe ipfum eiufdem violatje legis reum effecit, 8c
ita quidquid erat in orbe terrarum & in vniuerfa
natura per ipfos, & in ipfis confpurcatum eft, &C
bona fada mala funr, quod omnia in Angelo &
homine maledidionem diuinam paffa fim; erane
hquidem propter ipfos bonos,omnia fa(9:a bona,
hique deinde mali fa6f i, eadem ipfis mala fada
funr.
Vndevîuer
Hinc furgit naturae vniuerfas corruptela, fapit
f& nuturs. adhuc & redolet legis violatae fomitem , quo
corruptio. innatum omnibus & infanabile agendi cacoe¬
thes, quo nitimur in vetitum ,cupimufque ne¬
gatum. Sic etiam in hominis perniciem omnia
tendunt, nihil ipfi obfequitur, cum & ipfe om¬
nium primus creatori fuo obfequi recufauit. An¬
tequam vero creatori reniteretur, eunda parata
erant obfequio humanae voluntatis , eunda ho¬
norem laudem & gloriam hominis tanquam vl-
tim^ & fupremasperfedionisecntri enarrabant.
Natut enim erat homo ,vt totius naturae creatx
perfedionisfupremsE & vltimae culmen pertin¬
geret, cx vnione bypoftatica verbi diuini cum
humanitate j nihilominus etiam compofitione
fua corporis ipfius & animae, caeteris eundis na¬
Hominis
fnjlantiu
turalibus praecellebat, quod ad animam attinet
ratione ani non ambigendum eft, quin naturalia antecellat
& fapernaturalibus Angelis aequalis fit & con¬
formis, diuina ac fimili Angelorum ftirpe fatus,
non tantum diflimili intelligendi acumine prae¬
ditus quantum imaginari fas eft.
Quod ad corpus vero pertinet, fuperat & reli-
HominisprsL
jlantia ra - qua eunda, quse ex elementorum limbo fada
ClorijUdnHi. 10^
funt. Primo quidem quod ex facratiffimis fum- corpo-
mi opificis manibus figulatus fit, ex puriflima *
limbi parte. Pars autem puriflima limbi ex Chy-
micorum fentcntia & Tcientia, eft puriflima illa
pars Mercurij mundi, quam Cbymici falera di¬
cunt, qui calidum innatum mundi & humidum
primigenium vna & fimul vnico corporis fui pars
limpido clauftto concludit & continet « qua
materia fcamriunt aurum, argentum , & lapides
pretiofi omnes, qui animos noftros pulchritudi-
nc & lumine fplcdoris fafcinatos retinent i quale
quiefo corpus erat homini & quanta pulchritu¬
dine & fpeciofa forma prtenitebat ceteris ani¬
mantibus ex aurea materia diuina penitus arte,
figulatum corpus, in quod Deus ipfe infpirauit #
fpiraculum vit£ aeternae, quae ipfi fuit anima
vere viucns, certe nihil pulchrius in rerum na¬
tura infenori excogitari poteft. Et firmiter no¬
bis credRidum eft cum reliquis antiquis pari¬
bus, hominem in creationis fux momento ante- ante
quam peccato contaminaretur petfctîiflSmum peccatum
&abfolutilTiraumipfiusDei eflTe opus, corpus perfeaijftmii
habere pulcherrimum & pr^ filijs hominum
fpeciofilTima forma praeditum, cui mens erat
omni feientiarum naturalium &: fupernaturaliu
genere delibuta, Angelicum vere fapiens con¬
ditionem & fortem, firmiflimis adeo ac indiftb-
iubilibus connexa cum corpore fuo vinculis &
nexibus > vt nullis agentium externorum aut in¬
ternorum viribus dillolui &c corrumpi polTec. Ita
vc ab omnibus morbis & morte ipfa vendicare-
tur, propter naturalem hanc Ci diuinitus con¬
flatam & compa6lam barr^ni^m calidi bumidi
iio ZAlchymipd
^ ficci radicalis, quê tanta erat, vt a<9:io vitalii
in humidum faumicx calido furgens,nu£nquani
deficeret > numquam deficiente humido,nec ab-
fence eoratn omnium ligamine & vinculo ficco»
radicali,cum hisipfis non daretur vlla permix¬
ta pars, contraria & inimica,quas difcordcra hac
fuicitaret harmoniam, perquam mors & morbi
mundum hunc violarunt, peccato monftrante
Vnde viam femitas claufas refcrante.Ex malcdidio-
frigui fu-
ne diuina in peccantem hominem fulminata,
i>ljt]vniuerf4
naturam.
furrexitfrigusquo partes quasdam naturalis il¬
lius harmonias tabefa(aas& colliquatas fuerunt,
& fic dllfon^ & difcrepantes concordem difcor-
dem fecerunt humanam harmoniamj vnde poft-
modura fubfequutas funt malorum omnium hu¬
manorum infinitas myriades.
Ante vero peccatum adeo concordi pace le¬
gabantur hasc tria principia noftra,vt vita perfe-
<3:iflima & numeris omnibus foslicitatiSfec deli-
tiarum abfoluta hinc exfurgeretjex tali & tanto
foslicitatisculmine prascipites fadli fumus per
peccatum parentum noftrorum in quod incide¬
rant fumma Zelotypia &liuorequam maximo
Decmonis humanam excellentiam &altitudinem
faftidientis ac dedignantis, qui abfurdum ex-
cogitauit & fallacias plenum figmentum , quo
dclufit ipfos, vt mandata diuina violarent & co¬
mederent frudum vitas. Sciebat enim perfe-
diflime Dasraon ,ex tranfgreffione illius man¬
dati , hominem gratia fua ^ donis omnibus di-
uinis fore cafurum, expoliaturo iri immortalita¬
te, qua erat donatus fi trudom vitas ante tempus
fuum comederet & extra Dei mandatu i Frudus
Thripianus^ iit
|i'quidem vitae, tunc temporis quidem illibatus
noftris parentibus erat,ex praecepto diuino ; at fi
ferpentis fallaci eloquio tota mente totifque vi¬
ribus oblu6lati fuifieat , conceffiflet Deus in
gloriam laudem St meritu debellati hoftis,vfum
fru(ûs Vitse , ex quo immortalitatem erant con-
iequuturi & gratia aeterna donaturi. Ita vt num-
^quam amplius in Deu peccare potuifient, fed in
ipfum amore puro flagrafienc, quo perpetuis ne¬
xibus & vinculis Deo creatori fiio alligati & de-
uindi fuiflent j &ficab omni deprauata volun¬
tate vindicati,& ab omni peruerfe adionis vitio
tuti,perpetuas vixiflent aeterDitates,raori nefeie-
tes, fed poft longiflimum foeliciter in terris traf-
adura xuum , viui & foslices, coelum confeen-
difient, donis omnibus fpiritualibus dc diuinis
imraenfis & sternis in perpetuum durationir
jjseuum exornaturi.
Haec fuprema fcElicitas,ex madati diuini rigida
pbferuatione furredura erat,vt & ex aduerfa re-
ru ferie,& violato & temerato eode diuiao ma-
dato, pullulauit & gerrainauit malorum omniu
fyluaimaledidaeft hinC tota 5c vniuerfa natura,
& homine totius naturae corypheu & prscipuu
caput, maledidionis huius diuinae folu. dc vnicu
fontem eiufdem roalcdidionis ftimulos agitari
dignum eft. Quapropter fundus eft omnibus
fuis naturalibus innocentis gratiae fux donis ,
quibus in creationis fuae mometo,exornatus fuc-
irat ab omni cum fpirituali tum corporali perfe-
idione expoliatus,qusftu vitae fus faciens ex la¬
bore manuum fuarum terram fulcans vc frudus
ilii ex femine indito germinet,cum tamen antea,
jii ZAtchymip^
omni frudum genere vitali pampino vndi-*’
quaque in hominis vfum commoditatem & de¬
licias proflueret, nunc tribulos carduos & fpi-
nas germinat ipfi,laboris omnis inedia: & algo¬
ris patiensi vt brutorum propemodum miferam
viuac vitam, qui modo diuinitatis fiticbat fon¬
tes , iumencis infipientibus firailis fadus, qui
modo Angelorum sBquabat naturam , Natatas
feruus, qui modo totius mundi vnicus erat Im¬
perator, & cui pontus inertes fubmictebat flu-
dus, Zephyrique tacentia ponebant ante fuos
fua flabra pedes cui flumina parebant.
Hircami&que tigres ^ iufsi Jlare dracontSk
Peccata tamen eius omnia in ipfum infurrexe-

runt, & naturalis principis Imperium detreda-
runc; Quin imo vita: eius fundamentum , &
bafim peccatum iftud aded peiorauit, vt hinc
mors , morbi, & totius calamitatis humanae fe-
qucla & comitatus ampliflimus fit exortus, ma¬
ximo humana praeflandae detrimento.
VNURNAM
Chrijltanmi
VlSiDElSlAM MVLIE^ VIW

fodatd fuerit Chymice
expenditur.
Capvt XVI.
V L I B R prima parens noftra, non

ex limbo mundi originem duxit, vc
& protopiaftus homo primus pa¬
rens nofter, at ex latere protoplafi i
edudaeft , vt illi elTet produdtionis & humanae
propagationis auxilio. Homo fi quidem vt& re¬
liqua rerum naturalium entia imo potiori iurc,
& fortiori fatali lege, his omnibus multiplican¬
dus erat & ex femine fiio in immeofam d. quafi
infinitam multitudinem excrefccndus \ ea ete¬
nim naturali via, fidelium omnium & eledoru
numero aequandus erat, & cum numeris Arith¬
meticis & calculis dinumerari non pofTeht» An¬
gelorum eledorum myriades generatione &
produdione erat opus homini, vt tantum & ta¬
lem quammaxiraum Angelorum aequaret nu- Cur Heus
merum. In gratiam autem huius generationis 8c ' ’
produdionis , fociam mulierem Deus illi dedit [mulierem
’ dediu
&: tribuit, eamque ex latere eius , ex code offe ,
dc firftili carne, eduxit; vt quod inde producere¬
tur , & ab eorum reciprocis amplexibus exfSr-
gerct, eamdem penitus & fimilem Caperet natu¬
ram &(. eireniiam.
H
II4 ZAlchymijld
Curmulieros Hinc non mirutn eft fi mulieies naturali quo¬
'viros feûd- dam inftindu virum fequaniur,cuni ex eo exor-
tHU tSE fint in eumque redire fontem,ex quo duxerut
originem naturali fponte ferantur,vt finem con-
fequantur fuum cui prognatae funt. Quod fi ea¬
rum nonnullae reperiantur tanto virtutis rol^re
prcditae, vt magneticam illam effugere polhnt
energiam & caecam illam corporalem facultate,
id condonandum efl earum virtuti Sc gratix di-
uinx, qua fuffufx feruntur potius in Deu iplum
cx quo primo verum rumpferunt primordium,
& ex quo fcatutijt anima vere viuens intelle-
dfualis, & earum omnium prxcipua pars , cui
corpus obfequium debet, ex iufti librata lance,
qua corpori fpiritus dominatur, alioquin retro¬
grado & inuerfo huius lacrx legis ordine &
decreto, germinat corruptio & furgit vera mors,
in rebus inferioribus, corporis in fpiritura Im¬
perio. Corpus etenim fcquitur corruptionem &
mortem cum omnes eius partes corruptionis
mortis vinculis & nexibus copulentur i Spiritus
autem cum ex vera vita & vita lucc duxerit ori¬
ginem nihil nifi lucem viramque producit.
Quapropter iuftum & xquum eft homini &
mulieri, fontem fitire cx quo fcaturijt eorum
fpiritus , & corpus eorum omnium eft animx
prudentis & (apientis frxnis edomandum, vt ad
?iDimx potius quam ad corporis centrurn ver-
gantj hoc fiquidem curo pura vita fit. in ipfo vita
donabuntur xterna , illud autem cum corruptio
& mors ipfa reputetur, mortis etiam fupplicijs in
ipfo dcuincientur perpetuis. ^
Quid quiefo delitiarum eft mulieri vito luo
ChrtJllanHsl
fociatas, centro corporali Tao potienti, pr^ter-
quam matris decorari titulo, & natoru quorum¬
dam fui ipfius fimili germine congaudere. Mo¬
mentum iftud & panxillum gaudij immenfo do¬
lorum & malorum aceruo,imo labyrintho intri¬
catur, & tanto quantu eft opus, vt quidquid cft
gaudij & letitias, in meram definat triftitiara &
languorem.
îd praeterea voluptatis cfl homini,fi centro
adhicreat fuo ex quo corpus eius duxit primor-
dium,hoc eft, fi bonis inhaereat mundi, fi ad di-
uitias, ad aurum,ad argentum,& ad extera vitx
blandimenta toto anhelet fpiritu, fi genio indul-
geat, & bene curata cute gaudeat,bacchique ve-
nerifque fepeliatur volutabris i momenta funt
hxc voluptatis humanx, qux in ipfo exortus fui
primordio, finem vltimum confcquuntur,& efte
vere definunt dum momentu eius exortus, mors
& vicimus finis illud occupat.
Non datur homini,hxc vilia fapere, quid al¬
tius & diuiniiis multo , illi eft expecftandum , &
toto animo perfequendam. Cetrum habet aliud, §lu(ile ceHfrH
fcelicitacis fupremx fux culmen,quod omni me¬ hemifiif.
tis fux conamine illi perreptandum cft, in quo

quies fumma rerum eft omnium & fupremum
bonum, ibi potietur vera & xterna foelicitate ,
delitijs perennibus non fluxis , neque labafcenti
voluptate caducis fed immenfis hifque xternis ,
fontem xternum inexhauftum fapientibus cx
quo fcaturiunt.
Brutorum cft animantium,quoru limbus mun¬
di & chaos, cft tota natura, & verum & vnicum brHtornm»
eorum centrum ex quo educfta funt,centrum hoc

^ Ha ^
"CAlchymijld
terreftre Sc infernum cxpedare,in quod tandetn
etiam reducenda funt Sc abeunda-, hominis vero
eft ,foli Deo feruire, illius obfequio perpetuo Ic
obligare,nihil agere, nihil moliri,nec folum ali¬
quid cogitare, quin diurnam redoleat mentem,
ac voluntatem, tanquam verum & vn‘curn ho¬
minis centrum, ad quod tandem redire elt ip i
foli, moddiuftis aC meritorijs operibus tali &:
tanto fe ipfum Chrifto adiuuante, dignetur cen¬
tro & vltimo fine ; Si vero vice verfa, imme-
mor fui in Deum obfequi fiat quae furlum lunc
minime fapiat, at qus fuper terram & quae bru¬
torum runt,fimilis omnino fiet illis,veternum
hunc dormiens fomnum in domo hac laboris,
Sc vigiliarum catafcopijs, perpetuis poftmodum
fnfeitabitur doloris immenfi ftimulis, quibus
crucietur in aeternum,quod Deum fuum oblituf
fuerit, &qnaE cceli funt neglexerit, quae verO
terrae cordi habuerit,
Ofoelicesterquefoelices ill^ quae faero pc-
riflylio liberae conckifae, ab omnibus huiutce
mundi tricis fe expediunt, mundos muliebres
omnes floccipendunt, vefies aureas limbis cir¬
cumdatas negligunt, aureas catenas adamante
radiante & margaritis rutilantibus exornatas,
annulos & monilia pretiofa contemnunt, caete-
raqiic muliebria blandimenta fpernunc , imo
fugiunt,ne omnium fere mulierum inftar
to & naturali erga Deum decedant officio, im
potius totius muliebris mundi ac blandimenti
fafeinantes obliuione emeifac fe extollunt ad
fupremum bonum contemplaridum, & ad dona
fuperceleftia confequenda, fimplici eaque mun-
Chriftianui, iiy
& nitida verte circundatx, nulloque capitis
comptu decoratas, fcd puroeiufdcm velamento
circumte6t3E ,rolumDeum meditantur,eius ob-
fequium gloriam , honorem & laudem , quam
puro & cafto modulamine dulci ac mira voce
intonant infiifflantepulmone amoris diuini fla¬
mine turgido, cuius amoris occulto netiiarc de¬
libuta, fupcrcelcftibus obledlaraentis medulli¬
tus perfunduntur ac longiori quidem ac fince-
riori honefta: voluptatis tubo , quam perfrui
poflint i qus clauduntur hoc varto totius terras
& inferioris orbis carcere & labyrintho.
Fceliciori adhuc & meliori fydere his omni¬
bus narsfunt virgines intemeraex, qux citifli-
me hxc facra coenobia colunt, antequam feiant,
quid valeant huiuice mundi obledamenta 6c
fugacis voluptatis condimenta, vt pct.itus diui-
no obfequio, perpetuis deuinciantur vinculis; vt
Chrifto in terris nubant mendicanti, nudo &c
crucifixo, vt eodem in coelis , tege coeli &: ter-
IX, luminis &c vitx patre , mortis & inferorum
Domino potiantur , ac ipfum in perpetuas def-
ponfent xternitates; aquo fponfo donabuntur
hifce omnibus fuperceleflibQs muneribus qux
menS concipere non poteft, honores , opes &c
quidquid humanos ad fe rapit animos. Non da¬
bit, fed proijciet pedibus ipfarum Deus ; cilicij
loco, illis aderit cingulum Zodiaco coelefti prx-
ftantius, vertes non trunex, non lacetx, no male
lotx, non vili & corruptibili materia & filo tex-
tx, fed fincerx, purx,integrx, candidx , peren¬
nes &c vita , lumine, gloria fempiterna tanquam
maceria compaQjc, Cole ipfo & rteliis clariores,
118 Z^lchymipa
capitis earum comptus,vere mundus erit, totoq;
mundo praenitebit; imo quidquid cft in coelo fo-
lis, lucis, df fplendoris, nitedula eft, ex veprecu¬
lis extra(â noiSis. Si lumini facrarum virginum
aequiparandum veniat, quo caput earum coelo
beatarum exornabitur, earumque vita non am¬
plius morbis varijs cafTa &Iangaida,non frigore,
non calore, non fiti, nec fame, nec alijs calami¬
tatis humans ftimulis fatigata , diftorta cru¬
ciata, imo perennibus immerfa deliti)s inex-
hauftis diuins voluptatis fontibus perfufa, ne
dicam inebriata erit, carum coenobium no emu-
cido periftylio circundatum caduco Sc ruinofo,
aranearum telis variegato, fed coeli ipfius em-
pyreiimmenfo & infinito difFufum & ex-
panfumAngelorum beatorumque omnium lucc;
imo Dei ipfius lumine, coUuftratum ibi omnia
vetera tranfient & noua fient, fed adeo nou3,vt
numquam amplius veterafeent, at in perpetua
nouitate caque iuuenili & florenti tabefeere ne-
feienti permanebunt.
Foelices adhuc erunt omnes mulieres,quae vi¬
ris fuis nuptae, familiae hcrcifcundae paragraphu
nullum, fed ampliandae titulum potius cogno-
uerint illaefis diuinae legis mandatis ac praeceptis,
pifeium propemodum inftar, qui quarnuis falfis
perpfetuis immergantur aquis , falis tamen nihil
fapiunt, at dulces omni ex parre obtinet carnes;
fic &tipf^ mulieres & fi voluptatum huiufce mu-
dipelago innatent , nihilominus & caftas &
pia, habent adiones, & nullius illiciti obleda-
menti volutabro contaminantur, at in ipfo mldi
luto, vcluti cicindcllae in nodis vmbrofo velo
Chriftdnui. iip
praelucent Deo obfequuntiir, & mandata eius
inuiolata obferuant, nec tamen familiam defe¬
runt incuratam,fed obuentiones omnes & emo¬
lumenta praediorum omnium multiplicant
ampliant, vigilanti cura & labore improbo &
pertinaci, vt hinc vitam fuam -totiufque familias
fuae commodent, & hanc totam numini confe-
crent & dedicent, fic quidquid eft in rerum fua •
rum peculio & cenfu, Dei eft , & eius obfequip
confccratum. Sic Chrifti afleclae omnes, quibus
Deus menti eft & cordi vitam hanc viuere de¬
bent, & hoc durum tranfigere aenum , vc quid¬
quid eft illis diuitiarum , vitae feruiat, & hxc
tota pura & fymera, Deo optimo maximo detur;
& ea ratione & virae methodo , omnia humana
Deo referuntur, fecundum eius voluntatem , &
legis fueE prcefetipta mandata, alioquin vice ver-
fa, vita tota noftra diuitijs feruit & obfequitur,
& ferous Domino dominatur, & ftc praepoftere
omnia fiunt.
Nec mulier quidem erga filias,ncc qiiidc erga officium
niatitum& virum fuum.hanc violare debet lege; vxorts erg<t
amplexari qnidem gnatos & maritum naturalis
amoris vinculo compellitur , quod fint fui ipfius
partes ingenitae naturales. Non tamen adeo
caeco & furenti thyrfo percuti & ftimulari de¬
bent erga haec inferiora, vt Deum obliuifcantur;
Deus fi quidem folus globus amoris humani efte
meretur, e cuius centro linea: amoris adûper-
ficiem reriim alienarum pcftunt quidem educi ,
fed redeant in idem centrum necelTe eft , vt ex
ipfomet folo educantur ,^&ad circulum man¬
datorum diuinotu debet terminari. Extra ilium
Ii a' "Îchymijla
enim non cJatur, vllus amoris legitimi & iufts;
terminus, qux extraneos illos limites occupant
vitij & perditionis fune, non amoris , qui intra
cancellos diuinx legis Tolummodo coercetur.
Muliebris feU foeminevis amor hoc in cipitc
paulo maius expe'*litar , quam poftulet foemi-
nei fexus oforum ratio. Non moramur enim
eorum omnium in eum fexum liuores & inui-
dias, fcd miramur fortem & fatum ferminei fe¬
xus,quod amoris fummi pelago immergatur,ni¬
hil aliud fpirec & afflet, quam amotis pneuma;
quidquid enim expoftulant & capiunt, acriori
amoris ftimulo percuffx depereunt, quam pof-
fint homines amoris vllo impetu ferri, in obje-
dta quibus ardent: dedadfx etiam fuerunc mu¬
lieres cx materia per diiiinam potentiam, diuina
amoris aura infufflata & turgida. Adam enim in
ftatuinnocencix , ia quo Peus fummus illi fo-
ciam dedit Euara totus erat amor, & qux in ipfo
erant diuinam &: cceicflcra venerem redolebant,
Sc ipfemet fummus attifex qui diuina prorlus
arte Euam ex Adamo eduxit amor ipfemet erar,
& verus & vnicus cupido ccelefti-s. Non poterat
etgofoeminens fexus tum ex materia ipfa , tum
ex efficiente caufa , fortem & fatum aliud fibi
arrogare, quam amoris ardore perfufum^ de¬
libutu. Vndeexhoc fatali amorisinftindfu,col¬
ligere aliqua ratione poffiimus enatam illa fuifle
noxiale pomum comedendi cupidinem , & ex
effrenata illapomi illius cupidine, tanquam ex
Erebi fonte mala cun(3:a nohra emerfiffe & pr9-
cipue muliebrium malorum pelagus iaundaffe
miferpimu- totam&vniuetfam muliebre genus; tot enim
Chrijlianm] izi
(Sd tantis oprimuntur malis mulieres folae, quan-
tum mali eft in tota rerum natura. Malum etiam
omne ex iphs lumplit exordium , vnde aequum
& iuftum eft, vt in fontem redeat fuum ex quo
fcaturijt. Quid quaefo eft delitiarum & volupta¬
tis foemineo fexui per totum vits fpatium , dum
femel conceptura eft in vrero matris earum fe¬
men & omnis perfedionis vitae dono & munere
dotatum & exornatam in crgaftulo vim patitur
C< vinculis fatis duris vitam agit, putridis 5c foe¬
tidis innatat aquis & obfcceno vteri volutabro,
circumuoluicur ; difruptis hifcc vinculis & con-
fradiisobfcuricarceris portis, vt loce folis S-c
claro lumine luci fruatur> biennij falcem fpatio
incunabulis tanquam compedibus dc manicis
circumligatur; totum deinde & reliquum vitae
tempus, tum parentum cum mariti duriftimo a-
liquando carccrc coercetur , ftridis veftimen-
torumclauftris infibulatur carum adolefcentia
6c pubertas, vt non fibi fed viris placeat &c dum
ipfis placet perennibus obruitur tormentis, Si ft
quid eft delicij 5c voluptatis dura viris ipfae bla-
diuntur & fune ipfis fibique obledamento quo¬
dam adeo vanum eft & fluxum, vtnouem men-
flum fpatioj)crdurec huiufce voluptatis & deli¬
cij exitiale tormentum , quo perfungi nequeunt
fine vitae difcrimine,5c menbrorura omnium ex-
quifito cruciatu, veluti ac fi Deus fupremus om¬
nium iudex & adionum criminofarum qutefitor
verus , quaerat adhuc ab ipfis rationem criminis,
quo viros perdiderunt omnes & fe ipfas , malo¬
rum omnium accruo obruerunt in ipfo & ex
ipfiusprims parentis crimine: quod fi amor in
112, ZAlchymifl^
mandati diuini obferuandi rigorem excanduir»
fer, vt & peierauit in eiofdem mandati violatio¬
nem, adiumento certiflimo fuifiet nobis prima
parens, Ted hac lege violata nobis filit certiflimo
nocumento & perenni, ni diuina prudentia ab
;ECerno cautum fuiflet, quae ex eadem radice &
ftirpe, forte tamen diuerfa Euam nobis fecun¬
dam dedit, quae virtute fpiritus fandli obutnbra-
ta& amoris diuini thyrfo perculba adeo diuinx
placuit maieftati, vt rem nobis omnino deperdi¬
tam integram reftituerit.Hxc folafuit,totigcne-
ri hominum, iuuamen vnicum cxpedatum,dc
quo Deus ipfe, in creatione adami loquutus [eft
faciamus inquit admtorium (imile libi, iflud ad •
virgo Maria futorium fimile nobis eft fola Virgo Maria , qtox
fuit nobis fuit vero 3. vnico iuuamento. Prima pa-
eunda, rgnj amoris ceftro percita , fruftum vifX come¬
dendi , vitam fibi Sr nobis eripuit, fecunda pa¬

rens noftra, ad amorem anhelaus diuinum &
folo hoc vnico amore , ancilla Domini fa6la,
verbum concepit, falutis noftrx redemptionis
tutiflimum & cettiflimum elementum.
Ita vt vere dicere poflimus amor nos perdi¬
dit, amor etiam nos reflituit •, quid enim eft Ma¬
ria quam amari,foeminarum nulla eft , nec fuit,
nec erit poft hac qux sequali folum erga Deum
ardeat amore. Vnde merito benediiaa eft inter
omnes mulieres. Dominus fxcum fuit ab aster¬
no, & gratia diuina vndiquaque petfufa eft:
Huius fecretimyfterij tum Eux primx parentis
noftrx, cum facias Virginis Marix,vcnflrimx pa¬
rentis noftrx, adumbratas figuras in natura ipfa
inferiori depidas,licet per Chymiam inueftiga-
Chrijlidnm. i zj
Te: eernunt fi quidem qui Chymica referara ha-
bent arcana, terram primam parentem noftram virgi-
obdeglutitum fpiritum ante tempus Tuum in- nem Mariam
debitum pr^parate corruptioni efle obnoxiam efe fecudam
& morti, &: nos omnes in peccato ipfios morte
eandem fequi & corruptionem. Salem vero qui
cft terra fecunda, pura & nitida ab omni eleme-
tari macula vindicata ^fpiritu vira: impregnata,
ipfama morte vindicare 6c nos omnes ab ipfa
morte, Sc corruptionis totius labe eripere , &
tutifiime deffendere. Terta fordida & fqualida, xerrafordi-
fpiritum vitsedeglutiens nonne Euam crimine da Euamre-
diuinje \eCx maieftatis confpurcatam frudfi vitte pnfeîtat,
deglutientem & vorantem, mortem fibi Seno- •
bis omnibus afeifeentem repr^fentat & exhibet.
Sal vero qui eft pura terra, & terra virgo, fpiritu Terra pura
vita: fcecundata,ad vitam rerum omnium nonne ^xhtiet Ma-
facram & intemeratam Virginem Mariam nebis
figurat, qu3B facratifiimo vtero fuo verbum con¬
cepit ,& vita: veras verum & vnicum fpiritum
nobis dedit, ad vitam fidelium omnium in ster¬
num confequendam. Qui hsc non videt inChy-
mia facienda, cscus vere eft , & in media obte¬
nebrantis sui node obambulat, hoc prsclaro
priuatus lumine, qus nobis ipfis innata funt, &
qus perpetuo geftamus & fociata tenemus,
ignoramus, fic miracula Chymica ex ipfomet,
muliebri fexu ,& mirum & ftupendum mulie¬
brem fexum, ex Chymicis miraculis expendi¬
mus.
Ex arhore [cientU hom <9* mali fru^
Bu eiH6 mivanda multa Chymice
declarantur.
^ •
C A P V T XVII.
R B o R fcientias boni & rnali,&

frudus eius mandato diuinoex-
quifitc intemerandus, & fummo
iure prohibitus, a primis paren¬
tibus noftris violatus, originem
& fcatiiriginem dedit calamira
tum omnium humanarum; ex violatione (iquide
tanti prtecepti, fummus rerum opifex homini ex
rebus omnibus maledixit, totaque natura^ hinc
deprauata cft & corrupta,cum tamen antea nul¬
la viti) labe, nec vlia mali corruptela defoedara,
fed pura penitus vbicumque niteret.Êx labe <k
macula humana j totius naturae foraes emerfe-
runt, & in vniuerfum'naturae campum dilTemi-
natae funt, tantum potuit hoc exitiale humani
peccati feminium , vt ex hoc vmco folo infed:o
& contaminato,reliqua cunâ fequuta hnt eaq:^-
dem Si fimilera vitij Se mortis fortem & condi¬
tionem. Obquam rem rationi confonum vide¬
tur, ad perfeSionem huiufce ChriftianaeChy-
mise, de fatali tanta arbore & frudu eius non¬
nulla explicare, vt inde quaeremus, fecreta qua-
raaxima & arcana,quae cabala hebrtEorum mul-
Chrtji:ianm\ 115
eis caucilibus rerum tricis implicuitjqiis: poflunt
ad arcana Chymica detrudi, vt hxc nobis fint
vmbrae & figuras horum diuinorum my fterioru.
Deus fummo iure prohibuerat ptotoplafto ho¬
mini fru(ftum hunc ex omni ligno paradifi co¬
medere, de ligno autem fcientiae boni & mali
ne comedas, in quocumque enim die comede¬
tis ex co,morte morieris. Hoc autem mandaue-
rat Deus homini, vt obCequi j ,fui votum clice-
ffcr, in leui illa & prima mandatorum diuinorum
obferuatione, obtemperantia fi quidem illa pri¬
ma amorem fummum, pietatem & reuerentiam
ferga Deum fuum & creatorem teftabatur. Non
polTumus enim maiori & fortiori conatu amo¬
rem, pietatem & reuerentiam teftari & expri¬
mere erga illos omnes quos amore perfequi,pie¬
tate colere , & rcuerentia venerari volumus,
quam per obfequium mandatorum quas fummo
& exquifito nobis dantur prscepto , ab ipfomet
noftri amoris obie(9;o. Ea fi quidem obfequela,
voluntatem eius fequimur, & fimilem & eadem
contendimus habere voluntatem , & itaquada-
tenus penitus illi aflimilamur, dum difibnas non
habemus voluntates , nec varias mentis fenten-
tias, fed defideria vota fimilia tenemus ; h.Tc
omnia animi fiiîles arguunt for¬
mas, reciproco amore inter fe prurientes,
de caufa non poterant primi parentes
noftd, amorem pietatem & reuerantiam erga
Deum, meliori mentis ardore, ac maiori femore
exprimere, quam obfcquio & mandati primi in-
uiolataobreruatione,& vt magnitudo mandati
fequerctur eiufdem rigidam obfecuationem.
Xi(j 'Z^lchymijld _
mortem addidit Deus & roaledidionem omn^ l
vt malorum omnium fupremum culmen,in vio¬
latione eiufdem : libero parentum nofteorum
arbitrio, tanquam aequilibri lance , fummilTa
funt haec mentis commitilia,vt voluntati diuinae
obtemperando, & quae Dei funt confequerentur
parentes noftri,voluntati vero eidem refragran-
do, Si. quae Dei non funt, fed quae eidem aduer-
Tancur adipifcerentiir, mala puta omnia,& mor¬
tem ipfam malorum omnium centrum.
Nonne enim aequo iuftiiis eft, homine peccan¬
tem hifce ple<5ii & affligi malis, qui integer vitae
fcelerirquepurus, Deo fimilis figulatus erat, cui
Ci in tali vitae gradu impollutus permanfiffet,om¬
nia creata fuerant coelum, terra, pontus & aethe¬
ra , & qu« in eis funt obrequio illius fummiffa
erant. Vicarius vniuerfalis in rebus omnibus iu-
ris diuini, ab ipfomet Deo proclamatus fuit, vt
omnia creata illi obfequerentur , & ille folus
foli Deo feruiret j voluntatem humanam, cor Sc
mentem deperit Deus, caecera cutila apudipfum
vilefcunc imo fordefeunt. Hinc colligere eft
quantum boni, vtilitacis & delitiarum in homi¬
nem ipfum redundaffet, fi eius voluntas depra-
uata non fuiffet, fed foli Deo integram Sc inuio-
latam feruaffec. Immortalitatis ftudio flagrans,
Sc stecnicatis amote contabefeens humana fra¬
gilitate, tanquam fordido puiuere, haec immor¬
talitatis &: aeternitatis feminia penitus extinxit &
fufTocauit & aeternitatem cogitando, ex morfu
intemerandi pomi mortem & calamitatem om¬
nem confcquutus eft, fi pomum hoc non teme-
laffec, fed praeceptum diarum rigide {eruaffet
thrijlianusl liy
.qua! deperibat iureracrito adeptus erat", deliri js
Equidem omnibus in paradifo voluptatis deli¬
butus & perfufus toro sui longiflimi tempore
mortem nefeiens nec vllam calaiaitatem coelum
poftmodum viuus eonuolaflet, & Deo ipfo s-
ternum & his omnibus qus Dei funt potitus
fuiflec, & vits frutûm tandem comedendi fa¬
cultatem Sc veniam in ipfomcc paradifo volu¬
ptatis a Deo impetralTet, ad humidum radicale
vits, perpetuo rcfarciendum, vt longûus, irad
perpetuus & perennis fuper terram vixidetj qux
vbicumque locorum paradifus delitiarum & vo¬
luptatis illi fuilTetjVt tandem Deus ipfe, quem
aloqui quotidie fas erat, ipfum e medio delitia¬
rum , voluptatis & iucunditatis innocentis Sc
honefts in cmlum tranftulilTetjibique bonis om¬
nibus & obledaraentis cceleftibus & diuinis in
perpetuas cumulaflct sternitates. Adeo vc pa¬
radifo rerreftri cum omni foelicitaicrelido, pa-
radifum calcrtem ingrelfus fuilTec, cum bca-
titudinc Sc fuprema Sc fumma foelicitate , cui
mundana ante obledamenca comparata for-
defeunt vmbrs funt , & fugaces deliciarum
jmagioes.
Arboris feientis boni & mali, Sc frudus eius
temerator Adamfibi ipfi Si nobis omnibus, hsc
diuina prsmia perdidit & abftulic , q«a de
caufa cum in ipla aibore , humanum lateret
decus ,& fupreroum bonum, de ipfa rimari li¬
cet , qualis ipfa fuerit, in medio paradifi collo¬
cata &conftituta, inter authores omnes, tum
antiquos tu naotcricos ambigitur, an ficus fuerit
ii8 Z/ilchymi^d
an pomus, an iuglans, an vicis,vtrinque enini
fcacuriunt & exiliunt grauiflimorum virorum
authoricatesjiravt nihil penitus firmum ftatutum
& facris patribus confirmatum de ipfa arbore
reperiatur •• Ipfemec Mofes facro pneumate af¬
i:x autheri-
titte M&yfis
flatus, in facra fua Genefi peculiari nullo fpecifi-
arbor in pd- co arboris nomine, hanc arborem donat,fed ar¬
radife collo¬ borem feientiae boni & mali apellac, prxeerito
cata conjii- omni alio fpecifico arboris cognomine. Quibus
tuit fpeciem
conje6l:uris facili fubolfadu eft,im6 creditii
folam ab om-
nibw arbori’ verum efl, hanc arborem vnicam efTc , & fpecic
bics diaer- folam ab omnibus alijs difibnam conftituere , vc
fam. vnitas&folitudoiftiusarboris prxeepei facilli¬
me obfequendi facilitatem argaerec;muItici/do
fi quidem 8d numerofa quantitas harum arbord
fi per paradifura diffufa fuifiet mandati diuini
obferuandi difficultatem multd magis auxifier,
j-ara tamen & vnica arbor praeceptum diuinum
obferuatu facillimum commonftrabat.
Itaque facra feriptura arborem hanc folam Sc
vnicam facit, & infigni illo nomine arboris feie-
tiae boni & mali exornat, vt differentiam iflius
Vnius arboris, ab alijs omnibus connotet, pecu¬
liari & infigni illo fuo nomine; nam vt & natu¬
ra, ex re ipla, ab alijs cunicis diffidebat, fic &:
nomine difpari ab alijs diftingui oportebat. Mi¬
ror fummopere quamplurimos fummae authori-
tatis viros, qui mentis fure acumen & ingenij
acies omnes acuminant, vt arborem hanc inter
fpecies aliarum arborum dinumerare queant;
vnica etenim fuit & fola fpeciem conftituit inte¬
gram, vt verbis ipfis diuinis & facris ,apud Ge-
iiefim probatu facillimum eft. Ex omni ligno
Chrijlianiti.
paradili comede. De ligno autcra fcientise boni
& mali, ne comedas ; Hgc facra verba denotant
& explicant hanc arborem vnicam & folam elfe,
quam Deus in medio paradifi collocatam often-
dit, vt prxftantiam, nobilitatem & pretium eius
fimui commonflret & differentiam ; veniam
enim &: licentiam comedendi frudlus omnes A-
damo cernimus & credimus conceffam , come¬
dendi vero fru6tum fcientias boni & mali, rigi¬
dum interdidum manifeftum habemus. Hmc
clarum & euidens fumitur argumentum frudu
hunc nullam haberecum reliquis frudibus fi-
milem naturam & effentiam , fed prorfus dillb»
nam & differentem, iz propccrea vocaram fuilfe
arborem fcientias boni Sz m^li, cuius infigne &
prasclarum nomen aftutias fuit &: cautelas fer-
penti feu cacodarraoai, vc ille falleret ac decipe¬
ret primos parentes no/lros ailerens ac fingens,
Deum non alia de cauTa hunc nobilem & fua-
niffimum frud:ara illis pcohibuifle, ni fimilrs
Dei fierent feientes bonum 6i. malum, & titulus
& nomen arboris, fuit illis rudi cuidam argu¬
mento, vr ferpentera crederent, & mandatum
diuinum violarent, & frudum intemerandum
temerarent.
Arbor erat certifiirae fcietiiE boni & mali,at ex
diuino mandato non erat adhuc tepus,vt come¬
deretur,vt fcientiam boni & mali nota haberent
patres noftri; obtemperandum prius erat manda¬
tis diuinis , & voluncaii diuinas vnice adhasren-
dura & tempus expedandum , quo liceret tan¬
tum & facrum comedere frudum , vt vires &
energias a creatote illi concclTas comedentibus
130 'Îchymijld
communicaret. Qaia fiquidem Deus creator
omnium ,& arboris ipfius mandato & edidfco
vetuerat, ne eius frudum ederent , mortemque
addidit Deus & calamitatem omnem & malcdi-
dionem in violatione facri fui prtecepti. Arbor
illa facra tunc temporis non poterat fcientiam
boni & mali communicare,fed mortem, calami¬
tatem & maledidionem omnem vt dixeratDeus
ex cdido fuo violato,^ ignorantiam potius qua
fcientiam. Nihilominus tamen fi ierpenti Adara
obftitiiTec 8d edidum diuinum intemeratum fer-
uaiTet,creditu eft facile veniam obtinuifle,eden¬
di tantum & factum frudum, cuius ope cogni¬
tionem & fcientiam rerum omnium , tum hu¬
manarum tum diuinarum adeptus failiet & vi¬
tam ligno vitas conicquutus immortalem.
jirhor para> Arbot hasc erat totius natutas creatas compen-
dtfi erat na- dium, & Chrifti fymbolum vnicum & verum,&
tur&cempen- Euchariftix facrum rudimentum, quam
T7aâ%*- Ecclefia fua relinquere & inftituere co-
^ gitauerat,ad vitam perennem 6c sternam ho-
jymbolHrn, minum omnium perpetuandam. Ex his inde fe-
quicur Deum tandem Adamo manifeftum fc-
cilTe, mifterium omne,in arbore facta illa occul¬
tum & latens quemadmodum decretum erat
£lium Dei hominem tandem fieri debere , vt
vniuerfa natura in ipfum rediret fontem?cx quo
cmcrferatjVt homo copendium natura & micco-
cofmus in Deo ipfo gloriam& vltiraam,& fupre-
Sententii mum decus conicqucrctur: Theologorum enim
Theolog^rii maxima pars opinatur, imo credit, extra Adami
de tncurna- p^j^catumjVerbi diuini incarnati myfterium non
uonts my e redemptione hurhanas culptr>cum no
ChrijlUnm, 131,
data fuifTct, fcd ad gloriam & decus huraanum
vt ipfa via & diuino tramite , omnia quae in ho¬
mine latent & compendiofo reperiuntutdn Deu
ipfum & creatorem redirent, ex quo cxilierunt.
Communicata fuilTct Adamo haec omnia my-
fteria, & ea ratione tradita fuilTet illi feientia
boni & mali: boni quidem catenus TciuilTet na¬
turam humanam hypoftatice vnitam & coniun-
<ftam cum diuina natura. Mali autem quando¬
quidem intellexilTet, ex peccato fuo & mandati
diuini violatione , agnum hunc immaculatum,
&Chriftum veri Dei & hominis iphus filium,
immolari debete, mori & infinita fuppliciorum
tormenta pati, vt peccatum hoc deleret, & labe,
qua: ab vllo alio indelebilis erar,& adhuc quam-
plurimos homines reperiri morte perpetua &:
fupplicijs aeternis dignos,quod mortem agni im¬
maculati, & Chrifti meritum, vollcnt applica-
re,criminibus delendis fuis gratia: recuperan-
die, quam in ipfo Adamo , & deinde in fe ipfis
perdiderunt ob peccandi obnoxiam facultatem,
quam ex origine contraxerunt. Ea fi quide erat
feientia boni & mali, qii^ tunc temporis Ada¬
mo ignota erat,foli Deo penitus referuata,
qui mandati & praecepti fui magnitudinem,mo¬
mentum & pondus rite nouerat; homini vero
corticem tamum & fupcrficiem , vt ita loquar,
indicauerat mortem & calamitatem omnem
illi praedicendo, fi frudtum prohibitum comede¬
ret. Foifan fi ita minutim cloquutus fuifiec
Deus Adaraum : En vide & contemplare Adam
edidli mei pondus praegrande momentum ,
fi ftuiûta hunc prohibitum violes, nen folum
I 1
't^lchymijla
tu ipfecertifiime morieris & calamicaiibus om¬
nibus,quae mente cocipi poflunt diftorquebetis,
fed omnes etiam tni fequaces, gnati & progeniti
tui morientur & fimilia patientur; & ego ipfe
Deus, qui in gloriam gratiam tui metipfius
naturam & elTentiam humanam fum affumptu-
rus, moriar &c patiar crudelifTima & acerbfffima
fuplicij tormenta , quibus me cruciari oportebit
ab his iplis peccatoribus tuae profapiae, quorum
infinitus numerus , ob contradam procliuetn
peccandi indolem in abyffum meae maledidio-
nis detrudentur aeternam: Tu folus ipfe fons
eris Se. fcaturigo malorum horum omnium fi po¬
mum hoc intemerandum tibi prohibitum morfu
violes prarlibeS) caue tibi ne tantum fceleris &
criminis tibi foli rependatur. Si ira fcrupulatim
praeceptum Tuum dediflct Deus Adamo ponde¬
randam, forfan rigidius ^ religiofius obferuaf-
fef, fi tamen formidine poenae & calamitatum
harum omnium futura multa, mandatura cnfto-
dijffet non tantum gloriae laudis & meriti habu-
ififet,quantum demeruillet. Si folo amore & di-
uina reuerentia,frudum hunc iouiolatum cufto-
diuifTet, poftpofitas omnibus, quae in fe ipfum &
gnaros fuos omnes faturos infaufta & infortu¬
nata cafura erant. Amor mandantis in omnibus
praeceptis primas occupare debet antefigna-
nus efTe meretur, praemium aut fupplicia poftpo-
nendafunt, vt meritum obrequij iure furamo
mereamur.
Hae forcafle rationes, vel potius mentis noftrac
conceptas, aliquid ponderis &c naoraenti apud
dodos derncrebancur, vt inde defumere valea-
Chrifiianm'. 13 3
mu5, cnr haec arbor fcientis boni & mali diSa
fuerir, cum in fe quidquid erat boni & mali fu¬
turi in rerum natura, coerceret; illud tamen bo¬
num & malum non ex fe ipfa & fui ipfius fonte
erat hauriendum , fed ex libera hominis volun¬
tate, quae circa ipfam arborem & frudlum eius
experienda erat,an ad bonum aut ad malum
verreretur.
Huius facratidimae arboris fymbolum & ru- CAlidumin-
dem quandamimaginem bjbemus in penitidi- natummun-
mis Alchvmiae fecretis; calidum enirn innatura ^
,. / . . . y■ I • r paradijt ejl!
mundi (cientiae tonus mundi arborem in j-ymboUm.
fvo d quis edat morte extinguitur , & irdniris
aftlitâtur malis, praeparandum cceleftibus
donis omnibus peifundendnm ,& tandem ter-
reflribus & elementaribus numeribus exornan¬
dum antequam efu & comedu idoneum fit Quin
etiamidern calidum innritnrn in opere Phy fico ca//dtc
antequam coquatur debito modo praeparetur.
quis edar morte plectitur cum tamen idem
ipfumperco(5lum& praeparatum quibus omni- dem arboru*
bus morti fuit Ar fupplicio, hifdem ipfis vitae eft
ornamento.Non fccus ac aibor feientiae boni
^ mali, ante concefium & veniam comedendi
frudtum illius, morti fuit primis parentibus, &
nobis omnibus } fi vero diuinam primi parentes
fpedtadent licentiam , ipfis & nobis omnibus
fuifict vicjB perennis decori, vtex fupeiioribus
colligi poteft.
134
cArhor Vud cjmlifnam in faradif) yolu^

f tatis fuerit y Chymice dif
(juiritur,
C A P V T XVIIL
, V jE (li6i:a funt a patribus facris de

arbore virae in medio voluptatis
paradifo collocata & conftituta,
_ infirmare & improbare in votis no
, fed potius hifce meis Chymi¬
cis inuentis^ftabilirc.Fecerat Deus homini para-
difum terreftrem , q lem rebus omnibus-^totiuf-
que narur^ creatas delicitijs in gratiam & amo¬
rem ipfius hominis exornauerat, & illi cufto-
diendum tradiderat, vt ibi vitam fcelicem &
omni ex parte beatam in longxuos degeret an¬
nos , & ne quid deliciarum & voluptatis deefTct,
cum nobis omnibus & vita aeterna & perennis
Curarhor in fit rebus omnib as pretiofior & gratior, arborem
pAradifo coi-
vitcE creauerai' Deus in medio paradifi colio-
locata.
cauerat, vc eius efu, aeternum viueret homo.
Arbor vitae hinc didla cft, & ab ipô Deo tali
& tanto nomine infignita , quod copiofiflime
Deus ipfi arbori fortarfis vitam immifiiTet; fru-
(9:us fi quidem eius arboris vfu vitam fibi peren¬
nem fecifTet homo,in ipfo enim Deus quidquid
erat vitae per totum huius mundi ambitum forfi-

Chrijlianm] 135
tan sbfconderat, vnde in medio paradifi collo-
cauerat, vt vita vndiquaque, tanquam centro Cururhorin
fuo ipii arbori confluerer ; Opinari fi quidem
poflumus & mente Concipere, arbore hanc vitae,
fontem vitJE & centrum efle totius naturaijcum
vna & fola fuerit & in medio paradiiiconftitu-
ta,& fortafle in medio fontis complantata, de
quo dicitur fecundo capite Genefeos, fons af-
cendebat e terra irrigans vniuerfam fupei ficiem
terrae, vt terra germinaret ^ fru(9:u$ produce¬
ret fuos abfque pluuia & irrigatione coelefli,
abfque cultura & induftria hominis. Vapor
enim afcenflens ex illo fonte erat terra: vniuer**
fs, fpiricus vitae & germinationis , quo eunda
prodibant: maximae quidem erat eflicaciae &r
virtutis ille fons, quidquid enim iam poteft vni- in enim
uerfum cmlum, & vniuerfus aet is arr>bitns fpiri- medioarhore
tibus vitae plenus, & turgens ad terram foecun- -
dandam, tunc temporis fons ille feu vapor e ^ûtlhropi-
raedio terrae afeendens , operabatur virtute illa
innata fua, quam ab ipfo creatore acceperar.
Non abfiraili ratione, arbor hsc vitae, poterat
coercere, & intra fuos cancellos concinere,
quidquid erat vitae, toro orbe diffufum , vt hinc
tanquam ex vero & vnico fonte naturali, di-
uinitus fcatuiiente , vitae fomes Sc fulcrum
exiliret inexhauftum, & immenfum ad vitam»
hominis perpetuandam. SufcepiflTet enim ho¬
mo ex arbore hac, frudus vitx perfediflimae
hoc efl in gradum vltimum perfedionis elabo-
rarte, ad vitam fuftentandam , & fomitem vita
reflaurandum annorum quamplurimorum pra-
territorum vfu detritum fic fete extindum,
donec Deus e paradifo hoc terreflri, hominem
inparadifum caeleftem fupra coelefti fcelicicatc
beandum tranflolidet, vbi fpiricu virje elemen-
tarinon indiguiiTet ampliuj, cum fpiriru vitae
diuino vndiqnaque diff-ifus fuifTcCj cuius fomes
perennis eft & aeternus, nefciens fcnedlutem,de¬
bilitatem infirmitatem , fed vigorem , robur,
potentiam Sl firmitatem felicem ac beatam pe¬
renniter fiabiliens ac firmans.
Arhor 'vtta, Haec arbor vitae nobis tunc temporis fuifiet
fmilis entt omnib'ts,id inftar lipidis Phyficij opinantur
Upidi phy- gnitn fere omnes Philofophi,lapidem Phyficum
rite praeparatura 5c peifrfte decodlara, omnibus
vitae malis certifiimam 8c cutiflimam efie mede¬
lam,vitae refiaurandae perquamoptimnm fo¬
mitem diutiflime durintera , fi falrera non pe¬
rennem •, humidum enim radicale mundi cum
calido innato 8<: ficco radicali vitae dementaris,
ita in ipfo lapide inter Te compa(ai funt &c coa¬
gulata, vt difficilem admodum patiantur difeor-
diam & interitum. Vnde humidum nofteum 5c
calidum innatum rcfocillacum hoc peculiari Sc
tam raro & optimo alimento , fimilcm fibi ac¬
quirit nexus & harmoniae compaginem dc vin¬
culum, quo tueri fe queat, aduerfus ea omnia,
quaeeius harmoniam diffoluerc tentant. Quod
jii in prefentiarum peccatis obruti, 5c paradifo
terreftri eicfti, aliquid adhuc habeamus per gra¬
tiam diuinam > quod nobis adumbrante 3c figu¬
rate tepraefentar virtutes illas admirandas arbo¬
ris vitae, quas Deus ipfe rerum omnium fummus
opifex, perfe6biffimc' in ipfa arbore cumuLiu^-
ratjnonefta myTochymicis rubfannandum
ChrijlUniis, 13 y
contemnendum quod de arbore vitae praefenti

capite, ex Chymico fonte derumptum cft; n^m
Jboc omne, rationi abfonum non videtur fed fa-
eris patrum conceptibus confentancum, vt pro¬
babitur inferius.
7^radifum ccelejlem, fu^remdm Ipedtitu-

dinem:, ^ ijuietdm honorum omnium
colligit Klchymid ndtuvd mon^-
Jlrdnte yiam.
C A P V T XIX.
Aradisvm ccelcflcm , fupre-

mam & fummam foelicitate , vitam
aeternam, nmitaque alia fimilia fu¬
turae vitae myilena rationibas & ar-
giimcncis probabilibus technologicis oflendere
veile, vefanje potius rrrentis eft, quam fapientis.
Nam cum haec omnia fidei Catholicae & Chri-
ftianae commiiTa fint; Sufficis nobis probare non
polfie, nam quae poflunt fenfibus vel externis veL
internis aliqua & certa arte fubijci,fidei no com¬
mittuntur. Quapropter ne opinentur mifochy-
mici Alchymiam velle articulos fidei Chriftians
abrogare, nec folura infirmare , dum parsdifum
coeleftem, fopremam fceiicitatcm &: vitam teter-
nam mulraque aliarayfteria, naturali quodam &
rudi fpeculo commonffrarc tcnrac, quia id non
agit Aichymia, veintra cancellos ii limitesfuo-
138 \^lchymijla
rura argumentorum & tcchnologicarum ratio¬
num coerceat, quidquid eft vitae futurae , & pa-
radifi coeleftis fupercoelefte technophion, fed vt
ex vmbris naturalibus, lucem illam inacceflibi-
lem aliquatenus noftro debili & infirmo conci¬
piendi modo, colligere,& cogitare valeamus, &
TUfxnpict certa, tc quafi proprias huius rei notas,
adumbratas tamen & rudes habeamus ex mullis
qua: in Chymia facienda nobis omnibus folc
clarius elucefcunt,quibus vitam aeternam & pa-
radifum coelcllem &: Deum ipfum colligere fa¬
cile eft •, omnibus fiquidem cum datum fit ex
natura & forte, in fui tendere confequantur, fe-
quitur inde hoc centrum paradifi vices gerere,&
pra: fe ferre, cum paradifus nihil aliud fit quam
locus, in quo creaturae intelleduales fuprema
vhima eftentia: fuae perfciSionedotantur,fumma
foelicitate, eaque immutabili, perenni & indefi-
nenti bono &: faufto,fingularitercondecoratus&
exornatus,& Tuper coeledibus incoprehcnfibili-
bus praemunitus inexhauftis muneribus & donis.
H uius fupremae perfecSionis fymbolum,& pa¬
radifi feu loci huius petfedifiimi vmbram quan-
««bis exhibet Alchymia in opere magno
cum in opere Phyfico, qui nobis naturalis fuprema & vltima
Thyfico dc' perfe<5fcio eft , vbi fal metallicum in centro fuo
monfirat pa- naturali puroyab ipfomet tantopere expedato ,
radifum.
q,,iefcir, & vltimam & fupremam , quam cupit
habere, confequitur perfedionem, vbi corpore
potitur incorruptibili , infinita quafi, aut faltem
quanta licet facultate & energia praedito, ita vc
ipfi talis perfiftendi locus & agendi potentia &
facultas,fit illi paradifus terrcftris naiuralis in
Chripanus, 139
quo fuprema & vltima fua petfe(3:ione , quam ex
natura cxpedare poterat fruatur & potiatur. Si ,
hxc datur fuprema & vltima in rebus naturali¬
bus perfiftendi facultasjquae illis fupremum bo¬
num clTe videtur, & ab arte humana via , natu¬
rali & tramite fecuto , id perfici queat, quonam
mentis noftras biuio ambigere polfumus , Deum
fupremum Alchymiftam non tandem homines
pios & fideles ad centrum vltimum reducere
velle,vt in eo quiercant,& fupremum perfedio-
nis gradum confequantur. Tantae ne cft nobis
focordias & vefaniae ,vt quod in rebus omnibus
fieri contigit humana operante induftria , id ip-
fum , & multo perfîori modo , in nobis ipfis,
ipfomct moliente Uco, non fieri & perfici tan¬
dem contingat.
Quod fi homines non fecus ac reliqua ret u na¬
turalia perennem,permanentem & incorruptibi¬
lem habeant materiam quae efl; fal illud centrale,
& materia rerum prima & vltima, quae vbiqj pe¬
rennis eft & aeterna,fi extra materia hanc perpe¬
tuam & aeternu perdurantem ,,formam praeterea
habear immortalem, diuinam & fupcrcoelefti fe¬
mine fatam, vc materiae perenni tande petenitef
adhxreac & petfedifiime conedatur. Si materia
aeternitate & perennitate dotetur , quidni etiam
forma aliquam dotari c5tinget fimili aeternitate.
Dari interu feriecocedimus exrraDeu materia
incorruptibile.dari etia pari modo& formam ali¬
qua camq; intelleduale nobilitatis & praeftantiac
materiae copoi^ necefie cft,fi haec ambo incorru¬
ptibilia fint n5nc rade incorruptibiliter perpe-
tais & iadiflblubilibus inter fc vinculis & ncxib’
140 'iAlchymifla
copulabuntur, & deuinciencur vt tandem foue-
antur & potiantur innato fuo & procliui inter
fe coniungendi perpetuo nexu, aut fruftraneus
ciTet & vanus, mutuus & reciprocus eoru amor,
vt videre licet capite 22. huius opufculi. Q^dd
fi Deus rebus inferioribus & fublunaribus ma¬
teriam quandara perennem & perpetuam com-
^municet virtutibus & agendi facultatibus infi»
gnem &: fingularem , & ita quadamtenus fceli-
citate quadam quamnis impetfeâ &: rudi dota¬
tam & exornaram. Nonne procul dubio certifli-
me credendum erit, ipfarrHnet Deum homini
hdeli &: pio impertiri debere perfcdi/Iimam &
numeris omnibus abfolutarn fcelicitatem , eam-
que fupercceleftem & (upertraturalem, locumq;
etiam daturum Deum in quo fcelicitate illa fu-
prema & fumma, aeternem fruiturus eft homo,
vt ipie omni ex parte aerernus cft; cum autem ilia
fuprema & fumma fffiliciras foliDeo comes per¬
petua fit indiuidua, necefie perinde efi:, Deum
iplum, totum illum locum piagrandc fpatiura
manifefte occupare , & virtutibus fuis inenarra¬
bilibus adimplere hofpiies omnes tanti loci bea¬
tos, & omni ex parte fcelices conftituere. Nam
vbi Dei compotes fumus , ibi fummo bono po¬
timur fupremam & vitimam beatitudinera
ccnfequimur.
Praeterea cum mors communis & ordinaria
aequo pede pulfet pauperum tabernas regumque
turres, non tamen ipfos, ad nihilum reducit > n 0
datur enim in rerum fetie vlla nihili via, nefeit
anima hominis mortem feu nihili viam , perpe¬
tua eft & immortalis, vt probabitur inferius. Si
€hyipanu6. 141
ergo nefciat mortem & nihili viam, vhi nam Io-
eorum collocabitur, poftquam diuortium cum ^
corpore fecit, fi omnia fponte foa feruntur in

centrum fuum, ex quo edu(5a fuerunt. Animam *
rationalem , piam & fidelem in Deum ferri
necefie eft, cum centrum fuum ad quod tendat,
& exquo eduftaeft, fit Deusj fiverd impia fit
& mali contagione corrupta ab hoc centro reij-
cietur tanquam a fummo bono , & in centrum
huic oppofitum & aduerfarium propelletur.
Si ergo ad centrum fuum tendat 6c vergat,
vt id innatum & naturale res habent omnes, fi
Deum fpecaet & ad ipfum folum dirigatur, vs
ad magnetem ferrum, paradifum admittere, ne-
cefieeft, in quo homines pij & fideles fiimmo
fruentur bono, & luprema & vitima fmlicitate
donabuntur in perpetuas aeternitates , gratia &
meritis Chrifti, qui folus vt antea declaratum
eft, vias omnes & femitas coeli inuias planas,tti-
uiales & tritas fecit & nobis apperuit, in quo
folo gaudere & lactari fummx eft &: fupremx vo¬
luptatis, vt fequentibus capitulis legere eft.
141 ZAlchymijla>
Jurgatorium ignem quo depurantur ani^

mafidelium antequam coelo beentury
colligit Alchymia ex feparatione
furi ah imfuro.
C A P V T XX.
E R T 6 certius cft, animas intelle-
(5tuales varijs ac diuerfis modis pof-
fe contaminari & prscipue vitijs &
maculis corporeis: corpus enim 5c
anima, adeo ftridlis mutuis & reci¬
procis inter fc ligantur vinculis , vt quod vni il¬
lorum commune eft, familiaritatem quandam
& amicitiam,cum altero contrahere necelTe eft»
Ita vt in indiuiduo vnitacis vinculo inuicem co¬
Concordia
corporis ^ pulata & coniuntfta, viuant & perftftanc boni &
animu mali participia. Itaque cum corporis partes , lae¬
duntur, & laedi pariter aliqua ratione, & mutuo
vulnere peti animi partes videamus; & ftc vice
vcrfa ,alternis afflidantur malis, & reciprocis
fruuntur bonis, corpus & anima. Id autem ha¬
bent ex innato hoc peculiari fonte, quod pars
fenfibilis pronai procliuis fic fcnfibilibus fca
clementanbus bonis & inferioribus pondere fuo
fecum trahat rationem feu partem fuperiorem
rerfus hacc bona inferiora fenfibilia, ob rebelle
appetitum noftri naturam Ik cftentiam, ab incu-
nabilis ortam & nobis ingenitam , ratione pec¬
cati originalis,cuius labe iuftitiam originalem,
virtutum omnium & bonorum noftrorum ora-
Chrtjlianus, 143
niutn fontem amilimus, & fic donis omnibus
fupernaturalibus deftituti, peccato originali de¬
libuti, nihil nifi corruptionem & rerum fubluna-
rium & tcrreftrium vappam,cariem & amurcam
redolemus, quorum omnium plena funt omnia
hacc inferiora.
Alchymia huius rei fidem facit, & experien-
tia certiffimos & verosoftendit efFedus in puri ^
naturalis difquifitione, in qua elementorum re- corrupttemm
crementa, mixti naturam & eflentiam non re- infublmuri-
dolentia fcparaniur & feponuntur extra puras
mixtorum partes , quae folam ipforum naturam
& elTentiam conftituunt, & praecipue in depura-
tione harum trium fubftantiarum , quas fpiritus
animae & corporibus nomine infigniunt idma-
nifeftum & propatulum omnibus faciunt, km- ^
mae fiquidem & fpiritui quae funt partes mifti ae- fpiritus in
theris &ienis plenae & turgida: & caeteris om-
nibus puriores, tantum eft hetcrogenei recre- ^r^ntoy
menti & foeculentae fpurcitiae, quantum ex ipfa- qumt» lar-
met altera parte, quae corpus diciturjfecerni po put*
teft. Auro etiam & pretiofiffimis omnium lapi¬
dibus, Alchymia duce , cantum eft lutofi recre¬
menti,partis impurae, auri & lapidum praetio-
forum eftentiam 5c naturam non Tapientis^quan-
tum facile creditu non eft , nifi his qui rei geft«
fpcculatorcs fuerunt.
In omnibus reliquis rerum naturalium miftis,
quantitas copiofa excrementorum reperitur, cu- excremento-
ius folius rei caufa,tota natura in praefenti rerum rumcaufaefi
fetiede ftatu conftituta , labilis caduca eft , & corruptioni,
fluxis & labentibus ftatuminata fufpcndltur
fulcris, in corruptionis & alterationis volutabro
perciioiter fe deuoluens , vc (e eandem varijs SC
iteratis mortis iauacris,ab ipfo corruptionis ba¬
rathro emergat & in puro quiefeae. Quod tan¬
dem confecucura eft in vltima rerum periodo,
vbi omnia & fingula vniuerfo & fingalari ince-
dio conflagrabuntur, & vltim^ mortis feu cor-
rtipticDis &L alterationis vltimas <5c poftremas vi¬
ces pa‘ientur, vbi Deus fummus rerum omnium
Calcinatione opifex, purum omne ab impuro Teparabir. Pu*
‘vniuerfali rum (eligetjî impurum in abyflum aeternae ma*
cmnta fiunt
lediotionis fuse proijcict; tunc temporis natura
furo, ^ in-
cerrHptibiliA
puram nitidam Isl ab omni labe vindicatam con-
Aequetur materiam incorruptibilem , permanen¬
tem, nullis poftmodam alterarionum flagellis
obnoxiam & proclinem , fed in iuo puritatis &
nitoris flatu perenniter quiefeentem. Hic autem
flatus nobis certiflime fpedandus decuplo prte-
fenti hoc rerum flatu praeftantior & perfciftior
erit: Deus flquidem vt putiflimuseft rerum om¬
nium, fle etiam puriflima cfliciet fua opera om¬
nia, vnde perfcdiiflima Sc numeris omnibus ab-
folutifliraa fruentur eflentia , quae orbem hunc
occupabunt elementa , at non nili depuratione
illadiuina & fupecnatutali, quas diuinitusom¬
nibus mundi elementis tunc temporis continget.
Si corpus pu¬
Quod fi anima intellcdualis vitijs fcateat n5-
rificandum nullis & maculis peccato contradis, nitor eius
fit-i etiam ejl obtenebrabitur,none aequo iuflius eft,antequam
anima puri¬
coelo beetur, Deo fruatux, qui totius nitoris &
ficanda ra¬
tione illorum
paritatis fons inexhauflus efl, maculas illas luce
C9nc9rdi£, fiiam & rpleodorem obtenebrantes deponere &C
fua excutere fobftantia. Corpus fi quidem illius
animie, vai ciim cscteris rej>us in depuratione
“ resurn
ChriJlUnpfs, 14 ^
vniuerfali diuinitus contingente funditus depu <
rabitur, & purum & clarum & nitidum cxfurgef
ex obfcuro mortis fepulchro. Quod fi corpus
prsniteat fplendore luce, nonne etiam anima*
maioris & rutilantioris animi capaci conueniet
praelucere radiofque lucis fundere, vt corpori
aequalibus & mutuis connedêtur in JEternum
vinculis. Quid opus cft corpora depurare, 8c
munda facere ,ni pariter animae purê fiant, Sc
fimilem & aequalem fecundum naturam fnam ,
adipifeantur munditiem, Ceatitudini ac foelici-
tati fupremae difibnum valde foret corpus mun¬
dum & purum , animae impurae dcuinciri & co¬
pulari, nec animam puram & lucentem, corpori
putrido & foerido , coniungi coslefti quadraret
gaudio.Sat temporis hanc impuram & fordidam
palla funt coniundionem , nccefie tandem erit,
diuinitus hanc deponere , & perenni & aeterno
perfrui gaudiojindiflblubilibus & aeternum du¬
rantibus nexibus inter fe deuintâ.
Decet naturam tandem gratia diuina & fu-
pernaturali, fine fua potiri,ad quam totis viribus
anhelati hanc autem finem ftatum fixum 8c per¬
manentem , ab omni corruptione Sc alteratione
feuindum appello: fi vero natura conuertere-
tur hifdem & fimilibus,quibus iam vtitur vin¬
culis & nexibus , in perpetua alterationum Sc
corruptionum lutofa foetutina verfaretur, fpe-
ât rerum aliam ac diuerfam feriem in qua fum-
ma quiete peifructur, Sr in vtramqoc dormiet
aurem. Et hoc omne manifeftum erit in refurre-
dione fuper naturali fidelium omnium , inaqua
partes purs & mundae ex orani parte faAs, cum
K
1Îchymijla
animas tum corporis, denu.6 copulabuntur &
Tofi refurre» furgenc in indiuiduum omnino perfc(Stum &
etione homo compjetum , mortem nullam amplius fcicns ac
immortalis feti vita perenni eaquc felici ac beata,
dolatum ,& fupercclcftibus donis omnibus ac
diuinis exornatum.
Hacc omnia cum tandem contingere , & ob-
uenire fidei fit Catholicae , eiufdem eius erit cre¬
dere, purificationem fieri debere animarum &
In refurre» corporum antequam vltima illa vnione feu vin-
aione corpus connedentur. Nam corpus & ani-
^ amma jnuicem reciprocas & mutuas habent pro-
KlZJquam penfiones, quarum ope gaudent, & fummoperc
fiat illorum exoptant inter fe connedi i nequeunt autem
•vnio* gloriam fupremam conTequi & coelum ingredi

& coram Deo ip(o , fedes firmas & aeternas fta-
bilirc, quin fupremam vltimam habeant am¬
bo puritatem.
Purificationem ergo fpedant & nitorem cor¬
pus 6c anima & vinculum pollmodum nexum
perpetuum exoptant. Eftenim anima vcluti &
corpus, fi feiunda inter fe contemplemur, quid
valde imperfedum & mancum , cum ambo in
indiuidui vnius perfedi & abfoluti compofirio-
nem condita fint, extra cuius compagem, muti¬
latum quid fonanc lacerum & nondum abfolu-
tum,etfi nomine ratione partium, fubftaniiac
lint omni ex parte abfolutae & pcrfedifiimac.
Quod fi purificationem & nitorem hunc fpe-
dandum nobis omnibus , in hac miferiarum
valle confequi difficili admodum vi valeamus,
ob v4tam noftram peccatis 5c vitijs obnoxiam.
Qîd ni opus erit poft mortem , eamdem purifi-
ChriflianHS. 147
cationem efficiendam fore, in his omnibus qui
in Chrifto moriuntur, nullo peccato mortali
contaminati,fcd Icuibusj venialibus maculis in¬
feci obtenebrati, a quibus fe expedire & ex¬
tricare par eft,antequam omni ex parte beentur.
Hinc purgatorium ignem & locum delctitium
dari continget,in quo animae fidelium antequam LecuiîgnU
coelo beentur & fupercceleftibus & diuinis exor-
nentur donis , vltimamfortientur perfetStionem
tolerando & demerendo, cum fanguine agni
cotilis Ecclcfiac Romante vnico thefauro , quid¬
quid eft vlcimac & fupremae perfedioni conTo¬
num & idoneum : quod Ethnicus Virgilius nul¬
la fide Chrifiiana &c luce illuminatus Tatis ap-
pertis dc claris exprimit verTibus, qui procul du¬
bio omnibus Chriftianis hercticis purgatorium
ignem negantibus erunt opprobrio & crimini,
craffi & ftupidi eorum erroris,fic enim Texto Virgilius
neidos Tub finem canit, fiendtt ejfe
furgatortum
Qmn ^ fupremo cum lumine vita reliquit

tame omne rnalu miferii nec funditus omnes
Corporea excedunt peftes: penitujque necejfe ejt
^JHulta diu concreta modts inolejeere miris
Ergo exercentur poenis, veterumque malorum
Supplicia expendunt : alia panduntur inanes
Sujpenfa ad ventos : alijs Jub gurgite vaflo
Infefium eluitur fcelus^ aut exuritur igni,
Quifque fuos patitur manes êxinde per amplum
2VLtttttur Elyftum^ & pauci Ut a arua tenemus
Donec longa dies perfeSlo temporis orbe
Concretam exemit labem, purumque reliquit
z/Ethereum fenfum atque anrai fimpliîs ignem,
K i
143 Îchymijla
WxQ orania Virgiliana verba, quadrant & con-
fonant facris qu£E fcribuntur in paginis, de hac
fingulari animarum purificatione, qui approxi¬
mant mihi, approximant igni inquit Dominus:
j. Malach.
Sandificauit te Dominus in igne ardenti: tran-
fiuimus per aquam & ignem: S>c multa alia repe-
riuntur in facris lineis, quae purgatorium illum
ignem , & deleticium illum locum confirmant
& afieruntj ita vt nullo paiflo ambigendum fit,
hanc clTe totius veritatis fphasram,quam Catho¬
lica & Apoftolica Romana Ecclefiadiuino pneu-
mate fidelibus Tuis omnibus Chrifiianis compa-
<fiam expofuit contemplandam & fide creden-
dami extra vmbras & figuras, qus ex varijs Tci-
entijs & prcEcipuc & Alchymia defumi polfunt
in teilimonium & veritatem huiufce mirandae
rei, qujc nos docet impurum puro nnllo patô
pofle iungi & connediri, ante illius purificatione,
& donec nihil cxtranceE barbarx fecis habe%t
admiftura.
alchymia exempla ^ figuras proponit

quilpus aternum damnatorum tormen^
tum O* fuppltcium colligipotefi,
C ERTVM
C A P V T XXL
verum vidimus & probaiii-
musfuperiori capite animas intelledluales
quacumque labeecfi Icuillima contamioa-
Tas& vitiatas, debere mundari, antequam cocli
Chrijlidnm. 145 ?
& fuprcmsB foelicitatis participes fiant ad quam
tanquam ad fupremum bonum naturali quodam
inflincû feruntur pia: & Deo fideles animar. Ni¬
hilominus tamen fi maculse & vitia & corru-
ptiones^quibus inficiuntur animae intellectuales,
fintimmenrae& inexhauftas, hoc eft pendeant
ex peccatis mortalibu$( licet enim mihi, peccata
mortalia corruptionis & macuix nomine infi-
gnire, cum peccatum inficiat animam & conta-
minetj multo tamen penitiori tabo ,ac confpur'^
eant maculae vertes, & nitida cuncta , non pof-
funt, ita facile dilui, cum peccata mortalia Deo
ipfi directe opponantur , Sc perinde fint infinita:
& imraenfe malitia:. Nihil enim directe Deo
opponi poteft cum Deus ipfe infinitus fit im-
menfus & fupremum bonum, quin id ipfum
quod opponitur fupremo illo bono , fit infinir:^
& immenfac malitiae 8c improbitaris. Si aurem
ha:c peccata fint infinita? immenfa: inexhau-
ftae impietatis & nequitis, poterit ne dari co-
rumdem peccatorum temporanea purificatio , fi
meritis Chrirti, rite applicaris fecundam norma
& legem Ecclefis fus , in hac militante vita id
non contingat.
Si fal metallicam infinitis & immenfis fcate-
ret excrementis 5c lucofis fpurcirijs: daretur ne
tempus finitum & determinatura , in quo fura¬
mus fpagyricus , poflet illud fal a tantis & in-
exhaurtis recrementis repurgare : Si Cioeres
Kali plants quibus vtuntur Fabri vitrarii ad vi¬
trum excoquendum , indelebilibus & perpetuis
obtenebraretur maculis,fubtilis & acutus Faber
vitrarius, oleum 8c operam, imo iignu & ignem
150 KAlchymiJla
penitus perderet in excoquendis illis cineribus
vc inde vitrum candens & nitens furgeret, in-
caflum ligna foco fubijcerenrur cum femper ci-
tteres illius plantae obfcuri & tenebrofi perma¬
nerent,nec vnquam rutilantis vitri naturam in¬
duerent, fed terrae opacae molem inutilem fun¬
derent.
Homines omne? quotquot funt terreae molis
funt,eamqae molem ipfam ipfimct,fingulis vitae
momentis maculis indelebilibus & putrido tabo
inficiunt,cum tamen Deus tertam puram, virgi¬
nem 6c ab omni labe vindicatam protoplafto
homini indiderit quam ipfe viriauit & deturpa-
uit violato diuino praecepto. Hoc autem contra-
<ûm vitium,in nos omnes iure originis & Ada-
mic2B profapia: defeendit, quia tunc temporis
omnes homines, & rota humana fpccies in ipfo
folo homine coercebaturj vnde iuftum eft ae¬
quum deturpata & vitiata humana fpecie, indi-
uiduos omnes homines eiufdem fpeciei vitiari,
& fimili labe confpurcari. Addam etiam quod
fingiilis vitae momentis, peccata peccatis, vitia¬
que vitijs agglomerent homines eorumque qua-
plurirai fic definanc & vita fungantur peccatis
vitijfque mortalibus obruti, ita vt confirmentur
in peccandi in Deum ipfum voluntate, & prauo
cacofe‘rhe,in ipfo vitimo vitae limine, in quo
Chrifti & murata voluntate, contrito corde pof-
fent demoereri peccatorum veniam, & aeterni
fupplicij euitare & effugere tormenrum.Nihilo¬
minus cum haec nolint ik flocci pendant infinita
illi Chrifti redemptoris merita,prauo illo pecca-
di cacoethe in malum ipfutn & vitium penitus
ChriJIidnus. 151
imraetfi) fiunt malum ipfum & vitium , Sc ita
fummo bono Deo puta opponuntur, & oppofi-
torum cum fint contrariae & aduerfae facultates
& energiaCjOppofitis etiam &: aduerfis Deo fruu-
tur malis; fi Dei fint gaudia aeterna , & fupremae
foelicitatcs oppofiti & aduerfi,erunt tormenta &
fupplicia perpetua, & fupremum & vltimum
mali genus.
Nonergo mirum eft fi damnatorum demeri¬
ta, poenas perennes & tormenta perpetua , caque
infinita fequantur; malum enim eorum infinitu
cft & ita grande, vt nullis expiari poflit tor¬
mentis &c ignibus, quia malum eorum omnium
vna cum anima perpetuum fadlum eft ; ideo pa¬
ribus & condignis afficiuntur tormentis , quia
malum infinitae & immenfas malitiae 5c nequi¬
tia, vt fupremo bono Deo puta, aduerfum &
contrarium fupremae improbitatis debet fobire
tormentum , vt fupremae iuftitiae vigeat & flo¬
reat fummum ius.Sic inferos habemus depi<ft:os,
qui loci funt quibus detinentur claufi fupremis
fupplicijs addi6ti hi omnes , qui in hoc mifero
militantis xui coelo Chrifti non fecuti fnnt infi-
gnia , nec ftipendijs eiufdem Chrifti voluerunt
militare; fcd voluptatis omnia ftupro & nequi-
tijE vitio confpurcati & contaminati vitam dege¬
re genialem fpretis Chrifti & Ecclefiae Cax man -
datis, quibus obfequi noluerunt. Vnde confonu
cft fuprerojE iuftitiz vt poenas tanti fceleris aeter¬
nas luant 5c perennes vt & fupra modum bea¬
tur,qui militantem Chriftum fecuti funt, & bel¬
li Chriftiani pafli funt anguftias, hi fuperna-
turaliter fcclices Sc omni cx parte beati Deo
vc fupremo bono fruentur, quem feciiti funt;
illi vero Diabolo cuiiis alTecIas fuerunt potietur,
& ita malo erunt addidi sterno.In primo fuprc-
mum adhasret bonum , in fecundo 5c vltimo fu-
premum confidit Sc vltimum malum,hos fupre-
ma beat felicitas. Alios fupremum tormentum
& aeternus opprimit languor , & vt iuftitiae bo¬
nos coelo beare, diuinis exornare donis, eiuf-
dem etiam erit iuftitiae malos carcerc cohibere,
& fupplicijs torquere condignis. Virtus & pietas
& quae Dei funt Paradifum fecerunt coeleftcm:
vitium Dei funt& nequitia & quae diaboli funt
inferos dederunt. In primo virtutis & pietatis
penfantur munera, in fecundo vitij & nequitiae
puniuntur portenta, & vt certiftimum eft,bonos
efie, fic etiam certifliraus erit eos ipfos expeda-
re paradifum, vt certo ceriius eft , maloselTe,
fic etiam nulla dubij lance, ambigendam eft in¬
feros cft'e,vbi malorum omnium caftigantur ne¬
farii fcelera, & atrocia facinora.
Fides nobis haec didat. Ratio praedicat,& Al-
chymia figuris quibufdam & vmbris, ex fuis
operibus elicitis & aftumptis indigiratin quibus
dum rerum naturalium mifta in vlcimam & fui
puram & candidam» & ab omnibus recreraenti-
tijs & rciedaneis vitijs vindicatam materiam rc-
MAteriaquA ducuntur. Si maceria illa nihil habeat falis puri
^ omnis abit &c tota in terram fubftantiam

fixi Admor. petpetms ignibus confecrandam & deuouenda,
temAternam Vt vitrefeat & perduret in aeternum Rore falis &
damnatos re vittE priuata & emunda; fic & nefarij & fcclc-
prefentat, ,
homincs, q«i peccatis fuis & vitijs vitam
faam adeo contaminarunt vt mortis figillum
Chrijlianm. 153
potius habeant, quam virac falem. Ita virtutis
pietatis deique amiferunt effigiem & fimulachru
vitijque & peccati retinuerunt ftigmata , vt toti
reiciândi fint & terram imitentur vitream fpi-
ritu omni vitae denudatam,quos Deus perpetuis,
& inextinguibilibus confecrabit ignibus , vt in
vitium & malum quod elegerunt penitus indu¬
rentur, vt terra ipfa fpiritu vita; emunda,liqucf-
cit in vitrum flammis ipfis & ignibus sternu du¬
rabile. Sic ipfl liquefeent in vicium & malum
xcernum cruciabile.
Contemplare & perpende quaefo peccator in
biuio h^rens quam iecuturus fis viam virtutis an
vitij. Extrema virtutis Paradifus occupat,poftre-
ma vero vitij inferi claudunt,ftridor dentium
fumraus ludus hifce ineft poftremis vitiatis gau-
dijs. Medicare meditare quasfo, quid tibi fit vtili-
us & beatius, aut in centrum tuum innatum &
naturale pondere mandatorum diuinorum exa-
de obferuatorura deferri Chriftum fequendo ,
tcque ipfum abnegando,& fic perennes & perpe¬
tuas foelices ac beatas demereri quietes , ac otia
inanibus & futilibus difruptis tricis,aut ex virtu¬
tis pietatifquc centro emergere, in vitij & volup¬
tatis improbae marginem ex quo praecipitem rues
in aeternum & immenfum vitij &: mali barathru,
in quo vitij & mali perpetuas lues poenas. Quid
melius &: foelicius tibi fic inoffenfo rerum fecun¬
darum curfu, integer vita; fcelenfquc purus,
Chrifto inferuite & eiufdcm voluntati morem
gerere. Et ita Chrifto frui & bonis fuis omnibus
immenfis potiri, quam voluntati tuae adhaerere,
& vitam confpurcare momentanea blandimen-
T54 Îchymtjla
torum vitijs, & ita perpetuis alligari eorundem
vitiorum fupplicijs & tormentis, internum eft
hoc naturae diuinae foedus, virtus habet praeraifi,
tormentum vero vitium torquet,quis ergo duro
limillimus faxo, vitijs torpere velit, vt ftimulis
eius agitetur asternis , & quoufque grauis iftc
veternus animos hominu occupabit ne prasmijs
virtutum pictatifque muneribus accendamur ad
cceleftia perreptenda, elata elatum poftulat ani¬
mum,deprelTa deprelTum; nihil vero cft animo
humano elatius, quae fuper coelo funt & EXeum
ipfum fapiunt fapere debet; quas vero terram &
vitiorum redolent mappam fpernere, imo effu¬
gere vt innatam madfe virtutis fuas fequatur in¬
dolem.
^nimdm humanam perennem ^ im¬

mortalem ejje colligit A Ichymia multis
argumentis ex natura
defumptis,
Capvt XXII.
Acili via immortalem animam
oftenditAlchymia ex prasmiffis ap-
pertis myfterijs, nam quid eflet vti-
litatis & boni, Paradifus & cce-
Ium, quid tota & vniuerfanatura,
Anim% e fi
immortalis,
quid purgatorius ignis , quid inferi prodeflent.
Si anima hominis caduca & mortalis effer; &
.
1 Katio, cum reliquis labantibus cafura rebus^ Deus om-
Chrijlianus. 155
nium opifex & rcruna omnium veriflimum ens,
& per fc fubfiftens, aquo folo & vnico omnia
fubfiftunt; non fibi hasc omnia fecic, quia his ncc
indiget, nec indigebit vnquam, fibi omnia funt,
& fi per voluntatem fuam haec vifibilia, ex nihij
lo per creationem cdu(â fint, in gratiam crea¬
turarum intelligibilium fadta & creata funt.Qua
rationis lance ponderare pofiumus, nataram in
genere cfie perennem, ccclum & lumen eius efle
inextinguibile & naturam hominis,cui hxc om¬
nia feruiunt, mortalem efie dc caducam ; fi hx c
ita forent praepoftera eflet rerum feries , feruirc,
cflet dominari praeftantius,domus eflet quid ho-
fpite nobilius. Si natura vniuerfa & coeli ipfi,
obfcquio hominis nata fint, hacc omnia homine
viliora multo efle arguit iftud cceli & naturae in
homines obfcquium ; quod fi quandam peren¬
nitatem in ccelo & natura ipfa cotcmplari liceat,
fortiorem multo & praeftantiorem immortalita¬
tem in homine ipfo , quam in ccelo introfpicerc
licebit, qui perennes illas ccelorura domos habi'
tare debet.
Coelum vnacum vniuerfa natura, in hunepo-
tiflimu tendit fcopum,& quidquid habet adtio-
nis huc dirigitur & fertur^vt animae humanx co-
modo inferuiat 5 fi vero illa humana anima tan¬
dem periret & in cahos ac nihilum abiret , nc-
quicquam prodeflet illud coeli & naturae vniucr-
fae continuum diurnum nodurnumque opus, &
incaflum eflet eorum labor, quod fapienter
imaginari non poteft, cum omnia propter finem
cumque verum fint adura. Si ergo homo
periturus eflet , ftuftraneus elfcc natura?
15 ^ ZAlchymijla
labor j cam pro re fruftranea & peritura infu-
mcretur. Ncc obie(5tanduni eft naturam fibi ipfi
feruire & propterea nullo paiô fruftraneo vti
opere,dum circa hominem operatur,& V4t* eius
commodo inferuit i homo enim pars naturae eft,
& quidem nobililEma pars. Itaque ft natura in-
feruiat homini in fe ipfam & partem fui, fundit
& impendit adfionum fuarum gratiam 3c vtili*
tatem & perinde cafli & vani non funt eius la¬
bores cu in fe ipfam rependatur.Haec objecftio ex
Atheifmi emergit fonte, quo afteritur & infuhe
difputatur, nihil in tota rerum ferie reperiri,
praeter naturam ipfam quam cernimus vifibilera
omniaque reduci in ipfammct naturam , & ex
ipfa fcaturiunt, & originem habent, quod capi¬
tulis praemifljs fatis clare confutauimus; & prae¬
ter naturam vihbilem, Deum efle & creaturas
intclligibiles dari probauimus, quibus folis lau¬
dare Deum, eique feruire praemium eft &r gloria.
Tota haec natura & mundus hic vniucrfus, do¬
mus eft 5c locus, in quo laus ipfa , gloria & ob-
fequium fieri ac reddi debent, vaftiftimum hoc
cceli & acris fpatium, templum eft, in quo facrii
iftud & iuftum charifterium celebrandum ha¬
bent homines omnes, hi foli cum fint rationis &
inrellejftus capaces huius facrae laudis glor/ac , &
obfequij mixtae feu faccrdotesefte polTunt.
Ratio. Aihci qui haec vana & impia figmenta opina¬
tur, Deum ipfo homine imprudentiorem fuppo-
nunt, dum vaftam hanc domum , pradiuitem 8c
omnibus prxmunitam ornamentis conftru<ftam
videnr ,eamque volunteffe, ab omnibus fctiiis
miniftris ac famulis vacuam ac defertam,qai do-»
ChriJfUnusl 157
mino tanta: vaftiffimae & ditiflimae domus obfc-
jquantucjcettinimum enim eft, nihil in tota reru
ferie reperiri poiTe, quod Deum colere venerari
Sc adorare valeat» praeter hominem ipfum cui
potiflimura competit erga Deum cultus Sc ho-
nor. Reliqua cunâ creata metaphorice dicun- in vniuerfA
,
tur laudare Deu vel tacitas docere laudes quod natur a De»
miris eorum operibus oftendant hominibus, &
fint ipfis opprobrio, quod Deum non laudent
archice<ûm horum mirabilium omnium vifibi¬
lium : cumque Deus immortales perennes ac
perpetuas expoftulet laudes honores & glorias,
immortalis perennis ac perpetuus efle debet qui
laudas has perenniter celebraturus eft.
Pratterea qui animam humanam caducam &c 4. Ratie.
mortalem clTe cenfent libi ipli perduelles funt,
& infenfiiEmi hoftes,cum ad nihilum reduci te-
dant cuius iura & dominium vetant omnia eiuf-
que nefeiunt leges i iph tamen lapidibus ipfis
rudiores & ftupidiores, in ipfum nihili barathra
immergi conantur, dum h^c figmenta fiti vera
perfuadere volunt. Nihil enim eft in tota rerum
natura quod qujerat hanc nihili viam imo cun-
<ita 5c fingula imrnorcalicatcm cogitant, 6c nihili
(emicas abhorrent,vnde tota natura perennis eft,
& immortalis, cum fingula eunda,habeant quid
perenne & immortale,& homo exteris omnibus
immortalitate & perennitate praelucere debeat,
& potiflimura cum in eo vigeat anima,cui prxei-
pue competit Deum venerari & adorare,non
corpori ipflus nifi quatenus indiuiduum vnum
conftituere nata funt ambo, quod Deo foli ferui-
re & obfcqui natum etiam eft»^ a Deo creatura
ad gratias & laudes perenniter ei celebrandas &
habendas. Sic Alchymia appetit & oftendit ani¬
mam humanam immortalem efTe yquod operi¬
bus fuis commonftret, dari in rerum natura ma¬
teriam perennem & immortalem , vt ex earum
coniundione furgat indiuiduum perpetuum pe¬
renne & immortale atque etiam intelleduale,vc
creatoris & fummi Dei contemplari & admirari
queat, energias & infinitas virtutes cafque ado¬
rare & venerari, vt ipfemct Deus perenniter &
perpetuo, furamo corde venerari meretur.
Tr oh OS animi mores docet ^Îchymia, ^

reBam Vita humana rationem,
C A P V T .XXIII.
I notitia fuimet ipfius vitae praefen-

tis & futurae, ofiicij & pietatis erga
Deum humanitatis erga proxi¬
mum cognitiones & theoremata
poffinc valeant aliquid, ad pro¬
bos animi mores edocendos & ad retiam vitae
humanae rationem dirigendam,fateri necelTe efl:
Alchymiam efTe verum 3c legitimum naturae
rpecillum quo haec omnia ante oculos expoftta
habemus.
£x notitia ii quidem naturas vniuerfae, habe¬
tur & notitia rerum fingularum, qua via regia
ducimur, ad vitae noftrsE ornamenta medullitus
perfedanda, vinus 3c bonum omne efl pracci-
Chrijlidnusl 159
puum VitJB noftrac decus, & eatcnus omnimode
confequendum. Alchymiafpeiftat & atdec or- Mchymia.
namenra & decores corporum, quod in his per-
feiftum quid & fummum cfle cognofeat & vi- gltisneêfie-
deat, inde etiam arguit cum corporis perfefiio- Ait animi
nes fine & decores dari etiam necefie efie for- mores,
marum veneres & lepores, ex quibus & aiîo-
nes honeftas vero iufto & bono vndiquaque af¬
fluentes fcaturire debere.
Veriflimum autem cft Alchymiara naturam
docere vniucrfam & fingularum omnium com-
monftrarc virtutes & energias. Quod centrum
naturae vniuetfae habeat appertum & manifefiu;
cuicumque autem cetrum notum & certum eft,
illi etiam certa eft & noiiflima illius centri fu-
pcrficics,& eorum omnium limites,qui a centro
ad fuperficiem vfque tendunt, notiffimi & ap-
perti fune, tota natura, globus elt oc ipbaenca
moles.Eius centrum materia prima eft,& rerum
omnium vltima,ex quo omnia educuntur, & in
quod ipfamet redeunt, in ipfo centro latent om¬
nia, & eius fuperficie raanifcfta & aperta fiunt
omnia, quia in ipfa fuperficie fiunt generationes
& motus omnes , quibus eunda oculis fubijciu-
turj in centro vero redeunt in primum chaos, Sc
ibi quiefeunt, donec ab Archato naturas iterum
pellantur ad fuperficiem , vbi vefte noua induta,
prodeunt in confpcdum & lucem.
Qui ignorat naturae centrum,ignorat etiam &
cius marginem feu fupeificiem &■ produdiones,
confpicit quidc generationes varias rerumq*, di-
uerfos ortus & interitus, brutoiu more, cortices jûnt in na-
& vefles externas conieplatur, nucleum vcid fic tura,-
1^0 X^lchymijla
medullas rerum non cernit ncc afpicit fed muta-
bili corpore & vefte delufus totam fui notitiam
bifcctenebrofis & obfcuris rerum cancellis c5-
tinet & coercet. At vera fcientia & completa rei
notitia.ftabilem & firmam fedem numquam in
fuperficie pofuit, fcd in centro ftabiliuit; in ipfa
enim fupeificie mors & perpetua rerum mutatio
ftabulatur> in centro vita, & perpetua & immota
rerum quies permanet, idcirco nobis competic
quietem hanc habere notam, vt motus omnes,
qui inde oriuntur, notos habeamus.
Alchymia fola artium eft quae fuis naturalibus
operibus, tanquamvijs & filis Ariadnasis viam
commonftrat vt nos ex hoc labyrinthaco bara¬
thro, hoc eft corporc,extricemus, & fic de rai-
notauro in rerum omnium centro conclufos,hoc
eft peccati fomite ouantes,triumphemus,&asthe-
reas fedes verfus noftras deliriaru plenas, hoc eft
ccelujiter dirigamus:fed antequam coelo beemus
Ariadnam linquimus hoc eft induftriam huma¬
nam ftudium & laborem, 6c baccho hoc eft ho¬
mini curarum ftudij & laboris vacuo damus dc-
fponfandum : vita enim humana mollis nimis &
imbecillis eft,nullamque redolet virilitatem nifi
induftriam ftudium Sf laborem improbum A-
îadn^B nomine depidum & figuratum, focium
habeat & comitem.
Alchymia autem induftria, ingenij acumine,
arte, diligentia,furama,ftudio & labore quam
improbo plena eft ac redundat, vndetutiflimo
nobis eft auxilio, vt ea duce & comite, vias in-
uias naturae penetremus & labyrinthea dcdali
opera introfpiciaraus & rcuocare gradum va¬
leamus
Chrijlianm, lî
Jeamus fuperarquc euaderc ad auras,quibus pru-
dentiorcs & fapientioresfadi, quae verae & fy-
mer£B prudentia: funt & fapientiae cogitamus , 5c
fic probos animi mores comraonftrat Alchymia.
Vc exempli^ratia fic ex homine ipfo Philoib-
phatur, & colligit ex interna & penitiflima illius
anacome immortalitatem illius , fucurie vit*
beaticudinem,fi virtutis,aut miferiam perennem,
ii vitij fequatur leges & normas.
Homo cum faitus fic & conflatus ex eadem
& fimili prorfiis materia & fubftantia ex qua
nutritur, & vitam faam fouet, vt penitus fciat
quid fit ipferaet in centro fuo, neccfTc eft aJimc-
Corum fuorum indagare naturam & efientiam»
> vt videat & cognofeat, quid fint ipfamet alime-
ta in centro fiio. Docet autem & oftendit Al¬
chymia, alimenta omnia hominis in vltimam jiumentA
hominU 'vU
materiam rcdufta, falis redolere naturam & cf- timoreduc»-
fentiam , Salemque hunc indiuifibilem re ipfa tm infalem*
continere in fe & coercere triplicem nomine
fubllanciam, Mercurium puta , Sulphur & falc,
qu2 tria vnum conllituunt balfamum naturale,
nullo pado re ipfa differens in centro fui ipfius,
fed homogeniura & fimilc , quarauis in ipfamet
interna cius fubftantia nomine tantam diftindas I
poffint connotari fubftantias, vt declaratum eft

fuperius capite 5. & 4. huius Opufculi.
In ipfomet animalium omnium primo & vlti-
In animali&
mo balfamo, fal femper prxdominium habet, balfamo fal
vnde etiam rerum Chymicorum fagaciores, fa- femper prA~
lem duxerunt illud primum feu vltiraum anima¬ dominathra
lium omnium balfamum manifeftum, fi quidem
in eo conotarunt Salis praedominium, quin imo
h
I <? 1 %^lchymijla
id iprutn colligerunc ex vrinisanimalium, fudo*
ribus,(putis &: alijs multis eorundem excremen-
tisjin quibus colligere eft maximam falis copiaj
natura (i quidem non adeo potens cft & fui fa-
tagens vc quidquid eft in alimentis vtile & ali¬
bile (ibi arrogetj linquit enim in reiedaneis ex¬
crementis, copiofum quid, quod alimenti fapit
natura,(i perfede digeftu e(ret,& percodu quod
falis natura eflentia redolet. Vnde eft quod ex¬
CuY excre¬ crementa animalium (int nonnullis animantibus
menta ani¬
vera & vtiliflima alimenta, quod ita non foret,(i
malium funt
qnibufiam ipforu excrementis nihil vits clfet & alimcntij
antmalibm illud autem quod in ipfis excrementis vit£C & a-
Alimtâ, limenti fapit naturam & clTentiam, falis cx fc
promit indolem, quod nwbis argumento eft, fa-
Jem c(lc primum S>c vltimum, rerum omnium,&
perinde animalium balfamura ex quo (iunt
Semen in v- nutriuntur animalia. Hinc non improbe licet ar¬
iero matris guere femen & fperma humanum cx quo imme¬
efi ’fal foln- diate iit homo, in vtcro matris fua:, falis folutj
tus,j habere nacuraraj quidquid enim cft vlcjmum in
folurione cuiufcumquc rei, id ipfura cft primum
in compofitione ciuldem rci,didante peripathe-
ricorftm ccryphxo, cui refragari hac io re, fa-
Trahatur fapientis non dfet animi: Sal autem cfte vltimum
Itm effe'ulti¬ in refolutione tum rerum omnium, tum iplius
mum in refo.
hominis faris aperte conflat > ex operibus Chy-
lutione om-
nifitti rerum»
micis in quibus dum res omnes calcinantur & in
cineres reducuntur , cx iphs fal educitur rerum
omnium perfedum almicntum. Imo fper¬
ma & femen ex ipfo fale fummopere depu-
raco', renafcunrur vegetantia eunda , quae
vJtimuni hanc falem dederunt , modo terra;
Chrijllanus\
fertili committatur & vegetantis aqua: ftilla-
titi« irroritur, vc tandem impregnctur fpirici»
has aquas vegetantis ex quo fai edudtum eft.
Hinc fortiilimum Jr grauiffimutn ducere pof-
fumus argumentum, animam humanam debere
cITe immortalem, cum omnium rerum femina
in centro falis maneant incorrupta,quod eft ha- prebatHr
berc formam fpeciftcara incorruptam corpore
falis conclufamj niiienim icaeffet, vegetantia
/ingula non pollent iterum refurgere & fufciiari
cx corpore lalis terrae credito vt fieri didat ex-
perientia.Siergo vegetantia fingula habeant for¬
mam fpecificara incorruptam in centro fui ipfius
coclufaro, hinc colledu facillimum eft,homines
poftidere debere indiuidualem formam incor*
rupta Haec enim forma indiuidualii & fingularis
fingulariter praeualet & praeftac omnibus for¬
mis fpecificis vegetantium omnium , cum ra¬
tione & intelledu vigeat & polleat inter om¬
nes rerum omnium formas , qux eius penuria
formis humanis maxime infimantur, quod no¬
bis eft firmiftirao argumento, humanas formas
nonearademcura alijs fubire fortem, vt ante
probatum vidimus, cap. aa.
Quod fi quis obijeiat ex didis formas rerum
omnium in fpecie 6c genere perennes clTe fle in¬
corruptibiles, cum ex centro falis fui renafeitur
fle ideo ratione forma: fpecifica: fle generis de¬
mereri immortalitatem quod tamen abfonum
eft fidei orthodoxi. Satisfecimus iampridera Solutih
obiedionijcumdiximusforrausrerura omnium
fpccificas & generales perennes efle fle per-
CQ^nences, tantum dum Deus conditor omnium,
i6 4 Z^lcfpjmiJIa
gcnerationesrcrum conferuac & fouet, ad pe-^
rennicatem eateniis cantum in gratiam hominum
vita caduca Si labili interdum fruentium. Poft-
quam vero hac pr^fenti vita fun6fci erunt omnes,
mutabitur & forma rerum,earumque feries,mu¬
tationes, generationes & alterationes reruw^ho
eruat in vlu, vt vitje hominum inferuianc, cura
hasc tandem fc ipfa diuina Cic didante voluntate
fulciet diuinis & fupercGeleftibus ditata donis.
Reliqua cund:a naturalia, quae illius folius gra¬
tia condita erant in pura redibunt elementa l'ua,
Sc ibi quiefeent in aeternum in fua {implicitate Sc
puritate reduAa.
Qiiod (i anima rationalis feu forma humana
cx hifdem principijs ortum haberet, in eadem &
{imilia principia etiam reduccreturj conlfat aute
non ducere originem cx naturalibus elementis,
cum vis di vigor elementorum naturalium intel-
Icdlum & rationem quibus viget anima humana,
elargiri non poiHat. Dei,ha^c fune munera, non
Amm^ naturxjvndediuinitus animam humanam rra-
xilTe originem cerrd certius eft,deumque folurn
Deo, animae humanx elfe verum &. vnicum centrum,
in quod tendi, & immergi fummis viribus co¬
nari, clt illi fumma gloria, 6c rupremum bonura
& munus, quia vnicuique rei innatum eft & na¬
turale in fuum tendere centrum & fontem, ex
quo enata eft, & ortum habuit. Duo funt potif-
ftmura rerum omnium fontes,vnus naturalis eft,
fupernaturalis alter; ex primo naturalia cun-
Fons (Sba & vifibilia duxerunt originem , cx fecundo
omnmm du- naturalia Sc fupernaturalia cunâ habuerunt
\is%lidd7eet ^ vcre omnium primas non aliunde
Chnjlianml
quam a feipro dedudlus eft fons ide , in quem ^ fuperna-
turalis.
omnia tandem reducenda fune tanquam ex illo
vnico fonte dedudâ. Vnde creatus cft homo,re¬
rum omnium compendium, & verus & vnicus
microcofmus, vt pcripfum &c in ipfo omnia in
Deum reducerentur, cum ex ipfo incarnati Ver¬
bi myfterio , Deus ipfc homo fadus fuerit,& ita
vniuerfa quae cx fonte ifto diuino, diuinitus fca-
turierunt diuinitus etiam in eundem fontem im-
merfa funr.
Haec docet Alchymia oftendit omnia in
centrum tendere fuum, vt in ed vltimam & fu-
premam habeant perfedionem ; impius tamen
homo perditus ac nequam , hrec non audit, nec
capere vulc, folus eft cx rebus omnibus, qui ce~
trum perfedionis fuum negligit & fpcrnir j Si in
eius etiam poenam & laborem condiri funt infe¬
ri, tanquam carceres horum nequam hominum
in quibus poenas Sc labores fupremos aeternum
cruciabiles luent quod obliti fint naturalis & in¬
nati fui boni, vt malum fcquerenrur peflimum ,
quod tamen omnia afpernantur, abhorrent & vt
immanem ac perniciofam bcftian , peftemquc
fugiunt.
Sic probos animi mores docet Alchmia perfe-
quendoi, fle redam vitae humana rationem in-
ftituit, & cordatos efficit, ac fapientes fuos alu-
nos ex cognitione fuimet ipfias,6(: finis ad quem
nati fumus & quem attingere debemus , vt tan¬
dem diuinitus cum Deo qaiefcamus in aeternum,
& fummo bono potiamur , cuius vfus arguit &c
expoftulac, probam & redam virtutis plena fce-
lerifque puram vitx humana* rationem. Quod fi
I Îchymijla
qaidam Chymicorum reperiantiir, nequam ho2
mines & nebulone? quibus tuta frcquenfque via
ftfl pei* Cbymia? fallere nomen,haec non funt zx-
tis fed artificum viria: non caret via regia fica-
rijs & fafnolis in caede verfatis hominibus, nec
horum vitio ca^dc, definit effe via regia. Suos
item habet Alrhymia montes 3c filuas,ex quibus
infidias parant pfcudochymici ac perditi nebu¬
lones quidam , pern;ultis montes hos &fyluas
peragrantibus, ibi terrarum caute, & prudentes
incedendum efi; infulfus enimeft, & caret nafo,
qui nequit eligere, quod fibi vfui eil, aut refu¬
gere quod detrimento,quaemeram tantam olent
natura & artis virtutem & robur. Hsec perfe-
quenda funt, reliqua vero cun6ta , fordere de¬
bent prudenti ac rerum Chyruicarum ftudiofo.
XJniendm in natura Vijihili ^caturijt rei

rum mutahilis ordo, mors cor-
ruptio^ ojlendu Îchymia,
C A P V T XXIV,
A T V R A appertam nobis oflcn-

Vndfi ovintur
dit corruptionem & mortem , &
mors ^ cov'
tHptta,
mutabilem rerum omnium feriem
fx extranea quadam in rerum oro*
nium. compofitione , materia ac
lubftantia,qu£e totius compaginis vinculum la-
befaftat ac difibluic, aut (alccra alcerabile cor-
' ChnjlUnm, i6j
ruptibile & mutabile reddit, hazc non folum in
corporibus elementorum compagine adunatis
vifuntur, fed & in rebus quae Tupra elemetorum
horum infernorum ferien funt , ordinem &
fupernaturalem & caleftcra fapiunt prolem
confpiciuntur. ^
Cernimus fi quidem in narura rationali ac in-
telligibili, rcpcriri multa eaque maxima , quae
virtutis indolem & boni prolem non omnino re¬
dolent, fed vitij ftygraata inufta gefiant. Vnde-
namqcaefotam prauum ac malignum naturae
cacohetes exornatum cft, cum creator ac fum-
mus rerum omnium opifex fit rerum omnium
fuprema virtus,ac fummum bonum ; ira vt tan-'
tillu vitij 3c mali in eo imaginari non valeamus,
nihilominus opera eius & creata eunda & fin-
gula, vitijs malifque fcarent ac redundant, non
ex creatore & conditore, id contingit,id opinari
nefas. Aliunde ergofortitur hanc natura corru¬
ptam fortem ac vitiatam conditionem , quam
deponere cum omni ftudio & induftria tentet,
non ex innata & primordiali origine & edentia
fcaturire certum eft , fed ex fortuita quadam &
cafuali macula, quae a creatore nullo pado , fed
a creatura in naturam introdudaeft , eique ita
inufta & impreda, vt totam ^ medullitus fubie-
rit & penetraritfubftantiam : cum ergo malu &
vitium natura? infit ab aliquo naturali artihee &
codicote originem ducere necede eft,& in crea-
tisipfis quasrendus cft fons & origo ipfius mali.
Natura coeleftis ex luo finu &f occulto agendi
facultate & potentia malorum hydram non pro¬
duxit, quod hxc innatam & naturalem agendi
i6S fuyikhymijld
potcftatem immutare nequeat, Ted fuaj penitus
obferuec a(3:ionisinuiolacas periodos, 5^ a fuo
Cotium nm creatore condonatos typos , quos pcruerrcre n5
fuit cnufit ciconcefiTum cft, nec datum extra limites crea¬
mulorii qua,
toris egredi. Non ergo coelum in naturam malu
natura, fati~
tur. introducere potuit cum vo^fentatera creatoris
fui violare nequit,ex priuatione cognitionis mali
vel bonj, ex quorum feminio pullularunt vitriu
& virtus malum viti; dedit omne genus, bonum
virtutis totius campum ampliauit. Nec item na¬
tura dementaris vitij potuit exarare & excolere
terras, cum nullam habeat fuae atîonis cogni¬
tionem quam femper dirigit in voluntatem &
mentem creatoris.
Sola fuperefl natura intelledualis, quas actio¬
num fuarum omnium notitiam habet, & quas
libera & ancipiti mentis fuas lance , in bonum
vel in malum inclinare & propendere poteft, &
ita virtutis vel vitij excolere campos , perquos
feminia mali dilTeminarunt primi parentes no-
ftti, dum voluntatem diuinam fupremam legem
violarunt. Ex huius violatas legis peccato , mors
&: corruptio & rerum mutabilis ordo, intrauir in
D.Paulua.i. orbem terrarum *. Suprema illa diuina voluntas,
Tom.f,sap,2 & fuprema lex.&t fummura bonum, non poterat
vllo pado perfringi, quin fommi mali portende¬
ret fupplicium. Ambigere non poliamus quin
Dciis creato & condito homini, tanquam fideli
feruo futuro, nonnulla mandaiicric obferuanda
prascepta,ex horum obfcquiGffuprcmum & fum-
raum pendebat homini bonum , ex eorundem
etiam violatione, contrarium pendebat malumj
non poterat enim violari mandatum, quin con-
Chrijlianm. 1^9
dignae violantem fequerentur poensE , nihil ho¬
mini peccanti durius & acerbius eft > morte &
corruptione, ideo in poenam peccati Tui, morte fôrs eft in
& corruptione) affeftus eft. Non poterat autem poenam pec-
mors & corruptio hominem inficere quin & re-
liqua eunda,quae hominis obfequio enata erant,
morte fimili & corruptione afficerentur , in ho¬
mine peccantej peccauit & tota natura, & in ho¬
mine etiam peccati luit pmnas.Malu enim omne
quod in natura creata repetitur , & peccato ho¬
minis ortum habuit ,& in poenam peccati ger¬
minat ac pullulat, donec conditor & iupremus
rerum artifex malum iftud vbique difterainatum
auerrumcet,&rcparet,ac in ignem asternum pro-
ijeiat. Pura fi quidem & candida reditura fune
omnia, vt & creata pura 6c candida fuerant, pu- purumfequi
lum vt Dei eft & boni Deum fequetur & bonu, tur dcmw,'
impurum vero & corruptum vt Diaboli eft &
mali, Diabolum fequetur & malum ,& vt con^ *
fpurcato homine confpurcata eft tota natura, fic
decorato purificato & glorificato homine, deco¬
rabitur, purificabitur, & gloriam quandam con-
fequetur natura tota.iCquum enim Siiuftum vi¬
detur, naturam a vitijs.omnibus & corruptioni¬
bus repurgati, poftquam homo vitiorum & cor¬
ruptionis totius fons & origojtepurgatus fuerit,
ab omnibus vkijs & corruptionis labe vindica¬
tus & gloriam fupremam fupernaturaliter adep¬
tus fuerit. Ita natura candida & puriffima fuper-
natucalitcr fada, vt & creata, nitidiffimum erit
fpeculum ac fplendens , in quo diuina fulgebit
imago, obfcuratum & obtenebratum fuit a pec¬
cante hominc.Glorificato ergo eodem homine.
I70 t^lchymijla
radiante ac fulgente nitidius chriftallo fplen:
delcercnecefreeftvt creatoris virtutes & cner-
giXy fulgentius ac nitidius in eo fpeculo nobis
eluccfcant (Scfplendeant.
Hxc rationum momenta ac pondera nobis
luppeditat Alchymia ex vitijs & corruptis fub-
ftantijsquaenaturînfuntjnonexinnata fui ip-
nus proprietate & virtute,fed ex cafualifortuita-
que quadam mifera forte, quas ex peicato huma¬
na; natura & intclledualis in vniuerfam reliqua
naturam introducta cft, in poenam peccati; m-
flitia; fi quidem cft cuiufcumque delicti peenas
exigere & fuppiicium hinc claret vndenam in
natura hac vifibili fcaturijt & emerfit reru mu¬
tabilis ordo, mors & corruptio.
Ex oferihm Chymick ^
lahorihm coltL
gere poUûnt Chrifii aJJecU omnes ,
quonam pede yirtutii Via terenda
fi, yt fugremum grfeBionk
culmen gertingant.
CapvtXXV. (
V D I quodam penicillo delinea¬

ram nobis oftendunt virtutis viam,
fnvu natura, naturalia quasdam artia Chymica;
fymbolum opera : Purum enim naturae, quod
'(Jir tutis» cit virtutis fymbolum, habere non polfumus.
Chrijlianui, 171
quin labore multo ac improbo , circa illum
vfum & pofTeflionem intabefcamus ; imo ip-
fumrtiet purum nitidum ac candidum ab
omni lutofo recremento vindicatum, numquam
fe oculis noftris confpiciendum preber,quin ge¬
nerationis, mutationis,alterationis & mortis na¬
turalis tulerit tormenta qua:cumque. Quis vidit
vnquam fpicam, grauo tritici tumentem , fla-
uaiii ac maturam, abfque prxuio hyerae , glacie
& imbribus dura, abfque vere ventis ac pluuia-
libns auftris turgido, & abfque aEftare,igneo xllu
torrida. Quidquid eft Tuos patitur manes ante-
. quam per amplum mittatur Elyfium & laeta te¬
neat arua , non dedit vnquam puras Alchymia
effentias, extradta candida & nitida magifteria
Pr&uia Chy-
abfque praeuio igne , praeuia calcinatione, diftil- mtA injiru-
latione, Colutione, putrefactione , fublimatione, mentaquibus
coagulatione & fixione; hsec enim funt artis utitur arti-
fexut habeat
prxuia inftrumenta , quibus natura fupremurn
purfitn natft-
perfetS-ionis culmen afeendit, hifquc folis natu¬ r&.
ra fuis expoliatur recrementis, 6c purum natura,
fi ita loqui mihi fas fit , multa patitur, fudat &
alget, vt nitorem & fuse fiibftantiae fplendorem
ab omnibus maculis denudatura & vindicatum
nobis oftendat: hoc Chymicum opus fi prx¬
uia mentis optimx contemplatione perpenda¬
tur nobis clTc poteft typo 8c exemplo, arduam
virtutis viam perreptari non pofle abfque fura-
mo labore & fudere maximo. Rofx fparfira re¬
dolent balfama fua, at nifi fpina pungenti colligi
pofTunt,armat fpina rofas, nec decerpi pofiunt,
quiu fpicula carum perfentias j nihil denique in
tpto orbe eft frugi, quin duro aliquo tegmine
lyz %^lchymtj{d
ac difficili obumbretur , nc omnibus facili via
decerpatur, dij laboribus omnia vendunt.
Non ergo mirum Chrifti aiTeclis efle videtur,
fi fupremam mundi gloriam & foelicitate Deus
ipfe,hominibus omnibus fudoribus ac labori¬
bus fummis propofuerit adipifeenda. Non enim
pluris funt & maioris pretij homines ipfi , ipfi
Deo, quam fuerit ipfi filius ipfe fiius, ipfum au¬
tem oportuit multa pati eaque grauiffima, & fic
intrare in gloriam fuam. Statutum ergo & ratum
fit, nihil cGclo beari pofie^quin vltimos & fupre-
mosin his inferioribus locis in Chrifto patiatur
manes: ita vt videatur Deum hominibus prasce- *
pifle in perfedione vltima lua & purificatione
confequenda, naturam quadamtenus imitari
dcbere.Quodenim natura artis Chymicte via &
induftriafequitur, vc vltimum fua; perfeAionis
culmen attingat in purificatione corporum &
mixtorum fuorumjEcclefia fponfa Dei, Spiritus
fan(fi:i gratia & induftria, nobis pr^cipit fpiri-
tualiter & diuinitiis pcrftquendum in purifican¬
dis & expurgandis animis noftris.
Septem Chy- Septem funt apud naturam artis Chimies in-
mis, infiru- uenta inftrumenta quibus vtitur ipfa, natura vt
tnenta reô- corpora cun<aa purificet & candida reddat, fep¬
I dent feptem
tem etiam funt inftrumenta diuina apud Eccle-
inflrumentis
diuinis hoc fiam, qute ob diuinam & fupercmleftem agendi
efi feter a> mt ■ facultatem & potentiam Sacramenta vere dicu-
ttsEccleJiA. tur, quibus vtitur Ecclcfia,vt ele6l:os fuos Chri¬
fti îleclas Chriftos efficiat,hoc eft puros fandos
piqs & Dei filios & alumnos.
D.Gregorius Baptifma primum EcclefisSacramentum.quid
enim aliud Graeco eloquio fonat quam in aquis
ChriflUnus. 173
immerfio & intinftio, quia ibi homo fpiritu gra¬
tis in melius immutatur & longe aliud qua erat
efficitur : primum enim foedi eramus deformi-^ Buptifmm
tatc peccatorum , in ipfa vetd immerfione feu .
baptLate reddimur pulchri, dealbatione vir-
tutum, adeo vt baptifmatis pura aqua dementa¬
ris igne Spiritus fandi imprsgnata, principia
vits noftra intrinfecus diuinitus repurget,& pu-
riffimara reddat animam noftram virtutis omnis
compotem, deique ipfius capacem. Natura pari
quodam pafTu & via, inftruit Hc docet Alchymi-
ftas in purificandis & expurgandis rerum omniu
principijs, aqua & igne vtendum efTe *, calcina-
cione fi quidem & lotione expurgantur cuncta
& nitida fiunt. . .
Simili etiam modo dicete poflurous Deum in
Ecclefia fua inftituilTe Sacramentum confirma- f
tionis, vt cius virtute & energia , mundi & puri
. fadi facro Bapiifmacis fonte, firmam, conftan-
tcm ac permanentem in Deo habeamus fidem,
qua fulti & ftatuminati, Chrifti militiam aducr-
fus rerum omnium aduetfa profiteamur.
Natura item in ipfamet Alchymia inftituit h-
xionem rerumj poftquam munda; & nind* fa-
ajc funt, virtute cuius 6c frfcultate, res iplx puta:
Sc munda:, crementorum & cineritiotum exa¬
mina eunda, facile tolerant ac potiuntur ,& hc
munditiem & nitorem teftantur.
Apud Ecclefiam Chriftiani habent facram bu- tuchariJlU
chatiftiam.dininum facrum & fupetcmleftc pa-
bulum quo diuinitus cibo petfufi , yitam fptri-
tualem viuimus aeternam & ab omnibus vitioru
malis vindicamus,veterem deponimus Adamum
174 ^Îchymijld
& Chrifti infignibus decoramuf quibus ccelum
pecimus fuprcma fcelicitate donaraur.
^ Apud Alchymiam magnum & arabicum eft
eluio, fea Iapis ille Philofophormn medicina
illa cmledis ac pene diuina, qua perfuGe & deli-
butjeres omnes naturales, longum & perenne
durant aeuiim & foetorera, marcorem & viria
eunda corporis labantis ac fenilis natui* depo¬
nunt, qua eunda imperfeda perficiuntur, lacera
& manca refarciuntur& aiternitatem quandam
naturam confequuntur.
Peeuitentia Ecclefia pcenitentiam habet, qua peccato-
rejpomlet rum Veniam obtinemus , & eius facultate & vir-
7u>r7aiitti diainam gratiam qua
& folutioni, culmen attingimus , extindis vitio¬
rum omnium imo exhauftis fomitibus mineris
& focis.
Alchymia calcinationes, putrefadiones, &
folutiones habet , quibus mixta naturalia ab
omnibus faeculentis elementorum maculis &
vicijs expurgantur & munda fiunt, & fic fi
loqui ita mihi fas fit, poenitentiam agunt, pa¬
tiuntur ignem & aquam & qu*cumque alia
artis tormenta, donec pura 3c munda fiant dc
tunc vitreo tanquam^celo , clauduntur vafe , in
gloriam natur* artis. Non abfimili methodo,
agitat fideles fuos Deus , torquet ipfos aqua &
igne & varijs diuin* anis inftrumcntis donec
ipfi placeant, mundi fiant omnino & candidi,
tunc non vitro, fed ccelo claudit in gloriam dc
laudem fui ipfius & Ecclefi*.
nxtremAvn- Poffidet rurfus denuo Ecclefia extremam vn-
Hioreôndet dioBcm, qua peiUDgimur, veterum Athletarum
Chriflianui. 175
& pugillum inftar, vt inimicos noftros omnes
animas noftras eluAantcs eludamus, & Yt viti-
ma & fuprema illa diuina vndiione > & chtirma>
te facro, eluantur vitiorum omnium reliquis 3c
labes, qus mundi huius volutabro, animis no-
ftris inufis funt & inlixs: vt enim oleum & vis
cinerum fcnTal dilTolutum componunt fapooe ,
candidandis rebus omnibus & expurgandis ido¬
neum. Sic Deus in vltima vitse noftrs periodo
vt fordes noftras eluat omnes diuinum nobis
prsbet oleum vt cum cineribus humilis & pe-
nitentis cordis, faponem facrum componat clu¬
endis fordibus omnibus apturo.
Eft & apud Capientes Cbyraicos, oleum mi- Materia
rum quo cum cineribus corporis metallici. Ceu ^S*^**^
falispetfc(ftiflimi vltiraa morteperempti , fitCa-
po Capientium, quo cun(fta niteCcunt Sc lucent
radioCque fundunt miros. Sicut EccUfta, Sacros
& diuinos habet ordines , quibus Chriftiani ad
Cupremum Ecclefias decus, virtutem & potentia
fublimatur,quibus patres,paftores, dirc(ftores&
gubernatores Cpitituales animatu noftraru con-
ftituuntur, tanraqi virtute & energia dotatur, vt
ycri ftnt pubi & fontes quibus in nos omnes de¬
fluit gratia Chrifti & dona Cupercseleftia deCcen-
dant Chrifto ipCo operante, & ita volente & po-
ftulantc.Sic natura varios ac diucrCos habet per-
fcdlionis ordines , qmbus in Alchyraia beat,
& fubliraat PhiloCophorum nonnullos, ad Cu-
premtra naturae cognitionem, cura poteftate &
facultate petficicni naturalia euntia , eaque
expurgeadi ab omnibus Cuis recrementis ;
ita^ vt hi PhiloCophi Cpiritu Chymico infttudi,
17 ^ K^lchymtjla
veri dici poffint patres direarores & gaBcfnatcr-
res rerum aaturalium , quarum perfeaionum
modos,regulas& normas, ex arris Chymic^ fo¬
tibus exhauriunt ac defumunc operante ac rai-
niftrante Mercurio mundi, feu caiido innato
vitae.
MAtrimoniH c- Jt? , /•
tejpondet oi apud fccclciiam reperiatur facrum Matri-
conimciioni nônium, vt in benedi<3:ione Chrifti ^ puritate
Jolis^ luna, fiat indiuiduorum humanorum multiplicatio, vc
Ttdfih^fi‘^0 eligantur qui coelum capere debent eiuf-
■ que fupercoelefti gloria exornari. Natura pariter
poflidet apud Alchymiam matrimonium, quo
rubicundus maritus candidihn ducit vxorem, ad
multiplicationem filiorum Tolis lunae, vt lex
vniucrfa perfe(9:!onis naturalis proclametur in
toto naturae inferioris regno , & eunda natura¬
lia Tolis vel luna: vel alterius rei decore & pul¬
chritudine exornentur, vt fortius Te tueantur ac
deffendant aduerTus corrodentis acui dentes
morTus.
Itaque videtur Chriftum fir Spiritum fandum
in conftitutionc Ecclefia: Tuae, voluifie leges &
normas obTeruare, quibus naturam regit & cu-
ftodit. Quidquid enim natura egregie notat in
rerum Tuarum conferaatione & perfedione;
Chriftus (piritualiterapud Ecclefiam idem ob-
Teruari fimiliter iuflic vt Chriftiano» omnes con-
Tcruet, cuftodiat, foueat, & vias Temitafque vir¬
tutis & perfedionis acternx & perennis illis
oftendat: quod capitulis Tequentibus peculiari
methodopatefadum fiet, vc Alchymiam com¬
moneremus Tcicntiam elTe valde vcilera, & om¬
nibus Chtiflianis fore perdiTeendam , cum ea
' per
Chrijltitnm.
per eius opera labores virtutis irer & chriftia'
iia: perfedtionis Temitas ik vias nobis quadamte¬
nus indigitet.
xi^tjua ^ Ignis ^mhiis ytitur ^Îchymia

y>t mixta naturalia Vindicet ah impuris
f(^ culent is mixtionis fpurcitijs/facrV
baptifmatis m Ecclejia Catholica^gu-
ram ^ fymholumexhihent,
C A P V T XXVI.
M o R & mifericordia Chrifti irv

nos omnes , talis & canti pretij
fuit, vt non folum humanitatem
alTumprcric in eaque mortis vhi-
mos & fupremos aculeos pcrrcn-
ticrit, vc nobis gratiam amiflam
reftitueret, pacrique conciliaret j fed & etiam
morte ipfa fua & paffione, Eccleitam fundauic & isftM chtu
ftabiliuitjin qua ipEemet fe fontem vita: fecit fe- fons efi
ptemplici tubo, & canali falientem 5cfcaturien- fptomylict
tcm,vt vitam illam & gratiam quam morte fua
& paflione adeptus elt , foueat, conicruet &
multiplicer.
Mirum eft iftud, & prorfus ftupendum amo¬
ris fui erga nos Ipecimen *, cura enim fciat & vi¬
deat altiffimas egilTe radices vitiorum & pecca»
torum fcminia per totum humanum campum,
M
lyS Îchymipa
perennes &: perpetuos graciae ciiuinac fontes in
Ecclefia fua conftituic, qui vniuetfos & fingulos
humanos campos & hortos irrigare, imo per¬
fundere poiTant, vc penitus tabe(cant& arefeat
vitiorum omnium radices & femina. Prodigio¬
rum omnium mira fuperans miraculum, quod
in Ecclefia Chrifti fingulis aeui momentis cele¬
bratur & perficitur virtute & energia diuini il¬
lius fontis. Si quis qualifcumque fit peccatorum
6c catenus Dei ipfius inimicorum hoftium,
bibcuit ex hoc fonte, modo cx legibus Cheifii
bibat, illicb teguntur &; diluuntur omnia illius
peccata, & fit amicus, & gratiflimus cx fenten-
ti^ feruus. Imo quod majus cft , &c miraculi fu-
perat leges, viuus mortuus cum fit fufeitatur a
mortuis ,& viram iliam mortuam ratione pec¬
cati , ofunino linquit, & vitam vere vitalem ra¬
tione gratiae caelitus immiflae fulcipit.
Impiorum qaamplurimi qui haec diuina my-
ftecia & iraraenfae diuinte fapientiae arcana con-
temnuntjimo penitus negant, futiles has profun¬
dunt nugas in hsec occulta & miranda Ecclcfiae
Catholica: myfteria.Vndenam aqua dementari*
verbis quibuldam animata ,'Sc ceremonijs qui-
bafJam conaitata, energia & virtutis tantum
habet, vc miracula tanta, & miranda patret j
Scythix populi, maris cafpij , caucafique mon¬
tis accolae omnes , qui turearum late patens im¬
perium fundaiierunc; Ethnici omnes haeretici
omnes, qui hzc Ecclefiae Romanae myftica
fpernunt , eorumque virtutes negant nonne
aKjue immortales Tunt 8c parem imo fcelicio-
rem & foctunatioretn furfan Cbiiftianis agunt
ChriJlUnus,
vitam : nullum perfedioris vitJE gradum in
Chriftianis potius quam in Ethnicis , 3c alijs
hsreticorum turmis connoramus. Qua rationis
ergo lance ac trutina perpendere poflumus
Chriftianos folos elTc huius oibis accolas,
vitae vere vitalis plenos & perfedionis grano
fruentes , reliquos veio mortis & corruptionis
tyrannide obnoxios & miferiarum omnium po-
teilatc deuindos.
Expe<9:ate parum 5^/iftite gradum 6 impij &:
fcelerati de Deo male merentes , creditis ne
Deum eiufque immenfam potentiam : fi huius
fidei impotes eftis, procul hinc cftote prophani,
& capitula prima huiulce opetis perlegite, ac
perpendite , quae vos Deum trinum in perfonis
& efientia vnum docehunrjefTentiarura omnium
& ruhftantiarum veram & folidam bafim & fun¬
damentum, vofque ipfos nullam habere efien-
tiam & fubftantiam ; quia habere fubfiantiam ,
efl: proprie per Te fubftare , & fubfiftere , quod
folius creatoris cft , non cieatucarum : non per
fecnim ha: fubftant fcd diuinitus perfiflunt, vt
ortum habent, pcrfiftere fi quidem fapit ortus
fontem.Non veftri originis vobifmet ipfis fuiftis
fontes, neque pariter fubftandi fomitem efie ar¬
bitramini. Quibus rationum momentis fi Deum
admittis creatorem rerum omnium & hominis,
necefie eft etiam vt admittas hominem tanti be-
neficij immemore in Deum peccante,& volutati
cius renitrcnt5, tSti peccati luere debere peenas,
& hinc calamitatum omnium & miferiarum efie
fentinaiex qua emergere,non illi fas cfi,ac pofli-
bilcjca condignas peccati poenas pati non poflir,
. M i
i8o \Alchymipit
ac proinde iaftitise diuince lurisFacere nequeat^
Vnde ab ipfo Deo rerum omnium fonte , pro
derclieSto habetur: hinc mala & calamitates in¬
gentes , imo omnes in ipfum hominem infur-
gunt. Si tandem haec myfteriain animum tuum
inducis quid tandem fiet ex homine rerum om-*
niummagiftro, deique fummi vicario, fatane
hxe miferande perpetua {pfum manebunt, non
ad miferias perpetuas ipfum infinuauit, fed po¬
tilis ad beatitiidinem fublimauit. Itaque fperare
debemus in centro amoris & mifericordiae diui-
DtE latitare fecreta & arcana redemptionis no-
{ItcC, quibus priftinam gratiam peccaris noftri?
ik. vidjs amiiTam recuperare valeamus. Quale
autem myfterium potentius ac diuinius reperiri
poteftjVtab omnibus peccatorum maculis &
ibrdibus expurgari valeamus Deoque placere
queamus, quam incarnati Verbi myfteriu mor¬
tis eius & paffionis tormentum, quo furorao iuri
diiiino fatisfadum eft , & quo Eccleham Chrifti
fundatam habemus rupercceleftibus eius donis,
ac virtutibus omnibus exornatam, quibus venia
peccatorum omnium noftrorum facili iam via
obtinemus, & prillinam omnem vitas puritatem
confequimur.
Septemflua iam nobis adfunt flunîna Chridi,
quibus fupercGeleftem gratiam caelitus in nos
dimittitur, fcelerati, impij , & nefandi vicijs &
peccatis deformes, ibi immergimur, & hinc in
viros fantftos probos & pios Deum timentes Sc
amantes , ens dicimus, dilutis omnibus vitio¬
rum fordibus , ac germinante & corufeante vir»
nuis Hore , ac germine. Primum iftius fupcrcce-
Chrijlianm, 18 r
leftis gratia flumen quo perfunflirur & irroratur
terreftris hic Ecclefia: Chriftianae paradifus , ex
facro baptifraatis fonte profluit, quo proluti ho- tiprimo fon-
mines in nomine Patris & Filij &: Spiritus fan- tis tubo in
î,& facratiflimae crucis figillo obflgnari, ab defcedit.
omnibus peccatorum fordibus expurgantur,
gratia exornantur diuina, & exuuijs vereris A-
dami rpoIiantur,5c nouiflimis induuntur Chrifti
veftibus, quibus veri Dei agnofeuntur, & ad
nuptias illas diuinas & fuperccelcftes adinittun-
tur. Mirificum certe eftin Ecclefia Chrifliana
miraculam , quod aqua elementaris in nomine
Patris & Filij &* Spiritus fan(5i:i virtute & ener¬
gia, mortis & paflionis Chrifti filij D.‘i, folo Tuo
ta(3:u nos ita diuinitus proluat , vt deformes vi¬
tiorum peccatorumque omnium labes imb lar-
uas difeutiar, fed quod diuino fupernaturali in
nos omnes»ccElitus defeendit effedu , illius non
eft fapientis caufas indagare i imperfcrutabilcs
enim funt diuinae virtutes , etfi fint nobis exem¬
pla qutedam & fymbola quae nobis virtute hanc
occultam & Fupercoeleftcm facri baptifmaris
graphice exprimunt & oftendunt, vt fides Chri-
ftiana hifce naturalibus fulcris fiemiflime con¬
firmetur. Non credis 6 impie Sacramentorum ^ ^ ^ ,
virtutes, & energias diuinas & ruperccelefics, & 'vmuus
tamen experientia quotidiana vides &: cernis diuin&i^fH.
igne & aqua naturali, quafcuraque clui & dif~ perrxlcjiis
cuti maculasjimb vitia innata corporum imper-
fedorura tum lapidum , tum mecaliorum , folo
ignis & aquae cemento & examine expurgaii,&:
nitidam & cortufeantem induere fubftantiam.
Et quid diesraus de virtute ftupenda dc non fatis
M 5
181 K^lchymtjld
laudata fjicultate falis illius Phyfici perfe(îfli-
me co6li,& pyronomiae legibus ab omnibus ele¬
mentorum fotdibus vindicati, cuius virtutes &
facultates multoties ego ip(c vidi in aegrotis om¬
nibus fubito percurandis , & multi alij mccum
viderunt mirandam illius agendi facultatem in
metallorum impetfeclorum corporibus permu¬
tandis.
Anno fi quidem i6ij. apud Caftronouidariu
die 11. Iuli j, diuae Magdalense facro, probata eft
illius Phyficifalis virtus,viris fide digniripraefer.-
Jiifieria de
tibus aftantibusi Reueref!idus enim in Chrifto
lapide phy-. Pater Anacletus, & Venerajbilis Pater Adrianus
fico. Ordinis Capueinorum Religiofi dcuotifltmi a-
derant Domino de Serigncjl in curia Prefidiali
Lauraguenfi legato quaeftionu indice tequifiimo,
& in rebus getedis fere omnibus occulatifiimo
artante; imo robur & virtutem igni follibus mi-
nirtrante,ne daretur vlla doli fufpicio in tam rara
& illi inaudita & incredibili metamorphofi me¬
tallica, in qua femi granum pulueris illius miradi
falis, femiquadrantis horae fpatio, vnciam inte¬
gram argenti viui permutauic in purum putum
argenti naturali ipfo multo prxftantius niti¬
dius, quod in cineritro plumbi & examine pro¬
batum non folum rutilantius exfurgit, fed mole
ipfa & pondere maius, quod virtus illa falis tota
&integra non confumpta fuifletin prima argenti
viui vncia tranlmutanda , fed aliquid adbuc fu-
perefiet virtutis, cuius gratia & auxilio , plumbi
dragma integra in argentum purum & putum,in
cineritio vltimo & examine abierit.
Si Deus in naturalibus rebus hicc miranda,po-
ChriJiUnm. 18 5
fuerit vt res minima, maximam corporis molem
illicofubeat & penetret, illiufquc fubftantiani
impuram,fcEtidam ac virulentam,in puram,cla-.
ram, ac vitalem permiltec. Quidni fieri poterit,
vtDeus mirabilium omnium fons pcincipiu,
& vits vercE fcaturigo , afTumpta quadam mate¬
riali fubftantia, tanquam inftrumento,quamuis
non egear,ex potentia infinita , fedex voluntate
"ûajquod ita fieri inftituerit, potenciora & effica-
ciora imo mirabiliora efficiat & peragat. Meta-
morphofes illas naturales cernimus & credimus,
metamorp hofes vero fupernaturales & occultas
quod nrianifefie nobis non fiant in dubium re-
uocamus. Potentias 5^ facultates rerum creata¬
rum ingentes admittimus, creatoris vero ambi¬
gimus, hoc efl fipere noduam caecum prorius
cire,ex praifentia folis, videre in tenebais , & in
medio noiSlis opacae ; in meridie vcio rutilante
& corufeante folc, obcxcatum efic penitus.
Abique aqua 8r igne Spagyrici medici neque¬
Sine acjuH S*
unt mixta naturalia expurgate ab omnibus fae¬ igne null.t fit
culentis recrementis quibus fcatent & puram expurgatio
putam nobis dare eorum eflentiam. Ignis fi qui¬ nuxti.
dem eft feparare hctcfogenium horoogeoium
congregare. Aqux vero efl abluere & dircutcie. Ignis âejua
quod feparauii-ignis. Magnum naturx fecictum proprietates.
cuius figura & fymbolo.irnmenfam & infinitapi

facti baptifmatis^virtutem & energiaquadateuus
rcprxlenrare poflumusj in eo enim aqua efl. qua Igne fiy a.qux
diluitur & di{curirur,q !od ignis facer Spiritus Chymiem
biptifmum
fandi,diuinitus feparar & aueliit cy animis no-
reprefentat.
fttis, qui numquam Cluiftianx petfcdionis cul¬
men ac fummum fafiigium attingere poflent
184 x^lchymijla
abCquCr-hoc diuino & fupernacurali facri baptif-
matis fonte, cui foli mundandi Ik purificandi
tanta eft virtus, vt eo folo fonte, loti Deo pla¬
cere queamus.
Quod fi bsEO peefedio Sc mundities Chri-
ftianorum in hoc facculo non fplendefcat, &c ru¬
tilet, prae ceteris terra» vniuerfse accolis. Ratio
in promptu eft , quod hacc mundities fpirituali^
fit inuifibilis & occulca oculis corporeis , hoc in
fasculo : in alio vero micantes diffundere debet
fui lucis radios, &: gratiae diuinae fplendorcra ,
quem peccatis & vitiorum fomitibus confopitti,
imo fepius extin6l:um Sc fuffocatum gefiat j non
eff enim terrae Sc orbis huius inferioris, hos ftu-
pendos ferre fru(2:as & gloris coeleftis mcfles.
Fimetum eft terrarum orbis , in quo putrefieri
moftemque pari pium Sc faniftum decet homi¬
nem, vt germinet frnefus immortafes Sc peren¬
nes, in fuperccelefti mundo, inquam enim Sc
itiftum eft vbi fplendorem gratiaj diuinx amifir,
ibi etiam poenirentiam tSnti delidi agat Sc poe¬
nitentia: locum laboris fudorifque fui campum
non efte putandum eft gloriae fu^ paradifim.
Sic claras Sc potentes habemus rationes cur
in hoc fecnlo, Chriftiani non praeniteant Sc prae¬
luceant Ethnicis , quod ad externam rerum for¬
mam Sc fpeciem fpedat. Hacc enim forma 5C
rpecies non eft nobis fpcculanda Sc contemplan¬
da, Htc deftrui penitiis Sc expungi debet &
putrcfi.-ri in laboribus V fudoribus huiufce mu-
dtd^Chriftiranguine hoc eft Sacramentis Ec-
clefi^fu^ ablui &foueri,vc formam sternam
Si gloriam diaiuam pullulantem ac corrufean-
ChrifiUnm. 185
tcm oftendant Chriftiani.Ethnici vero, quod fa-
crametis EcclcficE non abluti fint,& veteris Ada-
mi non depofuerim labes, in fanguine Chrifti,
perpetuam fapient vitij & peccati amurcam ac
vappam cuius gttitia perpetuas patientur naanes,
& laruati praeduris & corrodentibus vitioru for •
dibus putrefcent in jeternum-.Quifquis enim ho¬
minum in Chrifto non morietur , cum eodem
non refurget in gloriam, quod eft fummi boni &
fupremae gloriae faftigium , ad quod Chriftiani
omnes totis viribus anhelare debent, vt meritis
Chrifti Paradifum gloriae 3: perennis voluptatis
& delitij, triumphantes & ouantes fubintrent^,
vbi tunc temporis Chriftianorum pulchritudine,
fplendorem,lucem & decus fummum, videbunt
omnes. Ethnici vero omnes & haeretici morte
perpetua morientur , & tenebris mortis obruen¬
tur aeternis; cum patrem verum & fontem lumi¬
nis neglexerint, nec eum venerari iuxta legem
fuam voluerint,peribunt omnino cum fuis, quas
iibi fecerunt leges, nulla cxpedlata vnquam tan¬
ti detrimenti & ruinrc tantae redemptione.
iStT ZAlchymiJtd
êrum purdrumfixio in Chymicis Sym^

bolum fpfotejl Sacramenti
Confirmat ionic.
C A p V T XXVII.
Ervm formas fugaces, caducas

& fluxas non amat quaerit Deus,
vt aeternus eft perennis & immura-
[)i]is,fimiliseadem deperit & ardet,
quaefibi conflant 6c permanent.
Vnde in Ecclefia fua , Sacramentum confirmar
tionis inflituir,cuius virtute & auxilio Chriftiaf-
fcciae omnes, adeo firmis, fi velint,confirmantur
fidei Chriflianae fulcris, vc quaecumque tormen¬
ta,'mortifque fupplicia pati poiTint, antequam fi¬
dem Chrifti, dorflrinam & mandata eius violent
Tffccfus SM-
ac polluant, mira eft & fupernaturalis huius Sa¬
Confir-
Jn^tients,
cramenti virtus. Amor diuinus ita radicitus in
animis noftris implantatur eius Sacramenti irri¬
guo fonte, vt nullis tormentis auelli poflit, led
' fortiores & profundiores agat radices , & ita al¬
tos extendit ramos , vt ex his liceat ccelum con-
fccndcre. Pullulat ac germinat in dies magis ac
magis amor ille diuinus, cuius diuino igniculo
dum corda noftra exuflulaca geftamus, numqua
fac laboris, numquam fac doloris & fapplicij
perpeflum efl, vt amoris noflri firmum <Sc con¬
flans in Deum ipfum prsbere valeamus fpeci-
ChriJiUnus] 187
mcn martyrij vltima fapplicia exoptamus, vt in
his conftantiam & firmitatem fidei noftrac Sc a-
moris erga Chriftum teftari queamus , & vltimu
& fummum Chrifiianae pcrfedionis faftfgium
attingere poflimus. Mortem pro Chrifto tellan-
do quasrimus imo praecipites imus in eius acutos
&Iethales aculeos ,vt fine morte confequamur
vitam, ad quam omni fpiritu tendimus & vitam
hanc mortalem & caducam , cum aeterna & pe¬
renni connotare in votis eft j maximum folatium
cft, imo maximo maius, cogitare & contempla¬
ri, id nobis accidifle , ad gloriam confequendam
aeternam.Quod ante paflus cft Chriftus,paffi Tunc
Apoftoli, paffi funt infiniti fideles &c ian<î Dei,
& pafturi funt adhuc infiniti alij, qui poft hac fi-
mili paftu viam terent Chrifti, & gloriam intra¬
bunt eiufdera ; qui non accipit crucem fuam &
lequitur Chriftum, non eft Chtifto dignus,vnde
gloria & laus quammaxiâ eft fundere animam M-Atth.
fuam, imb perdere, propter Deum , in ipfo enim
inuenimus eam.
Hxc eft Sacramentorum Eccicftae Romana
virtus 5^ diuina poteft:as,quaprimum quis Chri-
ftianorum pius aedeuotus, eorum Sacramento¬
rum netftar deguftaueriCjnumquam obfaturatur,
fed inexplebili eorum fame & fui tenetur. Aqux
enim hae vitae funt, ac adeo dulces , vc quo plus
fune potse plus fitiantur aquaeihis enim praelibatis
in medio inimicoru noftrorum caftraraetamur,
pericula cuda mudi eludimus,carnis & volupta¬
tis illecebras letbali ac mortali dulcedine tindas
^^ffugimus , Diaboli Scyllas & Charybdes foelici
ac profpcra noftr^ naui euitamus,ac virtutu
18 8 Z^lchymijta
omnium occeanum tutis velis, ac ventis leuiter
fpirantibus nauigamusj hincccclum verfus ten¬
dimus, deumque petimus , tanquam centrum
verum & vnicum , in quod ire ac tendere habet
homines omnes. At abfque Sacramentis Eccle-
/iae Romanaj, inuia eft hxc via, & innauigabile
Talum, quod qui ingrediuntur in immania ac
deformia coete transformantur, qu2C tandem
/picula mortis sternue praefentient. (î vero ter¬
ras accolunt circaeis poculis mutantur in porcos
& Tues, vt voluptatum volutabris faginati, mor¬
tis eiufdem gladium patiatur. Nihil eft tutum &
fecurum a mortescetna,praeter illud folft, quod
eft Sacramentis Ecclefiae Romanae obhgnatutii.
Reliqua vero cun6ta, fola funt ieiuna , cruda
immota, quibus infoelix lollium ftcrilefque do¬
minantur auenae,lappaeque tribulique, & fegnes
vndique cardui, cicutte & vrticac germinanti
quibus fummus SifunTcmus Agricola , tandeni
ignem dabit, vt reputet terram hanc fterilem
tc infcEcundam cineribus harum. inutilium
plantarum rinquam ftercoie fimo foecunder.
Non eft ergo fperandum alienis irriguis fonti¬
bus, quam ex his feptem qui ex Ecclefia Roma¬
na fcaturiunt & exiliunt, pofte dare frudus,cceli
& diuini horrei capacqf, inutilps funt venenati,
putidi & mali olentes; reliqui omnes frudtus ,
tanquam in afperis, infoeciidis !ucofirque & im¬
puris locis enati, qui in campis Ecclefite Roma¬
nae enafeuntur fru(3:um bis folcm, bis frigora
fentiunt, eorumque terra preftb vomere fulcata
manet, & fic demum feges illa votis refpondet .
Chrifti, Agricolae,quam fuis coeleftibus ciraeliar-
ChrijlUniis, 1B9
chi]i recondit in perpetuas xternitatcs. Reliqua
vero cun(9:aqua: extra hanc Ecclefiac Romans
culturam exiliunt & oriuntur,negUgit & rpernit,
imo aucrruncat & euellit & proijcit Deus
enim vt folus & vnicus eft totius vniuerli condi-
tx>r, & fummus opifexj Sic etiam folus & vnicus
eft totius vniuerfi agricola & alitor, huius folius
induftria labori, ftudio & cultura , omnia enaf-
cenda fubijci debent, eiufque folius fubire le-
ges & normas agriculturae fuae. Has autein prae-
Icriptas regulas & leges folum habemus in Ec-
clefia fua, quas cum hnt crucis, mortis, laboris
& fadoris fummi obfignatae figilli 5 Poliunt ne
quicumque fint hominum inter plantas & arbo¬
res diuinas rccenferi, quin Agticultucteagtico-
Ise vniuerfi fubeant leges & normas, quiii pa¬
tiantur crucis , mortes, labores & fudores fum-
mos : hac enim folum itur ad afira , & fi milibus ,
calamitatum procellis vult Chriftus agitari plan«
tasfuas & arbores,alioqitinpatrefcerent&mar-
cefeerent carum frudus.
Rerum furoma quies dat putredinem & ver-
mes, labor & motus fplendorem & lucem, terra
qute fola elementorum eft immota, & alce quie- -veri,
fcens mortis & poctedinis nobis pribet fontes [flexior»-
& origines. Reliqua vet6 elementa qt se motu
& labore perpetuo fatigantur nitidius multo
terra ipfaprslucent ; & coelum ipfum luas Sc
fplendoris fons & origt^diu noauque motu in-
delinenti labore agitatur, & numquam quiei-
cit.Iam vero qui coelo ipfi praenitere habent,pot-
funt ne quietem feu potius fumraam fegnitiem
jimpleai: labori furamo & fudori indulgendum
190 Îchymijld
eft. Cui cordi runc& amori foelicitates^corporiis
non fequendê fune leges & viae; ipfum enim cu
rerreae dc originis terreas ambit leges & quietes,
& in his putrefieri gaudet, & ex hac putredine
quid quasfo ortum habet, mufc^>papilioncs ver¬
mes & alia animalcula, putidae propaginis , qua:
numquam putida loca linquere poliunt, fcd ea
circumuolant, ex folo hoc vtero emergunt in
lucem. Vultures &: Aquilae gcncrofie numquam
hac prodeunt, led in praeduris altifque rupibus
& fyluofis locis niue & glacie; perpetua autfum-
mo calore obfi Ilis, vbi hominum penuria eft ni¬
dulantur, & charos deponunt pullos. Non abii-
mili via ac tramite, pios , deuotos ac fandros ho¬
mines videmus & fpedamus, qui inter homines
aquilarum pri^ftanriam & generofiratem imitan¬
tur, non in lutofis & ftagnantibus vrbium & ci-
uitacum foftis, nec in plateis & in propatulo
aedium magnificarum fedes ponere fuos & do-
rnosi at potius in Syluofo loco & obfcuris mon¬
tium maudris aedificari, vbi labor isc virtus, vi¬
tam eorum integram exercentvbi Deum fo-
lum ambiunt, non honores, nec diuitias, neque
etiam Deus diuites. Opulentos & magnificos
expoftulat homines, fed bonos virtute plenos &
fimiles fui ipfiiis, vt in principio ipfos creauit.
Quod autem fibi fimile non repericc tanquam
recrementum reijciet. Quid autem efte poteft in
rerum natura , quod Dûs tanquam quid inu¬
tile ab fe amouec & abigit, cura fic reijti, in ni¬
hilum reduci foelicius fit : eo enim fubftare mo¬
do , non fubfiftere fed perire eft , maior & maxi -
ma fortunatior fortunatiflima fubftandi fa-
« Chrijlianm. 191
cultas & virtus, ab ipfa diuina gratia, & fauore
dependet; buius diuinas gratiae Eclypfim dirê fc-
quuntur & comitantur imprecationes, & infor¬
tunia portentorum omnium peffima.
Chrifti aiFecla qua ratione & qua tuta vit^
tuas via suum tuum traducere potes perfraSis
Chrifti mandatis , cum horum violatio gratix
diuinx ferat Eclypfim, qua morte vera moriun¬
tur omnia, & fupremo tenentur infortunio. Ex-
cufationes habebis & caufas ineptas quxres, in
peccatis. Dices te efle infirmum, Si quafi folium
quod vento rapitur, vna cerreum , & lutofum ,
quod aquofo luto iramerfum quam citiftime
diftbluitur, & terram lutumque materiam pri¬
mam fuara petit. O fungus & terrx inutile
pondus. O populi phaleras Deus te intus Sc
in cutc nouic, fat virium eft ad morem difein-
<fti viuere naex; defficiunc vero vires vc Chri-
ftiêras viam & virtutis confeendas montem ,
Chriftus ideo infirmitatem fcd delicatam &
labentem fortitudinem tuam agnofccns amo¬
re & raifericordia erga re du6tus , vt confii-
met ac folidet caducas labefeentes quorum
fecundum , nomen & virtutem roboris 8t fir¬
mitatis habet , cuius gratia & virtute Chrifti
afleclas omnes adeo fortes &c prx.potcntcs
viros efte credimus , vc in eos ne quicquam
poflit cacodxmonum cora vniuerfa & fingula
phalanx : Chrifti auis fiquidem Sacramencis
vt decet EccleGa: delibutis, Chriftus eft in-
diuiduus comes j qiiiti autem in rerum natu¬
ra'fortius & potentius cfle poteft his, quos for¬
titudinis totius fons & origo comitatur , cui
ipi ^K>4lchymijla t
feruiuntomnia, &nacu folo tremunt, cum ab
ipfo fadtafinc omnia, ab eodem fijbftent ac
perfiftant.
Nonne facilius,eft Deo creaturas fuas inteN
ledtuales &c diuinas meritis fuis & virtutibus
exornare, ipfis creaturis poftulantibus,& fumma
pietate ac deuotione id ipfum exigentibus , qua
Chymicis etfi in fua arte megiftris, res caducas,
fluxas, putidas & corruptioni obnoxias, peren¬
nes perpetuas seuumque quam longiflimum abf^
que vlla corruptione durantes efficere : Nonne
videmus metalla impura putredini, rubigini&
lerugini obnoxia expoflra& addita in aurum &c
argentum tranfmutatij herbas plantas & om¬
ne ffu6tuum horasuum genus quod in paucis
diebus delebile eft & in tota fua fubftantia cor¬
ruptibile folius fpiritus vini aflufione& immer-
flone citra putredinem omnem annos integros
perdurare. Quid carne mortua putredini raa^s
spiritu vini
obnoxius eft: Solus tamen fpiritns vini ea ipfam
omniitfer-
carnem citra vllam putredinis noxam perenne
uantur a pH‘
tredijê» conferuar. lEgo ipfe corpora in terra cadauerofa
iolofpiritu vini permutato, in multos & quan-
diu volui annos illtefa conreruaui,& adhuc ha¬
beo catulum quatuor abhinc annis conferuatu.
Si corpora cadauerofa putredinis expofita
addifia caufis, poffint naturaliter ab ipfls vindi¬
cari folo fpiritu vitae naturali exterius afFufoj
(rpiricus enim vini, fpiritu vitae naturalis turget
& fcatet vnde etiam prudenciffims aquavitae di¬
citur & cognominaturjquid ni credemus anima
noftram peccatis omnibus delibutam &: c5rpur-
catam fola Sacramentorum Ecclefiae Ghrifti
afFu-
ChrifiianHS. 15^3
affufione pofTc tanquam a caufis corruptionis &
putredinis vindicari. Nonne Chriftus qui Sa¬
cramentorum horum authoreft & vnicus fons,
fons etiam vita: seternas efl: : fi fontem vit^ natu¬
ralis folo ta(û corpora naturalia cuntSla, a pu¬
tredine conferuare videamus, quonam mentis
infulfa: conatu cogitare polFumus Sacramenta
Ecclefi^ vero & vnico vita: fonte , Chrifto Dei
filio, animas noftras non pofle ac debere con-
feruari: Faceflant hinc omnes Ethnici 6c hsrc-
lici, qui Chrifti fonte nolunt prolui, Sc fpirita
cius vita: nolunt perfundi fic vulgatas & certas
putredinis pertentant vias, nec eas linquere cu¬
piunt fed in his errare gaudent, nolunt virtuti¬
bus & Sacramentis Chtifti confirmari, qnia ni¬
mis vitijs innixi funt .Hac fola ratione virtutem
& energiam confirmationis admittere & appro¬
bare deberent, cum fymbola <5c figuras in natu¬
ralibus contemplcnturj cur ergo viuus in Eccle-
fia Romana icones adorare 6c venerari negli-
gunc. Qui virruti 6c bono feraper adhierere cu¬
pit & ambit, indilTolubili vinculo hifdem anne-
6tinecefieeft 8c confirmari,alloquia titubanti¬
bus incedit veftigijs, Sc vitiorum vbique enatis
fofiis vel potilis ptxcipitijs fcprsbet addiiftum.
N
1^4 Îchjmipa
De Sacramento Euchariîa ac eius[ynt^-

holis &*Ji£uris sjua apud Chymicos
repenuntur,
Capvt XXVIII.
A N T V M eft, acadeociftum & mi-

[ rum in Ecciciia Rcoiana^hoc Eiicha-
L diuins Sacramentum , vt eius
_folus Auihof Chriftus, qui ipfius Sa-*
craasend bafu !k fundamentum ell , de ipfo lo¬
qui & fari pc (Iit: Angelus ^ reliquum omne,
quod ell in natura creata, intelligendi & ratio¬
cinandi compos & capax, vanam & inutilem
mentem habet, vt de ipfo, vt decet, rede loqui
& fccibere poflit. Idcirco fi mulca, imp fere om-
îa dehnt hoc in capitnIo;quae eius piaeftantiam
j&c excellentiam exigunt, iSc ad infinitam Si im-
menfam cius dignitatem referuntur , veniam
quzfo date, opuj hoc omne nimis exiguum eff»
vt infinitum eius ambitum hoftioltB nihilominus
circuitu interclufara & fohs vini &: panis acci¬
dentibus velatura comprehendere queat.
Si incarnati Vcibi myftcrium mirum valdêfl
& fopra omnes intcliedus nofltri vires , iiv quo
fecunda Trinitatis perfona , filius Dei vnigeni-
tus, infinitus & immenfas, incomprehenfibilis ,
patri afqualis, quem cc^li & totius vniuerfse na -
tur« cceats vaftiffimum ^ ampliiiimuni fpatia
ChripaftHSo IP5
tiip^re iion poflTunt, indiuiduo hutnanlratis cor-
pufculo coercetur & clauditur, vc ex diuina na¬
tura & humana, diaetfis omnino ac difcrepanti-
bu$ formis exfurgat vnicum completura &: om¬
nibus numeris abfolutnm indiuiduum , & vnica
natura Chrifti duas in fc coercens naturas diui-
nam & humanam virtute hypoftatica ( vt theo-
logorum more loquar j coniundas ne duas in jientiaetiufi
Chrifto formas haereticorum quorundam modo HU cUinent
conftituami illae enim naturae adeo inter fe vni- diumam ^
tatis nexu copulantur , vc vnica tantum fit in
Chrifto exiltcntia.
Hoc certe eft miraculorum omnium mirum,
fed mirabilius adhuc eft faerse Euchariftiae Sa¬
cramentum; in ipfo enim eft illud omne quod in
incarnati Verbi myftorio credimus, & adhuc Eucharijiia
praeftantiori quodam nobis videtur efte modo, mtrahtUor
fiindiuinis myfterijs qua; infinita funt & im-
menfa omnia , msgis ac minus nobis apparere
contendemus , maius Sl mirabilius nobis appa¬
ret miraculum facrae Euchariftiae, quam incar¬
nati Verbi myfteriivm: in facra enim Euchariftia
verusChriftus fandificarus & glotificatus in fin-
gulis & omnibus facris haftiolis petfediflime &:
abfoiute repetitur fub ipecie tantum panis Sc
vini confumpta & deperdita, Panis 8^ vini fub-
ftantia & in locum ipfius aduenit Chriftus verus
& rcalis, tedis & velatis facri fui corporis acci¬
dentibus > velo & tegmine accidentium pa¬
nis & vini; ita vt in hoc vno Sacramento,
plura ac diueiTa rcpcriancur miracula adeo ma-
gna & cxcclla , vc ni Deus iple mirabilium om- miracula.
nium pater & Arch«eus , huius Sacramenti
N i
1\^lchymijla
author elTec,8i ipfummec Sacramencum tanta &
, (tupenda caedere fadu fucilliaaa, non cfTet pofli-
bile , fcd cum nihil Deus agat, quin diuinitatis
6c miraculi fapiat magnitudinem & excellentia
fruftranci & vani fune intelleifius & mentis -no-
Rex conatus,vt altitudinem mirabilium Dei ca¬
pere valeamus : qua: nos ipfi quotidie facimus
& operamur, nc quidem capere 5c comprehen*.
dere polTumus, Sc arcana Dei vana quada men¬
tis conceptione percipere tentamus.
Miror valde vanitatem intelledus innouato-
HejHtMHT t • -n . .1
error Calui' L.aluiniitarum ,qui cum non capiant hoc
nifiarumde Dciarcanum & arduum videant illud abfolute
iLucharifiia, credunt,&: fic phantafmati fuo 5c vanae me¬
tis fua: argumento plus fidei tribuunt,quam ver¬
bis ipfis 6c argumentis ipfius Chrifli dicentis, A-
poftolis filis panis 6c vini rpecicn oftendentis.
Hoc eft Corpus meum , Hic eft Sanguis meus,
vanas di inutiles quaerunt horum verborum ex¬
plicationes, quibus contendunt, haec verba di-
uina non pofie efie tantae tranfimutationis capa¬
cia, nec potiri pofie tantum virtutis,vt huius mi¬
raculi fine authores 6i iacramenti verae 5c certs
condicionis & energia:. Nihilominus credunt
fimplici verbo diuino , creationem vniuerralein
rerum omnium, & tranfimutationem fubftantia:
vini di panis in verum corpus Chrifti fiibolface-
re non pofiunc. Si vero arguant eorum nonnulli,
Chriftum pocuifie hoc quidem fi voluifiet, nihi¬
lominus cum deceat magis maieftatcm diuinam
hoc Sacramencum fola figura & icone fubfiftc-
re,8t'Chrifiianos debere tamLim fide credere,
folam efic figuram myficrij tanti : verba eniih
Chrijlianm. ipj
fubfequctiaChrifti ad incredulos difcipulos pro¬
lata, hscteftari videntur inquiunt illi qui vana
hanc profitentur dodrinam. Verba aute Chrifti
quibus nituntur harc funt. Verba qua: vobis lo-
quutus Tum, funt fpiritus & vita : O cascos ho¬
mines & veras mentis inopes fidei vefirse ,Sa¬
cramenta figurata in Ecclefia veflra admittere ,
Ecclefia ergo veftra figura quasdam eft & idea,
cum Sacramenta teneat figurata tantum, & vere
idea eft Caluini mentis & phancafia; Caluinus fi
quidem hanc fibi finxit & imaginatus efl; Eccle-
fiam, non Chriftus. Verba Chiifti quas vitam
rpiricum fonant non ita interpretari debent, Sa¬
cramentum diuinas Euchariftias figuram e{Te,rcd
fidei eft, quidem Chriftianas , verum cfTe &
fiibflantialem Chriftum,fidesautemilla viraefi,
fpiritus fidelium omnium Chiifiianorumjfine
etiam tali fide vitam teternam confequi non pof->
funt. Vnde verba Chrifti viras funt ^ fpiritus
plena, quod nobis fi haec ita vere realiter cre¬
damus fpiritiim verum 5c veram vitam imper¬
tiantur, & forfan ipfa fuit mens Chrifti hasc ver¬
ba dicentis. Si enim hoc Sacramentum reale &
fubftantiale non credamus , vitam eius ^ frufiu
carpere non polTumus. Fide enim hac fola car¬
pitur tantus vitas frudos ,qui enim non credit,
hoc reale efle corpus Chrifti, non recipit cor¬
pus Chrifti, qui autem non recipit vt teftatur ip-
femet, non recipit vitas asternee brauium; qui non
manducaucrit Corpus meum & biberit meum
Sanguinem non habebit partem raecum,qui au¬
tem non habet partem cum corpore Chrifti,noa
cft dignus vera vita donati, fcd ab ipfa feparari
N 5
I <? 8 Îchymijld
tanqoa mortuus & putredine aeterna dignus; no.
datur enim vita,extra Chriflu.qui vera vita eft»
Cam veiro haeretici tc Ecclefiae Romanae
innouacores, non credant realem & fabftantia-
lem vini panis in verum corpus Chrifti tranf-
mutationem , non etiam recipiunt verum cor¬
pus Chridi^qui autem noti recipit verum corpus
Chrifti, non poteft cum Chrifto habere partem,
qui autem cum Chrifto non habet partem , cum
diabolo habete partem necefle cft. Concludant
reliqua,hi noui Theologi, ft Logicam calleant;
nam quod ad me attinet, certiftime Teio , quod
in fide illorum nulla eft fides, nec fpes falutis,
fedcertifliim£E mortis sternae, verum & certum
fupplicium. Nonne enim cerrtfiimura eft:,Dcum
antequam mundas hic 5i orbis ex nihilo per ip-
fiira fadus 6c creatus fuiftet , in fe ipfo cfte , &
aeque infinitum & immenfum efte,vciam imme-
fus 6c infinitus eft creato hoc loco 8c fpatio im-
menfo : locus hic &c fpatium non continet Deum
fed e contra Deus contlaet locam 3c fpatium v-
niuerfte naturae & adhuc multa maiora & infi¬
nita fpatia, quae non poftunt imaginari fuo infi¬
nito ambitu cocreee & continet. lam vero quia
corpus aftumpfic 6c humanam naturam, & fa-
dus eft Chriftus, non poceft ex phantafia veftra,
vtChriftus eft,in hoftiola claudi, Sr fimul & fe-
mel faam cceltftem fedem & hoftiolas fingulas
& vniueifas occupare 5c implere. Hoc dicitis
repugnare Chrifti potentiae , nonne hsec diuina
eft immenfa & infinita, nonne eadem potentia
mundum creauic vr.iuetfum locum & fpatium :
poteft ne corpus & locus, quas ipfemet cx nihilo
Chrijlianus] 15? p
eduxit potentiam (uam diminuere, 5^ certis qui-
bufdam terminis naturalibus coercere.
Creare corpora ex nihilo & Tubdandi poten¬
tiam perpetuam illis concedere & tribuere, ma¬
ior eft virtus & potentia , quam multiplicatio
ciufdem corporis in multis & diuerfis locis ftmul
& femel; ibi enim non datur creatio quee fumma
cft Dei potentia,creditis inquam creationem ex
nihilo, & multiplicationem hanc credere non
vultis. Manca certe lacera cft fides veRra , &
nulla eft,fed potius opinionum natnralitjm fum-
ma & fuperba pertinacia qua; certiRime fummo
vobis erit fupplicio. Nihilominus fiioplex lumi¬
num omnium patrem rogo, vt ve-rtrum omnium
mifercatur,8c in Ecclefiam fuam vos reducar vbi
viia & lumen,qu2 vobis omnibus certiRimede-
Eint reperietis;cx me fiqoidem nihil fere elicere
valetis,muneris & officii mei id non eR,pcr rran-
fennam haec diifta funt non vr hexreticos docea,
fed vt miracula & Rupendas & inenarrabiles fa-
Cratiffimre EuchariRia: virtutes & energias qua¬
damtenus pandere poffim,& eius diuini rayfterij
Tymbolum & figura in natura creata, inueftigare
queam. Ea fi quidem via colligere erit-omnibus
hominibus,ta Ethnicis qua ChriRianis hterericis
EccIefiaRomanam folam 5: vnicam efre,qu^ ve¬
rum Deu coeli & terr^ eorum omnium quae in
eis funt creatore & fummum Opificem,colir,ve¬
neratur, & illi foli vt decet, feruit ^ obfequitur;
cum fymbola & figuras rerum fere omnium
quas credit & habet Ecclcfia Romana, in natu¬
ra reperiri contingat, natura fiquidem liber Sc
codex eft , cui Deus primas vtfluntatis fuae
ioo Îchymijld
& culcns fui lineas, adumbratas tamen depinxit.
Nihil autem in tora natura vt opinor reperiri c6-
Lapli Vhyfi‘
tingit, quod figuram &r fymbolam facratifiimae
emEuchuri-
Jlittm repYA-
Eucharifiijc magis exhibeat ac repraefentetjquam
fentat* lapis Phyficus quem 5'alij Elixie Arabicum di¬
xere. Is fi quidem lapis componitur ex fpiricu
mundi quem dicunt Chymici omnes filium v-
Spiritu4 mH -
nigenitum narur;c : hic autem filius, fimplex eft
Ai dicitur fi- fubftantia & adeo fimplex ac fubcilis vt dicatur
lipn vnigenin fpiritus, qtii defeendens ex primo mobili vbi
iud naturi. Deus fontem vita; naturalis pofuit in infimum
terrae centrum, occupat totum naturae fpatium
fuo vitali pneumate , 1?^ tandem corpus afiumit
dementare terrefire , in vtero terrae virginis.
Ex quo vtero enatum & edu6fcum hoc nobile
corpus & fpirirus moritur & feminatur in terra
fua, ibiqoe multa patitur, variafque fubic muta¬
tiones alcerariones, donec tandem exfurgat in
vitimum & fipremum perfediionis naturalis
cuImen;deqao fi naturalia cun(3ca quae confan-
guincam cum ipfo habent naturam bibant ?€
comedant, viuunt diutius & longius, quam fe¬
rant communes & vulgares naturae leges, &c vl-
tiraum confequuntur perfectionis naturalis gra¬
dum.
lam vero nonne chrffiifera Euchariflfa Sym¬
bolum quoddam h:iber cum ipfo lapide Phyfi-
co •, nonne componitur cx vnigeniro Dei filio
qui totam & vuiaerfam naturam ftccupar, imb
continet, ^qui ex finu patris fui vhx verae, veii
fontis, defeendens, in vrerum facratifiimae Vir¬
ginis corpus alTimpfit humanum ^ fadus cft
homo Deusyex quo vtero edudtus mortuus tan-
Chnpmusl loi
dem cft , & infinita pafius eft tormenta & fup-
plicia, donec tandem ex fcpulchro mortis eda-
dus fandificauit &' glorificauit corpus fuum,
quod vitae tantae eft & perfedionis, vt eo folo
homines omnes vitam veram & vltimara perfe-
dionem confequiqueant. Ideo elucet maxime
erga nos omnes Chrifti fummus amor & miferi-
cordia , quod hanc facratiffimam Euchacidiam
nobis in Ecclefia fua reliquerit comedendam,de
qua qui non comedent ac bibent non viuentin
aeternum fedinter veros mortuos & putredini
addidos aeternx reputabuntur.
Capitulo decimo huius operismultaaliaenar-
raui, qox fymbolum iftud declarant & ©.ftendiit
fi fymbolum aliquod efle queat inter creatorem
& rem creatam. Hoc mirum cft , fed ita volui:
altifiimu$,vt vbiuis locorum ^ rerum nobis elu¬
cear infinita fua maicftas & mifericordta , qux
nobis viam fecit falutis & vittC , adeo mirabilem
& ftupendam, vt nullus hominum nec Angeloru
fua mente & intelligendi poteftatc , imaginari
vnquam potuifter. Solus Deus ab aeterno bxc
diuina myfteria, erga nos omnes excogitauit, &
figuras & fymbola multis in locis horum myfte^
riorum depinxit & figurauit, qux nullus vnqua
percipere potuit, donec ipfemet tandem horum
myfteriorumauthor ^ vera materia , hxe my-
fieria adimpleuir, & fic fragilitatem noftram in¬
finita fua virtute & potentia firmiter ftabiliuir.
Certum enim cft ac nimis certum homines
omnes peccatores efTcjSc vitiorum omnium pro-
cliui natura pollui, & ita Deo non pofTe vllo
modo appropinquati, nifi virtute 3: energia
lOL Z^lchymi^d
mortis & paffionis Chrifti, quae nobis peccato¬
ribus in veniam peccatorii applicanda cft. Non
poteft autem hxc virtus diuinciri modo & faci¬
liori nobis applicari , quam per Sacramenta Ec-
clefiae Romanae, & praecipue per Euchariftiam
Chriftiferam, quae mortis & paflionis Chrifti v-
nicum & verum myfterium eft , Sc facrificium
folum & vnicum quo pater coeleftis placatur &
peccatorum noftrorum non reminifeitur. O qus
maxima eft & mirabilis Chriftianorum Roma¬
norum f€elicitas,qui in hoc folo facrificio Deo
Patri, Filioque ,& Spiritui fancô , placere pof-
funr &: gratiam diuinam obtinere,qua peifufta
quid rpecandum habent quam vitam sternam
& coeieftia bona quibus tandem dotari debent
vt veri Dei filij & ehariftimi alumni.
Calcinatio Chymica fymholum ejje fotejl

Sacramenti Tcenitenti<ie,
CapvtXXIX.
Hil osophi Spagyrici purum

naturs qusritantes , & dum ipfum
feiunt multii & copiolis cxcremcn-
itis permixtum & intricatum, quae
compolitionem mixtorum omnium
inficiunt & inquinant , excogitarunt artificio
Chy mico, mixta omnia per ignem calcinanda
Scopus calci’
nationes.
efle, Sc ia cineres reducenda ex centro, cuius ci-
nerisaqus eiemetaris ope Sc auxilio fal educitur
ChriJlUnus] 103
purum & nitidum,quod in fe coercet ^ cotinec
virtutes & proprietates mixti ex quo eductus eft,
Chriftiani fimili fere via fed fpirituali methodo
pcrfe(ftionem & candorem animi dum haoere
geftiunt Qt vilia & peccata animi,quae fubftaniia
cius inficiunt & inquinant auertere & radicitus
extirpare cupiunt, fe ipfos proijciunt in factum
ignem pceniientte , quo fpiritualitet rcducutur
in cineres humiles principij eorum, ex quibus
aqux lachrymarnm fuarum ope, & dolore pcc êemteatu,
cati,contritione cordis, educitur purum puri, &
pulchrum pulchti, quod habet veras & innatas
hominis proprietates & energiasjquar tamen an¬
tea mole indigcfta peccati fopitae imo cxtinciac
& emortuae erant : nihil aliud hinc homo redo¬
lebat, quam fimum & putredinem foetutinam
i nfignem, venenofam &l lethalem. Sed quam¬
primum ignem peenitentix eiufque calcinatio-
nem paffus cfl homo,Si fonte iachrymarum Tua¬
rum lotus eft,illic6 excutitur quidquid eft extra¬
neum & virtutum tuarum mors & venenum,
exTufgit & apparet fumme nitens ac piaslucens.
Sal fixum fapienrias diuinae, quod Deus homini
implantauerac & infuderat facro baptirmatis fo¬

te. Hoc fal feu anima rationalis pura puta facro
hoc poenitentiae igne depurata tam bene olet, Sc
£i agraniis odoris Tuanitate totam rem condit j vt
ad coelum vrque& Dei ipfius fedem perueniat
cius odor.
Mira & ftupenda huius Sacramenti virtus,
mira huius ignis energia cuius ope , anima no-
ftra petfe(ftiftime purificatur, abfque vllo fui ip¬
fius detrimento, & ade^decoratur &c orrratur

2.04 Z^lchjmiJld
vt fummo fit Deo ipfi delitio. Ignis Hic etians
non eft dementaris nec rerum naturalium nu¬
mero recenfeturjfed fupernaturalis eft^& diuinus
qui mouct voluntatem & liberum animas noftrae
arbitrium, vt fumme doleat &: contrito corde
«gre ferar, quod diuina temerarit mandata ; cu¬
ius rei dolore, & angore, patimur & toleramus
leues nonnullos labores, qui tormentorum vi¬
ces gerunt & crucis humanae fortem fapiunt>
quorum ope & gratia , operante tamen & agen¬
te mortis paflionifque Chrifti immenfo & infini¬
to merito, veniam peccatorum omnium obtine¬
mus & gratia perfundimur diuina.
Haec miranda fupremae fapienris myfteria ali-
quarenu? pofiuntChymice explicari, cum my-
fiice Sc hycrogliphice dcpicfla cernantur apud
Chymicoj in chara6tere Chymies calcinatio-
nis, fic ab.^gyptijs charaderum &c literarum
^ primisinuentoribus denido &: figurato. S-Hu-
charAEieru bicomem in lubhmt charadteris vertice
cnltinMionu pofucrc , Crucem vero in infima parte effinxe¬
re , qna hyecogliphica figura indicarunt i^lgy-
ptij Chymicis omnibus,qiaod fi Temicirculum il¬
lum irrtperfedtum in circulum abfolutum & per-
fetûm reducere velint opus habent cruce infi¬
ma , hoc efl labore improbo, quem pati & tole¬
rare debent Chymici, vt peife(îonem Chymi-
cam arringant. lam vero nonne Chriflianis hoc
idem hyerogliphicum d'>6tsinae erit fapienrias
quod fi perfedlionem Chriftianam pertingere
cupiant, ik impetfedlum vitat fuae femicircnlum
in abfolutum & completum circulum perficere
tentent, myfterio crucis opus habere,quse m infi»
Chrifiidnm. 205
sna vitas noftras parte faltem radicari & affigi de¬
bet,vt infinitum vitae asternas circulum ingredia¬
mur. Crux fi quidem fi centro fuo fuperrotetur
circulum complet & perficit.Sic etiam vt Chrifti
afleclae vitam hanc labilem & caducam femicir-
culo ssquiparandam compleant & perficiant in
veram vitam ftabilem & asternam j oportet vt
multa ferant} faciantque, fudet & algeant,quod
cft ferre crucem fuam , & praeceptis ex mandatis
Chrifti obfequi dicentis : Si vuptrfe^w ejfe,ven-
de omnia ejUA habes > ,
da pauperibui veni abdica
ie ipfum, tolle crucem tuam &fe^Hereme,
Quafi diceret Chriftus fi qui$ cupiat hanc vi¬
tam labilem & fluxam tranfigere,abfquc labe dc
vitiorum macula , nihil fete cft, in hoc vitas lan¬
ius carcerc poflidendum fe ipfum tantum peffi-
dere oportet, & fibi ipfi dominari, multa pati,dc
algere, & fudare, mandata obreruarc diuina, &
fummo proximum profequi amore, Chriftum
tandem fequi& imitari, qui perduelles fuos &
hoftes adeo fummo pcrfequutns cft amore , vt
propter ipfos mortis fopplicium ac fuprernum
tormentum paflus fuerit, fic & nobis omnibus
pariter agendum eft: Hoc enim folo chariiatis
dc amotis fummi rubfcllio meritis tamen Chrifti
ftatuminato ccelum confeendi poteft , & perfe-
dionem fuptemam & vltimam confequi poffu-
mus .Charitas & amor mandata diuina obferua-
da prascipit, Crux vero , qi-^ fymbolum eft poe¬
nitentias, vitia & peccata humana tollit, quas vi¬
tam feu animam hominum ir ficiunt & inquinat
eam que fordidam & putidam efficiunt. Cruce
Veto delentur hasc omnia viisc ncftras inquina-
10 G K^lchymijta
menta, ita vt in virtute Crucis noftrae, 8c Crucis
ChriHi perficiamus femicirculum feu femilunatn
vita: noftra:»& ia verum & completum circula
reufolcm perducimus nefeientem occafum, hoc
eft, perficimus vitam noftram, qua: certe imper-
fcfta vita ed 2c velati feminita, eamque condu¬
cimus in tantum & elatum vita: gradum, vt nul¬
los timeat pollhac mortis igniculos &c aculeos,
fed fapiat vita: ieterna: nitorem & odorem.
QuiChyraiam tra6tant, eiufque labores e^c-
ercent , dum fali mixtorum omnium vltimac-
materia: incumbunt purificando» & ab omnibus
fuis quibus fcatet.excrerrientis expurgando, cer¬
nunt ac vident niyfteria Iaera Crucis qua: Deus
in vltima illa rerum omnium materia pofuit Sc
Crux cerni¬
collocauir. Vlrimaenim illa materia qure falis
tur iitvltima
mixtorum naturam fortitur numquam petfedtionis culmen
materia ii & vltims fua: purificationis fafligium pertin¬
tft fale» git, quin, coalefcar in lapillos quadriformes
figillo Crucis perquamoptime effids , infi-
gnes.
Mirum certe cft ac ftupendum hoc naturx
opus, omnia mixta impura St fordibus elemen¬
torum fuorum maculata, nullatenus pofTunt in
vlcimam Tuam & puram reducifiibftanriam,quin
calcinationis Chymies patiantur ignes , 6c tan-
Crux efiper- dqm ferant Crucem ruam, Cua: perfe(dionis fym'-
feffioniifym- bolum & vltim» fuprerax depurationis fafti-
holum in
mixtorum
gium. Non mirum ergo nobis erit, quod Chri-
iepurationet ftus Chymicorum omnium & Philofophorum
princeps de coryphsus, qui Chymiam fuperna-
ruralem in homines omnes exercere tentae,pia:-
cipiat omnibus hominibus perfediQncra fupre^
Chrijtianus. 107
mam fpirantibus, ferre Crucem & fcqui ipfum;
Crux Ci quidem nifi nobis omnibus imprefla re-
periatur, ignis iuftitiac diuinse comburet omne
reliquum quod non erit Crucis Chrifti fygillo
notatum. Non diflimili fere exemplo , quod ex
calcinationeChyraica dcGimcrcpofliimus: niii
enim fal illud mixtorum quod Crucis infignia
pr£B fc fert, igni pugnet & refiftat, perit ac de-
ftruitur omnimode mixtum calcinatione expo-
fitum aut faltem in vitream reducitur materiam,
vita: inutilem.
Nonne pariter idem ac mulco praeftantiori
modo , in die fupremi & vltimi iudicij coari-
gee, dum omnia &c fingula mundi huius fub-
lunaris calcinationi vniuerfali & fupernatuiali
tradentur , ab ipfo rerum omnium fupremo
Opifice. Si fal fixum noftrum,quod cft ani¬
ma priuetur Cruce & meritis eiufdem Crucis
denudata reperiarur, reducetur ab igne iuditi»
diuin^ , in asrernum abyfium vbi nulla erit virx
veras fcintillula, fcd mortis acternx perenne tor¬
mentum.
Feramus ergo Crucem dura vitam hanc ca¬
ducam & labilem agimus , vt illius merita ,
virtutes & energias profundifiime & alte , a-
nimx noftrx infculptas habeamus > vc folis
Crucis noftras , & Chrilti potiffimum meritis
& virtutibus fupreroum illura &c vltimum
Dei iudiciura fetre quodammodo valeamus >
nc in abyllum detrudamur xternum : Ex
Cruce fi quidem hac , labore , dolore , &
ttBgorc pullulant ac germinant vitas frudus
«ternas , cx dclitijs & voluptatibus mundi,
10 8 Z^khymijla
mortis grandefcit 3: virefcit arbor ,ex quo fru-
<5lus calamitatis & rrsiieiias immenix decerpun¬
tur. Immcnfas 5c infinita: fant virtutis & effica¬
cia:, cilicium, ieiunium, corporis attenuatio &
animi, vc Chcifti fequamur vias & virtutis ar¬
duum teramus iter.Nuraqtiam fat doloris & la¬
boris perpcfli fumus, vt infinitas illas & imraen-
fias cc3Bii dotes tandem poffideamus, & vc nos k
fijpplicijs tormentis iuftitia: diuinae vindice¬
mus hiice breuibus & voluntarijs pcenicentiae
pmnis. Teftiseft ille Anachoreta infignis , qui
maluit iterum vitam hanc ingredi, eiufque lace¬
ram telam retexere per triginta annos integros,
cum labore, cilicio & ieiunio perpetuo, multif-
quealijs vit^rcligiofânguftijs fummis & ex¬
tremis,quam vnico quadrantis hora: fpatio, pati
ignem purgatorium alterius mundi.
Anima noftra fimplicis fubftantite & perin¬
de impos doloris Sc paflionis, fi quid patiatur vc
peccatorum enormes maculas deponat,vi fuper-
naturali id patitur, ac diuina virtute.Itaque Deus
fummas poenas & fupremos & vltimos doloris
ac laboris aculeos depofuit in eos omnes, qui
peccatis ac vitijs gratia fua denudantur. Con¬
templare quacio peccator quasaam effe poific
proportio inter cilicium, ieiunium , & leue ali¬
quod tormentum quod nobis ipfis ex arbitrio
imponimus, & inter ignem fumme & fuperna-
turaliter agentem , quem in perpetuum «uum
tolerandum pofuit Deus his omnibus, qui male-
didtionera fuam patiantur zternam. O foelices
igitur terque quaterque beati, qui Crucem ferut
in hoc muado, vc Cruces 3c tormenta alterius
mundi
ChriJ}Umsl zo^
mundi effugiant, funt enin:\ Croces huius mun¬
di poenitentiae frudus & coeleftis quietis & vitae
aeternae tutum ac certum pracfagium. Nihil enim
cft in toto rerum orbe terrarum, quod ad petfe-
(Sionem & fumraam quietem tendat, quin Cru¬
cis prae Ce ferat infigne. Qudd elucet potiflimum
in charaderibus metallorum imperfedorum.
hi charaderes plumbum,
Itamnum, ferrum, cuprum & argentum viuura metallerum
indicant , & omnes crucem Iupje vel foli iun> imperfe£ior&
dam habent. Quod interpretari polTuraus ha:c elncet cruevt
metalla iraperfeda & impura, numquam argen- ^
ti vel auri quorum charaderes & figuras depi-
das ferunt, poife pertingere nitorem ac purita¬
tem , nifi cruce quae charaderis vniufcuiufque
occupat partem, hoc cft nifi fumma & extrema
patiantur, yt auri & argenti fublimen confeen*
dant gradum.
Quod fi natura haec terreftris &r fublunaris ex-
poftulet &: atdeat labores , alterationes & mu¬
tationes infignes , qua: funt vcluti cruces vt per-
fcdionis quofdam gradus attingat, quid agent
homines vt fibi vltimura & fupremum pcifc-
dionis gradum adipifeantur ,vc coelum petant»
deique ipfius compotes fiant. Cruce fola itur ad
aftra, & fuprema ilU venantur bona , & cla-
uis eft vnica regni cccleftis , ideoque cum poe¬
nitentiae faerre fit potiflimum & praecipuum
infigne , poenitentes esiam fub ipfa & in ipfa
habent totius Chriflianae militiae fumma fti-
pendia.
Non ergo iara ambigemus quin quod defumi-
mus ex Cbyraicis laborib^d induftrijs nos pofEs
O
tio 't^lchymijla
aliquatenus deducere , ad fontes aqu* viuas, Sc
ad poenicentix faerx fruiûs viuos &c immorta¬
les, qui calcinatione Chymica myftice & figu¬
late , hoc in capitulo apperti ac edodii fuere.
Olea chymicapojjunt ejje Symbolum

Sacranfsimi Chrifmatis,
C A P V T XXX.
N vitimis virx huius periodis, ac li¬

mitibus foiet Bcclefia Romana fuos
fideles milites , fano chrifraate per¬
ungere ,vt acerrime & fortiter lu-
dari queant cum fuis inimicis, eo-
rumque omnium dolos eludere valeantj in viti-
jna enim vitx huius cataftcophe debent ChrilH
aRcclx omnes, quidquid e (1: illis boni, probi,
puri & pij, nouum & recentem Adamura fapie-
,tis oftendcrc.Eft enim tunc temporis Tupremum
& vltimum vicxhuius militantis certamen, ex
quo vitSiotiam egregiam laudem & fpolia ampla
xclajturi brauiumvitx xternx cofecuturi funt.
Itaque indigent armis, quibus protegi polfint
Aduerfui boftium cela, illita dolis, & multo fatu-
rataveneno,qux efiagere non polTumus; nifi
diuiaa gratia perfufi fimus j diuina aurem gratia
perfundit no? diuinum hoc chrirmatis Sacrarac-
tum virtute energia palEonis & mortis Cbri-
fii,qu£ fum iiifiuita ^ imfsc&fa , nuUos
Chripianm". 2I1
agendi terminos ac limites habet, fcd vbicumq;
infinite &immenrc operatur ,diipofitio tantum
fubjc<9:i nobis relinquitur componenda. Vnde
in agone mortis antequam harc vltima arma fuf-
cipiamus & facro chriiraatc perungamur, prae¬
parati ac difpofiti cfie debemus, & Sacramentis
alijs Ecclefiie Romanas abluti, vt gratiam illam
diuinam coslitiis in nos ipfos defccndentcm adi-
pifei valeamus applicatione Sacramentorum»
qua: mortis & paflianis Chrifti funt virtutes 8c
proprietates (upernaturales. Non enim blate¬
randum eft & infaniendum in Sacramenta Ec-
clcfiae Romanas. Vidi enim ego multoties ftu-
pendas facri chrifmatis virtutes, qua: ab Apofto-
lo enarrantur. Si quis veftrum infirmetur, indu¬ lacoh. cap.)
cat praefbiteros Ecclcfis 8c orent fupec cum,vn-
genteseum oleo, in nomine Domini Sc oratio
fidei faluabit infirmum & alleuabic eum Domi¬
nus, & fi in peccatis fit remittentur ei. Quod fi
Tacrum hoc chrifma erga corpus &: vitam hanc
labilem & caducam iupcrnaturales habear vi-
resj quidni etiam fatendum erit cafdcm habere
fupcrnaturales virtutes, ad animam noftrain ab
omni vitiorum macula vindicandam, dc ad coeli
fedes puram putam defferendam. Vidi ergo pu- Hifierh an
rura putum oleum Chymicum & multi alij me-
cum etiam viderant in quod ferrum , cuprum,
vel argentum ignitum Sc candens intindiura &
immerfum, fola illa & vnica immerfione, in ve¬
rum & naturale aurum tranfmutabaturjcremen-
ta cineritia, & examina cuntSa ferens, abfque
vllo fux fubftaati^ detrimento y nec coloris fui
Eucilaatis vila obfcuiitate 5c nebula. Referuatur
O z
111 x^lchymijla
adhuc in famofo illo Docis Florentias Cuneliar-
chio clauus fatis magnus qui in fimile oleum in-
tindus prius excandefactus , quidquid claui iU
lius oleum tetigir fadum eft aurum obrizum.
Viderunt etiam quaraplurimi Chymicorum fide
certiflima digni olea alia Spagyricc prxparata ,
quibus arborum & plantarum radices afperftE &
irrorata, hyberno criam tempore & glacie
frigore dominante,virefeebant extra tempus iliac
arbores & frondefeebant germinabant & emor¬
tuas fere in viridantibus & viris expullulabant
furculis & ramis; viderunt etiam quamplurimi
intimi amici mei deum Spagyrica methodo
prasparatum cuius guttula vnica, ex vino propi¬
nata emortuos fere, pene extinCtos ad vltimu
vicre fpicicum exhalantes aegros furcitabat,x& fa-
nos omni ex parte efhciebac, & ab omm morbo
vindicabat.
Si hiEc miracula dupenda in rebus natura¬
libus cernere ac contemplari liceat i Ambigere
nc polTumus facrurn chrifma (upernaturales ha¬
bere virtutes in pcifanandis tum animis tum
corporibus, fi id non contingat in fingulis asgro-
tis, id non eft ex defeClu facti chnTmacis, fed ex
dcfetftu aegrotantis , qui 'modicx vcl potius nul¬
lius fidei eft. Oratio enim fidei faluabit infirrafi
inquit Apoftolus, fi fides deficiat, non operatur
in nos virtus Sacramenti : fides fi quidem & a-
nimara &c corpus difponit ad fufeipiendas Sa¬
cramentorum virtutes &: energias realcs ^ ef¬
ficaces. Vt enim olea naturalia, qu$ vim & fa¬
cultatem alterandi habent, fi in extranea proij-
ciantui corpori», nihil operantur. Si oleum Chy-
Chrijlidnm. 113
miGum mutans metallum quodeumque impu¬
rum, in aurum proijciaturfuper Iapidem aut li¬
gnum aut quoduis aliud metallica rubftantut;
alienum, mirum illud mutationis opus non vi¬
debimus quod lapis lignum & reliqua fimi-
lia, non fint difpofita ac praeparata, ad fufeipien-
dam huius actionis vim & virtutem. Non diffi-
milifere ratione fide certilllma credendum cfi,
quod fi non videamus in omnibus aegrotantibus
facri chrifmatis virtutes vifibiles ac fenfibiles,
ratio in promptu eft , quodqui tali facro vngon-
tur oleo nomen tantum Chriftianorum, non res
& opera profiteantur •, vel fi prolireantur ac vere
pij deuotique Chriftiani fint ac fide & operibus
Chriftianis condecorati reperiantur, tniius efi:
illis &: beatius in illo perfedionis gradu mori,
quam vitae teiam adhuc cum periculo retexere,
& in hoc procellofo vitae pelago , naflellam la¬
borum omnium innatantem conferuarc , ex qua
exire rentare debent nonnulli Chriftianoium
non adfugarr. ,fedad fpem melioris mortis, vt
in plurimis id contingere fas eft contemplari.

Non ergo pijs ac dcuctis animis abfonuni vi¬ S. Chrifm» **
reprefentatur
debitur fymbolum chtirmatis quod in piaefenti olcaChymieo
capitulo attulimus, defumptum ac decerptum
ex oleo Chymico,quod melioris notae Alchymi-
oleum rftae dicunt. Si enim adhuc quis me¬
dullitus, ac ex penitifiimis huius olei Chymici
antris contempletur eius compofitionem , mi¬
rabiliorem adhuc videbit ac introCpiciet eins
fyropathiam ac dircerdiam , fi mihi fas ira lo¬
qui fit, refque diuinas naturalibus aliquatenus
aequiparandas exhibere ? id enim non cfi: vc
2« 14 xîlchymijld
gloriam & laudem rerum diuinarum & cflcn-
tiam , aqualem & conformcn cum naturalibus
efficiam,fed yi ex vmbris rerum naturalium
vifibilibiis & palpabilibus inuifibilia Dei arcana
contemplari queam & myfteria rerum diuina¬
rum fupra naturam omnem extollere poffim.
Compofitio itaque huiurce olei Chymici tan¬
tae virtutis & efficaciie graphice depiSa nullis in
locis repetitur, funt tamen multi qui eam ^nig-
matice & tropice defcripferilnt eamqiie alTerue-
Compofitio runt cfle ex humido primigenio metallico cui
olei chymici auti natura ^ efficacia 'indiffiolubili vinculo eft
annexa. Humidum primigenium metallicum
maceria cft auri vera effientia , forma ac virtus
illa coeleftis ac infignis qua: ha;c mirabilia ope¬
ratur ; humidum fi quidem primigenium metal¬
licum efl bafis fundamentum vita: naturalis,
aurum autem eft pixis feu capfula, qure vniucr-
fas virtutes cccleftesac naturales quae vitam na¬
turalem impertire & ferre poffiunc fecum con¬
tinet ac cocrcerj id autem omne hoc eft humidu
illud natura: primigenium & auri effientia; fpiri-
tu vitae vniuerfaii clauditur ,fouetur &conrer-
uatur, & ex his tribus ex furgit mirum iftud vitae
naturalis oleum.
Videamus iam an fympathiam quandam U
concordiam inucnire valeamus, huiufce Chymi¬
ci olei, cum facro chryfmate. Sacrum chryfma
cx oleo communi componitur ,quod vita: natu¬
ralis balfamum eft, & fotties facis admodum ap¬
tus idoneus. Materia heee cft facri chrifmatis,
effientia vero & f^rma illius cft Chriftus, qui
vniucrfas & fingulas fupercoeleftes virtutes &
ChripUnuf. 115
diuinas, vitiE sternae fomites , imo fcaturigincs
fecum continet & amplediturj & vt aurum eft
vitat naturalis fons & fcaturigo,maiori ac melio¬
ri iure, Chriftus eft vitae fupernaturalis vehicu¬
lum Severa &tutiffima vita > hate omnia ambk
& obumbrat. Ita vt etiam trinam facti chrifma-
tis compofitionem admirari valeamus , quae oleo
communi vclut materia, Chrifto velut forma,&
Spiritu fanAo, velut nexu & ligamine indilTolu-
bili conncAitur. Sic facra illa iuprem» fapienti?
myftcria diuinitus Chrifli me» icis & gratia in nos
ipfos delapfa, & in Ecclefia Romana fcaturien-
tia, naturalium rerum fimulachcis & vmbratili-
bus imaginibus reprxfentare non erit Chtiftia-
n£E fidei abfonum & incongruum.
Îchymifid in natura foffunt Tresl^yte-

ros in Eccle/tareprafentarCf ^ feien^
tia Chymica gradus, ordines
faeros exhibere,
C A P V T XXXI.
fflOsTCLVAM Deus Oeconomica

fere methodo Bcclcfiam fuam vni-
uerfam rite difpofuerit & tutam ac
fecuram ab omnibus hoftium telis, ac
incurfibus fecerit. Sacramentorum fuorum pro¬
pugnaculis , Sacramenta iam peculiaria &c ordi¬
nes facios inftituit, quibus hominum nonnullos
*^lchymijld
facrat, ac in terris legatos fuos conftituit, patre*
«c paftores ouium fuarum de quibus tandem ra¬
tionem illi reddituri Tunt, in futuro fasculo. Vc
autem munus hoc elatum & altum & infigne ad¬
modum diuina ac Tupernaturali potentia exerce¬
re queant, tradidit illis claucs cocleftes ,& Sa¬
cramentorum omnium adminiftratione curam
& operam cum tanta ac fupernaturali potcftate,
vt quidquid ligauerint fuper terram, idipfum li¬
gatum erit & in coelis, & quidquid dilToluerint
fuper terram, idipfum etiam dilTolutum erit &
in coelis: Haec eft illa fupercoeleftis facerdotibus
data potcftas,qu<9 Angelorum omniu & Archan-
gclorum,& coeleliium omnium virtutum fupe-
rat ac vincit poteftatem & facultatem. Vnde le-
gibus diuinis cautum «ft, ac coelitus mandatum
Chriilianis omnibus prelbyteros ,ac rerum fu-
pernaturalium facros myftas venerari ,ac veluti
patres veros ac legitimos colere.Parentes fi qui¬
dem noftri vitam hanc labilem ac caducam no¬
bis quidem impertiunt & adhuc peccato origi¬
nali infe(âm & emortuam.Sacerdotes aute eam
ipfam vitam infeciiam mundant, ac emortuam
fufcitantjvitali Sacrametorum pneumate ac ne-
iârciac quoties peccandi, lethali Cacoethe mo-
rimur,torics Sacramentorum ope, miniftrante
facerdote, furgiraur a mortuis & vitam nouam
Cur fitesYilo-
ac recentem adminiftrant Ecclefix faette facer-
tes dicantnr
patres. dotes. Et ita patres noftri meliori titulo haberi
quam ipfimec veri patentes noftri, qui nihil nifi
vitam caducam ac fluxam peccatis obnoxiam
nobis communicant i hi vero vitam fpiritualem
^ternam ac permanentem nobis infundunt.
ChriJlUnus, iry
Ob rem quam fpintualibus donis & fupcrcce-
leftibus muneribus ac pretijs exornatos efle ac
decoratos decet Ecclefix patres; non enim illos
folum decet effe omni dodrinaSe fcientia eru¬
ditos, munerifque & officij tanti apprime fcien-
tes & capaces t fed potiflimum oportet illos elTe
pios , deuotos ac faniftitatc & vita; integritate.
Angelos ipfos antecellere, aut falcem aequare , vt
omnibus Chriftianis fint vits Chriftianae proto-
typo 8C exemplo ; ^b ipfu enim nobis emendi¬
canda eft totius vitae Chriftian^ integritas , vc
Chrifti veris fequacibus 8r affecUs. Sedo nefas
& inenarrabile crimen ! vbi triticum feminarum
eft, & vitae frumentum , nefeio quo peiori fato
infoelix lolium expullulat & fteriles dominantur
auenx. At haec extranea vitia , quae deforis fune
& ex alienigenis exportantur locis,nor hic inie-
renda funt, fed leui in arena Chrifti methodo in-
fculpenda, vt virtutis leui fufflaminc deleantur :
virtutum tum moralium , tum fupcrccelcftium
feminia funt facrae Ecclefiae patres,nihil ideo mi¬
rum fi virtutis & pietatis periuratushoftis vitio¬
rum putridas aquas infpergat, boc in feminario,
vt virtutis 5c pietatis germen in ipfo ortu? fi fieri
poftir,extinguar. Sed non his credendum malis^,
fed c5:ra audentius eunde eft.virtutis iter arduu
eft,& perinde confrago!» efte opottet. Non da¬
tur rofaabfq; fpinis,8c aculeatis vndiquaq; lan¬
cinantibus. Si quid eft in hoc paradsfojquod vir¬
tutis & pietatis no redoleat germe , hortulano id
linquendum eft, vt auerruncet fi velit. Nam qux
mala forte indicamus, eade bona ac optima elle
^pclfut. Hilari taniu fronte , accipiamus & exiolis
i 18 Z/^lchymiJtd
brachifs expetemus, quae nobis calitus pr«pa-
rauie Deus , miniftrantibus Eccicfi* Romanae
facris myftis , quorum fyrabolum & figuras
hoc in capiculo, ex natura ipfa erpifeari in votis
eft,vt rerum naturalium & rupcrnaturalium har¬
moniam quandam & confenium diuinitus infu-
fum in hoc terrarum infimo choro audire va¬
leamus.
Quid ergo in natura ipfa reperiripoteft quod
facros Ecclcfiac patres reprasfemare queat ? nihil
in tota hac rerum ferie aptius cft & conformius,
vt coelericm hanc & fupernaturalem facerdotu
vim «& facultatem nobis quadamtenus exhibear,
quam Chymica; artis facuitas & potentia; hêc
enim vt a natura ipfa rerum magsftra inuenta cft,
ac data, ad res omnes depurandas, Wuificandas*
demortuas fufeitandas, fic.non abfono ratio¬
nis conceptu Sc argumento, dicere pofTumus Sc
in propatulo confiteri, facerdotura omnium po¬
tentiam & energiam a Deo ipfo rerum omnium
fummo magiftro, datam cfte, & ortum trahere
quafacerdotes nos viuificant, faneftificant, &
emortuos vere fufeitant.
Alchymifi& Sicut Alchymiftas totam naturam innouant
reprefentant nouam faciunt ac rccentem veterem eius corri-
ccm deponunt, & nucleum eiusintimumfufei-
piunt ac vfui reponunt ;fic facr® EcclcCix Ro¬
manas patres,totam & vniuerfam fidelium Cocie-
tatem & multitudinem innouant nouam faciunt
ac recentem, veterem Adamum tanquam rugo-
fam & vermiculatam corticem fubducunt, ac
animam puram ac piam vits xterrne germen cu -
ftodiunt & vfibus chriftianis j^.eponunr. Mixta
'Chripdfm. 2.i5>
'corrupta, infcifta ac putida, in puros putos in¬
corruptibiles , & perquamoptime ac fuauiffim^
fragrantes fales, aeternitaten) aûi redolentes >
conuertunt Alchymiftac, igne natura operante^:
Homines peccato inferos, corruptos, male ole¬
tes, ac omni fpurcitia fcarentes & fimo , in pios
{kndos, deuotos, beatos, ac omni virmte exor¬
natos, & diuini ac rupercocleftis odoris fragran¬
tia balfamafapientes ac rorantes,commutant fa-
cerdotes. Plumbum mutant Alchymiftac in au¬
rum purum vel argentum , lapides communes &
tophos, in chriftallos & lapides rutilantes ac
prEctiofos; fugant tandem mortem Alchyraiftae
& corruptionem ex omnibus fingulis naturae
mixtis, quae operibus eorum rubijcicntur aftlan^
te fpiritu vita: naturali vitamque iofara naturale
adeo peifeSam & completam efficiunt , vt eam
ipfam quafi rcnafceniem, & de nouo virefeen-
tem omnibus contemplandam praebeant ; tabef-
cit vero & marcefeie, & in vltiraum tandern ca¬
bos abit, fi in ipfam vit^ fubftantiam non irra¬
diet Chymicum opus ac fiudium. Sacri Ecclefiae
Romans Antiftites quidni pariter, fed dii^no &
fupetccElefti penitus modo, homines peccato
corruptos & plumbo impuriores & ftibio, ik
alga viliores in pios ac puros commutant, non
auro folum fed Angelis ipfis nitidiores & pi;a2-
ftantiores diuino afflante ac fpkante fpiritu, qui
Sacramentis Ecclefi» inuifibiUter & fiipernatu-
ralitcr permixtus, peccatorum corda, ka e^ca-
lefacit & adurit, vt nihil nifi vitx aeternjc fpiritu,
qui Deum fapit & Chviftum relinquit •, fic pec¬
catores ac diuina & fup^rnatarali Alchynua^fiut
2>io t^lchjmijla
Dei Aniafi|&: verse delitia^fu®, mortem praere2
rea facerdotes in vitam commutant, inferos in
paradifum, diabolos & dasmones tenebrarum
mortis, in Angelos & daemones , lucis & vitx.
Totum denique innouanc hominem ;,Mt'am ho*
minum fpititualem adeo perficiunt & complent,
vt nihil mancum ac lacerum in ea reperiri con¬
tingat, fed quidquid eft fupremum perfedionis
culmen attingit: nifi ipfi operentur perpetuo, &
in nos agant, corruimus fubiio & ad inferos
prscipites imus , quod eft quid multo peius,
quam in nihilum reduci,ex quo ortura duximus.
Nihil tandem dici potefl & enarrari, circa Chy-
miam faciendam in perficiendis & expurgandis
rerum fublanarium mixtis, quin id ipfum fpi-
rituali modo,& fupernarurali via in perficiendis
& exornandis animis noftris, circa facros Ec-
clefiae Romanae myftas feribere valeamus; vt
Symbolum 3^ figuram cum rerum naturalium
myfiis non abfonam & inefigruam exhibeamus,
Sacrofque ordines quibus Chrifliani in diuinum
illud & fupercQsIefie facerdoiij munus euehun-
tur, cfTe characteres diuinos ac fpirituales , qui¬
bus poteflarem & facultatem hanc admirabilem
& penitus diuinara a Chrifto vero defeendetem
accipiunt; quorum factorum ordinum virtutes
&: energia! polTunc figurate & myflicetequipa-
r»ri tum fcienria & arte naturalis Chytnia! , in
qua cum & Teptera reperiuntur operationes, va¬
riae ac diuerfae, quibus Alchymifl^ varias rerum
naturalium pertentant mutationes & perfectio¬
nes.Non abfonuni etiam erit inter facros hos or¬
dines ,& ieptem has Chymicas artis operandi
Chrijlidntis» .
2 2.1
formulas, vt quidquid Deus in Ecclefia caelitus
ae diuinitus implantauerit, id iplum in natura
craffa Minerua depiiûm ac delineatum my fticc
contemplemur.
ConiunBio humidi cumJicco afudChymi-

cesfymUumepfotefi, Sacramenti
jj/tatrimenij cûod tn Ecclejia
"Romana referitur.
Capvt XXXII.
(fr Ae ERDOTHS & Praefbiteri cum

a ChtiHo lefu diuinitus fint Sacra-
Amentis Ecclefia peculiaribus feu,
X factis ordinibus praemuniti, vc m
---«i_tanto & dato munere , pecubariter
benedicantur, iuftum & aequum pariter indica-
uitChriftus ,ac Ecclefia fus valde congruum
& confonum, vt reliquum popuh fui qui Ecde-
fi* myfterijs initiari non poterat,fcd generis hu¬
mani multiplicationi & generationi incumbere
debebar, prsmuniri etiam oportere , Sacrameto
peculiari,quo benediceretur & fandificareturm
multiplicatione fua. Ex ilb f. quidena multi¬
plicatione coelum exotnandum eft , & Icdcs
Angelotum adimplenda, fi reliquum natur®
germinantis in gratiam hominis g*^*^*^*^®
recuperaturi per paflionem & mortem Cnrilti,
benediaionem receperit,congruum & colonum
valde erat mifericordias diuin^ & amori, omin
111 x^lchymijla
etiam fiudificanteni 3c multiplicantefti benedi¬
cere Sc fandlificace, vc cum facris Ecclefix patri¬
bus loqui mihi fas fit. Ob quam rem Sacramen¬
tum macrimonij infticuic Chtiftus in Ecclefia ,
quod modo Icgc diuina&Chiifti voluntate fan-
ciatur, gratiam confert, omnibus qui lugo ma¬
ritali fubijciuntur & hifce diuinis nexibus copu¬
lantur, vt prolem generent coelo beandam, &
Chrifti mandatis 6c praeceptis obfequendam;
quidquid enim gratiam diuinam confert, bea¬
tum ac Tanaum cft. Nullo pado autem ambi-
pre debemus, quin facrum matrimonium legi-
bu-sEccIefias ac normis celebraram gratiam ef¬
ferat, ac fandfimoniatn, Chrifti enim opus eft Sc
inuenrum, quidquid ex boc exilit fonte, Deum
fapir & coslum, virtutem & gratiam : qui ergo
fecundum nas leges & facra EcckCix Romana
nacuta hos indiftolubiles faeri matrimonij fu-
beunt nexus foclices admodum ac beati, duram
banc ac afperam asui vitam tranftgere poftTunt.
Perfunduntur fi quidem modo viuunr ex ftaturis
ac decretis faeri matrimonij legibus, gratia di-
uina ac benediaione, qua nihil in vita bac dura
ac mortali durum eft, afperum ac infuaue, fcd
futura: vita: icues praeparati labores quibas vita
hanc caducam dc fluxam, in sternam Sc peren¬
nem commutamus. Cî ex hoc laudato oriun-
tur matrimonio, fune veri & filij Dei Sc ficut
nouclla: oliuarum in circuitu menfs patris, ex
quibus oleum exprimitur lucis & gloria? domus
patern*, imo totius proumcis regni, in quo
cnafcuntiir. Cuius (acri matrimonij laudes Sc
enconjiap(;rCequiYellc,noneft eloquentis h«-
#
ChripUntts. 12.5
hians fi quidem fupctat vires eloquentis, qus
Dei funt Deo folo competunt. Symbola tamutai
& figuras, qus inipfanatura pofuk Deus con¬
templandas exhibere in votis eft, vt huius Sa-
cratnentirudcm quandam imaginem & iconem
reperiaraus, in qua notabimus vrabras quafdam
qus excellentiam tk fupercoeleftcm matrinaonij
energiam & efficaciam commonflrabunt.
Quia autem figuras & fymbola defijmpfimus,
omnia ex Chymico fonte iatn cciafU vt conclu¬
damus opus noftram vltimuro fymbolum, fcd
prsclarum, ex eodem fonte hauriemus,, vt vna
cura his fymboliSj& figuris mirandis aeftupen-
dis, quidquid eft Chymici operis» Spagyries af-
tis alumnis explicetur.
Mirum ergo facrimatriraoni] fyrabolfi, quod
cx Chymicis arcanis defumere poffuraus, eft ip-
famet coniun<ftio fulphuris rubei & albi quam
Ghymicorum prudenciffimi dicunt, viri tubi- MatrlmtmU
eundi & vxoris candids matrimonium, folis Sc represetMHt
luns coniun(ftionem , fratris & fotoris
humidi & ficci, & contrariorum vinculum & mbei
compaginem , & trium primordialium ptinci- alhi chy
piorum firmam & iunior labilem focietatem mtcorum.
vnitacis vinculo adunatam. Hajc autem tria prin¬
cipia, ex metallica radice pcifedla educi folent
(pagyrica methodo , in falem rubeum & in
wlem album conuertuntur , eiufque naturas 8c
formas fortiuntur, $c artificio Chymico, per fo-
lutionem, putrefactionem, fublimationcra aliai'
que omnes Chy micas operationes fummum pu¬
ritatis gradum confequuntur y ita hi faies puri
dc candidi fati fimul adunantur coniungun-
214 ZÎchymijla
tur, fecundum naturae pondus & fuo fpiritu
aqua irrorantur , donec perfcde fungantur ,
hifce mirabilibus amplexibus , exfurgat ^ oria¬
tur infans & filius Philofophorum , folis & lu-
partus, gloria mundi, & naturae huius infi¬
mae, folatium pauperum , aegrotantium tuta &
fecura medella , decus medicorum & totius
naturs humaris miferis corpores tutifiimum
afyflum. Partus autem huiufce infignis & cele¬
berrimi foetus, numquam poflet vi naturs in
iucem prodire , nifi auxiliatrices Chymies artis
adhiberentur manus, & parentes verique ab om¬
nibus terreftris & dementaris fscis maculis pu¬
tidis prius repurgentur , antequam hoc naturs
factum ineant matrimonium. Qôd fi expurga¬
tio & purificatio vitiorum naturalium condu¬
cat, imo omnino has necefiitatis leges expofeat
ac ardeat vt hoc naturs mirum enaSatur ,quod
fimplicis entis naturam imitatur. Maioris multo
necefiitatis erit& ponderis, viriSc vxoris repur*
gacio j vc facrum & famftum lege diuina con-
tradium matrimonium celebretur , cuius matri-
monijauthor inuentoreft ipfemec Deus , ad
producendos & generandos non terrs filios,fcd
cmli ^ paradifi ccelefiis hofpites, non Philofo¬
phorum , fed Dei ipfius veros alumnos , qui toti
mundo , naturs vniuerls m.îori multo fune
ycilitati &: commodo, quam efl'e poflint enata
illa Chymica opera, qus tantum diftant ab ex¬
cellentia & prsdantia filiorum hominum,quan¬
tum differunt ipfimet homines, ab ipfis metallis,
qus horum operum Chymicorum patres & fca-
turigines habentur.
Nihiloj
Chriflidnusl ii5
Nihilominus fi hsec opeca Chymica producc-
fe velimus parcus hos Spagyricos in lucem
proferre cupiamus, fumma opus ell diligentia
& vigilantia, in preparandis & expurgandis eo¬
rum parentibuS) ita vt eorum primam maceriam
ac radicem primordiale inuenire oporteat, cam-
que miris modis depurandum cenremu: , ante¬
quam matrimonium hoc Chymicum celebrare
valeamus, & ex eo oriatur fal illud mirde virtu¬
tis, quod arabicum elixir dicitur , ab omnibus
Spagyriese artis raagiftris, quod ortum habet a
fulphurc rubeo metallico, & fulpbure albo item
metallico, & humore iplis innato & naturali.Ex
quibus folis matrimonium hoc fpagyricum in¬
eundum effe credimus, vnde paflim dicitur iun¬
ge fratrem cum fotore Sd propina illis poculum
amoris. Frater & foror fune fulphura illa metal¬
lica,qus cum ex vna radice metallica educantur
& calidi & ficci, frigidi & bumidi fortiantur na¬
turam, mafculini generis & focminiai nomine
indigitantur fratrifque & fororis cognomine
apud Chymicos canquam faciliori & incclligibi-
liori rerum cortice indicantur. Ex copulatione
illa confanguinea fed legitima & naturali nullis
prohibita legibus producitur infans ille Philofo-
phorum in vafis Chymicispetfcdiffime obtura-
tis& ne lac parentum quo nutritur foras exeat,&
ia auras abeat, id omne coquitur leuifhmo igne
per annum integrum,aut faltem per nouem me-
fes, & afpirante diuino fauorc, exfurgit arabi¬
cum illud elixir fummoper^ a Philofophis omni¬
bus expedatura, quod cft Tuprems & vitima re¬
rum omnium naturalium infimarum virtus &
P
12 .^ x^lchymijla
energia, qua miranda ac ftupcnda patrantur in
tebas rubliinaribusj quibufdam nauci hominum
incredibilia & impofiibilia, quod acumine men¬
tis fuse valde obcufo , non poffinc ad haec naturae
facraria admitti; quod ipfi non capiunt,impoffi-
bile credunt, quali totius naturae poffibilis virtus
ik agendi faculcas,eorum cerebro putido & fun-
gofo coerceretur. Quidquid latrent canes iili
aduerfus lunam Chymicam,& cucubent nodluae
aduerfus folcm Chy micura , radios fundere fuos
vbicumque terrarum non delinent > quibus illu-
ftrati Philofophorum quamplurimi ,non folum
luis donis ac bonis fruentur, fed & hanc mirabi¬
lem operationem contemplantes & rpcculantes,
vitae Chriftianar puricacem& integritatem obfer-
uabunt. Ex fola enim & vnica materite huius
fpagyricac puritate &: integritate , exfurgit hoc
mirum nacurec rpe(3:aculurn; fxces Equidem &
maculae, recrementa fordida quantulacumque
Eac,etfiin minima forent quantitate, hoc extin-
guerent ac perderent natura: opus.
Quid ergo fan(Sfciiis Chriftianis Philofophis
erit obferuandum quam vitae eorum integritas^
€x illa E quidem non lapis PhiloEjphorum ex-
lurgct, & elixif arabicum germinabit, fed vita
aeternae verum & certilEmura elixir, lapis Dei»
quo omoes ChriEiani mutantur non in aurum
& in lapides pretiofos , Eed in quid , quod fupra
Angelos cft, & quod mentis humanae fiipcraCjac
vincit conceptus omnes. Hanc vitae integritate
omni ftudio, etiam fupra vires humanas , inuo-
caco faepe faepius diuino pneumace, perquirenda,
«^conTequendam ccafcnnis praedicamus. Ex
Chripdnm, %zj
Ca cnim fola exfurgic,verum Chriftianum clixir,
quo nihil eft humano generi in toto orbe vcilius
efficacius ac prieftantius, & toto coelo diftat a
perfc<9;ionc & nobilitate lapidis Phy fici, cum¬
que fuperac multis & vere infinitis perfectionis
parafangisjhicenim tantum metalla impura,de¬
purat & coquit; & ad vltimum perfectionis gra¬
dum eondacir, & res alias omnes impuras, infi¬
mas & fublunares, ad fupremum puritatis fafti-
gium euehit & extollit. Hoc vero Chriftianum
clixir, de quo eft fermo , & cuius opus in virs
Chriftianê integritate finceritate confiftit,
peccatores permutat & Dei ipfius perduelles, in
pios & fanctos viros Dei ipfius Amafios & quafi
in Deos ipfos.Et hsic tranfmutatio vtilior multo
eft, & maioris momenti ac ponderis Deo ipfi
toti naturae, tranfrautatione illa metallica , quae
nullis fere eft vfibus , aut fi quibufdam fit, mo¬
mentanei funt ponderis & futilis vtilitatis ;
tranfmutatio vexo hominum peccatorii & nau¬
ci, in homines frugi & fummas pietatis, tanti eft
momenti ac ponderis , in ipfa lance diuina , vc
vnius folius hominis perditio, totius naturae in-
fenfibilis praeponderet iacftura: 6c damno. Id facis
appetic colligimus , ex praecio , pondere & valo-
re, quo nos aeftimauit rerum omnium creator ac
fummus Opifex, cui foli competit fcire pretium
cuiufcumqae rei creata;, qui filium fuum vnige-
nitum immenfi praecij & infiniti, laboribus infi¬
nitis & tormentis A: morti crudelifliraae dedit
& confecrauic, vt homines faluos faceret viam¬
que falutis & cceli illis patefaceret, fi nullius
apud Deum momenti fuiftemus , tanto praetio
12.8 t^lchjmijfa
quanto fuimus redempti non fuiiTcmus. Nullius
tamen momenti lumus, niil illius quod diuin^
ed voluntatis.
Ob quam rem fumraa cura 5c omni ftudio,
faluti noflrac incumbendum cft,cumfummo
prajtio coque infinito redempti fuerimus, & a
periculo naufragij certifiimi vindicatij Deus fi
quidem nobis in praefentiarum vias adeo apper-
tas fecit ac feraitas omnes falutis noftrae, vc cui¬
cumque hominum iter falutis fit admodum tri¬
tum, Sacramentorum Ecclcfiae Romanae mini-
ftetio, quae gratiam conferunt diuinam & cum
ipfa , virtutes omnes & perfediones , quibus
itur ad atlra Sc ad Deum,quod cft fummum bo¬
num,ad quod vnicum omnes finguli homines
confequendum viribus omnibus inniti habent.
Et fi quid eft aliud in hoc terrarum orbe , quod
boni ipcciem & imaginem referat , alterius gra -
tia cft cxpetftandum, Sc a folo Deo expetedum,
vt ab ipio rerum omnium largitore precibus su¬
mis extorquere queant. Qciod diAum volo ii
gratiam Chymicorum, qui lapidem Phyficum
rerum fublunarium fupremum bonum habere
&poftidcrc tentant , abfquc vilis precibus ad
Deum collatis qui tanti fccreti Sc arcani cuftos
habetur.
Hoc opus ad hunc folum & vnicum finem &
feopum confcripfi vt Chymicos omnes ab im-
menfis ne dicam ftultis ac vanis impefis ac fum-
ptibus eripiam, hoc vnico amico fecipto, quo
notum ac cortum facio omnibus,qui labores hos
plufquam Herculeos , tentate flagrant dijs geni¬
tos efte debere, hoc cft, Dei Amafios pios ac de-
ChrijlUnm. ^^9
uotos, qui pia mente ac deuota Deo obfequi &
feruire debent inuiolatw ipfius mandatis *, ^îu-
de in glociam & laudem ipfius,lioc opus celebre
& infigne aggrcirusluro,ex legibus naturas & ar¬
tis, qu^ multis in locis prxfcriptae (urit ab ipfis
artis fpagyricac coryphaeis cV magiftris. Ea v-a ac
femita nullo p%a.o eft ambigendum qum tadem
perueniat ad paradifum illum terreftrem in quO
poma illa aurea decerpent, fi cos fata vocant ali-
ter non viribus vilis vincere, nec duro poterunt
auellere ferro. Diues enim hic ramus haberi no
poteft, nifi afpirantedinino pneumate, ac fjtien-
te Deo , qui tantum diuitiarum commun:cat &
elargitur, non vt voluptati feruiamus,nec vt vc-
ftibus auro geminifque caeteris omnibus pr^-
nitcaraus,&de inimicis iriunvdiemus,non vt eo
abutamur,(ed vt eo vtamur fecundum leges &
normas diuinae charitatis. Non enim extenfa
manu porrigit Deus torius naturx labliinans
thefauros, ^ vitas huius blandimenta, ad perdi¬
tionem eorum quos morte fua & prastio langui-
nis fui ab ipfo perditionis barathro abyllo rt-
demit.
E 5
130 X^lchymijld
Conclufo totimoperk infjua datur rattOy

cur author diuina myjleridy Chymicii
fecretii 6^ arcanis myjlice
comparauerit,
C A P V T VLTIMVM.
Vamplvrimi forfati piorum

hominum mirabuntur, quod factis
& diuinis Ecclefia; Romanae, my-
fterijs, profana opera CHymica co-
parauerim,quae nulla rerum fimili -
Obieiiio, tudine cum his facris myfterijs conueniunt, fed
toto coelo diftanr; horum enim aulhor eft Chri-
ftus & materia ipfa,illorum vero operum autho-
res funt homines , & faepe faepius prophani &:
-Ethnici, materia vero vilis & terrea, quae nullo
padto, Chrifto appropinquari poteft •, ita vt haec
inter fe comparare velle, Chriftianam non fa-
piat animum fed potius modicae fidei virum.
Myfteria fi quidem Romanae Ecclefiae adoranda
funt potius & fumma pietatis fide veneranda
quam hifce vanis hominum inuentis asquiparan-
da; rerum enim minuit maicftarem ac pondus,
qui cam vihbus ac vulgaribus immifeer ac con-
iungic rebus. Refpondemus haec quide myder/a
Solutio, Ecclefiae Romanae valde ardua eflfe , ac penitus
rupernacuralia,& ideo incomprehenfibilia , ado¬
randa ac veneranda , maiori adhuc veneratione
Si cultu quam concludat obiei^tio. Nihilominus
ChriJlUnui, 2-3^
tamen addictus fam opinioni mcic ientcntix
me nnllo pa6fco diffencire ab ipfo reru facranim
ornatu, veneratione & cultu , dum hxc Deum
operibus Chymicis & arcanis , quodammodo
pofTc comparari oftendimus. Chriftus fi quidem
ipfe mihi primus indicauit viam hanc & (emita.
Nam fajpiffime fe racemum e (Te dixit , fe vinea,
fe leonem , fe agnum immaculatum ,fe lapidem
fecit ; & qualis quaefocil fimilinido inter Chri-
ftum ac rerum naturalium exempla , cum tamen
fymbolum aliquod , & adumbrata figura qraida
reperiatur inter h;ec & Chriftum , iplemet afie-
rit & oraedicat, fe imitari quodammodo hafee
res naturales.
Itaque ex hoc Chriftiano exemplo alacriter 5c
intrepide dicere pofiim Tymbolaê figuras,quas
attuli in praefenti hoc opere , nullo modo excel¬
lentiam, prxftanriam,momentum ac pondus di-
uinorum myfteriorum diminuere pofie i mul¬
to minus eorum cultum 6c venerationem viola-
re.Imo contra haec attuli, vt profjnditatem ho¬
rum myfteriorum, & altitudinem fupernaturaie,
cultum ac venerationem, impijs Sc fceleratis ho¬
minibus,nouis iftis inuentis patcfacercm.Si noua
h^c innentio ad diuinum cultum & amorem pe¬
nitus (abiimata, mihi in crimen veniat, virtutis
crimina non metuo, imo expofeodunt enim ro-
fa: inter fpinas & aculeos balfama redolentes,
nullos tamen credo fore,qui tam ahfurda vnqua
hxc putent,vt dignitati Chriftiana: & virtuti hec
derogare credant. Nam antiquitus templis iplis
& delubris,aenigmata Chymica folebant depin¬
gi, vt adhuc cernere lieet in Auguftiftirao illo
^32^ \^lchymij{a
JRnigmit
Chfmicum apud Tolofares Diui Sarurnfni Templo, in CU"
in «.dib. D. IUS valuis dcpi(aam eft Ar affitum hoc Chymicu
Saturnini aenigma, marmoreo lapide infculptumjquo ray-
01-pui Tolof/i
tts.
(lico &c intricato fuo fenfu, polTura interpretari
ea omnia quae hoc in volumine di ^â funt.
Hoc aurem aenigma tale eft, depingitur Cen¬
■pia. intetpre- taurus fiue Sagittarius arcitenens fagittamque
vibrans , aduerfus monftrum foemineo vultu ,
aquilino corpore,pedibus & cauda draconis.Sa¬
gittarius hic nobis exhibet figuram & imagine
Ecclefiae vircutisj vc enim Sagittarius ex duabus
componitur naturis, inrelligibili & brutali*, Sa¬
cramenta etiam Ecclefiae duas habent naturas,
vjfibilcm vnam,brutali in Sagittario indicatam,
f>c inuifibilem alteram, internam diuinam ac fu-
pernacuralcm, inrelligibili natura ac fpiricuali in
Sagittario commonftratam Arcus autem,volun-
tatem Chriftianorum tepraefentare poteft , qua
feruntur &: intenduntur ad amorem diuinum, &
peccati odiu. Sagitta vero gratia d'uina eft, quae
voluntati noftrae tanquam arcui Tuperuenit, vt
raonfttum & horrendam beftiam peccati debel¬
lemus, cuius figuram & imaginem habemus, in
oppofito monftrOj vultu fcemineo,corpore aqui¬
lino, pedibus 6i. cauda draconis. Nihil aptius
peccari imaginem St figuram exhibere poteft :
peccatum fi quidem ia principio ortus fui hu¬
manum eft dulce ac benignum j adeo vt videa¬
tur humanum c fte peccate , cum & vitam ingre¬
di humanam abfquc peccato, licitum nobis non
fit. Peccati ergo caput & principium humanum
cft,fi autem eo in principio diu multumque per¬
maneamus, caput iftud non iongetur membris
ChriJlUnPis] 135
liumanis & capiti correlpondcntibus , fed brutis
omnino ac deformibus',finis vero & cauda,mors
erit aeterna pedibus &c cauda indicata draconis,
qui cu tcrreftre fit animal vencnofiim ac le thali
fucco plenum,mortis certiflimae Sc aeterna eft
index.Terra enim conftans eft & firmiflimu ele¬
mentum,fic & draco terrigenus conftans,firma,
ac certum venenum habens,indicat conftantem.
firma ac certa peccatoru omniu morte aeternam.
Hoc infculptum eft diuino illo &c Auguftilfimo Altera A»lg»
Diui Saturnini apud Toloiates Templo, vbi diu matis inter"
fre tatio*
noAuque manet, cceleftis diuinus ac fupernatu-
ralis Sagitarius Chriftus, duplici natura, vnitate
hypoftatica coniuniia & vnita , fagittas lactiferas
vibrans aduerfus peccata noftta,quae monftri na¬
turam veram habent, prima fronte , benigna 6c
humana Te exhibent i fed cenfim nos in bruta
permutant dc adhuc in aquilas rapaces,quae per*
nicitate volatus ad omnia exeeranda fcelera pa-
tiada nos euehunt & exiollut, vt bine deferamur
praecipites ad inferos, & mortis aeternae fupplicia
ac tormenta,qnte dracone deuorante figurantur.
Hocatnigma fic interpretari poreft Chriftiano JE nigmatU
conceptu; Icd cum Chymicum fit &c Spagyricu, Chymica i»-
Spagyrice etiam interpretari licet, vc fympathia terpretatiOi j
& concordiam mirabilem harum diuerfarum
interpretationem contemplemur,quanta pof-
fint arcana tum diuina,tum naturalia, vnica rcru
cortice contineri.Sagittarius Chymice repr^fen-
tat aquam McrcuriJilem , fed partem volatile la¬
pidis Phyficijin qua aqua funt du£E natura vifi-
bilcs vt 5c in Sagittario natura puta fulphuraca
ignea,que natura humana in Sagittario figurAtni
2-34 K^lchymijla
tanquam a(^!one & vigore potentior; vc enim
natura humana praeftac caetcris»3<: adionum pra:-
flantia ceteras vincit naturas,fic 6c ignea natura,
cacteras fuperat rerum naturas & eiTentias agedi
facultate & potentia.Ineft prreterea aquacMercu-
riali Mercurius Philofophoru, qui natura equina
figuraturjequus enim eft animal animalium om¬
nium pernicitate curfus fui velociflimum j (tc &
Mercurius Philofophorum res omnes alias fupe-
rat agendi & penettadi velocitate.Et ficut equus
foli confecratar coelefti,fic etiam aquaMercuria-
lis foliterreftrifacra eft. Arcus & fagitta repr«-
fentantadiones aquae Mercuriali?, venenofa: 5c
lethiferas, vr morti dent & purrcfii6i:ioni fubfta-
tiam metallicam,feu chaos Chymicum monftro
fuperiusdeclarato indicatum, quodc5tinet tres
narura5(q'j£E eftentiam fuam integra conftituat^
Sulphur puta Mercurkim fal , vel naturalem,
animalem, vegetabilem & mineralem. Natura
animalis in qna ignis eft apparens calore fuo in¬
dicatur humano illo vulru,natura vegetabilis aut
Mercurialis indicatur corrore aquila. Vnde etia
apud Chymicos aquila dicitur,cum aereas fit fub-
ftatias, in aere etiam larirat maxima copia fpiritus
viras.Vnde ex his omnibus,quas aeream fortiiuur
naturam,Mercurius Philofophorum feu pars hu-
mida aquas Mercurialis indigitatur.Natura vero
mineralis feu fal Philofophorum indicatur dra¬
cone illo venofo Ar lethifero.qui vltima monftri
partem occupative enim draco intimas r<enctr?Jia
terras occupat, ibtque nutritur & crefeir; fic &
natura mineralis feu fal illud Philofophorum in¬
tima penetralia terras vere occupat,ibiqj nutritur
Chrifitanus^. 135
crefcit, & vt draco deuorat omnia & Te ipfum
renouatjfic occultatur fecretum iftud artis Chy-
rnica:. Chaos Chymicum icu natura metallica,
meretur deftrui, putrefieri & morti dari fagittis
venenatis ac lethiferis aqux Mercurialis, & id
omne in aquilam conuerti meretur, & tandem
definere in draconem ,hoc efi: definerc in rem
terream fixam & permanentem feu fal fixum
Philofophorum, quod omnia in fe conuertit ac
permutat vt fertur, tabula illa fmaragdina , ha:c
eft fortitudo totius fortitudinis,fortitudo fortis,
fi verfa fuerit in terram. Quod nobis myftice re-
prajfentare poteft Chrifiura & Ecclefiam Tuam,
('quae eft fidelium omnium multitudoj vnum ta-
tum diuinae Ecclefiae conliituere debere, corpus
perfecftu permanens & conftans,nullis tumpefta-
tum procellis titubans ac vîcillans cuius forti u-
dine & robore vincuntur ac fupcraniur omnia,
quod verfib’ marmoreo lapide inrcu!pti5,in va¬
lui? ipfias templi fatis admodu clare exptellaeft,
Junda fimul faciunt vnum duo corpora corpus
Stc ejt in ioto fortius orhe nihtl.
Hxc verfuura & aenigmatis interpretatio,fortafte
omnibus non arridebit,nihilominus hanc in pu¬
blicam edere,non erubefcojcxpcdians meliore,
6c fubtilioiem ab aliquo oedipo , qui adhuc for¬
tafte,non prodijr in lucem vt nobis meliora dare
poftit. Hxc inferenda Sc ira interpretanda iudi-
caui, in calce huius opufculi quia valde efigruut,
vt opus integrum quidquid in eo dcpi(ftrt eft
fecteti &c arcani Chymici,fnpcinaturalis& diuini
myfterij cortices & vmbras continentis,apertius
fiat,Si declaretur,Si vi verum lapidem Chriftia-
13 ZAlchymifid Chnflianusl
nura inucftigeraus, qui Chriftus eft, quo fofo;
portiiraus perfedionis vltiraum culmcn pcrtin-
gcre,8i qui folus aos omnes,in Chriftos feu vn-
dos fideles & pios permutare poteft. Non fecus
acUpii illcphyficui & elixir arabicum metalla
impura omnia permutat in aurumfle ad fupremu
petfedlionis culmen euehit. Sic autem a Chrifto
redeptori noftro permutati, foelicitatem tandem
confequimur aeternam, & perennibus colluftrati
& condecorati donis,laudem & gloria pfallemus
aeternam Deo noftro, cui omnia infunt & in quo
tandem omnia refolncncur , vc tandem manife-
ftum eft omnibus, qui hanc vltimam adipifeen-
tur bcatitudinem.
PROTESTATIO AVTHORIS.
Omentum & pondus maximum myfterio’
diuinorum, quse hoc in opere chartis
exarata funt expoftular, vt liberer omnibus pro-
firear,me fortaftc; ex imbecillitate iagenij mei,&
do(ftrinac meae infirmitate,quamuis facrac Theo¬
logia myfterijs initiatus in Academia Tolofana
fuerim,in Icopulos quofdam impegifte, qui fi¬
dem orthodoxam Ecclefi*e Romanae infringere
polTent. Id reftor non ex animo fuifte, nec cx
mente, fed fi quid eft erroris & quod orthodoxa
non fapiat ciufdem Ecclefi^ fidem,id lituris do¬
lorum cius omnino fubmitto , & vt fidelis fer-
uus 3c orthodoxus Chriftianus, opus hoc & mea
omnia pijs h facris eiufdem Ecciefiae voluntati^
bm. Do, Dico, & Dedico.
FINIS.
INDEX
■
CAPITVLORV M
QV^ IN HOC ALCHY-
MisT>t Christiani
opere, continentur.
Lchymia Deummonfirat ^ indi-

cHt natum opificem & Vnicum
creatorem per ipfammet natu¬
ram. pagina i.
tAlchymiafuppofita priut reuela-
tione diuina. Filium Dei Patrii
omnipotentis y Patrique aqualem ofiendit per fimi-
litudines & aUegorias, qua in /ale fiue Mercurio
mundi reperiuntur.C&i^nt II. pag. lo.
Cefiit Alchymia ofiendere in diuinis Spiritum fan-
Sium d Patre Filio procedentem, per ficcitatem
quaeft in Mercurio mundi. Caput lll. pag. 14.
Ejfentia diuina vnitas ex diuinarum perfonarum
pluralitate trina, aliquatenus explicatur.per/uh-
Jlantiavnitatem tJ^lercurq fiue/alis mundi.
Caput llll. pag. 11.
Querit adhuc Alchy mia ejfentia diuina unitatem y
perjonarumque diuinarum Trinitatem,per Mer-
curij vnitatem trinam. Caput V, pag. 29.
Spiritus mundi dum corpus fihi figulat, myfierium
incarnati verbi quadantenus reprafentat.
Caput VI.
index.
^m/piriiM mundi, mortis Chnjli fymbolum ejft
potcfi. CzpmVll. pas.li.
%tfHrrctliofpiritmmundi,Chrilii 'Rjfurrtaknem',
Ûegonce aiiqnpttenks reprdifemat. Caput VIU.
■^jcjnfio mturalls fpiritHi mundi ecelum letfm &

fontem fuHm , Chrifii Afcenfionk Patrem verfu^
& verum funmfontemy figuram quandam exhi~
vet.C^putXX, p
SfiruHi mundt 'e coelo dcficendent tn terras advium
rerum fublunariumfiyrnboUirn efl quoddam Chri.
Jhde/cendentus sn [aeram Eucharfitam advtum
fideltumommum. Caput X. pag, 62.
E>e[cenfu fpmtue mundt fuper mixta naturalia^

^duentHsSpmti^fanaifHpcrChrtfii affeclas
guram quandam reprafentat. Caput Xl.pac Rq
^^^^^raaerefpirttHsmundt occultamur[cientfarum
naturalium omnium arcana, Cap. XI{. paz. 7 2
Charaaer quo Deum figurabant antiqui [dentias fu,
pernaturalescomplebatur. pag. 8r
amones cacodamones dari in rerum natura cre^
ata, colligere licet ex natura ip[a[ublunari Alchy^
mta monjhante viam. Caput XIV. pag. «2
Indagat ^ inuefiigat Alchymia, ad quid homocreal

tus[uent^ ^ vndenam humana angufiia ^ cala^
rmtates ortum habuerint. Caput XV. pag 10 ■>
rndenam mulier viro[odata[uerit [h^mice expenl
dttur. Caput XVL pag ,,,
Ex arbore[demU boni & mali ^ [ru^lu eiue mil
randa multa Chymice declaratur. Caput XVII.
, . pag. 124,
^rboruitatqualifnam inparadifi) voluptatis fuerit
Chymicedifquirhur.CctpyxtXVm. pag. 154.
INDEX.
ârddifum coeleftem, fttpremam bcatiiudinem , cb’
qttietam bonorum ornmnm colligit Alch^mia^ na*
turamonfiranteviam. Qzput'^\yi. pdg. 137.
Purgatorium ignem cjuo depurantur anima Jidslium
arttequam coelo beentur^coUigit Alchymia exfepa-
rationepuri ab impuro. Csiput'X.X. pag. 14Z.
Alchymia exempla S-figuras proponit qutbus (tter-
num damnatorum tormentum fuppUctum coU
Itgipotefi. Caput XXl. 14^*
Animam Ijumanam perennem ^ immortalem ejfs
colligit Alcbymia multis argumentis ex natura de.
fumptis. Caput XXII. p^g' i j 4*
*Probos animi mores docet Alchymia,^ rcbiamvita
humana rationem. Caput XXIII. pag. 158.
Vndenam in natura viftbili fcaturijt rerum mutabilis
ordo, mors ^ corruptioy ofiendit Alchymia.
CapucXXiV. pag.\6G.
Ex operibus Chymicis ^ laboribtts colligere pojfunt
Cbrifii afecU omnes , quonam pede virtutis via
terenda fit, vt fupremum perfetiionis culmen per--
tingant Caput XXV. pag. 170.
Aqua ignis quibus vthur Alchymia vt mixta na¬
turalia vindicet ab impuris ^ faeculentis mixtio¬
nis fpurcitqSyfacribaptifmatis tn Ecclefia Catho¬
lica figuram ^ fymbolum exhibent. Cap.XXVI.
pag. 177 .
Rerum purarum fixio in Chymicis Symbolum e (fe po¬
tefi Sacramenti Confirmationis. Caput XXVII.
pag.\%G.
De Sacramento EucharifiU ac eius fymbolis ^ figt*"'
ris qua apud Chyrnicos reperiuntur.
Caput XX VIU. pag. 15)4.
Caloenatk Chy mica fymbolum ejfe potefi Sacramenti
index:
Poenitentia. Caput XXIX. pag. 251^
Olea Chymica pofmt ejfe Symbolum Sacratifsimi
Chrifmatis. Caput XXX. pag. 11 o,
eAUhymifidt in natura pojfunt Presbyteros in Eccle-
jia reprafentare^ ^ fcientU Chymica gradus, or¬
dines faeros exhibere. Caput XXXI. pag. 2 i ^.
ConiunSlio humidicum ficco apud [hymices fymbo-
Ium eJfe potefi Sacramenti Matrimonij ^ ûod iu
Ecclejia Romana reperitur. Cap.XXXII.^.i 21.
Conclufio totius operis in qua datur ratioy cur author
diuinamyfieria, Chymicis fceretis arcanis my-
fticecomparauerit. Caput vltimura. pag. i 50,
I
r-
i

Alchymista Christianus

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Alchymista Christianus

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ALCHYMISTA

petrvs io annes faber.

^ON dubito Sanctissime

l^ei S^agirictc candidatis.

totius datura ahfolutifsimus artifex , naiura.

A Bfurda multa funtjfi trinitas indi-

B Airamum animalium cft Sal.

Calcinacionis cliar2£i:eris cxplicatiojio^

D Eus qnid fit, $6.

Lemenca quatuor qua ratione ex mer-

( ■^Eneratio efl: pra:cipua materia:

I Ncarnati verbfSymbolum quale, 40.

L Apis pbyficus Euchariftiam figu¬

M Ateria prima qua ratione redeat

N Atura in die iudicij renouabiturjyf.

Objedio in animximmortalitatem, I65.

P Anis Chrifti cft vita Chriftiano-

S Acerdotes cur patres dicantur, 11^.

Semen mundi totum ccelum percurrir,

Semen mundi cur Atlas dicat, 39*

Spiritus mundi quibus confiet, 60.

Erra pura Virginem Mariam figurat

Virgo Maria Eua fecunda, 122.

P Ar grace & priuilege du Roy <du vingt-qua«

uicheul d'imprimer le pre,mier OElobre l j i.

P Age j4. lin. I lege rrinitiiii pro ciuititi*. Pag.4>»

X rebus omnibus , qu£ vi-

VpERiORi capire Deum often-

f/rZ/a ipfe pater, proprie ex tali filio vocari poteft,

gESTIT \ALC HT MIU

Alidvm innatum mun<Ji & hu-

antiquis hoc aenigmate ciicumfcriptus depin¬

Ita vt ex hac Trinitate in vnitatem deiinente,

F^JJentite "pnitds ex dimnitatts

R I N I T A s illa fubftantialis, quae in

vere adunatam fide orthodoxa confitendam

Querit adhuc Alchymia ejjentia dium<c

T altitudinem huiufce immenfi &

hoc eft infinitam fui potentiam & energiam

Orph&i feni ^anfortis^ vafer^ omnipotens^ antiquior moy

5ic Mercurio mundi tribuerunt vim illam &

STlItlTVS MVnT>l VVM

N confeflb eft , apud omnes mun

MOtS SflTtlTVS MimT>h

A c T >E virtutis eft Alchymia, in

^efurreHio Spirim mundi ^ Chrijli

Atis nobis elaruit fuperioribus

^fcenfo naturalis Spiritus mundi ccelum

O c B T nos Hermes Chymicoriim Afcenjinnis

nium turba, Spiritum mundi a pri¬ bolum.

mo mobili in centrum terrae vfque

Spritm mundi) ccelo defeendem in terras

Am I A M ChymiiE alumnis expli¬

charaBere fptritus mundi occultantur

OpHl,Magi antiqui omnes & . ,

multiplicat. Experientia ipCa id nobis indicat,

erum,quod abfque humiditate innata,radicali &

coelum fuo altilTimo ambitu in fe coercet, nihil

Mundum ergo hunc fublunarem 6c inferiorem

CharaBer quo Deum figurahant antiqui

Ntiqjvi omnes & Sophi ve¬ A ntiqul om^

vindicari, vt obfignati tali figillo, mundi & puri

Ecl aratis iamiam diumia