‫سعید احمد‬

‫(‪1920‬۔‪)۲۰۰۷‬‬

‫‪ .۱‬حیات و ایجاد یۉلی حقیده؛‬

‫‪ .۲‬سعید احمد ماهر حکایه نویس؛‬
‫‪ .۳‬سعید احمد کمیدیلری؛‬
‫‪ .۴‬سعید احمد رومانلری؛‬
‫‪ .۵‬سعید احمد ایجادی نینگ اۉزبېک ادبیاتیده توتگن اۉرنی‪.‬‬

‫ات‪:‬اقلی ادیب س‪:‬عید احم‪::‬د ادبی‪:‬اتیمیزنی اۉزی نین‪::‬گ حک‪::‬ایه‌لری‪ ،‬اجتم‪::‬اعي مق‪:‬اله‌لری‪ ،‬قص‪:‬ه‌ و‬
‫رومانلری‪ ،‬کمیدیلری بیلن باییتگن ایجادکار دیر‪.‬‬
‫سعید احمد حسن خواجه‌ېف ‪1920‬۔ییل‪۱۰ ،‬۔جونده تاشکېنت شهری نینگ سمرقند دروازه‌سی‬
‫محله‌سیده توغیلگن‪۱۹۳۹ .‬۔ییلی اۉرته مکتب‪::‬نی‪۱۹۴۳ ،‬۔ییلی اېس‪::‬ه‪ ،‬ع‪::‬الي اۉق‪::‬وو یورتی‪::‬نی توگت‪::‬دی‪.‬‬
‫ادبیات درسلری تۉگرهکلریده ایجادگه بۉلگن هوسی آرتیب‪ ،‬قۉلیگه قلم اوش‪::‬لهگن‪ .‬وقتلی مطبوع‪::‬ات‬
‫اېسه اونینگ ایجاد دارالفنونی بۉلگن‪.‬‬
‫س‪::‬عید احم‪::‬د بیرینچی‪::‬دن‪« ،‬موش‪::‬توم» ژورنالی‪::‬ده‪ ،‬رادی‪::‬و کمیتهس‪::‬یده (‪1942‬۔‪« ،)1943‬قیزی‪::‬ل‬
‫اۉزبېکستان» گزیتهسی (‪1943‬۔‪« ،)1947‬شرق یولدوزی» ژورنالیده (‪1948‬۔‪ )1950‬ایشلهگن‪.‬‬
‫سعید احمد ادبیاتگه حکایه نویس صفتیده کیریب کېلدی‪ .‬او «آنه‌جانلر»‪« ،‬ت‪::‬ورنه‌لر»‪« ،‬چ‪::‬ۉل‬
‫بورگوتی»‪« ،‬محبت نینگ توغیلیشی»‪« ،‬تۉی کېچه‌س‪::‬یده»‪« ،‬هَیق‪::‬یریق» س‪::‬ینگری قط‪::‬ار حک‪::‬ایه‌لر‬
‫یازدی‪.‬‬
‫اونینگ بیرینچی حکایه‌لر‪ :‬تۉپلمی ‪1940‬۔ییلده‪« ،‬تارتیق» نامی بیلن چاپ اېتیلدی‪.‬‬
‫«م‪::‬وزیم»‪« ،‬مېنین‪::‬گ دۉس‪::‬تیم باب‪::‬اېف» هج‪::‬وي حکایه‌لری‪::‬ده ع‪::‬ادي حی‪::‬اتي واقعه‌ل‪::‬ر اساس‪::‬یده‬
‫اجتماعي معمانی‪ ،‬قاله بېرسه‪ ،‬معن‪::‬وي معم‪::‬انی اۉرته‌گ‪::‬ه تش‪::‬له‌یدی‪ .‬س‪::‬عید احم‪::‬د هج‪::‬ویه‌لری نین‪::‬گ‬
‫اۉزیگه خاصلیگی‪ ،‬حیات بخشلیگی اونینگ خلقچیللیگیده دیر‪.‬‬
‫بو یۉنه‌لیشده ادیب بیر قنچه هجویه‌لر یره‌ت‪::‬دی‪1994 .‬۔ییل‪::‬ده «خن‪::‬دان پس‪::‬ته» تۉپلمیگ‪::‬ه ک‪::‬یرگن‬
‫«بیر سیقیم خندان پسته»‪« ،‬ب‪::‬ۉری آوی»‪« .‬گۉش‪::‬ت نین‪::‬گ ض‪::‬رری حقی‪::‬ده» هجویه‌لری‪::‬ده ی‪::‬ازووچی‬
‫اولکن استعدادی ینه‌ بیر کره‌ اثباتلنه‌دی‪.‬‬
‫ادیب نینگ کولگیده‌گی مهارتی دراماتیک اثرلریگه هم کۉچدی‪.‬‬
‫سعید احمد نینگ «کېلینلر قۉزغاالنی» کمیدیسی َسل کم ‪30‬۔ییلدن بوی‪::‬ان ص‪::‬حنه‌دن توش‪::‬مه‌ی‬
‫کېله‌دی‪ .‬کمیدیدن ا ّول شو نامده‌گی حکایه‌ یازیلگن اې‪::‬دی‪ .‬اۉق‪::‬ووچیلر حک‪::‬ایه‌نی ج‪::‬وده‌ کتّه‌ ق‪::‬یزیقیش‬
‫بیلن قبول قیلیشگن اېدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫«کېلینل‪::‬ر قۉزغ‪::‬االنی» کتّه‌ ب‪::‬یر اۉزبې‪::‬ک عایله‌س‪::‬ی نین‪::‬گ تشویش‪::‬لی و ذوقلی حی‪::‬اتی نین‪::‬گ‬
‫تصویریگه بغیشلنه‌دی‪ .‬کمیدی کتّه‌ تنقیدي فکرلرگ‪:‬ه‪ :‬اوچ‪:‬ره‌دی‪ .‬ام‪:‬ا وقت اث‪:‬ر نین‪:‬گ اۉزیگ‪:‬ه خ‪:‬اص‬
‫بهاسینی کۉرستدی‪ .‬حمزه‌ ناملی تیاتر نینگ اۉزیده‌یاق ‪ 500‬مرتبه‌دن آرتیق ص‪::‬حنه‌ده کۉرس‪:‬ه‌تیلیب‪،‬‬
‫کۉرووچیلر نینگ یوکسک آلقیشیگه سزاوار بۉلدی‪.‬‬
‫کمیدی‪::‬ده یېت‪::‬تی اۉغی‪::‬ل‪ ،‬یېت‪::‬تی کېلین‪ ،‬فرم‪::‬ان بی‌بی‪ ،‬اوس‪::‬تا ب‪::‬اقی‪ ،‬مخ‪::‬بر و بېگان‪::‬ه عی‪::‬ال‬
‫اوبرزلری بار‪.‬‬
‫سعید احمد اولرنینگ هر بیریگه خاص کرک‪::‬تر۔خصوص‪::‬یتینی واقعه‌ل‪::‬ر تفص‪::‬یالتیده ی‪::‬ارقینراق‬
‫کۉرسه‌تیب بېره باره‌دی‪ .‬هر بیر اوبرز نین‪::‬گ ب‪::‬یر۔بیریگ‪::‬ه اۉخش‪::‬مه‌گن خل‪::‬ق۔اطواری‪::‬نی اولرنین‪::‬گ‬
‫تیلی آرقه‌لی انیق آچیب بېره آلگن‪ .‬ادیب بو کمیدی‪::‬دن ک‪::‬ېین‪1986 ،‬۔ییل‪::‬ده «کوی‪::‬او» ن‪::‬املی ینه‌ ب‪::‬یر‬
‫کمیدی یازدی‪ .‬مولف ب‪:‬و اث‪:‬رده کېکس‪:‬ه‌ یاش‪:‬ده‌گی بۉی‪:‬داق کیش‪:‬ی حی‪:‬اتی‪ ،‬اونین‪:‬گ یقینل‪:‬ری تق‪:‬دیری‬
‫آرقه‌لی اخالقي۔معنوي مسأله‌لر حقیده بحث یوریته‌دی‪.‬‬
‫‪1956‬۔ییللردن سعید احمد ایجادي یۉلی نینگ کېینگی باسقیچی باشلنه‌دی‪ .‬بو ییلل‪::‬رده «ک‪::‬ۉکلم‬
‫چېچکلری»‪« ،‬کۉکلم ترانه‌لری»‪« ،‬خزینه»‪« ،‬اقبال چراقلری» کبی بیر قطار حکایه‌لر یره‌تدی‪.‬‬
‫«چۉل بورگوتی»‪« ،‬چ‪::‬ۉل ش‪::‬ماللری» تورک‪::‬وم حک‪::‬ایه‌لری‪« ،‬هندچ‪::‬ه اۉیین»‪« ،‬کوچوکچ‪::‬ه»‪،‬‬
‫«اۉریک دامله» کبی حکایه‌لریده اېسه هجویه روح باش ا‌ۉرینگه چیقه‌دی‪.‬‬
‫‪1964‬۔ییلده سعید احمد ییریک ژانرده‌گی اثرگ‪::‬ه ق‪::‬ۉل اوریب‪« ،‬اف‪::‬ق»‪ 1‬روم‪::‬انینی یره‌ت‪::‬دی‪ .‬بو‬
‫رومان اوچ کتاب‪::‬دن عب‪::‬ارت‪« :‬هج‪::‬ران ک‪::‬ونلری» (‪« ،)1964‬اف‪::‬ق بۉسغهس‪::‬یده» (‪ )1969‬و «ق‪:‬یرق‬
‫بېش کون» (‪ )1974‬یازیب توگللنگن‪.‬‬
‫اثر یازیلمسدن آلدین‪ ،‬سعید احمد یازیاوان چ‪::‬ۉللری‪ ،‬اهالیس‪::‬ی حی‪::‬اتینی س‪::‬ینچیکلب ک‪::‬وزه‌تگن‪،‬‬
‫قهرمانلری بیلن تنیشگن‪ .‬بو حقده قطار‪ :‬حکایه‌لر یره‌تگن‪.‬‬
‫اثر‌ نینگ بیرینچی کتابی «قیرق بېش کون» بۉلیب‪ ،‬اثر نین‪::‬گ اساس‪::‬ي قهرم‪::‬انلری ‪ -‬فرغ‪::‬انه‌‬
‫کانالی قوریلیشیده اشتراک اېتگن خلق دیر‪ .‬رومان‪::‬ده انه‌ ش‪::‬و خل‪::‬ق روحی‪ ،‬جس‪::‬ارتی‪ ،‬بنیادک‪::‬ارلیگی‪،‬‬
‫محنت س‪::‬ېورلیگی اَی‪::‬ریم اوبرزل‪::‬ر ‪ -‬عزیزخ‪::‬ان‪ ،‬دۉنن‪ ،‬اېش محم‪::‬د‪ ،‬ت‪::‬اجی‌مت آته‌ قیافه‌س‪::‬یده آچیب‬
‫بېریله‌دی‪.‬‬
‫«هج‪::‬ران ک‪::‬ونلری»ده اوروش نین‪::‬گ ع‪::‬اقبتلری اَی‪::‬ریم قهرم‪::‬انلر تق‪::‬دیری آرقه‌لی کۉرس ‪:‬ه‌تیب‬
‫بېریلیشی بیلن کرکترلنه‌دی‪ .‬جنت خاله‌ و اونینگ یاشلیگیدن اېرک‪::‬ه‪ ،‬تن‪::‬تیق ب‪::‬ۉلیب اۉس‪::‬گن اۉغلی ‪-‬‬
‫تورسون ب‪::‬ای قس‪::‬متی‪ ،‬آته‌س‪::‬ی اک‪::‬رام ج‪::‬ان باش‪:‬یدن کېچ‪::‬یرگن روحي ع‪::‬ذابلر کت‪::‬ابخواننی هیجانگ‪::‬ه‬
‫سالیشی طبيعی‪.‬‬
‫«افق» رومانی سعید احمدگه کتّه‌ شهرت کېلت‪:‬یردی‪ .‬اث‪:‬ر حقی‪:‬ده بوی‪:‬وک س‪:‬ۉز اس‪:‬تادی عبدهللا‬
‫قه‪::‬ار ش‪::‬ونده‌ی فکرل‪::‬ر بیل‪::‬دیرگن اې‪::‬دی‪«...« :‬اف‪::‬ق»ده تص‪::‬ویر اې‪::‬تیلگن قیش‪::‬الق حی‪::‬اتینی‪ ،‬آدملری‪::‬نی‬
‫کۉریب‪ ،‬هر بیر اۉزبېک کتّه‌ افتخ‪:‬ار بیلن‪« :‬ب‪:‬یز اۉزبېکل‪:‬ر!» دېی‪:‬دی‪ ،‬ق‪:‬رداش خلقل‪:‬ر‪ :‬اۉزبېک‪:‬نی‬
‫ِمهر بیلن‪« :‬اۉزبېک آغه‌ینیم»‪ ،‬دېب اته‌یدی‪.‬‬

‫‪ .1‬افق ‪ -‬آسمان بیلن یېر نینگ‪ :‬یاکه سوو سطحی نینگ کۉز ایلغه‌گن اوزاقلیکده اۉز ارا توتشگنده‌ی بۉلیب کۉرینگن چیزیغی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫سعید احمد بوندن کۉپ ییللر مقّدم قۉلیگه ادبیات تنبورینی آلیب چېرتگنده‪ ،‬قۉلی کېلیش‪::‬گنینی‬
‫کۉریب‪ ،‬یخشی سازنده‌ بۉلیب‪ ،‬یخشی۔یخشی مشقلر چلیشینی آرزو قیلگن اې‪::‬دی‪ .‬ش‪:‬و آرزو اوش‪:‬ه‌لیب‬
‫کېله‌یاتیب‪::‬دی‪« .‬اف‪::‬ق» اونین‪::‬گ اله‪::‬ام و مه‪::‬ارت بیلن چلینگن مش‪::‬قی دی‪::‬ر‪ .‬س‪::‬ازنده‌ بعض‪::‬ی پرده‌لرگ‪::‬ه‬
‫آرتیقراق نالش بېریب یوبارگن بۉلسه‪ ،‬بونی هیجان نتیجه‌سی دېییش کېره‌ک»‪.‬‬
‫اثر بیر نېچه تیللرگه ترجمه‌ قیلینگن «افق» حمزه‌ نامیده‌گی تیاترده هم صحنه‌لشتیریلگن‪.‬‬
‫سعید احمد نینگ ‪1988‬۔ییل‪::‬ده «جیمجیتلی‪::‬ک» روم‪::‬انی یره‌تیل‪::‬دی‪ .‬اثرگ‪::‬ه تورغونلی‪::‬ک ییلل‪::‬ری‬
‫دوری واقعه‌لری اساس قیلیب آلینگن‪.‬‬
‫عموما ً آلگنده‪ ،‬سعید احمد اۉزبېک ادبیاتیده اۉزیگه خاص مکتب یره‌تگن ادیب‪.‬‬
‫یازووچی اثرلری ‪20‬دن آرتیق تیللرگ‪::‬ه ت‪::‬رجمه‌ قیلینگن‪ .‬مس‪::‬تقل اۉزبېکس‪::‬تان نین‪::‬گ «خلقل‪:‬ر‪:‬‬
‫دۉس‪::‬تلیگی» مدالیگ‪::‬ه س‪::‬زاوار ب‪::‬ۉلگن‪ .‬اۉزبېکس‪::‬تان خل‪::‬ق یازووچیس‪::‬ی یوکس‪::‬ک عن‪::‬وانی بیلن‬
‫تقدیرلنگن‪.‬‬
‫‪1999‬۔ییلده مستقل اۉزبېکس‪::‬تان اهلی معنويتی‪::‬نی ش‪::‬کللنتیریش باره‌س‪::‬یده‌گی اولکن خ‪::‬دمتلری‬
‫اوچون یازووچیگه اۉزبېکستان قهرمانی عنوانی بېریلدی‪.‬‬
‫ادیب‪۲۰۰۷ ،‬۔ییل‪۵ ،‬۔اکتوبرده تاشکېنت شهریده وفات اېتگن‪.‬‬

‫قاره‌کۉز مجنون (حکایه‌)‬

‫سعید احمد‬

‫قرآن کریمدن‪:‬‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫«سیزلردن قیسی‪ :‬بیرینگیز‪ :‬اۉز دینیدن قیتسه و شو کافرلیگیچه اۉلسه‪ ،‬بس‪ ،‬انه‌ اۉشه‌لر نین‪::‬گ (قیلگن‬
‫ثوابلی) عمللری بېهوده (بېکار) بۉلور‪ :،‬اولر دۉزخ اهلیدورلر و او یېرده منگو قالورلر»‪:.‬‬
‫بقره سوره‌سی‪217 ،‬۔آیت‪.‬‬

‫ث شریفدن‪:‬‬‫حدی ِ‬
‫ب کهف‌لرینگ وفادار ایتی دیر»‪.‬‬
‫«جنتگه کیره‌دیگن اۉن نفر حیواندن بیری بو اصحا ِ‬
‫الجامع الکبیر‬

‫س‪::‬عادت ایه‌ بام‪::‬داد نم‪:‬ازینی‪ :‬اۉقیب‪ ،‬ج‪::‬ای‌ نم‪:‬از پایی‪::‬ده اوزاق اۉت‪::‬یریب قال‪::‬دی‪ .‬بون‪:‬دن اوچ یی‪::‬ل آل‪::‬دین‬
‫عالمدن اۉتگن اېری اوسته‌ تراب‌گه اتب قرآن تالوت قیلدی‪ :.‬اۉریس شهرلریده ده‌یدیب قالیب کېتگن اۉغلی‬
‫بۉریخان‌گه خدادن انصاف تیله‌دی‪ .‬بختی آچیلمه‌ی‪ُ ،‬گلدېک عمری خزان بۉله‌یاتگن قیزی قُمری‌گه اچی‪::‬نیب‪،‬‬
‫شو فرشته‌‌گینه نینگ یۉلینی آچ‪ ،‬دېب هللا‌گه التجا قیلدی‪.‬‬
‫کمپیر هر سحر ایچکی ب‪::‬یر اېزگینلی‪:‬ک بیلن ش‪:‬و گپل‪::‬رنی تکرارل‪::‬ردی‪ :.‬او ق‪::‬ۉل چ‪:‬ۉزیب‪ ،‬ج‪:‬ای‌ نم‪:‬از‬
‫نینگ بیر بورچینی‪ :‬قَییریب اۉرنیدن توردی‪:.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫سپتمبر‪ :‬آیاقلب‪ ،‬سوولر‪ :‬تینیققن‪ ،‬اریق توبلریدن بال‪::‬ه۔بق‪::‬ره‌ تش‪::‬لب یوب‪::‬ارگن پیال‪::‬ه می‪ ،‬چاین‪::‬ک قاپق‪::‬اغی‬
‫می‪ ،‬قاشیق‪ :‬می شونداققینه کۉرینیب‪ :‬توریبدی‪ :.‬قیرغ‪:‬اقلر زخ ت‪::‬ارتیب‪ ،‬اېکین۔تیکین س‪:‬وو س‪::‬ۉره‌مه‌ی ق‪:‬ۉیگن‬
‫پلّه‌‪.‬‬
‫قۉشنی حویلیلردن مکتبگه کېته‌یاتگن باله‌لر نینگ اینجیقلیکلری‪ ،‬خرخشه‌لری‪ ،‬آنه‌ل‪::‬ر نین‪::‬گ یلی‪::‬نیب۔‬
‫یالباریشلری اېشیتیلیب توریبدی‪ .‬کمپ‪::‬یر ب‪::‬و تاووش‪::‬لرگه ب‪::‬یر دَم ق‪::‬والق ت‪::‬وتیب‪ ،‬باش‪::‬ینی تې‪::‬بره‌تیب‪ ،‬ک‪::‬ولیب‬
‫قۉیدی‪:.‬‬
‫سعادت یاش‪::‬لیگیده ج‪::‬وده‌ چ‪::‬یرایلی ق‪::‬یز بۉلگن‪::‬دی‪ :.‬س‪::‬اچلری‪ :‬تقیمی‪::‬نی اۉپ‪::‬ردی‪ .‬تره‌گن‪::‬ده شمش‪::‬اد‪ :‬ت‪::‬راق‬
‫اوشله‌گن قۉللری‪ :‬ساچی نینگ اوچیگچه یېتمسدی‪.‬‬
‫یرمینی‪ :‬قِسملب توریب‪ ،‬بویاغینی‪ :‬ترردی‪ .‬آپه‌سی بو ساچلرنی‪ :‬قیرقت‪::‬ه قیلیب اۉرگن‪::‬ده‪ ،‬ینه‌ شونچه‌س‪::‬ی‬
‫آرتیب قالردی‪.‬‬
‫‪ -‬اې‪ ،‬س‪::‬اچینگ قورس‪::‬ین! ‪ -‬دې‪::‬ردی‪ :‬آپه‌س‪::‬ی‪ - .‬ق‪::‬ۉللریم ت‪::‬الیب کېت‪::‬دی‪ ،‬س‪::‬اچینگنی اۉردیریش‪::‬گه آدم‬
‫یاللش کېره‌ک‪.‬‬
‫کۉچه‌ده امریکن محسی‌کاووشنی‪ :‬غیرچیلله‌تیب‪ ،‬ساچلرینی‪ :‬سېلکیلله‌تیب یورگنده قره‌گن هم ق‪::‬رردی‪،‬‬
‫قره‌مه‌گن هم‪ .‬یاش قیزه‌القلر‪ :‬آرقه‌سیدن کېلیب‪ ،‬ساچلرینی‪ :‬کۉزیگه سورتیب قاچیشردی‪.‬‬
‫منه‌‪ ،‬ییللر اۉتیب ساچ هم آقردی‪ ،‬سییره‌کلشدی۔یو‪ ،‬بری‌بیر‪ :‬اۉشه‌ اوزونلیگیچه قال‪::‬دی‪ .‬اوچیگ‪::‬ه ب‪::‬یرار‬
‫نرس‪:‬ه‌ تقمه‌س‪:‬ه‌‪ ،‬ه‪:‬ورپه‌ییب‪ ،‬بۉی‪:‬نی‪ ،‬یېلکه‌لری‪:‬نی ت‪:‬وتیب کېته‌دی‪ .‬ش‪:‬و نین‪:‬گ اوچ‪:‬ون هم او س‪:‬اچی نین‪:‬گ‬
‫اوچیگه اۉغری توتر صندوق نینگ کلیتینی آسیب کۉیه‌دی‪ .‬صندوقنی آچه‌یاتگن‪::‬ده کلیت‪::‬نی یېچیب آلمه‌ی‪::‬دی‪.‬‬
‫ساچی اوزون بۉلگنیدن تی ّزه‌له‌سه کلیت بې‌مالل قفلگه یېته‌دی‪ .‬اېندی ینگی اویلرگه صندوق‪ :‬عرف ب‪::‬ۉلمه‌ی‬
‫قالدی‪ .‬همه‌ اوینی پۉریم جوانلر‪ :‬باسیب کېتدی‪:.‬‬
‫بوندن تشقری‪ ،‬قفلنی دره‌نگله‌تیب آچه‌دیگن کلیتلرنی‪ :‬یسه‌یدیگن اوسته‌لر قالمه‌گن‪.‬‬
‫کمپیر نینگ ساچلری‪ :‬همان یاش‪::‬لیگیده‌گیدېک‪ .‬فق‪::‬ط یرمی‪::‬دن ک‪::‬ۉپی‪ :‬آق‪::‬ریب کېتگن‪ .‬آرقه‌س‪::‬یگه تش‪::‬لب‬
‫ق‪::‬ۉیه‌دیگن‪ ،‬اوچی بیرلش‪::‬تیریلگن ای ّکی اۉریم‪ :‬س‪::‬اچی نین‪::‬گ اوچیگ‪::‬ه اې‪::‬ری نین‪::‬گ ف‪::‬رونت‪( :‬جبه‪::‬ه)دن آلیب‬
‫کېلگن آغیر‌گینه مدالینی آسیب قۉیگن‪ .‬تیار ایلگگی هم بار‪ ،‬ساچنی پستگه تارتیب توره‌دی‪.‬‬
‫ح‪::‬ویلی نین‪::‬گ یرمیگ‪::‬ه یقین جایگ‪::‬ه تنگه‌دې‪::‬ک آفت‪::‬اب توش‪::‬یرمه‌یدیگن ق‪::‬ری ت‪::‬وت برگل‪::‬ری س‪::‬رغایه‌‬
‫باش‪::‬له‌گن‪ .‬ق‪::‬وریگن ش‪::‬اخیگه به‪::‬ارده ایلی‪::‬نیب ق‪::‬الگن و ّره‌ک نین‪::‬گ قمیش قب‪::‬یرغه‌لری اس‪::‬کليتدېک ب‪::‬ۉلیب‬
‫توریبدی‪ :.‬فقط اوزون لتّه‌ دُمی شمالده ایالندېک تۉلغانه‌دی‪.‬‬
‫شو توت تگیده بیر آپّاق ایت س‪::‬وپورگی‪ :‬اوس‪::‬تیده اوخلب یاتیب‪::‬دی‪ :.‬کیچکینه‌گینه‌‪ ،‬بېلی‪::‬ده بېل‌باغ‪::‬دېک‬
‫ای ّکیت‪::‬ه ‪ -‬ب‪::‬یری‪ :‬ق‪::‬اره‌‪ ،‬ب‪::‬یری جگررن‪::‬گ چ‪::‬یزیغی ب‪::‬ار‪ .‬خ‪::‬و ّدی کیم‪::‬دیر اته‌یلب ب‪::‬ۉیب قۉیگنگ‪::‬ه اۉخش‪::‬ب‬
‫کۉرینه‌دی‪ .‬تومشوغی‪ :‬بیلن ای ّکی کۉزی‪ :‬ق‪:‬اپ۔ق‪::‬اره‌‪ .‬ب‪:‬یر ک‪::‬ۉزی نین‪::‬گ تېپه‌س‪:‬یده تۉمت‪:‬اق‪ :‬قاش‪:‬ی هم ب‪:‬ار‪ .‬او‬
‫کمپیر نینگ آیاق تاووشیدن بیر کۉزینی‪ :‬اېرینیب‌گینه آچدی۔یو‪ ،‬چله‌ یریم کېریشیب‪ ،‬ینه‌ اویقوگه کېتدی‪.‬‬
‫‪ -‬هه‌۔اَ‪ ،‬جانینگنی حضورینی‪ :‬بیلمه‌ی اۉل۔اَ! سوپورگینی‌یم حرام قیلدینگ‪.‬‬
‫‪ -‬قۉی‪ ،‬اوریشمه‪ ،‬آپه‌سی‪ ،‬قاره‌کۉز هلی باله‌۔ده!‬
‫‪ -‬نیمه‌ دېیه‌پسیز‪ ،‬آیی‌جان! بو ایت اۉلگورگه مېن نېگه‌ آپه‌ بۉلرکنمن؟! ‪ -‬دېدی قُمری‌خان نالیب‪.‬‬
‫‪ -‬اگر قاره‌کۉزنی‪ :‬ینه‌ سوپورگی‪ :‬بیلن اورسنگ‪ ،‬اونگه کاساو آتس‪:‬نگ‪ ،‬بیلیب ق‪:‬ۉی‪ ،‬اوکه‌لرینگنیکیگ‪:‬ه‬
‫کېتیب قاله‌من‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫‪ -‬وای‪ ،‬آیی‌جان۔اې‌‪ ،‬ایت اۉلسین‪ ،‬آدمدن عزیز بۉلمه‌ی! شو ایتنی دېب بیزنی تشلب کېتماقچیمیس‪::‬یز؟‬
‫قۉیینگ۔اې!‬
‫‪ -‬ش‪::‬و بیلن آوونیب ی‪::‬وریبمن‪ .‬قه‌یاقق‪::‬ه بارس‪::‬م‪ ،‬یانیم‪::‬ده‪ .‬ب‪::‬یر ق‪::‬دم‪ :‬ن‪::‬ری کېتمه‌ی‪::‬دی‪ :.‬مېنگ‪::‬ه ایت۔چی‪،‬‬
‫اوکه‌لرینگ‪ ،‬س‪:‬ینگیللرینگ هفته‌ده ب‪:‬یر خ‪::‬بر آلس‪::‬ه آله‌دی‪ ،‬آلمه‌س‪:‬ه ی‪::‬ۉق‪ .‬کس‪::‬لخانه‌ده یاتگنیم‪:‬ده ش‪::‬و ایت‌گین‪::‬ه‬
‫دېرزه‌ تگیده یاتگن‪ .‬سېنلر قۉنی۔قۉشنی‪ :‬نینگ قیستاوی‪ :‬بیلن ب‪::‬یر۔‬ ‫کۉکره‌گینی قارگه بېریب حویلیده بیر آی َ‬
‫ای ّکی خبر آلدیلرینگ‪ ،‬خالص‪.‬‬
‫‪ -‬آیی‌جان‪ ،‬قۉیینگ اېندی‪ - ...‬دېدی قُمری ناراضی‪ :‬بۉلیب‪.‬‬

‫ایت نینگ بیر قوالغیده‪ ،‬بۉینیده‪ ،‬آیاقلریده قان قاتیب قالگن اېدی‪.‬‬
‫‪ -‬احماق! ‪ -‬دېدی کمپیر‪ - .‬قه‌یاقلرده سنقیب یورگندینگ؟! ینه‌ مرجه‌بازلیکک‪::‬ه باردین‪::‬گ می؟ مجن‪::‬ون‬
‫بۉلمه‌ی کېتکور! احوالینگنی قره‪ ،‬خاتین تله‌شیب راسه‌ تعزیرینگنی‪ :‬یېبسن۔کو! اې اۉلمه‌گین۔اَ‪ ،‬شیلینمه‌گن‬
‫جایینگ قالمپتی‪ :...‬اېندی اۉزینگدن کۉر‪ .‬مجنون‪ ،‬یره‌لرینگگه دارو سورته‌من‪ .‬اال‪ ،‬داد دېمه‌یسن!‬

‫قُمری‌خان ایت نینگ بۉینیدن باسیب توردی‪ ،‬کمپیر یره‌لریگه یاد س‪::‬ورته باش‪::‬له‌دی‪ .‬ایت غینگش‪::‬يدی‪،‬‬
‫اینگیلله‌یدی‪ .‬قُمری‌خان نینگ قۉللرینی تیشله‌ماقچی‪ :‬بۉله‌دی‪.‬‬
‫‪ -‬انه‌‪ ،‬بۉلدی‪ .‬اېندی آوقتینگنی بېره‌میز‪:.‬‬

‫ب‪::‬یر آی‪::‬دن ب‪::‬ېری اۉغلی سورونکه‌س‪::‬یکه‌ کمپ‪::‬یر نین‪::‬گ توش‪::‬یگه ک‪::‬یره‌دی‪ .‬نه‌ یاتیش‪::‬یده‪ ،‬نه‌ توریش‪::‬یده‬
‫حالوت ب‪::‬ار‪ .‬اۉغلی‪::‬نی اۉیله‌گ‪::‬نی اۉیله‌گن‪ .‬یاش‪::‬ی سکس‪::‬انگه یقینلش‪::‬یب‪ ،‬ک‪::‬وچ۔قوت‪::‬دن قال‪::‬ه باش‪::‬له‌گن‪ ،‬ب‪::‬اله‌منی‬
‫کۉرمه‌ی اۉلیب کېته‌من می‪ ،‬دېب کوییب۔یانه‌دی‪.‬‬
‫اۉغلی بۉریخ‪::‬ان آلتمیش یېتّینچی ییلی اوردوگ‪::‬ه کېتگن‪ .‬ح‪::‬ربي خ‪::‬دمتی ت‪::‬وگه‌دی هم ک‪::‬ه اویگ‪::‬ه‬
‫قَیتمه‌دی‪ .‬اۉشه‌ یاقلرده اویلنیب‪ ،‬بال‪:‬ه۔چقه‌لی ب‪:‬ۉلیب‪ ،‬ق‪:‬الیب کېت‪:‬دی‪ :.‬بعض‪:‬ی۔بعض‪:‬یده اون‪::‬دن «ی‪::‬ه زدروف»‪:‬‬
‫دېگن ای ّکی اېنلیککینه خط کېلردی‪ .‬یقین اۉن بېش ییلدیر که‪ ،‬آدرسنی اونوتیب‪ :‬قۉیگن می‪ ،‬ایشقیلیب‪ ،‬ش‪::‬و‬
‫اۉریسچه‌‌گینه خط هم کېلمه‌ی قۉیگن‪.‬‬
‫کمپ‪:::‬یر ق‪:::‬ۉنی۔قۉش‪:::‬نیلرنیکیگه هم چیقمه‌ی‪:::‬دی‪ .‬اوی‪:::‬ده اۉت‪:::‬یره‌وېریب ق‪:::‬ان ب‪:::‬ۉلیب کېته‌دی‪ .‬بعض‪:::‬ا ً‬
‫کییمباشلرینی اپیل۔تپیل توگیب ‪ -‬اۉغیللری یا قیزلریدن بیرینیکیگه آتلنیب قاله‌دی‪.‬‬

‫بری‌ب‪::‬یر‪ :‬ب‪::‬ارگن جایی‪::‬ده هم حالوت تاپمه‌ی‪::‬دی‪ .‬ق‪::‬یزی قمری‌خ‪::‬اننی‪ :‬اۉیلب قَی‪::‬تیب کېله‌دی‪ .‬قُمری‌خ‪::‬ان‬
‫نینگ بختی چاپمه‌دی‪ .‬ای ّکی بار تورم‪::‬وش‪ :‬قیل‪::‬دی‪ ،‬فرزن‪::‬د ک‪::‬ۉرمه‌دی‪ ،‬قَی‪::‬تیب کېل‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬یران جای‪::‬ده ایش‪::‬لب‬
‫آوونه‌ی دېسه‪ ،‬هیهاتدېک حویلیگه‪ ،‬مونکیللب قالگن آنه‌سیگه کیم قره‌یدی‪ .‬اکه۔اوکه‌ل‪::‬ری‪ ،‬س‪::‬ینگیللری‪« :‬آپه‌‪،‬‬
‫قۉی‪ ،‬ایشله‌مه‪ ،‬تیریکچیلیگینگ بیز نینگ بۉینیمیزده‪ ،‬آنه‌مگه قره»‪ ،‬دېب قۉییشمه‌دی‪.‬‬
‫کمپیر نینگ اۉغیللری‪ ،‬بیزنیکیده تورینگ‪ ،‬آیی‪ ،‬دېب خدا نینگ زاری‪::‬نی‪ :‬قیلیشس‪::‬ه هم‪ ،‬آته‌ن‪::‬گ چیققن‬
‫اوینی تشلب کېتالمه‌یمن‪ ،‬مېن هم شو اویدن چیقزیله‌من‪ ،‬دېب کۉنمه‌دی‪.‬‬
‫کمپیر جوده‌ دانا خاتین اېدی‪ .‬باله‌لریم هفته‌ده بیر مرته‌ خبر آلیشس‪::‬ه‪ ،‬یېتّی ک‪::‬ون اوییم ت‪::‬ۉله‌دی‪ ،‬البته‌‌‪،‬‬
‫اولر قوروق کېلیشمه‌یدی‪ ،‬شو بهانه‌ قمری‪ :‬نینگ هم کونی اۉته‌دی‪ ،‬دېی‪::‬ه ق‪::‬دردان اویی‪::‬دن جیلمس‪::‬دی‪ :.‬آنه‌ل‪::‬ر‬
‫شونقه ‪ -‬بختی چاپمه‌گن باله‌سی بیلن بیرگه‌ بۉله‌دی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫اۉتگن ییلی اۉتلی۔ ُشدلی‪ ،‬هر ایش قۉلیدن کېله‌دیگن نېوره‌س‪:‬ی انورج‪:‬ان‪ ،‬ت‪:‬اغه‌منی ت‪:‬اپیب کېله‌من‪،‬‬
‫دېب چیقیب کېتدی‪ .‬شو کېتگنچه ییگیرمه‌ کون دېگنده درگینی‪ :‬تاپیب کېلدی‪.‬‬
‫بو گپدن خبر تاپگن قۉشنی‪ :‬خاتینلر کمپیرنی‪ :‬قوتله‌گنی کیردیلر‪:.‬‬
‫‪ -‬بووی‌جان‪ ،‬تشویش‪::‬لنمنگ‪ ،‬ت‪::‬اغه‌م نین‪::‬گ ایش‪::‬لری «بېش»‪ .‬رۉزغ‪::‬اری ب‪::‬وت‪ ،‬تیریکچیلیک‪::‬دن کمی‬
‫یۉق‪ .‬اوچت‪:‬ه باله‌س‪:‬ی ب‪:‬ار‪ .‬اۉزی‪ :‬اۉزبېکچه‌نی اېس‪:‬یدن چیق‪:‬ریب یوباریب‪:‬دی‪ :.‬مېن بیلن اۉریس‪:‬چه گپلش‪:‬دی‪.‬‬
‫بیرته‌ ساغین اېچکیسی‪ ،‬تۉرتته قنار قاپدېک چۉچقه‌سی‪ ،‬اۉنته‌چ‪::‬ه چ‪::‬ۉچقه‌چه‌لری ب‪::‬ار اېکن‪ .‬قیش ض‪::‬بطیگه‬
‫آلگن‪::‬ده ش‪::‬و م‪::‬اللرینی‪ :‬هم اوییگ‪::‬ه آپک‪::‬یریب آلیش‪::‬رکن‪ .‬بۉچک‪::‬ه۔بۉچک‪::‬ه س‪::‬اموگون۔ع‪::‬رق‪ :‬یس‪::‬ب‪ ،‬قیش‪::‬ی بیلن‬
‫ایچیشرکن‪ .‬قیشالقده‌گیلر‪ :‬تاغه‌منی «بۉری‌خان» دېمه‌ی‪« ،‬دیادیا‪ :‬بوریا» دېب چقیریشر‪ :‬اېکن‪.‬‬
‫بو گپلرنی اېشیتیب‪ ،‬کمپیر ی‪::‬ېر ی‪::‬اریلمه‌دی۔ی‪::‬و‪ ،‬ک‪::‬یریب کېتمه‌دی‪ .‬باله‌س‪::‬ی توش‪::‬مه‌گور۔اې‌‪ ،‬قۉش‪::‬نی‪:‬‬
‫خاتینلر نینگ آلدیده شو گپلرنی ایتیب اۉتیریبدی۔یه! بیراوگه س‪::‬ۉزینی بېرمه‌ی‪::‬دیگن اې‪::‬رره‌ییم کمپ‪::‬یر نین‪::‬گ‬
‫شاخی سیندی‪ ،‬آستانه‌ هتله‌مه‌ی اویده مقیم اۉتیریب قالدی‪.‬‬
‫چلّه‌ اۉتیره‌من‪ ،‬دېب کمپیر بوگون قیزینیکیگه آتل‪::‬نیب قال‪::‬دی‪ .‬کمپ‪::‬یر نین‪::‬گ نیتی‪::‬نی س‪::‬ېزگن‬ ‫قچانگچه ِ‬
‫قاره‌کۉز آستانه‌گه باریب اۉتیریب آلدی‪ .‬یقین بیر آیدن بېری‪ :‬هېچ قه‌یاققه ب‪::‬ارمه‌گن ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬اۉزی‪::‬ده ی‪::‬ۉق‬
‫شاد اېدی‪ .‬باشینی‪ :‬بیر تامانگه اېگیب ایرغیشلر‪ ،‬تېزراق‪ :‬چیقمه‌یسیز می‪ ،‬دېگندېک‪ ،‬هر خیل آواز چیق‪::‬ریب‬
‫غینگشیردی‪.‬‬
‫کمپیر شاشیلمسدی‪ .‬اۉس‪::‬مه اېکیلگن ب‪::‬یر ب‪::‬ۉيره‌ ی‪::‬ېر آلدی‪::‬ده چ‪::‬ۉنقه‌ییب‪ ،‬اۉس‪::‬مه‌لر نین‪::‬گ سېرس‪::‬وو‪،‬‬
‫بۉلیق برگلرینی‪ :‬تگیدن کېرتیب اوزردی‪ .‬آخری کفی اۉسمه‌گه تۉلگچ‪ ،‬ریحان نینگ ُگل آتمه‌گن ش‪::‬اخلریدن‬
‫سیندیریب آلیب‪ ،‬اۉس‪::‬مه‌گه قۉش‪::‬یب دس‪:‬ت‌رۉمالیگه اۉره‌دی‪ .‬او ق‪::‬یز نېوره‌لریگ‪::‬ه‪ ،‬کېلین و قیزلریگ‪::‬ه البته‌‬
‫اۉسمه‌ آلیب بارردی‪ .‬نهایت‪ ،‬کمپیر توگوننی قۉلتیقلب چیقدی‪ .‬قاره‌کۉز‪ :‬اۉتیرگن جاییدن ب‪::‬یر س‪::‬پچیب ک‪::‬ۉچه‌‬
‫تامان آتیلدی‪ .‬کمپیر اونینگ کېتیدن باررکن‪ ،‬های‪ ،‬مونچه شاشه‌سن‪ ،‬سېکینراق‪ ،‬دېب َجورردی‪.‬‬
‫قاره‌کۉز‪ :‬اونینگ گپیگه توشونگندېک‪ ،‬کۉچه‌ اۉرته‌س‪::‬یده ت‪::‬ۉختب آرقه‌س‪::‬یگه قره‌ی‪::‬دی‪ .‬کمپ‪::‬یر یې‪::‬تیب‬
‫کېلگونچه یه‌یره‌ب قوالغی‪::‬نی‪ :‬قش‪::‬له‌یدی‪ .‬ب‪::‬یر قوالغی‪::‬نی دیککه‌یت‪::‬یریب‪ ،‬بیرته‌س‪::‬ینی ش‪::‬لپه‌یتیریب اېرکه‌لی‪::‬ک‬
‫قیله‌دی‪ .‬آرقه‌ آیاغیده توریب بیر۔ای ّکی ایلنه‌دی‪ .‬کمپیر یېتیب کېلیشی‪ :‬بیلن ینه‌ اویناقلب‪ :‬یوگوریب‪ :‬کېته‌دی‪.‬‬
‫یۉلده اوچره‌گن موشوکلرنی تیره‌قه‌یله‌تیب قوویب‪ ،‬نیم قیزیل تیلینی آس‪::‬یلتیرگنچه هنس‪::‬یره‌ب قَی‪::‬تیب کېله‌دی‪.‬‬
‫درختلرده‌گی موسیچه‌لرگه ایرغیشلب اکیلله‌یدی‪ .‬اریقدن شپیلله‌تیب سوو ایچه‌دی‪.‬‬
‫بعضا ً یۉل چېتیگه چیقیب‪ ،‬پخسه‌ دېوار تگینی هۉل قیلیب قیته‌دی‪ .‬وېلوسیپېد‪ :‬مینیب اۉتگن باله‌لرگه‬
‫اېرگشیب اوزاقلرگه کېتیب قاله‌دی‪.‬‬
‫کمپ‪::‬یر اونین‪::‬گ قیلیقلریگ‪::‬ه ان‪::‬درمان ب‪::‬ۉلیب ی‪::‬ۉل یورگنی‪::‬نی س‪::‬ېزمه‌یدی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز دانلب ی‪::‬ورگن‬
‫ت‪:::‬اووقلرنی‪ :‬ققغله‌تیب‪ ،‬ت‪:::‬ۉرت طرفگ‪:::‬ه تۉزغی‪:::‬تیب یوب‪:::‬اره‌دی‪ :.‬یۉل‪:::‬ده اوچ‪:::‬ره‌گن ایتل‪:::‬ر بیلن ایسکه‌ش‪:::‬یب‪،‬‬
‫قوولش‪::‬مه‌چاق اۉینه‌ی‪::‬دی‪ .‬ک‪::‬ۉچه‌ بېتی‪::‬ده‌گی‪ :‬اوی آستانه‌س‪::‬یده تینمه‌ی اکیلله‌ی‪::‬اتگن کله‌موش‪::‬دېک کوچوک‪::‬نی‬
‫توپراققه قاریشتیریب‪ :‬بولغه‌له‌دی‪ .‬اریق بۉییدن قۉپاریب‪ :‬تشلنگن تونگک سایه‌سیده یاتگن بۉریباسر‪ :‬ایتگه هم‬
‫زۉرلیک قیلماقچی‪ :‬بۉلگندی‪ ،‬تعزیرینی یې‪::‬دی‪ .‬بۉریباس‪::‬ر اونین‪::‬گ گردنی‪:‬دن تیش‪::‬لب‪ ،‬اوالقت‪:‬یریب تش‪::‬له‌دی‪.‬‬
‫یۉل اۉرته‌سیگه باریب توشدی‪ ،‬توپراققه قاریشدی‪.‬‬
‫کمپیر باشینی‪ :‬سرک۔سرک قیلدی‪.‬‬
‫‪ -‬های‪ِ ،‬جنّي‪ ،‬سېنگه کیم قۉییبدی‪ :‬آته‌نگ تېنگی ایت بیلن آلیشیشنی!‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫قاره‌کۉز‪ :‬اونگه قره‌ی آلمه‌دی‪ .‬ی‪::‬ۉل نین‪::‬گ ب‪:‬و یاغیگ‪:‬ه م‪::‬أیوس الپ‪:‬ازده‪ ،‬یوگ‪::‬ورمه‌ی‪ ،‬آهس‪::‬ته‌ کېت‪:‬دی‪:.‬‬
‫بری‌بیر قاره‌کۉز ایت۔ده‪ ،‬ایتلیگینی قیله‌دی‪ .‬بیر قاره‌ ایت نینگ دُمینی هیدلب‪ ،‬آچیق تورگن اېشیکدن کیریب‬
‫کېتدی‪ .‬بیر آزدن کېین اونین‪::‬گ وه‌نگیلله‌گ‪::‬نی اېش‪::‬یتیلدی‪ :.‬اېش‪:‬یکدن چیقه‌یاتگن‪::‬ده ایچکری‪::‬دن آتیلگن اېس‪:‬کی‬
‫توفلی قاق بېلیگه توشدی‪.‬‬
‫کتّه‌ یۉلگه چیقیشدی‪ :.‬بو یۉل نینگ اۉن‪::‬گ ی‪::‬اغی چیرچیق‌ق‪::‬ه‪ ،‬چپ ی‪::‬اغی تاش‪::‬کېنت‌گه آلیب ب‪::‬اره‌دی‪.‬‬
‫آلدینلب کېتگن قاره‌کۉز‪ ،‬قه‌یاققه یوره‌یلیک‪ ،‬دېگندېک‪ ،‬کمپیرگه قره‌دی‪.‬‬
‫‪ -‬عبدملک اکه‌نگنیکیگه باره‌میز می‪ ،‬دلبر آپه‌نگنیکیگه می؟ دلبر آپه‌نگ دام‪::‬ده ت‪::‬وره‌دی‪ .‬ایت‪::‬دن ح‪::‬ذر‬
‫قیله‌دی‪ .‬س‪::‬ېنی اوییگ‪::‬ه کیریتمه‌ی‪::‬دی‪ .‬اېن‪::‬دی نیمه‌ قیله‌م‪::‬یز؟ میلی‪ ،‬ش‪::‬ونیکیگه باره‌یلی‪::‬ک‪ .‬ی‪::‬اتیب ق‪::‬المه‌یمیز‪.‬‬
‫چیققونیمچه حویلیده باله‌لر بیلن اۉینب توره‌سن‪.‬‬
‫قاره‌کۉز‪ :‬بو گپلرگه توشونه‌دی‪ :.‬هر گل کۉچه‌ باشیگه کېلگنده البته‌ کمپیر شو گپلرنی‪ :‬تکرارله‌یدی‪.‬‬
‫آلیسدن بلند عمارتلر نینگ قاره‌سی کۉریندی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز نین‪::‬گ ص‪::‬بری‪ :‬چی‪::‬ده‌مه‌دی‪ .‬ایل‪::‬دملب کېت‪::‬دی‪:.‬‬
‫کمپیر اونگه یېتالمه‌ی هلالسلب قالدی‪ .‬قاره‌کۉز یوگوریب اېمس‪ ،‬غیلدیره‌ب کېته‌یاتگنگه اۉخش‪:‬ه‌یدی‪ .‬ب‪::‬یر‬
‫زومده‌ کۉرستمه‌ی کېتدی‪.‬‬
‫اوچینچی‪ :‬قبت نین‪::‬گ باالخانه‌س‪::‬یده اۉینه‌ی‪::‬اتگن ب‪::‬اله‌لر ق‪::‬اره‌کۉزنی‪ :‬ک‪::‬ۉریب‪ ،‬ب‪::‬وویم‪ :‬کېلیپ‪::‬تی‪ ،‬دېب‬
‫قییقیریشدی‪ .‬تپیر۔توپور‪ :‬قیلیب زینه‌ نینگ ای ّکی پایه‌سینی بیرته‌ قیلیب‪ ،‬پستگه یوگوریب توشیشدی‪ .‬بیرته‌سی‬
‫قاره‌کۉزگ‪::‬ه چ‪::‬اکلیت‪ ،‬بیرته‌س‪::‬ی سېرگۉش‪::‬ت س‪::‬ویک ب‪::‬ېردی‪ .‬بیرپس‪::‬ده ح‪::‬ویلی‪ :‬باله‌لرگ‪::‬ه ت‪::‬ۉلیب کېت‪::‬دی‪.‬‬
‫قاره‌کۉز نینگ باشینی‪ ،‬آرقه‌سینی سیلشدی‪ .‬او اېرکه‌ل‪::‬نیب ت‪::‬وریب ب‪::‬ېردی‪ .‬باالخ‪::‬انه‌ده دلبرخ‪::‬ان کۉرین‪::‬دی‪:.‬‬
‫آنه‌نگیز کېلیپتی‪ ،‬دېگن خوش‌خبر‪ :‬آلیب کېلگن قاره‌کۉزگه ِمهر بیلن باقدی‪ .‬اونگه قند تشله‌دی‪.‬‬
‫نهایت‪ ،‬هنسیره‌ب کمپیر یې‪::‬تیب کېل‪::‬دی‪ .‬باله‌لرگ‪::‬ه ق‪::‬ورت‪ ،‬یانغ‪::‬اق‪ ،‬تورش‪::‬ک اولش‪::‬دی‪ :.‬ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬هم‬
‫امیدوار بۉلیب قۉلیگه قره‌دی‪.‬‬
‫‪ -‬سېنگه یۉق‪ ،‬بېوفا! مېنی یۉلگه تشلب کېتگنسن‪ .‬آرقه‌نگدن هلالسلب یوگ‪::‬وریب‪ ،‬تیلیم آغزیمگ‪:‬ه‬
‫سیغمه‌ی قالدی‪:.‬‬
‫قاره‌کۉز‪ :‬گناهکارانه باش اېگیب توردی‪ .‬کمپیر چاکلیت تشله‌دی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬ایلیب آل‪::‬دی۔ی‪::‬و قووانچ‪::‬دن‬
‫حویلینی شمالدېک ایلنیب چیقدی‪ .‬کمپیر قیزی بیلن کېچگچه اېزیلیب گپلشدی‪ .‬اۉغلینی اېسلب کۉز یاش هم‬
‫قیلیب آل‪::‬دی‪ .‬قم‪::‬ری نین‪::‬گ بې‌طالعلیگی‪::‬دن‪ ،‬مېن ب‪::‬یر بال ب‪::‬ۉلیب کېتس‪::‬م‪ ،‬او ش‪::‬ۉرلیک نیمه‌ ب‪::‬ۉله‌دی‪ ،‬دېب‬
‫افسوس۔ندامتلر قیل‪:‬دی‪ :.‬گپ آره‌س‪:‬یده ق‪:‬اره‌کۉز اېس‪:‬یگه توش‪:‬یب‪ ،‬آوقت۔پ‪:‬اوقت بېردین‪:‬گ می‪ ،‬دېب س‪:‬ۉره‌ب‬
‫قۉیردی‪ :.‬کمپیر عصر نمازینی اۉقیب‪ ،‬کېتیشگه شاشیلدی‪.‬‬
‫اېندی کېته‌ی‪ ،‬شام نمازینی‪ :‬اوی‌گینه‌مده اۉقیرمن‪.‬‬
‫‪ -‬آوقت قیله‌یپمن‪ ،‬آیی‌جان‪ ،‬یېب کېتینگ‪ .‬بیر کېچه‌‌گینه یاتیب کېتسنگیز‪ :‬نیمه‌ بۉله‌دی‪ .‬اویینگیزنی‪:‬‬
‫بۉری یېب کېترمیدی!‬
‫کمپیر توگوننی قۉلتیقلب پستگه توشدی‪ .‬حویلی‪::‬ده ب‪::‬اله‌لر بیلن یه‌یره‌ی‪::‬اتگن ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬نین‪::‬گ کېتگیس‪::‬ی‬
‫کېلمه‌یدی‪ .‬باله‌لر توفلب اوالقتیرگن کلتکنی اۉتلر آره‌سیدن تاپیب کېله‌دی‪.‬‬
‫کمپیر یۉلگه توشدی‪ .‬قاره‌کۉز‪ :‬اېرکه‌لنیب‪ ،‬ایرغیشلب گاه اون‪::‬دن اۉزیب‪ ،‬گ‪::‬اه آرقه‌ده ق‪::‬الیب قوالغی‪::‬نی‬
‫قشله‌یدی‪.‬‬
‫اویده سعادت ایه‌ نینگ ییللب قلبیده قله‌شیب یاتگن غبارلرینی‪ :‬ترقه‌ته‌دیگن‪ ،‬کۉکسیدن تاغدېک باس‪::‬یب‬
‫یاتگن ارمانلرنی‪ :‬اوشه‌ته‌دیگن عالم‌شمول بیر ینگیلیک کوتیب تورردی‪:.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫او اوییگه یقینلشگنده اېشیگی آلدیده او یاقدن۔بو یاقق‪::‬ه شاش‪::‬یب یوره‌ی‪::‬اتگن آدمل‪::‬رنی ک‪::‬ۉریب‪ ،‬ی‪::‬وره‌گی‬
‫هپقیریب کېتدی‪ :.‬قدمینی تېزلتدی‪ :.‬اېشیک آلدیده تورگنلر اونگه‪ ،‬قولّوق‪ :‬بۉلسین‪ ،‬سېوینیب‪ :‬قال‪::‬دینگیز می‪،‬‬
‫قریگنینگیزده دلینگیزگه یاروغلیک توشگنی‪ :‬مبارک بۉلسین‪ ،‬دېییشردی‪.‬‬
‫کمپ‪::‬یر حجگ‪::‬ه کېته‌یاتگنلرگ‪::‬ه پېنس‪::‬یه (تقاع ‪:‬د‌)دن ییققن پوللری‪::‬نی «ح‪::‬اجی ب‪::‬دل» اوچ‪::‬ون ب‪::‬ېریب‬
‫یوبارگن اېدی‪ .‬حج قب‪::‬ول‪ :‬بۉل‪::‬دی‪ ،‬دېگن خوش‌خ‪::‬بر کېلگن بۉلس‪::‬ه ک‪::‬ېره‌ک‪ ،‬اۉزینگگ‪::‬ه ش‪::‬کر‪ ،‬اللهیم‪ ،‬دېب‬
‫آستانه‌ هتله‌دی‪.‬‬
‫ص‪::‬فه‌ده یاش‪::‬ی آلتمیش‪::‬لردن آش‪::‬گن ب‪::‬یر ن‪::‬اتنیش آدم‬ ‫ش‪::‬اخیگه کتّه‌ لمپ‪::‬وچکه‌ آس‪::‬یلگن ت‪::‬وت تگی‪::‬ده‌گی ُ‬
‫اۉتیرردی‪ .‬اونینگ کۉزلری‪ ...‬بوندن اۉتّیز ای ّکی ییل آلدینگی بۉری‌خان‪ :‬نینگ کۉزلری اې‪::‬دی‪ .‬کمپ‪::‬یر‪ ،‬وای‬
‫ص‪:‬فه‌گه یوگ‪:‬وریب‪ :‬ب‪:‬اردی می‪ ،‬اوچیب ب‪:‬اردی می‪ ،‬بیلمه‌ی‪:‬دی‪ .‬بغری‪:‬ده اۉغلی‪:‬نی‬ ‫باله‌م‪ ،‬دېب اونگ‪:‬ه تلپین‪:‬دی‪ُ .‬‬
‫کۉردی‪ .‬اوندن عرق و شمع ی‪::‬اقیلگن اوی نین‪::‬گ هی‪::‬دی کېل‪::‬ردی‪ .‬کمپ‪::‬یر ب‪::‬ونی سېزمس‪::‬دی‪ :.‬غ‪:‬ایبی نین‪::‬گ‬
‫حاضر بۉلگنیدن مست۔الست اېدی‪ .‬کرخت اېدی‪ ،‬بختیار اېدی‪ .‬اۉغلی نین‪::‬گ باش‪::‬لریگه‪ ،‬یېلکه‌لریگ‪::‬ه ک‪::‬ۉز‪:‬‬
‫یاشلری تۉکیلردی‪.‬‬
‫اۉغلی اونین‪::‬گ بغری‪::‬دن چیقیش‪::‬گه اوری‪::‬نر‪ :،‬ام‪::‬ا کمپ‪::‬یر نین‪::‬گ ق‪::‬اق س‪::‬ویک‪َ ،‬چی‪::‬یر ق‪::‬ۉللری‪ :‬اونی‬
‫بۉشتمسدی‪.‬‬
‫‪ -‬نو زه‌چېم‪ ،‬زه‌چېم پله‌چېش‪ ،‬مه‌مه‪ ،‬وات ای پریېخه‌ل‪ ،‬خوه‌تیت‪ ،‬خوه‌تیت‪ - ،‬دېردی‪ :‬اۉغلی‪.‬‬
‫آنه‌ بو گپلرنی اېشیتمسدی‪ :.‬اېشیتگنده هم بری‌بیر‪ :‬توشونمسدی‪.‬‬
‫کمپیر هوشینی‪ :‬ییغیب‪ ،‬باله‌سینی بغریدن بۉشتدی‪ .‬سېرره‌ییب‪ :‬تورگن قمری‌گه‪:‬‬
‫‪ -‬نېگه‌ بق‪::‬ره‌ییب توریبس‪::‬ن‪ ،‬رحم‪::‬ان قص‪::‬ابنی چق‪::‬یر‪ ،‬ب‪::‬اله‌م نین‪::‬گ آی‪::‬اغی تگیگ‪::‬ه آغیل‪::‬ده‌گی قۉی‪::‬نی‬
‫سۉیسین! قۉشنیسینیکیده تېلفون ب‪:‬ار‪ ،‬اک‪:‬ه۔اوکه‌لرینگگ‪:‬ه‪ ،‬س‪:‬ینگیللرینگگه‪ ،‬اکه‌م کېل‪:‬دی‪ ،‬دېب خ‪:‬بر قی‪:‬ل! ‪-‬‬
‫دېدی‪.‬‬
‫قاره‌کۉز‪ :‬کمپیر نینگ آیاغی تگیگه اۉتیریب‪ :‬آلگن‪ .‬بو ناتنیش آدمگه غشلیک قیلیب تینمه‌ی ایریللردی‪.‬‬
‫‪ -‬قه‌یاقلرده یورگندینگ؟ ‪ -‬دېدی کمپیر اۉغلیگ‪::‬ه‪ .‬اۉغلی آنه‌س‪::‬ی نیمه‌ دېیه‌ی‪::‬اتگنینی توش‪::‬ونمه‌ی‪ :‬یېلکه‌‬
‫قیسدی‪ .‬توشونمه‌دینگ می؟ سېن باشقه‌ آدم بۉلیب کېتیبسن‪.‬‬
‫کمپیر اونینگ یوزلریگه قره‌ب اېزیلیب کېتدی‪ .‬قریب‪ ،‬ادای تمام بۉپتی‪ :.‬بشره‌سیگه هم اۉشه‌ تام‪::‬انلر‬
‫نینگ نقصی اوریب‪ ،‬اۉزبېکلیگی قالمبدی‪ :.‬اېلّیک بیر یاشده یېتمیش یشر چال بۉلیب قۉیه قاپتی‪:.‬‬
‫رحمان قص‪::‬اب الّه‌قیاقق‪::‬ه کې‪::‬تیب ق‪::‬الگن اېکن‪ ،‬ت‪::‬اپیب کېلیش‪::‬دی‪ .‬ک‪::‬ۉچه‌ تامان‪::‬ده ق‪::‬ۉش مش‪::‬ینه نین‪::‬گ‬
‫گوریلله‌گنی‪ ،‬اۉغیل۔قیزلری‪ :‬نینگ آوازلری‪ :‬اېشیتیلدی‪.‬‬
‫عبدملک قۉی یېتکلب کیردی‪ .‬قیزلری‪ ،‬کویاولری ک‪::‬ارتن ق‪::‬وتیلرده‪ ،‬خلته‌ل‪::‬رده مې‪::‬وه۔چې‪::‬وه‌‪ ،‬آلم‪::‬ه۔‬
‫اوزوم‪ :‬کۉتریب کیریشدی‪ :.‬بیر زومده‌ حویلی گوجوم بۉلیب قالدی‪.‬‬
‫بۉری‌خان اوکه‌لرینی هم‪ ،‬سینگیللرینی‪ :‬هم تنیمه‌دی‪ .‬اولر هم بونی تنیشمه‌دی‪.‬‬
‫بۉری‌خان بېگانه‌ اویگه کیریب ق‪::‬الگن آدم‪::‬دېک قاووش‪::‬مه‌ی‪ :‬ت‪::‬ورردی‪ :.‬او اوکه‌لریگ‪::‬ه‪ ،‬س‪::‬ینگیللریگه‬
‫«س ‪:‬لیَم!»‬
‫نیمه‌ دېییشنی بیلمسدی‪ :.‬تۉغری‪ ،‬نیمه‌ دېییشنی بیلردی‪ .‬اما تیل بیلمه‌سه‌ نیمه‌ قیلسین؟ اۉیلب۔اۉیلب‪َ ،‬‬
‫دېدی‪ .‬جگرلری کولیشنی‪ :‬هم‪ ،‬ییغلشنی هم بیلمه‌ی حیران توریب قالیشدی‪.‬‬
‫قصاب آغیلدن کتّه‌کان‪ ،‬باقووده‌گی قۉینی سودره‌ب چیقدی‪ .‬بۉری‌خان نینگ آی‪:‬اغی تگیگ‪:‬ه ی‪::‬اتقیزیب‪،‬‬
‫اوکه‌م‪ ،‬قنی بیر فاتحه‌ بېرینگ‪ ،‬دېدی‪ .‬اې‪ ،‬درواقع‪ ،‬اۉزبېکچه بیلمسلیگینگیزنی‪ :‬اېسیمدن چیقریبمن‪ ،‬ق‪::‬نی‪،‬‬
‫آمین دېنگلر‪ ،‬کمپیر‪ :‬اېنه‌میز نینگ عمرلری اوزون بۉلسین‪ ،‬غایبلری حاضر‪ :‬بۉلگنی راست چیقسین‪ ،‬آمین!‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫قصاب شونده‌ی دېب قۉی نینگ بۉغزیگه پیچاق‪ :‬تارتدی‪.‬‬
‫‪ -‬نو زه‌چېم‪ ،‬زه‌چېم؟ ‪ -‬دېدی بۉری‌خان‪ - :.‬وې‪::‬د بره‌ن‪:‬ه جه‌لک‪::‬و‪ ،‬وس‪::‬ې َرون‪:‬و‪ :‬ی‪:‬ه س‪::‬تولکو میه‌س‪::‬و نې‬
‫یېم! او نه‌س بره‌نینه نې یېدیه‌ت‪.‬‬
‫تا یریم کېچه‌گچه کمپیر نینگ حویلیسی‪ :‬تۉیخانه‌گه ایلنیب کېت‪::‬دی‪ .‬ت‪::‬رقش پیتی‪::‬ده عب‪::‬دملک اکه‌س‪::‬ینی‬
‫مهمانگه تکلیف قیلدی‪.‬‬
‫ص‪:‬فه‌گه ج‪::‬ای س‪::‬الیب ب‪::‬ېردی‪ :.‬کمپ‪::‬یر باله‌س‪::‬یگه تیکیلیب م‪::‬ژه‌‬ ‫حویلی جیمیب قالدی‪ .‬قُمری‪ :‬آنه۔باله‌گه ُ‬
‫قاقمه‌دی‪ .‬بۉری‌خ‪::‬ان‪ :‬تۉیگونیچ‪::‬ه ایچگن اې‪::‬دی‪ .‬آغزی‪::‬دن گ‪::‬وپ۔گ‪::‬وپ ع‪::‬رق هی‪::‬دی کېلیب توریب‪::‬دی‪ .‬کمپ‪::‬یر‬
‫رۉمالی نینگ اوچی بیلن بورنی‪::‬نی بېرکیتگنچ‪::‬ه اۉتیریب‪::‬دی‪ :.‬راس‪::‬تدن هم ش‪::‬و آدم مېنین‪::‬گ ب‪::‬اله‌م می‪ ،‬دېب‬
‫اۉیلردی کمپیر‪ :.‬قریب کېتیبدی‪ ،‬ساچلری تۉکیلیب‪ ،‬باشی نینگ یرمی یلنگغاچلنیب ق‪::‬اپتی‪ .‬ک‪::‬ۉپ ایچه‌دیگن‬
‫آدملرده‌‌گینه بۉله‌دیگن زخیل بیر بې‌فیضلیک ظاهر اېدی اونین‪:‬گ یوزلری‪:‬ده‪ .‬ک‪:‬ۉزلری نین‪:‬گ تگی َس‪:‬لقیگن‪،‬‬
‫تیشلری تنباکودن جگررنگ توسگه کیرگن‪ .‬او آته‌س‪::‬ی اۉتگن اوی‪::‬ده‪ ،‬ت‪::‬وققن آنه‌س‪::‬یگه‪ ،‬جگرلریگ‪::‬ه بېگ‪::‬انه‌‬
‫بۉلیب بې‌پروا یاتیبدی‪.‬‬
‫ص ‪:‬فه‌ده بېش‪::‬یککه بېلب تې‪::‬بره‌تردی‪ :.‬اوچ یاش‪::‬گه‬ ‫س‪::‬عادت کمپ‪::‬یر اونی چقه‌القلیگی‪::‬ده خ‪::‬و ّدی‪ :‬ش‪::‬و ُ‬
‫کیرگونچه شو صُفه‌ده بغریده آلیب یاتگن اې‪::‬دی‪ .‬بۉری‌خ‪::‬ان دۉمباق‌قین‪::‬ه ب‪::‬اله‌ بۉلگن‪::‬دی‪ .‬اونی یام‪::‬ان ک‪::‬ۉزدن‬
‫اسره‌سین‪ ،‬دېب کییملریگه طوم‪:‬ار‪ :‬و کۉزمونچ‪:‬اقلر تقیب ق‪:‬ۉیردی‪ .‬س‪:‬لطانیمگه اتب اونگ‪:‬ه کاک‪:‬ل قۉیگن‪:‬دی‪:.‬‬
‫آلتی یاش‪::‬گه تۉلگن‪::‬ده اونی اې‪::‬ر۔خ‪::‬اتین تورکس‪::‬تانگه آلیب ب‪::‬اریب حض‪::‬رت یس‪::‬وي‪ :‬مقبره‌س‪::‬ی نین‪::‬گ ش‪::‬یخیگه‬
‫اته‌گنلرینی‪ :‬بېریب‪ ،‬کاکلینی‪ :‬کېسدیریشگن‪ ،‬قۉی سۉییب خدایی قیلیشگن اېدی‪.‬‬
‫بۉریخ‪::‬ان او یانباش‪::‬یدن ب‪::‬و یانباش‪::‬یگه اغدریل‪::‬دی‪ .‬ش‪::‬ونده‪ ...‬ش‪::‬ونده اونین‪::‬گ اوس‪::‬تیده‌گی‪ :‬آق چای‌ش‪::‬ب‬
‫سیرغه‌لیب یېلکه‌ل‪:‬ری‪ ،‬کۉکس‪:‬ی‪ :‬آچیلیب قال‪:‬دی‪ .‬کمپ‪:‬یر بدنی‪:‬دن َچی‪:‬ان اۉرمه‌له‌گن‪:‬دېک سېس‪:‬کندی‪ .‬اۉزی‪:‬نی‪:‬‬
‫آرقه‌گه تشله‌دی‪.‬‬
‫بۉریخان نینگ بۉینیده‌گی زنج‪::‬یر‪ :‬اوچی‪::‬ده بُت یلت‪::‬یره‌دی‪ .‬کمپ‪::‬یر نین‪::‬گ ک‪::‬ۉزلری‪ :‬تین‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬یر دَم اونی‬
‫شعور ترک قیلدی‪ :.‬تېلبه‌دېک سپچیب اۉرنیدن توردی۔یو‪ :‬ایوان تامانگه چېکیندی‪...‬‬
‫بۉری‌خ‪::‬ان اوردو خ‪::‬دمتینی‪ :‬اۉته‌گن‪::‬دن ک‪::‬ېین هم اویگ‪::‬ه قَیتمه‌دی‪ .‬اۉرم‪::‬ان ایچکریس‪::‬یده‌گی‪ :‬قیش‪::‬الق‬
‫بتخانه‌سی قۉنغیراقچیسی نینگ اېردن قالگن قیزیگه عاش‪:‬ق و بې‌ق‪:‬رار‪ :‬ب‪:‬ۉلیب قال‪:‬دی‪ :.‬قللیغی نین‪:‬گ آته‌س‪:‬ی‪،‬‬
‫باشقه‌ دینده‌گی آدمگه قیزیمنی ب‪:‬ېرمه‌یمن‪ ،‬دېب ت‪:‬وریب آل‪:‬دی‪ .‬ق‪:‬یز بۉری‌خ‪:‬اننی عیس‪:‬وي دینیگ‪:‬ه کیریش‪:‬گه‬
‫اون‪::‬ده‌دی‪ .‬عش‪::‬ق۔محبت‪::‬دن کۉزی‪::‬نی پ‪::‬رده‌ باس‪::‬گن بۉری‌خ‪::‬ان هېچ ای ّکیلنمه‌ی راض‪::‬ی بۉل‪::‬دی‪ .‬اونی کلیس‪::‬اده‬
‫چۉقینتیریشدی‪ .‬کېین کلیسا آقسقالی کېلین بیلن کویاوگه تاج کییدیریب‪ ،‬نکاح اۉقیدی‪:.‬‬
‫انه‌ شوندن کېین بۉری‌خان خاتینی‪ ،‬قَینانه‌س‪:‬ی‪ :‬بیلن ه‪::‬ر ک‪::‬ونی کلیس‪::‬اگه ب‪::‬اریب چ‪::‬ۉقینه‌دیگن بۉل‪::‬دی‪:.‬‬
‫قَیناته‌س‪:‬ی‪ :‬اۉلگن‪::‬دن س‪::‬ۉنگ اونین‪::‬گ اۉرنیگ‪::‬ه کلیس‪::‬ا قۉنغیراقچیس‪::‬ی قیلیب قۉییش‪::‬دی‪ :.‬نیمه‌ایکه‌ ایش بۉلس‪::‬ه‪،‬‬
‫برینی او بجره‌دیگن بۉلدی‪ .‬پیلیگی سۉخته‌ بۉلگن شمعلر نینگ اوچینی‪ :‬قیچیله‌یدی‪ ،‬ی‪::‬انیب تم‪::‬ام بۉلگنلری‪::‬نی‪:‬‬
‫المشتیره‌دی‪.‬‬
‫‪ 197۰‬ییل نینگ کېچ کوزیده بیر مسلمان باله‌سی دیندن چیقدی‪...‬‬
‫ص‪:‬فه‌ اوس‪::‬تیده ب‪::‬الته‌ بیلن چ‪::‬اپیب تش‪::‬لردی۔ی‪::‬ه! کمپ‪::‬یر ای‪::‬وان تام‪::‬ان‬
‫آه‪ ،‬آته‌‌گینه‌سی تیریک بۉلگنده شو ُ‬
‫تیسریلیب بارر اېکن‪ ،‬انه‌ شونده‌ی اۉیلردی‪ .‬او ایوانگه یېتالمه‌ی هوشیدن کېتیب ییقیلدی‪ .‬قاره‌کۉز‪ :‬اونینگ‬
‫اطرافی‪::‬ده اولیب ایل‪::‬نردی‪ .‬قُم‪::‬ری ی‪::‬اتگن اوی نین‪::‬گ اېش‪::‬یگینی‪ :‬تیم‪::‬ده‌لب‪ ،‬اونی اویغاتم‪::‬اقچی بۉل‪::‬دی‪ .‬قُم‪::‬ری‪:‬‬
‫اویقوسینی‪ :‬بوزگن ایتنی قرغه‌‌ی۔قرغه‌‌ی حویلیگه چیقدی‪ .‬قاره‌کۉز‪ :‬اونین‪::‬گ اېتگی‪::‬دن ت‪::‬ارتیب‪ ،‬کمپ‪::‬یر ی‪::‬اتگن‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫جایگه سودره‌دی‪ .‬قُمری‪ :‬آنه‌س‪:‬ی نین‪:‬گ بېه‪::‬وش ی‪:‬اتگنینی‪ :‬ک‪:‬ۉریب ق‪::‬ۉرقیب کېت‪:‬دی‪ :.‬ق‪:‬ریب‪ ،‬مش‪:‬تدېک‌کینه‬
‫بۉلیب قالگن آنه‌سینی دست ک‪::‬ۉتریب ایوانگ‪::‬ه آلیب چیق‪::‬دی‪ .‬باش‪::‬ی آس‪::‬تیگه یاس‪::‬تیق‪ :‬ق‪::‬ۉییب‪ ،‬س‪::‬وو ایچ‪::‬یردی‪:.‬‬
‫یېلکه‌لری‪::‬نی اوقه‌له‌دی‪ .‬کمپ‪::‬یر کۉزی‪::‬نی آچ‪::‬دی‪ .‬هلی تان‪::‬گ یاریش‪::‬مه‌ی ت‪::‬وریب‪ ،‬عب‪::‬دملک مش‪::‬ینه‌ده کېلیب‬
‫اکه‌سینی آلیب کېتدی‪ :.‬اونگ‪:‬ه تاش‪:‬کېنت نین‪:‬گ مس‪:‬تقللیکدن ک‪:‬ېینگی منظره‌س‪:‬ینی‪ :‬کۉرس‪:‬تماقچی‪ ،‬چارس‪:‬و‪:‬‬
‫بازاریدن اونینگ باله‌لریگه ساوغه۔سالملر آلیب بېرماقچی‪ :‬اېدی‪.‬‬
‫بۉری‌خان اوچون اۉزبېکستانده مستقللیک بۉلدی می‪ ،‬بۉلمه‌دی می بری‌بیر اې‪::‬دی‪ .‬او اۉزگه‌ ی‪::‬ورت‬
‫نینگ فقراسی‪ ،‬اۉزگه‌ اعتقاد نینگ سیغیندیسی اېدی‪ .‬توغیلگن یورتگه محبت تویغوسی‪ :‬اونی ترک قیلگنیگه‬
‫کۉپ ییللر بۉلگن‪ .‬آنه‌ تیلی ق‪::‬دیم۔ق‪::‬دیم زمانلرده‌ی‪::‬اق اون‪::‬وتیلیب‪ :‬کېتگن س‪::‬ومر تیلی قط‪::‬اری‪ :‬ت‪::‬ومنلر آره‌س‪::‬یده‬
‫قالیب کېتگندی‪:.‬‬
‫اېرته‌لب کمپیر هېچ نرسه‌ بۉلمه‌گندېک اۉرنیدن‪ :‬ت‪::‬وردی‪ .‬قُم‪::‬ری‪ :‬قره‌س‪::‬ه‪ ،‬آنه‌س‪::‬ی نین‪::‬گ ق‪::‬الگن ق‪::‬اره‬
‫ساچلری هم بیر کېچه‌ده آقریب‪ ،‬اجینلری کۉپه‌ییب کېتیبدی‪.‬‬
‫قُمری‪ :‬آنه‌سی نینگ نېگه‌ بونه‌قه بۉله‌یاتگنینی بیلیب تورردی‪ :.‬بایه‌ اکه‌س‪::‬ی تان‪::‬گ یاریش‪::‬مه‌ی ح‪::‬ویلی‬
‫اېتگی‪::‬ده‌گی یانغ‪::‬اق تگی‪::‬ده دېوارگ‪::‬ه ق‪::‬ره‌ب چۉقینه‌ی‪::‬اتگنینی‪ :‬ک‪::‬ۉریب ح‪::‬یران و الل قالگن‪::‬دی‪ .‬عی‪::‬اللر عموم‪:‬ا ً‬
‫تیتیمسک خلق ب‪::‬ۉله‌دی‪ .‬اکه‌س‪::‬ی عب‪::‬دملک بیلن حویلی‪::‬دن چیقیب کېتگچ‪ ،‬ایچک‪::‬ری اوی‪::‬ده ت‪::‬ورگن چم‪::‬دانینی‪:‬‬
‫تیتکیله‌دی‪ .‬شونده سریق‪ :‬بخملگه اۉره‌لگن بیر نرسه‌گه کۉزی توشدی‪ :.‬اوشلب ک‪::‬ۉردی‪ .‬قوتیچه‌گ‪::‬ه س‪::‬الینگن‬
‫نرسه‌ تۉپّانچه‌ اېمسمیکن‪ ،‬دېب بخمل توگوننی یېچیب قره‌دی‪ .‬اۉ عیسويلر نینگ مقّدس کتابی انجی‪::‬ل اې‪::‬دی‪.‬‬
‫اونی اوشله‌گن قۉللری‪ :‬کویه‌یاتگندېک شاشیب ینه‌ بخملگه اۉره‌ب قۉیدی‪.‬‬
‫کمپیر بامداد نمازینی‪ :‬اۉقییاتیب‪ ،‬هر سجده‌گه ب‪:‬اش قۉیگنی‪:‬ده ج‪:‬ای‌ نمازگ‪:‬ه ک‪:‬ۉز یاش‪:‬لری ت‪:‬امردی‪ :.‬او‬
‫ج‪::‬ای‌ نم‪::‬از بورچگی‪::‬نی‪ :‬قَی‪::‬یریب‪ ،‬اېریگ‪::‬ه اتب ق‪::‬رآن تالوت قیل‪::‬دی‪ .‬بخ‪::‬تی چ‪::‬اپمه‌گن قُمریگ‪::‬ه بغیش‪::‬لب ش‪::‬و‬
‫فرشته‌‌گینه نینگ یۉلینی آچ‪ ،‬دېب هللا‌گه التجالر قیلدی‪ :.‬غایبدن حاضر ب‪:‬ۉلگن اۉغلی نین‪::‬گ ن‪:‬امینی تیلگ‪::‬ه هم‬
‫آلمه‌دی‪.‬‬
‫سعادت ایه‌ شو باله‌سیگه تۉلغاق‪ :‬توته‌‌یاتگنده آفتاب چ‪::‬ره‌قلب ت‪::‬ورردی۔ی‪::‬و‪ ،‬ی‪::‬امغیر ش‪:‬رّاس قویه‌ی‪::‬اتگن‬
‫دېرزه‌دن حویلیگه ق‪:‬ره‌ب ت‪:‬ورگن دای‪:‬ه خ‪:‬اتین‪« :‬ب‪:‬ۉری ب‪:‬اله‌له‌یپتی»‪ ،‬دېگن‪:‬دی‪ .‬ش‪:‬و نین‪:‬گ اوچ‪:‬ون هم‬ ‫اېدی‪َ .‬‬
‫ّ‬
‫اۉغلیگه او بۉریخان دېب اسم قۉیگندی‪ .‬آره‌دن اېلیک بیر ییل اۉتیب‪ ،‬ب‪::‬و ب‪::‬اله‌نی مېن اېمس‪ ،‬ب‪::‬ۉری ت‪::‬وققن‬
‫اېکن‪ ،‬دېگن خَیالگه باردی‪:.‬‬
‫‪ -‬آیی‪ ،‬کيینه‌سیز می؟ عبدملک نینگ مشینه‌سی حاضر‪ :‬کېلیب قاله‌دی‪ .‬اۉغلینگیز تعیینلب کېتگن‪.‬‬
‫‪ -‬اۉزینگ باره‌وېر‪ ،‬مېن شو یېرده قاله‌من‪ - ،‬دېدی کمپیر‪:.‬‬
‫‪ -‬اخیر‪ ،‬اکه‌م‪ ،‬کېچقورون پۉیزدگه چیقه‌دی‪ .‬خیرلشمه‌یسیز‪ :‬می؟‬
‫‪ -‬اۉزی کېلگن‪ ،‬اۉزی کېته‌وېره‌دی‪ :.‬مشینه کېلسه‪ ،‬چمدانینی تش‪:‬لب ق‪:‬ۉی‪ .‬ب‪:‬و اویگ‪:‬ه اېن‪:‬دی قَی‪:‬تیب‬
‫کېلمه‌سین‪ - ،‬دېدی کمپیر قطعي‪ :‬قیلیب‪.‬‬
‫‪ -‬آیی‌جان۔اې‌‪ ،‬جوده‌ قهرینگیز‪ :‬قتّيق۔ده! بوگون کېته‌دی‪ ،‬قَیتیب کۉره‌م‪::‬یز می۔ی‪::‬ۉق می‪ ،‬ب‪::‬اله‌م۔ب‪::‬ۉته‌م‪،‬‬
‫دېب کوزه‌تیب قۉیه قالسنگیز نیمه‌ قیله‌دی۔یه! ‪ -‬دېدی زارلنیب قُمری‪.‬‬
‫‪ -‬بو باله‌نی مېن اېمس‪ ،‬بۉری توققن‪ ...‬بیر مرته‌ دده‌م قنی‪ ،‬دېب سۉره‌مه‌دی۔ی‪::‬ه! قن‪::‬داق‪ :‬آته‌ اې‪::‬دی۔ی‪::‬ه‬
‫رحمتلی‪.‬‬
‫کۉچه‌دن مشینه آوازی کېلدی‪ .‬قاره‌کۉز‪ :‬اۉقدېک آتیلیب چیقیب کېتدی‪ .‬بیر آزدن کېین کمپیر نین‪::‬گ‬
‫نېوره‌سی عبدنبی نینگ اطرافیده گیر ایلنیب کیریب کېلدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫‪ -‬ایه‪ ،‬هلی هم ک‪::‬يینمه‌ی اۉتیریبس‪::‬یز می؟ اوییم‪::‬یز قرین‪::‬داش۔اوروغلرگ‪::‬ه ت‪::‬ۉلیب کېت‪::‬دی‪ :.‬دده‌م نین‪::‬گ‬
‫اۉرتاقلری هم کېلیشگن‪ .‬قنی‪ ،‬بۉله‌ قالینگلر!‬
‫‪ -‬مېن بارمه‌یمن‪ - ،‬دېدی کمپیر‪ - .‬قُمری‪ :‬باره‌دی‪ .‬چمدان اۉلگورنی‪ :‬آله‌ کېتینگلر‪:.‬‬
‫‪ -‬ایه‪ ،‬قیزیق‪ :‬بۉلدی۔کو! عمکیم بوگون کېته‌دیلر۔کو!‬
‫دېرزه‌دن باشینی‪ :‬چیقریب‪:‬‬ ‫کمپیر اینده‌مه‌ی اویگه کیریب کېتدی‪ ،‬کېین َ‬
‫‪ -‬سېن باره‌وېر‪ ،‬باله‌م‪ .‬مېن بیلن اۉتیریب‪ :‬قان بۉلیب کېت‪::‬دینگ‪ .‬جگرلرین‪::‬گ بیلن ب‪::‬یرپس ی‪::‬ازیلیب‬
‫کېله‌سن‪ - ،‬دېدی قُمری‌گه‪.‬‬
‫مشینه کېتدی‪ .‬کمپیر هیهاتدېک حویلیده بیر اۉزی قالدی‪ :.‬اونینگ کۉکسیگه الّه‌قی‪::‬دن کېلیب توش‪::‬گن‬
‫بیر پرچه‌ موز کېچه‌دن بېری اېریمه‌ی‪ ،‬وجود۔وجودینی ققشه‌تردی‪.‬‬
‫او اویگ‪::‬ه ک‪::‬یریب توگ‪::‬ون ک‪::‬ۉتریب چیق‪::‬دی‪ .‬اون‪::‬دن بۉری‌خ‪::‬ان نین‪::‬گ گودکلیگی‪::‬ده‪ ،‬باله‌لیگی‪::‬ده ک‪::‬ییگن‬
‫کییملرینی‪ :‬آلیب قره‌دی‪.‬‬
‫ایلگری کمپیر بعضی۔بعضیده بو کییملرنی‪ :‬هیدلب ییغل‪::‬ردی‪ :.‬اېن‪::‬دی کۉکس‪::‬یده‌گی م‪::‬وز اونی ییغلش‪::‬گه‬
‫قۉیمه‌دی‪ .‬او حویلی اۉرته‌سیگه خزان تۉپلب گوگرد‪ :‬چق‪:‬دی‪ .‬گ‪:‬وریللب یانه‌ی‪::‬اتگن گلخنگ‪::‬ه بۉری‌خ‪:‬ان‪ :‬نین‪:‬گ‬
‫کییملرینی‪ :‬بیرمه۔بیر تشله‌ی باشله‌دی‪ .‬گلخنده بۉری‌خ‪::‬ان نین‪::‬گ ب‪::‬اله‌لیگی ی‪::‬انردی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز گلخن اطرافی‪::‬ده‬
‫ایلنر‪ ،‬گاه النگه‌ تفتیگه چیدالمه‌ی نری کېتردی‪ :.‬بیر بۉخچه‌ ک‪::‬ییم زوم‪ :‬اۉتمه‌ی ی‪::‬انیب کولگ‪::‬ه ایلن‪::‬دی‪ .‬ش‪::‬مال‬
‫کوییندیلرنی حویلی نینگ تۉرت طرفیگه اوچیریب کېتدی‪.‬‬
‫قُمری‪ :‬نینگ کۉنگلی بیر نیمه‌نی سېزدی‪ :‬می‪ ،‬کۉچه‌ باشیگه یېتمه‌ی مشینه‌دن توشیب قال‪:‬دی‪ .‬اویگ‪:‬ه‬
‫کېلگن‪::‬ده‪ ،‬آنه‌س‪::‬ی کفی‪::‬نی اِیه‌گیگ‪::‬ه ت‪::‬یره‌ب‪ ،‬قیم‪::‬یرله‌مه‌ی اۉتیریب‪::‬دی‪ :.‬ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬اونین‪::‬گ خَیاللریگ‪::‬ه ش‪::‬ریک‬
‫بۉلگندېک‪ ،‬او هم آلد آیاقلریگه دهنینی‪ :‬قۉیگنچه کۉزلرینی‪ :‬یومیب‪ ،‬قیم‪::‬یرله‌مه‌ی یاتیب‪::‬دی‪ :.‬قُم‪::‬ری‪ :‬او ی‪::‬اق۔ب‪::‬و‬
‫یاققه قره‌دی‪ .‬حویلیدن ک‪::‬ویگن لتّه‌ هی‪::‬دی کېلیپ‪::‬تی‪ .‬قۉش‪::‬نیلردن بیرارته‌س‪:‬ی‪ :‬اېس‪::‬کی۔توس‪::‬کیلرنی‪ :‬یان‪::‬دیریپتی‪:‬‬
‫شېکیلّی‪ ،‬دېب اۉیله‌دی‪ .‬ح‪::‬ویلی نین‪::‬گ س‪::‬وپره‌دېک ج‪::‬ایی ق‪::‬اره‌ییب ق‪::‬الگنینی ک‪::‬ۉریب ح‪::‬یران بۉل‪::‬دی‪ :.‬یقین‬
‫باریب قره‌سه‪ ،‬قاره‌یگن یېرده ب‪:‬اله‌لر کۉیله‌گیگ‪::‬ه ق‪::‬ده‌له‌دیگن اۉن۔اۉن بېش‪:‬ته ق‪:‬اوجیره‌گن ت‪::‬وگمه‌ س‪::‬اچیلیب‬
‫یاتیبدی‪ .‬قُمری‪ :‬نیمه‌ بۉلگنینی بیلدی‪ .‬ایچیدن زیل کېتدی‪.‬‬
‫‪ -‬آیی‪ - ،‬دېدی او‪ - ،‬نیمه‌ آوقت قیلیب بېره‌ی؟ اېرته‌لب هم هېچ نرسه‌ تتیمه‌دینگیز‪ :.‬بونه‌قه‌ده ت‪::‬الیقیب‬
‫قاله‌سیز۔کو‪:.‬‬
‫کمپیر باشینی‪ :‬سرک۔سرک قیلدی‪.‬‬
‫‪ -‬اشتهام یۉق‪ ،‬باله‌م‪ .‬ایچیم تۉله‌ موز‪ .‬تنه‌مگه استه‌ ترقه‌لیپتی‪.‬‬
‫قُمری‪ :‬قۉرقیب‪ :‬کېتدی‪.‬‬
‫‪ -‬کۉپ کویینمنگ اېندی‪ ،‬بۉلر ایش بۉلدی‪ :.‬خدا نینگ اراده‌سی بو‪.‬‬
‫‪ -‬اې‪ ،‬قیزیم۔اَ‪ ،‬باله‌ توغمه‌گنسن۔ده‪ ،‬بیلمه‌یسن!‬
‫کمپیر قیزیگه هېچ قچان «توغمه‌گنس‪::‬ن» دېب ایتمه‌گن‪ .‬ایتس‪::‬ه‪ ،‬طعنه‌ قیله‌یاتگن‪::‬دېک ب‪::‬ۉلردی‪ .‬ق‪::‬یزی‬
‫نینگ شونداق‪ :‬هم دردی ایچیده‪ .‬بو گپنی بېگانه‌ ایتسه چیده‌ش ممکندیر‪ .‬اما اۉز آنه‌نگ ایتسه‪ ،‬یوره‌گینگ‪::‬نی‬
‫کیمگه آچه‌سن؟ قُمری‪ :‬آنه‌سی نینگ گپینی مالل آلمه‌دی‪.‬‬
‫فرزند داغی یامان بۉله‌دی‪ ،‬باله‌م‪.‬‬
‫‪ -‬اخیر اکه‌م تیریک۔کو‪ ،‬شکر قیلمه‌یسیز‪ :‬می؟ کمپیر اونینگ گپینی چۉرت کېسدی‪:‬‬
‫‪ -‬او یۉق اېندی!‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫کمپیر سۉزینی آخریگه یېتکزه آلمه‌ی یانباش‪::‬یگه بېه‪::‬وش ییقیل‪::‬دی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬بېزاوته‌ل‪::‬نیب‪ :‬س‪::‬پچیب‬
‫توریب کېتدی‪ .‬قمری‪ :‬آنه‌سینی کۉتریب‪ ،‬کۉرپه‌چه اوستیگه یاتقیزدی‪:.‬‬
‫اېشیک تقیلله‌دی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز دروازه‌ تام‪::‬ان یوگ‪::‬وردی‪ .‬قُم‪::‬ری آنه‌س‪::‬ی بیلن آواره‌ اې‪::‬دی‪ .‬حویلیگ‪::‬ه محله‌‬
‫مچیتی نینگ امام۔خطیبی‪ :‬بیلن متولی‌سی‪ :‬کیردی‪ .‬کمپیر نینگ احوالینی کۉریب‪ ،‬بیر۔بیریگه قره‌ب آلیشدی‪.‬‬
‫‪ -‬قیزیم‪ - ،‬دېدی متولی‪ - ،‬بې‌مورد‪ :‬کېلیب قاپمیز‪ .‬آنه‌خاندن سویونچی آلماقچی‪ :‬اېدیک‪.‬‬
‫اولر ایوان آلدیگه کېلیشدی‪ .‬سۉنگگی‪ :‬نفسینی آله‌یاتگن کمپیرگه‪:‬‬
‫‪ -‬آنه‌جان‪ ،‬کېچه‌ مبارک حج سفریدن قَیتدیک‪.‬‬
‫سیز نینگ حجینگیز‪ :‬قبول بۉلدی‪ - ،‬دېییشدی‪:.‬‬
‫امام۔خطیب‪ :‬سعادت ایه‌ نینگ «حاجی بدل» بۉلگ‪::‬نی تۉغریس‪::‬یده‌گی حجت‪::‬نی اوزه‌ت‪::‬دی‪ .‬کمپ‪::‬یر قۉلی‪::‬نی‪:‬‬
‫ک‪::‬ۉتره‌ آلمه‌دی‪ .‬کۉزی‪::‬نی‪ :‬ارن‪::‬گ آچیب‪ ،‬اۉزینگگ‪::‬ه ُش ‪:‬کر‪ ،‬اللهیم‪ ،‬دېی‪::‬ه آل‪::‬دی‪ ،‬خالص‪ .‬او قیزیگ‪::‬ه ب‪::‬یر نیمه‌‬
‫دېماقچی‪ :‬بۉلگن اېدی‪ ،‬تیلی کلمه‌گه کېلمه‌دی‪.‬‬
‫قمری‪ :‬اونینگ نیمه‌ دېماقچیلیگینی‪ :‬بیلدی‪ .‬یوگ‪::‬وریب اویگ‪::‬ه ک‪::‬یردی۔ی‪:‬و‪ :‬ای ّکیت‪::‬ه آه‪::‬ارلی ت‪::‬ۉن ک‪::‬ۉتریب‬
‫چیقدی‪.‬‬
‫آییم شو کونگه اتب سقلب یورگن اېدیلر‪.‬‬
‫او شونده‌ی دېب ای ّکاوی نینگ یېلکه‌سیگه تۉن تشله‌دی‪.‬‬
‫کمپیر ای ّکی کون شو الپازده یاتیب‪َ ،‬سل اۉزیگه کېلگندېک بۉلدی‪ :.‬تیلگه کیردی‪.‬‬
‫اصلینی آلگنده‪ ،‬اونینگ عمری توگه‌گن اېدی‪ .‬بو خوش‌خبر اونینگ ت‪:‬وگب باره‌ی‪:‬اتگن عمریگ‪:‬ه عم‪:‬ر‬
‫اوله‌گن اېدی‪ .‬بو حال شمع نینگ اۉچیش آلدیدن بیر الپ اېتیشیگه اۉخشردی‪.‬‬
‫‪ -‬اوکه‌لرینگنی‪ ،‬سینگیللرینگنی چقیر! وصیت قیلیب قۉیه‌ی‪ .‬سېن قۉرقمه‪ ،‬قیزیم‪ .‬اۉلیم حق‪ .‬بو ج‪::‬ان‬
‫دېگنی هللا نینگ تنده‌گی امانتی‪ .‬اوندن قاچیب قوتولیب بۉلمه‌یدی‪ :.‬پوف اېته‌دی۔یو‪ ،‬چیقه‌دی۔کېته‌دی‪.‬‬
‫کمپیر نینگ باله‌لری یېتیب کېلیشدی‪ .‬قُمری‪ :‬آنه‌سی نینگ آرقه‌سیگه یاستیق ق‪::‬ۉییب ب‪::‬ېردی‪ :.‬قط‪::‬ار‪:‬‬
‫اۉتیرگن باله‌لریگه‪ ،‬نېوره‌لریگه قرر اېکن‪ ،‬کمپیر ممنونلیک بیلن‪:‬‬
‫‪ -‬خداگه ش‪::‬کر‪ ،‬ت‪::‬ابوتیم آلدی‪::‬ده ب‪::‬اره‌دیگن عصاکش‪::‬لریم‪ :‬ک‪::‬ۉپ اېکن‪ - ،‬دې‪::‬دی‪ - .‬اېش‪::‬یتینگلر‪ ،‬ب‪::‬اله‌لریم‪.‬‬
‫عبدملک‪ ،‬اېندی بولرگه سېن آته‌ اۉرنیده آته‌لیک کیله‌سن‪ .‬قُمری‪ ،‬قیزیم‪ ،‬اېن‪::‬دی س‪::‬ېن مېنین‪::‬گ اۉرنیمگ‪::‬ه‬
‫قاله‌س‪::‬ن‪ .‬عب‪::‬دنبینی ش‪::‬و حویلی‪::‬ده اویلنت‪::‬یرینگلر‪ :.‬ییلیم‪::‬نی ک‪::‬وتیب اۉت‪::‬یرمه‌ی ت‪::‬ۉی قیله‌وېرینگل‪::‬ر‪ .‬ش‪::‬ونداق‪:‬‬
‫قیلسه‌لرینگ‪ ،‬ارواحیم‪ :‬شاد بۉله‌دی‪ .‬عب‪:‬دنبی کېلین بیلن قُم‪:‬ری‪ :‬نین‪:‬گ آلدی‪:‬ده قالس‪:‬ین‪ .‬ش‪:‬و اوی اونیکی‪ :.‬آنه‌م‬
‫گۉریده تینچ یاتسین‪ ،‬دېسنگلر‪ :‬قُمرینی اصال یالغیزله‌تیب قۉیمنگلر‪:.‬‬
‫کمپیر نینگ لبلری قوروقشه‌دی‪ .‬قُمری‪ :‬پیاله‌ده‌گی سووگه پخته‌ باتیریب آغزیگه تامیزدی‪.‬‬
‫‪ -‬شاشیب توریبمن‪ ،‬باله‌لریم‪ .‬مې‪::‬نی آته‌لرین‪::‬گ آلدیگ‪::‬ه آلیب کېتیش‪::‬گه کېلیش‪::‬یپتی‪ .‬اېن‪::‬دی بوی‪::‬اغینی‪:‬‬
‫اېشیتینگلر‪ .‬همه‌ تدارگیمنی‪ :‬کۉریب قۉیگنمن‪ .‬ییلیم اۉتگونچه بۉله‌دیگن مراسملرگه یېترلی پول‪::‬نی قُمری‌گ‪::‬ه‬
‫غس‪:‬الگه ب‪::‬ېرگین‪ - .‬او اېن‪::‬دیگی‬ ‫ب‪::‬ېریب ق‪::‬ۉیگنمن‪ .‬ق‪::‬یزیم‪ ،‬قوالغیم‪::‬ده‌گی زیره‌گیم‪::‬نی‪ :،‬محسی‌کاووش‪::‬یمنی ّ‬
‫اَیتماقچی بۉلگن گپیدن اِیمندی شېکیلّی‪ ،‬جیلمه‌یدی‪ - .‬عزاگه کېلگن خاتینلر‪ :‬آلدیده خنگیم چیقیب ی‪::‬اتمه‌یین‪،‬‬
‫قاشیمگه اۉسمه‌‪...‬‬
‫کمپیر شو جیلمه‌یگنچه ایچیده‌گی موز اېریمه‌ی آسان‌گینه جان بېردی‪.‬‬
‫حویلیگ‪::‬ه توم‪::‬انت ییغیل‪::‬دی‪ :.‬اونگ‪::‬ه «ح‪::‬اجی آنه‌» دېب جن‪::‬ازه‌ اۉقیش‪::‬دی‪ .‬ت‪::‬ابوتنی کۉتریش‪::‬ه‌یاتگنده‬
‫قاره‌کۉزنی‪ :‬قبرستانگه بارمه‌سین‪ ،‬یامان بۉله‌دی‪ ،‬دېب قۉشنی نینگ حجره‌سیگه قمب کېتیشدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫کمپیر نینگ قیرقی اۉتگندن کېین‌گینه حویلیدن آدم آیاغی تاوسیلدی‪ :.‬اېگه‌سی کېتیب فیضی‪ :‬یۉقالگن‬
‫حویلیده قُمری و قاره‌کۉز مونغییب قالیشدی‪.‬‬
‫بیر کون قاره‌کۉز‪ :‬نینگ مژه‌لریده یاش کۉریب قمری نینگ یوره‌کلری‪ :‬اې‪::‬زیلیب کېت‪::‬دی‪ .‬قاره‌کۉزگ‪::‬ه‬
‫قۉشیلیب او هم ییغله‌دی‪ .‬استه‌ قۉل یوباریب‪ ،‬اونین‪::‬گ باش‪::‬لریدن س‪::‬یله‌دی‪ .‬آل‪::‬دین ب‪::‬و ایت‪::‬نی ِجنی‪::‬دن هم یام‪::‬ان‬
‫کۉرردی‪ :.‬نېچه‌ م‪::‬رته‌ کاس‪:‬او‪ :‬بیلن اورگن‪ .‬آی‪::‬اغی آس‪:‬تیده اۉره‌لش‪:‬گنده تې‪::‬پیب یوب‪::‬ارگن‪ .‬ق‪:‬اره‌کۉز هم اونی‬
‫اونچه‌لیک سویمسدی‪:.‬‬
‫انه‌ اېندی ای ّکی مونگلیغ‪ :‬بیر۔بیریگه قره‌ب یوم۔یوم یاش تۉکیشه‌یپتی‪.‬‬
‫قاره‌کۉز‪ :‬اېندی کېچه‌لری ده‌یدیب کېتمه‌ی قۉیدی‪ .‬هر ک‪:‬ونی هلی تان‪:‬گ یاریش‪:‬مه‌ی‪ :‬ت‪:‬وریب (کمپ‪:‬یر‬
‫بامدادگه تورگنده) اویغانیب کېتردی‪.‬‬
‫کمپیر نینگ باله‌لریدن ای ّکیته‌س‪:‬ی تاش‪:‬کېنتده‪ ،‬بیرته‌س‪:‬ی چیرچیق‪:‬ده‪ ،‬ای ّکیته‌س‪:‬ی کیبره‌ی‪:‬ده یش‪:‬ه‌یدی‪ .‬او‬
‫تانگ آتگندن تا کون باتگونچه همه‌سی نینگ اوییگ‪::‬ه ب‪::‬ارردی‪ .‬کمپ‪::‬یرنی تاپ‪::‬المه‌ی‪ ،‬ه‪::‬اریب۔چ‪::‬رچب قَی‪::‬تیب‬
‫کېله‌دی‪.‬‬
‫بوگ‪::‬ون هم تان‪::‬گ س‪::‬حردن ق‪::‬اره‌کۉز چیکیب کېت‪::‬دی‪ .‬پیلدیره‌گنچ‪::‬ه چ‪::‬یرچیق تامانگ‪::‬ه ی‪::‬ۉل آل‪::‬دی‪.‬‬
‫گیمیاگرلر‪ :‬شهرچه‌سیده کمپیر‪ :‬نینگ کېنجه‌ قیزی توره‌دی‪ :.‬اۉغلی مگنیتوفون ِجنّيس‪::‬ی‪ .‬همه‌ نین‪::‬گ آوازی‪::‬نی‬
‫تسمه‌گه یازیب یوره‌دی‪ :.‬شو ییل بهارده بوویسی نینگ آوازینی‪ :‬هم بیلدیرمه‌ی یازیبدی‪ .‬اۉشنده کمپیر صُفه‌ده‬
‫اۉتیریب‪ ،‬الّه‌قیاقلرده ده‌یدیب کېلگن قاره‌کۉزگه تنبه‌ بېره‌یاتگن اېدی‪.‬‬
‫ق‪::‬اره‌کۉز گیمی‪::‬اگرلر‪ :‬شهرچه‌س‪:‬ی‪ :‬نین‪:‬گ اېن‪::‬گ چې ّکه‌ده‌گی «دام»گ‪:‬ه یې‪:‬تیب کېلگن‪:‬ده کمپ‪:‬یر نین‪::‬گ‬
‫نېوره‌سی شیشه‌ بانکه‌ده سوت آلیب کېله‌یاتگن اېدی‪ .‬قاره‌کۉز‪ :‬اونگه دُمینی لیکیلله‌تیب یلتاقلندی‪:.‬‬
‫اونگه اېرگشیب اوچینچی قبتگه چیقدی‪ .‬اویگه کیرمه‌ی قَیتیب توشدی‪ :.‬بیر آزدن ک‪::‬ېین کمپ‪::‬یر نین‪::‬گ‬
‫آوازی اېشیتیله باشله‌دی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز نین‪::‬گ ق‪::‬والغی دین‪:‬گ بۉل‪::‬دی‪ .‬یقین ای ّکی آی‪::‬دن ب‪:‬ېری‪ :‬یۉق‪:‬اتگن ق‪::‬دردان‬
‫کیشیس‪::‬ی نین‪::‬گ آوازی‪::‬نی‪ :‬اېش‪::‬یتیب ییغله‌یاتگن‪::‬دېک غینگش‪::‬یدی‪ :.‬ق‪::‬اره‌کۉز اوچینچی‪ :‬قبتگ‪::‬ه آتیلیب چیق‪::‬دی‪.‬‬
‫اېشیکنی تیمده‌لب واووهلل‌دی‪ .‬ینه‌ قَیتیب توشدی‪ :.‬باالخانه‌گه قره‌ب واووهلل‌یوېردی‪ ،‬واووهلل‌یوېردی‪:...‬‬
‫مگنیتوفوندن‪ :‬کمپیر نینگ آوازی کېلردی‪.‬‬
‫«قاره‌کۉز‌گینه‪ ،‬قه‌یاقلرده سنقیب یوریبسن؟ هېچ اویده اۉتیره‌سن می۔یۉق‪ :‬می؟ قارنینگ هم آچگندیر؟‬
‫تېنتک‌کینه‪ .‬گپیمگه قوالق سال‪ ،‬نېگه‌ بې‌آزار‪ :‬موسیچه‌نی قووه‌سن؟‪»..‬‬
‫ق‪::‬اره‌کۉز اکیلل‪::‬ر‪ ،‬ی‪::‬ېرنی تیم‪::‬ده‌لب آرقه‌س‪::‬یگه ت‪::‬وپراق آت‪::‬ردی‪ .‬ش‪::‬و حویلی‪::‬ده کېچه‌ ت‪::‬ۉی بۉلگن‪::‬دی‪:.‬‬
‫شیره‌کیف ییگیتلر میکروفوننی بلند قۉییب‪ ،‬هېچ کیمنی اوخلتمه‌گن اېدی‪ .‬اویقوگه ت‪::‬ۉیمه‌گن آدملرگ‪::‬ه تان‪::‬گ‬
‫محلی اکیلله‌یاتگن ایت نینگ بو قیلیغی‪ :‬مالل کېلردی‪ .‬قوتورگن بو ایت قه‌یاقدن پی‪::‬دا بۉل‪::‬دی‪ ،‬اونی یۉق‪::‬اتیش‪:‬‬
‫کېره‌ک‪ ،‬دېب اۉیلشردی‪:.‬‬
‫قاره‌کۉز‪ :‬آدمل‪::‬رنی جانی‪::‬دن ب‪::‬ېزار قیلیب‪ ،‬تینمه‌ی واوولل‪::‬ر‪ :،‬او یاق‪::‬دن۔ب‪::‬و یاقق‪::‬ه یوگ‪::‬وریب‪ ،‬اکیلله‌گ‪::‬نی‬
‫اکیلله‌گن اېدی‪.‬‬
‫ده‌یدی ایتلرنی توته‌‌دیگنلرنی‪ :‬چقیریش کېره‌ک‪ - ،‬دېدی بیرینچی‪ :‬قبت باالخانه‌سیگه چای‌شب ی‪::‬اپینیب‬
‫چیققن کسلمند بیر کیشی‪.‬‬
‫قوتورگن بو‪ ،‬باله‌لرنی تیشلب آلمه‌سین۔ده! اونی آتیب تشلش کېره‌ک! های‪ ،‬کیم نین‪::‬گ ِمیل‪::‬تیغی ب‪::‬ار؟‬
‫دېب عصبي قیچقیردی اوچینچی‪ :‬قبتدن بیرته‌سی‪.‬‬
‫کمپیر نینگ آوازی‪ :‬همان اېشیتیلیب توریبدی‪ :.‬قاره‌کۉز اکیللشینی‪ :‬قۉیمه‌یدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫شو پیت تۉرتینچی قبتدن کیم‪::‬دیر وره‌نگله‌تیب اۉق اوزدی‪ .‬ق‪::‬اره‌کۉز‪ :‬وه‌نگیللب یانباش‪::‬یگه اغدریل‪::‬دی‪.‬‬
‫آرقه‌ آیاغینی بیر۔ای ّکی سیلکیتیب جیمیب قالدی‪.‬‬
‫مگنیتوفون تسمه‌سی همان ایلنردی‪.‬‬
‫«‪ ...‬قاره‌کۉز‪ :‬اۉلمه‌گور‪ ،‬مجنون‌گین‪::‬ه‪ ،‬ینه‌ قه‌یاقق‪::‬ه کېتیه‌پس‪::‬ن؟ معش‪::‬وقه‌لرینگ آلدیگ‪::‬ه می؟ کېلین‪::‬نی‪:‬‬
‫قچان کۉرسته‌سن؟ لیلینگنی بیر آلیب کېل‪ ،‬کۉره‌ی‪»...‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫اسقد مختار‬
‫(‪1920‬۔‪)1997‬‬

‫‪ .۱‬اسقد مختار ترجمه‌ی حالیگه بیر نظر؛‬

‫‪ .۲‬شعریتدن باشلنگن ایجاد؛‬
‫‪ .۳‬اسقد مختار حکایه‌ و قصه‌لری؛‬
‫«چنار»‪« ،‬دَور مېنینگ تقدیریم‪::‬ده» اثرل‪::‬ری‬
‫‪ .۴‬رومان ژانریده‌گی موفقیتلری‪« :‬توغیلیش»‪ِ ،‬‬
‫حقیده؛‬
‫‪ .۵‬اسقد مختار نینگ ترجمانلیک فعالیتی‪.‬‬

‫‪۲۰‬۔عصر اۉزبېک ادبیاتیگ‪:‬ه اۉزی نین‪:‬گ ث‪:‬ابت ق‪:‬دملری بیلن ک‪:‬یریب کېلگن ک‪:‬ۉپ ق‪:‬ی ّره‌لی‌‬
‫ایجادچیلردن بیری اسقد مختار دیر‪.‬‬
‫اسقد مختار ‪1920‬۔ییلده فرغانه‌ والیتیده ایشچی عایله‌سیده تولد تاپدی‪ .‬آته‌دن اېرته یېتیم قالگن‬
‫اسقد مختار نینگ ب‪::‬اله‌لیگی ب‪::‬اله‌لر اویی‪::‬ده اۉت‪::‬دی‪ .‬اۉش‪:‬ه‌ ییلل‪::‬ری مملکت‪::‬ده حی‪::‬ات آغ‪::‬یر‪ ،‬آچرچیلی‪::‬ک‬
‫حکمران اېدی‪ .‬اسقد نینگ شعریتگه اخالصی بلندلیگی یاشلیگیدناق سېزیلیب‪ ،‬ایلک مشقلری محلي‬
‫مطبوعاتده‪« ،‬لنین اوچقونی» گزیته‌سیده چاپ اېتیلگن‪.‬‬
‫او مکتبنی توگتگچ‪ ،‬تاشکېنتده ژورنالیزم‌ کورسیده تحصیل آلدی‪.‬‬
‫‪1943‬۔‪1945‬۔ییلل‪::‬رده اندیجان‪::‬ده‌گی پی‪::‬داگوژیک‌ انس‪::‬تیتوتیده ایش‪::‬ینی باش‪::‬له‌دی‪ .‬کېینچه‌لی‪::‬ک‬
‫س‪::‬مرقند دولت دارالفن‪::‬ونی‌ده‪ ،‬تاش‪::‬کېنت‌ده‌گی اۉرته‌ آس‪::‬یا دولت دارالفن‪::‬ونی‌ده تحص‪::‬یل آل‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬و‬
‫یېرده‌گی محیط کۉلمی اۉتکیر ایجادچیلردن غف‪::‬ور غالم‪ ،‬آی‌بې‪::‬ک‪ ،‬حمی‪::‬د عالمج‪::‬ان‪ :،‬م‪ .‬ش‪::‬یخزاده‪،‬‬
‫میرتېمیر‪ ،‬زمانداشلری ش‪::‬هرت‪ ،‬ش‪::‬کرهللا‌لر نین‪::‬گ ایج‪::‬ادي تجربه‌لری‪::‬دن بهره‌من‪::‬د ب‪::‬ۉلیب‪ ،‬ادبیاتگ‪::‬ه‬
‫شاعر اۉزیگه خاص اسلوب بیلن کیریب کېلدی‪.‬‬
‫اسقد مختار نینگ ‪1966‬۔ییلده «شعرلر» ت‪::‬ۉپلمی اعالن قیلین‪::‬دی‪ .‬تۉپلم‪::‬ده «عم‪::‬ر»‪« ،‬ب‪::‬اغیم»‪،‬‬
‫«نهال»‪« ،‬تانگ»‪« ،‬اۉزه‌ک»‪« ،‬غلبه ایشانچی»‪« ،‬ساغینیش» کبی کتّه‌ شعرلری کیریتیلگن‪ ،‬اولرده‬
‫حیات گۉزللیگینی‪ ،‬انساني فضیلتلرنی‪ ،‬دَور نینگ مهم مسأله‌لرینی ترنم اېته‌دی‪.‬‬
‫قوییده‌گی «عمر» حقیده‌گی ش‪::‬عرنی اۉقیگن کت‪::‬ابخوان اېس‪::‬ه اۉز عمری‪::‬نی قیت‪::‬ه حس‪::‬اب قیلیب‪،‬‬
‫چوقور خَ یاللرگه بېریلیشی طبيعی‪:‬‬
‫ه ّمه کونلر‬
‫بوتون حیات‬
‫ایش اوچون‬
‫کوره‌ش اوچون‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫آخرگی‪ :‬کون ‪-‬‬
‫آدملردن‬
‫راضیلیک سۉره‌ش اوچون‪.‬‬

‫نیمه‌نی دیر‬
‫باشلش کېره‌ک‬
‫نیمه‌نی دیر‬
‫توگللش‪،‬‬
‫نیمه‌نی دیر‬
‫تشلش کېره‌ک‪،‬‬
‫نیمه‌نی دیر‬
‫اېگه‌للش‪.‬‬

‫ای ّکی قدرت‪:‬‬

‫قویاش‪ ،‬ادراک‬
‫ایجاد اېتر یېر اوزره‌‬
‫شونده‌ی سۉنگسیز‬
‫کائیناتده‬
‫حیات دېگن معجزه‌‬
‫اولرگه وقت بېریلمه‌گن‬
‫بیر نفس اوخلش اوچون‪.‬‬

‫قلب تلپینر‬
‫آیلر‪ ،‬ییللر‪،‬‬
‫تۉستدن تۉختش اوچون‬
‫یازیش‪ ،‬اۉگیریش کېره‌ک‪،‬‬
‫نیمه‌نی دیر توشونیش‪.‬‬
‫کیمنی دیر کېچیریش کېره‌ک‪،‬‬
‫کیمدن عفو‪ ،‬اۉتینیش‪.‬‬

‫بریگه بوگون اولگور‪،‬‬

‫چونکه عمر دېگنلری‬
‫مثل آتیلگن اۉق‪.‬‬
‫به ِ‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫اونی اۉتده‌ی یاندیریب قۉی‪،‬‬
‫دنیاده قالیش اوچون‪.‬‬

‫سۉنگگی ساعت ‪-‬‬

‫آدملردن‬
‫راضیلیک آلیش اوچون‪.‬‬

‫ایخچم ش‪::‬عرلر‪ ،‬کیچی‪::‬ک حک‪::‬ایه‌لر ی‪::‬ازیش بیلن ایج‪::‬ادینی باش‪::‬له‌گن اس‪::‬قد مخت‪::‬ار اۉزبې‪::‬ک‬
‫قصه‌چیلیگی و رومانچیلیگیگه کتّه‌ اثرلری بیلن حصه‌ قۉشدی‪.‬‬
‫اونینگ بېک آباد سفریده یره‌تیلگن «پۉالد قویووچی»‪« ،‬دری‪::‬الر توتش‪::‬گن جای‪::‬ده» قصه‌س‪::‬ی‪،‬‬
‫«پۉالد شهری» اثرلری ژورنالیستیک مهارتینی نمایان اېتدی‪.‬‬
‫‪1956‬۔ییل‪::‬ده اس‪::‬قد مخت‪::‬ار «حیاتگ‪::‬ه چق‪::‬یریق» ن‪::‬املی اۉچ‪::‬ېرک و حک‪::‬ایه‌لر تۉپلمی‪::‬نی نش‪::‬ر‬
‫یقللنیب اۉس‪::‬یب‬‫ص ‌‬
‫اېتتیردی‪ .‬اونده‌گی «داغ»‪« ،‬خیری»‪...‬کبی حکایه‌لری ایجادک‪::‬ار نین‪::‬گ مه‪::‬ارتی َ‬
‫باره‌یاتگنیدن درک بېره‌دی‪ .‬شو ییللر «همشهرلریم» (‪« ،)1949‬رحمت مهرب‪::‬انلریم» (‪« :،)1954‬‬
‫بېلنچگی» (‪« ،)1971‬سیزگه اَیتر سۉزیم» (‬ ‫َ‬ ‫‪ 99‬میناتور» (‪« ،)1962‬شعرلر» (‪« ،)1966‬قویاش‬
‫«سرلی ندا» کبی شعري کتابلری کېتمه۔کېت چاپ اېتیلدی‪.‬‬ ‫‪ِ ،)1978‬‬
‫اسقد مختار قرداش قاره‌قلپ‪::‬اق خل‪::‬ق حیاتیگ‪::‬ه بغیش‪::‬لنگن «قاره‌قلپ‪::‬اق‪ :‬قصه‌س‪::‬ی»نی ‪1958‬۔ییل‪::‬ده‬
‫یره‌تدی‪.‬‬
‫ادیب‌نی اېلگه تنیتگن بیرینچی ییریک اثری ‪1955‬۔ییلی نشر اېتیلگن «آپه۔س‪::‬ینگیللر» روم‪::‬انی‬
‫دیر‪ .‬کۉپلب بحث۔مناظره‌لرگه سبب بۉلگن بو اثر خاتین۔قیزلر حق۔حقوقلری‪ ،‬اولرنین‪::‬گ جمعیت‪::‬ده‌گی‬
‫اۉرنینی کۉرسه‌تیب بېریلگنلیگی بیلن اهمیتلی دیر‪.‬‬
‫شوندن کېین‪ ،‬اسقد مختار نینگ «توغیلیش» (‪« ،)1961‬دَور مېنینگ تقدیریم‪::‬ده» (‪،)1964‬‬
‫«چن‪::‬ار» (‪« ،)1969‬ب‪::‬ۉرانلرده باردې‪::‬ک حالوت» (‪،)1976‬‬ ‫«اوچ فصل داستانی» دېب هم اتلگن)‪ِ ،‬‬
‫«ج‪::‬ر یاقه‌س‪::‬یده‌گی چقم‪::‬اق» (‪« ،)1982‬آم‪::‬و» (‪،)1984‬‬ ‫«بخ‪::‬ارا‪ :‬نین‪::‬گ ِجن‌ک ‪:‬ۉ‌‌چه‌لری»‪َ ،)1980( :‬‬
‫«کوموش تاله‌» (‪ )1987‬کبی قصه‌ و رومانلری کتابخوانلرگه تقدیم اېتیلدی‪.‬‬
‫«چن‪::‬ار» روم‪:‬انی اۉقووچی‪:‬نی حی‪::‬ات فلسفه‌س‪::‬ی حقی‪:‬ده‬ ‫‪۲۰‬۔عصر نینگ ‪70‬۔ییللری‪:‬ده ی‪:‬ره‌تیلگن ِ‬
‫کېنگ مشاهده‌ یوریتیشگه چارله‌یدی‪.‬‬
‫اثر نینگ باش قهرم‪::‬انی قیلیب آچی‪::‬ل بی‌بی اوب‪::‬رزی آلینگن ب‪::‬ۉلیب‪ ،‬او اۉزبې‪::‬ک خلقی نین‪:‬گ‬
‫چن‪::‬ار انس‪::‬ان‬
‫معنوي قیافه‌سی ص‪:‬فتیده تص‪::‬ویرلنگن‪ .‬روم‪::‬ان نین‪:‬گ ن‪:‬امی هم رم‪:‬زي معن‪:‬اده ب‪:‬ۉلیب‪ِ ،‬‬
‫عمریگه‪ ،‬اونینگ قیله‌یاتگن یخشیلیگ و سخاوتلریگه مېنگزه‌له‌دی‪.‬‬
‫اسقد مختار ترجمه‌ باره‌سیده هم اۉز اسلوبیگه اېگه بۉلگن ایجادک‪::‬ار‪ .‬او س‪::‬وفوکل نین‪::‬گ «ش‪::‬اه‬
‫اودیپ» تراژیديس‪::‬ینی‪ ،‬شکس‪::‬پیر و ش‪::‬یلر تراژی‪::‬ديلرینی‪ ،‬پوش‪::‬کین‪ ،‬م‪ .‬ل‪::‬ېرمونتوف و‪ ...‬اثرلری‪::‬نی‬
‫مهارت بیلن اۉزبېکچه‌گه‪ :‬اۉگیرگن‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫خالصه‌ قیلیب اَیتگنده‪ ،‬اسقد مختار ایجادی کېنگ ک‪::‬ۉلملیگی بیلن اۉز اۉقووچیس‪::‬ینی مش‪::‬اهد ‌ه‬
‫یوریتیشگه اونده‌یدی‪ .‬اونینگ سۉنگگی اثرلریدن بیری بۉلگن «تنده‌لیکلر» کتابی‪:‬ده‌گی قیس‪:‬قه‌ فکرل‪::‬ر‬
‫کتّه‌ و بای مضموننی کشف اېتگن‪.‬‬

‫شعرلریدن نمونه‪:‬‬

‫ای ّکی نرسه‌ آغیر کۉنگلیمگه اصلی‪،‬‬

‫ای ّکی نرسه‌ اوچون یۉق مېنده برداش‪:‬‬
‫بیری ‪ -‬دشمنیم نینگ شادان قهقه‌سی‪،‬‬
‫بیری ‪ -‬دۉست کۉزیده میلتیلله‌گن یاش‪.‬‬
‫***‬
‫کوزگی یېللر‪ ،‬خزان‌رېز یېللر‪،‬‬
‫باغلردن باغلرگه کۉچه‌سیز‪.‬‬
‫گللر خوشبۉیینی‪،‬‬
‫آلتین برگلرینی‬
‫قَیاقلرگه آلیب اوچه‌سیز؟‬

‫یلنگغاچ شاخلرده ایزغیب‪،‬‬

‫کۉچیب کېتگن‬
‫قوشلر اویه‌سینی تیته‌سیز‪.‬‬
‫کۉز آلدیمده تارتقیلب‪ ،‬یولقیب‪،‬‬
‫یاز حُسنینی آلیب کېته‌سیز‪.‬‬

‫اما مېن بیله‌من ‪-‬‬

‫آلیب کېتالمه‌یسیز‬
‫عمریم بهاری نینگ بیر یپراغینی‪.‬‬
‫کۉکلم شبباده‌سی بۉلیب قَیترسیز‬
‫غرق پیشگن باغلریم ساغینیب‪.‬‬

‫کۉک تاش (حکایه‌)‬

‫اسقد مختار‬

‫مېن تاشمن‪ ،‬کۉک تاش‪ .‬آتیم ‪ -‬یش‪::‬م‪ .‬اۉن مین‪::‬گ ییلل‪::‬ردن ب‪::‬ېری ک‪::‬ۉرمه‌گن تماش‪:‬ا‌م ق‪::‬المه‌دی‪ .‬ب‪::‬یراو‬
‫باشیگه کۉتره‌دی‪ ،‬بیراو سیرتیمگه مینیب اۉت‪:‬یره‌دی‪ ،‬ب‪::‬یراو تۉریگ‪::‬ه ق‪:‬ۉیه‌دی‪ ،‬ب‪:‬یراو‪ - :‬گۉریگ‪::‬ه‪ .‬ی‪:‬ورمه‌گن‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫یۉلیم‪ ،‬کۉرمه‌گن اېلیم یۉق‪ .‬بیر یېر یوزی نین‪::‬گ قَیس‪::‬ی ب‪::‬یر نقطه‌س‪::‬یده یاتس‪::‬م‪ ،‬مېنگه۔ک‪::‬و بری‌ب‪::‬یر‪ ،‬لېکن‬
‫آدملرگ‪::‬ه ح‪::‬یرانمن‪ ،‬ت‪::‬اغ و ت‪::‬اش دېمه‌ی‪ ،‬دری‪::‬ا می۔دېنگ‪::‬یز‪ :‬دېمه‌ی‪ ،‬دَم دنی‪::‬ا نین‪::‬گ او چې ّکه‌س‪::‬یگه‪ ،‬دَم ب‪::‬و‬
‫چې ّکه‌سیگه سودره‌گنلری۔سودره‌گن مېنی‪ .‬چیرایلی اېکنمن‪ ،‬اصیل اېکنمن‪ ،‬شفّاف اېکنمن‪ ،‬خۉش‪ ،‬کېلیب‬
‫تماشا‌ قیله‌وېر‪ .‬یۉق۔ده‪ ،‬مېنیکی بۉلسین‪ .‬ش‪::‬و «س‪::‬ېنیکی۔مې‪::‬نیکی»‪ :‬دېگن فق‪::‬ط آدم‪::‬ده ب‪::‬ۉله‌دی‪ ،‬نظریم‪::‬ده ‪-‬‬
‫اوروش۔جنجلی هم‪ ،‬قیرغینی هم شوندن‪ ،‬اۉلیمی هم‪ ،‬کلفتی هم‪.‬‬
‫تغین‪ ،‬ب‪::‬و نین‪::‬گ گن‪::‬اهینی اۉزلری‪::‬دن س‪::‬اقط‪ :‬قیلیش اوچ‪::‬ون‪ ،‬مېنین‪::‬گ تۉغریم‪::‬ده م‪::‬دهش افس‪::‬انه‌لر‬
‫تۉقیشگنینی ایتمه‌یسیز می!‬
‫کېینگی‪ :‬بیر نېچه‌ مینگ ییل دوامیده۔کو چین۔ماچین نین‪:‬گ حش‪:‬متلی س‪:‬رایلرینی‪ :‬ب‪:‬ېزه‌ب‪ ،‬انچه‌ تینچ‬
‫اۉتیردیم‪ :.‬او خاقان نینگ‪ ،‬قصریدن بو خاقان نینگ سراییگه سورگه‌لیب انچه‌ صیقللش‪::‬یب ق‪::‬الگن بۉلس‪:‬م‪ :‬هم‪،‬‬
‫بوس۔بوتون اېدیم‪ ،‬بیراو جان بېرگنی‪ :‬هم یۉق مېنی دېب‪ .‬اما‪ ،‬منه‌ اېن‪:‬دی‪ ،‬چینگ‪:‬یز دېگ‪:‬نی کېله‌ی‪:‬اتگنمیش‬
‫ت‪::‬ومن۔ت‪::‬ومن لش‪::‬کری بیلن دله‌ دش‪::‬تنی‪ :‬دودو تۉزانگ‪::‬ه چ‪::‬ولغب‪ .‬مې‪::‬نی دېب کېله‌ی‪::‬اتگنمیش‪ .‬مېن ک‪::‬ېره‌ک‬
‫بۉلس‪::‬م‪ ،‬منه‌ ت‪::‬وریبمن۔ک‪::‬و‪ :،‬کې‪::‬ل‪ ،‬آل‪ .‬نیمه‌ قیله‌س‪::‬ن بوت‪::‬ون ب‪::‬یر ملکت‪::‬نی اۉتگ‪::‬ه ت‪::‬وتیب‪ ،‬ش‪::‬هرلرنی‪ :‬کۉکک‪::‬ه‬
‫ساووریب‪ ،‬لک۔لک لشکرنی قیریب‪ ،‬بې‌گناه‌ اېلتلرنی قان۔قاره‌ ققشه‌تیب! یارب!!!‬
‫ایتدیم۔کو‪ ،‬دنی‪::‬ا نین‪::‬گ قَیس‪::‬ی چې ّکه‌س‪::‬یده یاتس‪::‬م ‪ -‬مېنگ‪::‬ه بری‌ب‪::‬یر‪ :،‬دېب‪ .‬منه‌ اېن‪::‬دی‪ ،‬تغین س‪::‬ودره‌ب‬
‫کېتیشه‌یپتی‪ .‬چین۔ماچینده مېنی مقّدس حس‪::‬ابلر‪ :‬اې‪::‬دیلر‪ ،‬منه‌ اېن‪::‬دی تینچلیگیم‪ :‬بوزیل‪::‬دی‪ :،‬مې‪::‬نی دېب یوزت‪::‬ه‬
‫آت‪ ،‬اوچ یوزته نوکر‪ :‬آواره‌‪ .‬کۉپ اۉتمه‌ی‪ ،‬قومده سودره‌یدیگن یاغاچ چنه‌گه توشدیم‪ .‬چونکه‌ اوستیگه خ‪::‬اده‌‬
‫قۉییب مېنی لۉکیلله‌تیب آلیب کېته‌یاتگن تۉرتته فیل کېچه‌ کېچه‌سی اۉلیب قالدی‪ .‬چۉلگه ی‪::‬ره‌مس اېکن‪::‬ده‬
‫جانوارلر‪ :.‬کېین تۉرتته تویه‌ اۉرکچیگه جایلب کۉریشدی‪ ،‬بۉلمه‌دی‪ ،‬سرغه‌لیب توش‪:‬یب قومگ‪:‬ه ی‪:‬ومه‌له‌دیم‪.‬‬
‫آلتیته نوکرنی‪ :‬باسیب قالدیم‪ ،‬یېرگه چلپکده‌ی یاپیش‪::‬یب ج‪::‬ان بېریش‪::‬دن ش‪::‬ۉرینگ قورغ‪::‬ورلر‪ :.‬ب‪::‬و واقعه‌دن‬
‫ک‪:::‬ېین خاق‪:::‬ان نین‪:::‬گ اۉزی ینه‌ تۉرتته‌س‪:::‬ینی‪ :‬احتیاطس‪:::‬یزلیگی اوچ‪:::‬ون قمچیلب اۉل‪:::‬دیردی‪ :.‬اېن‪:::‬دی منه‌‬
‫«چنه‌»ده‌من‪ .‬اې‌‪ ،‬عزیز جانینی ایه‌مه‌گن آدملر۔اې‌‪ ...‬مېنگه۔کو‪ ،‬مینگ ییل چۉت اېمس‪ ،‬بو گمراهلر نین‪::‬گ‬
‫عمری اخیر بیر نفس‪ .‬اۉیلب کۉرسه۔چی‪ ،‬قدریگه یېتسه۔چی!‬
‫مېنی جاییمدن قۉزغه‌گن نینگ اۉزی‪ :‬ب‪::‬یر فالکتگ‪::‬ه دچ‪::‬ار ب‪::‬ۉله‌دی‪ .‬ب‪::‬و افس‪::‬انه‌نی‪ ،‬هلی ایتگنیم‪::‬ده‌ی‪،‬‬
‫آدملر نینگ اۉزلری تۉقیب‪ :‬چیقرگن‪ ،‬اۉزلری شونگه ایشانیشه‌دی هم‪ .‬اصلی اۉزی‪ :‬شونده‌ی‪ ،‬ش‪::‬ېکیللی۔ده‪،‬‬
‫نېچه‌ مرته‌ سینه‌گنمن‪ ،‬اۉزیم‪ :‬هم ایشانیب قالدیم افسانه‌گه‪ .‬قۉل تېککیزیشس‪::‬ه خواطرل‪::‬نیب‪ :‬ت‪::‬وره‌من‪ .‬لېکن‬
‫آدملر‪ ...‬همان جاییمده تینچ قۉییشمه‌یدی۔ده‪.‬‬
‫هلیگی چینگ‪:::‬یز دېگ‪:::‬نی هم منه‌ مې‪:::‬نی نې ع‪:::‬ذاب بیلن آلنب کېل‪:::‬دی۔ی‪:::‬و‪ ،‬اۉزی‪ ،‬اۉش‪:::‬ه‌ افس‪:::‬انه‌ده‬
‫ایتیلگنیده‌ی‪ ،‬بېکاردن۔بېکار‪ :‬شماللب‪ ،‬تۉستدن قض‪:‬ا قیل‪::‬دی‪ .‬مېنین‪::‬گ چین۔ماچین‪::‬دن م‪::‬اوراءالنهر‪ :‬ک‪:‬ۉچیب‬
‫آلگنیم قالدی‪.‬‬
‫بو یېر نینگ خۉجه‌یینی هم‪ ،‬اونینگ آتی چیغتای اې‪::‬دی‪ ،‬نفعیم‪::‬نی ک‪::‬ۉریب۔ک‪::‬ۉرمه‌ی اۉلیب کېت‪::‬دی‪:.‬‬
‫آدملر بونی هم مېنینگ کثافتیمگه یۉییشدی‪ ،‬البته‌‌‪.‬‬
‫انس‪::‬ان اۉتمیش‪::‬دن س‪::‬بق آلمس اېکن۔ده‪ .‬اۉش‪::‬ه چیغت‪::‬ای نین‪::‬گ نېوره‌س‪::‬ی ینه‌ مېنگ‪::‬ه ق‪::‬ۉل اوریب‪،‬‬
‫نخشب‌ده تخت قیلیب اوس‪::‬تیمگه می‪::‬نیب اۉت‪::‬یردی‪ .‬اې‪ ...‬بونگ‪::‬ه هم ی‪::‬ارله‌قه‌گنی ی‪::‬ۉق‪ .‬آچیغی‪ ،‬گپ مېنین‪::‬گ‬
‫حقیمده‌گی افسانه‌ده اېمس‪ ،‬همه‌سی آدملر نین‪::‬گ آچ‌کۉزلیگی‪::‬دن‪ .‬اخ‪::‬یر‪ ،‬چین۔م‪::‬اچین خاق‪::‬انلری‪ :‬مې‪::‬نی قَی‪::‬تیب‬
‫آلیب کېتیش اوچون نې۔نې حیله‌ نیرنگلر‪ :‬ایشله‌تیشمه‌دی‪ ،‬نې۔نې پاره۔یو بایلیکلر وعده‌ قیلیشمه‌دی‪ ،‬آره‌ده‌گی‬
‫ساتقینلیک خیانتلر‪ :‬غایب بۉلگن‪ ،‬اۉلیب کېتگن نې۔نې آدملر‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫اخیری‪ ،‬مېنیکی بۉلگوس‪::‬ی خۉجه‌یی‪::‬نیم‪ :‬اول‪::‬وغ تېم‪::‬ور بریگ‪::‬ه چې‪::‬ک قۉی‪::‬دی‪ ،‬آچ‌ک‪::‬ۉز اوروش‪::‬قاقلر‪:‬‬
‫نینگ نفسینی تيیب‪ ،‬باش‪::‬ینی قۉش‪::‬یب‪ ،‬ب‪::‬یر ت‪::‬اج آس‪::‬تیگه جیپسلش‪::‬تیردی‪ :.‬ب‪::‬و مش‪::‬غوالتلر بیلن ب‪::‬ۉلیب‪ ،‬او ذات‬
‫مېنینگ تقدیریمنی‪ :‬جیلّه‌ ک‪::‬ۉزدن ق‪::‬اچیردیلر‪ :.‬ام‪::‬ا ب‪::‬یر دانش‪::‬مند نب‪::‬یره‌لری‪ :‬قدریمگ‪::‬ه یېت‪::‬دی‪ .‬مې‪::‬نی ت‪::‬اپیب‪،‬‬
‫پایتختگه کۉچیریش‪ :‬اوچون مخصوص یۉل سالدیردی‪ .‬شکست یېتمه‌س‪::‬ین‪ ،‬دېگن۔ده‪ .‬کېش‌دن س‪::‬مرقندگچه‬
‫دستلب مېن یورگن اۉشه‌ تېکیس یۉل هلی هم بار‪ ،‬بلکه‌ کۉرگندیرسیز‪:.‬‬
‫دانشمند‪ :‬مېنی بویوک باباسی نینگ قبریگه قۉیدیر۔دی‪ .‬منگولیک ت‪::‬ازه‌ حس‪::‬نیم‪ :‬ش‪::‬و ذات نین‪::‬گ اب‪::‬دي‬
‫شهرتیگه مانند اېدی‪ ،‬بیر نېچه‌ یوز ییل آدملرگه شو فکرنی اېسله‌تیب‪ ،‬تینچ یاتدیم‪.‬‬
‫افسوس‪ ،‬اولوغلر اۉل‪::‬ر اېکن و‪ ،‬آدمل‪::‬ر نین‪::‬گ بدنفس‪::‬لیگی اۉلمس اېکن‪ .‬اۉزی‪::‬نی‪ :‬جه‪::‬انگیر‪ :‬حس‪::‬ابله‌گن‬
‫یاوقور حکمدار نادرشاه ینه‌ مېنگ‪::‬ه ک‪::‬ۉز تیک‪::‬دی‪ .‬س‪::‬مرقند نین‪::‬گ باش‪::‬قه‌ گنجینه‌ل‪::‬ری بیلن ب‪::‬یرگه‌ مې‪::‬نی هم‬
‫مشهدگه کۉچیریب‪ :‬آلیب کېتیشنی بویوردی‪ :.‬اولوغ ذات قبری‪::‬دن قۉپ‪::‬اریب‪ ...‬ام‪::‬ا اۉز ام‪::‬ری اۉز کۉنگلیگ‪::‬ه‬
‫ُغل ُغله‌ سالدی‪ ،‬مېنینگ حقیمده‌گی مدهش افسانه‌ یادیگه توشیب‪ ،‬حکمدار سست کېتدن‪ .‬قۉرق‪::‬اق یوره‌گیگ‪::‬ه‬
‫تسلی قیدیریب‪ ،‬اولوغ تېمور خاطره‌سیگه فاتحه‌لر اۉقیتیب‪ ،‬مېنی پایتخت قصریده مقّدس تاش دېب اعالن‬
‫قیلیشگه وعده‌ بېریب‪ ،‬اۉز دلینی آووتدی‪ :.‬بیراق او‪ ،‬بری‌بیر‪ ،‬قۉرقاق‪ :‬ب‪::‬یر اۉغ‪::‬ری اې‪::‬دی‪ .‬دلی‪::‬ده‌گی ه‪::‬دیک‬
‫حالوتینی آلدی‪ .‬اولیالر نینگ ارواحلری‪ ،‬آه صاحبقران نینگ قۉپاریلگن قبری‪ ،‬مقبره‌ ویرانه‌لری‪ :‬توشلریگه‬
‫کیریب‪ ،‬بدنینی ساووق ت‪::‬ېر باس‪::‬یب اویغ‪::‬انیب‪ :‬کې‪::‬تردی‪ :.‬قۉرق‪::‬وودن تېلبه‌ بۉلیش‪::‬یگه َس‪:‬ل قالگن‪::‬ده اخ‪::‬یری‬
‫مېنی سمرقندگه قَیتریب‪ ،‬اۉرنیمگه قۉییشگه فرم‪:‬ان ب‪:‬ېردی‪ :.‬ینه‌ س‪:‬فر‪ ،‬ینه‌ س‪:‬ودره۔س‪:‬ودره‪ ،‬ی‪:‬ۉل عذابی‪:‬دن‬
‫درز کېتگن کونیم‪ ،‬نادرشاهنی اۉز آدملری سۉییب قۉییبدی‪ ،‬دېگن گپ ترقل‪:‬دی‪ :.‬ب‪:‬ونی هم آدمل‪:‬ر‪ ،‬ن‪:‬اعالج‪،‬‬
‫مېنینگ کثافتیمدن کۉردیلر‪:.‬‬
‫شوندن کېین قبر تېپه‌سیده ینه‌ بیر نېچه‌ عصر تینچ قۉییشدی‪ .‬سغنه‌ده یسته‌نیب یاتیب مېن اوچ‪::‬ون‬
‫ینگیلیک اېمس‪ ،‬یاته‌وېردیم‪ :.‬مقبره‌ محتشم‪ ،‬همیش‪:‬ه‌ گوج‪:‬وم‪ ،‬ت‪:‬ۉده‪-‬ت‪:‬ۉده‌ ب‪:‬ۉلیب دنی‪:‬ا نین‪:‬گ ه‪:‬ر چې ّکه‌س‪:‬یدن‬
‫کېلیب زیارت قیلیش‪:‬ه‌دی‪ .‬مون‪::‬داق بۉپ‪::‬تی۔ده‪ ،‬کېلیب ک‪:‬ۉریش‪ :‬ممکن بۉلگن‪:‬دن ک‪:‬ېین‪ ،‬س‪::‬ېنیکی‪-‬مې‪:‬نیکی‬
‫قیلیب تلش‪::‬یش‪ ،‬قۉپ‪::‬اریش‪ ،‬ب‪::‬وزیش‪ ،‬اوروش‪::‬یش نه‌ ح‪::‬اجت! یوقاری‪::‬ده ایت‪::‬دیم۔ک‪::‬و‪ .‬ی‪::‬ېر ی‪::‬وزی‪ :‬نین‪::‬گ قَیس‪::‬ی‬
‫نقطه‌سیده یاتیش مېنینگ اوچون بری‌بیر‪ ،‬دېب‪.‬‬
‫‌میل‌خاطر یاتسم‪ ،‬اې۔واه‌‪ ،‬ندامتلر بۉلسین که‪...‬‬ ‫شونده‌ی قیلیب‪ ،‬آدملرگه اېس کیریبدی‪ ،‬دېب به ِ‬
‫بیر کونی ینه‌ کېلیب قالیشدی‪ .‬بو سفر اولر کۉپچیلیک اېدی‪ ،‬نه‌ افسانه‌گه‪ ،‬نه‌ قس‪::‬متگه‪ ،‬نه‌ خداگ‪::‬ه‪ ،‬نه‌‬
‫ارواحگه ایشانه‌دیگن آدملر‪ .‬کېلیشدی۔یو‪ :،‬بسم‌هللا‌‌سیز‪ ،‬قۉللریگه میرسنگ و چۉکیش آلیشدی‪.‬‬
‫اولر هلی‪ ...‬اېرته‌سیگه جهان بۉیلب قانلی قنرغین باشلنیش‪::‬ینی‪ ،‬ت‪::‬ۉرت یی‪::‬ل دوامی‪::‬ده‌ اېلّی‪::‬ک میلیون‪::‬دن‬
‫آرتیق انسان یېر تیشلشینی‪ :‬بیلیشمس اېدی‪.‬‬
‫بو ‪ 1941‬ییل نینگ ‪ 21‬جونی اېدی‪-‬ده‪ .‬هلی تاریخ نینگ اېنگ فاجعه‌لی تانگی آتمه‌گن اېدی‪.‬‬

‫قادري‌نی کۉرگنمن۔و (حکایه‌)‬

‫اسقد مختار‬

‫مېن عبدهللا قادري‌نی‪ :‬کۉرگنمن۔و کۉردیم‪ ،‬دېب ایتالمه‌یمن‪ .‬بونگه حکیم نذیر عیبدار‪.‬‬
‫مرغیالن بازاری‪ :‬نینگ بېشیک رسته‌سی‪ :‬شینم چایخ‪:‬انه‌ ب‪:‬ۉلر اې‪:‬دی‪ .‬دامله‌م عاب‪:‬دجان اکه‌ بیلن ب‪:‬یرته‌‬
‫نان‪ ،‬بیر هاووچ مییز آلیب‪ ،‬اېندی چای چقیرگن اېدیک‪ ،‬دامله‪:‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫‪ -‬انه‌‪ ،‬او یاققه قره‪ -...‬دېب قالدیلر‪ :‬شیویرلب‪ - ،‬عبدهللا قادري‪ :‬اۉلتیریبدی‪.‬‬
‫مېن قره‌دیم‪ :‬ای ّکیته سا ّده‌‌گینه‪ ،‬دۉپّیلی کیشی شطرنج سوریشیپتی‪ .‬شو اۉیینگ‪::‬ه ج‪::‬وده‌ ب‪::‬ېریلگن پی‪:‬تیم‪،‬‬
‫گزېته‌ده چیققن چیگیل مسأله‌لرنی یېچیب‪ ،‬گروسمیسترلر نینگ اۉیینلری‪::‬نی‪ :‬تحلی‪::‬ل قیل‪::‬ردیم‪ :.‬هلیگیل‪::‬ر نین‪::‬گ‬
‫تخته‌سیگه قره‌سم ‪ -‬جوده‌ قیزیق‪ :‬وضعیت!‪ ...‬آلخین بیلن کاپابالنکا‪ :‬نینگ مشهور پارتیه‌سی۔کو بو!‬
‫‪ -‬نریگیسی‪ :‬یوته‌دی ‪ -‬دېدیم‪.‬‬
‫‪ -‬اۉشه‌نیسی قادري۔ده‪ - ،‬دېدی عابدجان اکه‌‪.‬‬
‫مېنینگ فکری۔ذکری‌یم‪ :‬تخته‌ده‌گی وضعیتده اېدی‪ - ،‬شو وضعیتده بویوک کپه‌بلنکه تختدن ییقیلگن‪.‬‬
‫قادري‌نی کۉردیم۔و‪ :‬کۉردیم‪ ،‬دېب ایتالمه‌یمن‪.‬‬
‫بو نینگ حکیم نذیرگه نیمه‌ دخلی بار‪ ،‬دېرسیز؟ حکیم اکه‌ «لنین اوچقونی»ده ایشلردیلر‪ :.‬شو گ‪::‬زېته‌ده‬
‫چیققن خبرلریم‪ :‬اوچون قلم حقی اۉرنیگه (پول باله‌نی بوزه‌دی‪ ،‬دېگن بۉلس ‪:‬ه‌لر ک‪::‬ېره‌ک) او کیش‪::‬ی مېنگ‪::‬ه‬
‫شطرنج یوبارگنلر‪ :.‬دانه‌لری ججّی‪ ،‬ییلت‪::‬یراق‪ :،‬تخته‌س‪::‬ی ِس‪:‬رلنگن‪ .‬بونه‌قه‌س‪::‬ینی‪ :‬ک‪::‬ۉرمه‌گن اې‪::‬دیم‪ ،‬قۉلتیغیم‪::‬ده‬
‫آلیب یوریب‪ ،‬شو اۉیینگه رجوع قۉیدیم‪ .‬باله‌لیک اېکن۔ده‪...‬‬
‫باله‌لیک هم قالدی‪ .‬شطرنج هم قالدی‪ .‬قادري‪ :‬اېسه عمریم‪ ،‬کسبیم‪ ،‬تقدیریم‪...‬‬
‫بونده‌ی بۉلیشینی کیم بیلیب اۉتیریبدی دېیسیز!‬

‫‪ 1992‬ییل‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫میرمحسن‬
‫(‪1921‬۔‪)۲۰۰۵‬‬

‫‪ .۱‬میرمحسن نینگ ادبي۔مدني حیاتده‌گی فعالیتی؛‬

‫‪ .۲‬میرمحسن نینگ شعر و داستانلری؛‬
‫‪ .۳‬میرمحسن استعدادلی رومان نویس؛‬
‫‪« .۴‬معمار»‪« ،‬تېمور َملِک» رومانلری حقیده معلومات‪.‬‬

‫«انس‪::‬انگه قیس‪::‬قه‌ عم‪::‬ر ب‪::‬ېریلگن‪ ،‬لېکن ادیب بری‌ب‪::‬یر شاشیلمس‪::‬لیگی ک‪::‬ېره‌ک» ‪ -‬دېگن‬
‫فکرلری استعدادلی ادیب میرمحسن نینگ حیاتی و ایجادی نینگ معلوم معناده یۉنه‌لیشینی بېلگی‌لب‬
‫بېرگن بۉلسه عجب اېمس‪.‬‬
‫اۉزبېک شعریتی و نثری نینگ کۉزگه کۉرینگن وکیللریدن ب‪::‬یری‪ ،‬سېرمحص‪::‬ول ایجادک‪::‬ار‬
‫میر محسن (میرس‪::‬عیدوف) ‪1921‬۔یی‪::‬ل‪3 ،‬۔ َمی‪::‬ده تاش‪::‬کېنت نین‪::‬گ ق‪::‬دیمي س‪::‬قیچمان محلّهس‪::‬یده ُکالل‬
‫عایلهسیده دنیاگه کېلگن‪.‬‬
‫او تاشکېنت دولت پیداگوژي انستیتوتیده تحصیل آل‪::‬دی‪ .‬محنت فع‪::‬الیتینی تاش‪::‬کېنت ترام‪::‬وای‬
‫اتحادیهس‪:::‬یده چیقهدیگن ک‪:::‬ۉپ ت‪:::‬یراژلی گزیت‪:::‬ه محررلیگی‪:::‬دن باش‪:::‬لهدی‪ .‬ک‪:::‬ېین اۉزبېکس‪:::‬تان‬
‫رادیوکمیتهسیگه ایشگه اۉتیب‪ ،‬تاش‪::‬کېنت دولت پی‪::‬داگوژی انس‪::‬تیتوتیده هم اۉقی‪::‬دی‪« .‬اۉزبېکس‪::‬تان‌‬
‫ی‪::‬ازووچیلر اویوش‪::‬مه»س‪::‬یده ادبي مص‪::‬لحتچی ص‪::‬فتیده ایش باش‪::‬لهدی‪ ،‬ک‪::‬ېین مس‪::‬وول ک‪::‬اتب ب‪::‬ۉلیب‬
‫َسیلندی‪« .‬شرق یولدوزی»‪« ،‬موشتوم» ژورناللری‪::‬ده محررلی‪:‬ک قیلگن‪ .‬ب‪:‬یر قنچ‪:‬ه م‪:‬دت « ُگلس‪:‬تان»‬
‫ژورنالیده باش محرر‪ ،‬حاضرگی «اۉزبېکس‪::‬تان آوازی» گزیته‌س‪::‬ی نین‪::‬گ ادبی‪::‬ات ب‪::‬ۉلیمی م‪::‬دیری‬
‫بۉلیب ایشلهدی‪.‬‬
‫ادبي فع‪::‬الیتی ‪30‬۔ییلل‪::‬رده باش‪::‬لنیب‪« ،‬ایس‪::‬پن ییگی‪::‬تی» دېگن ب‪::‬یرینچی ش‪::‬عری «اۉزبېکس‪::‬تان‬
‫ادبیاتی و صنعتی» ژورنالیده‪« ،‬شېرعلی نینگ مردلیگی»‪« ،‬آوچی بالهلر» ناملی حکایهلری اېس‪::‬ه‬
‫«ی‪::‬اش ک‪::‬وچ» ژورنالی‪::‬ده (‪ )1936‬باس‪::‬یلیب چیق‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬یرینچی ییری‪::‬ک اث‪::‬ری ‪« -‬قم‪::‬ر» داس‪::‬تانی‬
‫«اۉزبېکستان ادبیاتی و صنعتی» ژورنالیده (‪ )1939‬اعالن قیلیندی‪.‬‬
‫ش‪::‬وندن س‪::‬ۉنگ «اې‪::‬ر یورهک» ن‪::‬املی حک‪::‬ایهلر ت‪::‬ۉپلمی (‪« ،)1942‬وف‪::‬ا» ن‪::‬املی ش‪::‬عري‬
‫مجموعهسی (‪ )1945‬چاپدن چیقدی‪.‬‬
‫میرمحسن بیرین۔کېتین «اوسته غیاث»‪« ،‬دۉنن» (‪« ،)1947‬یش‪:‬یل قیش‪::‬الق»‪« ،‬ق‪:‬دردانلر» (‬
‫‪« ،)1954‬عبدهللا نبيیف»‪« ،‬شیراق» و «نېوره» (‪ )1970‬ک‪::‬بی داس‪::‬تانلر‪« ،‬زی‪::‬اده و ادیب‪::‬ه» ن‪::‬املی‬
‫ش‪:::‬عري روم‪:::‬ان (‪« ،)1958‬دارب‪:::‬ازلر» (‪« ،)1956‬جمیل‪:::‬ه» (‪« ،)1957‬آق مرم‪:::‬ر» (‪،)1958‬‬
‫«حک‪::‬ایهلر»‪« ،‬چ‪::‬ۉری» (‪« ،)1959‬قیزی‪::‬ل ُدرهل‪::‬ر»‪« ،‬ت‪::‬ونگی چقم‪::‬اقلر»‪« ،)1961( :‬س‪::‬ازنده» (‬
‫‪ )1963‬کبی شعري‪ ،‬نثري کتابلرینی نشر اېتتیردی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫میرمحسن اوزاق ییللیک ایج‪:‬ادي فع‪::‬الیتی بیلن ادبی‪:‬اتیمیز رواجیگ‪::‬ه ثم‪:‬ره‌لی ت‪:‬أثیر کۉرس‪:‬تدی‪.‬‬
‫کۉپ قی ّره‌لی‌ ایجادکار صفتیده بیر قنچه شعرلر‪ ،‬بلّه‌ده‌ و داس‪::‬تانلر ی‪::‬ازدی‪ ،‬اۉزبې‪::‬ک ادبیاتی‪::‬ده ایل‪::‬ک‬
‫بار شعري رومان ژانریده اثر بیتدی‪ ،‬حکایه‌‪ ،‬قصه‌ و هجویه اثرلرگه‪ :‬مولفلیک قیلدی‪.‬‬
‫میرمحسن ادبي۔مدني حیاتده هم فعال اشتراک اېتدی‪.‬‬
‫میرمحسن‪« :‬خلقیمیز بدیعي ادبیاتیمیز نینگ باشقه شکلیده‌گی اثرلری بیلن بیر قط‪::‬ارده قدیم‪::‬دن‬
‫داستان اۉقیش و تینگلشنی سېوه‌دی‪ .‬یازمه یاکه آغزه‌کی داستانلریمیز خلق ایچیده کېن‪::‬گ ترقلگ‪::‬نی‬
‫ه ّمه‌گه معلوم‪ .‬مېن هم انه‌ شو اولوغ عنعنه‌گه ه‪:‬وس بیلن ق‪:‬ره‌ب‪ ،‬داس‪:‬تان ژانری‪:‬نی ج‪::‬وده‌ س‪:‬ېودیم‪.‬‬
‫قۉلیمدن کېلگنیچه یازدیم و اولرنینگ سانی کتّه۔کیچیک بۉلیب ییگیرمه‌گه یېتیبدی» ‪ -‬دېیه داس‪::‬تان‬
‫ژانریگه مناسبتی حقیده گپ‪::‬یریب‪ ،‬فکری‪::‬نی عمل‪::‬ده اثب‪::‬اتله‌دی‪ .‬حقیقت‪::‬دن هم‪ ،‬کېن‪::‬گ کت‪::‬ابخوانلر ادیب‬
‫«اوستا»‪« ،‬ب‪::‬ابر و‬‫نینگ «اوستا غياث»‪« ،‬قدردانلر»‪« ،‬یشیل قیشالق»‪« ،‬عبدهللا نبی‌ېف»‪« ،‬قمر»‪ِ ،‬‬
‫بیر تیلیم فرغانه‌ قاوونی»‪« ،‬زیاد و ادیبه»‪« ،‬شیراق» کبی قطار داستانلری بیلن تنیش‪.‬‬
‫میرمحس‪::‬ن اۉز ایجادی‪::‬ده خل‪::‬ق حی‪::‬اتی نین‪::‬گ واقعي منظره‌لری‪::‬نی خالص‪::‬انه‌ تحلی‪::‬ل اېتیش‪::‬گه‪،‬‬
‫محنتکش و زحمتکش آدمل‪::‬ر تورموش‪::‬ینی ط‪::‬بيعیلیگی بیلن کۉرس‪::‬ه‌تیب بېریش‪::‬گه ح‪::‬رکت قیله‌دی‪.‬‬
‫شونینگ اوچون هم اونینگ برچه‌ اثرلری قهرمانلری عادي‪ ،‬محنتکش آدملر دیر‪.‬‬
‫یازووچینی اېلگه تنیتگن اثری «امید» رومانی بۉلدی‪ .‬روماننی کتابخوانلر زۉر ق‪::‬یزیقیش بیلن‬
‫قرش‪::‬ی آلیش‪::‬دی‪ .‬اَینیقس‪::‬ه‌‪ ،‬ب‪::‬اش قهرم‪::‬ان امی‪::‬د تق‪::‬دیری‪ ،‬باش‪::‬یدن کېچ‪::‬یرگن روحي اض‪::‬طرابلری‬
‫اۉقووچی‪::‬نی حیات‪::‬ده دوچ کېله‌دیگن ض‪::‬دیت و معم‪::‬الرنی عق‪::‬ل بیلن ح‪::‬ل اېتیش‪::‬گه‪ ،‬انس‪::‬ان حیاتی‪::‬ده‬
‫اده‌شمسدن اۉز اۉرنینی تاپیشی الزملیگی حقیده‌گی چوقور مشاهده‌لرگه اونده‌یدی‪.‬‬
‫میرمحس‪::‬ن «دېگزېز‪ 2‬اۉغلی»‪« ،‬ایل‪::‬دیزلر و ی‪::‬پراقلر»‪« ،‬چاتق‪::‬ال یۉلبرس‪::‬ی»‪« ،‬ایالن اۉچی»‬
‫کبی بیر قطار رومانلریده هم دَور نینگ مهم مسأله‌لرینی یاریتیب بېره آله‌دی‪.‬‬
‫ی‪:::‬ازووچی نین‪:::‬گ زمانداش‪:::‬لری حی‪:::‬اتی بیلن بیرگ‪:::‬ه ت‪:::‬اریخي موض‪:::‬وعده قلم تېبره‌تیش‪:::‬ی‬
‫کتابخوانلرنی تاریخیمیزنی اَیریم ساحه‌لرینی بیلیب آلیشلریگه امکانیت یره‌تدی‪ .‬اونینگ ق‪::‬دیم ش‪::‬یراق‬
‫افسانه‌سی اساسیده یره‌تگن «شیراق» داس‪::‬تانی‪ ،‬ب‪::‬ابر حقی‪::‬ده‌گی بلّه‌ده‌س‪::‬ی‪« ،‬آق مرم‪::‬ر»‪« ،‬چ‪::‬ۉری»‪،‬‬
‫«معمار»‪« ،‬تېمور ملک»‪« ،3‬م‪::‬اوراءالنهر» س‪::‬ینگری قص‪:‬ه‌ و رومانلری‪::‬ده اۉزبې‪::‬ک خلقی‪ :‬نین‪::‬گ‬
‫اۉتمیش حیاتی حقیده بحث یوریتیله‌دی‪ .‬خصوص‪:‬اً‪« ،‬معم‪::‬ار» و «تېم‪::‬ور مل‪::‬ک» روم‪::‬انلری نین‪::‬گ‬
‫اۉزبېک ادبیاتیده علیحده اۉرنی بار‪.‬‬
‫«معم‪::‬ار» روم‪::‬انی تېم‪::‬وريلر دوری حیاتیگ‪::‬ه بغیش‪::‬لب ی‪::‬ازیلگن‪ .‬اثرگ‪::‬ه ب‪::‬اش قهرم‪::‬ان قیلیب‬
‫آلینگن نجم الدین بخ‪::‬اري ‪ -‬مش‪::‬هور معم‪::‬ار اوب‪::‬رزی آرقه‌لی ایجادک‪::‬ار‪ :‬ب‪::‬یر قط‪::‬ار معم‪::‬ارلر‪ :‬حی‪::‬اتینی‬
‫کۉرسه‌تیب بېردی‪ .‬مکتب درسلیکلریگه روماندن پرچه‌لر کیریتیلدی‪ ،‬روس تیلیگه ترجمه‌ اې‪::‬تیلیب‪،‬‬
‫بیر نېچه نسخه‌ده چاپ اېتیلدی‪.‬‬
‫میرمحسن نینگ کېینگی تاریخي موضوعده‌گی مشهور رومانی «تېمور ملک» دی‪::‬ر‪ .‬اث‪::‬رنی‬
‫یره‌تیلیشی حقیده ادیب نینگ اۉزی شونده‌ی دېگن اېدی‪ ...« :‬کۉپ ییللر مابینیده‌ ت‪::‬اریخ ص‪::‬حفه‌لرینی‬
‫‪ .2‬دېگزېز ‪ -‬قازان‪ ،‬آماچ تیشی و باشقه چۉیَن اسبابلر قویووچی اوستا‪.‬‬
‫‪ .3‬تېمور ملک ‪1189 -‬۔‪ 1233‬ییللرده یشه‌گن‪ ،‬مۉغوللرگه قرشی کوره‌شگن تاریخي شخص‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫ورقله‌دیم‪ ،‬آنه‌ توپراق‪ ،‬آنه یورت سعادتی یۉلیده کوره‌شیب‪ ،‬قربان بۉلگنلر حقیده کت‪::‬اب ی‪::‬ازیش نی‪::‬تیم‬
‫اېدی‪ .‬ماضيده‌گی ِمثل‌سیز وطن‪::‬پرور به‪::‬ادرلردن ب‪::‬یری تېم‪::‬ور َملِ‪::‬ک جس‪::‬ارتی دایم‪::‬ا دقّتیم‪::‬نی جلب‬
‫اې‪::‬تیب کېل‪::‬ردی»‪ .‬انه‌ ش‪::‬و نیت ثمره‌س‪::‬ی اۉله‌راق ب‪::‬و روم‪::‬ان یازیل‪::‬دی‪ .‬اث‪::‬ر ‪1985‬۔ییلی «ش‪::‬رق‬
‫یولدوزی»ده‪1986 ،‬۔ییلی علیحده کتاب حالیده چیقدی‪ .‬روس تیلیده مسکوده «خجن‪::‬د قلعه‌س‪::‬ی» ن‪::‬امی‬
‫بیلن نشر اېتیلگن‪.‬‬
‫رومانده تېمور ملک نینگ دشمن هجومیگه قرشی آلیب بارگن جس‪::‬ارتلی کوره‌ش‪::‬لری‪ ،‬خجن‪::‬د‬
‫قلعه‌س‪::‬ینی مس‪::‬تحکملش باره‌س‪::‬یده‌گی س‪::‬عی۔حرکتل‪::‬ری ج‪::‬وده‌ ج‪::‬انلی ط‪::‬رزده حک‪::‬ایه‌ قیلینه‌دی‪ .‬اثرگ‪::‬ه‬
‫تاریخي شخصلر بیلن بیرگه تۉقیمه اوبرزلر هم کیریتیلگن بۉلیب‪ ،‬معل‪::‬وم تمان‪::‬دن اث‪::‬ر نین‪::‬گ غ‪::‬ایوی‬
‫مضمونینی تۉلدیریشگه خدمت قیلگن‪.‬‬
‫یازووچی نینگ بیر قنچه اثرلری روس‪ ،‬اوکراین‪ ،‬ق‪::‬ازاق‪ ،‬انگلیس‪ ،‬قیرغ‪::‬یز‪ ،‬ع‪::‬رب تیللریگ‪::‬ه‬
‫ترجمه قیلینگن‪ .‬ادیب‪ ،‬ادبي فعالیتی و بجرگن خدمتلری اوچون حمزه نامی‪::‬دهگی جازهس‪::‬ی (‪)1974‬‬
‫و «اېل۔یورت حرمتی» نشانی (‪ )1998‬بیلن تقدیرلنگن‪.‬‬
‫ادیب‪2005 ،‬۔ییل‪3 ،‬۔فبروریده تاشکېنت شهریده وفات اېتگن‪.‬‬

‫شعرلریدن اۉرنکلر‪:‬‬

‫هلی یاشلیک غرورلری کونگلیمده‪0‬‬

‫هلی یاشلیک غرورلری کۉنگلیمده‪،‬‬

‫فانتازیه بیلن تۉلگن اۉیلریم‪.‬‬
‫مقام عاجز‪ ،‬لبیمده‌گی نَی عاجز‪،‬‬
‫دلنی سېلده‌ی تاشدیرالمس کویلریم‪.‬‬
‫یورت سېوگنده‌ی‪ ،‬سېنی قتّیق سېوه‌من‪،‬‬
‫یوره‌گیمده محبت نینگ بۉرانی‪.‬‬
‫خیالیمده یار چیرایی‪ ،‬هر آقشام‪...‬‬
‫مصرعلر نینگ دلده شاوقین۔سورانی‪،‬‬
‫یوره‌گیمده محبت نینگ بۉرانی‪...‬‬

‫«آنه‌ قبریگه ُگل» (حکایه‌)‬

‫میرمحسن‬

‫‪...‬دې َرزه‌ پرده‌لری آشه کېنگ‪ ،‬کۉرکم خانه‌گه تشلب قۉییلگن قیزیل‪ :‬قالینلرده‌گی آفتاب اس‪::‬ته۔س‪::‬ېکین‬
‫سوریلیب‪ ،‬تختده‌گی پریاستیقچه‌گه یېتدی‪ :.‬یومشاق تۉش‪::‬ککه چ‪::‬ۉکیب‪ ،‬پیش‪::‬یللب اوخلب ی‪::‬اتگن ت‪::‬ۉرت یش‪::‬ر‬
‫اېرکین هر گل منه‌ شونده‌ی‪ ،‬آفتاب یوزلریگه توشمه‌گونچه اویغانمسدی‪:.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫اما بوگون تانگ آتمسدناق چۉچیب اویغانیب کېتدی‪ :.‬یانیده‌گی آیی‌جانی‪ :‬ی‪::‬اته‌دیگن تختگ‪::‬ه اېرکه‌ل‪::‬نیب‬
‫قۉل اوزه‌تدی‪ .‬آیی‌جانی اۉرنیده یۉق! او سوریلیب‪ :‬باریب آیی‌جانینی اچامله‌ماقچی‪ :‬بۉل‪::‬دی‪ .‬تاپ‪::‬المه‌دی‪ ،‬تخت‬
‫بۉش اې‪::‬دی‪ .‬اې‪::‬رکین نین‪::‬گ کیچکینه‌گینه‌ ی‪::‬وره‌گی ش‪::‬یغیللب کېت‪::‬دی‪ .‬واهمه‌ باس‪::‬دی‪ :.‬هه‌‪ ،‬آیی‌ج‪::‬انی ی‪::‬ۉق‪ ،‬او‬
‫اۉلگن‪ .‬اېرکین ک‪:‬رخت‪ ،‬او ی‪:‬اق۔ب‪:‬و‪ :‬یاقق‪:‬ه اتنگله‌دی‪ .‬پس‪:‬تده‪ ،‬کۉرپه‌چ‪:‬ه اوس‪:‬تیده بوویس‪:‬ی‪ :‬اوخلب ی‪:‬اتردی‪ :.‬او‬
‫آیی‌جانی نینگ ب‪::‬ۉم۔ب‪:‬ۉش‪ :‬تختیگ‪:‬ه‪ ،‬اطلس کۉرپه‌گ‪:‬ه خ‪:‬اموش تیکیل‪::‬دی‪ .‬آیی‌ج‪:‬انی‪ :‬منه‌ ش‪::‬و تخت‪:‬ده‪ ،‬آی‪::‬اقلرینی‪:‬‬
‫پستگه توشیریب‪ :‬اۉتیرگنچه تی ّزه‌سیده‌گی اېرکیننی بغریگ‪::‬ه باس‪::‬ردی‪ :.‬قیت‪::‬ه۔قیته‌ اۉپ‪::‬ردی‪ :.‬اونین‪::‬گ بۉینی‪::‬ده‌گی‬
‫طال زنجیرنی اېرکین اۉینر‪ ،‬یوزینی آیی‌جانی‪ :‬کۉکسیگه سورکردی‪ :،‬پیشیللردی‪ ،‬قیلیقلر قیل‪::‬ردی‪ :.‬حاض‪::‬ر او‬
‫آیی‌جانیسینی‪ :‬ج‪::‬وده‌ هم س‪::‬اغینیب کېت‪::‬دی‪ .‬نیمه‌ قیلیش ک‪::‬ېره‌ک؟ او آیی‌جانیس‪::‬ینی‪ :‬کۉرمه‌س‪:‬ه‌ بۉلمه‌ی‪::‬دی! او‬
‫بۉغیلیب‪ ،‬ییغله‌گیسی کېله باش‪::‬له‌دی‪ .‬ینه‌ خ‪::‬اموش تارت‪::‬دی‪ .‬ینه‌ ییغله‌گیس‪::‬ی کېلیب ق‪::‬ۉللری‪ :‬بیلن کۉزلری‪::‬نی‬
‫ایش‪::‬قه‌له‌دی‪ .‬ب‪::‬و دنی‪::‬اده اونین‪::‬گ اۉزی‪ :‬ی‪::‬الغیز قالگن‪::‬ده‌ی تویول‪::‬دی‪ .‬او حاض‪::‬ر اۉزی‪::‬نی آیی‌جانیس ‪:‬ی‪ :‬بغریگ‪::‬ه‬
‫آتگیس‪::‬ی‪ ،‬اونین‪::‬گ تی ّزه‌لریگ‪::‬ه باش‪::‬ینی‪ ،‬یوزلری‪::‬نی س‪::‬وریب‪ ،‬اېرکه‌لنگیس‪::‬ی کېلیب کېت‪::‬دی‪ :.‬ام‪::‬ا ق‪::‬نی او‬
‫آیی‌جانیسی؟‪ :‬قه‌یاققه کېتدی؟ قچ‪::‬ان قَی‪::‬تیب کېله‌دی؟ مونچ‪::‬ه اونی ساغینتیرمه‌س‪:‬ه‌؟! آیی‌جانیس‪::‬ی ش‪::‬و تخت‪::‬ده‬
‫کسل بۉلیب یاتگنیده‪ ،‬اونینگ باشینی سیلب ت‪::‬وریب ایتگن س‪::‬ۉزلری‪ :‬ب‪::‬یردن یادیگ‪::‬ه توش‪::‬دی‪« :‬اېرکین‌ج‪::‬ان‪،‬‬
‫مېنی ساغینگنینگده قبریمگه ُگل آلیب باریب قۉیگین‪ .‬مېن سېنی جوده‌ هم کۉرگیم‪ :‬کېله‌دی‪ .‬مېن سېنی‬
‫ساغینه‌من‪ُ ...‬گل آلیب کېلیب قۉیسنگ‪ ،‬مېن سېنی کۉرگندېک بۉله‌من‪.‬‬
‫کتّه‌ ییگیت ب‪::‬ۉلیب اویلنس‪::‬نگ‪ ،‬البته‌‌‪ ،‬خاتینین‪::‬گ بیلن ب‪::‬یرگه‌ کېلگین‪ .‬مېن س‪::‬ېنینگ خ‪::‬اتینینگنی هم‬
‫جوده‌ کۉرگیم‪ :‬کېله‌دی‪ ،‬توشوندینگ می؟» اېرکین اۉشنده باش قیمیرله‌تیب توشونگنینی‪ :‬بیلدیرگن اېدی‪...‬‬
‫نېگه‌ اونینگ آییسی اۉلدی؟ اۉلمه‌سه‌ نیمه‌ قیلردی؟‪ :‬نخ‪::‬ات که‌‪ ،‬کس‪::‬ل ب‪::‬ۉلگن آدم اۉلیب کېته‌وېرس‪::‬ه!‬
‫باشقه‌لر هم کسل بۉله‌دی۔کو؟ نېگه‌ اونینگ آیی‌جانیسی‪ :‬بونده‌ی قیلدی؟ ب‪::‬و ت‪::‬ۉغری اېمس! او ج‪::‬وده‌ یخش‪::‬ی‬
‫آیی‌جان اې‪:‬دی‪ .‬او هېچ کیم‪:‬نی اوریش‪:‬مه‌گن‪ .‬او هېچ کیم‪:‬نی خفه‌ قیلمه‌گن‪ .‬ش‪:‬ونداق‪ :‬یخش‪:‬ی آیی‌ج‪:‬انی نېگه‌‬
‫اۉله‌دی؟! اېرکین بو واقعه‌گه هېچ توشونمسدی‪ .‬آیی‌جانیسیز بو دنیاده ی‪:‬وریش‪ :‬نین‪:‬گ اونگ‪:‬ه نیمه‌ ک‪:‬ېره‌گی‬
‫ب‪::‬ار؟ اې‪::‬رکین ج‪::‬وده‌ خفه‌ بۉل‪::‬دی‪ .‬اونین‪::‬گ کیچکینه‌ ی‪::‬وره‌گی وی‪::‬ران ب‪::‬ۉلیب‪ ،‬دردو‪ :‬دنیاس‪::‬ی ق‪::‬ارانغی‪ :‬ب‪::‬ۉلیب‬
‫کېتدی‪.‬‬
‫تختده یالغیز‪ ،‬کرخت اۉت‪::‬یرگن اېرکین‌ج‪::‬ان نین‪::‬گ اۉپکه‌س‪::‬ی تۉل‪::‬دی‪ .‬او ینه‌ اۉزی‪::‬نی توت‪::‬دی‪ :‬اونین‪::‬گ‬
‫آیی‌جانی ه‪::‬ر نرس‪:‬ه‌گه اریللب ییغله‌ی‪::‬دیگن ب‪::‬اله‌لرنی یام‪::‬ان ک‪::‬ۉرردی‪ .‬او حاض‪::‬راق‪ :‬آیی‌ج‪::‬انی بغریگ‪::‬ه آتیب‬
‫اېرکه‌لنیشنی قۉمسه‌دی‪ :.‬ام‪::‬ا‪ ،‬ق‪::‬نی او آیی‌ج‪::‬انی؟ چ‪::‬یرایلی تخت و ق‪::‬الینلر‪ ،‬دې‪::‬وارده‌گی په‌له‌گ‪::‬و بل‪::‬ور قن‪::‬دیللر‬
‫کۉزیگه جوده‌ یامان کۉرینیب کېتدی‪ .‬اونینگ هېچ نرسه‌گه قره‌گیسی کېلمسدی‪ .‬اونگه هېچ نرسه‌ نینگ‬
‫کېره‌گی یۉق! اونگه فقط اۉزی‪ :‬نینگ آیی‌جانیسی کېره‌ک!‬
‫اېرکین‌جان باشینی قویی‪ :‬سالیب‪ ،‬تختیده این‪::‬ده‌مه‌ی اۉت‪::‬یره‌وېردی‪ :.‬دې‪::‬وارده‌گی‪ :‬آیی‌ج‪::‬انی‪ :‬بیلن دده‌ج‪::‬انی‬
‫توشگن صورتگه قره‌دی‪ .‬اونگه بو صورت هم کېره‌ک اېمس! اونگه آیی‌جانی‪ :‬کېره‌ک! اېرکین بې‌اختيار‬
‫دېرزه‌لر قارانغی‪:...‬‬
‫خۉرسیندی‪ .‬همه‌یاق جیم۔جیت‪َ ،‬‬
‫هلی ییگیرمه‌ یېتّی یاشگه تۉلمه‌گن رعنا (او حقیقتا ً اسمی جسمیگه مانن‪::‬د ُج‪::‬وان اې‪::‬دی) آغ‪::‬یر دردگ‪::‬ه‬
‫مبتال ب‪::‬ۉلیب‪ ،‬اۉپراس‪::‬یون‌ قیلین‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬و‪ ،‬آتین‪::‬گ قورغ‪::‬ور درد اونین‪::‬گ جس‪::‬میده پی‪::‬دا بۉلگنی‪::‬نی‪ :‬اۉزی هم‬
‫سېزمه‌ی قالیبدی‪.‬‬
‫آغریقلردن ک‪:‬ېین او ای ّکینچی ب‪:‬ار ج‪:‬راح کرسیس‪::‬یگه یات‪:‬دی‪ .‬ب‪:‬و ایش اوچ۔ت‪:‬ۉرت آی ایچی‪:‬ده بۉل‪:‬دی‪:.‬‬
‫آخری او اۉز اوییده یاته‌جگینی ایتدی‪ .‬وره‌چلر هم شونی معقول کۉریشیبدی‪ .‬کېینگی ک‪::‬ونلرده اونگ‪::‬ه فق‪::‬ط‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫آغریقنی باسه‌دیگن‪ ،‬اوخله‌ته‌دیگن دارودن اوکال قیلیشردی‪ :.‬او کون بۉیی تختیده تقدیرگ‪::‬ه تن ب‪::‬ېریب ی‪::‬اتر‪،‬‬
‫بعضی کونلری‪ :‬یاستیغی تگیده‌گی دفترچه‌گه نیمه‌لرنیدیر‪ :‬یازیب قۉیردی‪ :.‬شونده‌ی گۉزل رعنا آزیب۔ت‪::‬ۉزیب‬
‫کېتگندی‪ ...‬قنی او کۉکره‌کلر و‪ ،‬بېللر! خان‌اطلس اوستیده ی‪::‬ل۔ی‪::‬ل ی‪::‬انیب‪ ،‬قنچه‌لب ک‪::‬ۉزلرنی‪ :‬کویدیریش‪::‬لر‬
‫قه‌یاقده قالدی! اوزون ساچی بېلیگه توشیب‪ ،‬کولگن دوداقلرو‪ :‬ب‪:‬ادام قب‪:‬اقلر‪ ،‬قن‪:‬ات ق‪:‬اقیب ت‪:‬ورگن قل‪:‬دیرغاچ‬
‫قاشلر قنی؟ او سرنگون‪ ،‬تختده یاتردی‪ .‬هر قنده‌ی بې‌قیاس‪ :‬حسن هم وقتینچه‌ اېکنلیگینی‪ :‬اېن‪:‬دی پَیقه‌دی‪ .‬س‪:‬ل۔‬
‫پل تیشی آغریب‪ ،‬ایسیتمه‌سی چیققنیده آه۔واه قیلیب داکتر اوستیگه داکتر چقیرت‪::‬یرگن‪ :‬رعن‪::‬ا‪ ،‬حاض‪::‬ر بې‌ام‪::‬ان‬
‫درد چنگلیده تقدیرگه تن بېریب‪ ،‬اۉلیمینی کوتیب ی‪::‬اتردی‪ :.‬ب‪::‬و روحي‪ :‬ح‪::‬التنی س‪::‬ېزگن اې‪::‬ری‪ ،‬آت‪::‬ه۔آنه‌ل‪::‬ری‬
‫اونینگ یانیگه کیرگنلریده آه و ندامتلرینی‪ :‬سېزدیرمه‌سه‌لر‪ :‬هم تش‪::‬قریده ایچ۔ایچلری‪::‬دن اې‪::‬زیلیب‪ ،‬ییغلش‪::‬ردی‪.‬‬
‫ش‪::‬ونداق ق‪::‬یزلری اۉلیب کېته‌وې‪::‬ره‌دی می! داد دېگیل‪::‬ری کېل‪::‬ردی‪ :.‬رعن‪::‬انی اۉلیمی‪ :‬آلدی‪::‬ده‌گی ف‪::‬وق‪ :‬الع‪::‬اده‌‬
‫جس‪::‬ارتی‪ :‬یېتمیش۔سکس‪::‬انگه ک‪::‬یرگنلرنی‪ :‬هم اۉیله‌تیب قۉی‪::‬دی‪ .‬یاک‪::‬ه کیش‪::‬ی اۉلیم چنگلیگ‪::‬ه توش‪::‬یب‪ ،‬بون‪::‬دن‬
‫چیقیب کېتیش عالجی بۉلمه‌گچ‪ ،‬شونده‌ی بهادیر بۉلیب کېترمیکن؟ بو حال همه‌ده هم بۉله‌وېررمیکن؟‬
‫ایچیب۔چېکیب‪ ،‬وقتیده طعاملنمه‌ی ایسقیرت یوره‌دیگنلر اېمس‪ ،‬س‪::‬رانجام‪ :،‬آزاده‌‪ ،‬اۉزیگ‪::‬ه قره‌ی‪::‬دیگن‬
‫رعنا بو رک دېگن دردِ بې‌دواگه اوچره‌گنیگه کیشیلر‪ :‬ح‪::‬یران‪ .‬ب‪::‬و اۉزی قنه‌ق‪::‬ه درد؟ وره‌چل‪::‬ر ایته‌دیگن همه‌‬
‫یامان نرسه‌لردن رعنا قاچر اېدی‪ ،‬او دانا وره‌چلر اۉیله‌گن ساغالم کیشی اې‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬ونی قره‌ن‪::‬گ ک‪::‬ه‪ ،‬ب‪::‬و درد‬
‫شو ُگلگه یاپیشیب‪ ،‬اونی خزان قیلدی‪.‬‬
‫تشقریده تانگ آتیب‪ ،‬سل۔پل ک‪::‬ون یاریش‪::‬یب‪ :‬کېل‪::‬ردی‪ .‬ب‪::‬و پیت ایوان‪::‬ده ی‪::‬وریب‪ ،‬پلیته‌ده اونگ‪::‬ه س‪::‬وت‬
‫پیشیریب کېله‌دیگن آیی‌جانیسی‪ :‬بیردن رۉپره‌سیدن چیقیب کېله‌یاتگنده‌ی‪ ،‬اېرکین تۉختب قالدی‪« .‬اېرکینیم‪،‬‬
‫جانیم ب‪::‬اله‌م‪ ،‬اۉت‪::‬یر‪ ،‬منه‌ ب‪::‬و س‪::‬وتنی‪ :‬ایچ!» ‪ -‬دېگن آواز قوالغیگ‪::‬ه اېش‪::‬یتیلیب کېتگن‪::‬ده‌ی بۉل‪::‬دی‪ .‬او النگلب‬
‫توریب قالدی‪ .‬همه‌ اوخلر‪ ،‬فقط او اویغاق اېدی‪ .‬حاضراق‪ :‬پیدا بۉلیب قاله‌دیگن آیی‌جانیس‪::‬ینی‪ :‬کوت‪::‬دی‪ :.‬لېکن‬
‫آیی‌جانی آشخانه‌ده‌یم‪ ،‬حویلیده‌یم‪ ،‬ایوانده‌یم کۉرینمه‌یدی‪ .‬ک‪::‬ېین او زینه‌پ‪::‬ایه‌لردن توش‪::‬یب‪ُ ،‬گلخانه‌گ‪::‬ه ب‪::‬اردی‪.‬‬
‫حویلی اۉرته‌سیده آچیلیب تورگن ُگللر نینگ اېن‪::‬گ چیرایلیس‪::‬یدن ای ّکیته‌س‪::‬ینی‪ :‬اوزیب آلیب‪ ،‬ک‪::‬ۉچه‌ اېش‪::‬یککه‬
‫قره‌ب یوردی‪ :.‬اویی هېچ کیم پَیقه‌مه‌ی قالدی‪ .‬او بیر آیاغیگه ب‪::‬وت‪ ،‬ای ّکینچیس‪::‬یگه ش‪::‬یپّک ک‪::‬يیب آلگن‪ ،‬ه‪::‬ر‬
‫دایم آیی‌جانی کییگیزیب قۉیه‌دیگن متراسچه کۉیله‌گینی کییگن‪ ،‬یاقه‌سی توگمه‌سینی هم سالیب اولگورمه‌گن‪،‬‬
‫دۉپّیسینی‪ :‬هم قیدیریب‪ :‬اۉتیرمه‌گن اېدی‪ .‬شو احوالده ای ّکی دانه‌ ُگلنی کۉتریب آیی‌جانی‪ :‬آلدیگه جۉنه‌دی‪ .‬او نه‌‬
‫کییم‪ ،‬نه‌ بوتنی بیلردی‪ :.‬او یوزینی‪ :‬هم یووگ‪::‬نی ی‪::‬ۉق‪ ،‬اونین‪::‬گ هېچ نرس‪:‬ه‌گه قره‌گیس‪:‬ی‪ :‬کېلمس‪::‬دی‪ .‬او فق‪::‬ط‬
‫آیی‌جانینی کۉرگیسی‪ :‬کېلردی‪ .‬اونگه باشقه‌ هېچ نرسه‌ کېره‌ک اېمس اېدی‪.‬‬
‫اې‪::‬رکین جیم۔جیت‪ ،‬کیچی‪::‬ک ک‪::‬ۉچه‌دن کتّه‌ کۉچه‌گ‪::‬ه اۉتیب‪ ،‬اس‪::‬فالت یۉلک‪::‬ده کېت‪::‬ه باش‪::‬له‌دی‪ .‬اونین‪::‬گ‬
‫قۉلی‪::‬ده ای ّکی دانه‌ ُگ‪::‬ل‪ ،‬آیی‌ج‪::‬انی آلدیگ‪::‬ه ب‪::‬ارردی‪ .‬او اۉش‪::‬ه‌ ک‪::‬ونی کتّه‌ مش‪::‬ینه اوس‪::‬تیده‪ ،‬آیی‌ج‪::‬انینی آلیب‬
‫کېتیشه‌یاتگنده شو کۉچه‌لردن اۉتیب‪ ،‬تراموای۔ترولیبوسلر‪ :‬یوره‌دیگن کتّه‌ کۉچه‌لر ب‪::‬ۉیلب کېتگن اې‪::‬دی‪ .‬او‬
‫گۉیا همه‌ یۉلنی‪ :‬بیله‌دیگنده‌ی‪ ،‬تانگ‌آترده اس‪::‬فالت ی‪::‬ۉل چېتی‪::‬ده ب‪::‬ارردی‪ .‬کتّه‌ کۉچه‌گ‪::‬ه چیکقنیگ‪::‬ه ق‪:‬دَر اونی‬
‫هېچ کیم کۉرمه‌دی‪ :.‬فق‪::‬ط بورچک‪::‬ده‌گی‪ :‬ت‪::‬ېره‌کلر تگی‪::‬ده ای ّکیت‪::‬ه لَیچه‌ چ‪::‬اپیب یورگنی‪::‬نی ک‪::‬ۉردی‪ .‬اول‪::‬ر اۉز‬
‫اۉرتاقلرینیکی‪ :‬اېکنلیگینی بیلردی‪ :.‬کتّه‌ ک‪::‬ۉچه‌ده سوپورگیس‪::‬ینی‪ :‬یېلکه‌س‪::‬یگه تش‪::‬لب کېته‌ی‪::‬اتگن کیش‪::‬ینی هم‬
‫کۉردی‪ .‬بو آدمنی تنیمه‌دی‪ .‬اون‪::‬دن س‪::‬ۉنگ‪ ،‬غیزیلله‌گنچ‪::‬ه ب‪::‬یر مش‪::‬ینه اۉت‪::‬دی‪ :.‬ترام‪::‬وای هم اۉت‪::‬دی‪ .‬اې‪::‬رکین‬
‫اولرگه بیر قره‌ب قۉی‪::‬دی۔ی‪::‬و‪ ،‬یۉلی‪::‬ده دوام اېته‌وې‪::‬ردی‪ :.‬او چرچه‌گنیگ‪::‬ه هم ق‪::‬ره‌مه‌ی آلدینگ‪::‬ه این‪:‬تیلردی‪ ،‬ب‪:‬یر‬
‫آیاغیده شیپّک بۉلگنی اوچون قدمینی تېزله‌تیشگه قیینه‌لر‪ ،‬شیپپه‌گی بعضا ً آیاغیدن توش‪::‬یب ق‪::‬الردی‪ .‬اص‪::‬لی‬
‫شو ای ّکاوینی هم تشلب چیقسه بۉلر اېکن‪ .‬او تراموای‪ :‬یۉلینی کېس‪::‬یب اۉتیب‪ ،‬کتّه‌ک‪::‬ان ب‪::‬اغ‪ ،‬س‪::‬وو‪ :‬ت‪::‬ۉله‌ کتّه‌‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫ح‪::‬وض یانیگ‪::‬ه کېلگنی‪::‬ده تان‪::‬گ یاریش‪::‬یب‪ ،‬ی‪::‬ۉلکلرده آدمل‪::‬ر کۉپه‌ی‪::‬ه باش‪::‬له‌دی‪ .‬مش‪::‬ینه‌لر هم غ‪:‬یز۔غ‪::‬یز اۉت ‌ه‬
‫باشله‌دی‪ُ .‬گل کۉترگن‪ ،‬یاقه‌لری نینگ توگمه‌سی‪ :‬سالینمه‌گن‪ ،‬باش‌یلنگ باله‌گه کۉزی‪ :‬توشگنلر حیران بۉلیب‬
‫ک‪::‬ولیب کېتیش‪::‬ردی‪ :.‬دس‪::‬تکول‌ ک‪::‬ۉترگن ب‪::‬یر عی‪::‬ال ج‪::‬دل کېته‌ی‪::‬اتگن یۉلی‪::‬ده ب‪::‬یر لحظه‌ ت‪::‬ۉختب‪ ،‬اېرکین‪::‬نی‪:‬‬
‫کوزه‌تدی‪ ،‬کېین یېلکه‌سینی قیس‪::‬یب‪ ،‬ینه‌ یۉلی‪::‬ده دوام اېت‪::‬دی‪ ...‬اې‪::‬رکین کتّه‌ کۉپریک‪::‬دن اۉتیب کېته‌یاتگن‪::‬ده‬
‫آرقه‌سیده کېله‌یاتگن چنته‌ کۉترگن کۉزعینکلی بیر آدم یانمه۔یان کېلیب‪ ،‬مراجعت اېتدی‪:‬‬
‫‪ -‬اۉغلیم‪ ،‬قه‌یاققه کېتیه‌پسن؟‬
‫اېرکین او کیشیگه بۉزره‌ییب قره‌ب توردی۔یو‪ ،‬اینده‌مه‌دی‪.‬‬
‫‪ -‬کیم نینگ باله‌سیسن؟‬
‫‪ -‬دده‌ملرنی‪.‬‬
‫‪ -‬نېگه‌ سېنینگ یانینگده هېچ کیم یۉق؟‬
‫اېرکین اینده‌مه‌دی‪ .‬او آدم هم‪ ،‬بو باله‌ شو یېرده‌گی کۉپ قبتلی اویلردن چیققن بۉلس‪::‬ه ک‪::‬ېره‌ک‪ ،‬دېب‬
‫اۉیله‌دی‪ .‬او هم ت‪::‬ېز۔ت‪::‬ېز ی‪::‬وریب کېت‪::‬دی‪ :.‬نری‪::‬راق ب‪::‬اریب‪ُ ،‬گ‪::‬ل قیرقه‌ی‪::‬اتگن کېکس‪::‬ه‌ کیش‪::‬یگه اونی‬
‫کۉرسه‌تیب‪ ،‬بیر نیمه‌ دېب کېتدی‪ .‬یاقه‌ویران‪« ،‬میتّی متراس» چال یانیگه یقینلشگنده او سۉره‌دی‪:‬‬
‫‪ -‬هېی باله‌‪ ،‬قه‌یاققه کېتیه‌پسن؟‬
‫اېرکین اونگه هم جواب قیلگیسی کېلمه‌دی‪ .‬نیمه‌ ایشی بار؟ او تراموای‪ :‬یۉلیگه توشه‌یاتگنی‪ :‬یۉق۔کو!‬
‫اگر او تراموای یاکه مش‪::‬ینه یۉلی‪::‬ده یورگنی‪::‬ده اونی چق‪::‬یریب آلس‪:‬ه‌لر ب‪::‬ۉلردی‪ .‬او قۉلی‪::‬ده‌گی ای ّکی دانه‌ ُگل‪::‬نی‬
‫اوشله‌گنیچه‪ ،‬باشینی بلند کۉتریب کېته‌وېردی‪:.‬‬
‫‪ -‬هې باله‌ بویاققه کېل! مېن سېنگه ُگل بېره‌من‪.‬‬
‫‪ -‬مېنگه ُگل کېره‌ک اېمس‪ - ،‬دېدی اېرکین کتّه‌لردېک‪ .‬او قۉلیده‌گی‪ُ :‬گلنی چالگه کۉرستدی‪.‬‬
‫‪ -‬مېنیکی یخشیراق‪ ،‬منه‌ بونی هم آله‌ کېت!‬
‫اې‪::‬رکین نری‪::‬راق ی‪::‬وریب‪ ،‬اۉیلمس‪::‬یره‌ب ت‪::‬ۉخته‌دی‪ .‬چ‪::‬ال نین‪::‬گ ُگلی یخش‪::‬ی بۉلس‪::‬ه‪ ،‬اونی هم آلیش‬
‫کېره‌ک‪ .‬آیی‌جانیگه اېنگ یخشی ُگلل‪::‬ردن آلیب باریش‪:‬ی‪ :‬ک‪::‬ېره‌ک! اې‪::‬رکین آرقه‌س‪::‬یگه قَی‪::‬تیب‪ ،‬باغب‪::‬ان چ‪::‬ال‬
‫یانیگه کېلدی‪.‬‬
‫‪ -‬م‪::‬ه‪ ،‬آل‪ ،‬ب‪::‬اله‌م! ‪ -‬چ‪::‬ال اېرکینگ‪::‬ه درحقیقت ینه‌ تۉرتت‪::‬ه عج‪::‬ایب «پرزی‪::‬دنت» عطرگلی‪::‬دن ب‪::‬ېردی‪.‬‬
‫ای ّکیته‌سی قیزیل‪ ،‬ای ّکیته‌سی آق‪ .‬چال اېرکینگه باشدن۔آیاق‪ :‬تیکیلیب‪ ،‬ینه‌ سۉره‌دی‪:‬‬
‫‪ -‬اېرته۔سحرلب قه‌یاققه کېتیه‌پسن‪ ،‬باله‌جانیم؟‬
‫‪ -‬آیی‌جانیم نینگ یانلریگه‪.‬‬
‫‪ -‬آیی‌جانینگ قه‌یاقده‌لر؟‬
‫‪ -‬اۉلگنلر‪...‬‬
‫‪ -‬اې‪ ،‬بون‪::‬داق دېگین‪ - ،‬باغب‪::‬ان چ‪::‬ال یوزیگ‪::‬ه ف‪::‬اتحه‌ تارت‪::‬دی‪ :.‬ب‪::‬و ب‪::‬اله‌ آنه‌س‪::‬ینی قی‪::‬دیریب‪ ،‬ایچیکیب‪،‬‬
‫تېنتیره‌ب یورگنینی‪ :‬پَیقه‌دی‪ .‬تېنتکراقمیکن‪ ،‬دېگن َخیالگه هم باردی‪ .‬او ساغینچ اچنگه‌س‪:‬یده کېته‌ی‪:‬اتگنینی‬
‫سېزدی‪ .‬نخات که‌ شونداق باله‌ نینگ تېنتیره‌ب کۉچه‌گه چیقیب کېته‌یاتگنینی هېچ کیم پَیقه‌مه‌گن بۉلسه!‬
‫‪ -‬اۉغلیم‪ ،‬او یېر اوزاق‪ ،‬حاضر اویینگیزگه قَیتیب کېتینگ! اېرته‌گه دده‌نگیز بیلن بیرگه‌ باره‌سیز!‬
‫اېرکین باشینی سرک۔سرک قیلدی‪.‬‬
‫‪ -‬اده‌شیب قاله‌سیز‪ ،‬باله‌م! ‪ -‬چال اته‌ی «سیز»لردی‪.‬‬
‫‪ -‬آیی‌جانیم نینگ آلدیلریگه باره‌من!‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫‪ -‬یۉق‪ ،‬قَیتینگ!‬
‫چال اوشلب قالیشدن قۉرقیب‪ ،‬قوشدېک اوچیشگه تیار تورگن اې‪::‬رکین ب‪::‬یردن چ‪::‬اپیب‪ ،‬اۉزی‪::‬نی آدمل‪::‬ر‬
‫ایچیگه اوردی‪ .‬او ینه‌ یۉلیده دوام اېته‌وېردی‪ :.‬آدملر ایچیگه کیرگچ‪ ،‬بیر آیاغیگه بوت‪ ،‬ب‪::‬یر آیاغیگ‪::‬ه ش‪::‬یپّک‬
‫کییگن «متراس»نی کۉپلر پَیقشمه‌دی‪ .‬او کتّه‌ حوض و کۉککه آتیلیب ت‪::‬ورگن ف‪::‬واره‌لر یانیگ‪::‬ه کېل‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬یر‬
‫لحظه‌ اونینگ خَیالینی‪ :‬میدانده‌گی کفترلر تارتدی‪ .‬اولرگه انگره‌ییب توردی۔ده‪ ،‬ینه‌ بیردن خَیالیگ‪::‬ه آیی‌ج‪::‬انی‬
‫کېلدی‪ .‬او ینه‌ ُگلینی اوشله‌گنیچه آدملر آره‌س‪::‬یگه ک‪::‬یردی‪ :.‬آیی‌ج‪::‬انی نین‪::‬گ آوازی قوالغیگ‪::‬ه اېش‪::‬یتیلگندېک‬
‫بۉلدی‪ .‬او یاق۔بو یاققه النگلب‪ ،‬یۉلیده دوام اېتدی‪ .‬بیر مدتدن سۉنگ یۉل چېتیده‌گی مگزین آینه‌لری ایچیگه‬
‫تېریب قۉییلگن س‪:‬وت شیش‪:‬ه‌لریگه ق‪:‬ره‌دی‪ .‬ایچکیس‪::‬ی کېلیب یوتین‪:‬دی‪ :.‬گس‪:‬ترونوم‪ :‬ایچکریس‪:‬یگه ک‪:‬یریب‪،‬‬
‫سوت‪ ،‬پیشالق ساته‌یاتگن آق خلعتلی سېمیز‪ ،‬دۉمبیلله‌گن خاتینگه تیکیلدی‪ .‬س‪::‬اتووچی نین‪::‬گ ق‪::‬ۉلی‪ :‬قۉلیگ‪::‬ه‬
‫تېگمس‪ ،‬چېک آلیب آدملرگه سوت‪ ،‬کېف‪::‬یر ب‪::‬ېرردی‪ :.‬س‪::‬ېمیز‪ :‬خ‪::‬اتین نین‪::‬گ ک‪::‬ۉزی اېرکینگ‪::‬ه توش‪::‬دی‪.‬‬
‫«آنه‌سی بیلن کېلیب‪ ،‬بو یېرده اده‌شیب قالگن‪ »...‬باله‌گه اۉخشتدی‪.‬‬
‫‪ -‬هېی باله‌‪ ،‬نیمه‌ قیلیب یوریبسن؟‬
‫اېرکین اینده‌مه‌دی‪ .‬او کۉزینی سوت۔پیشالقدن اوزمسدی‪ .‬ساتووچی عیال متراسچه کيینیب‪ ،‬دل‪::‬دیره‌ب‬
‫تورگن دۉمباق باله‌چه‌ نینگ باشدن۔آیاغیگه رزم سالدی‪:‬‬
‫‪ -‬آیینگ بیلن کېلگنمیدینگ‪ ،‬دده‌نگ بیلن کېلگنمیدینگ؟ اده‌شیب قالدینگ می؟‬
‫اېرکین باشینی سرک۔سرک قیلدی‪.‬‬
‫‪ -‬نیمه‌ کېره‌ک سېنگه؟‬
‫ساتووچی خاتین آق بوالچکه اوستیگه ای ّکی بۉلک یپراقلنگن پیشالق‪ :‬قۉییب اېرکینگه اوزه‌تدی‪ :.‬ی‪::‬ریم‬
‫گیالس سوت هم بېردی‪ :.‬اېرکین گیالسنی آلیب‪ ،‬سوت ایچدی۔ده‪ ،‬آچیقیب نان بیلن پیشالقنی‪ :‬یېی‪::‬ه کېت‪::‬دی‪.‬‬
‫او جوده‌ ممنون‪ ،‬آق خلعت کییگن یخشی خاتینگه ایلجه‌یگندېک بۉلیب گسترونومدن چیقدی‪ .‬او ن‪::‬ان چه‌ینب‪،‬‬
‫ینه‌ یۉلی‪::‬ده دوام اېت‪::‬دی‪ .‬او ینه‌ کۉپریک‪::‬دن‪ ،‬ترام‪::‬وای‪ ،‬ترولیبوس‪::‬لر‪ :‬ب‪::‬اره‌دیگن چ‪::‬ارراهه‌دن اۉتیب‪ ،‬کېن‪::‬گ‬
‫اسفالت یۉلده قدم تشله‌ی باشله‌دی‪ .‬اونینگ قارنی‪ :‬تۉیدی‪ .‬لېکن آیاقلری‪ :‬چلیشیب‪ ،‬چرچه‌گندېک بۉل‪:‬دی‪ .‬ش‪:‬و‬
‫آره‌ده یۉلکه‌ چېتیده‌گی اۉریندیققه اۉتیریب‪ ،‬بیر لحظه‌ دَم آلگیسی کېلدی‪ .‬او اۉتیریب‪ :‬آرقه‌س‪::‬یگه س‪::‬ویندی‪:.‬‬
‫کتّه‌ یۉلده غیز۔غیز اۉته‌یاتگن مشینه‌لرگه‪ ،‬یۉلکده‌گی آدملرگه تیکیلدی‪.‬‬
‫بیر مدتدن کېین باشی قییشه‌ییب‪ ،‬اوخلب قالدی‪ .‬او جوده‌ هم چرچه‌گن اېکن‪ ،‬مش‪::‬ینه‌لر ش‪::‬او۔ش‪::‬ووینی‬
‫سېزمه‌ی‪ ،‬قۉلیده‌گی ُگللرنی محکم اوش‪::‬له‌گنچه ق‪::‬اتیب اوخلب ی‪::‬اتردی‪َ :.‬س‪:‬لدن ک‪::‬ېین اۉز تختی‪::‬ده یاتگن‪::‬دېک‬
‫آیاقلرینی‪ :‬اوزه‌تیب چۉزیلدی‪ .‬یۉالوچیلر ُگل اوشلب اوخلب ی‪::‬اتگن باله‌گ‪:‬ه تیکیلیش‪::‬ر‪ ،‬ب‪:‬یراو‪ :‬ایلجه‌ییب ق‪:‬ۉیر‪،‬‬
‫بیراو بېزاوته‌لنردی‪ .‬احتمال‪ ،‬بې‌چاره‌ باله‌ بېتاب بۉلیب قالگندیر‪ ،‬اَ؟ بېتاب بۉلس‪::‬ه پیش‪::‬یللب اوخله‌مس‪::‬دی‪.‬‬
‫شو اطرافده‌گی شاپ‌مۉیالولی پولیس هم باله‌ یاتگن سکه‌مېکه‌ یانیگه کېلیب اونگه تیکیل‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬اله‌نی دفعت‪:‬اً‪:‬‬
‫اویغ‪:‬اتیب یوبارگیس‪:‬ی کېلمه‌دی‪ .‬او س‪:‬ېکین س‪:‬که‌مېکه‌ نین‪:‬گ ب‪:‬یر چې ّکه‌س‪:‬یده اون‪:‬دن کۉزی‪:‬نی‪ :‬اوزمه‌ی‪،‬‬
‫قۉریقله‌گنده‌ی اۉتیردی‪ :.‬الّه‌قنده‌ی اېکسکوا‌تور نینگ شلدیره‌ب‪ ،‬یېرنی لرزه‌گه سالیب اۉته‌ی‪::‬اتگنی اېرکین‪::‬نی‬
‫اویغاتیب یوباردی‪ :.‬او کۉزینی آچیب‪ ،‬تېپه‌سیده پولیس تورگنینی کۉردی‪ .‬اویه‌لینقیره‌ب‪ ،‬باشینی کۉتردی‪.‬‬
‫‪ -‬هه‌‪ ،‬اۉغلیم‪ ،‬اده‌شیب قالدینگ می؟ کیم نینگ باله‌سیسن؟‪ ‬‬
‫اېرکین نیمه‌ دېب جواب بېریشینی‪ :‬بیاللمه‌ی‪ ،‬سېرره‌ییب تورردی‪:.‬‬
‫‪ -‬اویینگگه آلیب باریب قۉیه‌ی می؟ اویینگ قه‌یاقده؟‬
‫‪ -‬او یاقده‪ - ،‬دېدی اېرکین کۉچه‌نی نریگی تامانینی کۉرسه‌تیب‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫‪ -‬یور‪ ،‬آلیب باریب قۉیه‌ی‪.‬‬
‫‪ -‬یۉق‪ .‬مېن آیی‌جانیم‪ :‬نینگ آلدیلریگه کېتیه‌پمن‪.‬‬
‫‪ -‬آییجانینگ قه‌یاقده؟‬
‫‪ -‬اۉلگنلر‪.‬‬
‫پولیس اۉیلمسیره‌ب‪ ،‬باله‌گه تیکیل‪::‬دی‪ .‬ب‪::‬اله‌ نین‪::‬گ ایچیکیب اوی‪::‬دن چیقیب کېتگنی‪::‬نی‪ :‬فهمله‌دی‪ - .‬نیمه‌‬
‫قیلیش کېره‌ک؟ ‪ -‬دېب لبینی تیشله‌دی‪ .‬اېرکینگه گپ قاتدی‪:‬‬
‫‪ -‬یور‪ ،‬مېن هم اۉشه‌ تامانگه کېته‌یاتگن اې‪::‬دیم آلیب ب‪::‬اریب ق‪::‬ۉیه‌من‪ .‬مېنین‪::‬گ هم س‪::‬ېندېک اۉغلیم‬
‫بار‪.‬‬
‫اولر اۉن بېش دقیقه‌ یۉل یوریب‪ ،‬پولیس‌ اداره‌سیگه کېلیشدی‪:.‬‬
‫اېرکین بو ی‪::‬ېردن هم جُفتک‪::‬نی راس‪::‬تله‌ماقچی‪ :‬ب‪::‬ۉلگن اې‪::‬دی‪ ،‬عالجی ب‪::‬ۉلمه‌دی‪ .‬اونی ن‪::‬وبتچی پ‪::‬ولیس‬
‫یانی‪::‬ده‌گی مېزگ‪::‬ه اۉتق‪::‬زیب قۉی‪::‬دی‪ :.‬آره‌دن ی‪::‬ریم س‪::‬اعت وقت اۉت‪::‬ر۔اۉتمس‪ :‬آته‌س‪::‬ی مشینه‌س‪::‬ینی‪ :‬اېش‪::‬یکده‬
‫قالدیریب‪ ،‬خانه‌گه هاولیقیب کیردی‪ :.‬اۉغلینی ک‪::‬ۉریب اونی دس‪::‬ت ک‪::‬ۉتریب‪ :‬بغریگ‪::‬ه باس‪::‬دی‪ .‬کۉزیگ‪::‬ه ی‪::‬اش‬
‫آلیب‪:‬‬
‫‪ -‬اۉغیل‌گینه‌م‪ - ،‬دېیه آلدی‪.‬‬
‫اېرکین هم ییغلمسیره‌ب اونگه تیقیلینچ قیلیشگه توشدی‪:.‬‬
‫‪ -‬اده‌جان‪ ،‬آیی‌جانیم‪ :‬نینگ آلدیلریگه باره‌یلیک‪.‬‬
‫‪ -‬بۉپتی! اۉغلیم‪ ،‬بۉپتی باره‌میز‪ - ،‬دېدی او اۉغلینی بغریگه قیته۔قیته‌ باس‪::‬یب‪ ،‬ک‪::‬ېین خج‪::‬الت اره‌لش‬
‫پولیسگه مراجعت اېتدی‪:‬‬
‫‪ -‬مېن اېرته‌ بیلن بروقت‪ :‬اېر‌پورتگه‪ ،‬مهمانلرنی کوتگنی‪ :‬چیقیب کېتگن اې‪::‬دیم‪ ،‬بوویس ‪:‬ی‪ :‬بیلن ق‪::‬الگن‬
‫اېدی‪ .‬یقینده باشیمیزگه بختسیزلیک توشگن‪ ...‬کېچیره‌سیز‪ - ...‬دېدی۔ده‪ ،‬اونگه تشکر ایتیب چیقیب کېتدی‪.‬‬
‫اولر مشینه‌لریده اویگه قَیتیب کېلیب‪ ،‬بونده «توغیب اۉتیرگن» بووینی‪ :‬تینچیتیشدی‪ :.‬آته‌ اېرکینگ‪::‬ه هم‬
‫تسلی بېردی‪ .‬بیرپسدن سۉنگ آیی‌جانی یانیگه آلیب باریش‪::‬ینی‪ :‬ایت‪::‬دی‪ .‬آته‌ نین‪::‬گ گپلریگ‪::‬ه اې‪::‬رکین اط‪::‬اعت‬
‫سقلب‪ ،‬آیی‌جانی‪ :‬یانیگه باریشگه باشقتدن تیارگرلیک کۉردی‪ .‬یوزلرینی یوودی‪ ،‬ینگی کییم‪ ،‬بوتلرنی‪ :‬ت‪::‬اپیب‬
‫بېریش‪::‬دی‪ :.‬او ق‪::‬ارنینی هم تۉی‪::‬دیریب‪ ،‬اېش‪::‬یکده ت‪::‬ورگن مش‪::‬ینه‌لریگه همه‌دن اوّل چیقیب‪ ،‬اۉت‪::‬یریب‪ :‬آل‪::‬دی‪.‬‬
‫اونینگ برچه‌ حرکتلرینی‪ :‬کوزه‌تیب تورگن آته‌سی کۉزلریگه ی‪::‬اش آل‪::‬دی‪ ...‬کیچی‪::‬ک ب‪::‬اله‌ اوچ‪::‬ون آنه‌ نین‪::‬گ‬
‫اۉلیمیدن آغیر بختسیزلیک یۉق‪ ،‬دېردی آته‌ اۉزیگه اۉزی‪:.‬‬
‫بیر ساعتلردن کېین اولر ینه‌ حویلیده‌گی ُگللردن قیرقیب‪ ،‬کتّه‌گنه گلدس‪::‬ته‌ یس‪::‬ب‪ ،‬مش‪::‬ینه‌ده قبرس‪::‬تانگه‬
‫جۉنشدی‪:.‬‬
‫هلی مرمرتاش قۉییلیب‪ ،‬اط‪::‬رافی‪ :‬پنج‪::‬ره‌ بیلن اۉره‌لمه‌گن‪ ،‬ت‪::‬وپراق اوییلیب‪ ،‬کېتم‪::‬ان بیلن تېکیس‪::‬لب‬
‫قۉییلگن ینگی بیر قبر تېپه‌سیگه باریب‪ ،‬آته۔باله‌ باش اېگیشدی‪ .‬قبر اوس‪::‬تیگه گلدس‪::‬ته‌نی قۉییش‪::‬دی‪ :.‬اې‪::‬رکین‬
‫دده‌سی یانیده ینگی قبرگه تیکیلیب تورردی‪ .‬ق‪::‬نی اونین‪::‬گ آیی‌ج‪::‬انی؟ نخ‪::‬ات که‌ اونی اطلس ک‪::‬ۉیلکلری‪ :‬بیلن‬
‫ش‪::‬و توپراقق‪::‬ه کۉمیش‪::‬گن بۉلس‪::‬ه؟ اخ‪::‬یر اونین‪::‬گ پلتوس‪:‬ی‪ :‬اېتگیگ‪::‬ه آز‌گین‪::‬ه ت‪::‬وپراق تېگس‪::‬ه هم چۉتک‪::‬ه بیلن‬
‫اېرینمه‌ی تازه‌لردی‪ .‬اونینگ چیرایلی یوزلری‪ ،‬آلتین زیرکلری‪ ،‬نازک آپّاق ق‪::‬ۉللری نخ‪::‬ات که‌ ش‪::‬و ت‪::‬وپراق‬
‫تگیده یاتگن بۉلسه؟ اېرکین خاموش تورردی‪.‬‬
‫‪ -‬آیی‌جانیم بویاققه چیقمه‌یدیلر می؟ ‪ -‬اېرکین دده‌سیگه مراجعت اېتدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫‪ -‬ی‪::‬ۉق‪ - ،‬دې‪::‬دی دده‌س‪::‬ی غمگین‪ .‬او اۉغلی‪::‬نی آووتیش نیتی‪::‬ده یالغ‪::‬ان گپ‪::‬یرمه‌دی‪ .‬آته‌۔ب‪::‬اله‌ قبرس‪::‬تاندن‬
‫چیقیب‪ ،‬اویگ‪::‬ه قَی‪::‬تیب کېلیش‪::‬دی‪ .‬لېکن اېرته‌س‪::‬یگه او ش‪::‬ماهلل‌دی‪ :‬می‪ ،‬ایس‪::‬یتمه‌لب کس‪::‬ل ب‪::‬ۉلیب قال‪::‬دی۔ی‪::‬و‬
‫تېپه‌س‪::‬یگه کېلگن دده‌س‪::‬یگه هم‪ ،‬بوویس‪::‬یگه هم‪ ،‬باش‪::‬قه‌لرگه هم آیی‌ج‪::‬ان‪ ،‬دېب ق‪::‬ۉل چ‪::‬ۉزیب تلپی‪::‬نر اې‪::‬دی‪.‬‬
‫ایسیتمه‌ ایچیده قۉلیده عطرگل‪ ،‬آیی‌جانینی قیدیرردی‪:.‬‬
‫اېرکین نینگ داودیره‌ب‪ ،‬ایچیکیب یورگنی‪ :‬همایونلر خاندانینی‪ :‬لرزه‌گه سالدی‪ .‬بووه‌سی۔ی‪::‬و بوویس‪::‬ی‪،‬‬
‫عمه‌لری اېرکین اطرافیده ِگردی کپل‪::‬ک ب‪::‬ۉلیب قالیش‪::‬دی‪ :.‬خ‪::‬اتینی قضاس‪::‬یدن ک‪::‬ېین‪« ،‬یېتّی»نی اۉتک‪::‬زیب‬
‫همایون خدمتگه باردی‪ .‬ایلگری خوش‌آمد قیلیب یوره‌دیگن بعضی‪ :‬جُوانلرگه هم آرتیقچه سۉزه‌ماللیک یۉق‪،‬‬
‫قره‌گیسی هم کېلمسدی‪ .‬اونینگ کۉز آلدیده آیی‌جانینی‪ :‬یۉقاتگن مأیوس اې‪::‬رکین ت‪::‬ورر‪ ،‬ب‪::‬و میتّی ب‪::‬اله‌ نین‪::‬گ‬
‫درد و دنیاسی‪ :‬قارانغی‪ ،‬هېچ نرسه‌سی قالمه‌گنده‌ی کۉرینیشی یوره‌گی‪::‬نی اې‪::‬زردی‪ .‬او نه‌ آته‌ و نه‌ بوویس‪::‬ی‪،‬‬
‫هېچ کیم نینگ گپیگه قوالق سالمسدی‪ :.‬اونگه اۉزی نینگ آیی‌جانی‪ :‬کېره‌ک‪ .‬آیی‌جانینی تاپیب بېریش‪::‬لری‬
‫کېره‌ک! قنی اونینگ آیی‌جانی؟! نخات که‌ اونینگ آیی‌جانینی کۉمیب کېلیشدی! نخ‪::‬ات که‌ آیی‌ج‪::‬انی اونی‬
‫بغریگه باسمه‌یدی! او‪ ،‬همایون نینگ کۉزیگه آیی‌جانیسیز‪ :‬یشه‌ی آلمه‌یدیگنده‌ی کۉرینردی‪.‬‬
‫ادواکت فرخ دۉست محمېدوف‌لر عایله‌سی ماتمسرا‪ ،‬بیر کیچیک جان بوتون ب‪::‬یر خان‪::‬داننی لرزه‌گ‪::‬ه‬
‫سالردی‪.‬‬
‫آره‌دن اوچ ییل اۉتدی‪ .‬اېرکین هم مکتبگه باردی‪ .‬اما همان همایون اویلنمه‌ی یورردی‪ :.‬اونین‪::‬گ ک‪::‬ۉز‬
‫آلدیده همان اۉش‪:‬ه‌ رعن‪:‬ا‪ ...‬ی‪:‬ېر س‪:‬اووق‪ ،‬کیش‪:‬ی قض‪:‬ا قیلگچ‪ ،‬ق‪:‬الگن ق‪:‬دردانلری‪ :‬یوره‌گی‪:‬ده اونین‪:‬گ ِمه‪:‬ری‬
‫سېکین۔استه‌ ساويدی‪ ،‬دېردیلر‪ .‬بو تۉغری اېمس اېکن‪ .‬همایون یوره‌گیده رعن‪::‬ا محب‪::‬تی هم‪::‬ان یش‪::‬ردی‪ .‬او‪،‬‬
‫رعنانی انچه‌ وقت کېتیدن یوریب‪ ،‬یخشی کۉریب آلگن اېدی‪ .‬نظری‪::‬ده ینه‌ ب‪::‬یر باش‪::‬قه‌ کیش‪::‬ینی رعناچه‌لی‪::‬ک‬
‫سېویشگه قُربی یېتمه‌یدیگنده‌ی‪ :‬تویولردی‪ .‬بیران کیمسه‌ یوره‌گیده غلیان اویغاتالمسدی‪ .‬همایون اوچ ییل‪::‬دن‬
‫سۉنگ بیرینچی‪ :‬مرته‌ آنه‌خ‪:‬اننی ک‪::‬ۉریب‪ ،‬ی‪:‬وره‌گی ج‪::‬یز اې‪::‬تیب کېت‪::‬دی‪ .‬اونین‪::‬گ مقابلی‪::‬ده رعن‪:‬ا تورگن‪:‬ده‌ی‪:‬‬
‫بۉلدی‪ .‬اونینگ بیر یېری‪ :‬رعناگه اۉخشه‌شیب کېتردی‪ .‬آوازی اۉخشرمیکن؟ همایون اۉیلنیب قالدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫شکرهللا یوسفوف‬
‫(‪1921‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬شکرهللا ترجمه‌ی حالی حقیده؛‬
‫‪ .۲‬شکرهللا ایجادی نینگ باش موضوعی «انسان و یخشیلیک» اېکنلیگی؛‬
‫‪ .۳‬شکرهللا داستانلری؛‬
‫‪ .۴‬شکرهللا ترجمه‌لری؛‬
‫‪ .۵‬شکرهللا درامه‌لری‪.‬‬
‫شکرهللا (شکرهللا یوسفوف) ‪1921‬۔ییلی تاشکېنتده توغیلگن‪ .‬آته‌سی قیش‪::‬الق و ش‪::‬هرلر آره‌لب‬
‫اېمچیلیک‪ 4‬قیلگن‪ ،‬آنه‌سی اېسه هم دنیاوي هم دیني علملر بیلیمدانی بۉلگن‪.‬‬
‫شاعر نینگ خاطرلشیچه‪ :،‬عایله‌ده اۉتکزیله‌یاتگن شعرخوانلیک کېچه‌ل‪::‬ری‪ ،‬آنه‌س‪::‬ی و آپه‌س‪::‬ی‬
‫نینگ معلمه‌لیگی‪ ،‬آته‌سی نینگ مکتب مدیری اېکنلیگی اونی ایجاد نینگ ِسحرلی عالمیگه اونده‌گن‪.‬‬
‫اونینگ ایلک شعري مشقلری ‪1934‬۔ییلی مکتب دېواري گزیته‌سیده باسیلگن‪ .‬ش‪::‬کرهللا ‪1938‬۔‬
‫ییلی تعلیم و تربیه بیلیم یورتینی توگتگن‪ .‬قاره‌قلپاغیستان نینگ قۉنغیرات تومنیگه یۉللنمه بیلن ایشگه‬
‫یوب‪::‬اریله‌دی‪ .‬کېینچه‌لی‪::‬ک او تاش‪::‬کېنت‌گه قَی‪::‬تیب‪ ،‬پی‪::‬داگوژی‌ انس‪::‬تیتوتی نین‪::‬گ کېچکی بۉلیمی‪::‬ده‬
‫اۉقیشی بیلن بیر پیتده مکتبده اۉزبېک تیلی و ادبیاتیدن درس بېردی‪.‬‬
‫شکرهللا نینگ ایلک شعرلری ‪1939‬۔ییلی اۉزبېکستان مطبوعاتیده چاپ اېتیل‪::‬دی‪1942 ،‬۔ییلی‬
‫اېس‪::‬ه «ل‪::‬ۉلیلر»‪ 5‬داس‪::‬تانی‪1941 ،‬۔ییلی ماکس‪::‬یم گ‪::‬ورکي نین‪::‬گ والگ‪::‬ا ب‪::‬ۉیلب س‪::‬یاحتی تۉغریس‪::‬یده‬
‫شعرلری یره‌تیلدی‪ .‬بیرینچی شعرلری «بیرینچی دفتر» نامی بیلن ‪1949‬۔ییلی نشر اېتیلدی‪.‬‬
‫ادیب نینگ «چاللر»‪« ،‬روسيه»‪« ،‬عصر بحثی» کبی اثرل‪::‬ری ادبی‪::‬اتیمیزنی ک‪::‬ۉپ مض‪::‬مونلی‬
‫داستانلری بیلن باییتدی‪.‬‬
‫ش‪::‬کرهللا اثرل‪::‬ری نین‪::‬گ اساس‪::‬ي مض‪::‬مونینی انس‪::‬ان و بویوکلی‪::‬ک توشونچه‌س‪::‬ی‪ ،‬اېزگولی‪::‬ک‪،‬‬
‫عالیجنابلیک‪ ،‬قدر۔قیمت تویغولری تشکیل اېته‌دی‪.‬‬
‫اَینیقس ‪:‬ه‌‪ ،‬اونین‪::‬گ ش‪::‬عریتیده ب‪::‬و ص‪::‬فتلر کۉزگ‪::‬ه یقّ‪::‬ال تش‪::‬لنیب ت‪::‬وره‌دی‪« .‬انس‪::‬ان»‪« ،‬عم‪::‬ریم‬
‫باریچ‪::‬ه»‪« ،‬انس‪::‬ان انس‪::‬ان اوچ‪::‬ون»‪« ،‬انس‪::‬ان و یخش‪::‬یلیک»‪« ،‬س‪::‬ویَنچ» تۉپلملریگ‪::‬ه ک‪::‬یرگن ب‪::‬رچه‌‬
‫شعرلریده یخشیلیک َمیاق (الگو) قیلیب آلینه‌دی‪.‬‬
‫وزنیتسنس‪:::‬کي‪ ،‬اې‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ش‪:::‬کرهللا ترجمه‌چیلیک‪:::‬ده هم ثم‪:::‬ره‌لی قلم تېبره‌ت‪:::‬دی‪ .‬روس ش‪:::‬عریتیدن‬
‫‌ونسکي اثرلرینی‪ ،‬بالتی‪:‬ک ب‪:‬ۉیی ادبیاتی‪:‬دن ر‪ .‬حمزه‌ت‪:‬وف‪ ،‬ق‪ .‬قولی‌ې‪:‬ف‪ ،‬د‪.‬‬ ‫اِوتوشینکو‪ ،‬ر‪ .‬روج ِدست ِ‬
‫قوغولتینوف‌لر نینگ شعرلرینی مهارت بیلن اۉزبېکچه‌گه اۉگیردی‪.‬‬
‫ش‪::‬کرهللا قلمیگ‪::‬ه منس‪::‬وب «خط‪::‬رلی‪ :‬ی‪::‬ۉل» (‪« ،)1963‬تبس‪::‬م اۉغریل‪::‬ری» (‪« ،)1965‬تۉی‪::‬دن‬
‫ک‪::‬ېین تماش‪::‬ا» (‪« ،)1974‬اونس‪::‬یز فری‪::‬اد» (‪« ،)1990‬اۉغری‪::‬نی ق‪::‬راقچی‪ :‬اوردی» (‪ )1987‬ک‪::‬بی‬
‫درامه و دراماتیک اثرلری تېزده تیاتر صحنه‌لریده اۉز عکسینی تاپدی‪.‬‬
‫‪ .4‬اېمچی ‪ .۱ -‬داکتر؛ نرس‪ .۲ .‬کسللرنی دم۔دعا قیلووچی؛ طبیب‪.‬‬
‫‪ . 5‬لۉلیلر ‪ -‬اصلی هندلردن ترقلگن و دنیا نینگ کۉپ جایلریده تۉده‌لشیب‪ :،‬کۉچمنچی و یریم کۉچمنچی حیات کېچیرووچی خلق؛ جوگی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫ادیب نینگ قته‌غان ییللری فاجعه‌لری حقیده بی‪::‬تیلگن «کفنس‪::‬یز ک‪::‬ۉ ِمیلگنلر» اث‪::‬ری کت‪::‬ابخواننی‬
‫اۉزبېکستان اۉتمیشی نینگ اَیریم چیرکین ص‪::‬حفه‌لری‪ :‬حقی‪::‬ده خ‪::‬بردار اېت‪::‬دی‪ .‬اث‪::‬ر علیش‪::‬ېر ن‪::‬وايی‬
‫نامیده‌گی دولت مکافاتیگه سزاوار بۉلگن‪.‬‬
‫خلص‪ ،‬شکرهللا ایجادی نینگ اۉزبېک ادبیاتیده اۉزیگه خاص اۉرنی بار‪.‬‬
‫شعرلریدن نمونه‪:‬‬
‫آقشام‬
‫کېچه‌ آقشام کوتدیم‪ ،‬کېلمه‌دینگ‪،‬‬
‫ظلمت ایچره‌ قالدیم بیر اۉزیم‪.‬‬
‫عمریم بۉیی بو ظلمتگه تېنگ‬
‫بیر ظلمتنی کۉرمه‌گن کۉزیم‪.‬‬

‫اېرکم‪ ،‬بوگون کېلدینگ آقشامده‪،‬‬

‫هلی کۉک‌که کۉتریلمه‌ی آی‪.‬‬
‫بیلمه‌گندیم یاروغ عالمده‬
‫بارلیگینی شونچه‌ نور‪ ،‬چیرای‪.‬‬

‫تۉکمه‌ کۉز یاشینگنی‬

‫تۉکمه‌ کۉز یاشینگنی‪ ،‬ییغلمه‌‪ ،‬گۉزل!‬
‫مجنون‌تال سینگری یایمه ساچینگنی‪.‬‬
‫مېنینگ َگناهیمنی کېچیرگیل بیر َگل‪،‬‬
‫بیر دَم قایه‌گه باق‪ ،‬کۉتر باشینگنی‪.‬‬

‫تامچی تامیب تورر قایه‌دن چک۔چک‪،‬‬

‫بیر تامچی تاشلرگه سالیبدی اجین‪.‬‬
‫اخیر تاش اېمس۔کو مېنده‌گی یوره‌ک‪...‬‬
‫کۉز یاشینگنی تۉکمه‌‪ ،‬مېنگه هم اچین‪.‬‬

‫کېکسه‌لیک‬
‫درخت تېپه‌ شاخدن‪ ،‬آدم آیاقدن‬
‫قرییدی‪ ،‬دېیدیلر‪ ،‬بو هم بیر حکمت‪.‬‬
‫بونده‌ی اۉیلب کۉرسم‪ ،‬بوتون نرسه‌نی‬
‫حسابلی یره‌تگن دایم طبیعت‪.‬‬

‫یخشی که‪ ،‬آدم نینگ کوچ۔قوتینی‬

‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫بېل و آیاغیدن ا ّول آله‌دی‪.‬‬
‫بۉلمه‌سه‪ ،‬بو آیاق کېکسه‌یگنینگده‬
‫سېنی قه‌ی کۉچه‌گه سودره‌ب قالردی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫عادل یعقوبوف‬
‫(‪1927‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬ادیب نینگ حیاتی و ایجاد یۉلی حقیده معلومات؛‬
‫‪ .۲‬ع‪::‬ادل یعقوب‪::‬وف نین‪::‬گ ایجادک‪::‬ار و جم‪::‬اعت ارب‪::‬ابی ص‪::‬فتیده‌گی‬
‫فعالیتی؛‬
‫‪ .۳‬عادل یعقوبوف حکایه‌ و قصه‌لری؛‬
‫‪ .۴‬ع‪::‬ادل یعقوب‪::‬وف ‪ -‬اس‪::‬تعدادلی روم‪::‬ان ن‪::‬ویس‪ :‬ال‪::‬ف) زم‪::‬انوي موض‪::‬وعده‌گی روم‪::‬انلری؛‬
‫ب)تاریخي موضوعده‌گی رومانلری‪.‬‬
‫عادل یعقوبوف ‪۲۰‬۔عصر اۉزبېک ادبیاتی رونقیگه حصه‌ قۉشگن اس‪:‬تعدادلی ایجادک‪::‬ار‪ :‬دی‪::‬ر‪.‬‬
‫تنیقلی تدقیقاتچی کریموف عادل یعقوبوف حقی‪::‬ده فک‪::‬ر یوریت‪::‬ه ت‪::‬وریب؛ «ی‪::‬ازووچی اقت‪::‬داری انس‪::‬ان‬
‫روحي ع‪::‬المینی قه‌ی درجه‌ تحلی‪::‬ل قیل‪::‬ه آلگنلیگی‪ ،‬اونین‪::‬گ ک‪::‬ۉپ ق‪::‬ی ّره‌لی‌ و م ‪:‬رّکب فع‪::‬الیتینی قه‌ی‬
‫درجه‌ده آچیب ب‪:::‬ېره آلگنلیگی و تص‪:::‬ویرله‌ی آلگنلیگی‪ ،‬ش‪:::‬ونینگدېک‪ ،‬اۉزی قلمگ‪:::‬ه آلگن واقع‪:::‬ه۔‬
‫حادثه‌لر زمینیده کیش‪::‬یلرگه قن‪::‬ده‌ی ینگی گپ اَیت‪::‬ه آلگنلیگی بیلن بېلگی‌لنه‌دی» دېگنلری‪::‬ده ت‪::‬ۉله‌ ح‪::‬ق‬
‫اېدیلر‪ .‬بو طلبلرگه عادل یعقوبوف ایجادی تۉله‌ جواب بېره آله‌دی‪.‬‬
‫عادل یعقوبوف ‪1927‬۔ییلی تورکس‪:‬تان ش‪:‬هری یقینی‪:‬ده‌گی قرن‪:‬اق قیش‪:‬الغیده ت‪:‬وغیلگن‪ .‬آته‌س‪:‬ی‬
‫اېگمبېردی یعقوب‪::‬وف ‪1916‬۔ییلی مردکارلیکک‪::‬ه آلی‪::‬نیب‪ ،‬بالروس‪::‬يه اۉرمانلری‪::‬ده درخت کېس‪::‬گن‪،‬‬
‫روس تیلینی اۉرگنیب‪ ،‬تاشکېنت‌ده تحصیلینی بیتیرگچ‪ ،‬چیمکېنت‌ده تورلی مقاملرده‪ :‬ایشله‌گن‪.‬‬
‫آته‌سی عادل جاننی روس مکتبیگه اۉقیشگه ب‪:‬ېرگن‪ ،‬یاش‪:‬لیگیدن روس تیلی‪:‬نی پُخته‌ اۉرگنگن‪،‬‬
‫بو اېسه بۉلگوسی ادیبنی روس و جهان ادبیاتی بیلن تنیشیشیگه امکان یره‌تگن‪.‬‬
‫عادل یعقوبوف اوروش نین‪:‬گ س‪:‬ۉنگگی ییلی ح‪:‬ربي خدمتگ‪:‬ه چق‪:‬یریله‌دی‪ ،‬بېش یی‪:‬ل خ‪:‬دمت‬
‫قیله‌دی‪1951 .‬۔‪56‬۔ییللریده تاشکېنت دولت بیلیم یورتی‌سی (پوهنتونی) نینگ فیاللوژي فاکولته‌سیده‬
‫اۉقيدی‪ .‬اۉن ییل دوامیده «ادبي گزیته» نینگ اۉزبېکستان بۉییچ‪::‬ه مخ‪::‬بری‪ ،‬غف‪::‬ور غالم نامی‪::‬ده‌گی‬
‫نش‪::‬ریاتده مح‪::‬رر‪« ،‬اۉزبېکس‪::‬تان ادبی‪::‬اتی و ص‪::‬نعتی» گزیته‌س‪::‬یده ب‪::‬اش مح‪::‬رر‪« ،‬اۉزبېکس‪::‬تان‬
‫یازووچیلر اویوشمه»سی نینگ باشقرووی نینگ بیرینچی ک‪::‬اتبی و باش‪::‬قه مق‪::‬املرده‪ :‬ایش‪::‬له‌دی‪ .‬البته‌‪،‬‬
‫ادیب نین‪::‬گ اجتم‪::‬اعي حیات‪::‬ده‌گی ب‪::‬و فع‪::‬الیتی اونین‪::‬گ ک‪::‬ۉپلب اثرل‪::‬ری نین‪::‬گ یره‌تیلیش‪::‬یگه زمین‪::‬ه‬
‫حاضرله‌دی‪ .‬حیاتده کۉرگن‪ ،‬گواهی بۉلگن واقعه۔ح‪::‬ادثه‌لری خل‪::‬ق تورموش‪::‬ی نین‪::‬گ حق‪::‬انيلیگی بیلن‬
‫تصویرلش امکانینی بېردی‪.‬‬
‫عادل یعقوبوف‌نی اېلگه تنیتگن اث‪:‬ری «مقّ‪:‬دس» قصه‌س‪:‬ی بۉل‪:‬دی‪ .‬قص‪:‬ه‌ کت‪:‬ابخوانلر‪ ،‬اَینیقس‪:‬ه‌‪،‬‬
‫یاشلر تامانیدن جوده‌ ایلیق قرشی آلیندی‪ .‬یازووچی ای ّکی یاش «مقّدس و شریف جان» نین‪::‬گ مس‪::‬تقل‬
‫حیات آستانه‌سیده‌گی ایلک قدملری‪ ،‬قووانچ و تشویشلرینی شونچه‌که‌ بیان قیلمه‌یدی‪ ،‬بلکه اۉقووچینی‬
‫هیجانگ‪::‬ه س‪::‬اله‌دیگن درجه‌ده قهرم‪::‬انلر نین‪::‬گ روحي کېچینمه‌لری‪::‬نی یېت‪::‬وک ب‪::‬دیعي تیل‪::‬ده عکس‬
‫اېتتیریب بېره آلگن‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫«مقّدس» قصه‌سی نینگ ناملنیشیده هم رمزي معنا جمعلنگن‪ .‬اثر غایه‌س‪::‬یدن کېلیب چیقه‌دیگن‬
‫اساسي خالصه‌لر هم قصه‌ نینگ ناملنیشیگه اشاره دیر‪ .‬ادیب انسانیت اوچون اېنگ قدرلی و عزی‪::‬ز‪،‬‬
‫معتبر اېزگو تویغ‪:‬ولرنی ‪ -‬دی‪:‬انت‪ ،‬ع‪:‬دالت‪ ،‬اِیم‪:‬ان۔اعتق‪:‬اد‪ ،‬وج‪:‬دان‪ ،‬ق‪:‬در۔قیمت ک‪:‬بی غ‪:‬ایه‌لرنی قص‪:‬ه‌‬
‫مضمونیگه سینگدیریب یوبارگن‪ .‬بو کبی صفتلر ع‪::‬ادل یعقوب‪::‬وف نین‪::‬گ قط‪::‬ار اثرل‪::‬ری نین‪::‬گ ب‪::‬اش‬
‫غایه‌سینی تشکیل اېته‌دی‪.‬‬
‫عادل یعقوبوف «ب‪::‬یر فیلیت‪::‬ون قصه‌س‪::‬ی» (‪« ،)1963‬قن‪::‬ات جُفت ب‪::‬ۉله‌دی» (‪« ،)1968‬بیل‪::‬ور‬
‫قن‪::‬دیللر» قص‪:‬ه‌لری‪« ،‬اې‪::‬ر باش‪::‬یگه ایش توشس‪::‬ه» (‪ )1966‬رومانی‪::‬ده هم ه‪::‬ر قن‪::‬ده‌ی عدالتس‪::‬یزلیک‪،‬‬
‫تقلبگه قرشی مردانه کوره‌شه آله‌دیگن‪ ،‬خصوصا ً اوروش ییللریده ‪ -‬آغیر شرایطده کتّه‌لر بیلن یانم‪::‬ه۔‬
‫یان توریب جماعت ایشلریده فعال اشتراک اېته‌یاتگن یاشلر اوبرزینی یره‌تدی‪.‬‬
‫ی‪:‬ازووچی نین‪:‬گ زمانداش‪:‬لری حیاتی‪:‬دن آلیب ی‪:‬ازیلگن «دی‪:‬انت»‪« ،‬آق‌قوش‪:‬لر‪ ،‬آپّ‪:‬اق قوش‪:‬لر»‪،‬‬
‫«عدالت منزلی»‪ ،‬تاریخي موضوعده‌گی «اولوغ بېک خزینه‌سی»‪« ،‬کهنه‌ دنیا» اثرلری اۉزبې‪::‬ک‬
‫ادبیاتینی معلوم پغانه‌ یوقاریگه کۉتریلیشیگه سبب بۉلدی‪.‬‬
‫ت‪::‬نیقلی ادبیات‌ش‪::‬ناس ع‪::‬الم ق‪::‬ازاق‪ :‬ب‪::‬ای یۉل‪::‬داش‌ېف ع‪::‬ادل یعقوب‪::‬وف نین‪::‬گ «اول‪::‬وغ بې‪::‬ک‬
‫خزینه‌س‪::‬ی» روم‪::‬انی حقی‪::‬ده ش‪::‬ونده‌ی فکرل‪::‬رنی بی‪::‬ان قیله‌دی‪« :‬ع‪ .‬یعقوب‪::‬وف نین‪::‬گ روم‪::‬انچیلیگی‬
‫زمانوي اۉزبېک نثری نین‪::‬گ ب‪::‬دیعي تص‪::‬ویر امک‪::‬انیتینی‪ ،‬ک‪::‬ۉرک و ص‪::‬البتینی کۉرسه‌تیش‪::‬ی بیلن‬
‫کرکترلی دیر‪« .‬اولوغ بېک خزینه‌سی»ده یازووچی اثر قهرمانلری باشیدن کېچ‪::‬یرگن واقعه‌ل‪::‬رنی‬
‫کۉرسه‌تیش‪::‬گه اېمس‪ ،‬بلک‪::‬ه اولرنین‪::‬گ ایچکی دنیاس‪::‬ینی آچیش اثناس‪::‬یده اول‪::‬وغ بې‪::‬ک دَوری نین‪::‬گ‬
‫بدیعي منظره‌سینی چیزیشگه اعتب‪::‬ار ب‪::‬ېره‌دی‪ .‬معل‪::‬وم ک‪::‬ه‪ ،‬حیاتگ‪::‬ه فع‪::‬ال اره‌لش‪::‬گن کیش‪::‬یلر همیش‪:‬ه‌‬
‫ض‪::‬دیتلر قورش‪::‬اویده ب‪::‬ۉله‌دی‪ .‬حکم‪::‬دارلر اۉز موقعلریگ‪::‬ه ک‪::‬ۉره‌ جمعیت ایش‪::‬لریگه فع‪::‬ال مناس‪::‬بتده‬
‫بۉلیشگه مجبورلر‪ .‬ه‪::‬ر ب‪::‬یر انس‪::‬ان اۉز حیاتی‪::‬ده‌گی ب‪::‬وریلیش دَورلری‪::‬ده‪ ،‬ک‪::‬وچلی قرش‪::‬یلیکلرگه دوچ‬
‫کېلگنده تورلی۔تومن اۉیلرنی باشیدن کېچیره‌دی‪ .‬رومانده باش قهرمان انه‌ شونده‌ی اۉیلر آغوش‪::‬یده‬
‫کۉرستیله‌دی‪« ...‬اول‪::‬وغ بې‪::‬ک خزینه‌س‪:‬یده ص‪:‬داقت و س‪:‬اتقینلیک‪ ،‬ش‪::‬اگردلر نین‪:‬گ اس‪:‬تاد آلدی‪:‬ده‌گی‬
‫بورچی علی قوشچی و موالنا محی الدین اوبرزلری مثالیده معیاریگ‪::‬ه یېتک‪::‬زیب اف‪::‬اده‌لنگن»‪ .‬ع‪::‬الم‬
‫نینگ رومان حقیده‌گی فکرلری حاضرگی کون‪::‬ده‌گی معمالریمیزگ‪::‬ه قنچه‌لی‪::‬ک هماهن‪::‬گ اېکنلیگی‪::‬نی‬
‫سېزیش ممکن‪.‬‬
‫«دیانت» رومانیده مستبد توزوم مفکوره‌سی شرایطیده یوز بېرگن اَیریم کمچیلی‪::‬ک و نقص‪::‬ان‬
‫آچیب بېریلگن‪.‬‬
‫عادل یعقوبوف ‪1988‬۔‪1991‬۔ییللر دوامیده «عدالت منزلی» رومانینی ی‪::‬ازگن‪ .‬روم‪::‬ان ‪1994‬۔‬
‫ییلی «شرق یولدوزی» ژورنالیده‪ ،‬اۉشه‌ ییلی نینگ اۉزیده‌یاق تورک تیلیگه ترجمه‌ قیلینیب‪ ،‬علیح‪::‬ده‬
‫کتاب حالیده هم چیقدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫پیریمقُل قادروف‬
‫(‪1928‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬پیریمقُل قادروف حیات یۉلی حقیده؛‬
‫‪ .۲‬پیریمقُل قادروف حکایه‌ و قصه‌لری؛‬
‫‪ .۳‬پیریمقُل ق‪::‬ادروف روم‪::‬انلر ایجادک‪::‬اری‪« :‬یول‪::‬دوزلی ت‪::‬ونلر»‪« ،‬اوالدل‪::‬ر‬
‫داوانی‪ »6‬رومانلری حقیده معلومات؛‬
‫‪ .۴‬پیریمقُل قادروف ایجادی نینگ اۉزبېک ادبیاتی رونقیده‌گی اۉرنی؛‬
‫پیریمقُل قادروف ‪۲۰‬۔عصر اۉزبېک ادبیاتینی اۉزی نینگ سېرمحص‪::‬ول ایج‪::‬ادی ‪ -‬ییری‪::‬ک‬
‫اثرلری بیلن باییتگن ادیب دیر‪.‬‬
‫پیریمقُل قادروف ‪1928‬۔ییلی تاجیکستان جمهوریتی نینگ اۉره‌تېپه تومنیده دنیاگه کېلگن‪ .‬او‬
‫تاشکېنت دولت دارالفنونیده‪ ،‬کېین مسکوه‌ده‌گی گورکي نامیده‌گی جهان ادبیاتی انستیتوتیده اۉقیدی‪.‬‬
‫پیریمقُل قادروف‌نی تدقیقاتچی صفتیده کۉپراق بدیعي اث‪:‬ر تیلی‪ ،‬ی‪:‬ازووچی مه‪:‬ارتی مس‪:‬أله‌لری‬
‫قیزیقتیردی‪ .‬شو نینگ اوچون هم او اوزاق ییللر اۉزبېکستان فنلر اکادمیسی (اکادمی عل‪::‬وم) تی‪::‬ل و‬
‫ادبیات انستیتوتیده ایشله‌دی‪« .‬اۉزبېک ساوېت ادبي تنقیدی ت‪::‬اریخی»‪« ،‬اۉزبې‪::‬ک س‪::‬اوېت ادبی‪::‬اتی‬
‫تاریخی» کبی عالي اۉقوو یورتلری اوچون مۉلجللب یازیلگن درسلیکلرگه هم مولفلیک قیلدی‪« .‬تیل‬
‫و دل»‪« ،‬خلق تیلی و ریالیستیک نثر» ناملی علمي رساله‌لر‪ :‬یازدی‪.‬‬
‫پیریمقُل قادروف نینگ ایلک ایج‪::‬ادی نم‪::‬ونه‌لری کون‪::‬ده‌لیک مطبوع‪::‬ات ص‪::‬حفه‌لریده ‪40‬۔ییلل‪::‬ر‬
‫نین‪::‬گ آخرلری‪::‬ده ک‪::‬ۉرینگن‪1950 ،‬۔ییلی «اس‪::‬تودېنتلر»‪ 7‬عن‪::‬وانلی حکایه‌س‪::‬ی چ‪::‬اپ اېتیل‪::‬دی‪ .‬ادیب‌نی‬
‫کېنگ کتابخوانلر عامه‌سیگه تنیتگن اثری اېسه ‪1957‬۔ییلده یازیب توگللنگن «اوچ ایلدیز» روم‪::‬انی‬
‫بۉلدی‪ .‬اثر محاکمه‌سیگه بغیشلنگن ییغیلیشده رومان خصوصیده کۉپلب ایلیق فکرل‪::‬ر ای‪::‬تیلیب‪ ،‬عبدهللا‬
‫قهار نینگ یوکسک بهاسیگه سزاوار بۉلدی‪« .‬اوچ ایلدیز» رومانی‪::‬ده ادیب زم‪::‬ان روحی‪::‬نی‪ ،‬کیش‪::‬یلر‬
‫معنوي عالمینی ماهرانه تصویرینی بېره آلدی‪.‬‬
‫پیریمقُل قادروف نینگ سېرمحصول ایجادي فع‪::‬الیتی ‪60‬۔‪70‬۔ییللرگ‪::‬ه کېلیب حک‪::‬ایه‌ و قص‪:‬ه‌‬
‫ژانری‪::‬ده‌گی اثرل‪::‬ر بیلن بایی‪::‬دی‪ .‬اونین‪::‬گ «ج‪::‬ان ش‪::‬یرین»‪« ،‬کی‪::‬ف»‪« ،‬آالو»‪« ،‬ق‪::‬دریم»‪« ،‬اې‪::‬رک»‪،‬‬
‫«م‪::‬یراث»‪« ،‬سرگذش‪::‬تلر»‪« ،‬یه‌ی‪::‬ره انس‪::‬تیتوتگه کیرم‪::‬اقچی»‪ :‬ک‪::‬بی حک‪::‬ایه‌ و قص ‪:‬ه‌لری اۉق‪::‬ووچیلر‬
‫تامانیدن زۉر قیزیقیش بیلن کوتیب آلیندی‪.‬‬
‫اۉزبېک ادبیاتیده ادیب نینگ «آلماس کمر»‪« ،‬قاره‌ کۉزلر» رومانلری نینگ اۉزیگ‪::‬ه خ‪::‬اص‬
‫اۉرنی بار‪.‬‬
‫زمانوي موض‪::‬وعده‌گی اثرل‪::‬ری آرقه‌لی قلمی چ‪::‬رخلنگن ادیب اېن‪::‬دی اۉته‌ ج‪ّ :‬دي و مس‪::‬وولیتلی‬
‫موضوع ‪ -‬تاریخي موضوعده‌گی رومانلر یازه باشله‌دی‪ .‬اوزاق ییللیک ایزلنیشلر‪ ،‬تینیمسیز ایج‪::‬ادي‬

‫‪ .6‬داوان‪ .۱ :‬تاغ یاکه تېپه‌لیک نینگ آشیب اۉتسه بۉله‌دیگن قوله‌ی جایی‪ ،‬آشوو؛ ‪ .۲‬کۉچم‪::‬ه‪ .‬ک‪::‬ېینگی‪ :‬ییللرگ‪::‬ه ی‪::‬ۉل آچیب ب‪::‬ېره‌دیگن کتّه‌‪ ،‬اولکن‬
‫ایش؛ قیین مرّ ه‌‪.‬‬
‫‪.Student .7‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫فع‪::‬الیت پیریمقُ‪::‬ل ق‪::‬ادروف‌نی تېمورخ‪::‬ان نس‪::‬لی نین‪::‬گ اول‪::‬وغ س‪::‬یمالری ب‪::‬ابر و اونین‪::‬گ اوالدل‪::‬ری‬
‫حیاتیگه بغیش‪::‬لنگن «یول‪::‬دوزلی ت‪:‬ونلر»‪« ،‬اوالدل‪::‬ر داوانی» س‪::‬ینگری اثرلری‪::‬نی میدانگ‪::‬ه کېلیش‪::‬یگه‬
‫سبب بۉلدی‪.‬‬
‫«یولدوزلی تونلر» روم‪::‬انی ‪1972‬۔ییلی ی‪::‬ازیب ت‪::‬وگللنگن بۉلس‪::‬ه۔ده‪ ،‬اَی‪::‬ریم قرش‪::‬یلیکلر طفیلی‬
‫‪1978‬۔ییلده‌‌گینه علیحده کتاب حالیده چاپ اېتیلیب‪ ،‬کتابخوانلر محاکمه‌سیگه حواله‌ اېتیلدی‪ .‬اث‪::‬ر روس‬
‫تیلیده باسیلدی‪ ،‬باشقه چېت تیللرگه ت‪::‬رجمه‌ اېتیل‪::‬دی‪ .‬روم‪::‬ان مولفیگ‪::‬ه قۉییله‌ی‪::‬اتگن اساسس‪::‬یز عیبل‪::‬ر‬
‫‪1988‬۔ییلی «شرق یولدوزی» ژورنالیده اعالن قیلینگن «اوالدلر داوانی» روم‪::‬انی نش‪::‬رینی هم اوچ‬
‫ییلچه تۉخته‌تیب قۉیدی‪.‬‬
‫رومان یقینده «همایون و اکبر» نامی بیلن کتاب حالیده نشردن چیقریلدی‪.‬‬
‫پیریمقُل قادروف‪« :‬برکمال اوالد تربیه‌سی اوچون علیشېر ن‪::‬وایی و ب‪::‬ابر م‪::‬یرزا ک‪::‬بی اول‪::‬وغ‬
‫اجدادلریمیز نینگ حیاتي تجربه‌سی همده‌ ایجادي میراثینی اۉرگ‪:‬نیش‪ ،‬اولرنین‪:‬گ ع‪:‬برتلی جهتلری‪:‬نی‬
‫اۉزلش‪::‬تیریش آل‪::‬دیمیزده ت‪::‬ورگن مهم وظیفه‌ل‪::‬ردن دی‪::‬ر‪ .‬ب‪::‬و وظیفه‌نی قلب ‪:‬ا ً ادا اې‪::‬تیش اوچ‪::‬ون ممت‪::‬از‬
‫ادبیاتیمیز نینگ هلی اۉرگنیلمه‌گن ب‪:‬دیعي تی‪:‬ل خزینه‌لری‪:‬نی آچیش ض‪:‬رور‪ .‬کت‪:‬ابخوانلر عامه‌س‪:‬ی ب‪:‬و‬
‫خزینه‌ل‪::‬ر اېش‪::‬یگینی آچه‌دیگن کلیدلرگ‪::‬ه احتی‪::‬اج س‪::‬ېزه‌دیلر» دېگن فکرل‪::‬ری بیلن اس‪::‬تقالل دوری‬
‫ادبیاتیده ایجادکارلر نینگ آلدیده ت‪::‬ورگن مس‪::‬وولیتلی وظیفه‌لریگ‪::‬ه آی‪::‬دینلیک کیریت‪::‬دی‪ .‬ح‪::‬ال ب‪::‬و ک‪::‬ه‪،‬‬
‫اۉزبې‪::‬ک ادبیاتی‪::‬ده پیریمقُ‪::‬ل ق‪::‬ادروف اۉز فکرل‪::‬ری نین‪::‬گ ب‪::‬یر ق‪::‬در عهده‌س‪::‬یدن چیققن اس‪::‬تعدادلی‬
‫ایجادکار‪ :‬دیر‪ .‬تاریخي موضوعده‌گی اثرلری بیلن کتابخواننی اویغانیش دوری نینگ اولوغ سیمالری‬
‫حیاتی و ایجادي فعالیتی بیلن یقیندن تنیشتیردی‪ .‬زېرا‪ ،‬اولوغ اجدادلریمیز حیاتي تجربه‌لری‪ ،‬ایج‪::‬ادي‬
‫میراثی آرقه‌لی یاشلرنی تربیه‌لشدېک اېنگ مهم موضوعلر استقالل دوری اۉزبې‪::‬ک ادبی‪::‬اتی آلدی‪::‬ده‬
‫تورگن کتّه‌ و اولوغ وظیفه دیر‪.‬‬
‫اۉزبېکس‪::‬تان خل‪::‬ق یازووچیس‪::‬ی پیریمقُ‪::‬ل ق‪::‬ادروف ایج‪::‬ادي محن‪::‬تی اۉزبېکس‪::‬تان حکوم‪::‬تی‬
‫تامانیدن مناسب بهاسینی آلگن‪.‬‬
‫«یول‪::‬دوزلی ت‪::‬ونلر» روم‪::‬انی اوچ‪::‬ون ادیب ‪1982‬۔ییل‪::‬ده حم‪::‬زه‌ نامی‪::‬ده‌گی ِرس‪::‬پوبلیکه دولت‬
‫مکافاتیگه سزاوار بۉلدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫اېرکین واحدوف‬
‫(‪1936‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬حاض‪::‬رگی اۉزبې‪::‬ک ش‪::‬عریتی رونقی‪::‬ده اې‪::‬رکین واح‪::‬دوف ایج‪::‬ادی‬
‫نینگ اۉرنی؛‬
‫‪ .۲‬اېرکین واحدوف ترجمه‌ی حالی؛‬
‫‪ .۳‬اېرکین واحدوف شعریتی نینگ اۉزیگه خاص خصوصیتلری؛‬
‫‪ .۴‬اېرکین واحدوف داستانلری‪ ،‬درامه‌لری؛‬

‫اېل استادیم مېن اېسم ‪ -‬طالب!‬

‫سۉز ُدرلرین تېرماق دیر ایشیم‪.‬‬
‫آدملر نینگ اۉزیدن آلیب‪،‬‬
‫آدملرگه بېرماق دیر ایشیم ‪-‬‬
‫اېرکین واحدوف ‪1936‬۔ییل نینگ ‪ 28‬دس‪::‬مبریده فرغ‪::‬انه‌ والی‪::‬تی ‪ -‬نین‪::‬گ آل‪::‬تی اری‪::‬ق تومنی‪::‬ده‬
‫اۉقیتووچی عایله‌س‪::‬یده دنیاگ‪::‬ه کېلگن‪ .‬آته‌س‪::‬ی چۉی‪::‬ان ب‪::‬ای‪ ،‬آنه‌س‪::‬ی راض‪::‬یه قیش‪::‬الق اۉقیت‪::‬ووچیلری‬
‫بۉلگنلر‪ .‬شاعر آته۔آنه‌سیدن اېرته اجره‌له‌دی‪ .‬اولر وفاتیدن کېین شاعر ت‪::‬اغه‌لری قۉلی‪::‬ده ت‪::‬ربیه‌لنگن‪.‬‬
‫تاغه‌لری جوده‌ مدنیتلی‪ ،‬ادبیات و صنعتگه اشتیاقی بلند‪ ،‬تنیقلی جماعت اربابلری بۉلگنلر‪ .‬بۉله‌ج‪::‬ک‬
‫شاعر دنیا قره‌شی نینگ شکللنیشیده عایله‌ده‌گی شرایط جوده‌ کتّه‌ تأثیر کۉرستگن‪.‬‬
‫شعرگه بۉلگن قیزیقیش اېرکین واحدوف‌نی شاعر غیرتي رهبرلیگیده‌گی تۉگره‌ک‌ک‪::‬ه یېتکلب‬
‫کېله‌دی‪ .‬شاعر نینگ اۉسمیرلیک ییللری حقیده خاطره‌لریده اَیتیشیچه‪ ،‬غیرتي تۉگره‌گی و تاغه‌لری‬
‫خاندانیده بۉلیب توره‌دیگن ادبي صحبتلر‪ ،‬میرتېمیر سیمیناری ش‪::‬عریت عالمیگ‪::‬ه ک‪::‬یریب کېلیش‪::‬یده‬
‫باش تورتکی بۉلگن‪.‬‬
‫اې‪::‬رکین واح‪::‬دوف ‪1955‬۔‪1960‬۔ییلل‪::‬ری تاش‪::‬کېنت دولت بیلیم ی‪::‬ورتی فیالل‪::‬وژي فاکولته‌س‪::‬یده‬
‫تعلیم آلدی‪ .‬اۉقووچیلیک ییللریده‌یاق شعرلری گزیت‪::‬ه و ژورن‪::‬اللرده باس‪::‬یلدی‪ .‬ایل‪::‬ک ش‪::‬عري ت‪::‬ۉپلمی‬
‫‪1961‬۔ییلی «تانگ نفَسی» عنوانی بیلن شاگردلیک ییللریده چاپ اېتیلدی‪.‬‬
‫شاعر نینگ بو ییللر ایجادی تورلی آهنگلرده کېچدی‪ .‬بعضا ً روحي اضطراب و اۉرته‌نیشلر‪،‬‬
‫بعض ‪:‬ا ً باله‌لرچ ‪:‬ه‪ :‬ش‪::‬ۉخ‪ ،‬اۉین‪::‬اقی ه‪::‬زل ش‪::‬عرلر هم ی‪::‬ازدی؛ خل‪::‬ق کېچمیش‪::‬ی بیلن ب‪::‬اغلیق مح‪::‬زون‬
‫مصرعلر هم بیتدی‪.‬‬
‫‪60‬۔ییلل‪:‬ر ایج‪:‬ادي محص‪:‬ولی «یاش‪:‬لیک دې‪:‬وانی»ده جمعلنگن ب‪:‬ۉلیب‪ ،‬اون‪:‬ده‌گی ش‪:‬عرلر ش‪:‬اعر‬
‫دنیاقره‌شلری افاده‌سی بۉلیب‌گینه قالمه‌ی‪ ،‬شعریتیمیز رواجی نینگ معل‪::‬وم ب‪::‬یر تام‪::‬انلری کۉرینیش‪::‬ی‬
‫صفتیده هم اهمیتلی دیر‪.‬‬
‫آدملر‪ ،‬سیز مېنینگ حیاتیم‪،‬‬
‫هر بیرینگیز عمریم پرچه‌سی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫دېگن شاعر ایجادی نینگ قی ّره‌لری ییللر اۉتیشی بیلن تورلی ژانرلر بیلن کېنگه‌ییب باردی‪.‬‬
‫‪70‬۔‪80‬۔ییللرده «تیری‪::‬ک س‪::‬یاره‌لر»‪« ،‬ش‪::‬رقي قیرغ‪::‬اق» ش‪::‬عري کت‪::‬ابلری‪« ،‬ن‪::‬دا»‪« ،‬روح‪8‬ل‪::‬ر‬
‫عصیانی‪« ،»9‬استانبول فاجعه‌سی» داستانلری یوزه‌گه کېل‪::‬دی‪« .‬س‪::‬ېن مېنگ‪::‬ه تېگم‪::‬ه»‪« ،‬منفعت‬
‫فلسفه‌س‪:‬ی»‪« ،‬مجلس قیلین‪::‬گ»‪« ،‬دانش قیش‪::‬الق لطیفه‌ل‪:‬ری» ک‪::‬بی س‪:‬تیریک۔یوماریس‪:‬تیک (هج‪::‬وي۔‬
‫طنزي) اثرلری یره‌تیلدی‪ .‬اې‪::‬رکین واح‪::‬دوف ش‪::‬و ییلل‪::‬ر ایجادی‪::‬ده هجوی‪::‬ه ش‪::‬عرلریگه روایت۔حک‪::‬ایت‬
‫اصولینی قۉلّه‌یدی‪« .‬دانش قیشالق لطیفه‌لری» عینا ً شو شکلده یازیلگن‪.‬‬
‫شاعر اوچون انسان قلبی اېنگ بویوک خلقت‪ .‬بو خلقت نین‪:‬گ طُ‪::‬رفه‌ رنگل‪::‬ری «قلب ش‪:‬ونده‌ی‬
‫عمان که‪ »...‬شعریده یقّال کۉزگه تشلنه‌دی‪:‬‬
‫قلب شونده‌ی عمان که‪ ،‬اونینگ بغریده‪،‬‬
‫دهشتلی دالغه‌لر سلسله‌سی بار‪.‬‬
‫قلب شونده‌ی زمین که‪ ،‬آتش قعریده‪،‬‬
‫ولقانلر آتگووچی زلزله‌سی بار‪.‬‬
‫‪90‬۔ییللر حی‪::‬اتیمیزده‌گی اۉزگ‪::‬ریش و ینگیلیکل‪::‬ر اې‪::‬رکین واح‪::‬دوف نین‪::‬گ «یخش‪::‬ی دی‪::‬ر اچّی‪::‬ق‬
‫حقیقت» تۉپلمیگه کیرگن شعرلریده اۉز عکسینی تاپدی‪.‬‬
‫اېرکین واحدوف داستان ژانریده هم قط‪:‬ار اثرل‪:‬ر ی‪:‬ازدی‪ .‬موض‪:‬وعی و اس‪:‬لوبی جهتی‪:‬دن اول‪:‬ر‬
‫رنگ۔برنگلیککه اېگه‪.‬‬
‫«قوی‪:‬اش مس‪::‬کنی»‪« ،‬تاش‪:‬کېنت صداس‪::‬ی»‪« ،‬قص‪:‬یده‌ اص‪:‬ولیده»‪« ،‬بوی‪:‬وک حی‪:‬ات ت‪::‬انگی»‪،‬‬
‫«چراغب‪::‬ان» ش‪::‬ۉرا دوری‪::‬ده عادتگ‪::‬ه اَیلنگن ل‪::‬نین‌نی اولوغلش‪::‬گه ق‪::‬ره‌تیلگن‪« ،‬بخم‪::‬ل» باس‪::‬مه‌چیلیک‬
‫حرکتی حقیده‪« ،‬پلتکه‌ده یازیلگن داستان» تاشکېنت شهریده‌گی زلزله‌ خصوصیده بیتیلگن داس‪::‬تانلر‬
‫دیر‪.‬‬
‫شاعر نینگ هلی‌گچ‪::‬ه اۉز ب‪::‬دیعي قیم‪::‬تی و حی‪::‬اتي اهمیتی‪::‬نی یۉق‪::‬اتمه‌ی‪ ،‬اۉقووچیلرگ‪::‬ه معن‪::‬وي‬
‫کۉمک بېریب کېله‌یاتگن داستانلری هم بار‪« .‬ندا»‪« ،‬روحل‪::‬ر عص‪::‬یانی»‪« ،‬اس‪::‬تانبول فاجعه‌س‪::‬ی»‬
‫داستانلری شولر جمله‌سیدن دیر‪.‬‬
‫«ن‪::‬دا» داس‪::‬تانی ‪1964‬۔ییلی ی‪::‬ازیلگن‪ .‬داس‪::‬تان ب‪::‬یر نېچ‪::‬ه ییللردی‪::‬ر ک‪::‬ه‪ ،‬مکتب درس‪::‬لیکلریگه‬
‫کیریتیلیب‪ ،‬اۉقووچیلر تامانیدن اۉرگنیلیب کېلینه‌دی‪ .‬البته‌‪ ،‬داستان ‪ -‬شاعر نین‪::‬گ آته‌س‪::‬یگه بغیش‪::‬لب‬
‫بیتیلگن‪ .‬آته‌س‪::‬ی ‪ -‬چۉی‪::‬ان ب‪::‬ای واح‪::‬دوف اوروش قرب‪::‬انی ب‪::‬ۉلگن‪ .‬اث‪::‬رنی اۉقیگن کت‪::‬ابخوان بیر‌گین‪::‬ه‬
‫شخص نینگ روحي اضطراب‪ ،‬کېچینمه‌لرینی‌گین‪::‬ه اېمس‪ ،‬میلی‪::‬ون۔میلی‪::‬ون اوروش قرب‪::‬انی ب‪::‬ۉلگن‬
‫کیشیلر نینگ نداسی‪ ،‬یېتیم قالگن اۉغالنلر نینگ غمگین صداسی داستان نینگ مضمونینی اېگه‌للب‬
‫آلگنینی توشونه‌دی‪.‬‬
‫آره‌دن بیر نېچه ییل اۉتیب شاعر نینگ «روحلر عصیانی» داستانی یوزه‌گه کېلدی‪.‬‬

‫‪ .8‬روح‪ .۱ :‬کیشی نینگ‪ :‬ایچکی حالتینی‪ ،‬رواني کېچینمه‌لرینی‪ ،‬حس۔تویغولرینی‪ :‬عکس اېتتیرووچی کیفیتی؛ ‪ .۲‬کۉچمه‪ .‬دی‪::‬ني توش‪::‬ونچه‌گه ک‪::‬ۉره‌‪:‬‬
‫کیشی حیاتیده او بیلن بیرگه‪ ،‬وفاتیدن کېین اېسه تندن چیقیب‪ :‬ابدي یشه‌یدیگن غیر طبیعي اساس؛ ارواح‪.‬‬
‫‪ . 9‬عصیان ‪ -‬صفني‪ ،‬ملي‪ ،‬حقوقي منفعتلرنی حمایه‌ قیلیب کۉتریله‌دیگن قۉزغالن‪ ،‬غلیان‪ ،‬طغیان‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫داس‪:‬تان بنگ‪:‬ال کوره‌ش‪::‬چن ش‪:‬اعری نذراالس‪::‬الم جس‪::‬ارتیگه بغیش‪::‬لنگن‪« .‬روحل‪:‬ر عص‪:‬یانی» ‪-‬‬
‫تراژیدیک اثر‪ .‬اونده نذراالسالم کوره‌شی‪ ،‬اېل۔ی‪:‬ورت‪ ،‬خل‪:‬ق س‪:‬عادتی یۉلی‪:‬ده‌گی مت‪:‬انتی الملی یک‪:‬ون‬
‫تاپه‌دی‪.‬‬
‫اثرده اېرکین واحدوف کوره‌شچن ش‪::‬اعر نذراالس‪::‬الم نین‪::‬گ ف‪::‬دایی‌لیگی‪ ،‬عص‪::‬یانکار روحی‪::‬نی‬
‫بوتون اولوغوارلیگی بیلن آچیب بېرالگن‪.‬‬
‫اې‪::‬رکین واح‪::‬دوف ‪۲۰‬۔عص‪::‬ر اۉزبې‪::‬ک ادبی‪::‬اتینی سېرمض‪::‬مون اثرل‪::‬ری بیلن ب‪::‬اییتگن‪ ،‬قال‪::‬ه‬
‫بېرسه‪ ،‬اۉزبېکستان استقاللینی اولوغالوچی شعرلری بیلن اۉزبېکستان‌ده ینه‌ده بویوک حرمتگ‪::‬ه‬
‫اېگه بۉلگن ایجادکار دیر‪.‬‬
‫کمترلیک حقیده‬
‫گرچه شونچه‌ مغرور تورسه هم‪،‬‬
‫پیاله‌گه اېگیلر چاینک‪.‬‬
‫شونده‌ی اېکن‪ ،‬منمنلیک نېچون‪،‬‬
‫کبر و هوا نیمه‌گه‌ کېره‌ک؟‬
‫کمترین بۉل‪ ،‬حتّی بیر قدم‬
‫اۉتمه غرور آستانه‌سیدن‪.‬‬
‫پیاله‌نی انسان شونینگ۔چون‬
‫اۉپر دایم پېشانه‌سیدن‪.‬‬
‫‪۱۹۵۶‬‬

‫شاعر و شعر و شعور‬

‫تا تیریکدیر که طبیعت‪،‬‬
‫تا قویاش ساچگه‌ی که نور‪،‬‬
‫اوچ اېگیز باردیر توشونچه‌‪،‬‬
‫اوچ بو سۉز یانداش بۉلور‪:‬‬
‫ماهر و مهر و مهارت‪،‬‬
‫عالم و علم و عمل‪،‬‬
‫عاشق و عشق و مشقت‪،‬‬
‫شاعر و شعر و شعور‪.‬‬
‫‪۱۹۶۱‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫عبدهللا عارفوف‬
‫(‪1941‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬عبدهللا عارفوف نینگ ترجمه‌ی حالی حقیده؛‬
‫‪ .۲‬عبدهللا عارفوف لیریکه‌سی نینگ اۉزیگه خاص خصوصیتلری؛‬
‫‪ .۳‬عبدهللا عارفوف داستانلری؛‬
‫‪ .۴‬عبدهللا عارفوف درامه‌لری؛‬
‫‪ .۵‬اۉزبېک ادبیاتیده عبدهللا عارفوف ایجادی نینگ اۉرنی‪.‬‬
‫اۉزبېک خلق شاعری‪ ،‬اۉزبېکستان‌ده اۉزبېک خلقی نینگ قهرمانی صفتیده ت‪::‬نیلگن عبدهللا‬
‫عارفوف ‪۲۰‬۔عصر اۉزبېک ادبیاتی نینگ بویوک وکیللریدن بیری دیر‪ .‬اونینگ اثرلری ادبی‪::‬اتیمیز‬
‫نینگ رواجیده مهم اهمیت کسب اېتدی‪.‬‬
‫عبدهللا عارفوف ‪1941‬۔ییل ‪ 21‬مارچ‌ده اۉزبېکستان نین‪::‬گ قش‪::‬قه دری‪::‬ا والی‪::‬تی نین‪::‬گ کاس‪::‬ان‬
‫تومنیگه قره‌شلی بیر قیشالغده توغیلدی‪.‬‬
‫‪1963‬۔ییل‪::‬ده تاش‪::‬کېنت دولت بیلیم ی‪::‬ورتی نین‪::‬گ فیالل‪::‬وژي فاکولته‌س‪::‬ی نین‪::‬گ ژورن‪::‬الیزم‌‬
‫بۉلیمینی توگت‪::‬دی‪1963 .‬۔‪1980‬۔ییلل‪::‬رده نش‪::‬ریات و ژورن‪::‬اللرده ایش‪::‬له‌دی‪ .‬حاض‪::‬رگی‪ :‬کون‪::‬ده‌ ش‪::‬اعر‬
‫اۉزبېکستان یازووچیلر اویوشمه‌سی نینگ رهبری دیر‪.‬‬
‫عبدهللا ع‪::‬ارفوف نین‪::‬گ ب‪::‬یرینچی ش‪::‬عرلر ت‪::‬ۉپلمی «میت‪::‬تی یول‪::‬دوز» ب‪::‬ۉلیب‪ ،‬او ‪1965‬۔ییل‪::‬ده‬
‫تېرنلی‪::‬ک‪،‬‬
‫َ‬ ‫باس‪::‬یلیب چیق‪::‬دی‪ .‬کېینچه‌لی‪::‬ک ی‪::‬ره‌تیلگن ش‪::‬عرلریده ش‪::‬اعر نین‪::‬گ دنیاقره‌ش‪::‬یده فلس‪::‬في‬
‫جۉشقین لیریک آهنگ استوارلیک قیله‌دی‪:‬‬
‫یشه‌سنگ دنیاده یاروغ یوز بیلن‪،‬‬
‫حرمت کۉرگوزسنگ و بۉلسه عزتینگ!‬
‫کېتسنگ‪ ،‬اېسله‌سه‌لر شیرین سۉز بیلن‪،‬‬
‫یخشی نامینگ قالسه‪ ،‬قالسه ینه‌ خدمتینگ‪.‬‬
‫شاعر نینگ قطار شعري کتابلری اعالن قیلینگن‪« :‬کۉزلریم یۉلینگده» (‪« ،)1966‬آنه‌جان» (‬
‫‪« ،)1969‬چش‪:‬مه»‪« ،‬روحیم» (‪« ،)1971‬ح‪:‬یرت» (‪« ،)1974‬ی‪:‬ورتیم ش‪:‬مالی» (‪« ،)1976‬نج‪:‬ات‬
‫قلعه‌س‪::‬ی» (‪« ،)1980‬ییلل‪::‬ر ارم‪::‬انی» (‪« ،)1984‬ایش‪::‬انچ ک‪::‬ۉپریکلری» (‪« ،)1989‬مناج‪::‬ات»‪( :‬‬
‫‪« ،)1992‬دنیا» (‪« ،)1995‬حج دفتری» (‪« ،)1995‬سه‌یلنمه» (‪ )1996‬شولر جمله‌سیگه کیره‌دی‪.‬‬
‫عبدهللا عارفوف تینیم بیلمه‌ی ایجاد قیلماقده‪ .‬اونی بوتون اۉزبې‪::‬ک خلقی ج‪::‬وده‌ یخش‪::‬ی تنيدی‪.‬‬
‫اَینیقس‪:‬ه‌‪ ،‬وطن م‪::‬دحی اونین‪::‬گ ایجادی‪::‬ده ی‪::‬ارقین‪ ،‬حقّانيلیک‪::‬ده اۉز عکس‪::‬ینی ت‪::‬اپه‌دی‪ .‬س‪::‬ېوگی۔محبت‬
‫موضوعیده‌گی شعرلری‪ ،‬آنه‌ حقیده‌گی لیریکه‌سی کتابخوانلر قلبیده چوقور ا‌ۉرین آلدی‪:‬‬
‫مشتیپر‪ 10‬هم اۉزینگ‪ ،‬بویوک هم اۉزینگ‪،‬‬
‫کویینچک هم اۉزینگ‪ ،‬کویوک هم‪،‬‬

‫‪ .10‬قۉلیدن بیرار ایش کېلمه‌دیگن‪ ،‬عاجز‪ ،‬بېچاره (عیاللر حقیده)‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫عالمگه تتیر‪11‬لیک سویوک‪ 12‬هم اۉزینگ‪،‬‬
‫َپیت کېلدی اَیتماققه‪ ،‬گپ نینگ خانه‌سی‪،‬‬
‫اې‪ ،‬اۉزبېک آنه‌سی‪ ،‬اۉزبېک آنه‌سی‪.‬‬
‫‪....‬‬
‫عبدهللا ع‪:‬ارفوف داس‪:‬تان ژانری‪:‬ده هم سېرمض‪:‬مون اثرل‪:‬ر یره‌ت‪::‬ه آل‪::‬دی‪ .‬اونین‪:‬گ «رنجک‪:‬ام»‪،‬‬
‫«جنتگه یۉل»‪« ،‬حکیم و اجل»‪ ،‬دراماتیک داستانلری‪ ،‬بویوک اج‪::‬دادیمیز امیرتېمورگ‪::‬ه بغیش‪::‬لنگن‬
‫«صاحبقران» داستانلری بار‪.‬‬
‫عبدهللا عارفوف ادبیاتیمیزگه ینگیچه ب‪::‬دیعي تفک‪::‬ر یۉس‪::‬ینلرینی آلیب ک‪::‬یرگن ایجادک‪::‬ار دی‪::‬ر‪ .‬او‬
‫انسان قلبیده‌گی ضدیتلرنی‪ ،‬روحي حالتلرنی اۉزیگه خاص‪::‬لیگی بیلن کۉرس‪:‬ه‌تیب بېره‌ی‪::‬اتگن ش‪::‬اعر‬
‫دیر‪ .‬شاعر نینگ «ص‪::‬احبقران» ش‪::‬عري درامه‌س‪::‬ی ام‪::‬یر تېم‪::‬ور نین‪::‬گ ‪ 660‬ییللیگی مناس‪:‬بتی بیلن‬
‫یره‌تیلگن بۉلیب‪ ،‬اۉزبېک ادبیاتیگه بې‌بها خزینه بۉلیب قۉشیلدی‪.‬‬
‫اثرده تصویرلنیشیچه‪ ،‬امیر تېمور عدالت اوچون کوره‌شیب‪ ،‬جهان نینگ قریب یرمینی ضبط‬
‫اېتیب‪ ،‬بویوک توران سلطنتینی برپا اېته‌دی‪ .‬آرتتیرگن بایلیکلرینی اېزگو ایشلر اوچ‪::‬ون ص‪::‬رفله‌یدی‪.‬‬
‫اېل۔یورت آبادلیگینی اۉیلب‪ ،‬شهر و قیشالقلر‪ ،‬مدرس‪:‬ه‌لر بنی‪::‬اد اېتت‪:‬یریب‪ ،‬کان‪::‬اللر ق‪::‬ازدیریب‪ ،‬چۉل‪::‬ده‬
‫باغ۔راغلر یره‌ته‌دی‪.‬‬
‫اثرده امیر تېمور اوبرزی بیلن بیرگه سلطان بایزید‪ ،‬بی‌بی خانیم‪ ،‬ام‪::‬یر حس‪::‬ین‪ ،‬احم‪::‬د یس‪::‬وي‬
‫کبی اوبرزلر هم جانلی و ایشانرلی قیلیب تصویرلنه‌دی‪.‬‬
‫اثردن کېلتیریلگن امیر تېمور نطقیدن آلینگن قوییده‌گی ا‌ۉرینگه اعتبار بېرینگ‪:‬‬
‫کذاب کیمسه‌لر؟‬‫نېگه‌ کۉپدیر نیرنگ باز و ّ‬
‫نېگه‌ باسگن یېر یوزینی بونچه کۉپ علت؟‬
‫مېن زمیننی تازه‌لشیم کېره‌ک اولردن‪،‬‬
‫اجل مدام بېکینمه‌چاق اۉینر بیز بیلن‪.‬‬
‫مېن اۉلیمدن قۉرقه‌من می؟‬
‫کۉپ چیگل سوال‪...‬‬
‫درامه سۉنگیده امیر تېمور عمر بۉیی قیلگن ثواب و َگناهلرینی تصفیه حساب اېتیب‪:‬‬
‫تینسیز جنگ و جدل بیلن اۉتدی حیاتیم‪،‬‬
‫بلکه قنچه‌ عمرلرگه ضامن بۉلگنمن‪.‬‬
‫آخرتده اېتَگیمدن توتمس می اولر؟ ‪ -‬دېیدی‪.‬‬
‫خلص‪ ،‬درام‪::‬ه تیلی س‪::‬اده‌‪ ،‬چوق‪::‬ور مض‪::‬مونلی‪ ،‬ب‪::‬دیعي تص‪::‬ویر واس‪::‬طه‌لری نین‪::‬گ معیاری‪::‬ده‬
‫قۉللنیلیشی‪ ،‬شاعرانه فکر۔مشاهده‌لرگه بایلیگی بیلن اهمیتلی دیر‪.‬‬
‫اۉزبېکس‪::::‬تان‌ده اوش‪::::‬بو «ص‪::::‬احبقران»‪ :‬درامه‌س‪::::‬ی مکتب‪ ،‬و باش‪::::‬قه تعلیمي مرکزل‪::::‬رده‬
‫اۉرگنیلماقده‪.‬‬
‫‪ .11‬شۉر یېرلرده اۉسه‌دیگن اۉسیملیک‪.‬‬
‫‪ .12‬اېنگ یخشی کۉریلگن‪ ،‬سېویکلی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫عبدهللا عارفوف دانته نینگ «الهي کمیدی‌» اثرینی ‪ 28‬یاش‪::‬یده روس تیلی‪::‬دن اۉزبې‪::‬ک تیلیگ‪::‬ه‬
‫کتّه‌ مهارت بیلن ترجمه‌ قیل‪::‬دی‪ .‬ش‪::‬اعر نین‪::‬گ اۉزی نین‪::‬گ قط‪::‬ار اثرل‪::‬ری هم ج‪::‬وده‌ ک‪::‬ۉپلب تیللرگ‪::‬ه‬
‫ترجمه‌ قیلینگن‪.‬‬
‫مستقل اۉزبېکستان جمهوریتی مدحیه‌سی سۉزلری نین‪:‬گ م‪:‬ولفی‪ ،‬علیش‪:‬ېر ن‪:‬وايی نامی‪:‬ده‌گی‬
‫اۉزبېکس‪::‬تان دولت مکاف‪::‬اتی نین‪::‬گ س‪::‬اورینداری‪ ،‬اۉزبېکس‪::‬تان جمهوری‪::‬تی ع‪::‬الي مجلس‪::‬ی نین‪::‬گ‬
‫نایبی‪ ،‬عبدهللا عارفوف‌دن کتابخوانلر کېلگوسیده کۉپلب اثرلر کوتیب قاله‌دی‪.‬‬
‫شعریدن اۉرنک‪:‬‬
‫دنیانی قیزغنمه‬
‫دنیانی قیزغنمه مېندن‪ ،‬عزیزیم‪،‬‬
‫مېن سېنینگ کۉچه‌نگدن اۉتمسمن زنهار‪.‬‬
‫مېنینگ بو عالمده اۉز ایتر سۉزیم‬
‫و اۉزیم سیغینر مزارلریم بار‪.‬‬

‫دنیانی قیزغنمه مېندن‪ ،‬عزیزیم‪،‬‬

‫سېن ایچگن بوالقدن ایچمسمن اصال‪.‬‬
‫سېن یورگن تاغلرده قالمه‌گه‌ی ایزیم‪،‬‬
‫سېن کېچگن دریادن کېچمسمن اصال‪.‬‬

‫دنیانی قیزغنمه مېندن‪ ،‬عزیزیم‪،‬‬

‫قلبینگنی یاقمه‌سین شبهه‌ و سۉراق‪،‬‬
‫مېن اۉزگه‌ منزلگه تیککنمن کۉزیم‪،‬‬
‫او سېنینگ کلبه‌نگدن جوده‌ هم ییراق‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫شکور خالمیرزاېف‬
‫(‪1940‬۔ییلده توغیلگن)‬

‫‪ .۱‬اۉزبېک حکایه‌چیلیگی رونقیده شکور خالمیرزاېف‪ :‬نینگ اۉرنی؛‬

‫‪ .۲‬شکور خالمیرزاېف ترجمه‌ی حالی؛‪:‬‬
‫‪« .۳‬آغ‪::‬یر ت‪::‬اش کۉچس‪::‬ه»‪« ،‬حی‪::‬ات اب‪::‬دي»‪« ،‬ب‪::‬ادام قیش‪::‬ده ُگلله‌دی» تۉپلملریگ‪::‬ه ک‪::‬یرگن‬
‫حکایه‌لریده ادیب مهارتی؛‬
‫‪ .۴‬شکور خالمیرزاېف استعدادلی رومان نویس‪« :‬قیل کۉپریک»‪« ،‬آله بۉجی» رومانلری؛‬
‫‪ .۵‬شکور خالمیرزاېف دراماتورگ‪.‬‬

‫شکور خالمیرزاېف زمانوي اۉزبې‪::‬ک حک‪::‬ایه‌چیلیگی نین‪::‬گ زبردس‪::‬ت ایجادکارلری‪::‬دن ب‪::‬یری‬

‫دیر‪.‬‬
‫شکور خالمیرزاېف ‪1940‬۔ییل نینگ ‪ 24‬مارچی‪:‬ده اۉزبېکس‪:‬تان نین‪:‬گ ُس‪:‬رخان دری‪:‬ا والی‪:‬تی‬
‫نینگ بایسون تومنیده‌گی شهیدلر گذریده توغیلگن‪.‬‬
‫آته‌سی فیض هللا خالمیرزا اۉغلی اصلی بولونغوردن بۉلیب‪ ،‬زمانه تقضاسیگه کۉره‌ بایسون‌گه‬
‫کېلیشگه مجبور بۉلگن‪ .‬آنه‌سی هم علم۔معرفتلی عیال بۉلیب‪ ،‬تورلی رهبرلیک مقاملرده ایشله‌گن‪.‬‬
‫بۉله‌ج‪:‬ک ادیب اۉرته‌ مکتب‪:‬نی بایس‪::‬ون‌ده بیت‪:‬یرگچ‪1957 ،‬۔ییل‪:‬ده تاش‪::‬کېنت دولت بیلیم ی‪:‬ورتی‬
‫نین‪::‬گ فیالل‪::‬وژي فاکولته‌س‪::‬یگه اۉقیش‪::‬گه ک‪::‬یره‌دی و اونی ‪1962‬۔ییل‪::‬ده توگت‪::‬دی‪ .‬ش‪::‬وندن س‪::‬ۉنگ‪،‬‬
‫تاشکېنتده‌گی بیر قنچه نشریات و گزیته۔ژورناللر تحریریتیده ایشله‌یدی‪.‬‬
‫شکور خالمیرزاېف ایجادگه محصللیک ییللریدن کیریب کېلگن‪ .‬شو ییللری اونینگ بیر قنچ‪::‬ه‬
‫حکایه‌لری‪« ،‬آق آتلی» (‪« ،)1961‬تۉلقینلر» (‪ )1962‬ناملی قصه‌لری یازیلدی‪.‬‬
‫‪1965‬۔ییلده «اۉن س ّکیزگه کیرمه‌گن کیم ب‪::‬ار؟» قصه‌س‪::‬ی یره‌تیل‪::‬دی۔ی‪::‬و‪ ،‬ش‪::‬کور خ‪::‬المیرزاېف‬
‫کتابخوانلر نینگ سېویملی ایجادکاریگه اَیلندی‪.‬‬
‫‪80‬۔ییللرگه کېلیب ادیب نینگ قطار حکایه‌لر‪ :‬ت‪::‬ۉپلملری یره‌تیل‪::‬دی‪« :‬حی‪::‬ات اب‪::‬دي» (‪،)1974‬‬
‫«آغیر تاش کۉچسه» (‪« ،)1980‬بادام قیشده ُگلله‌دی» (‪ )1986‬سینگری تۉپلملری شولر جمله‌س‪::‬یدن‬
‫دیر‪ .‬اونینگ هر بیر اثریده حیاتي بیرار معما نین‪::‬گ ب‪::‬دیعي تلقی‪::‬نی اۉز عکس‪::‬ینی ت‪::‬اپگن‪ .‬تۉپلملرگ‪::‬ه‬
‫«جنل‪::‬ر ب‪::‬زمی»‪« ،‬پ‪::‬اده‌چی»‪« ،‬زاو آس‪::‬تیده‬
‫کیرگن «قدیم‪::‬ده ب‪::‬ۉلگن اېکن»‪« ،‬آغ‪::‬یر ت‪::‬اش کۉچس‪::‬ه»‪ِ ،‬‬
‫اده‌شوو»‪« ،‬کۉک دېنگیز» کبی حکایه‌لریده ادیب هر بیر کرکتر نینگ روحي دنیاسینی ه‪::‬ر تامانلم‪::‬ه‬
‫آچیب بېریشگه‪ ،‬قهرمانلرنی صمیميلیگی‪ ،‬ساده‌لیگی بیلن‪ ،‬طبیعت‪::‬نی اېس‪::‬ه ج‪::‬انلنتیریب تصویرلش‪::‬ی‬
‫اۉزبېک حکایه‌چیلیگیده اۉزیگه خاصلیک کسب اېته‌دی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫شکور خ‪::‬المیرزاېف کتّه‌ ژان‪::‬رده‌گی اثرلرگ‪::‬ه ق‪::‬ۉل اوریب‪1976 ،‬۔ییل‪::‬ده «س‪::‬ۉنگگی بېکت»‪،‬‬
‫‪1984‬۔ییلده «قیل کۉپریک» رومانلرینی یازیب توگتدی‪« .‬قیل کۉپریک» رومانی بخارا مس‪::‬تقللیگی‬
‫موضوعیگه بغیشلنگن بۉلیب‪ ،‬رومان مرکزیده قربان اوبرزی توره‌دی‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫‪1987‬۔ییلی اۉقووچیلر ادیب نینگ ینگی «یۉلچی» رومانی‪1991 ،‬۔ییلی اېسه «آل‪::‬ه ب‪::‬ۉجی»‬
‫رومانی بیلن تنیشدیلر‪.‬‬
‫ادیب ‪1987‬۔ییلده درامه‌گه م‪::‬راجعت قیلیب «ق‪::‬اره‌ کم‪::‬ر» ن‪::‬املی درام‪::‬ه یره‌ت‪::‬دی‪ .‬اث‪::‬ر ت‪::‬اریخي‬
‫موضوعده یازیلگن بۉلیب‪ ،‬انسان تقدیری بوتون فاجعه‌وي تامانلری بیلن تحلیل اېتیلگن‪.‬‬
‫شکور خالمیرزاېف اۉزبېک ادبیاتی‪::‬ده عبدهللا قه‪::‬اردن ک‪::‬ېین حک‪::‬ایه‌ ژانری‪::‬ده یېت‪::‬وک اثرل‪::‬ر‬
‫یره‌ته‌یاتگن استعدادلی ادیب دیر‪.‬‬

‫‪ .13‬آله بۉجی‪ .۱ :‬یاش باله‌لرنی قۉرقیتیش‪ :‬اوچ‪::‬ون اَی‪::‬تیله‌دیگن س‪::‬ۉز‪( .‬هیبتلی‪ ،‬ق‪::‬ۉرقیچلی ب‪::‬یر مخل‪::‬وق معناس‪::‬یده)؛ ‪ .۲‬کۉچم‪::‬ه‪ .‬وهمه‌لی‪ ،‬ق‪::‬ۉرقیچلی‬
‫نرسه‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫اۉتکیر هاشموف‬
‫(‪1941‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬اۉتکیر هاشموف نینگ حیات و ایجاد یۉلی حقیده؛‬
‫‪ .۲‬اۉتکیر هاشموف حکایه‌لری؛‬
‫‪ .۳‬اۉتکیر هاشموف قصه‌لر ایجادکاری؛‬
‫‪ .۴‬اۉتکیر هاشموف استعدادلی رومان نویس؛‬
‫‪ .۵‬اۉتکیر هاشموف دراماتیک اثرلری؛‬
‫‪ .۶‬اۉتکیر هاشموف ایجادی نینگ غایوي۔بدیعي قیمتی‪.‬‬
‫زم‪::‬انوي اۉزبې‪::‬ک ادبی‪::‬اتی ترقیاتیگ‪::‬ه اولکن حص‪::‬ه‌ قۉش‪::‬گن ی‪::‬ازووچیلردن ب‪::‬یری اۉتک‪::‬یر‬
‫هاشموف ‪1941‬۔یی‪:‬ل نین‪:‬گ ‪ 5‬آگوس‪:‬تیده تاش‪:‬کېنت ش‪:‬هریده توغیل‪:‬دی‪ .‬اونین‪:‬گ اج‪:‬دادلری ض‪:‬یالی‪،‬‬
‫اۉقیمیشلی آدملر بۉلگن‪ .‬آته‌سی ایشچی بۉلگن‪ .‬عمری نینگ کۉپ قِسمینی تاش‪::‬کېنت تۉقیمه‌چیلی‪::‬ک‬
‫فابریکه‌سیده ایشلب اۉتک‪::‬زگن‪ .‬اۉرته‌ مکتب‪:‬نی ت‪::‬وگتگچ‪1959 ،‬۔‪1964‬۔ییلل‪::‬رده تاش‪::‬کېنت دولت بیلیم‬
‫یورتی نینگ فیاللوژي فاکولته‌سی ژورن‪::‬الیزم‌ بۉلیمی‪:‬ده اۉقی‪:‬دی‪ .‬ع‪::‬الي معلوم‪::‬ات آلگچ‪« ،‬تاش‪:‬کېنت‬
‫حقیق‪::‬تی»‪« ،‬س‪::‬اوېت اۉزبېکس‪::‬تانی» گزیته‌لری‪::‬ده ایش‪::‬له‌دی‪1966 .‬۔ییل‪::‬دن «تاش‪::‬کېنت آقش‪::‬امی»‬
‫گزیته‌سی تحریریتیده بۉلیم مدیری‪ ،‬غف‪::‬ور غالم نامی‪::‬ده‌گی ادبی‪::‬ات و ص‪::‬نعت نش‪::‬ریاتیده ب‪::‬اش مح‪::‬رر‪:‬‬
‫اۉرین‌باسری وظیفه‌لریده ایشله‌دی‪ .‬حاضرگی کونده‌ «شرق یولدوزی» ژورنالی نینگ باش محرری‬
‫دیر‪.‬‬
‫اۉتکیر هاشموف یاشلیگیدن قیزیقووچن‪ ،‬محنت‌سېور ییگیت بۉلگن‪ .‬آنه‌سی ‪ -‬حکیم‪::‬ه آپه‌ اوی‬
‫بېکه‌سی بۉلیب‪ ،‬غایتده خوش فعل‪ ،‬ذهنی اۉتکیر عیال بۉلگن‪ .‬ه ّمه‌گ‪::‬ه اعتب‪::‬ارلی‪ ،‬محل‪::‬ه۔کۉی‪::‬ده اۉز‬
‫آبروس‪::‬یگه اېگ‪::‬ه ب‪::‬ۉلگن‪ .‬ش‪::‬و نین‪::‬گ اوچ‪::‬ون هم اونی «پاش‪::‬ا آیی» دېب اتش‪::‬گن‪ .‬اۉتک‪::‬یر رۉزغ‪::‬ار‬
‫تېبره‌تیش ایشلریگه کۉمکلشگن‪ .‬او ص‪::‬نفده اۉقیب ی‪::‬ورگن کېزلری‪::‬ده ش‪::‬عر مش‪::‬ق قیلگن‪ ،‬حک‪::‬ایه‌لر‪:‬‬
‫یازیشگه اورینگن‪.‬‬
‫ادیب نینگ بیرینچی کتابچه‌سی ‪1962‬۔ییلی محص‪::‬للیک دوری‪::‬ده «پ‪::‬ۉالت چون‪::‬داز» ن‪::‬امی بیلن‬
‫باسمه‌دن چیقگن‪1963 .‬۔ییلی اېس‪::‬ه «ش‪::‬رق یول‪::‬دوزی» ژورنالی‪::‬ده «چ‪::‬ۉل هواس‪::‬ی» دېگن قصه‌س‪::‬ی‬
‫باسیله‌دی۔یو‪ ،‬اۉتکیر هاشموف کتابخوانلرگه تنیله‌دی‪ .‬بو قصه‌ عبدهللا قهار نینگ اعتباریگه توش‪::‬یب‪،‬‬
‫مولفگه مکتوب یۉهلل‌گن‪.‬‬
‫او «شمال اېسه بېره‌دی»‪« ،‬قلبینگگه قوالق سال»‪« ،‬محبت»‪« ،‬نگاره»‪« ،‬به‪::‬ار قَیتمه‌ی‪::‬دی»‪،‬‬
‫«دنیا نینگ ایشلری»‪« ،‬آدملر نیمه‌ دېرکین؟»‪ ...‬کبی حکایه‌ و قصه‌لریده حی‪::‬اتي معم‪::‬الرنی ک‪::‬ۉتریب‬
‫چیقیشگه حرکت قیلدی‪ .‬اثرلری نینگ کۉپچیلیگینی یاشلر حیاتیگه بغیشله‌دی‪.‬‬
‫«بهار قَیتمه‌یدی» (‪ )1970‬قصه‌سیده یازووچی استعدادلی‪ ،‬ب‪::‬یراق اونین‪::‬گ قدریگ‪::‬ه یېتمه‌گن‪،‬‬
‫تکبر‪ ،‬منمنلیککه بېریلیب کې‪::‬تیب معن‪:‬وي انقراض‪::‬گه ی‪:‬ۉلیققن کیش‪::‬ی نین‪::‬گ حی‪::‬اتینی تحلی‪::‬ل اې‪::‬تیب‬
‫بېره‌دی‪ .‬اثر نینگ ب‪::‬دیعي قیم‪::‬تی ج‪::‬وده‌ کتّ‪::‬ه دی‪::‬ر‪ .‬علیم‪::‬ردان اۉز اس‪::‬تعدادیگه‪ ،‬حتّی دۉس‪::‬تی ان‪::‬ور‪،‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫سېویملی رفیقه‌سی مقّدم‪ ،‬اۉغلی َشوکت جان نینگ تقدیریگ‪::‬ه بې‌ف‪::‬رقلیگی طفیلی حی‪::‬اتی فاجع‪::‬ه بیلن‬
‫توگه‌یدی‪ .‬علیمردان قسمتی کۉپلب شو طایفه‌ آدملرگه درس بۉلیشی طبيعي‪.‬‬
‫اۉتکیر هاشموف حکایه‌ و قصه‌لر یازیب‪ ،‬تجربه‌ تۉپلب‪ ،‬رومان ژانریده اثر یازیشگه ک‪::‬یردی‪.‬‬
‫‪1977‬۔ییلی اونینگ بیرینچی رومانی «نور بار که‪ ،‬سایه‌ بار» باسیلیب چیقدی‪ .‬رومانگه ‪70‬۔ییلل‪::‬رده‬
‫جمعیتده یوز بېره‌یاتگن واقعه‌لر اساس قیلیب آلیندی‪ .‬جمعیتده رشوت‪ ،‬طمع اوج آلگن‪ ،‬اَیریم کیشیلر‬
‫نینگ تینیمسیز محنتی عوضیگه کیملر دیر راحت۔فراغتده یشه‌یاتگن‪ ،‬خل‪::‬ق دلی‪::‬ده‌گینی تیلیگ‪::‬ه چیق‪::‬ره‬
‫عین شو معمالرگه بغیشلنیشی ایجادکار اوچون کتّه‌ جسارت اېدی‪.‬‬ ‫آلمه‌یاتگن کېزلرده اثرنی ِ‬
‫«سرلی یول‪::‬دوز»‪،‬‬ ‫‪80‬۔ییللری ادیب نینگ «ماشینه ساته‌من»‪« ،‬قویاش ترازوسی»‪« ،‬خزینه»‪ِ ،‬‬
‫«ای ّکی کرّه ای ّکی بېش» کبی کت‪::‬ابلری باس‪::‬یلیب چیق‪::‬دی‪ .‬خ‪::‬وددی ش‪::‬و ییلل‪::‬ری اَی‪::‬ریم اثرل‪::‬ری روس‬
‫تیلیگه ترجمه‌ اېتیلیب‪ ،‬مسکوده باسیلدی‪.‬‬
‫اۉتکیر هاشموف نینگ بو دورده یره‌تگن اثرلریدن «دنی‪::‬ا نین‪::‬گ ایش‪::‬لری» قصه‌س‪::‬ی و «ای ّکی‬
‫اېشیک آره‌سی» رومانلری علیحده قیمت کسب اېتدی‪.‬‬
‫«دنیا نینگ ایشلری» قصه‌سیده ی‪::‬ازووچی اۉز آنه‌س‪::‬ی تۉغریس‪::‬یده‪ ،‬اوروش ییللری‪::‬ده کېچگن‬
‫باله‌لیک خاطره‌لری تۉغریسیده حکایه‌ قیله‌دی‪ .‬آنه‌ اوب‪::‬رزی آرقه‌لی تورموش‪::‬ده‌گی معیش‪::‬ي‪ ،‬معن‪::‬وي۔‬
‫اخالقي معمالرنی یاریتیب بېره‌دی‪ .‬اثر نینگ حاض‪::‬رگی‪ :‬کون‪::‬ده‌گی اهمی‪::‬تی ج‪::‬وده‌ کتّه‌‪ .‬قص‪:‬ه‌ مکتب‬
‫درسلیکلریگه کیریتیلگن بۉلیب‪ ،‬یاشلرنی معنوي جهتدن یېتوک شخص بۉلیب شکللنیشلریگه ی‪::‬اردم‬
‫بېره‌دی‪.‬‬
‫اۉتک‪::‬یر هاش‪::‬موف نین‪::‬گ ک‪::‬ېینگی اث‪::‬ری ‪1986‬۔ییل‪::‬ده نش‪::‬ر اې‪::‬تیلگن «ای ّکی اېش‪::‬یک آره‌س‪::‬ی»‬
‫رومانی دیر‪ .‬اثرده ادیب اوروش ییلل‪::‬ری واقعه‌ل‪::‬ری‪ ،‬ع‪::‬ادي آدمل‪::‬ر نین‪::‬گ ب‪::‬و ییلل‪::‬رده نمای‪::‬ان ب‪:‬ۉلگن‬
‫خص‪:‬لتلری فض‪:‬یلتلرینی‪ ،‬وطن‪:‬پرورلیگی و ص‪:‬برینی کۉرس‪:‬ته‌دی‪ .‬ی‪:‬ازووچی اث‪::‬رده ه‪::‬ر ب‪:‬یر اوب‪::‬رز‬
‫آرقه‌لی معلوم بیر ایجادي مقصدنی کۉزله‌گن حالده کرکتر یره‌تگن‪.‬‬
‫اۉتکیر هاشموف اثرلری حی‪::‬اتيلیگی طفیلی هم اۉز اۉق‪::‬ووچیلری َس‪:‬لماغینی آش‪::‬یردی‪ .‬مینگلب‬
‫کتابخوانلر ادیب اثرلرینی سېویب اۉقیشه‌دی‪.‬‬
‫ادیب‪« :‬ش‪::‬ونده‌ی اث‪::‬ر یازس‪::‬نگ ک‪::‬ه‪ ،‬اونی اۉقیگن کت‪::‬ابخوان ه ّم‪::‬ه نرس‪::‬ه‌نی اونوتس‪::‬ه‪ ،‬اث‪::‬ر‬
‫قهرمانلری حیاتی بیلن یشه‌سه‪ .‬کت‪::‬ابنی اۉقیب ب‪::‬ۉلگن ک‪::‬ونی عقللی ب‪::‬یر کېچه‌ اوخاللمه‌ی ت‪::‬ۉلغه‌نیب‬
‫چیقسه‪ .‬وقتی کېلیب اۉش‪:‬ه‌ کت‪::‬ابنی ین‪::‬ه قۉلیگ‪::‬ه آلگنی‪::‬دن قَیته‌دن هیجانگ‪::‬ه توشس‪::‬ه‪ ...‬آرزوم ش‪::‬و‪» ...‬‬
‫دېگن اېدی‪ .‬حقیقت هم‪ ،‬اۉتکیر هاشموف اۉز آرزوسیگه یېتدی‪ .‬اونینگ اثرلری کتابخوانلر قلبیل‪::‬دن‬
‫چوقور جای آلدی‪.‬‬
‫ادیب نینگ تورلی ییللرده یره‌تگن هجویه حک‪::‬ایه‌لری‪ ،‬ص‪::‬حنه‌ اثرل‪::‬ری‪ ،‬اۉیل‪::‬ری هم ادبی‪::‬اتیمیز‬
‫خزینه‌سی دیر‪.‬‬
‫درامه ژانریده‌گی «خزان بۉلگن بهار» (درامه)‪« ،‬انسان صداقتی» (درامه)‪« ،‬تۉیلر مبارک»‬
‫(کمی‪::‬دی)‪« ،‬وج‪::‬دان داروس‪::‬ی» (س‪::‬تیریک کمی‪::‬دی)‪« ،‬قته‌غ‪::‬ان» (فاجع‪::‬ه) اثرلری‪::‬ده هم عموم‌انس‪::‬اني‬
‫معمالر حقیده فکر یوریتیله‌دی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫دراماتیک اثرلری اۉزبېکستان نینگ کۉپلب تیاترلریده‪ ،‬باشقه مملکتلرده صحنه‌لشتیریلگن‪.‬‬
‫کۉپ‌گینه اثرلری انگلیس‪ ،‬فرانسه‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬آلمان‪ ،‬فارس‪ ،‬عرب‪ ،‬جاپان‪ ،‬هند و باش‪::‬قه تیللرگ‪::‬ه‬
‫ترجمه‌ قیلینگن‪.‬‬
‫اۉزبېکستان مستقللیگی شرافتی بیلن اۉتکیر هاشموف ایجادی ینه‌ده گورک‪:‬یره‌دی‪1990 .‬۔ییلی‬
‫«ناتنیش آرال» ناملی اۉیلر کتابی‪1991 ،‬۔ییلی «اض‪:‬طراب» ت‪:‬ۉپلمی‪1992 ،‬۔ییلی «توش‪:‬ده کېچگن‬
‫عمرلر» رومانی‪ ،‬ای ّکی جلدلیک «سه‌یلنمه» کتابلری نشر اېتیلدی‪.‬‬
‫«توشده کېچگن عمرلر» رومانی حقیده‪« :‬وطنیم استقاللگه اېریشمه‌سه‪ ،‬بو اث‪::‬ر دنی‪::‬ا یوزی‪::‬نی‬
‫کۉرمس اېدی»‪ ،‬دېگن اېدی ادیب‪ .‬بو اثرنی اۉقووچی هیجانسیز اۉقيیالمه‌یدی‪ .‬اوروش خل‪::‬ق باش‪:‬یگه‬
‫کۉپ کلفت کېلتیردی‪ .‬اثرده خلقانه‪ :‬تیلده انه‌ شو اوروش معماسی بدیعي عکس اېتتیریله‌دی‪.‬‬
‫ع‪::‬الم عب‪::‬دالروف رس‪::‬ول اوف نین‪::‬گ اۉتک‪::‬یر هاش‪::‬موف اثرل‪::‬ری خصوص‪::‬یده اَیتگن قویی‪::‬ده‌گی‬
‫فکرلرینی قوتله‌یمیز‪« :‬توشده کېچگن عمرلر» رومانی ش‪::‬ۉرا دوری‪::‬ده زنه‪::‬ار باس‪::‬یلمه‌گن ب‪::‬ۉلردی‪.‬‬
‫اۉتکیر هاشموف ‪20‬۔ییللر ادبیاتیده کۉکلرگه کۉتریلگن کمیسار ‪ -‬حک‪::‬ومت و ح‪::‬زب نین‪::‬گ س‪::‬ویَنگن‬
‫ت‪::‬اغینی س‪::‬لبي تیپ ص‪::‬فتیده تلقین اېت‪::‬دی‪ .‬کمیس‪::‬ار کرکتری‪::‬ده ش‪::‬ۉرا ت‪::‬وزومی ت‪::‬ربیه‌له‌گن ب‪::‬رچه‌‬
‫خصوصیتلر عکس اېتگن‪...‬‬
‫خلص‪« ،‬توشده کېچگن عمرل‪::‬ر» حی‪::‬اتنی حق‪::‬اني عکس اېتت‪::‬یرگن روم‪::‬ان ص‪::‬فتیده ی‪::‬ازووچی‬
‫ایجادیده هم‪ ،‬اۉزبېک ادبیاتیده هم مهم ا‌ۉرین اېگلله‌یدی‪ .‬اۉزبېکستان قهرمانی‪ ،‬اۉزبېکستان خل‪::‬ق‬
‫یازووچیس‪::‬ی س‪::‬عید احم‪::‬د اۉتک‪::‬یر هاش‪::‬موف‌نی جس‪::‬ارتلی ی‪::‬ازووچی اېکنلیگی‪::‬نی تاکی‪::‬دلب‪ ،‬ش‪::‬ونده‌ی‬
‫دېیدی‪« :‬مېن اۉتکیر هاشموف‌نی جسارتلی‪ ،‬قۉرقمس‪ ،‬حقیقتنی هر قن‪::‬ده‌ی ش‪::‬رایطده هم ایَت‪::‬اله‌دیگن‬
‫یازووچی دېب اَته‌دیم‪ .‬بو تعبیریمنی ای ّکیلنمه‌ی هر قچان‪ ،‬هر یېرده ددیل اَیته آله‌من‪»...‬‬
‫ادیب نینگ نشر اېتیلگن کتابلری نینگ عمومي تیراژی ‪ ۲‬میلیون نسخه‌دن آشیب کېتگن‪.‬‬
‫اۉتکیر هاشموف خدمتلری اۉزبېکستان حکومتی تامانیدن مناسب بهاسینی آلگن‪1976 .‬۔ییل‪::‬ده‬
‫اۉزبېکس‪::‬تان یاش‪::‬لر مکاف‪::‬اتی س‪::‬اورینداری‪1981 ،‬۔ییلی «حم‪::‬زه‌ نامی‪::‬ده‌گی اۉزبېکس‪::‬تان دولت‬
‫مکاف‪:::‬اتی» س‪:::‬اورینداری‪1991 ،‬۔ییلی «اۉزبېکس‪:::‬تان خل‪:::‬ق یازووچیس‪:::‬ی»‪1997 ،‬۔ییل‪::‬ده «محنت‬
‫شهرتی»‪2001 ،‬۔ییلده «بویوک خدمتلری اوچون» مدالی بیلن تقدیرلنگن‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫آمان متجان‬
‫(‪1943‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬آمان متجان حیات یۉلی حقیده؛‬
‫‪ .۲‬آمان متجان شعریتی نینگ اۉزیگه خاص خصوصیتلری؛‬
‫‪ .۳‬آمان متجان شعري کتابلری؛‬
‫‪ .۴‬آمان متجان ایجادی نینگ اۉزبېک ادبیاتیده‌گی اۉرنی‪.‬‬
‫آم‪::‬ان متج‪::‬ان حاض‪::‬رگی اۉزبې‪::‬ک ش‪::‬عریتیده مخلص‪::‬لری نین‪::‬گ چوق‪::‬ور و ص‪::‬میمي محبتی‪::‬نی‬
‫قازانگن ایجادکار حسابلنه‌دی‪.‬‬
‫آمان متجان ‪1943‬۔ییلده کهنه‌ خوارزم والیتی نینگ گورلن تومنیده توغیلدی‪ .‬بۉله‌ج‪::‬ک ش‪::‬اعر‬
‫یاشلیگیدن علمگه چنقاق‪ ،‬تیریشقاق‪ ،‬ذهنلی ییگیت بۉلیب یېتیشگن‪.‬‬
‫آمان متجان اۉرته‌ مکتبنی بیتیریب‪ ،‬قیشالغیده تخنیکي۔میکانیکي ایشلر بیلن مصروف بۉلگن‪،‬‬
‫ح‪::‬ربي خدمت‪::‬ده ب‪::‬ۉلیب قَیتگن‪ .‬ایجادگ‪::‬ه ب‪::‬ۉلگن ه‪::‬وس اونی س‪::‬مرقند دارالفن‪::‬ونی نین‪::‬گ فیالل‪::‬وژي‬
‫فاکولته‌سیگه کیریشگه اونده‌دی‪ .‬اۉقیش‪::‬نی ‪1969‬۔ییل‪::‬ده توگت‪::‬دی‪ .‬ش‪::‬وندن ب‪::‬ېری تاش‪::‬کېنت ش‪::‬هریده‬
‫تورلی مقاملرده‪ :‬ایشلب کېلماقده‪.‬‬
‫شاعر نینگ ‪1970‬۔ییلده «آچیق دېرزه‌لر»‪ :‬شعري کتابی نشر اېتیلدی‪ .‬تۉپلمده‌گی ش‪::‬عرلر آم‪::‬ان‬
‫متج‪::‬ان نین‪::‬گ چوق‪::‬ور مالحظه‌لی‪ ،‬اطراف‪::‬ده‌گی واقعه‌لرگ‪::‬ه ق‪::‬یزیقووچن ش‪::‬اعر اېکنلیگی‪::‬دن درک‬
‫ب‪::‬ېره‌دی‪ .‬تۉپلمگ‪::‬ه ک‪::‬یرگن «ب‪::‬ابر»‪« ،‬افراس‪::‬ياب»‪« ،‬ک‪::‬ۉدک ق‪::‬دم باس‪::‬دی» ک‪::‬بی ش‪::‬عرلریده ش‪::‬اعر‬
‫کتابخواننی سېرگکلیککه چقیره‌دی‪.‬‬
‫آم‪::‬ان متج‪::‬ان نین‪::‬گ ‪1973‬۔ییل‪::‬ده «ک‪::‬اروان قۉنغ‪::‬یراغی»‪1977 ،‬۔ییل‪::‬ده «قوی‪::‬اش س‪::‬اعتی»‪،‬‬
‫«یانه‌یاتگن درخت» شعري کتابلری اعالن قیلیندی‪ .‬شعرلریده ش‪::‬اعر نین‪::‬گ ییلل‪::‬ر دوامی‪::‬ده فکرل‪::‬ری‬
‫تېرنلشیب‪ ،‬قلمی اۉتکیرلشیب باره‌یاتگنینی سېزیش ممکن‪ .‬آمان متجان برچه‌ ش‪::‬عرلریده کت‪::‬ابخوان‬
‫روحي حالتیگه کیریب باره‌دیگن‪ ،‬بدنینی جیمیرلتیب‪ ،‬چوقور خَ یاالت عالمیگه آلیب کیره‌دیگن قنده‌ی‬
‫دیر کوچ بار‪.‬‬
‫‪1979‬۔ییلی آمان متجان نینگ نوبتده‌گی «یره‌دار چقم‪::‬اق» دېب ن‪::‬املنگن ینگی ش‪::‬عري ت‪::‬ۉپلمی‬
‫چاپ اېتیلدی‪.‬‬
‫ش‪::‬اعر ‪80‬۔ییلل‪::‬رده روس ش‪::‬اعری اېوگې‪::‬ني اېوتوش‪::‬ېنکو بیلن انچه‌ یقین‪ ،‬دۉس‪::‬تانه مناس‪::‬بتده‬
‫بۉلیب قالگن‪ .‬بو نینگ نتیجه‌سیده آمان متجان اېوتوشېنکو نینگ «س‪::‬نتیاگو کب‪::‬وتری» اث‪::‬ری‪ ،‬اَی‪::‬ریم‬
‫شعرلرینی اۉزبېک تیلیگه ترجمه‌ قیلگن‪.‬‬
‫آم‪::‬ان متج‪::‬ان نین‪::‬گ جهانگ‪::‬ه مش‪::‬هور روس ش‪::‬اعری بیلن یقینلیگی ‪1986‬۔ییلی غف‪::‬ور غالم‬
‫نامیده‌گی ادبیات و صنعت نشریاتیده چاپ اېتیلگن «گپلشه‌دیگن وقتل‪::‬ر» ن‪::‬املی ش‪::‬عري قصه‌س‪::‬یده هم‬
‫یقّال سېزیلیب توریبدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫شاعر ایجادی اوچون خاص بۉلگن خصوصیتلردن اېنگ اساسي‌سی ‪ -‬واقعه بند اثرلر ی‪::‬ازیش‬
‫دیر‪ .‬بو فکرنی اونینگ ‪1979‬۔ییلده چاپ اېتیلگن «حق‌قوش‪ 14‬قیچقیریغی» شعري تۉپلمیده‌گی ‪39‬ت‪::‬ه‬
‫واقعه بند افسانه‌سی هم تصدیقله‌یدی‪.‬‬
‫آمان متجان نینگ ‪1984‬۔ییلده «سېنی یخشی کۉره‌من»‪« ،‬درختلر و گیاهلر کت‪::‬ابی»‪1989 ،‬۔‬
‫ییلده «مینگ بیر یاغدو»‪1990 ،‬۔ییلی اېس‪::‬ه «اۉرته‌م‪::‬یزده بیر‌گین‪::‬ه آلمه‌» دېگن کت‪::‬ابلری اۉق‪::‬ووچیلر‬
‫حکمیگه حواله‌ اېتیلدی‪.‬‬
‫تۉپلملرگه کیرگن اَیریم شعرلریگه بیر اعتبار بېرینگ‪:‬‬
‫اۉرته‌میزده بیر‌گینه آلمه ‪-‬‬
‫عالم ایچره‌ یومه‌الق اِیلینج‪.‬‬
‫اۉرته‌میزده بیر‌گینه آلمه ‪-‬‬
‫بلکه غم او یا بلکه سېوینچ‪.‬‬

‫…اۉرته‌میزده بیر‌گینه آلمه‌‪،‬‬

‫بیرم پاکیزه‌‪.‬‬
‫گرد تېگمه‌گن‪َ ،‬‬
‫حاضرچه او رنگین بیر هوس‪،‬‬
‫لب تېگسه باشلنر معجزه‪...‬‬
‫قوییده‌گی شعري کتابلریگه کیری‪::‬تیلگن تۉرتلیکلری‪::‬ده اېس‪::‬ه آم‪::‬ان متج‪::‬ان کتّه‌ مض‪::‬موننی قیس‪::‬قه‌‬
‫س‪::‬طرلرگه ت‪::‬ېریب‪ ،‬اۉز ایج‪::‬اد تمایلیگ‪::‬ه خالص ‪:‬ه‌ قیله‌ی‪::‬اتگنینی‪ ،‬خل‪::‬ق دردی بیلن یش‪:‬ه‌یاتگنینی حس‬
‫قیلیش ممکن‪:‬‬
‫یشش‪ ،‬بو ‪ -‬آرزولر قناتین کېرماق‪،‬‬
‫یشش‪ ،‬بو ‪ -‬محبت ُگللرین تېرماق‪.‬‬
‫یشش‪ ،‬بو ‪ -‬عمر نینگ ُگلگین دَملرین‪،‬‬
‫اېل اوچون یشه‌ماق‪ ،‬اېل اوچون بېرماق‪.‬‬
‫***‬
‫شو ییل یاز‪ ،‬تۉرت‌کۉل‌گه قَییق‌ده اۉتیب‪،‬‬
‫دلیم تۉلقینلندی‪ ،‬کۉزیم یاشلندی‪.‬‬
‫آمودریا سووی شۉر اېدی‪ ،‬تخیر ‪-‬‬
‫هاووچیمدن‬
‫کۉز یاشیدېک تشله‌دیم‪.‬‬
‫***‬
‫کۉکدن یېرگه بیر نې توتش کۉرینر‪،‬‬
‫عمر ‪ -‬اۉز بورچینگنی اۉتش کۉرینر‪.‬‬
‫«اوالدلر المه‌شر!» ‪ -‬دېگن گپ بېکار‪،‬‬
‫‪ .14‬حق‌قوش ‪ -‬اوزون آیاقلی قوشلر تورکومی نینگ‪ :‬قرقره‌لر عایله‌سیگه کیرووچی پرنده‌‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫بو ‪ -‬هر کیمنی بیر۔بیر سینش کۉرینر‪.‬‬
‫«اوس‪:‬تا» کت‪::‬ابی نین‪:‬گ یره‌تیلگنیگ‪::‬ه ‪ 2700‬یی‪:‬ل تۉلیش‪::‬ی مناس‪:‬بتی بیلن اث‪:‬ر حقی‪::‬ده‬
‫آمان متجان ِ‬
‫‪15‬‬
‫اۉزیگه خاص ینگی بیر شکلده «ارده‌خیوه» ناملی دراماتیک قصه‌ یره‌تدی‪ .‬اثر یقینده (‪2000‬۔ییل)‬
‫«شرق یولدوزی » ژورنالیده باسیلدی و کېینچه‌لیک علیحده کتاب حالیده چاپ اېتیلدی‪.‬‬
‫«اوشبو واقعه ت‪::‬اریخیمیز نین‪::‬گ اس‪::‬المگچه ب‪:‬یر نېچ‪::‬ه مین‪::‬گ یی‪::‬ل ب‪::‬ورونگی دوری‪:‬ده ب‪::‬ۉلیب‬
‫اۉته‌دی» ‪ -‬دېیدی‪ ،‬ادیب اثر نینگ باشلنیشیده‪.‬‬
‫ادیب اثر واقعه‌لرینی قدیم تاریخده بۉلیب اۉتگن‪ ،‬دېب سۉزله‌یدی و شونده‌ی شرایطده هم آدملر‬
‫اېرک اوچون اینتیله‌یاتگنلیکلرینی تاکیدله‌یپدی‪ .‬بو بیلن ‪70‬۔ییللیک مس‪:‬تبد ش‪:‬ۉرا ت‪:‬وزومی دوری‪:‬ده‌گی‬
‫اۉزبېک خلقی حیاتی نظرده توتیلمه‌یاتگنمیکین؟‪...‬‬
‫آم‪::‬ان متج‪::‬ان نین‪::‬گ خل‪::‬ق حیاتی‪::‬دن آلیب ی‪::‬ازیلگن «اې‪::‬رکین ه‪::‬والرده»‪« ،‬چۉلپ‪::‬ان یاغدوس‪::‬ی»‪،‬‬
‫«ق‪::‬وش ی‪::‬ۉلی» اثرل‪::‬ری‪ ،‬یقین‪::‬ده «ش‪::‬رق یول‪::‬دوزی» ژورنالی‪::‬ده چ‪::‬اپ اې‪::‬تیلگن‪« .‬خواج‪::‬ه اح‪::‬رار‬
‫زیارتگاهلری» ناملی ینه‌ بیر ینگی اثری هم بدیعي جهتدن یوکسک اثرلردن دیر‪.‬‬
‫آمان متجان اۉزبېکستان مس‪::‬تقللیککه اېریش‪::‬گن ییلل‪::‬رده «یاش‪::‬لیک» ژورن‪::‬الی ب‪::‬اش مح‪::‬رری‬
‫بۉلدی‪« ،‬چۉلپان» نشریاتیگه دایرکترلی‪::‬ک قیل‪::‬دی‪2002 ،‬۔ییل‪::‬دن بوی‪::‬ان اۉزبېکس‪::‬تان ب‪::‬اله‌لر نش‪::‬ری‬
‫« ُگلخن» ژورنالیگه باش محررلی‪::‬ک قیلیب کېلماق‪::‬ده‪ .‬ش‪::‬اعر اۉز ایجادیگ‪::‬ه مناس‪::‬ب «اۉزبېکس‪::‬تان‬
‫خلق شاعری» عنوانی بیلن تقدیرلندی‪.‬‬
‫شعریدن اۉرنک‪:‬‬
‫آدم نینگ سایه‌سی قویاشگه توشدی‬
‫آچیل‪ ،‬اې گل‪ ،‬گل وقتینگ بۉلدی‪،‬‬
‫اویغان‪ ،‬اې دل‪ ،‬دل وقتینگ بۉلدی‪.‬‬
‫يېتر مینگ بیر کېچه‌ اېرته‌گه‪،‬‬
‫تانگ ِسرلرین بیل‪ ،‬وقتینگ بۉلدی‪.‬‬
‫اۉز حقّینی بیلمه‌گن قول دیر‪،‬‬
‫شکر اېتگن هم قول‪ ،‬وقتینگ بۉلدی‪.‬‬
‫نامینگ عزیز‪ ،‬اۉزینگ‌گه بېک بۉل‪،‬‬
‫اېل بۉل اېندی‪ ،‬اېل وقتینگ بۉلدی‪.‬‬
‫آگاه اېتر ساعتسیز قسمت‪،‬‬
‫حرکتینگ قیل‪ ،‬وقتینگ بۉلدی‪.‬‬
‫تیلنی قوتقر تیللر بندیدن‪،‬‬
‫تیلگه کیرگین‪ ،‬تیل وقتینگ بۉلدی‪.‬‬
‫***‬
‫دلیم نینگ رنگینی گل بیلسه بۉلدی‪،‬‬
‫مېنینگ کیملیگیمنی اېل بیلسه بۉلدی‪.‬‬
‫‪ .15‬ارده‌خیوه ‪ -‬دراماتیک‪ :‬قصه‌ نامی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫آلیس یولدوزلرگه ِسریم ایتمه‌دیم‪،‬‬
‫نالشیمنی تانگگی یېل بیلسه بۉلدی‪.‬‬
‫اوچرگه هر قوشدن پر تاپینمه‌دیم‪،‬‬
‫پروازلر حدیثین دل بیلسه بۉلدی‪.‬‬
‫جهالت محرابی تاشین اۉپمه‌دیم‪،‬‬
‫اۉشل بفی تاشیم تیل بیلسه بۉلدی‪.‬‬
‫دَملر ِشکوه‌سیگه اوچمه‪ ،‬آمان بۉل‪،‬‬
‫فضل و کمالینگنی اېل بیلسه بۉلدی‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫روف پرفی‬
‫(‪1943‬۔ییلده توغیلگن)‬
‫‪ .۱‬روف پرفی ترجمه‌ی حالیگه بیر نظر؛‬
‫‪ .۲‬روف پرفی شعریتیده انسان قلبی کېچینمه‌لری نینگ تېرن عکس اېتیشی؛‬
‫‪ .۳‬شاعر نینگ ترجمانلیک فعالیتی؛‬
‫‪ .۴‬روف پرفی شعریتی نینگ اهمیتی‪.‬‬
‫اۉزبېک شعریتیگه اۉزیگه خاص لیریک اسلوب بیلن ک‪::‬یریب کېلگن ایجادک‪::‬ار روف پ‪::‬رفی‬
‫دیر‪.‬‬
‫روف پرفی ‪1943‬۔یی‪::‬ل تاش‪::‬کېنت والی‪::‬تی ینگی ی‪::‬ۉل توم‪::‬نی نین‪::‬گ شۉره‌لی‌س‪::‬ای قیش‪::‬الغیده‬
‫توغیلگن‪ .‬اونینگ آته۔آنه‌سی فرغانه‌لیک بۉلیب‪ ،‬زمانه‌ طلبیگه ک‪::‬ۉره ش‪::‬و یېرگ‪::‬ه کېلیب قالیش‪::‬گن‪.‬‬
‫آته‌سی پرفی محمد همراقول تورسونقولوف‪ ،‬عبدالرحمان وادلي سینگری زمانه‌سی نینگ ض‪:‬یالیلری‬
‫بیلن دۉست بۉلگنی اوچون روف پرفی باله‌لیگیدن‪ ،‬بیری نینگ بای کتابخانه‌سیدن‪ ،‬ای ّکینچیسی نینگ‬
‫شعري ایجادیدن بهره‌مند بۉلگن‪.‬‬
‫شاعر نینگ ایلک شعري تۉپلمی ‪1968‬۔ییلی «کاروان یۉلی» نامی بیلن چاپ اېتیلگن‪ .‬ایجادي‬
‫ایزلنیشلری نتیجه‌سیده ‪1970‬۔ییلی «عکس صدا»‪1973 ،‬۔ییلی «تصویر»‪1975 ،‬۔ییلی «خ‪::‬اطرات»‬
‫تۉپلملری کتابخوانلرگه تقدیم اېتیلدی‪ .‬ش‪::‬وندن باش‪::‬لب‪ ،‬ش‪::‬اعر اس‪::‬لوبیگه خ‪::‬اص ش‪::‬عریت چشمه‌س‪::‬یدن‬
‫اۉقووچیلر بهره‌مند بۉلیب کېلیشماقده‪.‬‬
‫روف پ‪::‬رفی اۉزبې‪::‬ک ش‪::‬عریتیگه باش‪::‬قه ایجادکارلرگ‪:‬ه‪ :‬اۉخش‪::‬مه‌گن‪ ،‬اۉزیگ‪::‬ه خ‪::‬اص لیری‪::‬ک‬
‫اسلوب بیلن ک‪::‬یریب کېل‪::‬دی‪ .‬اونین‪::‬گ لیریکه‌س‪::‬یده انس‪::‬ان روحی نین‪::‬گ نفیس و ت‪::‬ېرن اس‪::‬تعاره‌وي‬
‫تحلیلینی کۉریشیمیز ممکن‪.‬‬
‫روف پرفی نینگ اۉزبېک شعریتیگه کیریب کېلیشی عجایب بیر حادث‪::‬ه دی‪::‬ر‪ .‬ب‪::‬ونی ‪1986‬۔‬
‫ییلده چاپ اېتیلگن «صبر درختی» تۉپلمیگه کیرگن شعرلری تحلیلیده هم کۉریشیمیز ممکن‪.‬‬
‫اۉزبېک شعریتیگه ‪ -‬اوچلیک (مثلث) ژانریده‌گی شعر اصولی ‪۲۰‬۔عصرده ک‪::‬یریب کېل‪::‬دی‪.‬‬
‫قیسقه‌ وقت ایچیده بو ژانر کتّه‌ اعتبار قازاندی و اوچلیکک‪::‬ه اساس‪:‬لنگن نای‪:‬اب اثرل‪::‬ر دنیاگ‪:‬ه کېل‪:‬دی‪.‬‬
‫اونینگ گۉزل نمونه‌لرینی اۉزبېک شعریتیده روف پرفی ایجادیده کۉریشیمیز ممکن‪:‬‬
‫یېر اۉز اۉقیدن اَیریلر‪ ،‬اینان‪،‬‬
‫اینان‪ ،‬آسمانیدن اَیریلر قویاش‪،‬‬
‫اگر بیز اَیریلسک‪.‬‬
‫***‬
‫مېن کۉزلرینگگه قره‌یمن‪،‬‬
‫سېن اۉزگه‌لرگه‪،‬‬
‫کیم نینگ کۉزلریدن ایزله‌یسن مېنی؟‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫بو شعرنی اۉقیگن کتابخوان ینه‌ تکرار۔تک‪::‬رار‪ :‬اۉقیگیس‪::‬ی کېله‌دی‪ .‬قَیت‪::‬ه۔قَیته‌ اۉقیب اېس‪::‬ه ب‪::‬یر‬
‫عالم معنانی‪ ،‬مضموننی قلبیگه جا قیله‌دی‪ .‬بیز نینگچه‪ ،‬مثلث آرقه‌لی محبت نین‪::‬گ اۉتلی تویغوس‪::‬ینی‬
‫بوندن۔ده‪ ،‬یارقینراق عکس اېتتیریب بېریش ممکن اېمس‪.‬‬
‫روف پرفی نینگ تۉپلملرگه ک‪::‬یرگن «تورکس‪::‬تان ی‪::‬ادی»‪« ،‬وطن»‪« ،‬ویتن‪::‬ام حقی‪::‬ده قۉش‪::‬یق»‪،‬‬
‫«آی‌بېک خاطره‌سیگه» کبی شعرلریده عموم انساني غایه‌لرنی ایلگری سورگن‪.‬‬
‫شاعر ‪1995‬۔ییلی «عبدالروف فطرت» دېگن موشح۔سۉنېتینی اعالن قیل‪::‬دی‪ .‬ش‪::‬عرده فط‪::‬رت‬
‫اوبرزینی یره‌تیش آرقه‌لی تورکستان غایه‌سینی ‪ -‬مستقللیک غایه‌سینی ایلگری سوره‌دی‪.‬‬
‫روف پرفی ترجمه‌ ساحه‌س‪::‬یده هم ثم‪::‬ره‌لی محنت قیل‪::‬دی‪ .‬جمله‌دن‪ ،‬ب‪::‬ایرون نین‪::‬گ «مانفرې‪::‬د»‪،‬‬
‫ناظم حکمت نینگ «انسان منظره‌ل‪::‬ری» کت‪::‬ابینی‪ ،‬تواردوس‪::‬کي نین‪::‬گ «خ‪::‬اطره‌ حق‪::‬وقی» اثری‪::‬نی و‬
‫پابلو نېرودا‪ ،‬کارلو‪ ،‬گېورگ‪ ،‬واقف صمد شعرلرینی اۉزبېک تیلیگه ترجمه‌ قیلگن‪.‬‬
‫خلص‪ ،‬روف پ‪:::‬رفی ‪۲۰‬۔عص‪:::‬ر اۉزبې‪:::‬ک ش‪:::‬عریتی ترقیاتیگ‪:::‬ه اولکن حص‪:::‬ه‌ قۉش‪:::‬گن‬
‫ایجادکارلردن بیری دیر‪.‬‬
‫شعرلریدن پرچه‪:‬‬
‫سنبله‌‬
‫تۉلغانگن ساچلرینگ قاره‌ ایالن دیر‪،‬‬
‫وجودیمگه تشلر انگلنمس قۉرقوو‪،‬‬
‫آچیلگن بغریم نینگ دردی ناالن دیر ‪-‬‬
‫سېنینگ کۉزلرینگ دېک تېر‌ن‪ ،‬قارانغو‪.‬‬

‫ایالن ساچلرینگنی شمال اۉینه‌ی دیر‪،‬‬

‫اوزیلگن برگ کبی قلتیره‌ی دیر جان‪.‬‬
‫اېزیلگن یوره‌کنی اېزیب تۉیمه‌ی دیر‪،‬‬
‫گلیم‪ ،‬کۉزلرینگ‌گه بېرکینگن جهان‪.‬‬

‫غیمیرلر کېچه‌نینگ قاپ۔قاره‌ تنی‪،‬‬

‫ساچلرینگ ایالنی تنیمنی یاقر‪.‬‬
‫بغریمنی اېزیشگه ینه‌ َشیله‌نیب‪،‬‬
‫دریا بۉلیب سېنینگ کۉزلرینگ باقر‪...‬‬
‫اوزه‌ییب‪ ،‬جیمیرلب‪ ،‬سووگه ایله‌نیب‪،‬‬
‫دریاگه لیم تۉلیب وجودیم آقر‪...‬‬

‫دالرام نینگ کۉزلری‬

‫مأیوس اېدی سېنینگ کۉزلرینگ غایت‪،‬‬
‫گۉیا یۉلسیز اۉرمان برگلرین تۉکیب‪،‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫قاره‌ یالقینلیکده شیویرلر آیت‪،‬‬
‫کۉزلرینگنی تینگله‌یه‌پمن اېنتیکیب‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫تاغه‌یمراد‬
‫(‪1948‬۔‪)2003‬‬
‫‪ .۱‬تاغه‌یمراد ایجادی نینگ اۉزبېک ادبیاتی رواجیده‌گی اۉرنی؛‬
‫‪ .۲‬تاغه‌یمراد ترجمه‌ی حالی؛‬
‫‪ .۳‬تاغه‌یمراد قصه‌لری؛‬
‫‪ .۴‬تاغه‌یمراد ترجمه‌لری؛‬
‫‪« .۵‬آتمدن قالگن دله‌لر»‪« ،‬آت کیشنه‌گن آقشام» اثرلری حقیده معلومات‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد ‪۲۰‬۔عصر اۉزبېک ادبیاتیده بیرار ایجادکارده هلی اوچره‌مه‌گن ایجاد اسلوبی‪ ،‬افاده‌‬
‫آهنگی بیلن کیریب کېلگن یوکسک استعداد صاحبی دیر‪ .‬ادیب س‪::‬عید احم‪::‬د‪« :‬نظریم‪::‬ده‪ ،‬ت‪::‬اغه‌یمراد‬
‫قصه‌ اَیتمه‌یدی‪ ،‬نظریمده‪ ،‬بار آوازی بیلن قۉشیق اَیته‌دی‪ .‬بو قۉش‪:‬یقده اوج پرده‌ل‪::‬ر ب‪:‬ار‪ ،‬نالش‪:‬لر ب‪::‬ار‪،‬‬
‫صوت بار» دېگنلریده فقط تاغه‌یمرادگه‌‌گینه خاص‪ ،‬ینگی اۉزبېک نثری محصولی صفتیده یوزه‌گه‬
‫کېلگن ایجادنی نظرده توتگن اېدیلر‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد ‪1948‬۔ییل‪:‬ده ُس‪:‬رخان دری‪:‬ا والیتیگ‪:‬ه قره‌ش‪:‬لی خواج‪:‬ه س‪:‬اعت قیش‪:‬الغیده ت‪:‬وغیلگن‪.‬‬
‫کېینچه‌لی‪:::‬ک تاش‪:::‬کېنت‌گه کېلیب تاش‪:::‬کېنت بیلیم یورتی‌س‪:::‬ی نین‪:::‬گ ژورن‪:::‬الیزم‌ فاکولته‌س‪:::‬ینی‬
‫تمامله‌گن‪ .‬عالي معلومات آلگچ‪ ،‬قطار گزیته۔ژورناللر‪ :‬تحریریتیده ایش‪::‬له‌گن‪ .‬جمله‌دن‪1972 ،‬۔‪1976‬۔‬
‫ییلل‪::‬رده اۉزبېکس‪::‬تان رادیوس‪::‬ی «وطنداش‪::‬لر» مح‪::‬رر‪1982 ،‬۔‪1984‬۔ییلل‪::‬رده «فن و تورم‪::‬وش»‬
‫ژورنالیده محرر‪ :‬کبی وظیفه‌لرده فعالیت یوریتگن‪1985 .‬۔‪1987‬۔ییلل‪::‬رده مس‪::‬کوده‌گی جه‪::‬ان ادبی‪::‬اتی‬
‫انستیتوتیده تحصیل آلگن‪.‬‬
‫ت‪::‬اغه‌یمراد نین‪::‬گ «ش‪::‬رق یول‪::‬دوزی» ژورنالی‪::‬ده (‪1976‬۔ییل‪::‬ده) «یول‪::‬دوزلر منگ‪::‬و ی‪::‬انه‌دی»‬
‫قصه‌سی باسیلیب چیقدی۔یو‪ ،‬اونی بوتون اېل تنیدی‪ .‬اث‪::‬ر یی‪::‬ل نین‪::‬گ اېن‪::‬گ یخش‪::‬ی قصه‌س‪::‬ی دېب تن‬
‫آلیندی‪ .‬قصه‌دن آلینگن منه‌ بو پرچه‌گه اعتبار بېرینگ‪:‬‬
‫«بۉری اویغانیب تېوره‌ککه النگله‌دی‪.‬‬
‫تانگ آتدی‪.‬‬
‫هۉکیزلر مودره‌ب۔مودره‌ب‪ ،‬وزمین۔وزمین َکوش قَیتردی‬
‫تۉرغه‌ی هنگی یَغیریگه قۉنیب چولدیره‌دی‪.‬‬
‫فیض‌ياب یېللر یېلدی‪.‬‬
‫بۉری اېرته‌لبکی تعطیلدن کېین اوچ هۉکیزنی بیر۔بیریگه بۉینیدن َمتَب؛‬
‫گله‌گاوگه قۉشدی‪.‬‬
‫آیاقلریگه چاریق‪ :‬کیيدی‪.‬‬
‫تال‌خیویچنی ‪ Tolxivich‬آلیب‪ ،‬خرمنگه کیردی‪.‬‬
‫‪...‬بۉری تیشلرینی تیشلریگه قتّيق باسدی‪.‬‬
‫دوران بیلن هۉکیزلر سغریسیگه سۉقدی‪ .‬بار آوازی بیلن قۉشیق باشله‌دی‪:‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫یۉرتیب۔یۉرتیب هَیده‌گین۔اَ‪َ ،‬ميده۔یا‪َ ،‬ميده۔یا‪،‬‬
‫دان ساماندن اریسین۔اَ‪َ ،‬ميده۔یا‪َ ،‬ميده۔یا‪،‬‬
‫عین سحر بۉلگنده۔یا‪َ ،‬ميده۔یا‪،‬‬‫ِ‬
‫َ‬
‫خواجه‌ی خضر داریسین۔ا‪َ ،‬ميده۔یا‪َ ،‬ميده۔یا‪»...‬‬
‫شو کیچیک متن نینگ اۉزی‪::‬دن خلقان‪:‬ه‪ :‬آهن‪::‬گ‪ ،‬س‪:‬ۉز و جمله‌ل‪::‬رده‌گی‪ :‬تکراري‌لی‪::‬ک ت‪::‬اغه‌یمراد‬
‫نینگ اۉزیگه خاص افاده‌ اصولینی کۉرسه‌تیب توریبدی‪.‬‬
‫ت‪:‬اغه‌یمراد نین‪:‬گ ب‪:‬یرین۔کې‪:‬تین قص‪:‬ه‌لری چ‪:‬اپ اېتیل‪:‬ه باش‪:‬له‌دی‪1979 .‬۔ییل‪:‬ده «آت کیش‪:‬نه‌گن‬
‫آقشام»‪1980 ،‬۔ییلده «آیدینده یورگن آدملر»‪1985 ،‬۔ییلده «ماما یېر قۉشیغی» قص ‪:‬ه‌لری یره‌تیل‪::‬دی‪.‬‬
‫برچه‌ قصه‌لرده تاغه‌یمراد توغیلیب اۉسگن سُرخان واحه‌سی‪ ،‬خواجه ساعت قیش‪::‬الغی خلقی حی‪::‬اتی‬
‫تصویرلنه‌دی‪ .‬بو قصه‌لری اوچون ادیب اۉزبېکس‪:‬تان‌ ی‪:‬ازووچیلر اویوشمه‌س‪::‬ی آی‌بې‪:‬ک نامی‪:‬ده‌گی‬
‫مکافاتی بیلن تقدیرلندی‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد ‪1986‬۔‪1991‬۔ییللرده «آتمدن قالگن دله‌لر» روم‪::‬انی اوس‪::‬تیده ایش‪::‬له‌دی‪ ،‬اث‪::‬ر ‪1993‬۔‬
‫ییلی یازیلیب توگه‌تیلدی‪.‬‬
‫‪1994‬۔ییلی عبدهللا قادري نامیده‌گی دولت مکافاتیگه سزاوار بۉلدی‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد روم‪::‬ان و قص‪:‬ه‌لری موض‪::‬وعی‪ ،‬ب‪::‬دیعیتی‪ ،‬قلمگ‪::‬ه آلگن معم‪::‬الری‪ ،‬اث‪::‬ر قهرم‪::‬انلری‬
‫تصویری جهتیدن هم اۉزیگه خاص دیر‪.‬‬
‫اۉزبېک خلقی‪ :‬نینگ ازلي اودوملری‪ ،‬معتبر عنعنه‌لری‪ ،‬زحمتکش‪ ،‬صاف‌دل‪ ،‬س‪::‬اده‌ آدمل‪::‬ری‬
‫و وط‪::‬نی نین‪::‬گ تی‪::‬نیق ب‪::‬والقلری۔ی‪::‬و‪ ،‬س‪::‬ۉلیم ب‪::‬اغلری‪ ،‬بې‌پای‪::‬ان ق‪::‬یر۔ادیرل‪::‬ری‪ ،‬ییالول‪::‬ری بوتونیچ‪::‬ه‬
‫تاغه‌یمراد ایجادیگه خاص طبيعیلیک اساسیده تلقین اېتیلگن‪.‬‬
‫«یولدوزلر منگو یانه‌دی» قصه‌س‪:‬یده ب‪:‬ۉری پ‪::‬الوان‪ ،‬مکس‪:‬یم‪ ،‬اس‪:‬ماعیل پ‪::‬الوان‌لر مثالی‪::‬ده خل‪::‬ق‬
‫کوره‌ش‪::‬چی پهل‪::‬وانلری‪« ،‬آت کیش‪::‬نه‌گن آقش‪::‬ام» قصه‌س‪::‬یده چاپان‪::‬داز۔اوالقچیل‪::‬ر حی‪::‬اتی حقی‪::‬ده بحث‬
‫یوریتیله‌دی‪ .‬تاغه‌یمراد قیسی واقعه‌نی تصویرلمه‌سین‪ ،‬اونی ش‪::‬ونچه‌که‌ تش‪::‬قریدن ت‪::‬وریب ک‪::‬وزه‌تیب‪،‬‬
‫بهالمه‌یدی‪.‬‬
‫بلک‪::‬ه بوت‪::‬ون ب‪::‬ارلیغی بیلن اۉزی قلمگ‪::‬ه آله‌ی‪::‬اتگن واقع‪::‬ه۔ح‪::‬ادثه‌لر ایچیگ‪::‬ه ک‪::‬یریب کېته‌دی‪،‬‬
‫پهلوانلر‪ ،‬چاپاندازلر بیلن بیرگه‌لیکده حرکتلنه‌دی‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد «آتمدن قالگن دله‌لر» رومانی نینگ یره‌تیلیشی حقیده شونده‌ی یازگن اېدی‪:‬‬
‫«‪...‬بۉییم پخته‌ده اۉسدی‪ .‬عقلیم پخته‌ده کیردی‪ .‬سوادیم پخته‌ده چیق‪::‬دی‪ .‬ام‪::‬ا روم‪::‬اننی باش‪::‬لب‪...‬‬
‫پخته‌ نیمه‌ اېکنینی بیلمسلیگیمنی انگلب قالدیم‪.‬‬
‫‪...‬مېن اېندی نېچه‌ اۉنلب پخته‌چیلیک درسلیکلرینی اۉقیدیم‪ .‬نېچه‌ اۉنلب زراعت کت‪::‬ابلرینی‬
‫اۉقیدیم‪.‬‬
‫‪...‬مېن بۉله‌جک‪ ...‬دهقان‌قول بیلن یوزمه۔یوز بۉل‪::‬دیم‪ .‬مېن بۉله‌ج‪::‬ک‪ ...‬دهق‪::‬ان‌قول دله‌لری‪::‬نی‬
‫جاییم اېتدیم‪.‬‬
‫دهقان‌قول قنده‌ی کییمده بۉلسه ‪ -‬مېن هم شونده‌ی کيینیب آلدیم‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫دهقانلر اۉتیرسه اۉتیردیم‪ ،‬دهقانلر تورسه توردیم‪»...‬‬
‫تاغه‌یمراد بو اثرنی یازیشگه کیریشر اېکن‪ ،‬اۉزی نینگ حیات حقیده‌گی قره‌ش‪::‬لری‪ ،‬تص‪::‬ور و‬
‫خالصه‌لرینی تنقیدي تفتیشدن اۉتکزه‌دی‪ .‬خلق حیاتیگ‪::‬ه‪ ،‬دهق‪::‬انلر نین‪::‬گ تورم‪::‬وش طرزیگ‪::‬ه ک‪::‬یریب‬
‫باره‌دی‪.‬‬
‫اثرده یازووچی ایجادي نیتینی حقیقتگه چیقرووچی‪ :‬باش قهرمان ‪ -‬دهقان‌قول اوب‪::‬رزی دی‪::‬ر‪ .‬او‬
‫قیزیل امپراتورلیک توزومیده دنیاقره‌شی شکللنگن‪ ،‬شۉرالر سیاستی تربیه‌سینی آلگن شخص‪.‬‬
‫دهق‪::‬ان‌قول ج‪::‬ان۔دلی بیلن انه‌ ش‪::‬و حاکمیتگ‪::‬ه خ‪::‬دمت قیله‌دی‪ .‬او فقط‌گین‪::‬ه ت‪::‬ون و ک‪::‬ون محنت‬
‫قیلیشنی بیله‌دی‪ .‬دهقانچیلیک نینگ اوستاس‪::‬ی‪ ،‬بیلیم‪::‬دانی‪ .‬اۉزی‪ ،‬عی‪::‬الی و ب‪::‬اله‌لرینی هېچ اۉیلمه‌ی‪،‬‬
‫یاغین۔ساچینلرگه قره‌مسدن‪ ،‬هر ییلی مۉل حاصل آلیشگه حرکت قیله‌دی‪.‬‬
‫ادیب دهقان‌قول اوبرزی آرقه‌لی اۉزبېک خلقی نینگ‪ ،‬اۉزبېک دهقانی نینگ اۉزیگه خاص‬
‫هیکلینی یره‌تیب بېردی‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد بدیعي ترجمه‌ بیلن هم شغللنگن‪ .‬جمله‌دن‪ ،‬جک لندن (‪ )Jack London‬نینگ «بای‬
‫نین‪:‬گ ق‪:‬یزی» درامه‌س‪:‬ی و قط‪:‬ار حک‪:‬ایه‌لرینی‪ ،‬اِرنیس‪:‬ت تامپس‪:‬ون اِس‪:‬تون (‪Ernest Thompson‬‬
‫‪ )Seton‬نینگ حیوانات عالمی حقیده‌گی مشهور «یاوایی یۉرغه‌» اثرینی اۉزبې‪::‬ک تیلیگ‪::‬ه مه‪::‬ارت‬
‫بیلن اۉگیردی‪.‬‬
‫خالص ‪:‬ه‌ قیلیب اَیتگن‪::‬ده‪ ،‬ت‪::‬اغه‌یمراد اۉزبې‪::‬ک ادبیاتیگ‪::‬ه خل‪::‬ق آغ‪::‬زه‌کی ایج‪::‬ادی ژانرلری‪::‬دن ‪-‬‬
‫داستانلرده‌گی نثري افاده‌‪ ،‬کالسیک ادبیاتیمیزده‌گی س‪::‬ج ص‪::‬نعتی‪ ،‬س‪::‬ۉزلرنی اۉزیگ‪::‬ه خ‪::‬اص تک‪::‬رار‬
‫قۉللش‪ ،‬خلق تیلی نینگ جاذبه‌لی کۉرینیشلرینی قَیته کشف اېتدی‪.‬‬
‫تاغه‌یمراد نینگ اۉزبېک ادبیاتیده اۉزیگه خاص اۉرنی بار‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫محمد یوسف‬
‫(‪1954‬۔‪)2002‬‬
‫‪ .۱‬شاعر نینگ ترجمه‌ی حالیگه بیر نظر؛‬
‫‪ .۲‬محمد یوسف شعرلریده‌گی صمیميلیک و عامه‌ روحیگه یقینلیک؛‬
‫‪ .۳‬شعري تۉپلملری حقیده معلومات؛‬
‫‪ .۴‬محمد یوسف ایجادی نینگ اۉزبېک ادبیاتیده‌گی اۉرنی‪.‬‬
‫دل‌تارتر شعرلری آهنگ ربا قۉشیقلرگه اَیلگن‪ .‬لیریک شاعر محم‪::‬د یوس‪::‬ف ‪1954‬۔یی‪::‬ل نین‪::‬گ‬
‫‪ 26‬اپریلده اندیجان والیتی نینگ م‪::‬رحمت تومنیگ‪::‬ه قره‌ش‪::‬لی ق‪::‬اوونچی قیش‪::‬الغیده دهق‪::‬ان عایله‌س‪::‬یده‬
‫توغیلگن‪ .‬اۉرته‌ مکتبنی ش‪::‬و ی‪::‬ېرده ت‪::‬وگتگچ‪ ،‬روس تیلی و ادبی‪::‬اتی انس‪::‬تیتوتیگه اۉقیش‪::‬گه ک‪::‬یریب‪،‬‬
‫اونی ‪1978‬۔ییلده تمامله‌گن‪.‬‬
‫ایجادگه شوق اونی عالي معلومات آلگچ تاشکېنت‌ده قالیش‪::‬گه اون‪::‬ده‌دی‪1978 .‬۔‪1980‬۔ییلل‪::‬رده‬
‫کتاب‌س‪::‬ېورلر جمعیتی‪::‬ده‪1980 ،‬۔‪1986‬۔ییلل‪::‬رده «تاش‪::‬کېنت آقش‪::‬امی» گزیته‌س‪::‬یده‪1986 ،‬۔‪1992‬۔‬
‫ییللرده غفور غالم نامیده‌گی ادبیات و صنعت نشریاتیده ایشله‌دی‪1995 ،‬۔‪1996‬۔ییللرده اۉزبېکستان‬
‫دولت و جمعیت قوریلیشی اکادمیسیده اۉقیدی‪1997 ،‬۔ییلدن عمری نینگ آخریگه ق‪:‬دَر اۉزبېکس‪:‬تان‬
‫یازووچیلر اویوشمه‌سی رییسی اۉرین‌باسری مقامیده فعالیت کۉرستدی‪.‬‬
‫ب‪::‬دیعي ایج‪::‬اد بیلن محص‪::‬للیک دوری‪::‬دن ش‪::‬غللنه باش‪::‬له‌گن‪ ،‬ام‪::‬ا ش‪::‬عرگه غ‪::‬ایت مس‪::‬وولیت بیلن‬
‫مناسبتده بۉله‌دیگن محمد یوسف ایل‪::‬ک ت‪::‬ۉپلمی ‪« -‬ت‪::‬نیش ت‪::‬ېره‌کلر»نی ‪1985‬۔ییل‪::‬ده نش‪::‬ر اېتت‪::‬یردی‪.‬‬
‫بیرینچی کتابي اونی اېلگه تنیتدی‪ ،‬تۉپلمده‌گی شعرلردن دنیاگه کېلگن دل‌ت‪:‬ارتر قۉش‪:‬یقلر اېس‪:‬ه اونی‬
‫مش‪::‬هور قیل‪::‬دی‪ .‬اقت‪::‬دارلی ش‪::‬اعر نین‪::‬گ «بلبلگ‪::‬ه ب‪::‬یر گ‪::‬پیم ب‪::‬ار»‪« ،‬اویق‪::‬وده‌گی ق‪::‬یز»‪« ،‬حلیم‪::‬ه اېنم‬
‫الّه‌لری»‪« ،‬عشق کېمه‌سی»‪« ،‬کۉنگلیمده بیر یار»‪« ،‬بېوفا کۉپ اېکن»‪« ،‬یالغانچی یار»‪« ،‬اېرکه‬
‫کییک»‪« ،‬آسمانیمگه آلیب کېته‌من» کبی کۉپلب شعري کتابلری باسیلیب چیققن‪.‬‬
‫اۉزبېکستانده‌گی اېنگ ی‪::‬اش خل‪::‬ق ش‪::‬اعری محم‪::‬د یوس‪::‬ف اې‪::‬دی ک‪::‬ه‪1998 ،‬۔ییل‪::‬ده ‪ 44‬یاش‪::‬یده‬
‫«اۉزبېکستان خلق شاعری» عنوانیگه سزاوار بۉلگن‪.‬‬
‫«بدیعي اثر تیلی گۉزللیگی نینگ انیق بیر شرطی ب‪::‬ار‪ :‬تص‪::‬ویر انی‪::‬ق و روان بۉلیش‪::‬ی‪ ،‬یع‪::‬نی‬
‫تصویر اېتیله‌یاتگن ُخلق‪ ،‬حرکت یاکه منظره‌ تیل طفیلی اۉقووچیلر نینگ کۉز آلدی‪::‬ده انی‪::‬ق و ی‪::‬ارقین‬
‫نمایان بۉلیش ضرور»‪ .‬شونگه کۉره‌ محمد یوسف شعرلری نین‪::‬گ تیلی روان‪ ،‬انی‪::‬ق‪ ،‬س‪::‬اده‌‪ ،‬ب‪::‬دیعي‬
‫تصویر واسطه‌لری نینگ معیاریده قۉللنیلیشی بیلن اجره‌لیب توره‌دی‪:‬‬
‫َمیلی۔ده کیمگه دیر یاقسه‪ ،‬یاقمه‌سه‪،‬‬
‫اولرگه قۉشیلیب ییغلشرمیدیک‪.‬‬
‫بیز بختلی بۉله‌میز‪،‬‬
‫خدا خواهله‌سه‪.‬‬
‫خدا خواهلمه‌سه‪،‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫اوچره‌شرمیدیک‪...‬‬
‫بو مصرعلردن اۉقووچی شاعر نیمه‌ دېماقچیلیگینی تېزده توشونه آله‌دی‪.‬‬
‫شاعر شعرلریده‌گی یېتکچی خصوصیتلردن بیری ‪ -‬موسیقيلیگی دیر‪ .‬شونینگ اوچ‪::‬ون هم م‪.‬‬
‫یوسف شعرلری کۉپلب صنعتچیلر تامانیدن اشوله‌ قیلیب‪ ،‬موسیقي‌گه سالینیب کېلماقده‪:‬‬
‫اۉتر قنچه‌ ییللر تۉزانی‪،‬‬
‫یولدوزلر کۉز یاشی ‪ -‬سمانی‪.‬‬
‫اۉتر انسان یخشی۔یامانی‪،‬‬
‫ِمهر قالور‪ ،‬محبت قالور‪.‬‬
‫‪...‬نیمه‌ دېیسن‪ ،‬اې غیور انسان؟‬
‫غيبتلرینگ قیلدی مېنی قان‪.‬‬
‫سېن هم بیر کون اۉتورسن‪ ،‬اینان‪،‬‬
‫ِمهر قالور‪ ،‬محبت قالور!‬
‫محمد یوسف نینگ شعرلری مینگلب کتابخوانلر قلبیدن جای آلگن‪ .‬اَیتیشلریچه‪ ،‬اونینگ ی‪::‬ازگن‬
‫شعرلرینی اَیتیلگندن‌اق‪ ،‬ته‌لشیب بس‪:‬ته‌کارلر کویگ‪:‬ه س‪:‬الگن وقتل‪:‬ر هم ب‪:‬ۉلگن‪ .‬بونین‪:‬گ س‪:‬ببی‪ ،‬البته‌‪،‬‬
‫شاعر شعرلری نینگ تینگالوچی یوره‌گیگه یقینلیگی‪ ،‬اونی تینگلب دردلریگ‪::‬ه درم‪::‬ان تاپیش‪::‬ی اېمس‬
‫می؟ اَینیقسه‌‪ ،‬شاعر نینگ اېل۔یورتنی‪ ،‬آنه‌ وطننی‪ ،‬سېویملی یارنی ارداقلش موضوعیگه بغیش‪::‬لنگن‬
‫شعرلری نهایت چوقور معناگه اېگه‪.‬‬
‫افسوس که‪ ،‬بې‌وقت اۉلیم سېویملی شاعرنی بې‌وقت آلیب کېتدی‪.‬‬
‫محمد یوسف نینگ تصادفي وفاتی مناسبتی بیلن شاعر محمود طاهر «حافظلر نینگ بیر کونده‌‬
‫ساچی آقردی» دېب اضطراب چېککنی بې‌چیز اېمس‪.‬‬
‫خالصه‌ اۉرنیده سېویملی خلق شاعری حلیم‪:‬ه خ‪::‬دای ب‪:‬ېردیېوا‌ نین‪:‬گ قویی‪:‬ده‌گی فکرلری‪:‬نی‬
‫کېلتیرماقچیمیز‪ .‬بو فکرنی عمر نینگ‪ ،‬ه‪:‬ر ب‪:‬یر دقیقه‌ نین‪:‬گ غ‪:‬نیمتلیگی حقی‪:‬ده‌گی چق‪:‬یریق دېس‪:‬ک‬
‫اده‌شمه‌یمیز‪« .‬تیریکلر شو‪ ،‬هر دایم یانیده‌گی آدمنی یانیده منگو ی‪::‬وره‌دی‪ ،‬دېب اۉیله‌ی‪::‬دی ش‪::‬ېکیللی‪.‬‬
‫اۉزی هم منگو یوره‌دیگنده‌ی گۉیا‪ ...‬فاجعه‌میز‪ :‬هم شونده‪.‬‬
‫بیر ارسالنی اۉتدی‪ ،‬اۉزبېک نینگ‪،‬‬
‫آهی کۉککه یېتدی اۉزبېک نینگ‪،‬‬
‫قویاش ییغله‪ ،‬آسمان عزا توت‪،‬‬
‫محمدی کېتدی اۉزبېک نینگ‪.‬‬
‫بلند کېتدی‪ ،‬شانیگه کېتدی‪،‬‬
‫جنت نینگ اَیوانیگه کېتدی‪.‬‬
‫تورک یوکینی یېلکه‌لشه‌ی دېب‪،‬‬
‫یسوي نینگ یانیگه کېتدی‪»...‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫شعرلریدن نمونه‪:‬‬
‫آنم‌گه خط‬
‫مېن سیزنی اۉیله‌یمن شام و سحرده‪،‬‬
‫آنه‌‪ ،‬ساغینسم هم باره آلمه‌یمن‪،‬‬
‫تونلری چراغان شونده‌ی شهرده‬
‫هېچ کیمگه کۉنگلیمنی یاره آلمه‌یمن‪.‬‬

‫مېن سیز ایتگنده‌یین همه‌‌سینی سېودیم‪،‬‬

‫همه‌‌گه ایشاندیم‪ ،‬منه‌ عاقبت‪:‬‬
‫اۉز دۉستیم اوییگه کۉمیلدی سېوگیم‪،‬‬
‫کون بۉلیب کۉکسیمنی کویدیردی نفرت‪.‬‬

‫باشیمدن اۉتگنی کۉک‌که هم عیان‪،‬‬

‫یولدوزلر قیقیرلب کولر آق‌بدن‪:‬‬
‫مېن ‪ -‬زنگار ییالوده آلیس‪ ،‬بې‌پایان‪،‬‬

‫اویوریدن اجره‌ب قالگن قولونمن…‬

‫منه‌‪ ،‬مېن کېته‌یه‌پمن تاش یۉلده کۉزیم‪،‬‬
‫قدمیم ماشینلر یۉرغه‌سیگه ماس‪،‬‬
‫ییغله‌سم یوپه‌تیب اۉزیمنی اۉزیم‪.‬‬

‫پیشقیریب قۉیه‌من تایچاقلرگه خاص‪،‬‬

‫و سیزنی اۉیله‌یمن شام و سحرده‪،‬‬
‫آنه‌‪ ،‬ساغینسم هم باره آلمسمن‪،‬‬
‫تونلری چراغان شونده‌ی شهرده‪.‬‬

‫هېچ کیمگه کۉنگلیمنی یاره آلمسمن…‬

‫هه‌‪ ،‬سېوگی حقیده‪ ،‬او دلگه نې زېب‪،‬‬
‫کویینمنگ‪ ،‬نې عالج قیلمه‌سه نصیب‪،‬‬
‫بختیمگه همیشه‌ سیز ساغ بۉلینگ دېب‪،‬‬
‫ساغینگن اۉغلینگیز ‪ -‬محمد یوسف‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
 ‫فایده‌لنیلگن ادبیاتلر‬
1. A. Akbarov. Zulfiya. Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti, 1983 yil.
2. A. Kattabekov. Tarix saboqlari. T., 1985 yil.
3. A. Rasulov. Ijodning sirli ibtidosi. «Yoshlik», 1991 yil, 12-son.
4. Abdulla Oripov. Haj daftari. Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti, 1996 yil.
5. Abdulla Oripov. Mitti Yulduz. T. . Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti, 1965 yil.
6. Abdulla Oripov. Sohibqiron. T., Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti., 1996 yil.
7. Abdulla Oripov. Tanlangan asarlar. To’rt jildlik. T., Gafur Gulom
nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 2002 yil.
8. Abdulla Oripov. Yillar armoni. T., Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti, 1984 yil.
9. Abdulla Qahhor zamondoshlari xotirasida. T., Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, 1987 yil.
10. Abdulla Qahhor. Asarlar. Besh jildlik. Beshinchi jild. Haq so’zning
kuchi. T., Gafur Gulom nomidagi nashriyot, 1989 yil.
11. Abdulla Qahhor. Asarlar. U jildlik. T., Gafur Gulom nomidagi adabiyot
va san’at nashriyoti, 1987-1988 yil.
12. Asqad Muxtor Asarlar. To’rt tomlik. T., Gafur Gulom nomidagi
nashriyot, 1980 -1983y.
13. Asqad Muxtor Opa-singillar. O’zbekiston davlat badiiy adabiyot
nashriyoti, T., 1958 y.
14. Asqad Muxtor. Chinor. T., 1975 y.
15. B. Fayziev. «Navoiy» romanida tarixiy voqealar va badiiy to’qima. G.
Gulom nomidagi nashriyot. T., 1971 yil.
16. B. Imomov. Hayot va dramatik konflikt. «Fan», Toshkent, 1968 yil.
17. B. Soimov. Asqad Muxtor prozasi. T., «Fan», 1969.
18. Begali Qosimov. Gafur Gulom mahorati. T., «Fan», 2003 yil.
19. Erkin Vohidov. Dostonlar. G. Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti. T., 1973 yil.
5
7
 20. Erkin Vohidov. Iztirob. T., «O’zbekiston», 1992 yil.
21. Erkin Vohidov. Ruhlar isyoni. G. Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti. T., 1980 yil.
22. Erkin Vohidov. Sadoqatnoma. T., 1985 yil.
23. Erkin Vohidov. Saylanma. Ikki tomlik. G. Gulom nomidagi nashriyot.
T., 1986 yil.
24. Erkin Vohidov. Shoiru she’ru shuur. T., «Yosh gvardiya», 1987.
25. Erkin Vohidov. Yangi asr ostonasidagi o’ylar. O’zAS, 2000 yil, 22-
dekabr.
26. Erkin Vohidov. Yaxshidur achchiq haqiqat. T., «Nur», 1992 yil.
27. Gafur Gulom va davr. Gafur Gulomning yangi o’zbek adabiyoti
taraqqiyotidagi o’rni mavzusidagi ilmiy konferentsiya materiallari. Mirzo
Ulu²bek nomidagi O’zbekiston milliy universiteti. T., 2003 y.
28. Gafur Gulom zamondoshlari xotirasida. T., 2003 yil.
29. Gafur Gulom. Asarlar. O’n ikki tomlik. T., «Fan», 1970-1978y.
30. Gafur Gulom-buyuk adib. (Maqolalar to’plami. Urganch Davlat
universiteti). Urganch., 2003 y.
31. Gafur Gulomning badiiy olami. T., «Fan», 1984 y.
32. H. Abdusamatov. Hayot. Adabiyot, teatr. Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, Toshkent, 1976 yil.
33. H. Karimov. Davr qahramon taqdirida. T., 1987 y.
34. H. Karimov. Ijod va iste’dod. Adabiy portretlar, T., 1986 y.
35. H. Xudoyberdieva. Bir arsloni o’tdi o’zbekning. . . «Ovoza» gazetasi,
2004 yil, 11-mart, 3-bet.
36. H. Yoqubov. Adibning mahorati. «Fan», Toshkent., 1966yil.
37. H. Yoqubov. Hamid Olimjon. Manba: «O’zbek Sovet adabiyoti tarixi,
» P tom, «Fan», T., 1971.
38. H. Yoqubov. Saylanma. Adabiy portretlar. Gafur Gulom. T., G. Gulom
nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1984 yil.
39. Hamid Olimjon. Mukammal asarlar to’plami. 10 tomlik, T., «Fan»,
1975-1984 yil.
40. I. Gafurov. Joziba. Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti, T., 1970 yil.
5
7
 41. I. Gafurov. Prozaning shoiri. T., Gafur Gulom nomidagi nashriyot,
1981 yil.
42. I. Gofurov. Ona yurt kuychisi. T., 1970 yil.
43. I. Gofurov. She’riyat-kurashchanlik demak. T. . Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, 1984 yil.
44. I. Yormatov. Sohillar shukuhi. T., «Yozuvchi», 1994 yil.
45. K. Qahhorova. Chorak asr hamnafas. T. . «Yosh gvardiya», 1986 yil.
46. L. Qayumov. Shoira Zulfiya. Hayoti va ijodi haqida ocherk.
O’zadabiynashr, Toshkent, 1965 yil.
47. M. Azimova. Hozirgi o’zbek dramaturgiyasi. «O’zbekiston», Toshkent,
1984 yil.
48. M. Hamidova. Bir obrazda ikki qiyofa talqini. (Sh. Xolmirzaev ning
«Qil ko’prik» romanidagi badiiy mahorati misolida). O’zbek tili va adabiyoti,
2001 yil, 4-son.
49. M. Hoshimova. She’riyatdagi milliylik. Til va adabiyot ta’limi, 1988
yil, 1-son.
50. M. Qo’shjonov, Suvon Meli. Abdulla Oripov. Adabiy portret. T.,
«Fan», 2000 yil.
51. M. Qo’shjonov. Onajonim-she’riyat. T., «O’qituvchi», 1984 yil.
52. M. Qo’shjonov. Oybek mahorati. T., O’zadabiynashr, 1965yil.
53. M. Qo’shjonov. U. Normatov. Mahorat sirlari. T., Gafur Gulom
nomidagi Badiiy adabiyot nashriyoti, 1968 yil.
54. M. Shukurov. Bu olam sahnida. T., 1982 yil
55. M. Sobirdinov. Oybek she’riyatida tasviriylik. «Til va adabiyot
ta’limi», 2000 yil, 1-son.
56. M. Sultonova. «Ijod sahifalari» T., «Fan», 1975 yil.
57. M. Vafoeva, D. Do’sanova. Abdulla Oripovning «Sohibqiron»
dramasida frazeologizm va tasviriy vositalarnin qo’llanilishi. «Til va adabiyot
ta’limi», 2002 yil, 4-son.
58. Mirmuhsin. Me’mor. «Sharq» nashriyoti, T., 2001 yil.
59.Mirmuhsin. Nonimiz butun. O’zAS, 2002 yil, 9-avgust.
60. Mirmuhsin. O’qiladigan asarlar ko’payadi. O’z AS, 2000 yil, 1 yanvar
61. Mirmuhsin. Sarhisob. O’Z AS, 2002 yil, 1-yanvar
5
7
 62. Mirmuhsin. Tanlangan asarlar. Uch tomlik. T., Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, 1971 y.
63. Mirmuhsin. Temur Malik. «Sharq» nashriyoti, T., 1996 y.
64. Mirmuhsin. Umid T., 1983 y.
65. Mirtemir tingla hayot. Sochmalar, esdaliklar, to’y xatlar, sadolar. T.,
1974yil
66. Mirtemir. Asarlar. 4-jildlik, T., G. Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti, 1980-1983.
67. Mixli Safarov. Haqiqatgo’y adib. O’z AS, 1998 yil, 15 may.
68. Muhammad Yusuf. Bevafo ko’p ekan. T., 1988 y.
69. Muhammad Yusuf. Tanish teraklar. T., 1985 y.
70. N. Karimov. «Bitta o’zim bilaman», «Sharq yulduzi» 1991, 5-son.
71. N. Karimov. Hamid Olimjon. T., «Yosh gvardiya», 1990 yil.
72. N. Karimov. Hamid Olimjonning poetik mahorati. T., «Fan», 1964
yil. .
73. N. Karimov. Oybek. T., G. Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti, 1985 yil.
74. N. Karimov. Shaffof tuy²ular shalolasi. «Yoshlik» jurnali, 1985, 1-soni,
75. N. Xudoyberganov. Haqiqat yo²dulari. Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, Toshkent, 1984 yil.
76. Nafosat chashmasi (Hamid Olimjon haqida maqolalar). «Fan»,
Toshkent., 1970 yil
77. Naim Karimov davr ijodkor taqdirida (Asqad Muxtorning 80 yilligiga).
Til va adabiyot ta’limi. 2000 y. 6-son, 35-bet.
78. Naim Karimov. Gafur Gulom. T., 2003 yil.
79. Nosir Fozilov. Yaxshilar yodi. O’z AS, 2001 yil, 11-may.
80. Nosir Fozilov. Yaxshilar yodi. O’zbekiston adabiyoti va san’ati, 2001
yil, 11 may.
81. O. Abdullaev. Tong nafasi. Sharq yulduzi, 1983 yil, 9-son.
82. O. Sharafiddinov. Abdulla Qahhor T., «Yosh gvardiya», 1988 yil.
83. O. Sharafiddinov. El ardoqlagan adib. O’tkir Hoshimov. «Bahor
qaytmaydi» kitobida. T., Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va san’at
nashriyoti, 1993 yil.
5
7
 84. O. Sharafiddinov. Ijod dovonlari osha. «Birinchi mo’’jiza» kitobida, T.,
G. Gulom nomidagi nashriyot. 1979 y.
85. O. Sharafiddinov. Ijodning katta yo’lida. «Birinchi mo’’jiza» kitobida.
T., GafurGulom nomidagi nashriyot, 1979 y.
86. O. Sharafiddinov. Mirtemir. «Birinchi mo’’jiza»kitobida. T., G. Gulom
nomidagi. Adabiyot va san’at nashriyoti, 1979 yil.
87. O. Sharafiddinov. Qalbimizga yaqin shoira. «Adabiy etyudlar»
kitobida, Gafur Gulom nomidagi nashriyot, 1968 yil.
88. O. Sharafiddinov. She’riyat-qalb yolqini. «Hayot bilan hamnafas»
kitobida. T., «Yosh gvardiya», 1983 yil.
89. O. Sharafiddinov. So’z san’atiga fidoiy sadoqat. «Iste’dod jilolari»
kitobida, G. Gulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1976 yil.
90. O. To²aev. Asqad Muxtor. T., 1966 y.
91. O. Yoqubov, U. Normatov. Oybek dahosi. «Yoshlik», 1985, 1-son.
92. O’tkir Hoshimov. Bahor qaytmaydi. T., Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, 1993 yil.
93. O’tkir Hoshimov. Nur borki, soya bor. Toshkent, 1981 yil.
94. O’tkir Hoshimov. Saylanma. Ikkinchi jild. Hadikli tushlar. Roman.
Hikoyalar. Sahna asarlari. Hajviy hikoyalar. O’ylar. T., Gafur Gulom
nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 2002 yil.
95. O’tkir Hoshimov. Saylanma. P jildlik. Birinchi jild. Bahor so²inchi.
Qissalar. Hikoyalar. Sahna asarlari. Hajviy hikoyalar. O’ylar. T., Gafur
Gulom nomildagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 2001 yil.
96. O’tkir Hoshimov. Saylanma. P jildlik. T., «Sharq» nashriyoti, 1998 yil.
97. O’zbegim «Vatan» seriyasi T., 1992 yil.
98. O’zbek tili va adabiyoti. Toshkent., O’z. RFA. «Fan» nashriyoti, 2003
y, 2-son. (Baxtiyor Nazarov, Ergash Ochilov, Suvon Meli, Rahmatilla
Barakaev, Sherali Turdiev, Otabek Jo’raboev va boshqalarning maqolalari)
G. Gulom tavalludining 100 yilligi munosabati bilan.
99. Odil Yoqubov. Diyonat. «Sharq», T., 1998 y.
100. Odil Yoqubov. Er boshiga ish tushsa. G. Gulom nomidagi adabiyot va
san’at nashriyoti, T., 1969 y.
101. Odil Yoqubov. Izlayman. T., 1972 yi.
5
7
 102. Odil Yoqubov. Oq qushlar, oppoq qushlar. G. Gulom nomidagi
adabiyot va san’at nashriyot, T., 1988 y.
103. Odil Yoqubov. Saylanma. Uch jildlik. Toshkent., G. Gulom nomidagi
nashriyot, 1985-87 yil.
104. Odil Yoqubov. Vatanga munosib yo’llar. O’zAS, 2001 y, 22 iyun.
105. Omon Matjon. Ardaxiva afsonasi. «Sharq yulduzi», 2000 yil, 2-son.
106. Omon Matjon. Ardaxiva. (Dramatik qissa. Yangi she’rlar). Gafur
Gulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, Toshkent, 2000 yil.
107. Omon Matjon. Ming bir yo²du. (She’rlar, dostonlar). Toshkent, Gafur
Gulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1989 yil.
108. Omon Matjon. Odamning soyasi quyoshga tushdi. She’rlar. Toshkent,
«Yozuvchi», 1991 yil.
109. Omon Matjon. Seni yaxshi ko’raman. Toshkent, 1980 yil.
110. Oybek. «Bolalik xotiralarim». T., «Adabiyot va san’at» nashriyoti.
111. Oybek. Mukammal asarlar to’plami. 20 jildlik. T., «Fan», 1990-
1995yil.
112. P. Shermuhamedov. Pirimqul Qodirov. (Adabiy portret). T., Gafur
Gulom nomidagi nashriyot, 1983 yil.
113. Pirimqul Qodirov. «Davron meni o’tkardi saru somondin. . . »,
O’zAS, 2002 yil, 18 yanvar.
114. Pirimqul Qodirov. Avlodlar dovoni. T., Gafur Gulom nomidagi
nashriyot, 1989 yil.
115. Pirimqul Qodirov. Humoyun va Akbar. Avlodlar dovoni. T., «Sharq»,
1997 yil.
116. Pirimqul Qodirov. Istiqlol tongining unutilmas voqealari. O’zAS,
2001 yil, 13 iyul.
117. Pirimqul Qodirov. Meros. Qissa va hikoyalar. T., 1983 yil.
118. Pirimqul Qodirov. Olmos kamar. Adabiyot va san’at nashriyoti, T.,
1983 yil.
119. Pirimqul Qodirov. Saylanma. Uch jildlik. T., Gafur Gulom nomidagi
nashriyot, 1987-1988 yil.
120. Pirimqul Qodirov. Uch ildiz. Adabiyot va san’at nashriyoti, T., 1970
yil.
5
7
 121. Pirimqul Qodirov. Yulduzli tunlar. To’ldirilgan yangi nashri. «Sharq»
nashriyoti, T., 2002 yil.
122. Q. Yo’ldoshev. Inson tuy²ularining teran talqinlari. Atoqli adib Odil
Yoqubov ijodiga bir nazar. O’z AS, 2004 yil, 16 aprel.
123. R. Ino²omov. Shoir bo’lish osonmas. T., G. Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti. 1996 yil. T., «Sharq» nashriyoti. 2004 yil.
124. R. Sodiqova. Tarixiy shaxsning badiiy talqini. Til va adabiyot ta’limi.
2002, 1-son.
125. S. Azimov. Hamid Olimjon abadiyati. Gafur Gulom nomidagi
Adabiyot va san’at nashriyoti, T., 1967 yil.
126. S. Mamajonov. Gafur Gulom prozasi. T., «Fan», 1966y.
127. S. Mamajonov. Shoir dunyosi. T., Gafur Gulom nomidagi nashriyot,
1972 yil.
128. S. Mamajonov. Uslub jilolari. T., Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti, 1972 y.
129. S. Mirvaliev. O’zbek adiblari. T., «Fan» nashriyoti, 1993 yil.
130. S. Mirvaliev. O’zbek romani. «Fan», Toshkent, 1969yil.
131. S. Sodiqov. Abdulla Qahhor ijodi va adabiy tanqid. T., Universitet,
1996 yil.
132. S. Sodiqov. So’z san’ati jozibasi. T., «O’zbekiston», 1996 yil.
133. Saboat O’runova. Istiqlol va adabiy qahramon. «O’zbek tili va
adabiyoti», 2002 y, 1-son.
134. Said Ahmad. Jimjitlik. T., Gafur Gulom nomidagi nashriyot, 1989 yil.
135. Said Ahmad. Nazm chorrahasida. T., 1982 y.
136. Said Ahmad. Saylanma. Uch tomlik. T., Gafur Gulom nomidagi
nashriyot, 1980-1981 yillar.
137. Said Ahmad. To²ay Murod qo’shiqlari. «Ot kishnagan oqshom»ga
kirish so’zi, «Sharq» nashriyoti. T., 1994 yil, 3-bet.
138. Sanjar Sodiq. Hozirgi o’zbek adabiyoti T., «O’zbekiston», 1992 yil.
139. Saylanma. She’rlar. Dostonlar. Shoir haqidagi xotiralar. .
140. Sen elimning yuragida yashaysan. To’plam. Gafur Gulom nomidagi
nashriyot, T., 1973 yil
141. Shukrullo. Javohirlar sandi²i. T., 1978 y.
5
7
 142. Shukrullo. Kafansiz ko’milganlar. T., «Mehnat», 1991 y.
143. Shukrullo. She’r quvonchi. O’zAS, 2000 y, 20 aprel.
144. Shukur Xolmirzaev. Aytar so’zimizga mas’ul bo’laylik. O’zAS, 2002
yil, yanvar.
145. Shukur Xolmirzaev. Hayot abadiy. T., G. Gulom nomidagi Adabiyot
va san’at nashriyoti. 1974 yil.
146. Shukur Xolmirzaev. Komil inson orzusi yoxud adabiyotning ibrat
yaratish mas’uliyati haqida. O’z AS, 2001 yil, 1 yanvar.
147. Shukur Xolmirzaev. O’n sakkizga kirmagan kim bor. . . T., «Yosh
gvardiya», 1965 y.
148. Shukur Xolmirzaev. O’ttiz besh yoshda ham. . . O’z AS, 2002 yil, 6
iyul
149. Shukur Xolmirzaev. O²ir tosh ko’chsa. Hikoyalar va qissalar. T., 1980
yil.
150. Shukur Xolmirzaev. Qil ko’prik. G. Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti, 1984 yil.
151. Shukur Xolmirzaev. So’nggi bekat. T., «Yosh gvardiya», 1976 yil.
152. Shukur Xolmirzaev. To’lqinlar. T., O’zadabiynashr. 1963 yil.
153. Shukur Xolmirzaev. Yo’llar, yo’ldoshlar. T., «Yosh gvardiya», 1984y
154. T. Xalilov. Mirtemir mahorati. G. Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti, T., 1980 yil.
155. To²ay Murod. Ot kishnagan oqshom. T., «Sharq» nashriyoti, 1994 yil.
156. To²ay Murod. Otamdan qolgan dalalar. T., «Sharq» nashriyoti, 1994
yil.
157. U Normatov. Haqiqatning mashaqqatli yo’li. (P. Qodirov.
«Saylanma»sining uchinchi jildida). G. Gulom nomidagi nashriyot, 1988 yil.
158. U. Hamdamov. Davr ruhining she’riyatida aks etishi. «O’zbek tili va
adabiyoti», 2001 y, 1-son.
159. U. Normatov. Davr tuy²usi, T., 1987 yil.
160. U. Normatov. Faryod. («Tushda kechgan umrlar» romani haqida), O’z
AS, 1992 yil, 14 avgust.
161. U. Normatov. Ilk tajriba saboqlari. «Etuklik» kitobida. T. Gafur Gulos
nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1982 yil.
5
7
 162. U. Normatov. Mutelikka qarshi isyon. (Abdulla Qahhor tavalludining
95 yilligiga). «Til va adabiyot ta’limi», 2002 yil, 4-son.
163. U. Normatov. Qahhorni anglash mashaqqati. T., Universitet, 2000 yil.
164. U. Normatov. Qalb koshona sirlari. (Odil Yoqubovning «Bir koshona
sirlari» dramasi haqida o’ylar) O’zAS, 2001 y, 2 mart.
165. U. Normatov. Said Ahmad. T., Gafur Gulom nomidagi nashriyot,
1971 yil.
166. U. Normatov. Tajriba sirlari. O’z AS, 1991 yil, 8 noyabr.
167. Umrboqiylik. Shukrullo ijodining turfa qirralari. «Yozuvchi», 2001 y.
168. Z. Hamidov. Gafur Gulom prozasi leksikasi. T., 2003 y.
169. Zulfiya. «Adabiy o’ylar» T., «Fan». 1985 yil.
170. Zulfiya. Asarlar. Uch tomlik. T., Gafur Gulom nomidagi Adabiyot va
san’at nashriyoti, 1983-1986 yil.
171. Zulfiya. Hulkar. T., O’zdavnashr, 1947 yil.
5
7