04.01.

2016

TEKNOLOJİLER

Teknoloji her ne kadar üretkenlik ve kalitenin en iyi

şekilde sağlanması için yegane faktör olmasa da en

DEĞİŞİM VE İNOVASYON YÖNETİMİ önemli faktördür. Örneğin teknoloji tam zamanında

üretimde ve esnek imalatta önemli bir rol oynar. Ayrıca
ürünler ve işlemlerin paralel ve bütünleşik dizaynlarını
6.Ders
sağlamak için global ve ortak bir ürün dizaynını elde
Değişim Mühendisliği Ve Toplam Kalite Yönetimi etmek üzere eşzamanlı mühendislikte önemli bir rolü
Prof. Dr. Özalp VAYVAY
vardır. Bunun yanında ürün geliştirme masrafını ve
zamanını bu teknolojilerle düşürebiliriz.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

1
 04.01.2016

1. Kalite Fonksiyon Açınımı (QFD)

Kalite Fonksiyon Açınımı (Quality Function Deployment
Kalite Fonksiyonu Açınımı (Quality Function Deployment) ilk olarak (QFD)), ürün, hizmet ve süreç planlama, geliştirme ve
1972 yılında Mitsubishi'nin Kobe tesislerinde, bir yönetim yaklaşımı iyileştirme için kullanılan etkin bir yaklaşımdır. Toplam
aracı olarak geliştirilmiştir. Digital Equipment, Hewlett Packard,
kalite ve eşzamanlı mühendislik anlayışının gerektirdiği
AT&T ve ITT gibi firmalar bu uygulamayı firmalarında başlatmışlar,
bu yaklaşımı, günümüzde rekabette önde gelen
Ford ve General Motors ise 50'den fazla başarılı uygulama
gerçekleştirmiştir. kuruluşların büyük bir bölümü kullanmaktadır.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

2
 04.01.2016

QFD, işletmelerin ürün ve hizmetlerini, piyasaya daha

kaliteli, daha kısa zamanda ve daha ucuza
sunabilmelerini sağlar. QFD, müşteri istek ve
beklentilerinin, tasarım hedeflerine ve üretimde QFD yoluyla, ürün veya hizmet henüz tasarım
kullanılacak kalite güvence noktalarına doğru bir şekilde aşamasında iken kaliteyi güvenceye almak mümkündür.
çevrilmesine yarar. Mevcut ürün veya hizmetler için yapılacak QFD çalışması
ise, bu ürün veya hizmetlerin iyileştirmesinde etkili olur.
Zira kalite bir ürünü seçerken dikkat edilen en önemli
unsurlardandır.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

3
 04.01.2016

Kaliteyi ürünün performansı ve özellikleriyle ölçebiliriz. QFD var olan bir ürünü geliştirmek için kullanılabileceği
QFD’ de kalite müşteri memnuniyetinin bir ölçüsüdür. gibi tamamen yeni bir ürün yaratmak için de
Kaliteyi iki şekilde tanımlayabiliriz; kullanılabilir. QFD sadece fiziksel bir ürünle sınırlı değildir.
Servis kalitesini ve diğer aktiviteleri geliştirmek için
• 1. Pozitif Kalite Müşteri talebiyle ilgilenir. kullanılabilir. Eğer QFD bir ürünü geliştirmek için
• 2. Negatif Kalite Müşteri şikayetleriyle ilgilenir. kullanılıyorsa, müşteri şikayetleri göz önüne alınıp, tüm
sebepler analiz edilir.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

4
 04.01.2016

Eğer yeni bir ürün yaratmak için kullanılıyorsa, müşteri Bu dönüşüm yapılırken bazı matrislerden faydalanılır. Bu
talepleri göz önüne alınır ve bu proses baştan aşağı tüm teknik şirketlerin pazarlama bölümleriyle mühendislik
birimlerde kullanılır. Kalite fonksiyonları açınımı (KFA) birimleri arasında bir köprü oluşturur. Pazarlama bölümü
müşteri isteklerini mühendislik karakteristiklerine pazar araştırması, anket, odak, grup vb. teknikler ile
dönüştüren bir tekniktir. müşterinin üründen beklediği özellikleri belirler.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

5

Anket ve odak grup çalışması gerçek müşterilerle
yapılabileceği gibi fabrika içinden seçilecek denekler
üzerinde de gerçekleştirilebilir. Bu şekil de belirlenen
beklentiler önceliklendirilir ve KFA kullanılarak ürünün
yapısını belirleyecek spesifikasyonlara dönüştürülür.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
04.01.2016
KALİTE EVİ
"Kalite Evi" (The House of Quality) ise bu yeni yönetim
yaklaşımının temel tasarım aracı olarak kullanılan
sistematik bir algoritmadır. Toyota, kalite evini çeşitli
biçimlerde geliştirerek, yoğun bir biçimde kullanmıştır.
Bugün kalite evi daha çok elektronik, iç tasarım, tekstil,
entegre devreler, sentetik kauçuk, inşaat ekipmanları ve
tarım makineleri iş kollarında yer alan Japon üreticiler
tarafından kullanılmaktadır.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
6
 04.01.2016

• Kalite evi matrisini oluşturabilmek için öncelikle müşteri ve

rakipler saptanmalıdır. Daha sonra müşteri ve rakipler
arasındaki öncelikler belirlenerek, işletme ve rakipler
karşılaştırılmaktadır.

• Müşteri beklentileri ve teknik özellikler bir matris içinde

ilişkilendirilmelidir. Ayrıca teknik özelliklerin birbiri
arasındaki ilişki, kalite evinin çatısını oluşturan üçgen bir
matris aracılığıyla incelenmeye çalışılmaktadır. Bu matris
yardımıyla değiştirilmesi planlanan teknik bir özelliğin diğer
Kalite Evi Yapısı
özellikleri etkileyip etkilemediği saptanmaktadır .
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

7
 04.01.2016

KALİTE EVİ 2. Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA)

Rakip işletmelerin ürün özellikleri ile yapılan • Eşzamanlı mühendislik takımlarının sık kullandığı
metodolojilerden bir diğeridir.
karşılaştırmalar ürünün pazardaki yerini belirleyerek,
• HTEA özellikle proseslerdeki problemlerin kaynaklarının
ağırlık verilmesi gereken konular için yardımcı
saptanmasında çok faydalı bir tekniktir. Teknik, takım içinde
olmaktadır. Müşteri beklentilerinin karşılanabilmesi için proses hakkında bilgi sahibi herkesin katıldığı bir sinerji
ürünün ilgili teknik özelliklerinin saptanması ortamında uygulanır. Söz konusu problem müşterinin bir şikayeti

gerekmektedir. Rakiplerin durumu da göz önüne alınarak olabileceği gibi, yok edilmesi veya hafifletilmesi durumunda
üretilebilirliğin arttırılması, maliyetin düşürülmesi, servis
bu teknik özellikte istenecek bir iyileştirme teknik zorluk
kolaylığının sağlanması gibi konularda fayda sağlayacak bir yapıda
ve maliyet olarak puanlanır ve buna göre bir hedef
olabilir. Hangi türde olursa olsun uygulanacak adımlar aynıdır.
belirlenir.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

8
 04.01.2016

HTEA
• HMEA tasarımı, müşteri şikayetleri ve geçmiş dönem
• Ürün tasarımında ve üretim sürecinde HTEA hata durumlarını yeniden gözden geçirip, potansiyel
uygulaması, müşterilerin potansiyel hata türlerini tasarım problemlerini tanımlayarak, önleyici
tanımlamaya yardımcı bir grup yaklaşımdan faaliyetlerin geliştirilmesini amaçlamaktadır.
yararlanmayı gerektirmektedir. Buradaki "müşteri" • HMEA sistemi, sistemin her bir parçası, hata türü ve
kelimesi, tüm son kullanıcıları, üretim ve montaj hattı sistemdeki insan, araç/gereç ve çevrenin hataya
çalışanlarını kapsamaktadır. neden olan etkilerini toplayan bir sistemdir. Hata türü,
basitçe hatanın kaynağını ve doğasını tanımlarken, etki
ise, hataya karşı sistemin bir yanıtı veya bu hataların
bir sonucudur.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

9
 04.01.2016

HTEA HTEA

• HTEA’ da öncelikle problemin muhtemel veya bilinen • Her bir hata sebebinin üç kriterden aldığı puanlar
sebepleri sıralanır. Daha sonra bu sebeplerin ürün çarpılarak “Kritiklik Endeksi” belirlenir. Kritiklik endeksi
veya proses üzerindeki etkileri belirlenir. Bu bilgilerin yüksek olan hata sebepleri öncelikle üzerine gidip
ışığında her bir hata sebebi “olabilirlik”, elimine edilmesi gereken sebeplerdir. Böylece hareket
“keşfedilebilirlik” ve “önem” kriterlerinin her biri için edilerek hata ortadan kaldırılır ve beklenen faydaya
puanlandırılır. ulaşılır. Öncelikli hata sebepleri belirlendikten sonraki
çözüm aşamasında takım uygun olan başka bir tekniği
seçip kullanabilir.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

10
 04.01.2016

FMEA genel kullanım alanlarına göre şöyle gruplanabilir; FMEA genel kullanım alanlarına göre şöyle gruplanabilir;

• -Sistem FMEA,tasarım ve kavramların ön aşamalarında
sistem ve alt sistemleri analiz ederek, sistem
eksikliklerinden doğan sistem fonksiyonları arasındaki
hata türlerini belirlemeye odaklanır
• -Tasarım FMEA,ürünün imalatına başlanılmadan önce
uygulanan, ürünün imalatında, montajında ve müşteri
tarafından kullanımında ortaya çıkabilecek tasarımdan
kaynaklanan arızaların bulunması ve önlenmesi
tekniğidir.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
• - Proses FMEA,tasarımı yapılmış ürünün en az hata ile
müşteriye ulaşmasını sağlamak amacıyla, öngörülen
özelliklere uyulmadığında imalat veya hizmet
esnasında ortaya çıkacak sorunları tanımlamaya çalışır.
• - Servis FMEA, proses veya sistem yetersizliklerinden
kaynaklanan hata türü nedenleri üzerinde çalışır
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

11

3. Değer Analizi
• İlk defa Lawrence Miles tarafından ortaya atılan Değer Analizi ile
• Ürünün performansını düşürmeden maliyetini azaltmak
basit-fiil isim kullanarak insanların bir düşünceyi veya bir işlevi
açıklamasını; ekip halinde çalışan insanların proje ya da problem
üzerinde kelimelerin gerçek anlamlarını, birbirleriyle olan
ilişkilerini, projenin özel durumlarını tartışmalarını; böylece
iletişimi ve karşılıklı anlaşmayı geliştirmeyi amaçlamaktadır.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
04.01.2016
3. Değer Analizi
için geliştirilmiş bir metodolojidir. Temel olarak amacı
fonksiyon / maliyet oranını maksimize etmektir. Ürün
üzerinde ne kaliteye, ne kullanım amacına, ne estetiğe ne
de müşteri beklentisine hizmet eden parçalar olabilir. Bu
parçaların yok edilmesi demek hiçbir kayıp vermeden
maliyetin düşmesi demektir. Değer çıkmadan minimuma
indirilmesi anlamına gelir ki bu rekabette çok önemli bir
avantajdır.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12
 04.01.2016

Değer Analizinin adımlarını şu şekilde özetlemek

Değer analizi pazarlama, satın alma, ar-ge, kalite, üretim mümkündür;
ve maliyet muhasebesi departmanlarından üyelerin
• Ürün ya da hizmet odaklı organizasyonlarda
bulunduğu bir takım tarafından uygulanmalıdır.
müşterileri belirlemek,
• Operasyonel analizler sonucunda müşteri ihtiyaçlarını
tanımlamak ve belirlemek,
• En küçük miktardaki ihtiyaçlara bile cevap verebilecek
çözümleri araştırmak, seçmek ve geçerli olup
olmadığını belirlemek.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

13
 04.01.2016

Değer

• Değer Analizi hem ürünün tasarım aşamasında, hem üretim • Üretim mühendisliği aşamasında parçalar, işlem tabloları,

mühendisliği aşamasında, hem de üretim aşamasında ekipman ve aletleri kapsayan analizler yapılır. Dikkat edilmesi

uygulanabilmektedir. Ürünün tasarım aşamasında yapılacak gereken nokta, satın alma süreci uzun olan ve ileri üretim

değer analizi sonucu aşamalardaki çalışmalara göre, daha verimli teknikleri veya malzemesi gerektiren ürünlerin analizinin iyi

olacaktır. yapılmasıdır. Eğer tasarım ve üretim mühendisliği aşamalarında,

• Çünkü ürünün tasarım hatalarından doğan maliyetlerin Değer Analizi etkili ve etkin bir şekilde uygulanmışsa, üretim

düzeltilmesi daha fazla emek ve zaman alacağından buradaki aşamasında Değer Analizinin fazla bir önemi yoktur. Zaten bu

maliyetler diğer aşamalardaki çıkan hataları düzeltme aşamada değişiklik yapılması diğer aşamalara göre daha zordur.

maliyetlerine göre çok daha yüksektir. Çünkü gerekli ekipmanlar alınmış ve yatırımlar yapılmıştır.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

14
 04.01.2016

Sonuçta, değer analizi sayesinde tasarımı doğru analiz etme ve Sonuçta, değer analizi sayesinde tasarımı doğru analiz etme ve
problemlere doğru çözümler bulabilme yaklaşımı problemlere doğru çözümler bulabilme yaklaşımı
geliştirilebilmektedir. Bu da işyerinde etkinlik ve verimlilik üzerinde geliştirilebilmektedir. Bu da işyerinde etkinlik ve verimlilik üzerinde
olumlu tartışmaların yapılabilmesi için yeni bir bakış açısı olumlu tartışmaların yapılabilmesi için yeni bir bakış açısı
getirmektedir. getirmektedir.
Böylece yeni ürünün başarısını derinden etkileyecek kritik faktörler; Böylece yeni ürünün başarısını derinden etkileyecek kritik faktörler;
müşteri odaklı takım çalışması, uygun analiz tekniklerinin müşteri odaklı takım çalışması, uygun analiz tekniklerinin
kullanılması, yeni bir ürünün tasarımı için gereklidir. Değer Analizi, kullanılması, yeni bir ürünün tasarımı için gereklidir. Değer Analizi,
bu kriterlerin ürün geliştirme çalışmalarında etkin kullanımını bu kriterlerin ürün geliştirme çalışmalarında etkin kullanımını
sağlayan bir teknik olarak ortaya çıkmaktadır. sağlayan bir teknik olarak ortaya çıkmaktadır.
© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

15
 04.01.2016

Kısaca Değer Analizi KAYNAKLAR

• Akao, Y. , 2004, “QFD”, Productivity Press.

• Bir ürünün fonksiyonlarını • Atalay, N., Birbil, D. (1999) “Hücresel Üretim Sistemine Geçişte Grup
Teknolojisi Uygulaması”, Verimlilik Dergisi, MPM Yayınları, Ankara, 3:81-
106.
• En düşük toplam maliyetle üretmeye yönelmiş
• Bossert, J.L., 1991. “Quality Function Deployment”, ASQC Quality Press,
U.S.A.
• Organize bir çabadır. • Kobu, B., “Üretim Yönetimi”, 15.Baskı, 2013,İstanbul.
• Kolarik, W.J., 1995. “Creating Quality, Concepts, Systems, Strategies and
Tools”, McGraw-Hill Inc.
• Lenzer, W.F., 1992, “Value Management from A Global Perspective”,
M.P.Nicholson, E & F.N.Spon.

© Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi © Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

16