07.04.

2020 "Sokół" Boccaccia jako wzór noweli

"Dekameron" (w j. greckim deka hemeron, dziesięć dni) – utwór włoskiego pisarza Giovanniego
Boccaccia napisany w połowie XIV wieku; sto nowel podzielonych na dziesięć rozdziałów, zbiór
historii opowiadanych przez dziesięcioro mieszkańców Florencji, którzy schronili się przed zarazą
(epidemią dżumy) poza miastem.
Najsłynniejsza nowela z cyklu to „Sokół”.
Nowela oznacza „nowość” (wł. novella), czyli nikomu wcześniej nieznaną fabułę.  Gatunek powstał z
ustnych opowieści o nowinkach, plotkach.
Cechy gatunkowe noweli:
a) krótki utwór epicki o wyrazistej akcji,
b) jeden główny wątek,
c) wydarzenia z życia bohaterów rozgrywają się w krótkim czasie,
d) mało opisów postaci i sytuacji,
e) rygorystyczna budowa.

Schemat noweli na podstawie "Sokoła" Boccaccia:

EKSPOZYCJA => Frederio zamieszkuje w swojej małej posiadłości za miastem.
ROZWINIĘCIE AKCJI => Śmierć męża Monny.
PUNKT KULMINACYJNY => Federigo zabija sokoła (przyjaciela i skarb) i nakazuje
podać go jako danie obiadowe, ponieważ chce jak najlepiej ugościć ukochaną, a jest
bankrutem.  
PERYPETIA (ZWROT AKCJI)  => Śmierć syna Monny Giovanny, decyzja o wyjściu za
mąż za Frederiga
PUENTA  => Szczęśliwe życie Monny i Frederiga.

MOTYW SOKOŁA
Sokół to motyw przewodni całego utworu. Stanowi jedyny skarb głównego bohatera, cementuje
przyjaźń Federiga z synem Monny, stanowi pretekst, aby odwiedzić szlachcica, a następnie staje
się daniem honorowym podczas obiadu. Wokół ptaka został zbudowany punkt kulminacyjny, w
końcu wspomnienie o nim powoduje decyzję kobiety o wyjściu za Federiga.
TEORIA SOKOŁA
Tzw. „teoria sokoła” sformułowana została w 1871 roku przez niemieckiego pisarza P. Heysego
na podstawie utworu G. Boccaccia. To zasada kompozycyjna zgodnie z którą akcja noweli jest
skoncentrowana wokół jednego motywu, który stopniowo nabiera coraz więcej symbolicznych
znaczeń. Takim obiektem jest właśnie tytułowy sokół z opowiadań Boccaccia.