Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 44

1

2
The PIVOT 4A Budget of Work (BOW) is one of the prime
projects under the flagship program of the region, the Region
IV-A CALABARZON PIVOT to Quality Basic Education (PIVOT 4A
QuBE). The PIVOT 4A QuBE is a regional initiative anchored to
DepEd’s Sulong Edukalidad, a national program that shifts to
and focuses on quality basic education. This program is a
manifestation of significant shift of focus to improving quality
of basic education in the region with enhanced teacher
performance and improved mastery of learning
competencies on the part of the learners.

Anchored to its three (3) goals also known as the power


of E---Excellence, Empowerment and Efficiency, the PIVOT 4A
QuBE circulates in its four (4) strategic thrusts such as follows:
(a) aligning focus and intervention, (b) advancing
handholding initiatives, (c) amplifying defined technical
assistance to target delivery units, and (d) appraising
stakeholders on progress of intervention. The first strategic
thrust---aligning focus and intervention---focuses on curricular
innovation and redirection which involves careful analysis,
review and mapping of the curriculum leading to quality
teaching-learning process and outcomes.

In response to the first key reform area (KRA) of Sulong


Edukalidad known as K to 12 curriculum review and update,
DepEd CALABARZON develops the MELC PIVOT 4A BOW
which aims to redirect the teaching of the target learning
competencies (LCs) into more precise and quality-driven
direction by placing emphasis on the most essential learning
competencies (MELCs) involving more relevant knowledge,
skills, and attitudes/values (KSAVs) significant to the ever-
changing 21st century society. Also, this project directs the
adaptation and reformation of the curriculum to the current
demands of the society while the country is adjusting to the
emerging needs of the new normal.

Guided by the provisions of Republic Act 10533, Section


5, Paragraphs B and H and Rule II Section 10.2 Paragraphs B
and H of DepEd Order No. 43 s. 2013, DepEd CALABARZON,
through the CLMD, takes an initiative in developing the PIVOT
4A BOW in making the curriculum relevant, responsive and
flexible by localizing, indigenizing, contextualizing and
enhancing it to ensure mastery of the target LCs and MELCs
and promoting holistic development of learners’ knowledge,
skills and attitude/values (KSAVs) from Kindergarten to Grade
12.

With the ever-changing demands of the 4th Industrial


Revolution classrooms and the differences in educational
structures from one region to another, the development of the
PIVOT 4A BOW takes the lead in making the K to 12 Basic
Education Curriculum suitable to the needs of teachers and
learners in CALABARZON as this would guide them in re-
structuring their lessons, delivery and assessment.

3
PIVOT 4A BUDGET OF WORK (BOW)

PIVOT 4A Budget of Work (BOW), as a regional


curriculum blueprint, is one of the feaatures of PIVOT
Learning Continuity Plan (LCP). This highlights the
competencies as the heart of the LCP. This categorizes the
K to 12 competencies into two: the most essential learning
competencies (MELCs) and the enabling competencies.

PIVOT 4A BUDGET OF WORK (BOW)

PIVOT 4A Budget of Work (BOW) is one of the prime


projects under the flagship program of the region as a
response to the first key reform area (KRA) of Sulong
Edukalidad known as K to 12 curriculum review and
update.

PIVOT 4A BOW uses the PIVOT 4A curriculum design


anchored to the Intent – Content - Learning Experiences -
Desired Learning Outcomes (Assessment) or ICLeA
Framework.

Curriculum Design for PIVOT 4A BOW (Pawilen, 2019)

Figure 1. PIVOT 4A BOW Curriculum Design

5
DepEd CALABARZON develops the PIVOT 4A BOW to
redirect the delivery of the target learning competencies (LCs)
into more precise and quality-driven direction by placing
emphasis on the most essential learning competencies (MELCs)
founded on more relevant knowledge, skills, and attitudes/values
(KSAVs) significant to the ever-changing 21st century society.
Also, this project directs the adaptation and reformation of the
curriculum to the current demands of the society while the region
is adjusting to the emerging needs of the new normal.

With the ever-changing demands of the 4th Industrial


Revolution classrooms and the differences in educational
structures from one region to another, the development of PIVOT
4A BOW takes the lead in making the K to 12 Basic Education
Curriculum suitable to the needs of teachers and learners in
CALABARZON as this would guide them in re-structuring their
lessons, delivery and assessment.

Basically, PIVOT 4A BOW is a teaching resource material


and reference that contains LCs, MELCs and time allotment
arranged into columns for easy reference and notation. This
would guide teachers in designing and planning their lessons. Its
design is influenced by various teaching-learning principles
focusing on the following:
a. the nature of learners,
b. KSAVs learners should learn, and
c. brevity of KSAVs.

PIVOT 4A BOW focuses on recalling, remediating, reflecting


and relearning principles attuned to diverse learners (Zape,
2020). The context of this PIVOT 4A BOW is not only to decongest
the curriculum but to refocus curricular direction in the region
towards quality teaching-learning processes and desired
learning outcomes. This also embodies the complete cycle of
learning from acquisition to reflection which is important in
developing holistic learners in the 21st century learning
environment.

In understanding the contexts of PIVOT 4A BOW, identifying


enabling competencies is necessary (Pawilen, 2020). Enabling
competencies are important to bridge and guide teachers and
learners in the process of understanding complex learning
competencies.

Each PIVOT 4A BOW has different parts and/or features


considering the nature and uniqueness of each learning area.
Basically, designs of PIVOT 4A BOW are grouped into four (4)---(a)
Kindergarten, (b) languages (English, Filipino and MTB-MLE), (c)
other non-language learning areas, and (d) Senior High School.

- PIVOT 4A BOW for Kindergarten consists of quarter, MELCs,


domains of child development, learning competencies
and assignment which may either be first to appear or a
follow-up competency. The domains of child development
are considered as the basic features and framework of
early childhood education.

6
- PIVOT 4A BOWs in Mother Tongue-Based Multilingual
Education (MTB-MLE), English and Filipino contain the
following parts: quarter, MELCs, domains, learning
competencies and number of days taught. The unique
features of these BOWs as compared to other learning
areas are the language domains reflecting different
learning targets and/or macro skills. Domains vary from one
grade level to another.

- PIVOT 4A BOWs in non-Kindergarten and non-language


learning areas contain the following parts: quarter, MELCs,
learning competencies and number of days taught.
Meanwhile, PIVOT 4A BOW in MAPEH is also divided into its
four components: Music, Arts, Physical Education and
Health. Also, PIVOT BOW in EPP/TLE is also presented and
categorized as to components and/or specializations.

- PIVOT 4A BOWs for Senior High School contain the following


parts: quarter, MELCs and number of days taught.

The development of PIVOT 4A BOW in each learning area


for Key Stages 1-4 ensures the achievement of the grade level
and key stage standards in response to the Department’s call to
produce proficient and lifelong learners who can apply their
KSAVs in solving real-world problems.

MOST ESSENTIAL LEARNING COMPETENCIES (MELCs)

The Central Office, through the Bureau of Curriculum


Development (BCD), due to prevailing situation in the country on
the Corona Virus Disease 2019 or COVID-19, has identified the
most essential learning competencies (MELCs) in each learning
area for Key Stages 1-4. MELCs are knowledge, skills and
attitudes/values (KSAVs) that shall be mastered by each learner
to achieve the set content and performance standards in each
quarter, grade level or key stage.

MELCs are the most important LCs in each learning area


and grade level needed by each learner to learn, understand,
use and apply in an environment/situation of varying contexts.
These are also the standard LCs that teachers must focus on in
terms of delivery and assessment.

In response to this call, DepEd CALABARZON initializes and


introduces the PIVOT 4A Budget of Work (BOW) highlighting the
identified MELCs. PIVOT 4A BOWs used MELCs as the key focus in
each quarter in each learning area and grade level. The number
of MELCs varies from one quarter to another and one grade level
to another.

In planning lessons for each quarter, teachers shall look into


the PIVOT 4A BOW and locate the indicated. All LCs in PIVOT 4A
BOW shall still be taught with great emphasis on the MELCs. As
such, more activities and assessment procedures shall be given
in dealing with these MELCs.

7
ENABLING COMPETENCIES

While MELCs are readily available, the region mapped


MELCs which are terminal in nature. As such, it is essential that
these MELCs be introduced and/or bridged with enabling
competencies in the proficient demonstration of target
knowledge, skills and attitude/values. Basically, enabling
competencies are pre-requisite skills, knowledge and
attitude/values needed by learners in learning/understanding
the target learning competencies.

In this regard, PIVOT 4A BOW employs review and mapping


principles to arrive at the specific learning competencies for
delivery with respect to the time allotment per learning area and
modality appropriate at this time. These MELCs and LCs were
identified using the SMART test. Enabling competencies are
written in objective form under knowledge, skills and/or
attitude/value targets. In PIVOT 4A BOW, some MELCs already
function as enabling competencies in achieving other MELCs.

Further, enabling competencies shall be used by teachers


as their guide in writing their lesson exemplars using the IDEA
instructional process framed using the ICLeA framework. The
identified enabling competencies shall be used as springboard
to meet the expectation of the MELC.

LEARNING PLAN

Lesson preparation is an important aspect of curriculum


delivery. Learning plan serves as the blueprint of learning
experience in PIVOT LCP. This blueprint is delivered in a form of a
lesson exemplar which would help teachers in lesson planning
and execution in the new normal period.

IDEA Instructional Process (Pawilen, 2019)

Figure 2. IDEA Instructional Process Based from the ICLeA Framework

8
The IDEA Instructional Process as PIVOT 4A BOW Curriculum Delivery Process (Zape,
2019)

Figure 3. IDEA Instructional Process and the 21st Century Skills

The PIVOT 4A lesson exemplar preparation and curriculum


delivery process follow four (4) main teaching-learning phases
with the teacher as facilitator of learning using the I-D-E-A
instructional process for a 30-minute to one-hour lesson
depending on the nature or set-up of each learning area. These
phases include the following: Introduction - the I Phase,
Development - the D Phase, Engagement - the E Phase and
Assimilation - the A Phase.

I Phase. The teacher utilizes appropriate strategies in presenting


the learning competency and the desired learning outcomes of
the day, expound on previous experiences and core knowledge
of the learners, purpose of the lesson, core content and relevant
samples. This allows teachers to maximize learners’ awareness of
their own knowledge as regards to the content and skills required
for the session.

D Phase. The teacher presents activities, tasks and contents of


value and interest to the learners. Most of these activities and
tasks must simply and directly revolve around the concepts to
develop and master the skills or the competency.

E Phase. The teacher allows the learners to be engaged in various


tasks and opportunities in building their KSAVs to meaningfully
connect their learnings. This further requires teachers to engage
and expose all learners to real life situations that will ignite their
interests to meet learning expectations, make their performance
satisfactory or produce a product or performance.

9
A Phase. The teacher brings the learners to a process where they
demonstrate ideas, interpretations, mindset or values and create
pieces of information that will form part of their knowledge in
reflecting, relating or using it effectively in any situation or
context. This also requires teachers to encourage learners in
creating conceptual structures giving them the avenue to
integrate new and old learnings.

Table 1
PIVOT 4A BOW Teaching & Learning Adjustments to Accommodate Diverse Learners (Zape, 2019)

PIVOT 4A BOW Teaching- PIVOT 4A QuBE


Focus
Learning Process Adjustments (4Rs)
 Learning Competency
Introduction  MELCs
Recall
Panimula  Desired Learning Outcomes
 Content and Values
Development  Concepts and Basic Skills
Remediation
Pagpapaunlad  Developmental Activities
 Learning Opportunities
Engagement  Hands-on Engaging Activities
Reflection
Pakikipagpalihan  Learning Points
 Performance or Output
 Learning Delivery Outcomes
 New Skills/New
Assimilation
Knowledge/Idea Relearning
Paglalapat
 Habits of Mind
 Life Skills

During pandemic and other disruptive events, all public


elementary and secondary school teachers in the region shall
prepare their lesson exemplars instead of the usual Detailed
Lesson Plan (DLPs) and/or Daily Learning Logs (DLL) for MELCs
and/or enabling competencies. These lesson exemplars shall
replace DLL/DLP during this period for teachers to manage their
time, adjustment, preparations and resources.

Conceptualized for this purpose, the IDEA instructional


process design is an abridged and refined format based from the
provisions of DepEd Order No. 42, s. 2016 (Policy Guidelines on
Daily Lesson Preparation for the K to 12 Curriculum). This is also
consistent with other existing policies set in the Philippine
Professional Standards for Teachers – Results-Based Performance
Management System (PPST-RPMS).

10
Table 2
DLL/DLP Format Using the IDEA Instructional Process Based from the ICLeA Framework

DO 42, s. 2016 RO 10, s. 2020


I. Objectives I. Objectives
a. Content Standard a. Most Essential Learning Competencies
b. Performance Standards (MELC)
c. Learning Competencies or b. Enabling Competencies
Objectives
II. Content II. Content
III. Learning Resources III. Learning Resources
A. References A. References
a. Teacher’s Guide Pages a. Teacher’s Guide Pages
b. Learner’s Material Pages b. Learner’s Material Pages
c. Textbook Pages c. Textbook Pages
d. Additional Materials from d. Additional Materials from Learning
Learning Resource Resource
B. Other Learning Resources B. List of Learning Resources for Development
and Engagement Activities
IV. Procedures IV. Procedures
a. Introduction
a. Lesson Review How will you present the lesson to all
b. Purpose of the Lesson types of learners?
c. Presentation of Samples b. Development
d. Discussion How will you develop the content as
e. Mastery Development part of the enabling and foundation
f. Application skills? How will you develop learners’
g. Generalization and mastery of the given competency?
Abstraction c. Engagement
h. Evaluation What appropriate pedagogical or real-
i. Additional Activities or world tasks and learning opportunities
Remediation will be presented and implemented for
all learners to learn?
d. Assimilation
What are the ideas or contexts that will
be assessed and processed so that
learners can assimilate and refine their
knowledge, skills and attitude/ values?
V. Remarks VI. Reflection
I understand that _____________________.
I realize that __________________________.
VI. Reflection
***The ones in bold letters reflect the refinement of the DLL/DLP format.

In designing their PIVOT 4A lesson exemplars, all public


elementary and secondary school teachers in the region may
opt to prepare a lesson in: (a) a daily basis and/or (b) a period
when an LC or MELC has to be taught, i.e. if an LC and/or MELC
has to be taught for five (5) days based from the PIVOT 4A BOW,
the teacher may prepare a PIVOT 4A lesson exemplar good for
five (5) days.

As part of teachers’ key result area (KRA) on Teaching-


Learning Process, an exemplar for each learning area will be
released as a guide for all teachers in designing their lessons in
preparation for the opening of classes.

11
33
PIVOT 4A BUDGET OF WORK (BOW) IN FILIPINO

K to 12 Curriculum: Tunguhin, Inaasahang Bunga/Resulta, Pamantayang


Pangnilalaman, Pamantayan sa Pagganap

Pangkalahatang layunin ng Kurikulum ng K to 12 ang makalinang ng isang buo


at ganap na Filipinong may kapaki - pakinabang na literasi.

Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino na malinang ang (1)


kakayahang komunikatibo, (2) replektibo/mapanuring pag-iisip at, (3)
pagpapahalagang pampanitikan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga
babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang pagkakakilanlan,
kultural na literasi, at patuloy na pagkatuto upang makaagapay sa mabilis na
pagbabagong nagaganap sa daigdig.

Sa ikatatamo ng mithiing ito, kailangan ng mga kagamitang panturo ng mga


guro bilang suporta sa kurikulum na magmumula sa administrasyon, ahensiyang
panlipunan, pribado at publiko, pamahalaang lokal, midya, tahanan at iba pang
sektor ng lipunan.

Isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum ang pangangailangang panlipunan,


lokal at global na pamayanan, maging ang kalikasan at pangangailangan ng mga
mag-aaral. Pinagbatayan din ang mga legal na batas pang-edukasyon, at mga
teoryang pilosopikal ng edukasyon at wika nina Jean Piaget (Developmental Stages
of Learning), Lev Vygotsky (Cooperative Learning), Jerome Bruner (Discovery
Learning), Robert Gagne (Heirarchical Learning ), David Ausubel
(Interactive/Integrated Learning), Cummins (Basic Interpersonal Communication Skills-
BICS at Cognitive Academic Language Proficiency Skills-CALPS) at ng ating
pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na nagsabing “nasa kabataan ang pag-
asa ng bayan”. Dahil ang Filipino ay nasa disiplina ng wika, pinagbatayan ang mga
teorya sa kalikasan at pagkatuto ng wika, mga teorya / simulain sa pagsusuring
panliterasi at mga pagdulog sa pagtuturo ng wika (W1, W2, W3) at pagtuturo ng mga
akdang pampanitikan at tekstong palahad.

Mga Pamantayan sa Filipino K to 12

A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard):

Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling


Pamantayan maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa
ng Programa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong
ng Baitang 1- salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o
6 karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng
nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.
Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang
Pamantayan komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at
ng Programa pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya
ng Baitang 7- at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang
10 rehiyonal, pambansa, saling-akdang Asyano at pandaigdig
tungo sa pagtatamo ng kultural na literasi.

34
B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):

K-3 4-6 7-10 11-12


Sa dulo ng Sa dulo ng Sa dulo ng Baitang 10, Sa dulo ng Baitang 12
Baitang 3, Baitang 6, naipamamalas ng naipamamalas ng
nakakaya ng naipapakita ng mag- aaral ang mag- aaral ang
mga mag-aaral mga mag- aaral kakayahang kakayahang
na ipakita ang ang sigla sa komunikatibo, komunikatibo,
kasanayan sa pagtuklas at replektibo/ replektibo/
pag-unawa at pagdama sa mapanuring pag-iisip mapanuring pag-iisip
pag- iisip sa mga pabigkas at at pagpapahalagang at
narinig at pasulat na mga pampanitikan sa pagpapahalagang
nabasang teksto teksto at tulong ng mga pampanitikan sa
at ipahayag ipahayag nang akdang rehiyonal, tulong ng iba’t ibang
nang mabisa mabisa ang mga pambansa at disiplina at
ang mga ibig ibig sabihin at salintekstong Asyano teknolohiya upang
sabihin at nadarama at pandaigdig upang magkaroon ng
nadarama. matamo ang kultural akademikong pag-
na literasi. unawa

C. Pamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards):

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pagpapahayag ng


iniiisip at damdamin sa wikang katutubo at ang kahandaan sa pagbasa
K
at pagsulat upang makilala ang sarili at matutong makisalamuha sa
kapwa.
Pagkatapos ng Unang Baitang, inaasahang nauunawaan ng mga mag-
aaral ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag at
nakatutugon nang naaayon. Nakakamit ang mga kasanayan sa
1
mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang
sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga
teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura.
Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, inaasahang nasasabi ng mga mag-
aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan,
nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong
2 paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat upang maipahayag at
maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at
nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng
kanilang kultura.
Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, inaasahang nasasabi na ng mga mag-
aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan at
nakapagbibigay ng kaugnay o katumbas na teksto, nagagamit ang mga
kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong palipon ng mga salita
3
at maayos na nakasulat gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita
upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at
karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas
o lebel at kaugnay ng kanilang kultura.
Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral
4 ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto
upang maipahayag ang kaalaman, ideya at damdaming angkop sa

35
kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa
pagpapaunlad ng pamayanan.
Pagkatapos ng Ikalimang Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang
kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at,
5
pagpapahalaga sa panitikan at kultura sa pamamagitan ng iba’t ibang
teksto/ babasahing lokal at pambansa.
Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang
kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at
6
pagpapahalaga sa wika, panitikan at kultura upang makaambag sa pag-
unlad ng bansa.
Pagkatapos ng Ikapitong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang
kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at
7 pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang
uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunal upang maipagmalaki
ang sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon
Pagkatapos ng Ikawalong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang
kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at
8 pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang
uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansa upang maipagmalaki
ang kulturang Pilipino.
Pagkatapos ng Ikasiyam na Baitang, Naipamamalas ng mag-aaral ang
kakayahang komunikatibo,mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at
9 pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang
uri ng teksto at saling-akdang Asyano upang mapatibay ang
pagkakakilanlang Asyano.
Pagkatapos ng Ikasampung Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang
kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at
10 pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang
uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng
kamalayang global.

Paggamit ng PIVOT 4A Budget of Work (BOW) para sa Filipino

Bago pa man maging bihasa sa ibang wika dapat maging mahusay muna sa
sarili at kinagisnang wika. Minarapat ng Kagawaran na mapadali ang pagtuturo sa
Elementarya at Sekundarya kaya nga nagkaroon ng palihan sa Budget of Work
(BOW) ng mga kompetensi na sasapat sa apatnapung (40) araw sa bawat kwarter.
Magiging mainam na sandata ng mga guro ang talino, kasanayan at
pagpapahalaga upang marating ang layuning edukasyon para sa lahat. Binuo ang
programa ng rehiyon sa pagsasama-sama ng mga kompetensing magkakaugnay at
maaaring pagsamahin. sang-ayon sa pamamaraang madali patungo sa
komplikadong istruktura ng aralin mula sa Unang Antas hanggang Ikasampung Antas,
pinag-isipang mabuti ang mga araling sapat at nararapat sa mga batang mag-
aaral. Ang mga guro sa Filipino ay maaaring gawing batayan ito sa paggawa ng
kanilang Daily Lesson Plan (DLP) or Daily Lesson Log (DLL).

Ang PIVOT 4A BOW sa Filipino ay binubuo ng limang (5) kolum. Ang unang
kolum ay para sa Markahan; ang ikalawa ay para sa Domain; pangatlo ay ang
Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto o MELC; pang-apat ang
Kasanayang Pagkatuto; at panghuli ang Bilang ng Araw ng Pagtuturo.

36
Markahan Domain Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto Bilang ng Araw
Kasanayang Pampagkatuto ng Pagtuturo
(A) (B) (C) (D) (E)
(F)
(F)

(G) 1

Sa paggamit ng PIVOT 4A BOW sa Filipino, mahalagang tingnan at pag-aralan


ang mga sumusunod:

A. Markahan
B. Domain
C. Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto (MELC)
D. Kasanayang Pampagkatuto
E. Bilang ng Araw ng Pagtuturo
F. Pagpapaganang Kasanayan o Enabling Competencies. Ito ang mga
kasanayang nagmula sa K to 12 Curriculum Guide na gagamitin ng guro
upang bigyang-linaw o magsilbing tulay upang makamit ang mga
Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto.
G. Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto o MELC. Sa bawat PIVOT 4A
BOW, ito ay sinisimbolo ng mga numero o bilang. Ang mga bilang na ito ay
tumutukoy kung ilang MELC mayroon sa bawat baitang. Ang mga napiling
MELC ay maaaring katumbas ng isang Kasanayang Pampagkatuto na
makikita sa ikaapat na kolum o kumbinasyon ng piling Kasanayang
Pampagkatuto.

Mga Dapat Tandaan ng Guro sa Filipino sa Paggamit ng PIVOT 4A BOW

a. Ang mga kasanayan sa pagkatuto ay nakalatag ayon sa mga saklaw na


nakasaad sa Filipino Curriculum Guide (FCG) at Teacher’s Guide (TG)at ang
mga ito ay masusing hinimay at inisa-isa upang matukoy ang bawat
kasanayan sa pagkatuto sa kada lingo at kwarter o yugto.
b. Lilinangin ang mga kompetensi ng bawat kwarter sa loob ng apatnapung
(40) araw na pagtuturo.
c. Pinagsama ang mga enabling at enrichment na kompetensi na magiging
madali na sa mga gurong makapagturo sang-ayon sa hinihingi ng
panahon.
d. Magiging madali para sa mga guro ang pagtuturo dahil sa pagtatalaytay
ng mga higit ng kailangang kasanayan na dapat maituro at matutuhan ng
mga mag-aaral.
e. Mabibigyang pokus ng guro ang higit na mga mahahalagang kompetensi
(most essential) sa pamamagitan ng masusi at masining na paghahanda
ng mga kagamitang panturo at sa paggamit ng makabagong
pamamaraan ng pagtuturo na aakma upang magkaroon ng mabilis na
pagkatuto at pag-unawa ang mga mag-aaral na nasa makabagong
panahon ng teknolohiya.
f. Batay sa MELC, may mga LCs na wala sa markahang kinabibilangan nito.
Ang mga ito ay matatagpuan sa ibang markahan at mayroon namang
tugma sa nasabing markahan.

37
g. Mapapansin na nawala ang ibang kasanayan sa domains para sa Ikaapat
na Markahan na mas malalim na dapat sana ay makuha ng mga bata sa
Ikalimang baitang ito ay napag-sama-sama ang magkakaugnay na
layunin sa PIVOT 4A BOW.
h. Mapupuna rin na hindi pare-pareho o pantay- pantay ang bilang ng araw
sa kada markahan sa MELC samantalang sa PIVOT 4A BOW ay sukat lahat
ng domains at ito ay nagawang matalakay sa PIVOT 4A BOW.
i. Sapat na oras at panahon ay mailalaan sa pagganap ng mga natutunang
kompetensi ng mga mag-aaral bukod pa sa kaalamang kanilang
natutunan na may pagpapahalaga sa sarili, pamayanan at sa Diyos.

Code Book Legend

Domain/Component Code
Estratehiya sa Pag-aaral EP
Kaalaman sa Aklat at Limbag AL
Kamalayang Ponolohiya KP
Komposisyon KM
Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan PL
Pagsasalita/ Wikang Binibigkas PS
Pagsulat at Pagbaybay PU
Pagunawa sa Binasa PB
Pag-unlad/ Paglinang ng Talasalitaan PT
Pakikinig/ Pag-unawa sa Napakinggan PN
Palabigkasan at Pagkilala sa Salita PP
Panonood PD
Wika at Gramatika/ Kayarian ng Wika WG

clmd/etb

38
BAITANG 7 – FILIPINO

Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Unang
Markahan
Nahihinuha ang kaugalian at kalagayang
panlipunan ng lugar na pinagmulan ng
PN 1 2
kuwentong bayan batay sa mga pangyayari at
usapan ng mga tauhan
Nagagamit nang wasto ang mga pahayag sa
WG 2 2
pagbibigay ng mga patunay
Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari
PN 3 2
batay sa akdang napakinggan.
Naibibigay ang kahulugan ng sanhi at bunga
PU Naipaliliwanag ang sanhi at bunga ng mga 2
4
pangyayari
WG Nababatid ang kahulugan ng documentary film
Nasusuri ang isang dokyu- film o freeze story batay 2
PD 5
sa ibinigay na pamantayan
PN Naisasalaysay nang maayos at wasto ang buod,
6 pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa 2
kuwento, mito, alamat at kwentong-bayan
Naibibigay ang kahulugan ng retorikal na pang-
WG
ugnay, at ang mga uri nito.
Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na
pang-ugnay na ginamit sa akda (kung, kapag,
3
sakali, at iba pa), sa paglalahad (una, ikalawa,
WG 7
hlimbawa, at iba pa, isang araw, samantala) at sa
pagbuo ng editorial na nanghihikayat
(totoo/tunay, talaga, pero, subalit, at iba pa)
Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga
PB 8 3
pangyayari batay sa sariling karanasan
Nababatid ang kahulugan ng sistematikong
WG
pananaliksik at ang paraan ng pagsasagawa nito
Naiisa-isa ang mga hakbang na ginawa sa 3
PN 9 pananaliksik mula sa napakinggang mga
pahayag
Nasusuri ang ginamit na datos sa pananaliksik sa
PB 10 isang proyektong panturismo (halimbawa: 2
pagsusuri sa isang promo coupon o brochure)
Naipaliliwanag ang mga salitang ginamit sa
PT 11 paggawa ng proyektong panturismo ( halimbawa 3
ang paggamit ng acronym sa promosyon)
Naibabahagi ang isang halimbawa ng napanood
PD 12 na video clip mula sa youtube o ibang website na 3
maaaring magamit
Nagagamit nang wasto at angkop ang wikang
WG 13 Filipino sa pagsasagawa ng isang makatotohonan 3
at mapanghikayat na proyektong panturismo
Ikalawang
Markahan
Naipaliliwanag ang mahalagang detalye,
mensahe at kaisipang nais iparating ng
PN 14 napakinggang bulong, awiting bayan, alamat, 3
bahagi ng akda at teksto tungkol sa epic ng
Kabisayaan
PB Nabubuo ang sariling paghatol o pagmamatuwid
15 sa ideyang nakapaloob sa akda na sumasalamin 3
sa tradisyon ng mga Bisaya.

59
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Natutukoy ang kahulugan/katangian ng mga
PT salita sa bawat antas ng wika batay sa
pormalidad
4
Nasusuri ang antas ng wika batay sa pormalidad
WG 16 na ginagamit sa pagsulat ng awiting-bayan
(balbal, kolokyal, lalawiganin, pormal)
Nahihinuha ang kaligirang pangkasaysayan ng
PB 17 3
binasang alamat ng Kabisayaan
Naibibigay ang kahulugan at sariling
interpretasyon sa mga salitang paulit-ulit na
ginamit sa akda, mga salitang iba-iba ang digri o
PT 18 3
antas ng kahulugan (pagkiklino), mga di pamilyar
na salita mula sa akda, at mga salitang
nagpapahayag ng damdamin
Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa
WG 19 paghahambing (higit/mas, di-gaano, digasino, at 3
iba pa)
PU Naisusulat ang isang editoryal na nanghihikayat
20 3
kaugnay ng paksa.
Naisusulat ang isang tekstong naglalahad tungkol
PU 21 sa pagpapahalaga ng mga taga-Bisaya sa 3
kinagisnang kultura
Nakikibahagi sa mga presentasyon batay sa alin
WG man sa Bulong at Awitng Bayan, Dula, Epko o
Maikling Kuwento. 4
Nasusuri ang kulturang nakapaloob sa awiting
PB 22
bayan
Nagagamit ang mga kumbensyon sa pagsulat ng
WG 23 awitin (sukat, tugma, tayutay, talinghaga, at iba 3
pa)
Ikatlong
Markahan
Natutukoy ang kahulugan ng ponemang
suprasegmental at ang kaibahan nito sa
ponemang segmental. 3
Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit
PN 24
ng suprasegmental (tono, diin, antala)
Naibibigay ang mga katangian ng tula/awiting
WG
panudyo, tugmang de gulong at palaisipan
Naihahambing ang mga katangian ng 2
PB 25 tula/awiting panudyo, tugmang de gulong at
palaisipan
Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita sa
pamamagitan ng pagpapangkat batay sa
PT 26 konteksto ng pangungusap, denotasyon at 2
konotasyon, batay sa kasing kahulugan at
kasalungat nito
Naisusulat ang sariling tula/awiting panudyo,
PU 27 tugmang de gulong at palaisipan batay sa 3
itinakdang mga pamantayan
Nasusuri ang mga katangian at elemento ng mito,
alamat at kuwentong-bayan, maikling kwento
mula sa Mindanao, Kabisayaan at Luzon batay sa
PB 28 6
paksa, mga tauhan, tagpuan, kaisipan at mga
aspetong pangkultura (halimbawa: heograpiya,
uri ng pamumuhay at iba pa
Nagagamit nang wasto ang angkop na mga
WG 29 pahayag sa panimula, gitna at wakas ng isang 2
akda

60
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naibubuod ang tekstong binasa sa tulong ng
PB 30 2
pangunahin at mga pantulong na kaisipan
Nasusuri ang mga elemento at sosyohistorikal na
PD 31 3
konteksto ng napanood na dulang pantelebisyon
Nagagamit ang wastong mga panandang ana
WG 32 3
porik at kataporik ng pangngalan
Nasusuri ang mga salitang ginamit sa pagsulat ng
PN 33 3
balita ayon sa napakinggang halimbawa
Natutukoy ang datos na kailangan sa paglikha ng
PB 34 sariling ulat balita ayon sa napakingggang 3
halimbawa
Ikaapat na
Markahan
Nailalahad ang sariling pananaw tungkol sa mga
PB 35 motibo ng may-akda sa bisa ng binasang bahagi 2
ng akda
Naibibigay ang kahulugan at mga katangian ng
PT 36 2
“korido
Naibabahagi ang sariling ideya tungkol sa
PS 37 2
kahalagahan ng pag-aaral ng Ibong Adarna
Nakapagsasagawa ng modern at
WG napapanahong presentasyon ng akdang Ibong
Adarna
4
Naisusulat nang sistematiko ang mga nasaliksik na
PU 38 impormasyon kaugnay ng kaligirang
pangkasaysayan ng Ibong Adarna
Nagmumungkahi ng mga angkop na solusyon sa
PN 39 3
mga suliraning narinig mula sa akda
Nasusuri ang mga pangyayari sa akda na
PB 40 nagpapakita ng mga suliraning panlipunan na 3
dapat mabigyang solusyon
Nailalahad ang sariling saloobin at damdamin sa
PD 41 napanood na bahagi ng telenobela o serye na 2
may pagkakatulad sa akdang tinalakay
Naiuugnay sa sariling karanasan ang mga
PB 42 2
karanasang nabanggit sa binasa
Nailalahad ang katauhan ng isang tauhan sa
PL
akda.
Nasusuri ang damdaming namamayani sa mga 3
PD 43 tauhan sa pinanood na dulang pantelebisyon/
pampelikula
Nagagamit ang dating kaalaman at karanasan sa
PS 44 pag-unawa at pagpapakahulu-gan sa mga 3
kaisipan sa akda
Natutukoy ang angkop na mga salita at simbolo
PU
sa pagsulat ng iskrip
2
Nagagamit ang angkop na mga salita at simbolo
PT 45
sa pagsulat ng iskrip
Nasusuri ang mga katangian at papel na
PB 46 ginampanan ng pangunahing tauhan at mga 2
pantulong na tauhan
Nagagamit ang mga salita at pangungusap nang
WG 47 may kaisahan at pagkakaugnay-ugnay sa 2
mabubuong iskrip

61
BAITANG 8 – FILIPINO

Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Unang
Markahan
Naibibigay ang katangian ng mga karunungang
PB bayan at napaghahambing ang pagkakatulad o
pagkakaiba ng mga katangiang ito.
3
Naiisa-isa ang mga halimbawa ng karunungang
bayan at naibibigay ang kahalagahan ng bawat
isa.
Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang
1 nakapaloob sa mga karunungang-bayan sa mga 2
PB
pangyayari sa tunay na buhay sa kasalukuyan
Natatamo ang pag-unawa sa kahulugan ng
mga talinghaga.
Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga,
eupimistiko o masining na pahayag ginamit sa 3
2 tula, balagtasan, alamat, maikling kuwento, epiko
PT ayon sa: -kasingkahulugan at kasalungat na
kahulugan
Naihahambing ang pagkakatulad o pagkakaiba
ng bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan.
Naiisa-isa ang katangian ng bugtong, salawikain,
sawikain o kasabihan. 3
Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain,
PU sawikain o kasabihan na angkop sa kasalukuyang
3
kalagayan
Nagagamit ang paghahambing sa pagbuo ng
WG 4 alinman sa bugtong, salawikain, sawikain o 2
kasabihan (eupemistikong pahayag)
Nakikinig nang may pagunawa upang - mailahad
ang layunin ng napakinggan - maipaliwanag
PN 5 2
ang pagkakaugnay- ugnay ng mga
pangyayari
Napauunlad ang kakayahang umunawa sa
binasa sa pamamagitan ng: - paghihinuha batay
PB 6 2
sa mga ideya o pangyayari sa akda -dating
kaalaman kaugnay sa binasa
Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa
PS 7 pagpapalawak ng paksa: -paghahawig o 2
pagtutulad pagbibigay depinisyon -pagsusuri
Naisusulat ang talatang: -binubuo ng nagpapa-
PU hayag ng sariling palagay o kaisipan
-nagpapakita ng simula, gitna, wakas
Naisusulat ang talatang: -binubuo ng
magkakaugnay at maayos na mga 4
pangungusap
PU 8
-nagpapakita ng simula, gitna, wakas
-nagpapa-hayag ng sariling palagay o
kaisipan -nagpapakita ng simula, gitna’ wakas
Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga
WG 9 ng mga pangyayari (dahil, sapagkat,kaya,bu nga 2
nito, iba pa)
Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw
PN 10 1
batay sa napakinggang pag-uulat
Naibibigay ng mga hakbang sa paggawa ng
pananaliksik ayon sa binasang datos
2
Naipaliliwanag ang mga hakbang sa paggawa
PB 11
ng pananaliksik ayon sa binasang dato

62
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik
ang awtentikong datos na nagpapakita ng
PU 12 2
pagpapahalaga sa katutubong kulturang
Pilipino
Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa
WG 13 2
pag-aayos ng datos (una, isa pa, iba pa)
Ikalawang
Markahan
Natutukoy ang mga ang payak na salita mula sa
PB salitang maylapi na makikita sa pangunahing at
pantulong na kaisipang nakasaad sa binasa 2
Napipili ang mga pangunahin at pantulong na
PB 14
kaisipang nakasaad sa binasa
Nabubuo ang mga makabuluhang tanong batay
PN 15 2
sa napakinggan (palitan ng katwiran
Naibibigay ang opinyon at katuwiran tungkol sa
PB 16 1
paksa ng balagtasan
Nakapaglalahad sa paraang pasulat ng
PU 17 pagsang-ayon at pagsalungat sa isang 1
argumento
Nagagamit ang mga hudyat ng pagsang-ayon at
WG 18 1
pagsalungat sa paghahayag ng opinyon
Naipahahayag ang pangangatuwiran sa napiling
PB 19 alternatibong solusyon o proposisyon sa suliraning 1
1inilahad sa tekstong binasa
Naibibigay ang denotatibo at konotatibong
kahulugan, kasingkahulugan at kasalungat na
PT 20 2
kahulugan ng mahihirap na salitang ginamit sa
akda
Nasusuri nang pasulat ang papel na
ginagampanan ng sarswela sa sa pagpapataas
PU ng kamalayan ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t
ibang rehiyon sa bansa gamit ang iba’t ibang
aspekto ng pandiwa 3
Nasusuri nang pasulat ang papel na
ginagampanan ng sarsuwela sa pagpapataas ng
PU 21
kamalayan ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t
ibang rehiyon sa bansa
Naiuugnay ang tema ng napanood na
PD 22 2
programang pantelebisyon sa akdang tinalakay
Naipapaliwanag nang maayos ang pansariling
PS 23 pananaw, opinyon at saloobin kaugnay ng 2
akdang tinalakay
Nagagamit ang iba’t ibang paraan ng
WG 24 pagpapahayag (pag-iisa-isa, paghahambing, at 2
iba pa) sa pagsulat ng sanaysay
Naiuugnay ang mga kaisipan sa akda sa mga
PB 25 2
kaganapan sa sarili, lipunan, at daigdig
Nabibigyang kahulugan ang mga simbolo at
PT 26 2
pahiwatig na ginamit sa akda
PU 27 Nakasusulat ng wakas ng maikling kuwento. 2
Nabibigyang interpretasyon ang tulang
WG 28 2
napakinggan
Naihahambing ang anyo at mga elemento ng
PN 29 2
tulang binasa sa iba pang anyo ng tula
Nakabubuo ng isang orihinal na tula yungkol sa
PU
pag-ibig gamit ang masining na antas ng wika
3
Naisusulat ang isang orihinal na tulang may apat
PU 30
o higit pang saknong sa alinmang anyong

63
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
tinalakay, gamit ang paksang pag-ibig sa kapwa,
bayan o kalikasan
Ikatlong
Markahan
Naipaliliwanag ang pagkakabuo ng tekstong
popular batay sa: paksa, layon, tono, pananaw,
PB
paraan ng pagkakasulat, pagbuo ng salita,
pagbuo ng talata, pagbuo ng pangungusap
Naihahambing ang tekstong binasa sa iba pang
teksto batay sa:
- Paksa
3
- Layon
- Tono
PB 31
- Pananaw
- paraan ng pagkakasulat
- pagbuo ng salita
- pagbuo ng talata
- pagbuo ng pangungusap
Nabibigyang-kahulugan ang mga lingo na
PT 32 1
ginagamit sa mundo ng multimedia
Naiuulat nang maayos at mabisa ang nalikom na
PS 33 1
datos sa pananaliksik
Naisa-isa ang iba’t ibang estratehiya sa
pangangalap ng ideya
Nagagamit ang iba’t ibang estratehiya sa 2
PU 34 pangangalap ng mga ideya sa pagsulat ng
balita, komentaryo, at iba pa
Nagagamit sa iba’t ibang sitwasyon ang mga
WG 35 salitang ginagamit sa impormal na komunikasyon 2
(balbal, kolokyal, banyaga)
Napag-iiba ang katotohanan (facts) sa hinuha
PN 36 (inferences), opinyon at personal na 2
interpretasyon ng kausap
Nabibiyang-reaksyon ang mga positibo at
PB
negatibong pahayag
37 Naiisa-isa ang mga positibo at negatibong 1
PB
pahayag
Naiuugnay ang balitang napanood sa balitang
PD 38 1
napakinggan
Nabibigyang kahulugan ang mga saliang ginamit
PT 39 1
sa radio broadcasting
Nakasusulat ng isang dokumentaryong panradyo
gamit ang mga angkop na ekspresyon sa
PU
paghahayag ng konsepto ng pananaw (ayon,
2
batay, sang-ayon sa, sa akala, iba pa)
Naisusulat nang wasto ang isang
PU 40
dokumentaryong panradyo
Nagagamit ang mga angkop na ekspresyon sa
WG 41 paghahayag ng konsepto ng pananaw (ayon,
batay, sang-ayon sa, sa akala, iba pa)
Naibibigay ang kahulugan ng paksa, layon at 2
PB
tono
Nahihinuha ang paksa, layon at tono ng akdang
PB 42
nabasa
Natutukoy ang mga tamang salita sa pagbuo ng
PT 43 1
isang puzzle na may kaugnayan sa paksa
Nasusuri ang isang programang napanood sa
PD 44 1
telebisyon ayon sa itinakdang mga pamantayan

64
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
45 Naipapahayag sa lohikal na paraan ang mga
PS 1
pananaw at katuwiran
Nagagamit nang wasto ang mga ekspresyong
WG 46 hudyat ng kaugnayang lohikal (dahilan-bunga, 1
paraan-resulta)
Nailalahad ang sariling bayas o pagkiling tungkol
PN 47 1
sa interes at pananaw ng nagsasalita
Nasusuri ang napanood na pelikula batay sa:
- paksa/tema
PB 48 - layon 2
- gamit ng mga salita
- mga tauhan
Nabibigyang kahulugan ang mga salitang
PT 49 1
ginagamit sa mundo ng Pelikula
Naihahayag ang sariling pananaw tungkol sa
PD 50 mahahala-gang isyung mahihinuha sa napanood 1
na pelikula
Nagagamit ang kahusayang gramatikal (may
tamang bantas, baybay, magkakaugnay na
WG 51 1
pangungusap/ talata sa pagsulat ng isang suring-
pelikula
Nasusuri ang mga hakbang sa pagbuo ng isang
52 kampanyang panlipunan ayon sa binasang mga 1
PB
impormasyon
Naipaliliwanag ang mga salitang angkop na
53 gamitin sa pagbuo ng isang kampanyang 1
PT
panlipunan
Nailalahad ang mga pamantayan sa pagbuo ng
PU
social awareness campaign
Nakasusulat ng isang malinaw na social 1
PU 54 awareness campaign tungkol sa isang paksa na
maisasagawa sa tulong ng multimedia
Nagagamit ang angkop na mga
WG komunikatibong pahayag sa pagbuo ng isang 1
55
social awareness campaign
Ikaapat na
Markahan
Napapahalagahan ang pag-aaral ng Florante at
PN Laura sa pamamagitan ng pag-iisa - isa ng mga 2
mahahalagang datalyeng napakinggan
Nahihinuha ang kahalagahan ng pag-aaral ng
PN 56 Florante at Laura batay sa napakinggang mga
pahiwatig sa akda
Naihahambing ang kalagayan ng lipunan sa
PB panahong nasulat ang Florante at Laura sa 2
kasalukuyang panahon
Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng
akda sa pamamagitan ng : pagtukoy sa
kalagayan ng lipunan sa panahong nasulat ito;
PB 57
pagtukoy sa layunin ng pagsulat ng akda ;
pagsusuri sa epekto ng akda pagkatapos itong
isulat
Nailalahad ang damdamin o saloobin ng may
WG 58 1
akda, gamit ang wika ng kabataan
Nailalahad ang mahahalagang pangyayari sa
PN 59 1
napakinggang aralin
Nasusuri ang mga pangunahing kaisipan ng
PB 60 2
bawat kabanatang binasa

65
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nabibigyang kahulugan ang : matatalinhagang
PT 61 2
ekspresyon, tayutay, simbolo
Nabibigkas ang isinulat na monologo tungkol sa
PS pansariling damdamin tungkol sa pagkapoot, 2
pagkatakot at iba pang damdamin
Naisusulat sa isang monologo ang mga
PU pansariling damdamin tungkol sa : pagkapoot,
62
pagkatakot, iba pang damdamin
Nailalarawan ang tagpuan ng akda batay sa
PN 63 1
napakinggan
Nailalahad ang mahahalagang pangyayari sa
PB 64 2
aralin
Nakasususulat ng sariling talumpating
PU nanghihikayat tungkol sa isyung pinapaksa sa 2
65
binasa
Nagagamit nang wasto ang mga salitang
WG 66 1
nanghihikayat
Nabibigyang-reaksyon ang damdaming
PN namamayani sa mga tauhan batay sa 2
napakinggan
Nailalahad ang damdaming namamayani sa
PN 67
mga tauhan batay sa napakinggan
Naiisa-isa ang mga sitwasyong nagpapakita ng
PS 2
iba't ibang damdamin at motibo ng mga tauhan
Nasususuri ang mga sitwasyong nagpapakita ng
PB 68
iba’t ibang damdamin at motibo ng mga tauhan
Nakasususlat ng isang islogan na tumatalakay sa
PU 69 2
paksang aralin
Natutukoy ang mga hakbang sa pagsasagawa
PB 70 ng isang kawili-wiling radio broadcast batay sa 3
nasaliksik na impormasyon tungkol dito
Nabibigyang pansin ang mga angkop na
PT 71
salitang dapat gamitin sa isang radio broadcast
Nakapagtatanghal ng isang radio broadcast
EP 3
batay sa mga hakbang ng pagsasagawa nito
Nailalapat sa isang radio broadcast ang mga
PD 72 kaalamang natutuhan sa napanood sa
telebisyon na programang nagbabalita
Naipahahayag ang pansariling paniniwala at
pagpapahalaga gamit ang mga salitang
PU 73 2
naghahayag ng pagsang-ayon at pagsalungat
(Hal. totoo, ngunit)

66
BAITANG 9 – FILIPINO

Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Unang
Markahan
Napag-iisa-isa ang mga kaugalian, tradisyon pati
PN na ang kasalukuyang kaganapan na maaaaring
gamiting batayan sa paghahambing
2
Nasusuri ang mga pangyayari, at ang kaugnayan
PN 1 nito sa kasalukuyan sa lipunang Asyano batay sa
napakinggang akda
Napapahalagahan ang paglalarawan sa isang
PB tauhan at ang kanyang mga dayalogong
magpapahiwatig sa kanyang paninidigan 2
Nabubuo ang sariling paghatol o pagmamatuwid
PB 2
sa mga ideyang nakapaloob sa akda
Napapahalagahan ang kaibahan sa paggamit
PT
ng salitang denotatibo at konotatibo
Nabibigyang- kahulugan ang mahirap na salitang 2
PT 3 ginamit sa akda batay sa denotatibo o
konotatibong kahulugan
Nasisiyahan sa ilang piling pangyayari ng
napanood na telenobela na may kaugnayan sa
PD
mga partikular na kaganapan sa lipunang
Asyano sa kasalukuyan 2
Naihahambing ang ilang piling pangyayari sa
PD 4 napanood na telenobela sa ilang piling
kaganapan sa lipunang Asyano sa kasalukuyan
Napapahalagahan ang kabuluhan ng bawat
PS elemento ng maikling kuwento sa pagpapaabot
ng mensahe ng akda
2
Nasusuri ang maikling kuwento batay sa: - Paksa
PS 5 - Mga tauhan - Pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari estilo sa pagsulat ng awtor, iba pa
Nasisiyahan sa takbo ng mga pangyayaring
PU
pinanood 1
PU 6 Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari
Napahahalagahan ang paggamit ang mga
PU pang-ugnay na hudyat ng pagsusunod-sunod ng
mga pangyayari 1
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari gamit
PU 7
ang angkop na mga pang-ugnay
Napapahalagahan ang ambag ng mga simulain
PN hinggil sa katotohanan, kabutihan at
kagandahan ng isang katha o obra maestra
Nauuri ang mga tiyak na bahagi sa akda na 2
nagpapakita pinakamataas ng katotohanan,
PN 8
kabutihan at kagandahan batay sa
napakinggang bahagi ng nobela
Personal na nakapag-iisa-isa o
nakapagbabanggit ng mga halimbawa ng
PB tunggaliang tao vs sarili (e.g. bakit, kailan at
paano ang paglaladlad, pag-amin sa isang mali 1
o kasalanan)
Nasusuri ang tunggaliang tao vs. sarili sa binasang
PB 9
nobela
Nakatatamo ng kasiyahan sa pagbibigay-
PT kahulugan sa mga partikular na pahiwatig ng 1
akda

67
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nabibigyan ng sariling interpretasyon ang mga
PT 10
pahiwatig na ginamit sa akda
Naipapamalas ang kawilihan sa panonood ng
PD teleseryeng Asyano sa pamamagitan ng
pagtatala o pagpupuno sa tugunang papel 1
Nasusuri ang pinanood na teleseryeng Asyano
PD 11
batay sa itinakdang pamantayan
Nakalilikha ng listahan ng mga hinuhang ugali ng
PU
pangunahing karakter
1
Naisusulat ang isang pangyayari na nagpapakita
PU 12
ng tunggaliang tao vs. sarili
Napapahalagahan ang paggamit ng mga
WG panandang retorikal sa pagbabahagi ng mga
saloobin
1
Nagagamit ang mga pahayag na ginagagamit
WG 13 sa pagbibigay-opinyon (sa tingin / akala /
pahayag / ko, iba pa)
Napapahalagahan ang iba't ibang tono ng
PN persona sa pagbasa ng mga piling saknong mula
sa ilang piling tula, o sa youtube 1
Naiuugnay ang sariling damdamin sa damdaming
PN 14
inihayag sa napakinggang tula
Nakapagbibigay ng kahit dalawang
pangkalahatang paksang maaaring gawing
PB batayan sa paghahambing (hal. Papel ng
edukasyon, pagmamahal sa kalikasan,
paggalang sa magulang) 1
Nailalahad ang sariling pananaw at
naihahambing ito sa pananaw ng iba tungkol sa
PB 15
pagkakaiba-iba o pagkakatulad ng paksa sa
mga tulang Asyano
Nasisiyahan sa mga hanay ng mga pahayag na
PT
halos magkakatulad ang gustong ipaabot
Natutukoy at naipaliliwanag ang 1
PT 16 magkakasingkahulugang pahayag sa ilang
taludturan
Nasisiyahan sa taludturan o tugmaan sa liriks ng
PU
ilang piling kanta na sikat o sumikat
Naisusulat ang ilang taludtod tungkol sa 1
PU 17 pagpapahalaga sa pagiging mamamayan ng
bansang Asya
Naipaliliwanag ang salitang may higit sa isang
PT 18 1
kahulugan
Nasusuri ang paraan ng pagpapahayag ng mga
PD 19 ideya at opinyon sa napanood na debate o kauri 1
nito
Napagtitimbang-timbang ang mga katangiang
PU karapat-dapat upang maging kapaki-
pakinabang na kabataan
1
Naisusulat ang sariling opinyon tungkol sa mga
PU 20 dapat o hindi dapat taglayin ng kabataang
Asyano
Natutukoy at napapaahalagahan angmga pang-
WG ugnay na nagpapakita ng pagsusunod-sunod ng
mga pangyayari 1
Nagagamit ang mga pang-ugnay sa
WG 21
pagpapahayag ng sariling pananaw
Nakabubuo ng paghuhusga sa karakterisasyon ng
22 1
mga tauhan sa kasningan ng akda

68
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita habang
PT 23 1
nababago ang estruktura nito
Nasusuri ang pagiging makatotohanan ng ilang
PU 24 1
pangyayari sa isang dula
Nagagamit ag mga ekspresyong nagpapahayag
WG
ng katotohanan (sa totoo, talaga,tunay, iba pa)
Nagagamit ang mga ekspresyong 1
WG 25 nagpapahayag ng katotohanan (sa totoo,
talaga, tunay, iba pa)
Naibabahagi ang sariling pananaw sa resulta ng
isinagawang sarbey tungkol sa tanong na: ”Alin sa
PB 26 1
mga babasahin ng Timog-Silangang Asya ang
iyong nagustuhan?”
Ikalawang
Markahan
Nasusuri ang tono ng pagbigkas ng
PN 27 1
napakinggang tanka at haiku
Nasusuri ang pagkakaiba at pagkakatulad ng
PB 28 1
estilo ng pagbuo ng tanka at haiku
Nabibigyang- kahulugan ang matatalinghagang
PT 29 1
salitang ginamit sa tanka at haiku
Naisusulat ang payak na tanka at haiku sa
PU 30 1
tamang anyo at sukat
Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto,
31 1
diin at tonos a pagbigkas ng tanka at haiku
Nahihinuha ang damdamin ng mga tauhan batay
PN 32 1
sa diyalogong napakinggan
Nabibigyang-puna ang kabisaan ng paggamit ng
PB 33 hayop bilang mga tauhan na parang taong 1
nagsasalita at kumikilos
Naiaantas ang mga salita (clining) batay sa tindi
PT 34 1
ng emosyon o damdamin
Muling naisusulat ang isang pabula sa paraang
PU 35 babaguhin ang karakter ng isa sa mga tauhan 1
nito
Nagagamit ang iba’t ibang ekspresyon sa
36 1
pagpapahayag ng damdamin
Naipaliliwanag ang pananaw ng may-akda
PN 37 1
tungkol sa paksa batay sa napakinggan
Naipaliliwanag ang mga: - kaisipan- layunin
PT 38 - paksa; at paraan ng pagkakabuo ng 1
sanaysay
Naipaliliwanag ang mga salitang di lantad ang
PT 39 1
kahulugan batay sa konteksto ng pangungusap
Nabibigyang-puna ang paraan ng pagsasalita ng
PD 40 taong naninindigan sa kanyang mga saloobin o 1
opinyon sa isang talumpati
Naipahahayag ang sariling pananaw tungkol sa
PS 41 isang napapanahong isyu sa talumpating
nagpapahayag ng matibay na paninindigan 1
Nakasusulat ng isang argumento hinggil sa
42
napapanahong isyu sa lipunang Asya
Nagagamit ang angkop na mga pahayag sa
WG 43 pagbibigay ng ordinaryong opinyon, matibay na 1
paninindigan at mungkahi
Nasusuri ang maikling kuwento batay sa estilo ng
PN 44 pagsisimula, pagpapadaloy at pagwawakas ng 1
napakinggang salaysay

69
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nahihinuha ang kulturang nakapaloob sa
PB 45 1
binasang kuwento na may katutubong kulay
Nabibigyang-kahulugan ang mga imahe at
PT 46 1
simbolo sa binasang kuwento
Napaghahambing ang kultura ng ilang bansa sa
PD 47 Silangang Asya batay sa napanood na bahagi ng 1
teleserye o pelikula
Naisasalaysay ang sariling karanasan na may
PS 48 kaugnayan sa kulturang nabanggit sa nabasang 1
kuwento
Nailalarawan ang sariling kultura sa anyo ng
PU 49 1
maikling salaysay
Nagagamit ang mga pahayag sa pagsisimula,
WG 50 1
pagpapadaloy at pagtatapos ng isang kuwento
Nauuri ang mga tiyak na bahagi at katangian ng
PN 51 isang dula batay sa napakinggang diyalogo o 1
pag-uusap
Nasusuri ang binasang dula batay sa pagkakabuo
PB 52 1
at mga elemento nito
Napaghahambing ang mga napanood na dula
PD 53 batay sa mga katangian at elemento ng bawat 1
isa
Naisusulat ang isang maikling dula tungkol sa
PU 54 1
karaniwang buhay ng isang grupo ng Asyano
Nagagamit ang mga angkop na pang-ugnay sa
WG 55 1
pagsulat ng maikling dula
Naipahahayag ang damdamin at pang-unawa
PN 56
sa napakinggang akdang orihinal
1
Naipaliliwanag ang naging bisa ng nabasang
PB 57
akda sa sariling kaisipan at damdamin
Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita
batay sa konteksto ng pangungusap; ang
matatalinghagang pahayag sa parabola; ang
PT 58 mga salitang may natatagong kahulugan; ang 1
mga salita batay sa kontekstng pinaggamitan;
ang mahihirap na salita batay sa kasingkahulugan
at kasalungat na kahulugan
Naisusulat ang sariling akda na nagpapakita ng
PU 59 1
pagpapahalaga sa pagiging Asyano
Nagagamit ang linggwistikong kahusayan sa
WG 60 pagsulat ng sariling akda na nagpapakita ng 1
pagpapahalaga sa pagiging isang Asyano
Ikatlong
Markahan
Napatutunayang ang mga pangyayari sa
PB 61 binasang parabula ay maaaring maganap sa 1
tunay na buhay sa kasalukuyan
Naisusulat ang isang anektodaa o liham na
PU 62 2
nangangaral; isang halimbawa elehiya
Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang
PT 63 2
matatalinghagang pahayag
Nasusuri ang mga elemento ng elehiya batay sa:
- Tema
- Mga tauhan
PB 64 - Tagpuan 2
- Mga mahihiwatigang kaugalian o tradisyon -
Wikang ginamit
- Pahiwatig o simbolo -Damdamin

70
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nabibigyang-puna ang nakitang paraan ng
PD 65 1
pagbigkas ng elehiya o awit
Nagagamit ang mga angkop na pang-uri na
WG 66 2
nagpapasidhi ng damdamin
Nasusuri ang mga tunggalian (tao vs. tao, at tao
PN 67 vs. sarili) sa kuwento batay sa napakinggang 1
paguusap ng mga tauhan
Napatutunayang ang mga pangyayari at/o
PB 68 transpormasyong nagaganap sa tauhan ay 1
maaaring mangyari sa tunay na buhay
PT 69 Natutukoy ang pinagmulan ng salita (etimolohiya) 1
Naiuugnay sa kasalukuyan ang mga tunggaliang
PD 70 (tao vs. tao at tao vs. sarili) napanood na 1
programang pantelebisyon
Naisusulat muli ang maikling kuwento nang may
pagbabago sa ilang pangyayari at mga
PU 71 2
katangian ng sinuman sa mga tauhan; ang
sariling wakas sa naunang alamat na binasa
Nagagamit ang angkop na pang-ugnay na
WG 72 hudyat ng pagsusunod-sunod ng mga pangyayari 2
sa lilikhaing kuwento
Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi at
PN 73 karakter ng mga tauhan batay sa usapang 2
napakinggan
Napatutunayan ang pagiging makatotohanan/
PB 74 1
di makatotohanan ng akda
Nagagamit ang mga pang-abay na pamanahon,
WG 75 2
panlunan at pamaraan sa pagbuo ng alamat
Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa akda
PN 76 1
batay sa ilang pangyayaring napakinggan
Nailalarawan ang natatanging kulturang Asyano
PB 77 2
na masasalamin sa epiko
Nabibigyang-katangian ang isa sa mga itinuturing
PS 78 2
na bayani ng alinmang bansa sa Kanlurang Asya
Nagagamit ang mga angkop na salita sa
PS 79 paglalarawan ng kulturang Asyano at bayani ng 2
Kanlurang Asya
Naiisa-isa ang kultura ng Kanluraning Asyano mula
PB 80 2
sa mga akdang pampanitikan nito *
Ikaapat na
Markahan
Batay sa napakinggan, natitiyak ang kaligirang
pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng:
pagtukoy sa layunin ng may- akda sa pagsulat
nito
PN 81 2
pag-isa-isa sa mga kondisyon ng lipunan sa
panahong isinulat ito pagpapatunay sa pag-iral
pa ng mga kondisyong ito sa kasalukuyang
panahon sa lipunang Pilipino
Nailalarawan ang mga kondisyong panlipunan
PB 82 2
bago at matapos isinulat ang akda
Natutukoy ang mga kontekstuwal na pahiwatig sa
PT 83 2
pagbibigay-kahulugan
Nabibigyang-patunay na may pagkakatulad /
PD 84 pagkakaiba ang binasang akda sa ilang 1
napanood na telenobela*
Nailalahad ang sariling pananaw, kongklusyon, at
PS 85 2
bisa ng akda sa sarili at sa nakararami
PU 86 Naitatala ang nalikom na datos sa pananaliksik 2

71
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nagagamit ang mga angkop na salita /
ekspresyon sa:
- paglalarawan
WG 87 2
- paglalahad ng sariling pananaw
- pag-iisa-isa
- pagpapatunay
Natutukoy ang kahalagahan ng bawat tauhan
PB 88 1
sa nobela
Naisusulat ang isang makahulugan at masining na
PU 89 1
monologo tungkol sa isang piling tauhan
Nagagamit ang tamang pang-uri sa pagbibigay-
WG 90 1
katangian
Naibabahagi ang sariling damdamin sa tinalakay
PN 91 ng mga pangyayaring naganap sa buhay ng 1
tauhan
Nailalahad ang sariling pananaw sa
PB 92 kapangyarihan ng pagibig sa magulang, sa 1
kasintahan, sa kapwa at sa bayan
Napapangkat ang mga salita ayon sa antas ng
PT 93 1
pormalidad ng gamit nito (level of formality)
Nakasusulat ng iskip ng mock trial tungkol sa
94 2
tunggalian ng mga tauhan sa akda
Nagagamit ang mga angkop na ekspresyon sa
pagpapahayag ng:
WG 95 - damdamin 2
- matibay na paninindigan
mga pangyayari*
Natitiyak ang pagkamakatotohanan ng akdang
WG 96 napakinggan sa pamamagitan ng pag-uugnay 1
sa ilang pangyayari sa kasalukuyan
Naipaliliwanag ang mga kaugaliang binanggit sa
PB 97 kabanata na nakatutulong sa pagpapayaman 1
ng kulturang Asyano
Naipaliliwanag ang iba’t ibang paraan ng
PT 98 1
pagbibigay-pahiwatig sa kahulugan
Naipaliliwanag ang mga kaisipang nakapaloob
sa aralin gaya ng:
 pamamalakad ng pamahalaan
PB 99  paniniwala sa Diyos 2
 kalupitan sa kapuwa
 kayamanan
 kahirapan at iba pa
Naihahambing ang mga katangian ng isang ina
PD 100 noon at sa kasalukuyan batay sa napanood na 1
dulang pantelebisyon o pampelikula
Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtupad
PS 101 1
sa tungkulin ng ina at ng anak
Nagagamit ang mga angkop na ekspresyon sa:
 pagpapaliwanag
WG 102 1
 paghahambing
 pagbibigay ng opinyon
Nasusuri ang pinanood na dulang panteatro na
PD 103 1
naka-video clip batay sa pamantayan

72
BAITANG 10 – FILIPINO

Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Unang
Markahan
Naipahahayag mahalagang kaisipan sa
PN 1 1
napakinggan
Napananatili ang mga kaisipang nakapaloob sa
PB akda sa nangyayari sa: sarili, pamilya,
pamayanan lipunan daigdig
1
Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa
PB 2 akda sa nangyayari sa: Sarili, pamilya
Pamayanan, lipunan, daigdig
Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa
PT 3 1
kayarian nito
Natutukoy ang mensahe at layunin ng napanood
PD 4 1
na cartoon ng isang mitolohiya
Naipahahayag nang malinaw ang sariling
PS 5 1
opinyon sa paksang tinalakay
Nagagamit ng wasto ang pokus ng pandiwa
(tagaganap, layon, pinaglalaaanan at
kagamitan)
1. sa pagsasaad ng aksyon, pangyayari at
karanasan
WG 6 2
2. sa pagsulat ng paghahambing
3. sa pagsulat ng saloobin
4. sa paghahambing sa sariling kultura at ng
ibang bansa
5. isinulat na sariling kwento
Nasusuri ang tiyak na bahagi ng napakinggang
PN 7 parabula na naglalahad ng katotohanan, 1
kabutihan at kagandahang-asal
Natatamo ang kawilihan sa pagsusuri ng
PB nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang
akda gamit ang mga ibinigay na tanong
1
Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan
PB 8 ng binasang akda gamit ang mga ibinigay na
tanong at binasang mitolohiya
Tumatanggap ng puna ng iba sa estilo ng may-
PT akda batay sa mga salita at ekspresyong ginamit
sa akda
Nabibigyang- puna ang estilo ng may-akda 1
batay sa mga salita at ekspresyong ginamit sa
PT 9
akda;ang bisa ng paggamit ng mga salitang
nagpapahayag ng matinding damdamin
Nakapagbibigay nang mabisa at mahusay ng
angkop na mga piling pang-ugnay sa
WG
pagsasalaysay (pagsisimula, pagpapadaloy ng
mga pangyayari, pagwawakas
1
Nagagamit ang angkop na mga piling pang-
ugnay sa pagsasalaysay (pagsisimula,
WG 10
pagpapadaloy ng mga pangyayari,
pagwawakas)
Naipaliliwanag ang pangunahing paksa at
PB 11 pantulong na mga ideya sa napakinggang 1
impormasyon sa radyo o iba pang anyo ng media
Nabibigyang-reaksiyon ang mga kaisipan o ideya
PB
sa tinalakay na akda
1
Nabibigyang-reaksiyon ang mga kaisipan o ideya
PB 12
sa tinalakay na akda,ang pagiging

73
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
makatotohanan/di-makatotohanan ng mga
pangyayari sa maikling kuwento
Natutukoy ang mga salitang magkakapareho o
PT
magkakaugnay ang kahulugan
1
Natutukoy ang mga salitang magkakapareho o
PT 13
magkakaugnay ang kahulugan
Natatalakay ang mga bahagi ng pinanood na
PD 14 1
nagpapakita ng mga isyung pandaigdig
Naisasaalang-alang at nagagamit ang mga
PU impormasyon tungkol sa isa sa napapanahong
isyung pandaigdig 1
Naitatala ang mga impormasyon tungkol sa isa sa
PU 15
napapanahong isyung pandaigdig
Nakapagbubuo nang mabisa ng angkop na mga
WG
pahayag sa pagbibigay ng sariling pananaw
1
Nagagamit ang angkop na mga pahayag sa
WG 16
pagbibigay ng sariling pananaw
Nahihinuha ang katangian ng tauhan sa
PN 17
napakinggang epiko
Naibibigay ang sariling interpretasyon kung bakit 1
PB 18 ang mga suliranin ay ipinararanas ng may akda sa
pangunahing tauhan ng epiko
Napagtitimbang ang pangangatuwiran ng mga
dahilan kung bakit mahalagang akdang
PB
pandaigdig na sumasalamin ng isang bansa ang
epiko 1
Napangangatwiranan ang mga dahilan kung
PB 19 bakit mahalagang akdang pandaigdig na
sumasalamin ng isang bansa ang epiko
Naipaliliwanag ang mga alegoryang ginamit sa
PT 20 1
binasang akda
Natutukoy ang mga bahaging napanood na
PD 21 tiyakang nagpapakita ng ugnayan ng mga 1
tauhan sa puwersa ng kalikasan
Naisusulat nang wasto ang pananaw tungkol sa:
a. pagkakaiba-iba at pagkakatulad ng
mga epikong pandaigdig;
b. ang paliwanag tungkol sa isyung
pandaigdig na iniuugnay sa buhay ng
PU 22 mga Pilipino; 1
c. sariling damdamin at saloobin tungkol sa
sariling kultura kung ihahahambing sa
kultura ng ibang bansa;
d. suring-basa ng nobelang nabasa o
napanood
Nagagamit ang angkop na mga hudyat sa
WG 23
pagsusunod-sunod ng mga pangyayari
Naipaliliwanag ng ilang pangyayaring 1
PN 24 napakinggan na may kaugnayan sa
kasalukuyang mga pangyayari sa daigdig
Nakapagbibigay ng mga halimbawang
PB 25
pangyayari sa tunay na buhay kaugnay ng binasa
Nakikibahagi sa pagbibigay kahulugan sa mga
PT mahihirap na salita o ekspresyong ginamit sa akda
1
batay sa konteksto ng pangungusap
Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita o
PT 26 ekspresyong ginamit sa akda batay sa konteksto
ng pangungusap

74
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naiisa-isa ang angkop na mga panghalip bilang
WG
panuring sa mga tauhan ng matino at mabisa
1
Nagagamit ang angkop na mga panghalip
WG 27
bilang panuring sa mga tauhan
EP Nakagagamit ng internet para sa pananaliksik
Naibibigay ang katangian ng isang tauhan batay 1
PN 28
sa napakinggang diyalogo
Naiisa-isa ang angkop na mga panghalip bilang
PB
panuring sa mga tauhan ng matino at mabisa
Naipagpapatuloy ang kawilihan sa pagsusuri
susuri ng binasang kabanata ng nobela bilang
PB
isang akdang pampanitikan sa pananaw 1
humanismo o alinmang angkop na pananaw
Nasusuri ang binasang kabanata ng nobela
PB 29 bilang isang akdang pampanitikan sa pananaw
humanismo o alinmang angkop na pananaw
Nakikilala ang pagkakaugnay-ugnay ng mga
PT 30 salita ayon sa antas o tindi ng kahulugang 1
ipinahahayag nito (clining)
Naihahambing ang ilang pangyayari sa
PD 31 napanood na dula sa mga pangyayari sa 1
binasang kabanata ng nobela
Nailalarawan ang kultura ng mga tuhan na
PS 32
masasalamin sa kabanata
1
Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw
PN 33
batay sa napakinggan
Nakabubuo ng isang suring-basa sa alinmang
PB 34 1
akdang pampanitikang Mediterranean
Naibibigay ang kaugnay na mga konsepto ng
PT 35 1
piling salitang critique at simposyum
Ikalawang
Markahan
Mitolohiya: Nailalahad ng mga pangunahing
PN 36 paksa at ideya batay sa napakinggang usapan
ng mga tauhan 1
Naisasama ang salita sa iba pang salita upang
PT 37
makabuo ng ibang kahulugan (collocation)
Nakabubuo ang sistematikong panunuri sa
PD 38
mitolohiyang napanood
1
Naihahambing ang mitolohiya mula sa bansang
PU 39
kanluranin sa mitolohiyang Pilipino
Dula: Nailalahad ang kultura ng lugar na
PN 40 pinagmulan ng kuwentong-bayan sa 1
napakinggang usapan ng mga tauhan
Nakalalahok nang masigla sa pagpapaliwanag
PB ng kultura ng bansang pinagmulan ng akda sa
alinmang bansa sa daigdig
2
Naihahambing ang kultura ng bansang
PB 41 pinagmulan ng akda sa alinmang bansa sa
daigdig
Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita batay sa
PT 42
pinagmulan nito (epitimolohiya)
Naipaliliwanag ang katangian ng mga tao sa 1
PD 43 bansang pinagmulan ng kuwentong-bayan batay
sa napanood na bahagi nito
Nakapaglalarawan ng sariling damdamin at
saloobin tungkol sa sariling kultura kung
PU 2
ihahahambing sa kultura ng ibang bansa batay sa
nabasang dula

75
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naisusulat nang wasto ang sariling damdamin at
PU 44 saloobin tungkol sa sariling kultura kung
ihahahambing sa kultura ng ibang bansa
Tula: Naibibigay ang puna sa estilo ng
PN 45 1
napakinggang tula
Natatamo ang kasiyahan sa pagsusuri ang mga
PB
elemento ng tula 1
PB 46 Nasusuri ang mga elemento ng tula
Naibibigay ang kahulugan ng matatalinghagang
PT 47
pananalita na ginamit sa tula
1
Naisusulat ang sariling tula na may hawig sa paksa
PU 48
ng tulang tinalakay
Nagagamit ang matatalinghagang pananalita
WG 49 1
sa pagsulat ng tula
Maikling Kwento: Nasusuri sa diyalogo ng mga
PN 50
tauhan ang kasiningan ng akda
1
Naitatala ang mga salitang magkakatulad at
PT 51
magkakaugnay sa kahulugan
Nahihinuha sa mga bahaging pinanood ang
PD 52
pakikipag-ugnayang pandaigdig
1
Naisasalaysay nang masining at may damdamin
PS 53
ang isinulat na maikling kuwento
Nasusuri ang nobela bilang akdang pampanitikan
PB 54 sa pananaw realismo o alinmang angkop na
pananaw/ teoryang pampanitikan 1
Naihahambing ang akda sa iba pang katulad na
PB 55
genre batay sa tiyak na mga elemento nito
Nabibigyang- kahulugan ang mahihirap na salita,
PT 56 kabilang ang mga terminong ginagamit sa
panunuring pampanitikan
1
Nabubuo ang sariling wakas ng napanood na
PD 57 bahagi ng teleserye na may paksang kaugnay ng
binasa
Nakapipili ng mga kagamitang may kaugnayan
sa paggamit ang angkop at mabisang mga
WG
pahayag sa pagsasagawa ng suring –basa o
panunuring pampanitikan 1
Nagagamit ang angkop at mabisang mga
WG 58 pahayag sa pagsasagawa ng suring –basa o
panunuring pampanitikan
Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon
EP 59 sa pananaliksik tungkol sa mga teroyang 1
pampanitikan
Sanaysay: Naiuugnay nang may panunuri sa
PN 60 sariling saloobin at damdamin ang naririnig na 1
balita, komentaryo, talumpati, at iba pa
Nakapapakinig nang masusi at may layunin ng
mga argumentong nakuha sa mga artikulo sa
PB
pahayagan, magasin, at iba pa sa nakasulat na
akda 1
Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa
PB 61 mga artikulo sa pahayagan, magasin, at iba pa sa
nakasulat na akda
Nakapagbibigay ng katibayan ng sariling
PB pananaw o opinyon batay sa binasang anyo ng
sanaysay (talumpati o editoryal)
Naibibigay ang sariling pananaw o opinyon batay 1
PB 62 sa binasang anyo ng sanaysay (talumpati o
editoryal)

76
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang di
PT 63 lantad ang kahulugan sa tulong ng word 1
association
Nasusuri ang napanood na pagbabalita batay
sa:
PD 64 - paksa 1
- paraan ng pagbabalita
- at iba pa
Naipahahayag nang may katalinuhan ang
PS 65 sariling kaalaman at opinyon tungkol sa isang 1
paksa sa isang talumpat
Nakapag-iisip ng iba’t ibang paraan sa pagsulat
PU ng isang talumpati tungkol sa isang kontrobersyal
na isyu 1
Naisusulat ang isang talumpati tungkol sa isang
PU 66
kontrobersyal na isyu
Nakalalahok nang masigla sa pagsusuri ng
WG kasanayan at kaisahan sa pagpapalawak ng 1
pangungusap
Nasusuri ang kasanayan at kaisahan sa
WG 67 1
pagpapalawak ng pangungusap
Nakapapakinig nang may layunin sa
pagbibigyang-puna ng mga nababasa sa mga
PT
social media (pahayagan, TV, internet tulad ng fb,
email, at iba pa 1
Nabibigyang-puna ang mga nababasa sa mga
PT 68 social media (pahayagan, TV, internet tulad ng fb,
email, at iba pa)
Nakatatamo ng may kasiyahan ang pagtukoy at
PD pagbibigy-kahulugan ng mga salitang
karaniwang nakikita sa social media 1
Natutukoy at nabibigyang-kahulugan ang mga
PD 69
salitang karaniwang nakikita sa social media
Natutukoy ang mga popular na anyo ng panitikan
PD 70 1
na karaniwang nakikita sa mga social media
Naisusulat ang sariling akda at nailalathala ito sa
PU 71 1
alinmang social media)
Nakapagpapakita ng kahusayan san gramatikal
WG at diskorsal na pagsulat ng isang organisado at
makahulugang akda
1
Nagagamit ang kahusayan san gramatikal at
WG 72 diskorsal na pagsulat ng isang organisado at
makahulugang akda
Ikatlong
Markahan
Mitolohiya: Naipaliliwanag ang pagkakaiba at
PN 73 1
pagkakatulad ng mitolohiya ng Africa at Persia
Kumikilala ng pagsusuri ng mga kaisipang
PB nakapaloob sa mitolohiya batay sa: suliranin ng
akda, kilos at gawi ng tauhan, desisyon ng tauhan
Nasusuri ang mga kaisipang nakapaloob sa
1
mitolohiya batay sa:
PB 74 - suliranin ng akda
- kilos at gawi ng tauhan
- desisyon ng tauhan
PD 75 Nabibigyang-puna ang napanood na video clip 1
Napangangatuwiranan ang sariling reaksiyon
PS 76 tungkol sa akdang binasa sa pamamagitan ng 1
debate/ pagtatalo)

77
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Nakikilala ang angkop ang mga pamantayan sa
WG
pagsasaling-wika
Nagagamit nang angkop ang mga pamantayan 1
WG 77 sa pagsasaling-wika

Anekdota: Nahihinuha ang damdamin ng


PN 78 1
sumulat ng napakinggang anekdota
Nasusuri ang binasang anekdota batay sa: paksa
PB 79 tauhan tagpuan motibo ng awtor paraan ng 1
pagsulat at iba pa
Nabibigyang -kahulugan ang salita batay sa
PT 80
ginamit na panlapi
1
Naibibigay ang sariling opinyon tungkol sa
PD 81
anekdotang napanood sa you tube
Maingat na nakapagbabalak pagsulat ng isang
PU
orihinal na komik strip ng anekdota
1
Naisusulat ang isang orihinal na komik strip ng
PU 82
anekdota
Nakapagbibigay-halaga sa pagagamit ng
kahusayang gramatikal, diskorsal at strategic sa
WG
pagsulat at pagsasalaysay ng orhinal na
anekdota 1
Nagagamit ang kahusayang gramatikal,
WG 83 diskorsal at strategic sa pagsulat at
pagsasalaysay ng orihinal na anekdota
Tula: Nasusuri ang kasiningan at bisa ng tula batay
PN 84 1
sa napakinggan
Nabibigyang-kahulugan ang iba’t ibang
PB 85 simbolismo at matatalingha-gang pahayag sa 1
tula
Naiaantas ang mga salita ayon sa antas ng
PT 86 1
damdaming ipinahahayag ng bawat Isa
Epiko/Maikling Kwento: Naiuugnay ang suliraning
PN 87 nangingibabaw sa napakinggang bahagi ng 1
akda sa pandaigdigang pangyayari sa lipunan
Naihahanay ang mga salita batay sa kaugnayan
PT 88 1
ng mga ito sa isa’t isa.
Nabibigyang-puna ang napanood na teaser o
PD 89 trailer ng pelikula na may paksang katulad ng 1
binasang akda
Naihahayag ang damdamin at saloobin tungkol
sa kahalagahan ng akda sa:
PS 90 - sarili 1
- panlipunan
- pandaigdig
Nakalalahok nang masigla sa pagsulat ng
PU nasuring damdaming nakapaloob sa akdang
binasa at ng alinmang socila media
Nasusuri nang pasulat ang damdaming 1
PU 91 nakapaloob sa akdang binasa at ng alinmang
sociaL media

Nabibigyang- kahulugan ang damdaming


WG 92 1
nangingibabaw sa akda
Naipaliliwanag ang mga likhang sanaysay batay
PN 93 1
sa napakinggan
Naihahambing ang pagkakaiba at pagkakatulad
PB 94 1
ng sanayasay sa ibang akda

78
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naibibigay ang katumbas na salita ng ilang salita
PT 95 1
sa akda (analohiya)
Naibibigay ang sariling reaksiyon sa pinanood na
PD 96 1
video na hinango sa youtube
Nakapagpapakita ng pagsulat ng isang talumpati
PU
na pang SONA 1
PU 97 Naisusulat ang isang talumpati na pang SONA
Nakatitipon ng paraan ng paggamit ng angkop
WG na mga tuwiran at dituwirang pahayag sa
paghahatid ng mensahe 1
Nagagamit ang angkop na mga tuwiran at
WG 98
dituwirang pahayag sa paghahatid ng mensahe
Nobela: Natutukoy ang tradisyong kinamulatan
PN 99 ng Africa at/o Persia batay sa napakinggang 2
diyalogo
Nasusuri ang binasang kabanata ng nobela batay
PB 100 sa pananaw / teoryang pampanitikan na angkop 1
dito
Nasusuri ang napanood na excerpt ng isang
PD 101 2
isinapelikulang nobela
Nailalapat nang may kaisahan at magkakaugnay
PN 102 na mga talata gamit ang mga pag-ugnay sa 1
panunuring pampelikula
Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon
EP 103 tungkol sa magagandang katangian ng bansang 1
Africa at/o Persia
Ikaapat na
Markahan
Nasusuri ang pagkakaugnay ng mga
pangyayaring napakinggan tungkol sa kaligirang
PN 104
pangkasaysayan ng El 2
Filibusterismo
Natatamo ang kasiyahan sa pagtiyak ng
kaligirang pangkasaysayan ng akda sa
pamamagitan ng: pagtukoy sa mga kondisyon sa
PB panahong isinulat ang akda, pagpapatunay ng
pagiral ng mga kondisyong ito sa kabuuan o ilang
bahagi ng akda, pagtukoy sa layunin ng may
akda sa pagsulat ng akda
Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda
sa pamamagitan ng:
- pagtukoy sa mga kondisyon sa panahong
isinulat ang akda 1
PB 105 - pagpapatunay ng pagiral ng mga kondisyong
ito sa kabuuan o ilang bahagi ng akda
2
- pagtukoy sa layunin ng may-akda sa pagsulat ng
akda
Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa
PT 106 1
kaligirang pangkasaysayan nito
Napahahalagahan ang napanood
pagpapaliwanag na kaligirang pangkasaysayan
PD 107 ng pagkakasulat ng El Filibusterismo sa 1
pamamagitan ng pagbubuod nito gamit ang
timeline
Naisasalaysay ang magkakaugnay na mga
PS 108 1
pangyayari sa pagkakasulat ng El Filibusterismo

79
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naisusulat ang buod ng kaligirang
PU 109 pangkasaysayan ng EL Filibusterismo batay sa
ginawang timeline
Naitatala ang mahahalagang impormasyon mula
PU 110 1
sa iba’t ibang pinagkukunang sanggunian
Nagagamit ang iba-ibang reperensya/ batis ng
EP 111 1
impormasyon sa pananaliksik
Naipagpapatuloy ang pagtukoy ng papel na
ginam-panan ng mga tauhan sa akda sa
PB
pamamagitan ng: pagtunton sa mga pangyayari,
pagtukoy sa mga tunggaliang naganap
Natutukoy ang papel na ginam-panan ng mga
tauhan sa akda sa pamamagitan ng: 2
- pagtunton sa mga pangyayari
PB 112 - pagtukoy sa mga tunggaliang naganap
- pagtiyak sa tagpuan
- pagtukoy sa wakas

Nabibigyang-kahulugan ang matatalingha-gang


pahayag na ginamit sa biansang kabanata ng
PT 113
nobela sa pamamagitan ng pagbibigay ng
halimbawa 1
Naiuugnay sa kasalukuyang mga pangyayaring
PD 114 napanood sa video clip ang pangyayari sa
panahon ng pagkakasulat ng akda
Naibabahagi ang ginawang pagsusuri sa
napakinggang buod ng binasang akda batay
sa:
PS 115 1
- katangian ng mga tauhan
- pagkamakatotohanan ng mga pangyayari
- tunggalian sa bawat kabanata
PU 116 Naisusulat ang buod ng binasang mga kabanata 1
Nagagamit sa pagbubuod ang tamang mekaniks
sa pagsulat (baybay, bantas, at iba pa), gayundin
WG 117 1
ang wastong pag-uugnay ng mga
pangungusap/talata
Naipahahayag ang sariling paniniwala at
PN 118 pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang 1
namayani sa akda
Nasusuri ang mga kaisipang lutang sa akda
PB 119 1
(Diyos, bayan, kapwa-tao, magulang)
Natatalakay ang mga kaisipang ito:
- kabuluhan ng edukasyon
- pamamalakad sa pamahalaan
- pagmamahal sa:
- Diyos
- Bayan
- Pamilya
- kapwa-tao
- kabayanihan
PB 120 - karuwagan 2
- paggamit ng kapangyarihan
- kapangyarihan ng salapi
- kalupitan at pagsasaman-tala sa kapwa
- kahirapan
- karapatang pantao
- paglilibang
- kawanggawa
- paninindigan sa sariling prinsipyo
- at iba pa

80
Pinakamahalagang Bilang ng
Markahan Domain Kasanayang Kasanayang Pampagkatuto Araw ng
Pampagkatuto Pagtuturo
Naipaliliwanag ang kabuluhan ng mga kaisipang
lutang sa akda kaugnay ng :
- karanasang pansarili
PB 121 1
- gawaing pangkomunidad
- isyung pambansa
- pangyayaring pandaigdig
Naiuugnay ang kaisipang namayani sa pinanood
PD 122 na bahagi ng binasang akda sa mga kaisipang
namayani sa binasang akda
1
Naisusulat ang pagpapaliwanag ng sariling mga
PU 123 paniniwala at pagpapahalaga kaugnay ng mga
kaisipang namayani sa akda
Naipahahayag ang sariling paniniwala at
pagpapahalaga gamit ang angkop na mga
WG 124 1
salitang hudyat sa paghahayag ng saloobin/
damdamin
Naisasaad ang pagkamakato-tohanan ng akda
PB 125 sa pamamagitan ng paguugnay ng ilang 1
pangyayari sa kasalukuyan
Naipaliliwanag ang kahulugan ng mga salitang
PT 126
hiram sa wikang Espanyol
Naisusulat ang maayos na paghahambing ng 1
PU 127 binuong akda sa iba pang katulad na akdang
binasa
Nagagamit ang angkop na mga salitang
WG 128 1
naghahambing
Nasusuri ang napakinggang paglalahad ng
sariling damdamin ng mga tauhan na may
kaugnayan sa: mga hilig/interes kawilihan
PN 129 1
kagalakan/ kasiglahan pagkainip/ pagkayamot
pagkatakot pagkapoot pagkaaliw/
pagkalibang at iba pa
Nasusuri ang nobela batay sa pananaw/
teoryang:
- romantisismo
PB 130 2
- humanismo
- naturalistiko
- at iba pa
Nabibigyang-pansin ang ilang katangiang
PB 131 1
klasiko sa akda
Nabibigyan ng kaukulang pagpapakahulu-gan
PT 132 ang mahahalagang pahayag ng awtor/ mga 1
tauhan
Naisusulat ang paglalarawan ng mahahalagang
pangyayari sa nobela na isinaalang- alang ang
PU 133 1
artistikong gamit ng may-akda sa mga salitang
panlarawan
Nagagamit ang angkop at masining na
WG 134
paglalarawan ng tao, pangyayari at damdamin
Nailalarawan ang mga tauhan at pangyayari sa 1
PB 135 tulong ng mga panguring umaakit sa imahinasyon
at mga pandama

81
REFERENCES

Department of Education, “Most Essential Learning


Competencies”, 2020

Department of Education, DepEd Order No. 42, s. 2016,


“Policy Guidelines on Daily Lesson Preparation for the
K to 12 Curriculum”, 2016

DepEd CALALABARZON, “PIVOT Learning Continuity Plan”,


2020

DepEd CALALABARZON, Regional Order No. 10, s. 2020,


“Guidelines on the Implementation of MELC PIVOT
4A Budget of Work in All Learning Areas in Key Stages
1-4”, 2020

Pawilen, G. T. (2020, March 4). Identifying prerequisite skills,


knowledge & values to enhance curriculum
competencies [Workshop presentation] Workshop
on the Development of R4AQUBE Budget of Work
(BOW) in All Learning Areas in Key Stages 1-3,
Bagumbayan, Quezon City, Philippines.

Zape Jr., J. S. (2020, February 6). PIVOT 4A BOW: Prerequisite


skills [Meeting presentation] First Regional
Management Committee Meeting, Imus City,
Philippines.https://www.depedimuscity.com/RD%20
Cabral%20bats%20for%20'more%20responsive'%20PP
As.php

432
Publisher : DepEd REGION IV-A CALABARZON
Curriculum and Learning Management Division
Gate 2 Karangalan Village, Cainta, Rizal
clmd.calabarzon@deped.gov.ph
2020

Project Director : WILFREDO E. CABRAL


Assistant Project Director : RUTH L. FUENTES
Project Lead : JOB S. ZAPE JR.
Project Manager : JHONATHAN S. CADAVIDO

Contributors

Regional Officials • Job S. Zape Jr. • Jhonathan S. Cadavido • Elaine T. Balaogan • Alona A. Encinares • Elena L. Lopez • Jerome A.
Chavez • Leonardo C. Cargullo • Pacita Q. Lungcay • Eugenio S. Adrao •Ferdinand Marquez • Faye Ong-ongowan

Kindergarten • Maria Fe C. Bautista • Enelyn T. Badillo • Merlita A. Sayago • Eliza P. Zaragoza • Michael A. Acuña • Elleden Grace L.
Denosta • Algie Bonite

Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE) • Maria Dylin Garcia • Jonathan Bernabe • Zarina Llarena • Dalisay Torres •
Robina delos Reyes • Malou de Ramos • Maricel Cubio

Filipino • Arnaldo O. Estareja • Marlyn A. Cabrera • Joseph E. Jarasa • Leonora Medina • Pilita A. Villanueva • Jedie A. Mendoza •
Purificacion L. Aqquiz • Fernando Enriquez • Raquel L. Azur • Mercedita Villanueva

English • Erma Valenzuela • Cristina C. Salazar • Leila M. Seco • Ma. Glecita C. Columna • Luningning C. Tapales • Abner L. Pureza •
Nedia E. Lagustan • Liza Martell Almonte • Marlen B. Sancha • Marvin Umali • Rodel Briones • Bernadette A. Alonzo-Condes • Reicon
C. Condes

Mathematics • Eduarda M. Zapanta • Ryan V. Castillo • Elizabeth R. Tolentino • Adelia H. Pacia • Mirza J. Linga • Florina C. Federico •
Marlon S. Marquez • Mila N. Ramirez • Odessa B. Manguiat • Yolanda M. Villadiego

Science • Ma. Leonora M. Natividad • Riza Soberano • Rodella Vista • Jocelyn Manzet • Aileen Vocal • Rowena Cabanding • Antonio
Faustino • Ma. Carmela Ezcel A. Orogo • Helen Gutierrez • Rosziel S. Rosales

Araling Panlipunan • Ricardo Makabenta • Lucia F. Pagalanan • Yolanda DC Lumanog • Editha Malihan • Danilo M. Mutia •
Concepcion G. Veluz • Julie Acosta • Rodel Q. Amita • Alfred James A. Ellar • Jean D. San Juan • Rizaldy R. Cristo

Music, Arts, Physical Education and Health (MAPEH) • Chereyna Guantia • Angela Morando • Judith Clemente • Marciano Valles •
Marianne Velasco • Melinda Calumaya • Arjay Buhain • Celeste Peria • Christopher Palacio • Carlito Ojacastro

Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) • Ana Reblora • Nida C. Tagalag • Edith Olan • Philip Cruz • Darwin Bargo • Josephine M. Monzaga
• Rod Rodriguez Jr. • Cesar Chester Relieve • Georgenia Jepa • Rizal Vidallo

Technology and Livelihood Education • Virgilio O. Guevarra Jr. • Edwina C. Nabo • Grace C. Endaya • Lani A. Alonte • Erlito B. Orlinga
• Ramy R. Dalida • Herman Catapang • Alberto M. Laroza • Louie L. Fulledo • Janelet E. Fuentes • Yolanda S. Oliver • Carmen H.
Macatugob

Senior High School • Sharon A. Villaverde • Sherwin I. Diala • Guadalupe A. De Jesus • Kristine Joan M. Hinanay • Krissa P. Umali

Learning Resources • Noel S. Ortega • Wenifreda S. Diquit • Emily R. Quintos • Irene G. Dela Cruz • Gina D. Minardo • Helen B. Mendoza
• Anna Marie S. Aranzanzo • Priscilla V. Salo • Jackie Lou A. Almira

Infographics and Cover Designs • Melanie Mae N. Moreno • Levin R. Pabriaga • Layout • Jhonathan S. Cadavido

433
434

You might also like