Professional Documents
Culture Documents
Nha Trang 2010
Nha Trang 2010
Mục đích: sau khi học xong môn học này sinh
viên:
Hiểu biết các kiến thức cơ bản về điều khiển lập
trình, cấu tạo phần cứng, phần mềm của hệ điều
khiển lập trình.
Phân tích, thiết kế, viết chương trình sử dụng PLC.
Tài liệu tham khảo
[1] Phan Xuân Minh, Nguyễn Doãn Phước – Tự động hóa với
SIMATIC S7-200 – NXB Nông nghiệp 1997
[2] BM Điện-ĐTHH - Giáo trình “Điều khiển lập trình”
[3] Sổ tay hướng dẫn sử dụng FX-TRN-BEG-E – Khoa Điện Trường
ĐH Công nghiệp Tp.HCM, Công ty TNHH Sa Giang
[4] Trần Thế San, Nguyễn Ngọc Phương – PLC Lập trình ứng dụng
trong công nghiệp - NXB KHKT - 2008
[5] W. Bolton - Programmable Logic Controllers
[6] Hugh Jack - Automating Manufacturing Systems with PLCs
[7] SIEMENS - S7-200 Programmable Controller System Manual -
Edition 04/2002
[8] Visual Guide to Programming OMRON PLCs
NỘI DUNG
Chương 1 Đại cương về điều khiển lập trình
Chương 2 Cấu trúc và phương pháp hoạt
động của PLC
Chương 3 Các phép toán nhị phân của PLC
Chương 4 Các phép toán số của PLC
Chương 5 Các họ PLC khác
PLC
(Programmable Logic Control)
PLC là thiết bị điều khiển Logic lập trình
cho phép thực hiện linh hoạt các thuật
toán điều khiển Logic thông qua 1 ngôn
ngữ lập trình
Bản chất PLC là gì?
Có bao nhiêu loại PLC?
Nên sử dụng loại nào?
Chọn ngôn ngữ lập trình nào?
Caùc loaïi PLC S7 cuûa
Siemens
S7200
S7300
S7400
Vai trò của PLC
Trong một hệ thống tự động, nói chung PLC
đuợc ví như là “con tim” của hệ thống điều khiển.
Với chương trình ứng dụng điều khiển (được lưu
trữ trong bộ nhớ PLC) trong việc thực thi, PLC
thường xuyên giám sát tình trạng hệ thống qua
tính hiệu phản hồi của thiết bị đầu vào. Sau đó
sẽ dựa vào sự hợp lý của chương trình để xác
định tiến trình hoạt động được thực hiện ở
những thiết bị xuất cần thiết
PLC có thể được sử dụng điều khiển
những nhiệm vụ đơn giản có tính lặp đi
lặp lại hoặc một vài nhiệm vụ có thể được
liên kết cùng nhau với thiết bị điều khiển
chủ hoặc máy tính chủ khác qua một loại
mạng giao tiếp để tích hợp điều khiển
của một quá trình phức tạp.
Ưu điểm của PLC
N höõng baát lôïi cuûa baûng ñieàu khieån
coå ñieån
Coù quaù nhieàu daây trong baûng ñieàu khieån
Söï thay ñoåi hoaøn toaøn khoù khaên
Vieäc söûa chöõa voâ cuøng phieàn phöùc vì baïn phaûi caàn
ñeán nhaø kyõ thuaät gioûi
Tieâu thuï ñieän naêng lôùn khi cuoän daây cuûa rôø – le tieâu
thuï ñieän
Thôøi gian döøng maùy laø quaù daøi khi söï coá xaûy ra, vì
phaûi maát moät thôøi gian daøi ñeå söûa chöõa baûng ñieàu
khieån
Noù gaây ra thôøi gian döøng maùy laâu hôn khi baûo trì vaø
ñieàu chænh khi caùc baûn veõ khoâng coøn nguyeân veïn qua
thôøi gian nhieàu naêm.
Thuận lợi của điều khiển lập trình
Khoâng caàn ñaáu daây cho sô ñoà ñieàu khieån logic nhö
kieåu duøng rô le.
Coù ñoä meàm deûo söû duïng raát cao, khi chæcaàn thay
ñoåi chöông trình (phaàn meàm) ñieàu khieån.
Chieám vò trí khoâng gian nhoû trong heä thoáng.
Nhieàu chöùc naêng ñieàu khieån.
Toác ñoä cao.
Coâng suaát tieâu thuï nhoû.
Khoâng caàn quan taâm nhieàu veà vaán ñeà laép ñaët.
Coù khaû naêng môû roäng soá löôïng ñaàu vaøo/ra khi
noái theâm caùc khoái vaøo/ra chöùc naêng.
Taïo khaû naêng môû ra caùc lónh vöïc aùp duïng môùi.
Nhược điểm của PLC
+ Giá thành cao (phần cứng + phần mềm)
+ Đòi hỏi người sử dụng phải có chuyên môn
11
11/18/10
10 19:07 11
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Về giá trị kinh tế
Khi xét về giá trị kinh tế của PLC ta phải đề cập
đến số lượng đầu ra và đầu vào.
Quan hệ về giá
thành với số lượng
đầu vào/ra có dạng
như hình bên
12
12
11/18/10
10 19:07 Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Khi tính đến giá cả của PLC thì phải kể đến các
bộ phân phụ như thiết bị lập trình, máy in, băng
ghi...cả việc đào tạo nhân viên kỹ thuật. Nói chung
những phần mềm để thiết kế lập trình cho các
mục đích đặc biệt là khá đắt.
Ngày nay nhiều hãng chế tạo PLC đã cung cấp
chọn bộ đóng gói phần mềm đã được thử nghiệm,
nhưng việc thay thế, sửa đổi các phần mềm là
nhu cầu không thể tránh khỏi, do đó, vẫn cần thiết
phải có kỹ năng phần mềm.
13
11/18/10
10 19:07 13
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Phân bố giá cả cho việc lắp đặt một PLC thường
như sau:
+ 50% cho phần cứng của PLC
+ 10% cho thiết kế khuân khổ chương trình
+ 20% cho soạn thảo và lập trình
+ 15% cho chạy thử nghiệm
+ 5% cho tài liệu.
Việc lắp đặt một PLC tiếp theo chỉ bằng khoảng
1/2 giá thành của bộ đầu tiên, nghĩa là hầu như
chỉ còn chi phí phần cứng.
14
11/18/10
10 19:07 14
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Ứng dụng của PLC
PLC ñöôïc söû duïng khaù roäng raõi
trong caùc ngaønh: Coâng nghieäp,
Maùy noâng nghieäp, Thieát bò y
teá, Oâtoâ (xe hôi, caàn caåu)…
Söû duïng boä ñieàu
khieån PLC
Thay ñoåi heä thoáng
nhanh choùng vaø deã
daøng
Kích thöôùc
nhoû goïn
Phân loại phương pháp điều khiển
Trong lónh vöïc ñieàu khieån
Phöông phaùp ñieàu khieån noái cöùng
Phöông phaùp ñieøu khieån laäp trình
ñöôïc
PLC
Module môû
Boä laäp trình roäng
Cấu trúc phần cứng của PLC
Bộ xử lý trung tâm (Central Processing
Unit): là một vi xử lý định hướng hoạt
động của PLC. Nó thực hiện các lệnh
trong chương trình, xử lý tín hiệu xuất
nhập và liên lạc với các thiết bị ngoại vi.
Bộ nhớ: có nhiều loại bộ nhớ. Đó là vùng chứa hệ điều
hành và vùng bộ nhớ của người sử dụng:
ROM (Read Only Memory)
RAM (Random Access Memory)
EPROM (Erasable Programable Read Only Memory)
EEPROM (Electrically Erasable Programable Read Only
Memory)
Cấu trúc chung hệ thống điều khiển dùng PLC
Các thiết bị tạo ra tín
hiệu điều khiển, thường
là nút nhấn, cảm biến…
- Ngõ ra dạng số
- Ngõ ra tương tự
Thiết bị biến đổi tín hiệu một chương trình bao gồm một
điện từ PLC thành một hay nhiều lệnh nhằm thực hiện
tác động vật lý một nhiệm vụ cụ thể
Mạch đầu vào (Input Unit) là các mạch điện tử
làm nhiệm vụ phối ghép chuyển đổi giữa tín hiệu
đầu vào và tín hiệu sử dụng trong PLC. Kết quả
của việc xử lý sẽ được lưu ở vùng nhớ Input.
Mạch đầu vào được cách ly về điện với các mạch
trong PLC nhờ các diod quang.
Mạch đầu ra (Output Unit) mạch điện tử đầu ra
sẽ biến đổi các lệnh mức logic bên trong PLC
(vùng nhớ Output) thành tín hiệu điều khiển như
đóng mở rơle…
Thiết bị lập trình
Nút nhấn thường mở
Nút nhấn thường đóng
Công tắc thường mở
Công tắc thường mở
Tiếp điểm thường mở
Tiếp điểm thường mở
Các dạng tín hiệu ngõ vào của PLC
Các thiết bị vào thường gặp
33
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Các thiết bị ra thường gặp
35
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
PLC S7-200 ñieàu khieån
thieát bò
Boùng
ñeøn
C oâng taéc
Ñieàu khieån duøng
PLC
Cô caáu chaáp
Ñieàu khieån
haønh
Điều khiển qua contactor
41
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Theâm module môû roäng
Caùp
noái
CPU
Module môû
roäng
42
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Gaén PLC leân Rail
Giaù ñôõ
Module môû
CPU
roäng
43
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Soá module môû roäng toái ña
Ñeøn hieäu
RUN/STOP
8 bit = 1 byte
46
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Keát noái tín hieäu ngoõ
vaøo cho PLC
Nguoàn 24Vdc ra
Ngoõ vaøo töø PLC
PLC
C O M ngoõ vaøo
Nuùt Coâng
nhaán taéc 47
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Keát noái tín hieäu ngoõ ra
cuûa PLC
Boùng Ngoõ ra cuûa
Relay
ñeøn PLC
C O M ngoõ ra
Caáp nguoàn
AC cho PLC
48
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Keát noái tín hieäu
PLC
Ñeøn
Coâng taéc
49
Biên soạn: Bùi Thúc Minh
Cấu trúc bộ nhớ
EEPROM M ieà
n nhôù
ngoaø
i
Vuø
ng ñoá
i töôï
ng
Vùng chương trình: là miền bộ nhớ được sử dụng để lưu giữ các lệnh chương
trình.
Vùng tham số: là miền lưu giữ các tham số như: Từ khóa, địa chỉ trạm…
Vùng dữ liệu: Được sử dụng để cất các dữ liệu của chương trình bao gồm các kết
quả các phép tính, hằng số được định nghĩa trong chương trình, bộ đếm truyền
thông…
Vùng đối tượng: Timer, bộ đếm, bộ đếm tốc độ cao và các cổng vào/ra tương tự
được đặt trong vùng nhớ cuối cùng
Vùng dữ liệu
V : Variable memory.
I : Input image register.
O : Output image register.
M : Internal memory bits.
SM : Special memory bits.
Truy xuất dữ liệu bằng địa chỉ vùng
nhớ
Ví dụ:
Địa chỉ truy nhập được qui ước với công thức
Truy nhập theo bit: Tên miền (+) địa chỉ byte (+).(+)
chỉ số bit. Ví dụ: V153.2 chỉ bit 2 của byte 153 vùng V
Truy nhập theo byte: Tên miền (+) B (+) địa chỉ byte
trong miền. Ví dụ: VB153 chỉ byte 153 của vùng V
Truy nhập theo từ: Tên miền (+) W (+) địa chỉ byte cao
của từ trong miền. Ví dụ: VW153 chỉ từ đơn gồm 2
byte 153 và 154 thuộc miền V, trong đó byte 153 có vai
trò là byte cao trong từ
Truy nhập theo từ kép: Tên miền (+) D (+) địa chỉ byte
cao của từ kép trong miền.
Ví dụ: VD153 chỉ từ kép gồm 4 byte 153, 154 ,155 và
156 thuộc miền V, trong đó byte 153 có vai trò là byte
cao và byte 156 có vai trò là byte thấp trong từ kép
Tính Năng Của Các CPU S7-200
Xử lý chương trình
Chương trình chính
Chương trình con Cấu trúc chương trình được rõ
ràng hơn
Chương trình ngắt
Ví dụ
1. Nhaä
p döõlieä
u töøngoaïi vi vaø
o
boäñeä m aûo
2. Thöïc hieä
n chöông trình
3. Truyeà
n thoâ
ng vaøtöï kieå
m tra
loã
i
4. Chuyeå
n döõlieä
u töøboäñeä
m aû
o
ra ngoaïi vi
Các phương pháp lập trình
Ladder Diagram (LAD): phương pháp dùng đồ thị
để biễu diễn các ký hiệu logic của relay, contactor
Statement list (STL): dùng ngôn ngữ gợi nhớ để mô
tả các phép logic và qua đó biểu diễn chức năng
điều khiển, dạng chương trình này tương tự như
chương trình cho vi xử lý
Function Block Diagram (FBD): là phương pháp
dùng các khối hàm để mô tả các khối chức năng để
thực hiện một phép toán logic nào đó như AND,
OR, EX-OR hoặc chức năng của bộ đếm, bộ định
thì
-Dạng LAD
-Dạng FBD
Một số bài tập
Mạch khởi động trực tiếp động cơ
Mạch đảo chiều quay động cơ KĐB ba pha
Mạch khởi động 3 động cơ độc lập & dừng độc
lập
Khởi động tuần tự 3 động cơ
Mạch khởi động sao/tam giác
Một số lệnh vào/ra
Một số lệnh vào
Lệnh ra
Các lệnh tiếp điểm đặc biệt
Có thể dùng các lệnh tiếp điểm đặc biệt
để phát hiện sự chuyển tiếp trạng thái
của xung (sườn xung) và đảo lại trạng
thái của dòng cung cấp (giá trị của đỉnh
ngăn xếp). LAD sử dụng các tiếp điểm
đặc biệt để tác động vào dòng cung cấp
Các lệnh tiếp điểm đặc biệt
NETWORK 1
LD I0.0
A I0.1
= Q0.0
NOT
= Q0.1
NETWORK 2
LD I0.2
ON I0.3
= Q0.2
NETWORK 3
LD I0.4
LPS
EU
S Q0.3, 1
= Q0.4
LPP
ED
R Q0.3, 1
= Q0.5
Giản đồ thời gian
NỘI DUNG
3. Một số ví dụ
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Biếtmột số loại Timer, Counter trong bộ lập
trình PLC
Hiểunguyên lý hoạt động của các loại
Timer, Counter
Ứngdụng các lệnh Timer, Counter viết
chương trình điều khiển
1. Lệnh điều khiển Timer
Timer là bộ tạo thời gian trễ giữa tín hiệu
vào và tín hiệu ra nên trong điều khiển
vẫn thường gọi là khâu trễ.
Phân loại :
OnDelay Timer
TIMER OffDelay Timer
OnDelay Timer Retentive
Các loại Timer
Số hiệu Giá trị đặt
OFF => ON
Ton
Giản đồ thời gian
On Delay Timer
Ton = PT*độ phân giải
Ví dụ cách sử dụng On-Delay Timer
Thời gian trễ T = PT*độ phân giải (T = 100*10ms = 1s)
Off Delay Timer
ON=>OFF
Toff
Thời gian trễ T = PT*độ phân giải (T = 100*10ms = 1s)
VD cách sử dụng On-Delay Timer
Retentive
=> Sự khác nhau giữa :
COUNTER Down Counter
Up/Down Counter
Counter cuûa PLC S7-200
Ñeám Ñeám
Ñeám
leân xuoáng
leân
Ñeám
xuoáng
Reset Load
Reset
G iaù trò ñeám
Ví dụ cách sử dụng Down Counter
VD cách sử dụng Up/Down Counter
Ngõ vào
Ngõ ra
Reset
Đèn Đỏ 1 Q0.2
Đèn Đỏ 2 Q0.5
MÔ HÌNH ĐÈN GIAO THÔNG
SƠ ĐỒ KẾT NỐI PLC
Sơ đồ kết nối PLC
CHƯƠNG TRÌNH PLC
Start Đèn xanh 1
Đèn đỏ 1
Đèn xanh 2
Đèn vàng 2
Đèn đỏ 2
CÂU HỎI BÀI TẬP
- www.google.com.vn
=> PLC timer counter siemens “logo!soft
comfort application collection”
Hoạt động
START
CB1 Tác Động
CB2 Tác Động
Hoạt động
Yêu cầu
Khi nhấn nút <START> thì dây chuyền hoạt
động, băng tải thùng chạy đưa thùng rỗng đến
đúng vị trí của băng tải táo. Khi thùng đến đúng
vị trí nó sẽ tác động vào 1 công tắc hành trình
(cảm biến CB2 trên hình vẽ) làm trạng thái công
tắc này ON. Khi đó băng tải thùng dừng và băng
tải táo bắt đầu chạy làm táo rơi vào thùng. Mỗi
khi có một quả táo rơi vào thùng thì cảm biến
quang đếm táo (cảm biến CB1 trên hình vẽ)
chuyển trạng thái từ OFF sang ON. Khi đủ số táo
qui định (chẳng hạn 10 trái/thùng) thì băng tải táo
dừng lại, băng tải thùng lại chạy để đưa thùng
rỗng khác đến đúng vị trí.
Nhấn <STOP> băng tải dừng lại.
Phân địa chỉ vào/ra