PRESLER Makale 075

Yazan: 5-12-2006
Presler, elektrik motorundan al
Değiştiren 5-12-2006
Presler tahrik sistemlerine göre iki s Yazar webmaster
Rating
1.Mekanik presler

2.Hidrolik presler

1.MEKAN

Çal

Elektrik motoru ile elde edilen dönme hareketi kay

Volana ba

De

Mekanik presin slayt a

Mekanik preslerde iki tip hareket mevcuttur.

1.kademeli çal

2.pedal ile çal

Pedal ile çalışmada pedala basınca kavrama ve fren ventilleri enerjilenir, fren açar.
Ventiller pozisyon değiştirerek kavramayı devreye sokar, slayt aşağıya inmeye
başlar. A.Ö.N ‘ya 20˚ kalana kadar pedaldan elini çekersen pres durur fakat A.Ö.N
’ya 5˚den daha az kalmışsa pres Ü.Ö.N ’ya çıkana kadar hareketini otomatik olarak
yapar. Bu olayı preslerin üzerinde bulunan strok göstergesinden görebiliriz.şıldığı
gibi pedal ile çalışmada çok dikkatli olmak gerekiyor ve pedal kontrollerinin çok
iyi yapılması gerekiyor.na Göre ;ılabilir.ır. Slayt tabla ölçülerine göre bir, iki ve
dört biyel kolu ile bağlıdır. Tek etkili presler çeşitli metal şekillendirme (Kesme,
Delme, Çekme vs.)kullanılır.ı slayt ve slayt hareketi vardır. Dışta hareket eden
slayt pot çemberi veya dış baskı, içtekine de iç baskı adı verilir. Dış baskıya kalıbın
saç tutan kısmı bağlanır. Esas şekil verecek göbek iç baskıya bağlanır. Önce dış
baskı aşağıya iner ve sacı gergin bir şekilde tutar, daha sonra iç baskı aşağıya iner
ve çekme işlemi yapar. Bu tür presler derin çekme işlerinde kullanılır.ğu gibi iki
slayt hareketli başlığın içinde bir tane slayt hareketi de tablanın altında
olur.ınabilmesi için pres gövdelerinde etiketler mevcuttur.ın Tablanın öndenğlı
olduğu kapasitesi soldan sağa arkaya ölçüsüİK PRESLERışması sırasında, pres
gövdesi kendisine etki eden kuvvetler nedeniyle şekil değişimine uğrar. Pres
gövdesinde meydana gelen bu şekil değişimi, gerek preste imal edilen parçanın
kalitesine gerekse kalıp ömrü üzerine ters yönde etki eder. Bu nedenle çalışma
sırasında, pres gövdesindeki şekil değişiminin minimum olması için presler
mümkün mertebe esneme yapmayacak şekilde imal edilir. Bunun içinde pres
imalatında malzeme tasarrufu gözetmeksizin, çalışma sırasında gövdeye gelecek
kuvvetlerin, gövdenin mukavemet edebileceği değerden çok daha düşük olmasına
dikkat edilir.ılarına Göre Preslerık Gövdeli Preslerı Presler olarak
sınıflandırılabilir;ık Gövdeli Presler:ı, daha düşük fiyatlı olması, malzeme çalışma
ve aktarılmasındaki kolaylıktır. Bu tiplere, kalıpların kolayca önden ve yandan
bağlanabilmesinin yanı sıra malzeme sürülmesinin kolaylığı da vardır. Basılan
parçalar kalıp altına, yanlara yada arkaya atılabilir. Bu preslerin bir dezavantajı yük
altında gövde yapısı sebebiyle açısal deformasyona uğraması ve hizalama (alt ve
üst tablalardaki paralelliğin bozulması)bozukluklarına sebep vermesidir. Bunun
neticesinde zımba ve kalıpların aşınması sorunu ortaya çıkar. ı Presler:ı sağlayacak
en iyi koşullar mevcuttur. Yük altında gövde esnemesi düz ve yere diktir. Esneme
kalıp ile aynı doğrultuda olduğundan kalıba da zararı yoktur. Büyük düz kenarlı
presler küçüklere oranla daha yavaş vuruş yaparlar, nedeni derin çekmeli
parçalarda şekillendirme problemi olması, darbeden ötürü kalıp ve pres ömürlerinin
azalmasını önlemektir.ği parçaya göre belirlenir. Preslerin yükleme çalışma ve
kapasitesini bir diğer presle mukayese edebilmek için o presin öncelikle hangi
şartlar ve parçalar için imal edildiğini öğrenmek gerekirlidir. Ayrıca preslerin
ihtiyaca uygunluğunun ilk kontrolü pres tahrik sisteminin kapasitesidir. Bu da
krank ve eksantriğin bağlantılarından başlar ve diğer elemanlara doğru geriye
gider. Pres kursu en dar kalıpta bile parçayı basabilecek ve açıldığında rahatça
parçayı alabilecek yükseklikte seçilmelidir.İYONLARIılan dönme hareketini
istediği zaman (pedala basıldığı zaman) şafta aktarılan ve dolayısıyla presin
aşağı yukarı inip kalkmasını ve istendiği zaman durdurulmasını sağlayan
mekanizmadır. Kavrama ve fren grubu hava ile çalışır. Kavrama dişlilerinden
alınan güç ara dişlilerle şafta aktarılır. Ara dişlilerde bu hareketi şaft ile biyel
koluna aktarır.şarıyla ve güvenli çalışmasında en mükemmel çalışması
gereken sistemler kavrama ve fren sistemleridir. kavrama metal
şekillendirmesi için gerek kuvveti sağlar ve kontrol eder. Pres devamlı
çalıştığında kavrama volanda şafta güç aktarır. Her vuruş istendiği zaman
kavrama, presin dönen kısımlarını hareketsiz konumdan tam hıza geçirmekte,
frenlerde bu hızlı hareketi her vuruşun sonunda durağan hale getirmektedir.
Frenler ve kavramalar sürekli bakım ve kontrole ihtiyaç gösterirler. Kavrama
hava basıncıyla sürtünmeli yüzeyleri birleştirirken, frenlerde yay kullanır.
Yay kullanılmasının sebebi, güç kesilmesi veya hava basıncının düşmesi
halinde fonksiyonunu kaybetmemesi içindir.şli Grubu:ığı dönme hareketini
dişliler vasıtasıyla krank miline aktarır. Krank milinin dönmesi ile biyel kolu
krank milinin eksantrik kaçıklığı kadar doğrusal hareket yapar. Eksantrik
dişlilerin konstrüksiyon yapısına göre preste istenen hız elde edilir. Bu hız
ayarı pres imalatı sırasında, presin kullanılma amacına göre istenen slayt hızı
da göz önüne alınarak ayarlanır.ıklığı kadar doğrusal harekete çevirir.:ğişik
yüksekliklerde kalıp bağlayabilmek için slayt ile tabla arasındaki mesafeyi
ayarlayan düzenektir.ğrusal hareketi değişmeyeceği için biz slayt vidası ile
pres kafasını, kalıp yüksekliklerine göre aşağı veya yukarı yönde doğrusal
hareket yaptırabiliriz. Biyel kolunun ucuna bir vida bağlıdır. Ayrı bir motor
ile somun döndürülür. Vida sabit olduğundan somunun bağlı olduğu hareketli
kafa aşağı ve yukarı hareket ettirilebilir, böylece istenen kurs ayarı
yapılabilir.ıp ile pres yatağı arasında kullanılır. Tablalar, kalıp bağlanmasını
uygun düz yüzey sağlarlar ve aşınmaları halinde tekrar taşlanabilirler.
Kalıptan yastığa uzanan basınç pimlerinin geçeceği boşluklar vardır. Tablalar
kalıplara destek vermesi ve esnemesi açısından yeterince kalın olmalıdır.
Tablaların genişliği, uzunluğu ve kalınlığı her pres yatağına göre standarttır.
Bu standartlaşma ile presler arası kalıp değişimi mümkün olur. Bazı büyük
preslerde kalıp değişimini hızlandırmak için hareketli tablalar
kullanılır.ğlanan üst kalıbın ağırlığı her kalıp için değişmektedir. Slaydın
volandan aldığı ve vuruş esnasında kullandığı enerjiyi üst ölü noktaya
çıkarken boşa harcamamak için, değişen kalıp ağırlıklarına karşı slayda hava
basıncı yardımıyla fazladan bir güç kazandırılır. Bu gücün değeri her kalıp
için ayrıdır ve bu da denge silindirlerinin basıncını değiştirmek suretiyle
yapılır. Kısacası, bu ağırlığın slayt üzerindeki etkisini ortadan kaldırmamıza
yardımcı olur.ın her iki yanındaki kolonlar içindedir. Hava ile çalışırlar.
Denge silindirleri kolonlar içinde dik konuma sahiptir. Üstten pres üst
başlıklarına bağlıdır, alttan ise piston mili ile slayda bağlıdır.ızlı ve darbeli
hareketler sonucu oluşabilecek dişlilerin aşınmasını ve boşluk doğmasını
engeller.ğlı kalıbın ve slaydın hareketli kısmının ağırlıklarına karşı yönde
reaksiyon oluşturur.ğlayarak pres fren gücünü azaltır.luğu alır ve kesme
operasyonlardaki kırıcı darbeleri ortadan kaldırır. şlilerin boşluğunu alır.
ındaki yükü azaltarak slayt ayarını kolaylaştırır.ınç verilirse, kalıp
kolonlarında sıyırma olabilir, parçada çeşitli etkiler yapabilir, vuruş tam
olmaz (Örnek:Kesme kalıbı tam kesmez veya çapaklı keser), pres
kızaklarında çeşitli sıyırmalara sebep olabilir. Denge silindiri basıncı düşerse
pres stop eder. ıncın, kalıp ağırlık farklılıklarına göre değiştirilebilmesi için
bir kontrol vanası mevcuttur.ğu (piston mili) slayda bağlıdır. Silindirler
genelde boşlukta veya kolonlarda bulunurlar.ıncı düşük olduğu zaman pres
tablası devamlı aşağı salma yapar.ıkları:ının altında bulunurlar. Küçük
preslerde tek yastık, büyük preslerde çift yastık vardır. Preslerde pot çemberi
görevi görerek parçanın düz ve çevresel olarak eşit kuvvetle tutulmasını
sağlar. Hava yastıkları aynı zamanda basılmış veya kesilmiş parçayı kalıptan
çıkarıcı görevi de yapar.ıkları, bir hava pistonu ve silindirden ibarettir.
Verdiğimiz hava miktarına göre, karşı yönde bir kuvvet oluşturur. Yukarıdan
gelen kuvvetlerle de tahliyeden havayı atarak pistonun aşağı yukarı hareket
etmesini sağlar. Hava yastıkları derin çekme ve ütüleme kalıplarında parçayı
tutarak gerdirmede kesme kalıplarında parça çıkarıcı görevi yapar.
Yastıklara fazla basınç verilirse parça yırtma yapar, az basınç verildiğinde de
pot yapar.ık ayaları kalıp pim boylarına göre yapılır. Az sayıda pim
kullanılan kalıplarda yastık basıncının mümkün olduğu kadar düşük olması
gerekir. Yüksek basınç verdiğimizde kalıbın dengeleme pimi yok ise pimler
sıyırmaya maruz kalırlar ve kasıntılı çalışacağı için pim boyunda kısalma
yapar. Pim kalıp tablasında şişmeden dolayı sıkışır, sonuçta kalıp zarar
görebilir.şırı Yük Sistemi:ğlandığı yerde vuruş ayarını dengeleyen bir
silindirden ibarettir. Bu silindirin içerisinde bir hava pompası ile yağ basılır.
Bu yağın basıncı, presin maksimum basınç değerinde olur. Prese herhangi bir
sebeple max. basıncın üzerinde bir vuruş verilirse, pres aşırı yüke girer,
kavrama devre dışı kalır. Silindirdeki yağ boşaltılarak tahliye edilir. Bu da
presin sıkışmasını önler (silindire belli bir basınçta yağ gönderdiğimiz zaman,
silindirin kursu kadar biyel kolu yukarıya kalkar, bu değer 10-15 mm
kadardır. Pres aşırı yüke geçince yağ boşalır ve presteki bu 10-15 mm mesafe
kadar boşluk meydana gelerek pres sıkışması önlenir.)ıkışırsa, kolonlardaki
saplamalar rezistans ile ısıtılıp uzatılır ve sıkışmaya neden olan ön yük
kaldırılır. Pres geri kademeye alınarak sıkışmadan kurtarılır.şürücüler:ılan
parçanın üst kalıptan düşürülmesini sağlar, kesme kalıplarında kullanılır. Bu
kalıplar üst sıyırıcıda yay olmayan kalıplardır. Düşürücü sistemi olan
kalıplarda genelde kalıp üstündeki itici pimlerine göre pres düşürücü ayakları
ayarlanır. Kalıba zarar vermemek ve pres düşürücü ayaklarının
zorlanmaması için düşürücü ayar hatası yapılmaması gereklidir.şürücü
mesafe az verilirse parça kalıptan düşmez.şürücü mesafesi fazla verilirse:ıp iç
göbeğini tutan pimler (saplamalar) kırılabilir,ürücü cıvataların zorlanmasına,
eğilmesine sebep olabilir, ıp itici pimlerin kırılmasına sebep olabilir.ıcı
Aparatlar:ıplarında kesilen (veya delinen) parçanın alınmasını sağlayan
aparatlar her kalıp yüksekliğine göre ayarlanır. Pres bağlantı çubuğu,
aparatın gidip-geldiği uç noktalarına göre ayarlanır. Aparatın hareketli ucu
aparat kolunun kenarına değmeyecek şekilde getirilir ve alıcı tepsi bağlantı
kolu takılır. Alıcı tepsi bağlantı kolu, kalıp ve slayt yüksekliğine (dişi ve erkek
kalıp arasındaki mesafeye göre) ayarlanarak sıkıştırılır. Tepsinin dişi ve erkek
kalıba çarpmaması gerekir.DROLİK PRESLER: Yağ basıncı ile çalışan
preslerdir. Mekanik preslerde olduğu gibi tek tesirli, çift tesirli olabilirler.
Veya gövde yapılarına göre açık gövdeli veya kapalı gövdeli (düz kenarlı)
olabilirler. ışma Sistemi:ğ basmaya yarayan pompalar döndürülerek sisteme
basınçlı yağ basılır. Bu basılan yağ çeşitli yön denetim valfleri ve basınç ayar
regülatörleri ile denetlenerek silindirlere etki ettirilir ve silindirler ileri geri
(doğrusal) hareket ederler ve mekanik enerji meydana gelmiş olur.
Silindirlere bağlı olan slayt (hareketli kafa) aşağı yukarı hareket eder.ğ
miktarı ve basıncı kontrol edilebildiği için presin aşağı yukarı hızları ve tonajı
istenen değerlerde ayarlanabilir. Bu özelliklerden dolayı özellikle derin çekme
kalıplarında hidrolik presler tercih edilir. Çift tesirli preslerde iki tane slayt
hareketi vardır. Dışta çalışan slayda pot çemberi, içte çalışan slayda ise iç
baskı denir.ıbı prese bağlandığı zaman önce pot çemberi saça basar ve basıncı
kilitler. Daha sonra iç baskı devreye girer ve saça basarak derin çekme
işlemini gerçekleştirilir. Daha sonra iç baskı ayarlanan basınç değerine
ulaşınca dış baskı basıncı boşalır ve iç baskı yukarıya doğru kalkmaya başlar
ve dış baskıyı da yukarıya kaldırır. Basılan parçanın durumuna göre pot
çemberinin dört köşesindeki baskı kuvvetini ayrı ayrı ayarlama imkanımız
vardır.şma pozisyonu vardır.ışmada aşağı yukarı butonlarına bastığımız
sürece pres aşağı yukarı hareket eder.ış baskı basınç tutup kilitleyene kadar
pedala basarız ve daha sonra pedaldan elimizi çeksek bile pres otomatik
olarak derin çekme işlemini yapar ve üst ölü noktaya kalkar.ıklarında istenen
hızlarda hareket etme imkanı vardır.ıdan aşağıya hızlı, saca basmasına çok az
bir miktar kalınca yavaş inebilir. Bu hareket tarzı özellikle derin çekme saç
parçaların basılmasında çok önemlidir. Aynı hareketi yukarı kalkarken de
yapabilir.

Hidrolik preslerde maksimum tonaj parça basma an

Hidrolik preslerde pres kursu silindir boylar

ında elde edilir. İstenen basınca ulaşınca prosestat denilen basınç kontrol
elemanları, ventillerin pozisyonunu değiştirerek presin geri dönmesini
sağlar.ına bağlıdır. Tonaj ise silindir çaplarına bağlıdır.

Çift tesirli hidrolik preslerde de slayt ayar

Presin tüm hareketi mikroswitch, prosestat vb. kontrol elemanlar

Hidrolik- Mekanik Presleri Kar

1-Hidrolik preste vuru

2-Hidrolik preste kurs yüksekli

3-Hidrolik presin h

4-Hidrolik pres a

5-Mekanik presler, devrini daha h

6-Enerji volanda depoland

7-Mekanik presin slayt h

Mekanik presler harekete geçtikten sonra slayt geri al

Hidrolik ve Mekanik Preslerde Yap

Mekanik Presler Hidrolik Presler Mekanik ve Hidrolik Presler

Otomasyonlu çal

Fazla derin olmayan çekmeler Derin çekmeler Orta ve derin çekmeler

Seri imalat Düzgün olmayan parça Etek kesimi

Kesme şekillendirmeleri Otomasyonlu çal

Delme Kesmeler

Ütüleme

ı vardır. Slayt ayarı, pot çemberi ile iç baskı arasındaki mesafeyi ayarlamada
kullanılır.ı ile kontrol edilir.şılaştırılmasış boyunca kuvvet sabittir, mekanik
preste ise slayt pozisyonuna göre kuvvet değişir.ği kolayca ayarlanır ve
kontrol altındadır. Mekanik preste ise kurs yüksekliği krank ve eksantrik
dönüşüyle sınırlıdır.ızı ayarlanabilir, mekanik presin hızı ise tahrik sistemiyle
sınırlı ve sabittir.şırı yüke giremez, önceden ayarlanmış bir kuvvete ulaşınca
slayt hareketini sona erdirir. Mekanik pres ise aşırı yüke girer ve koruyucu
sistem yoksa prese ve kalıba zarar verebilir.ızlı tamamlar ve seri üretime daha
yatkındır.ığından mekanik preste daha küçük motor kullanılır. Hidrolik
presler, eşdeğer bir mekanik prese oranla 2-2,5 kat daha güçlü motor
kullanır.ızı, daha yüksek olduğundan yüksek darbe hareketi isteyen kesme ve
delme işlemlerine daha uygundur. Aynı işlemler hidrolik preslerde yapılabilir
ancak bıçak ve zımbaların metali kesim esnasındaki şoku hidrolik sisteme
zarar verebilir.ınamaz ve vuruşunu tamamlamak zorundadır. Eğer direnç
fazla gelirse aşağıda kalarak ya sıkışma olur ya da kalıbı kırar (veya presi
zayıf bir noktadan kırabilir). Hidrolik sistemde basınç, ayarlı bir valf ile
ayarlanabilir. Sistem basıncı sadece malzeme direncini geçecek seviyede
tutulur. Malzeme kalınlığı, cinsi, çift basma ve yanlış kalıp bağlamalarda
sistem sadece valf değeri kadar basınç uygular, üstüne çıkmaz. Hidrolik
presleri aşırı yüke sokmak hemen hemen imkansızdır.ılan İşlerışma  ıp
alıştırmalarıınım kesme ışma

Buradan da anla

Presler Fonksiyonları

1.Tek Etkili

2.Çift Etkili

3.Üç Etkili presler olarak ayr

-Tek Etkili Presler

Bu preslerde bir slayt hareketi vard

-Çift Etkili Presler

Bu preslerde iki ayr

-Üç Etkili Presler

Çift etkililerde oldu

Preslerin kolayca tan

ÖRNEK; S4-650-96-72
S 4 650 96 72

S:Tek Etkili Kaç noktadan Ton olarak Tablan

D:Çift Etkili ba

T:Üç Etkili ölçüsü(inç)

GÖVDE YAPILARINA GÖRE MEKAN

Preslerde gövde malzemesi dökme demirdir. Presin çal

Gövde Yap

-Aç

-Düz Kenarl

Aç

Bu presler tek etkilidir. Avantaj

Düz Kenarl

Bu preslerde hizalamay

Bir presin tonaj ve kapasitesi, en büyük kuvveti harcayarak basabilece

PRES ELEMANLARI VE FONKS

Kavrama ve Fren Grubu:

Motordan volana aktar

Preslerin ba

Eksantrik Di

Kavrama milinden ald

Biyel Kolu:

Eksantrik mildeki dönme hareketini, eksantrik milin eksen kaç

Slayt Ayar Vidası

De

Presin do
Tablalar:

Hidrolik ve mekanik preslerde kal

Denge Silindiri:

Slayda ba

Denge silindirleri slayd

Denge silindiri h

Görevleri:

-Slayda ba

-Daha çabuk durma sa

-Ana yataklardaki bo

-Tahrik sistemindeki di

-Slayt ayar vidas

Denge silindirlerine dengesiz bas

Bas

Denge silindiri pres gövdesine montelidir, silindir çubu

Denge silindiri bas

Hava Yast

Pres alt tablas

Hava yast

Yast

ABiyel kolunun hareketli kafaya ba

Pres s

Pres Dü

Preste bas

Dü

Dü
-Kal

-Pres düş

-Kal

Parça Al

Kesme kal

2-Hi

Çal

Elektrik motorundaki elektrik enerjisi ile ya

Silindirlere gönderilen ya

Derin çekme kal

Bu preslerde iki tip çalı

1-Kademeli (el ile)

2-pedal konumu (otomatik)

1-Kademeli çal

2-Pedal konumunda ise d

Hidrolik preslerde istenen strok aral

ÖRNEK:Pres yukar

ınan dönme hareketini mekanik enerjiye çeviren ve bu enerjiyi kullanan

makinalardır.ınıfa ayrılırlar:İK PRESLERışma Sistemiışlar vasıtasıyla Volana
aktarılır. Bunun sebebi elektrik motorunun devir sayısı yüksektir (900d/dk).
Preslerin dakikadaki vuruş sayısı çok düşük olması gerekiyor (20 vuruş gibi). Bu
yüzden motorun devir sayısı aktarma organlarında düşürülerek aktarılır.ğlı olan
milin üzerinde kavrama ve fren grubu vardır. Kavrama ve fren grubu pnömatik
veya hidrolik kumanda ile çalışır. Volan motordan aldığı dönme hareketi ile sürekli
döner, fakat volan mili dönmez. Biz parça basmak istediğimiz zaman kavrama
kumandasını devreye sokarız (pedal ile) ve volan mili dönmeye başlar. Volan
milindeki dönme hareketi dişliler vasıtasıyla devir sayısı küçültülerek krank
(Eksantrik mile) ‘a aktarılır. Eksantrik milin görevi dairesel hareketi doğrusal
harekete dönüştürmektir. Presin krank miline biyel kolu dediğimiz kollarla bağlı
bulunan hareketli kafaya (koç , slayt) krank milinin eksen kaçıklığı kadar doğrusal
hareket yaptırılır. Biz buna presin kursu (strok) diyoruz. Küçük tonajlı preslerde bu
strok ayarlanabilir yapılabilir. Büyük tonajlı preslerde strok sabit yapılır.ğişik
yükseklikte kalıp bağlamak için ayrıca slayt ayar mekanizması yapılır.şağıya indiği
pozisyonda geri dönüşe geçtiği pozisyona A.Ö.N. (180˚) yukarıda durduğu
pozisyona Ü.Ö.N. (360˚)denir.ışma (kalıp bağlamada kullanılıyor )ışma (parça
basmada kullanılıyor )Pedal ile çalışmada dikkat edilecek hususlar