ยมกวรรค

มัฏฐกุณฑลีวตั ถุ

มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา มโนเสฏ�ฺ า มโนมยา

มนสา เจ ปสนฺเนน ภาสติ วา กโรติ วา
ตโต นํ สุ ขมนฺเวติ ฉายาว อนุปายินี
สภาวธรรมทั้งหลาย คือ เจตสิ ก มีใจเป็ นผู้นํา มีใจเป็ นใหญ่
สํ าเร็จแล้วด้ วยใจ ถ้ ามีใจผ่ องแผ้ วแล้ว พูดหรือทําสิ่ งใด ความสุ ข
ย่ อมติดตามเขาไปเพราะเหตุน้ัน เหมือนเงาติดตามตัวไป ฉะนั้น

มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา สภาวธรรมทั้งหลาย คือ เจตสิ ก ๓๘ ทีป่ ระกอบกับ

มหากุศลจิต๘ มีใจ คือมหากุศลจิต๘ เป็ นผู้นํา
มโนเสฏ�ฺ า มโนมยา มีใจคือมหากุศลจิต๘เป็ นใหญ่ สํ าเร็จแล้วด้ วยใจ
คือมหากุศลจิต๘
มนสา เจ ปสนฺเนน ถ้ าบุคคลมีใจผ่ องแผ้ วคือมหากุศลจิต๘แล้ว
ภาสติ วา กโรติ วา จะพูด คือ วจีสุจริต๔ หรือจะทํา คือกายสุ จริต๓ก็ตาม
ตโต นํ สุ ขมนฺเวติ ความสุ ข คือ สุ ขกายและสุ ขใจ ย่ อมติดตามเขาไป
เพราะเหตุคอื สุ จริต๓นั้น
ฉายาว อนุปายินี เหมือนเงาติดตามตัวไป ฉะนั้น

คาถาธรรมบท ข้ อมูล งานวิจัยการศึกษาเชิงวิเคราะห์ พระธรรมโมลี สมศักดิ์ อุปสโม