Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 32

amîQ´>r` ñd`§godH$ g§K


qghJS>> ^mJ, nwUo _hmZJa

godm g§ñH$ma nwpñVH$m

(Ho$di ì`pŠVJV Cn`moJmH$[aVm)


* ^mJmÀ`m godmdñË`m§‘Yrb MmbUmao ~mb g‘¥Õr dJ© *
ZJa g‘¥Õr dJ© doi
(e{Z. d a{d.)
{ddoH$mZ§X 130, OwZr XÎmdmS>r Xþ. 5 Vo 6
B§{Xam Jm§Yr ZJa Xþ. 5 Vo 6
nmZ‘im Xþ. 5 Vo 6
emhÿ ZJa Xþ. 5 Vo 6
JUoe‘im Xþ. 5 Vo 6
{dO¶ J°aoO Xþ. 5 Vo 6
ñdm‘r {ddoH$mZ§X dñVr Xþ. 5 Vo 6
122, gm{dÌr~mB© ’w$bo dñVr Xþ. 4 Vo 5
{dÇ>bdmS>r am‘ZJa Xþ. 5 Vo 6
dS>Jmd amOrd Jm§Yr dgmhV Xþ. 4 Vo 5
‘hmXod ZJa Xþ. 5 Vo 6
g‘W© ZJa (JUoe H$m°bZr) Xþ. 5 Vo 6
ImoamS> dñVr Xþ. 5 Vo 6
JUoe H$m°bZr Xþ. 5 Vo 6
Ym¶ar Jma‘mi/Am§~oS>H$a ZJa Xþ. 5 Vo 6
Zm§XoS> Jmogmdr dñVr Xþ. 5 Vo 6
g‘¥Õr dJm©À¶m A{YH$ _m{hVrgmR>r g§nH©$:
ñdmZ§X OZH$ë¶mU à{Vð>mZ
JOmZZ Xoe_wI - 9561010710
godm g§ñWm§À`m A{YH$ ‘m{hVrgmR>r Amnë`m ZJa
qH$dm ^mJ godm à‘wIm§er g§nH©$ H$amdm.
2
godm JrV

OZgodm hr B©œa^{º$ ~moY `mVbm C‘Oy `m


{dœmgmZo ~§YwËdmMo ZmVo gdm© gm§Jy `m &&

H$mbm¡KmVM Cä`m am{hë`m, q^Vr OmVr nmVtÀ`m


AZoH$ OmVr n§W-JQ>m§Zr, Y[aë`m dmQ>m ^oXm§À`m
^oX ^oXþ{Z q^Vr nmSy>{Z, g‘agVm Vr AmUy`m && 1 &&

J«m‘dmgr dm ZJa{Zdmgr, AgmoV H$moUr dZdmgr


EH$ g§ñH¥$Vr A‘a Amnwbr, OmoSy> OrdZYmaoer
H$mbJVrÀ`m MH«$mdaVr, nd© Zdo Vo H$moê$`m && 2 &&

Hw$Ur Z amhmo Xw~im `oWo, ‘Zr Agm {ZYm©a OmJdy


H$V¥©ËdmÀ`m {dœmgmZo, ~bembr hm g‘mO C^dy
CËH$fm©Mr nhmQ> AmUyZ, àH$me {H$aUo hmoD$`m && 3 &&

3
godm h¡ `kH§w$S>

godm h¡ `kH§w$S> g{_Ym g_ h_ Ob|


Ü`o` _hmgmJa_| g[aV én h_ {_bo &
bmoH$ `moJjo_ hr amï>-
´ A^`JmZ h¡
godmaV ì`{º$ H$m`© H$m hr àmU h¡ && Y¥ &&
Cƒ ZrM ^oX ^yb EH$ h_ g^r ah|
ghO ~§Yy^md hmo amJ Ûof Zm ah|
gd© {XH²$ àH$me hmo kmZXrn gmW hmo
MaU erK« ÑT> ~T>o Ü`o` {eIa h_ MT>o && 1 &&
_wñHw$amVo {Ib CR>o _wHw$b nmV nmV go
bha bha g_ CR>o ha àhma KmV _|
ñVw{V qZXm bm^ bmo^ `e {daº$s Mmd go
H$_©joÌ _| Mbo ghO ñZoh ^md go && 2 &&
XrZ hrZ godm hr na_oð>r AM©Zm
Ho$db CnXoe Zhr H$_©én gmYZm
_Z dmMm H$_© go gX¡d EH$én hmo
{ed g§wXa Zd g_mO {doídd§Ú h_ JT>o && 3 &&
4
Xoe h_o XoVm h¡ g~Hw$N>

Xoe h_o XoVm h¡ g~Hw$N>,


h_ ^r Vmo, Hw$N> XoZm grIo && Y¥&&
gyaO h_| amoeZr XoVm, hdm Z`m OrdZ XoVr h¡&
^yI {_Q>mZo H$mo h_ g~H$s, YaVr na hmoVr IoVr h¡&
Am¡am|H$m ^r {hV hmo {Og_| h_ Eogm Hw$N> H$aZm grIo && 1 &&
J_u H$s VnVr Xþnha_| noS> gXm XoVo h¡ N>m`m&
gw_Z gwJY§ gXm XoVo h¡, h_ g~H$mo \w$bm|H$s _mbm&
Ë`mJr VéAm|Ho$$OrdZgo h_ na{hV Hw$N> H$aZm grIo && 2 &&
Omo AZnT> h¡ CÝho nT>mE, Omo Mwn h¡ CZH$mo dmUr Xo&
{nN>S> JE Omo CÝho ~T>mE, g_agVmH$m ^md OJm Xo&
h_ _ohZV H$o Xrn ObmH$a, Z`m COmbm H$aZm grIo && 3 &&

5
{Z_©b, nmdZ ^mdZm

{Z_©b, nmdZ ^mdZm, g^r Ho$ gwI H$s H$m_Zm


Jm¡ad_` g_ag OZ OrdZ, `hr amï>´-AmamYZm
Mbo {Za§Va gmYZm&&
Ohm± A{ejm, A§YH$ma h¡, dht kmZ H$m Xrn ObmE±
ñZoh ^ar AZwn_ e¡br go, g§ñH$ma H$s Á`mo{V OJmE±
g^r H$mo boH$a gmW Mb|Jo, Xþ~©b H$m H$a Wm_Zm && 1 &&
Ohm± ì`m{Y`m| Am¡a A^mdm|-_| _mZdVm VS>n ahr
Kmoa {dH$mam|, A{^emnm| _o XoImo OJVr Pwbg ahr
EH$-EH$ Am±gy H$mo nm|N>o, gmar nrS>m bm±KZm && 2 &&
Ohm± {df_Vm ^oX A^r h¡, Z`r MoVZm ^aZr h¡
Ý`m`nyU© _`m©Xm Ymao, {dH$mg aMZm H$aZr h¡
ñdm^m{dH$ go g^r IS>o hmo, H$ao Z H$moB© `mMZm && 3 &&
Za-godm Zmam`U godm h¡ AnZm H$V©ì` _hmZ²
AnZr ^{º$ AnZr e{º$-go H$aZm OZ-OZ H$m ÌmU
AnZ| Vn go àJQ>m§EJo, _m±-^maV H$_bmgZm && 4 &&

6
godmJrV

{Z_©b nmdZ ^mdZm, gwIr gd© hr H$m_Zm


Jm¡adembr g_ag OrdZ, hrM amï>´ AmamYZm
KS>mo {ZË` hr gmYZm, KS>mo {Za§Va gmYZm && Y¥ &&
AkmZmÀ`m {V{_am_Ü`o, kmZXrn hm bmdy`m
{Ma_§Jb `m g§ñH$mam§Zr, bj OrdZo COiy `m
g_mO Kody H$doV AdKm, eº$s g§M`Z gmYZm && 1 &&
Xm[aÚ«mVyZ Xþ~b
© VoVyZ, _mZd hm {Z:gËd {Xgo
{dH¥$V OrdZ _wë`m§Zr ho, OrdZ AdKo ì`má Ago
Xþ:I X¡Ý` ho gmao {_Q>dy, OmJdyZ ZdMoVZm && 2 &&
^oX {df_Vm g§n{dUmè`m, AmpË_`VoMm _§Ì hdm
Ý`m`{ZVrZo {dH${gV ìhmdm, g_¥{ÕMm _mJ© Zdm
bmMmarMo {OUo g§n{dbo, g§K e{º$ g§H$ënZm && 3 &&
g_mOgodm B©ída godm, g_n©UmMo Aj`XmZ
n[al_mVyZ {bhÿ nwÝhm ho, B{VhmgmMo gwdU©nmZ
Vnñ`oVM Anwë`m Amho, _mV¥^y_rMr AM©Zm && 4 &&

7
godmdMZ

X[aÐr ì`º$s_Ü`o Zmam`U Amho Ago _mZyZ {ed ^mdZoZo


Ordm§Mr godm H$amd`mg nm{hOo.
- ñdm_r {ddoH$mZ§X
AmnU g_mOmMo KQ>H$ AmhmoV d åhUyZ Ë`mÀ`mda H$moUVrhr
AmnÎmr Ambr AgVm {VÀ`m {ZdmaUmgmR>r nwT>o Jobo nm{hOo.
Vo Amnbo H$V©ì` Amho. AmB©Zo _wbm§Mr H$miOr ¿`mdr qH$dm
_w bmZo AmB©d{S>bm§Mr go dm H$amdr, `m Jmoï>r {OVŠ`m
ñdm^m{dH$ {VVHo$M H$moUVohr H$V©ì` ñdm^m{dH$ dmQ>bo nm{hOo.
Amnë`mbm AmYma^yV Agboë`m g_mOmMr åhUOo OZVm
OZmX©ZmMr Aënñdën godm H$aÊ`mMo ^m½` AmnUmg bm^bo
åhUyZ AmZ§X Pmbm nm{hOo.
- n. ny. S>m°. hoS>Jdo ma
AÞ Agmo H$s kmZ, Á`mbm Á`mMr JaO Amho Vo XoUo `mbm
godm åhUVmV. naV\o$S>rÀ`m AnojoZo Ho$bobr godm H${Zð>
XOm©Mr AgVo. Ë`mVyZ Ah§H$ma dmT>Vmo. åhUyZ Anojm {da{hVnUo
_mUgmÀ`m _wb^yV JaOm ^mJdUmar godm H$amdr. _mUgmbm

8
ñdV:À`m nm`mda C^m H$aÊ`mÀ`m Ñï>rZo ghH$m`© H$aUmar,
Ë`mÀ`mV AmË_{doídmg {Z_m©U H$aUmar godm hr Cƒ XOm©Mr
godm hmo`. _mUgmbm nyUË© dmH$S>o ZoUmar {Xem XmIdUo, Ë`mÀ`mVrb
XodËd àH$Q> H$aUmao kmZ XoUo hr gdm}H$¥ ï> godm hmo`.
- ñdm_r {ddoH$mZ§X
_mbdr` Or Xþ:Ir Ordm| H$s godm H$mo hr gƒr B©ída godm
_mZVo Wo& godm CZHo$ {bE B©e ^º$s H$m hr EH$ én Wm&
na_mË_m g~H$o öX` _| ì`má h¡ Bg{b`o {OVZo àm{U`m| H$mo
h_ àgÞ H$a|Jo CVZr hr JwZm B©ída H$mo àgÞ H$a|Jo&
- n§. XrZX`mb CnmÜ`m`
Xþ:{I`m| H$s godm gdm}Îm_ godm h¡& OZZr -OZH$, OÝ_^y{_
H$s godm gƒr nyOm h¡& godm H$s H$s_V CVZr hr ~T>Vr OmVr
h¡, {OVZr ì`mnH$ h_mar Ñ{ï> h¡ &
- AmMm`© {dZmo~m ^mdo
namonH$ma H$aUo hm Y_© hmo`. Xþgè`mbm nrS>m XoUo hm AY_© hmo`.
Xþgè`mda ào_ H$aUo hm Y_© hmo`. Xþgè`m§Mm Ûof H$aUo hm AY_©
hmo`. Xþ:{IVm§Mo Aly nwgUo hm Y_© hmo`. Mbm CRy>Z H$m_mbm bmJm.
- ñdm_r {ddoH$mZ§X

9
na_ooídamda {dídmg R>odm. àmUr _mÌmda X`m H$am. Jar~
bmoH$m§~Ôb ghmZw^yVr R>odm {ó`m§~Ôb AmXa ~miJm. Xþ:Ir
ì`º$s~Ôb ghmZw^yVr R>odm. àË`oH$mZo Amnë`m XoemgmR>r,
Y_m©gmR>r d namonH$mamgmR>r Amnbo OrdZ ì`VrV Ho$bo nm{hOo.
- n§. _XZ_mohZ _mbdr`
h_Zo {H$gr g_wXm` `m dJ© H$s godm Zht, ~pëH$ gånyU© amï>´
H$s godm H$m d«V {b`m h¡& g^r Xoedmgr h_mao ~mÝYd h¡&
O~ VH$ h_ g^r ~§YwAm| H$mo ^maV _mVm Ho$ gnyV hmoZo H$m
gƒm Jm¡ad àXmZ Zht H$aX|J,o h_ Mwn Zht ~¡R>J| o&
- n§. XrZX`mb CnmÜ`m`
namonH$ma åhUOo dñVwV: ñdV:daM CnH$ma hmo`. Xþgè`mda
namonH$ma H$amd`mg OmD$Z AmnU ñdV:M CnH¥$V hmoV AgVmo.
àË`oH$mZo namonH$ma Ho$bmM nm{hOo. namonH$ma H$amd`mg {_iUo
hr ^m½`mMrM Jmoï> Amho. Á`mbm Vwåhr ghmæ` H$amb Ë`mÀ`m
à{V VwåhrM H¥$Vk ìhm. Ë`mÀ`m{df`r B©ída~wÕr R>odm.
namonH$mar B©ídamonmgZm H$amd`mg gmnS>Uo Amnbo _hmZ
gm¡^m½`M Zìho H$m`.
- ñdm_r {ddoH$mZ§X


10
godmgw^m{fV

nÙmH$a§ {XZH$a: {dH$Mr H$amo{V&


M§Ð: {dH$mg`{V H¡$adMH«$dmb_²&&
Z Aä`m{W©V: ObYa: A{n Ob§&
XXm{V g§V: ñd`§ na{hVofw H¥$Vm{^`moJm:&&
gy`© ñdV:M H$_im§À`m VmQ>ì`mbm à\w${„V H$aVmo. (Hw$_wXm§Mm
VmQ>dm) M§Ð ñdV:M {Zem{dH$mgr {dH$grV H$aVmo. {dZdUr
Z Ho$bobm _oK ñdV:M nmUr XoVmo. g‚mZ AmnU hmoD$Z
Xþgè`m§À`m H$ë`mUmgmR>r Xj, VËna AgVmo.

Amnë`mH$S>rb Wmoa nwéfm§Zr Va g_mOmMr godm hrM
na_ooídamMr CÎm_ àH$maMr ^º$s hmo` Ago åhQ>bo Amho.
Z Ëdh§ H$m_`o amÁ`§ Z ñdJ© Zm nwZ^©d_² &
H$m_`o Xþ:In«mámZm§ àm{UZm_m{V©nwZ^d_² &&
_bm amÁ`mMr BÀN>m Zmhr, ñdJm©Mr hmd Zmhr, qH$dm
_mojmMrhr AmoT> Zmhr. a§Oë`m Jm§Oë`m§Mo Xþ:I {ZdmaU H$amdo
EdT>r BÀN>m Amho. godoMr `WmW© ^mdZm hr Aer Amho.
- n. ny. lr. JwéOr

11
VZw n{dÌ godm {H$E, YZ n{dÌ H$a XmZ&
_Z n{dÌ h[a^OZ go, hmoV {Ì{dY H$ë`mU&
eara H$s n{dÌVm godm go, YZ H$s n{dÌVm XmZ go
_Z H$s n{dÌVm h[a^OZ go hmoVr h¡&
BZ VrZm| àH$ma go H$ë`mU hmoVm h¡&


bmdr dZo, CndZo& nwîndm{Q>H$m OrdZ|&


{Zddr Vmnñ`mMr _Zo& Vmo gËdJwU&&
Ambo AVrV Aä`mJV& OmD$ ZoXr Omo ^wH$ñV&
`Wm eŠVr XmZ XoV& Vmo gËdJwU&&
AmnH$m`m© hÿZ Otdr& naH$m`© {gÕr H$amdr&
_amoZ H$sVu Cadmdr& Vmo gËdJwU&&
àn§M gwIo H$amdm& n[a H$mhr na_mW© dmT>dmdm&
na_mW© AdKoMr ~wS>dmdm& ho {dhrV Zìho&&
Omo namonH$ma H$[aVm§ {M Jobm& nmhrOo Vmo Á`mbm Ë`mbm&
_J H$m` CUo V`mbm& ^y_§S>ir&&
- g_W© am_Xmg ñdm_r


12
godm {df¶H$ àmg§{JH$ CnH«$‘ gyMr

1) aº$XmZ {e~ra (godm/gm‘mݶ/g§nÞ dñVr/J«m‘rU)


(dfm©VyZ 1 qH$dm 2 doim)
2) Amamo½¶ {e~ra (godm dñVr/J«m‘rU) (dfm©VyZ 1 doim)
(d¶moJQ> 0-6 ‘wbo/‘{hbm/d¥Õ)
3) AmnXm à~§YZ g§~§Yr OZOmJ¥Vr/àm˶{jH$
(godm/gm‘mݶ dñVr)
4) Amhma-{dhma{df¶H$ ì¶m»¶mZ (go dm/gm‘mݶ
dñVr)
5) n[agamVrb {d{dY g‘ñ¶m§Mm Aä¶mg H$aUo d JaOm
emoYUo (godm dñVr)
6) ¶mÌm/OÌm/CËgd àg§Jr H$amd¶mMo ì¶dñWmnZ
(MaU godm/nmUr dmQ>n/am§Jm bmdUo)
7) 10/12dr gmR>r ì¶m»¶mZ‘mbm/Aä¶mgH«$‘
{ZdS>rgmR>r g‘wnXoeZ (godm/gm‘mݶ dñVr)
8) ñdÀN>Vm A{^¶mZ/Q>mH$mD$VyZ {Q>H$mD$ (godm dñVr/
J«m‘rU)

13
9) ßb°pñQ>H$‘wº$s CnH«$‘/OZOmJ¥Vr (godm/gm‘mݶ
dñVr/J«m‘rU) (‘m{gH$/Ì¡‘m{gH$)
10) d¥jmamonU/d¥jg§dY©Z (godm/gm‘mݶ dñVr/J«m‘rU)
(dfm©VyZ 1 qH$dm 2 doim)
11) H$Mam ì¶dñWmnZ/H$Mè¶mnmgyZ IV {Z{‘©Vr (godm
dñVr/J«m‘rU) (dfm©VZy 1 doim)
12) Jm§Sy>i IV/Ordm‘¥V {Z{‘©Vr/n§MJì¶ eoVr/H$sS>
{Z¶§ÌU V§Ì (J«m‘rU) (dfm©VyZ 1/2 doim)
13) amondm{Q>H$m H$aUo/PmS>m§Zm H$b‘ H$aUo/’$i à{H«$¶m
(J«m‘rU) (dfm©VyZ 1 doim)
14) {~¶mUo/IVo/nrH$ {Z¶moOZ/{dH«$s V§Ì ‘mJ©Xe©Z
(J«m‘rU) (dfm©VyZ 1/2 doim)
* {ejU: 1) {ejUmn¶moJr gm{h˶ {dVaU, 2) nmR>XmZ
H|$ Ð, 3) àm¡T> gmjaVm, 4) dmMZmb¶, 5) Mb
dmMZmb¶, 6) àíZ‘§Ofm H$m¶©H«$‘, 7) ì¶{º$‘Îd {dH$mg
{e~ra, 8) {eew‘§{Xa, 9) ~mbJmoH$w b‘², 10) Aä¶m{gH$m,
11) Pmobm nwñVH$mb¶

14
godmH$m¶©
(gmám{hH$/X¡Z§{XZ/AmR>dS>çmVyZ 1/2/3 doim)

1) emIodaVr godm{XZ/godmH$mbm§e KoUo. ¶mV godmJrV,


godm H$Wm, godm gw^m{fV, godm àH$ënmMo H$m¶©{ZdoXZ,
H$m¶©H$˶m©Mr ‘wbmIV, godmàH$ën ^oQ> B. CnH«$‘
Am¶mo{OV H$aUo.
2) g§ñH$ma dJ© (godm/gm‘mݶ/g§nÞ dñVr/J«m‘rU)
(AmR>dS>çmVyZ 1/2/3 doim)
3) Pmobm dmMZmb¶ (go dm/gm‘mݶ/g§nÞ dñVr/
J«m‘rU) (gmám{hH$)
4) Aä¶m{gH$m (godm/gm‘mݶ dñVr/J«m‘rU) (X¡Z{§ XZ)
5) nmR> XmZ H|$Ð/B§J«Or g§^mfU/qhXr-g§ñH¥$V (godm
dñVr/J«m‘rU) (AmR>dS>çmVyZ 1/2/3 doim)
6) ‘§{XamV ‘hmAmaVr d 15 {‘{ZQ>m§Mr qMV{ZH$m (godm/
gm‘mݶ dñVr/J«m‘rU) (gmám{hH$)
7) ^OZr ‘§S>i/gËg§J H|$Ð (godm/gm‘mݶ dñVr/
J«m‘rU) (gmám{hH$)
8) H$m¡Qw>{§ ~H$/ì¶mdgm{¶H$/H$m¶Xo{df¶H$ g‘wnXoeZ (godm
dñVr/J«m‘rU) (gmám{hH$)
15
9) {H$emoar {dH$mg (godm dñVr/J«m‘rU) AmR>dS>çmVyZ
1/2/3 doim)
10) é½U {‘Ì/AÞnyUm© (emgH$s¶/gm‘mݶ é½Umb¶)
(X¡Z§{XZ)
11) d¥Õ godm (gm‘mݶ/g§nÞ dñVr) (Am¡fYo AmUUo-
àmg§{JH$ H$m‘o H$aUo-^moOZ ì¶dñWm)
12) XdmImZm/{’$aVm XdmImZm (godm dñVr/J«m‘rU)
(AmR>dS>çmVyZ 1/2/3 doim)
13) H¥$fr{df¶H$ g„mH|$Ð (J«m‘rU-gmám{hH$) {’$aVr
{dkmZ à¶moJemim - J«m‘rU
14) {edU-{dUH$m‘/‘oh§Xr/am§Jmoir dJ©/gm¢X¶©dY©Z (godm
dñVr/J«m‘rU) (AmR>dS>çmVyZ 1/2/3 doim)
15) ¶moJmgZ/IobHy$X dJ© (godm/gm‘mݶ/g§nÞ dñVr/
J«m‘rU) (gmám{hH$)
16) ~mbdmS>r/A§JUdmS>r/dgVrJ¥h/dmMZmb¶/
’$bH$boIZ (godmdñVr/J«m‘rU) (X¡Z{§ XZ)
17) {MÌH$bm/{eënH$bm/Jm¶Z-dmXZ/ñnYm© narjm
(godm dñVr/J«m‘rU) (AmR>dS>çmVyZ 1/2/3 doim)



16
godm g§ñWm - Aën n[aM¶

ñdmZ§X OZH$ë¶mU à{Vð>mZ


ñdmZ§X OZH$ë¶mU à{Vð>mZ, qghJS> ‘mJ©, nwUo ¶oWo H$m¶©aV
Amho. g§ñWoÛmao {ejU, g§ñH$ma, ñdmdb§~Z Am{U Amamo½¶
¶m joÌm§‘ܶo {d{dY godmàH$ën Mmb{dbo OmVmV. XÎmdmS>r,
{dÇ>bdmS>r, AmZ§ XZJa, Ym¶ar n[agamVrb {d{dY
godmdñ˶m§‘ܶo g§ñH$madJ©, Aä¶m{gH$m, XdmImZm, ‘{hbm
amoO Jma à{ejU B. àH$ën Mmb{dbo OmVmV. {d{dY
gmogm¶Q>çm§‘YyZ OwZo H$nS>o g§H${bV H$ê$Z ‘{hbm§Zm ˶mnmgyZ
{d{dY dñVy V¶ma H$aʶmMo H$m‘ {Xbo OmVo; ˶m‘wio ¶m
‘{hbm ñdmdb§~r hmoʶmg ‘XV hmoV Amho. Xa dfu ñdmV§Í¶dra
gmdaH$a ì¶m»¶mZ‘mboMo, VgoM 8 Vo 14 d¶moJQ>mVrb ‘wbm-
‘wbtgmR>r J§‘V {e{~am§Mo Am¶moOZ Ho$bo OmVo. qghJS> ^mJmV
qhJUo ¶oWo "B©-H$Mam d ßbmpñQ>H$ g§H$bZ H|$Ð' àH$ën gwê$
Amho.
***

17
~mbJmoHw$b‘²
gmogm¶Q>r‘ܶo Am{U AnmQ>©‘|Q>‘ܶo amhUmè¶m ‘wbm-
‘wbtgmR>r ~mbJmoHw$b‘² àH$ën Mmb{dbm OmVmo. ˶mM
gmogm¶Q>r/AnmQ>©‘|Q>‘ܶo amhUmè¶m 춺$s¨Zr ñd¶§gdo rd¥ÎmrZo
AmR>dS>çmVyZ EH$Xm EH$ Vmg ~mbJmoHw$b‘²Mm g§ñH$madJ©
MmbdUo Ano{jV Amho. ˶mV emar[aH$/~m¡{ÕH$ H$m¶©H«$‘m§Mm
g‘mdoe H$aʶmV ¶oVmo. gy¶Z© ‘ñH$ma, Xoe^º$sna JrVo, íbmoH$,
Wmoa nwéfm§À¶m Jmoï>r Aem {d{dY H$m¶©H$« ‘m§‘YyZ "~mbJmoHw$b‘²'
Mmbdbo OmVo.
"~mbJmoH$w b‘²' gwê$ H$amd¶mMo Agë¶mg ˶mMo à{ejU
{Xbo OmVo. gwédmVrbm H$mhr AmR>dS>o gbJ "~mbJmoHw$b‘²'Mo
H$m¶©H$V} ‘mJ©Xe©Z Xoʶmg, VgoM Vo H$go ¿¶mdo ¶mMo àm˶{jH$
XmI{dʶmg ¶oVmV. ˶mZ§Va ‘{hݶmVyZ EH$Xm à‘wI H$m¶©H$Vm©
qH$dm AZw^dr H$m¶©H$Vm© hm àH$ën Mmb{dʶmg; Á¶m g‘ñ¶m
¶oVrb, ˶m gmoS>{dʶmgmR>r ¶oVmV. "~mbJmoHw$b‘²'‘Yrb
ì¶dhmamMr ^mfm hr ˶m gmogm¶Q>rVrb ‘wbm§da Adb§~yZ
AgVo (‘amR>r/B§J«Or/qhXr). g§ñH$maj‘ {nT>r KS>{dʶmMo
H$m‘ ~mbJmoHw$b‘² àH$ënmÛmao Ho$bo OmVo.
***
18
OZH$ë¶mU aº$noT>r
Amnë¶m XoemV JaOy§Zm AgUmar aº$mMr Amdí¶H$Vm
bjmV KoD$Z, 1983 gmbr nwUo ¶oWo am. ñd. g§K OZH$ë¶mU
g{‘VrÛmao "OZH$ë¶mU aº$noT>r'Mr ñWmnZm Pmbr. AmO
¶m gmIir‘ܶo EHy$U 16 aº$noT>çm AgyZ, ˶mn¡H$s ‘hmamï´>mV
13 AmhoV.
OZH$ë¶mU aº$noT>r Joë¶m 33 dfmªnmgyZ aº$XmZmÀ¶m
joÌmV godm^mdr dVrZo H$m‘ H$arV Amho.
* ñdoÀN>m aº$XmZ hmM aº$noT>rÀ¶m H$m¶m©Mm ‘§Ì Amho.
gd© aº$g§H$bZ ho Ho$di Am{U Ho$di ñdoÀN>m aº$Xm˶m§H$Sy>ZM
hmoVo. à˶oH$mZo dmT>{Xder aº$XmZ H$aʶmMr àWm Amho.
* H$mimZwgma AÚ¶mdV V§ÌkmZmMm dmna ho aº$noT>rMo
à‘wI d¡{eîQ>ç Amho. aº$noT>rVrb gd© Vm§{ÌH$ à{H«$¶m§gmR>r
ñd¶§M{bV d AÚ¶mdV Aem CnH$aUm§Mm dmna H$ê$Z aº$
d aº$KQ>H$m§Mr gwa{jVVm Onbr OmVo.
* aº$XmZ d {dVaU ¶m§~amo~aM Amamo½¶ {ejUmÀ¶m
joÌmVhr aº$noT>r H$m‘ H$arV Ambobr Amho. aº$XmZ, E{Z{‘¶m,
W°bg o o{‘¶m B. Amdí¶H$ Jmoï>rg§~§Yr bmoH${ejU hmoʶmH$[aVm

19
{Z¶{‘VnUo H$mhr e¡j{UH$ CnH«$‘m§Mo Am¶moOZ Ho$bo OmV
AgVo. ‘mJrb VrZ dfmªV EHy$U 3,785 ¶w{ZQ²>g aº$ ho
Wobogo{‘¶m, {h‘mo{’${b¶m Aem AmOmam§Zr J«ñV Agboë¶m,
VgoM Xm[aÐçaofI
o mbrb Hw$Qw>~§ m§Vrb é½Um§gmR>r g§nUy ©nUo ‘mo’$V
{dV[aV Ho$bo Amho.
* gm‘m{OH$ àH$ën åhUyZ H$m‘ H$aV AgVmZm Hw$Urhr
JaOy 춺$s n¡em§A^mdr BWyZ [aH$må¶m hmVmZo naV OmUma
Zmhr, ¶mMr gd©Vmonar H$miOr aº$noT>r KoVo.
***

nyU©‘² BH$mo pìhOZ ’$mD§$S>oeZ


emídV gd©g‘mdoeH$ {dH$mgmH$[aVm {d{dY g‘mO{hVmMo
CnH«$‘ H$ê$Z; n¶m©daU g§ajU d g§dY©Z gmYVm ¶oB©b, ¶m
g§H$ënZo‘YyZ nyU©‘² BH$mopìhOZ ’$mD§$S>oeZMr ñWmnZm Pmbr.
n¶m©daU{df¶H$ OZOmJ¥Vr, g§emoYZ ¶mM~amo~a n¶m©daU
g§ajU-g§dY©Z mÀ¶m H$m‘mV gH$mamË‘H$ ~Xb KS>dyZ
AmUʶmgmR>r g§ñWm {d{dY CnH«$‘ am~dVo. nwUo ‘hmZJamV
gܶm 22 {R>H$mUr B©-H$Mam d ßbmpñQ>H$ g§H$bZ H|$Ðm§Mr
C^maUr Ho $br Amho. ~MVJQ>mVrb ‘{hbm§Zm Q>mH$mD$
20
dñVyn§ mgyZ {d{dY àH$maÀ¶m {Q>H$mD$ dñVy ~Z{dʶmMo à{ejU
XoD$Z, ˶mÛmao ˶m§Zm ñdmdb§~r ~Z{dʶmV ¶oV Amho.
***

godm Amamo½¶ ’$mD§$S>e


o Z
gdmªJrU Amamo½¶ {dH$mgmgmR>r "Amamo½¶ hoM amï´> YZ' ho
C{Ôï> R>do yZ "godm Amamo½¶ ’$mD§$S>oeZ' H$m¶©aV Amho. nwUo
ehamVrb {d{dY dñ˶m§‘ܶo "Amamo½¶ dY©Z' àH$ënmÀ¶m
‘mܶ‘mVyZ dñVrMo Amamo½¶ gwYmaʶmgmR>r {d{dY CnH«$‘
am~{dbo OmVmV. ‘{hbm§À¶m {h‘mo½bmo{~Z dmT>rgmR>r Amamo½¶
{e{~ao KoD$Z d g‘wnXoeZ H$ê$Z {h‘mo½bmo{~Z dmT>{dʶmgmR>r
{deof à¶ËZ Ho$bo OmVmV. g§OrdZ é½Umb¶mV "é½U{‘Ì'
àH$ënmÛmao é½Umb¶mV ¶oUmè¶m é½Um§Zm/ZmVodmB©H $m§Zm
ì¶{º$JV nmVirda ‘mJ©Xe©Z Ho$bo OmVo. KaH$m‘ H$aUmè¶m
‘{hbm§À¶m ‘wbm§gmR>r Mmb{dë¶m OmUmè¶m nmiUmKamV
ñd¶§godH$m§À¶m ‘mܶ‘mVyZ {eewnmofU Amhma {Xbm OmVmo.
***

21
VmoaUm amOJS> g‘mOmoÞVr ݶmg
gZ 1986 gmbr J«m‘rU ^mJmMm {dH$mg gmYʶmÀ¶m
hoVyZo doëho n[agamVrb A{VXþJ©‘ ^mJmV gXa g§ñWoMr
ñWmnZm Pmbr. {ejU-J«m‘{dH$mg-J«m‘Amamo½¶-J«m‘ajU
¶m MVw…gyÌrÀ¶m AmYmamda g§ñWoMo H$m‘ gwê$ Amho.
¶m n[agamVrb Jar~, AZmW {dÚm϶mª g mR>r
dg{VJ¥ h mMr ñWmnZm Ho $ br Amho . {dÚm϶mª ~ amo ~ aM
‘wbtgmR>rgwÕm KamnmgyZ emion¶ªV ‘mo’$V dmhZ ì¶dñWm
gwê$ Ho$br Amho, ˶m‘wio XþJ©‘ ^mJmVrb ‘wbtÀ¶m {ejUmMm
‘mJ© gwH$a Pmbm Amho.
J«m‘Amamo½¶m§gmR>r Amamo½¶ajH$ ¶moOZm H$m‘ H$aVo. ‘{hbm
~MVJQ>m§Zm ì¶dgm¶ à{ejU {Xbo OmVo.
J«m‘ajUm§VJ©V g‘mO {dKmVH$ Jmoï>tZm à{V~§Y ìhmdm;
¶m hoVyZo {H$„oajH$ g{‘VrMr ñWmnZm Ho$br Amho. ¶m
g{‘VrÀ¶m‘m’©$V aWgá‘rÀ¶m {Xder VmoaUm ‘hmoËgdmMo
Am¶moOZ Ho$bo OmVo.


22
godm H$Wm

H$mer ‘hmZJamVrb EH$m dñVrVrb EH$m Jar~ KamVrb


‘oZH$m ZmdmMr ‘wbJr. KamV AmB©-dS>rb d EH$ ^mD$ EdT>o
N>moQ>ogo Hw$Qw>§~. gd© g§gma d{S>bm§À¶m H$mhr dfmªÀ¶m ZmoH$arda
Pmbm hmoVm na§Vw H§$nZr ~§X nS>ë¶m‘wio ˶m§Mr ZmoH$ar Jobr
hmoVr. d{S>bm§Mr ZmoH$ar Joë¶mda Vo amoO ’w$bo doMyZ AmUV d
e§H$amÀ¶m ‘§{XamV ^m{dH$m§Zm XoV AgV. AmB©Mr emar[aH$
j‘Vm AmOmanUm‘wio H$‘r Pmbobr hmoVr. VrgwÕm KamVrb
H$m‘o H$aʶmnbrH$S>o H$mhr H$ê$ eH$V Zgo. ‘moR>çm ^mdmMo
nXdrn¶ªVMo {ejU Pmbo hmoVo. ˶mbm ‘ZmgmaIr Mm§Jë¶m
nJmamMr ZmoH$ar {‘iV ZìhVr. nU ZmVodmB©H$m§À¶m IQ>nQ>rZo
˶mbm EH$ {dH«o$Vm åhUyZ ZmoH$ar {‘imbr. {dH«$sÀ¶m à‘mUmV
‘mZYZ Ago CËnÞmMo EH$ bhmZgo gmYZ {Z‘m©U Pmbo. Ka
bhmZgoM PmonS>rdOm hmoVo. Vo ‘moR>o H$aʶmBVH$s Am{W©H$
n[apñWVr ZìhVr. Aem Hw$Q>w~§ mVrb ‘oZH$mMo {ejU 11 dr
n¶ªVM Pmbo hmoVo. {VÀ¶m nwT>À¶m {ejUmMm IM© nobʶmMr
Hw$Q>~w§ mMr j‘Vm ZìhVr. Hw$Qw>~§ mbmhr IM© ^mJdʶmgmR>r Am{W©H$
CËnÞ dmT>dʶmMr JaO hmoVr. ˶mM n[agamV godm^maVrÀ¶m
‘mܶ‘mVyZ H$mhr godmH$m¶© gwê$ H$aʶmMm à¶ËZ gwê$ hmoVm.
23
‘oZH$mMm g§nH©$ {VÀ¶m EH$m ‘¡{ÌUrÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ godm^maVrer
Ambm. WmoS>rer Mm¡H$er d Jßnm Pmë¶mda godm^maVrÀ¶m
H$m¶©H$˶mªZr ZdrZ godmH$m¶© gwê$ H$aʶmg§~Y§ rMm àñVmd
‘oZH$m g‘moa R>odbm. ¶mV WmoS>ogo ‘mZYZ hr {‘iUma hmoVo.
H$m‘ Vgo gmono dmQ>V hmoVo. Kambm ‘XV hmoUma ¶m {dMmamZo
KaÀ¶m§er MMm© H$ê$Z H$m‘ H$aʶmMm {ZU©¶ KoVbm.
{VÀ¶m KamÀ¶m OdiM EH$ {IS>H$s¶m KmQ> ZmdmMr
godmdñVr hmoVr d VoWo amhUmam g‘mO H$MamdoMH$ g‘mO
hmoVm. ˶m H$MamdoMH$ g‘mOmV {ejUmMm A^md, bdH$a
nhmQ>oM CRy>Z KamVrb gd©OU {Xdg^a H$Mam Jmoim H$aUo
Oo H$mhr ˶mVyZ CËnÞ {‘iob ˶mda amÌrMo OodU {‘idUo
hr nÕV. Agm gd© g‘mO ~amM Hw$nmo{fV hmoVm. KamV Myb
Z noQ>Umam, Amnë¶m bhmZ ‘wbm§Zm {eH$dy Z eH$Umam.
AmOÀ¶m AmYw{ZH$ OrdZ nÕVrnmgyZ eoH$S>mo ‘¡b Xÿa Agbobm
Agm hmoVm. ˶m‘wio amoJamB© ‘moR>çm à‘mUmda hmoVr. nwéfm§Mr
ì¶dgZm{YZVm hm emn nU hmoVm. Aem dñVrV ‘wbm§À¶m
^mdr Am¶wî¶mÀ¶m Ñï>rZo EH$ ~mb g§ñH$ma H|$Ð gwê$ H$amdo
Agm {dMma godm ^maVrÀ¶m H$m¶©H$˶mªZr Ho$bm hmoVm. ho
g§ñH$ma H|$Ð ‘oZH$mZr Mmbdmdo Agm àñVmd {VÀ¶mg‘moa
R>odʶmV Ambm. ˶mgmR>r {Vbm ‘mZYZhr {‘iUma hmoVo.
24
{VZo H$m‘mbm hmoH$ma {Xë¶mda {Vbm H|$Ð MmbdʶmMo à{ejU
XoD$Z H|$Ð gwê$ Pmbo. {Vbm ‘mZYZ {‘iy bmJbo, Kambm
‘XV hmoD$ bmJbr.
EH$m dfm©Z§Va {Vbm EH$ J§^ra AmOmambm Vm|S> Úmdo
bmJbo ˶m‘wio g§ñH$ma H|$Ðmda H$m‘ H$aUo ~§X H$amdo bmJbo.
df© ^a AmOmanUmV Jo b o . ˶mH$mimV go d m^maVrÀ¶m
H$m¶©H$˶mªZr {VMr Amdí¶H$ Vr H$miOr KoVbr hmoVr.
df©^amZ§Va JwéOr OÝ‘eVmãXrMr Ymdni gwê$ Pmbr. ˶m
H$mimV godm^maVrÀ¶m ‘mܶ‘mVyZ gmjaVm ‘mohr‘ am~dʶmV
¶oUma hmoVr. ¶m ¶moOZoV godMo o ‘mZYZ Z KoVm H$m‘ H$aʶmMm
àñVmd hmoVm. ‘oZH$mZo Vmo ñdrH$mabm. VrZ ‘{hݶmÀ¶m
H$mbmdYrV 40-50 {Zaja àm¡T> ‘{hbm§Zm EH$Ì H$ê$Z
˶m§Zm gmja H$aʶmMm à¶ËZ {VZo gwê$ Ho$bm d 20 ‘{hbm
gmjahr Pmë¶m. ¶m godg o mR>r ‘mZYZ {‘iUma ZìhVo Var
godm^maVrÀ¶m EHy$U dmJUwH$sMm Mm§Jbm n[aUm‘ ‘oZH$mda
Pmbm hmoVm d ˶m‘wio ‘mZYZ ZgVmZmhr ‘Z bmdyZ
godm^mdmZo {VZo H$m‘ Ho$bo. ¶m A{^¶mZmZ§Va nwT>À¶m e¡j{UH$
dfm©V naV Vy ho H|$Ð Mmbd, Vwbm ¶mVyZ ‘mZYZhr {‘iob
Ago gwMdʶmV Ambo. {VZo {dMma Ho$bm H$s ‘r Jobo VrZ-
Mma ‘{hZo ¶m ‘{hbm§Zm ‘mZYZ Z KoVmM gmja Ho$bo.
25
˶m‘wio KamV Am{W©H$ MUMU OmUdbr VargwÕm H$mQ>H$aga
H$ê$Z, IM© H$‘r H$ê$Z AmnU ho H$m‘ H$ê$ eH$bmo Va AmVm
AmnU H$m ‘mZYZ ¿¶m¶Mo? µ {VZo godm ^maVrÀ¶m H$m¶©H$˶mªZm
gm§{JVbo H$s ‘r ho H|$Ð {dZm ‘mZYZM MmbdrZ. godm^mdmZo
MmbdrZ, Am{U Aem nÕVrZo {VMo b¾ hmoB©n¶ªV {VZo Vo H|$Ð
{dZmewëH$ Mmbdbo. godm g§ñH$mamVyZ godH$mV d go{dVm§‘ܶo
n[adV©Z H$go KS>Vo ¶mMm EH$ ZdrZ XmIbm g‘mOmnwT>o
Ambm.
ñ\y$VuXm`H$ KQ>Zm
H$Zm©Q>H$ àm§VmV qhXÿ godm à{Vð>mZ ZmdmMr EH$ ñd`§godr
g§ñWm H$m`©aV Amho. `m g§ñWoÀ`m _mÜ`_mVyZ AZoH$ Zd`wdH$
godmd«Vr åhUyZ {ZdS>bo OmVmV. Ë`m§Zm à{ejU XoD$Z Vo
{H$_mZ 3 df} {d{dY godm àH$ënmV Amnbo `moJXmZ XoV
AgVmV.
AerM EH$ godmd«Vr _{hbm ~hÿ {dH$bm§JmÀ`m joÌmV
H$m`©aV hmoVr. amoO Aer _wbo emioV `oV AgVmV. Ë`m§Zm
gm§^miUo, {eH$dUo gmono ZìhVo. H$mhr ~moby Z eH$Umar,
EoHy$ Z eH$Umar, Mmby Z eH$Umar Aem àH$maÀ`m _wbm§da
{Z`§ÌU R>odUo \$ma H$R>rU. Vo H$m` H$aVrb `mMm ^adgm

26
Zmhr. Aem n[apñWVrV godmd«Vr _{hbm H$m_ H$é bmJbr.
na§Vw Aem H$aV Amho? `m_wio `m _wbm§Mo H$mhr ^bo hmoUma
Amho H$s Zmhr? `m H$m_m_wio XoemMo H$m` ^bo hmoUma
Amho. `m Aem {dMmam§_wio Vr C{Û¾ Pmbr d aSy> bmJbr.
VodT>çmV Á`m _wbm§Zm Vr gm§^mim`Mr Ë`mVrb EH$ An§J
_wbJm hmVm_wio An§J Pmbm hmoVm. Vmo {VÀ`mOdi Ambm d
{VMo S>moio Amnë`m IwaQ>boë`m hmVm§Zr nwgy bmJbm. {Vbm
åhUmbm, 'Vy H$m§ aS>Vog?' {VMr g_OyV H$mTy> bmJbm.
{VÀ`m _ZmV EH$X_ àIa àH$me {Z_m©U Pmbm. {VÀ`m
_ZmV {dMma Ambm H$s àË`j Xod _mÂ`mg_moa C^o AmhoV
d _mPo S>moio nwgV AmhoV, gm§ËdZ H$aV AmhoV. _mÂ`m
_ZmVrb A§Yma Xÿa H$aV AmhoV. Ë`mVy Z {VMr H$m_
H$aÊ`mMr qh_V dmT>br. EdT>mgm hm bhmZ An§J _wbJm
Xþgè`mMo S>moio nwgÊ`mgmR>r eº$s ZgVmZmhr YS>nS>V YmdV
Ambm Am{U _r Va YS>YmH$Q> d gd© H$m_o H$aÊ`mg g_W©
AgVmZm `m H$m_mMm H$m` Cn`moJ åhUVo Amho! _r ho H$m_
Ho$bo nm{hOo. H$aV amhrbo nmhrOo. `m àg§JmVyZ {VÀ`m
OrdZmbm doJir {Xem {_imbr. {ZameoMo jU `oVmV na§Vw
Ë`mVyZhr Aem ñ\y$VuXm`H$ KQ>Zm KS>VmV d H$m_ H$aÊ`mMr
àoaUm {_iVo.
27
godmd«Vr
AmamBÝXJr ¶m Vm{‘iZmSy>Vrb bhmZem JmdmV H$m‘
H$aUmar godmd«Vr B§{Xam Amnë¶m g§ñWoVrb {e{jHo$~amo~a
~g‘YyZ godmH|$Ðmbm ^oQ> XoʶmgmR>r {ZKmbr hmoVr. ~g‘ܶo
EH$ 9-10 dfmªMm ‘wbJm ‘{hbm§Zm Ho$g ~m§YʶmgmR>rÀ¶m
{d{dY gmYZm§Mr {dH«$s H$aV {’$aV hmoVm. hr gmYZo {dH$Vm
{dH$Vm Vmo ¶m godmd«Vrn¶ªV Ambm. {Vbmhr gm{h˶ IaoXr
H$aʶmMm AmJ«h gwê$ H$aV ˶mZo Ago gm§{JVbo H$s Oa
Vwåhr ‘m¶mH$Sy>Z ¶m dñVy IaoXr Ho$ë¶m Va ˶mVyZ {‘iUmè¶m
Zâ¶mVyZ ‘r EImXr nopÝgb {dH$V KoD$ eHo$Z. ho EoH$ë¶mda
˶m XmoKtZr ‘wbmMr Mm¡H$er gwê$ Ho$br. VwPo Zmd H$m¶? Hw$R>o
amhVmo? Hw$R>ë¶m emioV Amhog? Kar H$moU H$moU AgVo?
Aer gd© Mm¡H$er Ho$br. ˶mbm {dMmabo H$s g‘Om Amåhr ¶m
dñVy IaoXr Ho$ë¶m Va Vy Z¸$s ¶m n¡em§VZy nopÝgbM Koerb
Zm? ˶mda ˶m ‘wbmZo hmoH$mamWu CÎma {Xbo. EHy$U ˶mÀ¶m
~mobʶmVyZ àm‘m{UH$nUm {XgV hmoVm. ˶m‘wio ˶m XmoKtZr
IaoXr Ho$br. ˶mbm gm§{JVbo Amåhr EH$Xm Vw¶m emioV ¶oD$.
AgoM H$mhr {Xdg Joë¶mda ˶m ‘wbmÀ¶m emioÀ¶m n[agamV
OmʶmMm ¶moJ ˶m§Zm Ambm. ‘wÔm‘ doi H$mTy>Z ˶m ‘wbmÀ¶m
emioVhr OmʶmMo ˶m§Zr R>adbo d à˶j emioV Joë¶mhr.
28
˶mdoir Zo‘H$s ‘Ybr gwÅ>r Pmbr hmoVr. ˶m doimVhr Vmo
emio~mhoa ˶m {nZm {dH$V ~gbm hmoVm. ¶m XmoKr emioÀ¶m
‘w»¶mܶmnH$m§Zm ^oQ>ë¶m. ˶m {dÚm϶m©Mr ˶m§Zr Mm¡H$er Ho$br
Voìhm ‘w»¶mܶmnH$m§Zr ˶m {dÚm϶m©Mr gd© ‘m{hVr gm§{JVbr.
Vmo ’$ma hþema Agë¶mMohr ¶m XmoKtZm H$ibo. Vmo IaM ’$ma
Jar~ AgyZ ^Q>³¶m OmVrMm Agë¶mMo H$ibo. ¶m gd© Jmoï>r
bjmV Amë¶mda ¶m XmoKtZr ˶mMr emioMr gd© ’$s d Aݶ
IMm©Mr gmo¶ H$aʶmMr BÀN>m ‘w»¶mܶmnH$m§H$S>o àX{e©V Ho$br.
EH$ AmR>dS>çmZ§Va ˶m naV emioV Joë¶m. ‘w»¶mܶmnH$mÀ¶m
dmhZmVyZ nmoñQ>mV OmD$Z ˶mÀ¶m Zmdo EH$ ImVo H$mT>bo d
˶mV Amdí¶H$ Vr a¸$‘ ^abr. ‘w»¶mܶmnH$m§Zr ˶m ‘wbmMr
H$miOr KoʶmMo AmídmgZ {Xbo.
H$mhr {XdgmZ§Va ¶m XmoKr ˶m ‘wbmÀ¶m Kar Joë¶m d
KaMr n[apñWVr J[a~r à˶j AZw^dbr. ˶mM~amo~a ‘wbmbm
‘XV {‘imë¶m‘wio ˶mÀ¶m Mohè¶mdarb CËgmhhr ~{KVbm.
˶mÀ¶m AmB©Zo gm§{JVbo H$s ¶m ‘wbmMr gmo¶ Vwåhr Mm§Jbr
Ho$br Amho. ‘r AmUIr ‘ohZV H$ê$Z ˶mÀ¶m Aݶ ^md§S>mg § mR>r
gwÕm {ejUmMr gmo¶ H$aoZ.
hiyhiy hm ‘wbJm 10 dr Pmbm. nwT>rb {ejU ˶mZo
ZmoH$ar H$aV H$aV nyU© Ho$bo. Amnë¶m AmB©bm AmYma {Xbm.
29
Aݶ ^md§S>m§Zmhr {ejU XoʶmgmR>r ^anya ‘ohZV KoVbr d
godmd«VtÀ¶m g§nH$m©‘wio gmV˶mZo Mm§Jë¶m dmVmdaUmV amhÿZ
EH$ H$m¶©H$Vm© åhUyZ H$m¶©aV Pmbm Amho. Amnë¶mbm
{‘imboë¶m godoVyZ EH$ ZdrZ godmd«Vr V¶ma Pmbm.
{ejH$m§Mr XÿaÑï>r
Jwad} wim ZmdmMo 1500 bmoH$dñVrMo n{ü_ Am§Y«àXoemVrb
dma§Jb {OëømVrb EH$ Jmd JmoXmdar Vramda dgbo Amho.
Jmdmn`ªV añVo ZmhrV. nmdgmù`mV d W§S>rV Q>°́ŠQ>aM OmUo-
`oUo H$aUmao EH$_od àdmgmMo gmYZ. JmoXmdar ZXrda
JmdmnmgyZ 15 {H$._r. A§Vamda EH$ ~§Ymam BM_yn„r `oWo
àñVm{dV Amho. JmdmÀ`m Mmar ~mOyg KZXmQ> O§Jb. ho Jmd
H|$Ð Yê$Z AmOy~mOyg 25 Jmdo dgdbobr AmhoV. JmdmOdiM
300 dZdmgtMr EH$ godm dñVr, `m {Zaja, Jar~,
J«m_ñWm§_Ü`o AOyZhr Ym{_©H$ ^md Mm§JbmM {Q>Hy$Z Amho.
nmdgmda AmYmarV EH$ {nH$mMr ^mVeoVr hoM CËnÞmMo
gmYZ. 60 Q>¸o$ PmonS>çm, _Oyar hoM eoVr Z§VaMo _hÎdmMo
AWm©O©ZmMo gmYZ. JmdmV 5 dr n`ªVMr emim d EH$ OrU©
am__§{Xa. emioV {ejH$ ¹${MVM `oV Ago H$maU JmdmV
J§Sw >m§Mr XheV. 10 Q>¸o$ J«m_ñW \$º$ gmja. gd© àH$maMo
30
g§Kf© d XþîH¥$Ë`m§Mm gwigwimQ>. Ë`m_wio J«m_ñW gX¡d
XS>nUmImbr ahmV AgV.
JmdmV EH$ VéU {ejH$ ZdrZ {Z`wº$sda Ambm. Ë`mbm
gwédmVrg `m gd© n[apñWVrMr H$ënZm `oÊ`mg VrZ-Mma
_{hÝ`m§Mm H$mbmdYr bmJbm. na§Vw Am`wî`mV H$mhrVar
H$aÊ`mMr C_oX hmoVr. Amdí¶H$ Agob Va g§Kf© H$am`Mr
V`mar hmoVr. Ë`mZo gwYmaUm H$aÊ`mMm {ZU©` KoVbm d `m
_mJmg dñË`mVyZ g§nH©$ gwé Ho$bm. Ym{_©H$Vm Agë`m_wio
_§{XamÀ`m OrUm}ÕmamZo gwédmV H$aÊ`mMo R>adÊ`mV Ambo.
JmdmVrb 10 Q>¸$o gmja, XheVrg H§$Q>mibobo àm¡T >ZmJ[aH$
`m§Zm H$mhrVar KS>mdogo dmQ>V hmoVo Vo `m {ejH$m_wio EH$Ì
Ambo d H$m_mg gwédmV Pmbr. gdmªÀ`m l_XmZmVyZ EH$m
AmR>dS>çmV am_ _§{XamMr ñÀN>Vm, Amdí`H$ VodT>r S>mJSy>Or
H$éZ am_ Zd_rbm _moR>m CËgd KoÊ`mV Ambm. lram_mMr
emo^m`mÌm àW_M JmdmVyZ {ZKmbr d Ë`m_wio Jmd EH$Ì
Ambm. WmoS>çm {XdgmVM _§{XamV ^OZ-H$sV©Z gwê$ Pmbo.
_wbm§gmR>r g§ñH$madJ© gwê$ Pmbm. AmOy~mOyÀ`m J§wS>m§Mo h„o
VéUm§Zr naVdyZ bmdbo. Jmd EH$ Pmë`m_wio Jw§S>gÕw m hiyhiy
JmdmnmgyZ Xÿa amhÿ bmJbo. JmdmVrb àm¡T>m§gmR>r gmjaVm
dJ©. _{hbm§Zm ^OZr _§S>imV gh^mJr H$ê$Z KoUo Aem gd©
gwYmaUm§_wio JmdmV ~Xb KSy> bmJbm.
31
df©^amV Jmd VUmd_wº$ Pmbm. emim ZrQ> Mmby bmJbr.
J«m_ñWm§Zm AmYw{ZH$ KS>m_moS>r JmdmVM H$iy bmJë`m. emioMr
ZdrZ B_maV emgH$s` _mÜ`_mVyZ `mo½` Vr XoIaoI H$ê$Z
~m§YyZ H$mT>Ê`mV Ambr. ñdÀN> ì`dhma, Jmdm§Mr ñdÀN>Vm,
eo V rV gw Y maUm, JmdmVrb EH$s `m gdmª M m n[aUm_
AmOy~mOyÀ`m Jmdm§Zmhr OmUdy bmJbm. gd© Jmd H$O©~mOmar
Pmbm hmoVm. Ë`m§Zm H$O©_wº$ H$aÊ`mgmR>r ~MVJQ> ñWmnZ
H$aÊ`mV Ambo . Ë`mVy Z ~MV hmo D $ bmJbr. JmdmV
hmo{_Amon°WrMo Amamo½` H|$Ð gwê$ Pmbo. XaamoO 25-30 é½U
Ë`mMm bm^ KoD$ bmJbo. AmOmanU hiyhiy H$_r Pmbo.
Xadfu am_Zd_r d am_m`U nmR>m_wio JmdmV EH$s {Q>Hy$
bmJbr. {eH$bobr 15-20 ZdVéUm§Mr EH$ \$ir C^r
am{hbr. gdmªZr {_iyZ Amnë`m JmdmV EH$s AmUbr. g_¥Õr
AmUbr d hiyhiy AmOy~mOy§À`m JmdmVyZ hoM à`moJ gwê$
Ho$bo. Xhm-~mam dfmªÀ`m à`ËZmV 20-25 g_¥Õ-gwIr
Jmdm§Mm EH$ g_yh V`ma Pmbm.
EH$m {ejH$mÀ`m XÿaÑï>r_wio d AWH$ à`ËZm§_wio, Ho$boë`m
god_o wio {H$Vr n[adV©Z KSy> eH$Vo `mMm EH$ dñVwnmR> V`ma
Pmbm. AgmM EH$ à`moJ gwaV {OëømV Pmbm Amho.

32

You might also like