Va Su Pa Manickam 14 PDF

ciueilÆš âU¡FwŸ
Kj‰ gâ¥ò 1963
ïªüš 1969ïš ghÇÃiya« btËÆ£l gâ¥ig

_ykhf¡ bfh©L btËtU»‹wd.
2 khÂ¡f ÉGÄa§fŸ - 14
Kfîiu
âUtŸStÇ‹ všyh¡ fU¤J¡fisí« všyhU«

vËâš m¿ªJ bfhŸSj‰F¤ bjËthd ïªj
ciueil¤ âU¡FwŸ bgÇJ« Jiz brŒí« v‹W
e«ò»nw‹.
fâuf«
fhiu¡Fo t.Rg. khÂ¡f«
KjyhtJ mw¤J¥ghš
kd¤J¡f© kháy‹ Mjš mid¤jw‹

MFy Úu ãw.
ciueilÆš âU¡FwŸ 3
1. flîŸ thœ¤J
mfuxÈ všyh vG¤J¡F« KjyhF«;

Mâgft‹ cyF¡bfšyh« Kjyhth‹. 1
f‰wj‹ gabd‹d? öa m¿PdJ
ešy âUtoia tz§fh É£lhš. 2
beŠrkyÇš ïU¥gt‹ moia Ãid¥gt®
ï›îy»š beL§fhy« thœt®. 3
ÉU¥ò btW¥ò ïšyhjtid Ãidªjt®¡F
v‹W« J‹g§fŸ ïšiy. 4
ïiwtdJ c©ik¥ òfiH ÉU«òthiu
m¿Éšyhj ÉidfŸ beU§fh. 5
I«òyidí« mÊ¤jtdJ bkŒª be¿ia¡
fil¥ ão¤jt® beL§fhy« thœt®. 6
ctik flªjt‹ moia Ãidªjhy‹¿
kd¡ ftiyia kh‰w KoahJ. 7
mw¡flyh« mUshs‹ moia Ãidªjhy‹¿¥
ght¡ fliy¡ fl¡f KoahJ. 8
v©Fz« cilat‹ moia tz§fh¤jiy
ghuhjf© nfshjbrÉ nghy¥ gad‰wJ. 9
ïiwt‹ moia Ãidªjt® ãwÉ¡fliy¡
fl¥g®; Ãidahjt® flth®. 10
2. th‹áw¥ò
kiHahš cyf« Ãiybg‰W tUtjhš
kiHna mÄœj« v‹W czunt©L«. 11
c©gt®¡F ešy czîfis c©lh¡»¤
jhD« FoÚuhŒ¥ ga‹gLtJ kiH. 12
kiHÆšyhJ ngh»‹ flšNœ cyf¤âš
gá cÆ®fis th£L«. 13
kiHtU¤J¡ FiwÆ‹ cHt®fŸ cGtj‰F
V® ão¡f kh£lh®fŸ. 14
cHt®fis¡ bfL¡fî« JizÃ‹W M¡fî«
tšy nguh‰wš cilaJ kiH. 15
nkÈUªJ JËkiH ÉHhÉ£lhš Ãy¤âš
gR«òšÈ‹ EÅianaD« fhz Koíkh? 16
nkf« Úiu¤jh§»¤ âU«g¥ bghÊahÉo‹
beL§flY« j‹ts« FiwªJ ÉL«. 17
thd« tw©lhš âUÉHhî« tÊghL«
cy»š thdt®¡F« ÃfH kh£lh. 18
nkYyf« Úiu tH§fh É£lhš
jhdK« jtK« kiwªJ ÉL«. 19
cyfel¥ò¡F xG¡f« nt©L«; m›bthG¡f«
kiHÆšyh É£lhš ahÇlK« ïU¡Fkh? 20
3. Ú¤jh® bgUik
xG¡f« Élhj JwÉfË‹ bgUikna
üšfŸ xUKfkhf¥ ghuh£L« bgUik. 21
JwÉfË‹ bgUikia ms¡f KoahJ;
cy»š ïwªjt®fis v©z Koíkh? 22
thœÉ‹ ïUntW Ãiyfis MuhaªJ
Jwªjt® bgUikna cy»š És§F«. 23
m¿î¡nfhyhš I«bgh¿fis ml¡»at‹
nkyhd Ãy¤J¡F xU É¤jhth‹. 24
IªJ« ml¡»at‹ M‰wY¡F thdt®
jiytdh« ïªâund j¡f rh‹W. 25
mÇa brašfis¢ brŒgt® bgÇat®;
mt‰iw¢ brŒa Kayhjt® á¿at®. 26
Rit x¿ CW Xir kz« v‹w
Itiffis m¿ªjt‹ tr« cyf«. 27
ÃiwbkhÊ khªjÇ‹ bgUikia cyF¡F
mt®T¿a c©ikfshš m¿ayh«. 28
Fz¡F‹W nghY« rh‹nwhÇ‹ ád¤ij¢
áWbghGJ« ahU« jh§f KoahJ. 29
mªjz® v‹gt® JwÉfns. V‹?
mt® v›îÆ®¡F« mUŸ brŒgt®. 30
4. mw‹ tÈíW¤jš
mw« kâ¥ò« brštK« jU«; MjÈ‹
mw¤âD« thœî¡F ešyJ nt¿šiy. 31
mw¤ij¥nghy e‹ik nt¿šiy; mjid
kw¤jiy¥ nghy¡ nfL nt¿šiy. 32
ïa‹w msî ïilÉlhJ mw¤ij
V‰F« ïlbkšyh« brŒf. 33
kd¥ãiH Æ‹¿ el; mJnt mw«;
k‰wit bašyh« btË¥ gf£L. 34
bghwhik Mir ád« fLŠbrhš
thuhkš xGFtnj mw«. 35
rhF«nghJ gh®¤J¡bfhŸnth« v‹dhJ
ehS« mwŠbrŒf; mJnt cÆ®¤Jiz. 36
gšy¡»š ïU¥gtidí« Rk¥gtidí«
gh®¤J mw¤â‹ gaid kâ¥ãlhnj. 37
ehŸ jtwhkš mw«brŒf; mJ xUt‹
ãw¥ò tÊia mil¡F« fšyhF«. 38
mwbe¿ahš tUtnj ï‹g«;
ãwtÊahš tUtd J‹g«, gÊ. 39
ahU« brŒa nt©LtJ mwnk;
ahU« Élnt©oaJ gÊna. 40
5. ïš thœ¡if
ïšyw¤jh‹ kughd _ntªj®¡F«
ešyh£á¡F c‰w Jizahth‹. 41
JwÉ¡F« t¿at®¡F« ÃiyâÇªjt®¡F«
ïšyw¤jhnd Jizt‹. 42
bj‹òy¤jh® Ãy¤bjŒt« ÉUªJ R‰w«
j‹FL«g« v‹w Itifiaí« fh¡f. 43
gÊaŠá¥ gF¤J©Q« ïšyw¤jhD¡F
thœî FiwahJ; tÊí« ÃšyhJ. 44
m‹ò« mwD« cila FL«g«
ehfÇfK« eyK« bg‰W És§F«. 45
mw¤â‹go FL«g« el¤âdhš mjid¤
JwªJnghŒ¥ bgWtJ v‹d? 46
ïašghf¡ FL«g thœî thœgt‹
K‹ndw Kašth® všyhÇD« áwªjt‹. 47
ãwiu be¿¥gL¤â¤ jhD« be¿Ã‰F«
ïšthœnt jt¤âD« M‰wš cilaJ. 48
mwbk‹W cWâ¥g£lJ FL«g thœnt;
Jwî« gÊÆšyh É£lhš mwkhF«. 49
cyf¤âš kzªJ Kiwahf thœgt‹
nkYyf¤ njtuhf kâ¡f¥ gLth‹. 50
6. thœ¡if¤ Jizey«
thœ¡if¤Jiz ah®? FL«g¥ g©ãdŸ;
fzt‹ tUthŒ¡nf‰g thœgtŸ. 51
å£L¥g©ò kidÉÆl¤J ïšiyahdhš
thœÉš ãwey« ïUªJ« gaÅšiy. 52
kidÉ¡F¥ g©ãU¥ã‹ vJ ïšiy?
kidÉ¡F¥ g©ãšiy vÅ‹ vJ c©L? 53
f‰ò¤ â©ik br¿thf ïU¥ã‹ MQ¡F
kidÉÆD« e‰ngW c©lh? 54
bjŒt¤ij tz§fhJ fztid tz§FgtŸ
bgŒba‹whš kiHí« bgŒínk. 55
j‹idí« fztidí« òfiHí« ngh‰¿¢
RWRW¥ghf ïU¥gtns kidÉ. 56
kidÉa®¡F¡ f‰ò¡ fhtny fhtš;
å£L¢ áiw v‹d ga‹ brŒí«? 57
fztdJ m‹ig¥ bgW« kidÉa®
nkYy»Y« bgUŠáw¥ò¥ bgWt®. 58
kidî òfœ fhthÉo‹ gift® K‹
fhisngh‹w eil fztD¡F ïuhJ. 59
kidÉÆ‹ g©ng FL«g¤J¡F k§fy«;
FHªij¥ ngnw FL«g¤â‹ ešyÂ. 60
7. k¡f£ngW
m¿îila FHªij¢ bršt¤ij¤ jÉu¥
ãwbršt§fis ah« kâ¥gâšiy. 61
gÊÆšh¥ g©ò¡ FHªijfis¥ bg‰whš
bg‰nwhiu v¥ãwÉí« Ôait beU§fh. 62
j« ešÉidahš FHªijfŸ ãw¤jÈ‹
FHªijfns bg‰nwhÇ‹ bghUsht®. 63
mÄœâD« Äf ïÅ¡Fnk j« FHªijfŸ
ïs§ifahš »©oa czî. 64
FHªij nkÅgLtJ clY¡F ï‹g«;
kHiy¡ brhš nf£gJ fhJ¡F ï‹g«. 65
j« FHªijfË‹ kHiy¢brhš nfshjtnu
FHÈir ahÊir ïÅaJ v‹g®. 66
mitÆš KªâÆU¡F«go m¿tË¥gnj
jªij kfD¡F¢ brŒí« flik. 67
j« FHªijfis¥ ngu¿îilat® M¡FtJ
bg‰nwh®¡F« všnyh®¡F« ïÅaJ. 68
j‹kf‹ åu‹ v‹W òfH¡nf£l jhŒ
bg‰wfhy¤âY« bgUk»œ¢á milthŸ. 69
v¤jtŠ brŒJ bg‰wh‹ ït‹jªij v‹W
gy® brhšY«go el¥gnj kf‹ flik. 70
8. m‹òilik
m‹ò¡F« mil¥ò c©nlh? m‹òilat®
f©Ùnu cŸs¤ij¡ fh£oÉL«. 71
m‹ãyh® všyh« jk¡nf bfhŸt®;
m‹ãd® cl«igí« ãw®¡F tH§Ft®. 72
cÆ® cl«ãid¥ bg‰w bjhl®ò
ïUt® m‹ò¤bjhl®ghš tªjJv‹g®. 73
m‹ò gHF« ÉU¥g¤ij¤ jU«;
m›ÉU¥g« òâa e£ò¢áw¥ig¤ jU«. 74
cyf¤âš fhjy®fŸ milí« áw¥ò
m‹nghL thœªjjhš tªjJ v‹g®. 75
mw¤â‰F k£L« m‹ò JizÆšiy;
åu¤â‰F« mJnt Jiz. 76
vY«ãšyh¥ òGit btÆš tU¤J«;
m‹ãšyh cÆiu mw« tU¤J«. 77
beŠr¤âš m‹ã‹¿ thH Koíkh?
ghiy Ãy¤âš g£lku« jË®¡Fkh? 78
m‹gh« cW¥ò mf¤âš ïšiybaÅ‹
òw¤J cW¥bgšyh« ïUªJ« v‹d? 79
cÆUila cl«ghtJ m‹òila thœî;
m‹ãyh® cl«òfŸ vY«ò¤ njhšfŸ. 80
9. ÉUªnjh«gš
FL«gkhf ïUªJ áwªJ thœtbjšyh«
ÉUªJngÂ cjÉ brŒj‰nf. 81
tªjÉUªJ btË¥òw« ïU¡f, jd¡F¢
rhthkUªJ »il¥ãD« c©zš MfhJ. 82
ehS« tU»‹w ÉUªij¥ ngh‰Wf;
thœî J‹g¥g£L mÊahJ. 83
Kf« ky®ªJ ÉUªJ brŒgt‹ å£oš
mf« ky®ªJ âUkfŸ j§»ÉLthŸ. 84
ÉUªJ brŒjã‹ Ä¢r¤ij c©gtdJ
Ãy¤J¡F ÉijTl ïlnt©Lkh? 85
tªjhiu¥ ngh‰¿ tUthiu V‰gt‹
njt®¡F ešÉUªJ Mth‹. 86
ÉUªâ‹ga‹ ïJbt‹W ms¡f KoahJ;
ÉUªâd® bgUikna ÉUªâ‹ bgUik. 87
ÉUªJ v‹D« ntŸÉÆš <Lglhjt®
fh¤j bghUisí« ïHªJã‹ tUªJt®. 88
bršt¤âš tWik ÉUªâlh klikah«;
ï¡Fz« KGJ« m¿ÉÈÆlnk ïU¡F«. 89
mÅ¢r¥ó nkhªjhš thL«; ÉUªnjh
Kfkh¿¥ gh®¤jhny tho¥ ngh«. 90
10. ïÅait Twš

m‹ò« öŒikí« mwK« cila
c©ikahs® brhšny ï‹brhšyh«. 91
Kfky®ªJ v‹W« ï‹brh‰ T¿‹
mfky®ªJ bfhL¥gâD« áwªjJ. 92
Kf« ky®ªJ ïÅikahf¥ gh®¤J
cŸs¤njhL brhšYf; mJnt mw«. 93
ah®¡F« ï‹g¢ brhšiy¢ brhšYf;
J‹gªjU« tWik thuhJ. 94
gÂî« ï‹brhšYnk cÆuÂfŸ;
ãwbtšyh« clyÂfŸ. 95
ešyt‰iw¡ f©L ïÅikahf¡ T¿‹
Ôik njí«; mw« tsU«. 96
ãw®¡F e‰ga‹ jU« ca® g©ò¢brhš
jd¡F« eaK« eyK« jU«. 97
áWj‹ik ïšyhj ï‹brhš
v¥ãw¥ãY« ï‹g« jU«. 98
ï‹brhš jd¡F eyªjUtij¡ f©lt‹
V‹ ãwÇl« fLŠbrh‰ TW»wh‹? 99
ï‹brhš ïU¡fî« fLŠbrhš Twhnj;
fÅia ÉL¤J¡ fhia¡ ftuyhkh? 100
11. brŒªe‹¿ m¿jš

nfshkny K‹tªJ brŒj cjÉ¡F
cyfK« thdK« bfhL¤jhY« <lhfh. 101
e‰rka¤J¢ brŒj cjÉ á¿jhÆD«
cyf¤ijÉl Äf¢ áwªjJ. 102
ga‹ fUjhJ brŒj cjÉÆ‹ e‹ik
v©Â¥ gh®¥ã‹, flÈD« bgÇaJ. 103
á¿jsî e‹ik brŒjhY« gad¿ªnjh®
bgÇa e‹ikahf¡ fUJt®. 104
cjÉ cjÉa bghUis¥ bghW¤jj‹W;
cjÉ bg‰wtÇ‹ g©ãid¥ bghW¤jJ. 105
öat® e£ig kwthnj; J‹g¤âš
JizbrŒjh® e£ig¤ Jwthnj. 106
J‹g¡ f©Ùiu¤ Jil¤jt® e£ãid
vL¡»‹w ãw¥bgšyh« v©Qt®. 107
cjÉia kw¥gJ v‹W« ešyâšiy;
cjthikia clnd kw¥gJ ešyJ. 108
xUe‹ik brŒjt® bgUªÔik brŒjhY«
mª e‹ikia Ãid¡fnt Ôik kiwí«. 109
vªj ey¤ij mÊ¤jhY« ãiH¡fyh«;
e‹¿ bf£lhš ãiH¥ãšiy. 110
12. eLî Ãiyik

ïlªnjhW« KiwnahL xGf KoÆ‹
eLî Ãiyik Äf¢áwªj mwkh«. 111
ne®ik cilatdJ bršt« Fiwahkš
tÊ tÊ k¡f£F¤ JizahF«. 112
eynk jÇD« ne®ikÆšyh M¡f¤ij
m¥nghnj É£L ÉLf. 113
ït® ne®ika® ne®ika‰wt® v‹gJ
mtut® tÊÆduhš fhzKoí«. 114
mÊjY« MjY« cy»a‰if; MjÈ‹
kd« rhahikna rh‹nwh®¡F mHF. 115
Ã‹ beŠr« ne®ik jt¿¢ bršÈ‹
nfL fhy« v‹W bjÇªJ bfhŸf. 116
ne®ikahf Ã‹wikahš jhœî tÇ‹
mjid¡ nflhf cyf« fUjhJ. 117
rkkhf Ã‹W ã‹ ÃW¡F« juhRnghy
kdŠrhah ne®ikna eLt®¡F mHF. 118
cŸs« á¿J« rhahkš ïUªjhy‹nwh
brhšY»‹w brhš ne®ik¢ brhšyhF«. 119
Éiy¥bghUisí« bfhŸbghUshf kâ¤jhš
tÂf®¡F ešy tÂf« V‰gL«. 120
13. ml¡fKilik
ml¡f« åuUŸ xUtdh¡F«; ml§fhik
ngij¡ T£l¤âš nr®¡F«. 121
ml¡f¤ij xU F¿¡nfhshf¥ ngh‰Wf;
cÆ®¡F mjÅD« K‹nd‰w« ïšiy. 122
m¿td m¿ªJ KiwnahL ml§»‹
mjid cyf« bjÇªJ áw¥ã¡F«. 123
ju¤âny FiwahJ ml§»at‹ njh‰w«
kiyÆD« gh®it¡F¢ áwªjJ. 124
všyh®¡F« gÂîilik nt©L«; mJ
bršt®¡F ïU¥gJ ï‹D« brštkh«. 125
xUãw¥ãš MiknghšI«bgh¿í« ml¡»‹
vG ãw¥ãY« nrk« c©L. 126
vt‰iw ml¡fhÉoD« ehit ml¡Ff;
ml¡fhÉo‹ brh‰F‰w¥g£L tUªJthŒ 127
xU brhšÈnyD« Ôik neUkhÆ‹
všyh e‹ikí« bfLjyh» ÉL«. 128
Ô¢R£l ò©nzh c;sns M¿¥ngh«;
RLbrhšnyh tLth» v‹W« MwhJ. 129
cŸs¡ bfhâ¥ig ml¡»a tšytid¡
fh©gj‰F mw« fh¤J¡ »l¡F«. 130
14. xG¡fKilik
xG¡f« bgUŠáw¥ò¤ jU« MjÈ‹
cÆ® bfhL¤J« fh¡f nt©L«. 131
v›tsî tUªâdhY« xG¡fkhf ïU;
v›tsî MuhŒªjhY« mJnt Jiz. 132
Élh xG¡fnk ca®ªj Fo¥ãw¥ò;
xG¡f¤ij ÉLtJ Éy§F¥ãw¥ò. 133
f‰gt‹ kwªjhY« go¤J¡ bfhŸsyh«;
khÅl xG¡f« Fiwªjhnyh bfLth‹. 134
bghwhik¥ g£ltD¡F ts®¢á c©nlh?
xG¡f« bf£ltD¡F ca®î c©nlh? 135
cuKilat® xG¡f« á¿J« jsuh®;
jsÇ‹ J‹g« gy tUbk‹W m¿th®. 136
Élh xG¡f¤jhš K‹nd‰w« tU«;
ÉLtjhš bghUªjh¥ gÊ tU«. 137
ešbyhG¡f« e‹ik¡bfšyh« É¤J;
ÔbahG¡f¤jhš vªehS« J‹gnk. 138
v‹W« xG¡f« cilah® thÆÈUªJ
jt¿í« Ôa brh‰fŸ njh‹wh. 139
cyf¤njhL x£o xGf¤ bjÇahjt®
gy f‰¿UªJ« m¿î ïšyhjtnu. 140
15. ãwÅš ÉiHahik

ãw‹ kidÉia ÉU«ò« klik cy»š
mw«bghUŸ m¿ªjtÇl« ïU¥gâšiy. 141
ãwdJ thÆÈš Ã‰gtid¥ nghy¥
bgU«ghÉí« bgU«ngijí« ïšiy. 142
e«ãdt® å£oš Ôik brŒgt®
br¤jtušyJ thœgt® mšy®. 143
m¿É‹¿ mayh‹ kidÉia ÉU«ògt‹
v›tsî bgÇatdhÆD« v‹d? 144
vËbj‹W fUâ¥ ãw‹kid EiHgt‹
v‹W« Ôuhj gÊia vŒJth‹. 145
gif ght« m¢r« gÊ v‹w eh‹F«
ãw‹ å£oš EiHthid Élkh£lh. 146
be¿nahL thG« FL«g¤jh‹ ah®?
ï‹bdhU FL«g¤jhis ÉU«ghjtnd. 147
ãw‹kidia ÉU«ã Ãidahj nguh‰wš
rh‹nwh®¡F mwK« xG¡fK« M«. 148
cy»š vªe‹ik¡F« cÇat® ah®?
ãwD¡F cÇatis mizahjtnu. 149
mw§flªJ Ôikgy brŒÆD« brŒf;
ãw‹kid ÉU¥g¤ij mwnt xÊf. 150
16. bghiwíilik
FÊg¿¥ghiuí« Ãy« Rk¥gJ nghy
e«ik ïfœthiuí« bghW¥gnj áw¥ò. 151
ãwuJ bgU§F‰w¤ij v‹W« bghW¡f;
KoíkhÆ‹ kw¡f; mJ Äf ešyJ. 152
bgÇatWik tªj ÉUªij Ú¡FtJ;
bgÇatÈik ngijia¥ bghW¥gJ. 153
bgUªj‹ik Ú§fhâU¡f nt©o‹
bghW¡Fª j‹ikia¥ ngh‰¿¡ bfhŸf. 154
j©o¤jtiu ah® kâ¥g®? bghW¤jtiuna
bgh‹nghš ngh‰¿ kâ¥g®. 155
j©o¤jt®¡F m¥nghija k»œ¢ána;
bghW¤jt®¡nfh cyf« cŸssî«òfœ. 156
ãw® Kiwašyt‰iw¢ brŒjhY« tUªâ
Ú mwkšyt‰iw¢ brŒahnj. 157
j‹ ïWkh¥ghš Ôik brŒjtiu Ú
c‹ bghWik¢ áw¥ghš bt‹W ÉLf. 158
ju§bf£ltÇ‹ trit¥ bghW¥gt®
JwªjtÇD« öat®. 159
g£oÅ »lªJ neh‹ãU¥gt® bgÇat®;
mtÇD« bgÇat® trit¥ bghW¥gt®. 160
17. mG¡fhwhik
kd¤âš bghwhik ïšyhj Ãiyna
xG¡f be¿ah« v‹W bfhŸf. 161
ah®nkY« bghwhik ïšiy vÅ‹
áwªj nk‹ik nt¿šiy. 162
jd¡F ešts®¢á nt©lh« v‹gtnd
k‰wt‹ ts®¢á¡F¥ bghwhik¥ gLth‹. 163
bghwhikahš jk¡F¤ ÔJtU« MjÈ‹
bghwhikahš ãw®¡F¤ ÔJ brŒah®. 164
bghwhikahsiu¡ bfL¡f mJnt nghJ«;
gift® bfL¡f¤ jt¿D« mJ jtwhJ. 165
bfhL¥gij¡ f©L bghwhik¥ gLgtdJ
R‰w¤jhU« czîcil ï‹¿ mÊt®. 166
kd« RU§»¥ bghwhik¥ gLgtid¢
njÉ _njÉÆl« x¥gil¥ghŸ. 167
bghwhikah»a ght« bršt« bfL¤J¤
Ôa tÊÆY« bfh©LnghŒ ÉL«. 168
bghwhik¥gLgt‹ c©ikÆš ts®»whdh?
ešyt‹ bfL»whdh? v©Â¥gh®. 169
bghwhikahš thœî ÉÇªjtU« ïšiy;
bghW¥gjhš ts®¢á FiwªjtU« ïšiy. 170
18. bt~fhik
ne®ik Æ‹¿¥ ãw®bghUis¡ ft®ªjhš
clnd FoaÊªJ F‰w§fŸ bgUF«. 171
bfhŸis ÉU«ã¡ Tlhjd brŒah®
ne®ik¡F mŠR« bgÇat®. 172
áWey¤ij ÉU«ã¡ bfhoait brŒah®
bgUey¤ij ehL gt®. 173
Mirfis ml¡»a ca®ªj m¿P®
ïšiy v‹gj‰fhf¥ ãw®bghUis ehlh®. 174
vt®bghUisí« e¢á¡ bfhLik brŒjhš
EQ»¥ guªj m¿thš ga‹ v‹d? 175
mUis eho cÇatÊÆš Ã‰gt‹
ãw® bghUis¡ ftu Ãid¥ã‹ bfLth‹. 176
ãw®bghUshš tU«Éisî Äf¥ bghšyhJ;
MjÈ‹ Ôa K‹nd‰w¤ij nt©lhnj. 177
j‹ bršt« Fiwahik¡F tÊ ahJ?
ãw‹ bršt¤ij¥ g¿¡f ÉU«ghik. 178
Kiwa¿ªJ ãw‹bghUis ÉU«ghj
m¿Piu¤ bjÇªJ âUkfŸ milthŸ. 179
ã‹tUtJ ghuhkš ÉU«òtJ mÊî;
nt©lh« v‹D« bgUÄj« bt‰¿. 180
19. òw§Twhik
xUt‹ mw¤ij¥ gÊ¤J¤ Ôik brŒÆD«
nfhŸ brhšyh‹ v‹gJ fhJ¡F ïÅaJ. 181
mw« mÊ¤J¢ brŒí« ÔikÆD« ÔJ
òw¤nj ïfœªJ K‹nd òfœtJ. 182
nfhŸbrhšÈ eo¤J cÆ® thœjÈD«
rhtJ ešyJ; mw¤â‹ga‹ »il¡F«. 183
vânu fLikahf¢ brhšÈD« brhšyyh«;
MËšyhj nghJ nfhŸ brhšy‰f. 184
ït‹ beŠr¤âš ne®ik ïšiy v‹gJ
nfhŸbrhštâÈUªJ f©L bfhŸsyhnk? 185
ãwuJ Fiwia Únjo¡ T¿‹
c‹ bgÇa Fiwia k‰wt® ÉLthnuh? 186
k»œªJngá e£ò¢ brŒa¤ bjÇahjt®
nfhŸbrhšÈ e©giuí« ãÇ¤J ÉLt®. 187
gH»at® F‰w¤ijna ö‰¿¤ âÇgt®
gHfhjtÇl« v¥go v¥gonah? 188
nghdJ gh®¤J¥ òw§TWgtid
cyf« Rk¡»wJ; mJî« X® mwnkh? 189
ãw®Fiw fh©gJnghš j§Fiw fhÂ‹
thG« cÆ®¡F¤ ÔJ c©nlh? 190
20. gaÅy brhšyhik

nf£lh® btW¡f åzhf¥ ngRgtid
všyhU« ïfœt®. 191
gy®K‹ å©ng¢R¥ ngRtJ e©g®¡F
nt©lhjd brŒjÈD« ÔJ. 192
gaÅšyhj t‰iw ÉÇ¤J ciu¤jhš
És§fhjt‹ v‹W nguhF«. 193
gaÅšyhj áW brhšiy¥ gy®K‹ TWtJ
m¿î« ïšiy; e‹ikí« ïšiy. 194
g©òilat®fŸ gaÅy brh‹dhš
juK« áw¥ò« nghŒ ÉL«. 195
gaÅy brhšthid¥ òfœ»‹wtid
kÅj‹ v‹dhnj; kÅj¥gj® v‹W brhš. 196
rh‹nwh® Kiway brhšÈD« brhšyyh«;
gad‰wit brhšyš MfhJ. 197
mÇa gaid mila KaY« m¿P®
bgÇaga‹ ïšyhjt‰iw¢ brhšyh®. 198
ka¡f« ïšyhj ešy¿P® kwªJ«
bghUs‰w brh‰fis¢ brhšyh®. 199
gaDŸs ešy brh‰fisna brhšYf;
gaÅšyh å© brh‰fis¢ brhšyhnj. 200
21. ÔÉida¢r«
bfhoat® ÔÉidfis mŠrhJ brŒt®;
ešyt® brŒa mŠRt®. 201
ah®¡F« bfhLikfŸ bfhLik jU«;
Ôia¡fh£oY« mt‰iw beU§fhnj. 202
bfhLikfis¥ gift®¡F« brŒahJ xÊf;
mJnt m¿É‰ áwªj m¿thF«. 203
kwªJ« ãwD¡F¡ nfL v©zhnj;
v©Â‹. mw« c‹id thHÉLkh? 204
ïšiy v‹gj‰fhf¤ ÔikfŸ brŒahnj;
brŒÆ‹ âU«gî« bgÇa ViHahthŒ. 205
J‹g§fŸ j‹id¤ bjhlÉU«ghjt‹
ãw®¡F¤ ÔikfŸ brŒahJ ïU¥ghdhf. 206
vid¥ bgÇa gifÆÈUªJ« j¥ã¡fyh«:
bfhLik¥ gifnah ÉlhJ bfhšY«. 207
bfhLik brŒjh® bfLtJ cWâ;
ÃHš xUt‹ moiaÉ£L Ú§Fkh? 208
jh‹thH Mir ïU¡Fkhdhš
á¿J« ÔÉid¥ g¡f« bršyhnj. 209
be¿Éy»¡ bfhLik ïiHahjt‹
v‹W« nfošyhjt‹ vd¤ bjËf. 210
22. x¥òut¿jš (bghJ¡bfhil)

flik if«khW vâ® gh®¥gâšiy;
cyf« kiH¡F v‹d brŒa Koí«? 211
Äf Ka‹W nr®¤j bghUbsšyh«
cjÉbgw¤ j¡ft®¡F cjÉbrŒj‰nf. 212
njt® cyf¤âY« e« cyf¤âY«
bghJe‹ikÆD« áwªj braš ïšiy. 213
x¤j bghJey¤ij m¿ªjtnd thœgt‹;
m¿ahjt‹ br¤jtiu¢ nr®ªjt‹. 214
cyf ey« ÉU«ò« ngu¿PdJ bršt«
CUÂÆš Ãiwªj Ú® nghyhF«. 215
cyf m‹ò cilatÅl« bršt« ïU¥gJ
gHku« C®eLnt gG¤jJ ngh‹wJ. 216
nguUshs‹ ïl¤J¢ bršt« ïU¥gJ
ah®¡F« »il¡F« kUªJku«nghY«. 217
C®¡flikia m¿ªj m¿îilat®
tWik¡fhy¤J« bghJey« Fiwah®. 218
brŒant©oad brŒa ïayhikna
ešy m‹gD¡F tWikahF«. 219
bghJ e‹ikÆdhš nfL tUbk‹whš
m¡nfL ÉiynghF« kâ¥òilaJ. 220
23. <if (jÅíjÉ)

<if v‹gJ ViHfS¡F¡ bfhL¥gnj;
ãw®¡F¢ brŒtJ vâ®gh®¤J¡ bfhL¥gJ. 221
å£Lbe¿ v‹whY« th§FtJ ÔJ;
åošiy v‹whY« bfhL¥gJ ešyJ. 222
ïšiy v‹w Jaiu vL¤Jiu¡F« K‹ng
bfhL¡F§Fz« Fo¥ãwªjtÅl« c©L. 223
nf£gtÇ‹ Kfky®¢áia¡ fhQ« tiu
nf£fÉLjš ïÅaJ MfhJ. 224
gá bghW¥gJ nguh‰wš; mjÅD«
nguh‰wš ãw® gáia M‰WtJ. 225
ViHfË‹ bgU« gáia¤ Ô®¥ghahf;
mJjh‹ brštD¡F¢ nrÄ¥ãl«. 226
gF¤J¡ bfhL¤J cztUªâatid¤
Ôa gánehŒ v‹W« Ô©lhJ. 227
bghUis¤njo ïH¡F« bfhoat®fŸ
bfhL¤J k»G« ï‹g¤ij m¿ahnuh? 228
Ãiwªj czit¤ jÅ¤J c©gJ
ïu¥gâD« gh®it¡F mUtU¥ghdJ. 229
X® ViH¡F cjt Koahj nghJ
ÉU«gh¢ rhî« ÉU«g¤ jF«. 230
24. òfœ
t¿ah®¡F <f; òfnHhL thœf;
mJnt cÆ®¡F¢ áwªj Câa«. 231
cy»š ghuh£Lth® ghuh£Ltd všyh«
t¿at®¡F <ªj tŸsšfË‹ òfœfns. 232
Ãiyahj cyf¤J ca®ªj òfœ jÉu
vJî« mÊahJ Ãiy¥gâšiy. 233
cy»š beL«òfœ <£oa k¡fisna
thDyf« ngh‰W«; njtiu¥ ngh‰whJ. 234
òfÊ‹ bghU£L mÊjY« rhjY«
m¿îilat®¡nf ïaY«. 235
mit¡f© òfœ neh¡bfhL njh‹Wf;
mªneh¡f« ïyhjh® njh‹whik ešyJ. 236
òfÊšyh® j«nkš tU¤j¥glhJ j«ik
ïfœth®nkš tU¤j¥gLtJ V‹? 237
ã‹Ãiy¡F« òfiH xUt‹ bgwhÉo‹
mt‹ãw¥ò cy»‰nf xU gÊ. 238
òfÊšyh cl«ig¢ Rk¥ã‹
ešy Ãy§Tl ts« Fiwí«. 239
tirÆ‹¿ thœgtnu thœgt®
ïirÆ‹¿ ïU¥gtnu ïwªjt®. 240
25. mUSilik
mUns bršt¤JŸ áwªj bršt«;
bghUnsh fatÇl¤J« c©L. 241
ešytÊia MuhŒªJ mUŸ brŒf;
v›tifahš gh®¤jhY« mUns Jiz. 242
m¿ahikí« J‹gK« cila cyf¤ij
mUŸbeŠr« bfh©lt® mila kh£lh®. 243
všyh cÆ®fisí« ngQ« mUshsD¡F¤
j‹DÆ® g‰¿a ftiy Éid ïšiy. 244
mUshs®¡F¤ J‹g« v‹gJ ïšiy;
fh‰Wl‹ tsKila ï›îyfnk rh‹W. 245
mUŸ ïšyhkš bfhLikfŸ brŒgt®
bghUËHªJ thœî« tGÉdh® Mt®. 246
bghUËšyh®¡F ï›îyf thœî ïšiy;
mUËšyh®¡F m›îyf thœî ïšiy. 247
bghUËšyh® xUehŸ bršt¤jhš brÊ¥g®;
mUËšyh® bjhiyªjtnu; âU«g Ûsh®. 248
mUËyh‹ mwŠbrŒjh‹ v‹gJ ngij
ïiwtid¡ f©lh‹ v‹gJ nghyh«. 249
c‹ÅD« vËatid Ú tU¤J«nghJ
c‹ÅD« tÈat‹K‹ c‹id Ãid. 250
26. òyhš kW¤jš

j‹jir bgU¡f¥ ãwjir â‹gtD¡F
v§‡d« mUŸ ãw¡F«? 251
ngh‰wjh®¡F¥ bghUŸtuî ïšiy;
òyhš â‹gt®¡F mUŸ tuî ïšiy. 252
ïiw¢á Rit¤jtD¡F mUŸ njh‹whJ;
Míj« jh§»atD¡F ïu¡f« ïU¡Fkh? 253
bfhšyhikna mUŸ; bfhšYjny ght«;
òyhš c©Qjny áWik. 254
òyhš c©zhikahš Ú©l MíŸ c©L;
òyhš c©ltid eufK« c©zhJ. 255
cyf¤jh® â‹Dj‰F¥ òyhš th§fhÉo‹
É‰gj‰bf‹W É‰gh® ahU« ïuh®. 256
XUl«ã‹ò© v‹W mUtU¥ò¤ njh‹¿‹
òyhiy ahU« c©z ÉU«gh®. 257
cÆiu Ú¡»¡ bfh©Ltªj ïiw¢áia¡
F‰w¤ij Ú¡»a m¿P® c©zh®. 258
MFâ bgŒJ MÆuntŸÉ brŒjÈD«
XUÆiu¡bfh‹W â‹dhik nkš. 259
bfhšyhjtidí« òyhš c©zhjtidí«
ifT¥ã všyh cÆ®fS« tz§F«. 260
27. jt«
jt¤â‹ toî j‹ J‹g¤ij¥ bghW¤jš
v›îÆ®¡F« J‹g« brŒahik. 261
jt¡nfhyK« jtKilat®¡nf áw¥ò;
mjid¤ jtÄyhjh® bfhŸtJ gÊ¥ò. 262
ïšyw¤jh® V‹ jtŠ brŒa kwªjd®?
JwÉ¡F cjt nt©L« v‹gj‰fhfth? 263
giftiu mÊ¡fyh«, e©giu M¡fyh«;
ïªj M‰wš Ãid¥ã‹ jt¤jhš tU«. 264
nt©Ltd nt©oago bgwyh«; MjÈ‹
cÇa jt¤ij clnd KaYf. 265
jtŠbrŒgtnu j§fhÇa« brŒgt®;
ãw® Mirahš å©fhÇa« brŒgt®. 266
fhŒ¢r¡ fhŒ¢r¥ bgh‹ xËÄF«; JwÉ¡F¤
J‹g« jh¡f¤ jh¡f bkŒa¿î ÄF«. 267
j‹DÆ® j‹Kid¥ò ïšyhjtid
cyf¤J cÆbušyh« tz§F«. 268
jt¤â‹ M‰wš ifToat®f£F
akid¤ jh©LjY« ïaY«. 269
cy»š t¿at® gy®. V‹?
Kayhjh® gy®; Kašth® áy®. 270
28. TlhbthG¡f«
tŠrfdJ kiwªj el¤ijia¡ f©L
I«ój§fS« cl«ãDŸns áÇ¡F«. 271
j‹kd« F‰wbkd m¿ªJ« brŒjhš
bgÇa jt¡nfhy¤jhš v‹d ga‹? 272
ml¡fÄyh‹ bfh©l bfhoa ntl«
gR òÈ¤njhÈ£L¥ gÆ®nkŒtJ nghyh«. 273
ntl¤ây kiwªJ nt©lhjd brŒjš
òjÇš kiwªJ gwit ão¥gJ nghyh«. 274
MirÆšiy vd¢brhšthuJ bghŒel¤ij
ÓÓ v‹W ïfG« J‹g¤ij¤ jU«. 275
kd¤jhš JwthJ Jwªjt® nghy
VŒ¥gtnu všyhÇD« bfhoat®. 276
F©LkÂ nghy¥ òw¤nj fhÉí«
mf¤nj fUikí« cilah® c©L. 277
kd¤âš mG¡»U¡fî« Úbušyh« Mo
VŒ¤J el¥gtnu cy»š Vuhs«. 278
gh®it¡F m«òne®; ahœtisî MÆD«
braiy¡ f©L c©ik m¿f. 279
cyf« ö‰W« bf£l el¤ijia Éo‹
jiy kÊ¤jY« ril Ú£lY« nt©lh«. 280
29. fŸshik
tirnt©lh« v‹gt‹ Äf¢ á¿J«
fŸsÄ‹¿¤ j‹ beŠir¡ fh¡f. 281
ãw‹ bghUis kd¤jhš Ãid¥gJ« ÔJ;
MjÈ‹ âUo¥ g¿¡f v©zhnj. 282
fsÉdhš tªj bršt« Äfî«
bgUFtJ nghy¤ njh‹¿¡ bfL«. 283
fsÉny ÄFªj Mir ïU¥gJ
filáÆš Ú§fhj J‹g« jU«. 284
ãw® Vkhªj Ãiyia¥ gh®¤âU¥gtÅl«
mUS« m‹ò« ïuh. 285
fsÉny Ä¡f Rit f©lt®fŸ
msÉny Ã‹W thœ¡if el¤jh®. 286
be¿gl thG« cWâíilat® ïl¤J¤
âUL« bgU«ngijik ïuhJ. 287
be¿ahs® beŠR mw¤J¡F ïU¥ãl«;
âUl®fŸ beŠR kiwî¡F ïU¥ãl«. 288
fsîjÉu ntbwh‹W« m¿ahjt®fŸ
ÔikfŸ brŒJ ÉiuÉš mÊt®. 289
âULgtU¡F ÉiuÉš cÆ® nghF«;
âUlhjt®¡F thDyfK« nghfhJ. 290
30. thŒik
thŒik v‹W ngh‰w¥gL« g©ò vJ?
á¿J« Ôik ïšyhj brh‰fis¡ TWtJ. 291
bghŒÆdhš ãw®¡F¤ öae‹ik tÇ‹
m¥bghŒiaí« bkŒahf¡ bfhŸsyh«. 292
c‹beŠr¿a¥ bghŒ Twhnj; T¿‹
c‹beŠr« c‹id¢ Rlhjh? 293
kdk¿a¥ bghŒ brhšyhjt‹ cyf¤jh®
kd¤âš všyh« ïU¥gh‹. 294
jtK« jhdK« brŒtâD« nkyhdJ
cŸs¤njhL c©ik brhštJ. 295
bghŒbrhšyhik bgU« òfHh«;
bghŒ brhšy¤ bjÇahik nguwkh«. 296
c©ikia c©ikahfnt fil¥ão¤jhš
ãwmw§fŸ brŒaî« nt©Lnkh? 297
òw¤öŒik Úuhš c©lhF«; kd¤öŒik
bghŒbrhšyhikahš És§F«. 298
všyh xËí« xËašy; rh‹nwh®¡F
c©ik xËna xË. 299
ah« c©ikahf¡ f©l c©ikfSŸ
thŒikÆD« ešyw« nt¿šiy. 300
31. btFshik
gÈ¡FÄl¤J¢ ádthjtnd fh¥gt‹;
gÈah ïl¤J v¥go elªjhš v‹d? 301
gÈ¡fhj ïl¤J¡ nfhã¥gJ ÔJ;
gÈ¡F« ïl¤J« mJnghš ÔaJ ïšiy. 302
ah®nkY« ád¤ij kwªJÉLf;
kwthÉo‹ ÔikfŸ ãwªJÉL«. 303
Kfky®¢áiaí« mfky®¢áiaí«
bfhšY« ád¤âDŸ ãwgif c©nlh? 304
Ú thHnt©o‹ ád¤ij xÊ¡f;
xÊ¡fhÉo‹ ád« c‹id xÊ¡F«. 305
ád¤Ô ád§bfh©lhidí« bfhšY«;
ïdkh»a Jiziaí« vÇ¡F«. 306
ád¤ij¥ ngh‰¿¡bfh©lt‹ bfLth‹;
jiuia¡ F¤âatD¡F¡ iftÈahjh? 307
ó§bfh¤ij beU¥ãš ï£lh‰nghy¡
bfhLikfŸ brŒÆD« nfhg« TlhJ. 308
kd¤jhY« btFËia kwªJÉo‹
Ãid¤j všyh« clnd »il¡F«. 309
ád¤âš Ä¡ft® br¤jt®¡F x¥ght®;
ád¤ij É£lt® JwÉa®¡F x¥ght®. 310
32. ï‹dh brŒahik

áw¥ò¢ bršt« »il¥ãD« ãw®¡F¤
J‹g« brŒahikia öat® bfhŸif. 311
fUt« bfh©L J‹òW¤âD« âU«g¤
J‹g« brŒahikna öat® neh¡f«. 312
tÈa tªJ gif¤jt®¡F§Tl¤
J‹g« brŒÆ‹ Jau« Ú§fhJ. 313
bfhLik brŒjhiu¤ j©o¥gJ v¥go?
mt® bt£f¥gL«go e‹ik brŒtJ. 314
ãw® J‹g¤ij¤ j‹J‹g« nghy¡
fUjhj ïl¤J m¿Édhš v‹d ga‹? 315
jd¡F¡ bfhoaJ vd¥ g£lij¤
jh‹ ãw®¡F¢ brŒa ÉU«gyhkh? 316
v›tifahY« v‹W« vt®¡F«
kdk¿a¡ bfhLik brŒahnj. 317
j‹DÆ®¡F¥ ão¡fhJ v‹w Ôikia¥
ãwîÆ®¡F V‹ brŒ»‹wh‹? 318
fhiyÆš ãw®¡F¡ bfhLik brŒÆ‹
khiyÆš cd¡F¡ bfhLik jhndtU«. 319
nfLfŸ nfLbrŒjh®¡nf tªJnrU«;
J‹g« nt©lhjh® J‹g« brŒah®. 320
33. bfhšyhik
v›îÆiuí« bfhšyhikna mwkh«;
bfhšYjš všyh¤ Ôikí« jU«. 321
MáÇa®fŸ T¿a mw¤JŸ nkyhdJ
gF¤J©L gšYÆiuí« fh¥gJnt. 322
Ãfu‰w mw« bfhšyhik: mj‰F¤
JizahF« thŒikí« ešy mw«. 323
e‹bd¿ v‹gJ ahJ, XUÆU«
bfhiy¥ glhjgo v©Q« be¿. 324
ãwªj cÆiu¡ bfhšy mŠRgtnd
ãwÉ¡F mŠR« JwÉÆD« nkyhdt‹. 325
bfhšy mw¤ij¡ bfh©lt‹ Míis
cÆU©Q« ak‹ beU§f kh£lh‹. 326
ï‹bdhUt‹ c‹DÆiu vL¡F« nghJ«
mtdJ ï‹DÆiu vL¡fhnj. 327
åu®¡F¥ nghÇš gil Éisî áwªjJ;
jÅ¡bfhiy Éisî ïÊªjJ. 328
všyh ïÊîfisí« MuhŒªj bgÇat®
bfhiyPid Äf ïÊªjtdhf¡ fUJt®. 329
nehílY« Ôathœî« cilah® ah®?
XUÆiu cl«ãÈUªJ ãÇ¤jt®. 330
34. Ãiyahik
Ãiyahj bghUŸfis Ãiy¡F« v‹W
fUJ« m¿î Äfî« filahdJ. 331
bgUŠ bršt« tªJnghtJ ehlf¤J¡F
k¡fŸ tUtJ nghtJ ngh‹wJ. 332
bršt« Ãiy¥glhjJ; mJ »il¤jhš
Ãiy¤jt‰iw clnd brŒJ bfhŸf. 333
fhy« cÆuW¡F« thŸ; ehs‹W;
cz®th®¡F c©ik És§F«. 334
eh¢RU©L É¡fš tUK‹nd mw¤ij¤
jhnd K‰g£L¢ brŒf. 335
ne‰W ïUªjh‹ ï‹W ïwªjh‹
v‹gnj ï›îyf¤â‹ ngÇašò. 336
kWfz« ïU¥gij m¿a kh£lhjt®
f£L»‹w nfh£ilfŸ v›tsnth nfho. 337
cl«ò¡F« cÆU¡F« cŸs bjhl®ò
TLÉ£L¥ gwit XLtJ ngh‹wJ. 338
ö§FtJ ngh‹wJ rhî; ö§»
ÉÊ¥gJ ngh‹wJ ãw¥ò. 339
clÈš x£L¡ FoÆU¡F« cÆ®¡F
Ãiyahd xU åL »il¡f Éšiynah? 340
35. Jwî
vªbjªj¥ bghUis¤ Jwªnjhnkh
mªjªj¥ bghUshš J‹g« ïšiy. 341
bghUŸ cŸsnghnj Jw¡f; Jwªjhš
ï¥ãw¥ãš tU«ey‹fŸ gy. 342
I«òy cz®¢áfis ml¡f nt©L«;
všyh¤ njitiaí« ÉL¡f nt©L«. 343
ahJ« ïšyhikna jt¤â‹ ïašò;
VJ« ïU¥gJ Mirah» ÉL«. 344
ãw¥gw Kašth®¡F clY« TlhbjÅ‹
ãwbjhl®ò g‰¿ v‹d brhštJ? 345
ah‹ vdJ v‹D« fUtk‰wt‹
njt®¡F« v£lh ca®Ãiyia milth‹. 346
g‰W¡fis ÉlhJ ão¤J¡ bfhŸgtiu¤
J‹g§fS« ÉlhJ ão¤J¡ bfhŸS«. 347
K‰w¤ Jwªjtnu ålilth®; m§‡d«
Jwthjt® ãw¥òtiyÆš ka§» åœth®. 348
g‰W É£lnghJjh‹ ãw¥ò ÉL«;
ÉlhjnghJ ïw¥ò« ãw¥ò« tU«. 349
g‰¿šyhj ïiwtid¥ ão¤J¡ bfhŸf;
m¥ão¥ng cyf¥g‰iw ÉLj‰F tÊ. 350
36. bkŒíz®jš
bghŒ¥bghUŸfis bkŒ¥bghUŸ v‹W
ka§Ftjhš ãw¥ò¤ njh‹W«. 351
ka¡f« É£L¤ bjËªj m¿P®fS¡F¥
ngijik ïuhJ; ngÇ‹g« c©lh«. 352
Ia« ï‹¿ c©ik f©lt®fS¡F
å£Lyf« »£l cŸsJ. 353
c©ik íz®¢á ïšyhjt®fS¡F
I«òy ml¡f« ïUªJ« gaÅšiy. 354
xU bghUŸ v¤j‹ikajhf ïU¥ãD«
mj‹ c©ikia¡ fh©gnj m¿î. 355
ï¥ãw¥ãš f‰W c©ik f©ltnu
âU«g¥ ãwth å£oid milt®. 356
cŸs« c©ikia cz®ªJ bfh©lhš
ã‹D« ãw¥ò©nlh v‹W mŠrhnj. 357
ãw¥gh»a ngijik Ú§FkhW
áw¥gh»a bghUis¡ fh©gnj m¿î. 358
bkŒ¥g‰iw cz®ªJ bghŒ¥g‰iw Éo‹
tU»‹w nehŒfŸ Û¿ thuh. 359
fhk« ád« m¿ahik _‹W«
monahL bflnt nehí« bfL«. 360
37. mthtW¤jš
Mirjh‹ v›îÆ®¡F« v‹W«
beL« ãwÉ jU« É¤J v‹g®. 361
x‹W ÉU«ã‹ ãwthikia ÉU«òf;
ÉU«ghikia ÉU«ã‹ mJ ifTL«. 362
MirÆ‹ikna áwªj bršt«;
mJngh‹w bršt« v§F« ïšiy. 363
kd¤öŒik v‹gJ MirÆ‹ikna;
m¤j‹ik thŒikÆdhš tU«. 364
MirÉ£ltnu g‰W É£lt® Mth®;
k‰wt®fŸ Kothf¥ g‰W É£lâšiy. 365
Mir ahiuí« VŒ¤J ÉL« MjÈ‹
mj‰F mŠá el¥gnj mw«. 366
Miria KGJ« mW¤J É£lhš
ešÉid eh« ÉU«ãago tU«. 367
MirÆšyh®¡F¤ J‹g« ïšiy;
mJ cilah®¡F¤ J‹g« tsU«. 368
Mirah»a bgUªJ‹g« mf‹W É£lhš
ï‹g« tªJbfh©nl ïU¡F«. 369
v‹W« Ãu«ghj Miria Ú¡»Éo‹
Ú§fhj ï‹g« clnd »il¡F«. 370
38. Cœ (cyfKiw)
bghUŸ tsU§fhš C¡f« ãw¡F«;
bghUŸ nghF§fhš nrh«gš tªJ ÉL«. 371
mÊî fhy« m¿ahikia¤ jU«;
MF§fhy« m¿it¥ bgU¡F«. 372
E©Âa üšgy f‰whY« xUt®¡F¤
j‹ ngh¡»nyjh‹ m¿î tsU«. 373
cyf¤â‹ ïašò ïUntW g£lJ;
brštKiw ntW, m¿î Kiw ntW. 374
ne®tÊ bršt« <£Ljiy¡ bfL¡fyh«;
ÔtÊ mj‰F¤ Jizahfyh«. 375
tUªâD« cd¡F ïšyhjit thuh;
thÇ v¿ÆD« cÇait nghfh. 376
mik¤jt‹ mik¤j be¿¥go ašyJ
nfho bjhF¥ãD« EfUjš ïayhJ. 377
mila nt©Ltd milah v‹whš
t¿nahU« JwÉah» ïU¥gh®fns? 378
e‹ik jU«nghJ ešyjhf kâ¥gt®
Ôik jU«nghJ J‹g« bfhŸtnj‹? 379
CiH¡ fh£oY« tÈaJ c©nlh?
vJ bjhl®ªjhY« mJ Kªâ ÉL«. 380
ïu©lthJ
bghU£ghš
CiHí« c¥g¡f« fh©g® ciyÉ‹¿¤
jhHhJ cP‰W gt®.
40. fšÉ
f‰f¤j¡f üšfis¤ bjËthf¡ f‰f;
f‰wã‹ j¡fgo thœÉš Ã‰f. 391
v©Q« vG¤J« M»a ïu©L«
thœth®¡F¡ f©fŸ v‹g®. 392
f‰nwh®¡nf f© c©L; fšyhjt®¡nfh
Kf¤âš ïu©L ò© c©L. 393
k»GkhW gHFt®; Ãid¡FkhW ãÇt®;
ïJnt òytÇ‹ g©ò. 394
bršt® K‹ t¿a®nghy V¡f¤njhL
go¤jtnu nkš; goahjt® Ñœ. 395
kz‰nfÂ njh©l¤ njh©l Ú® CW«;
üšfŸ f‰f¡ f‰f m¿ñW«. 396
vªehL« j‹dhlh«; v›ñU« j‹}uh«;
V‹ xUt‹ rhF«tiu go¥gâšiy? 397
xUãw¥ãš go¤j go¥ò xUt®¡F
vGãw¥ãY« tªJ cjî«. 398
j‹Å‹g« cyf ï‹g« MjÈ‹ f‰wt®
fšÉia n‹ nkY« fhjÈ¥g®. 399
mÊahj áwªj bršt« fšÉna;
ãwbghUŸfŸ bršt« mšy. 400
41. fšyhik
gyüš m¿É‹¿ mit naWjš
mu§»‹¿¡ fhŒ cU£LtJ nghY«. 401
go¥ò ïšyhjt‹ ngr ÉU«òjš
KiyÆšyhjtŸ ï‹g« ÉiHtJ nghY«. 402
f‰wt®K‹ ngrhJ ml§» ïU¥gnuš
fšyhjtU« Äf ešyt® Mt®. 403
fšyhjt‹ cila ïa‰ifa¿î
T®ik ahÆD«m¿P® bfhŸsh®. 404
f‰wtnuhL fyªJ ciuahoa msÉš
fšyhjt‹ kâ¥ò¡ fiuªJ nghF«. 405
cÆnuhL ïU¡»wh® vdyhnk a‹¿¡
fšyhjt® fs®Ãy« ngh‹wt®. 406
E©ik kh£á T®ik bghUªâa m¿î
ïšyhjt‹ mHF Ãw¥bgh«ik nghY«. 407
go¤jt® vŒâa tWikia¡ fh£oY«
goahjt® vŒâa bršt« nflhF«. 408
fšyhjt® ca® FoÆ‰ ãwªâU¥ãD«
jhœFoÆ‰ ãwªj m¿P®¡F x›th®. 409
Éy§F« k¡fS« nt‰Wik v›tsî
m›tsî f‰whU« fšyhU«. 410
42. nfŸÉ
bršt¤â‰ áwªjJ nfŸÉ¢ bršt«;
m¢bršt« v¢bršt¤âD« nkyhdJ. 411
brÉ¡F czî »il¡fhjnghJ
tÆ‰W¡F¡ bfhŠr« czî mË¡fyh«. 412
brÉízî c©lt® mÉízî c©l
njt®¡F x¥ght® ï›îy»š. 413
fšyhÉoD« f‰wh® brhšiy¡ nf£f;
nrh®î¡ fhy¤J¤ jh§F« JizahF«. 414
xG¡f« cilat® brhšiy¡ nf£gJ
thœÉš tG¡F«nghJ C‹W nfhyh«. 415
v›tsthÆD« ešyt‰iw¡ nf£f;
m›tsÉ‰F¢ áwªj bgUik c©L. 416
MuhŒªJ cz®ªJ Ãu«ãa nfŸÉahs®
jt¿í« m¿Éšyd brhšyh®. 417
nfŸÉa¿î EiHahj brÉfŸ
Xir nf£lhY« KG¢ brÉLfns. 418
E£gkhd nfŸÉa¿î ïšyhjt®¡F
tz¡f xL¡fkhd thŒ ïuhJ. 419
brÉ¢Rit bjÇah thŒ¢Rit k¡fŸ
btªjhš v‹d? ïUªjhš v‹d? 420
43. m¿îilik
m¿î F‰w« jL¡F«gil; giftU«
C¡f« mÊ¡f Koahj mu©. 421
br‹w kd¤ij¢ br‹wgo ÉlhJ
ÔJ Ú¡» tÊ¥gL¤Jtnj m¿î. 422
v¢brŒâia ah® ahÇl« nf£lhY«
mj‹ c©ikia¡ fh©gnj m¿î. 423
mUikia vËikahf Ú brhšYf;
ãw®TW« E©ikia És§»¡ bfhŸSf. 424
cyf¤ij¤ jGÉ¥ nghtJ rhJÇa«;
k»œjY« tUªjY« ïšyhjJ m¿î. 425
v§‡d« ngh»‹wJ cyf« m§‡d«
x£o thœtnj m¿îilik. 426
nkštUtij m¿gt® m¿îilat®;
m¤âwik ïšyhjt® m¿Éšyhjt®. 427
mŠRtj‰F mŠrhik ngij¤j‹ik;
mj‰F mŠRjš m¿î¤j‹ik. 428
tUK‹d®¡ fh¡f tšym¿P®¡F
mâ®¢á jU« J‹g« thuhJ. 429
m¿îilat® m¿thš všyh« cila®;
m¿Éyh® v‹d ïUªJ« ïy®. 430
44. F‰w§ fojš

fUtK« ádK« ïÊî« ïšyhjt®
K‹nd‰w« nkyhdJ. 431
fŠr¤ j‹ikí« bghŒahd khdK«
nt©lhj k»œ¢áí« ntªj‹ nfLfŸ. 432
áWF‰w« brŒÆD« bgÇjhf v©Qt®
gÊ¡F ehQ« bgÇat®. 433
F‰wnk FÊnjh©L« c£gif MjÈ‹
F‰w¤ij ÉÊ¥nghL jL¥ghahf. 434
F‰w« tUK‹nd jL¡fhjt‹ thœî
Ô K‹ it¡nfh‰ ngh®nghy mÊí«. 435
j‹ Fiwia Ú¡»¥ ãw®Fiw T¿‹
murid ahU« Fiw brhšyh®. 436
brŒtd brŒahJ á¡bfd¥ ão¤jtdJ
bršt« j¥ò« tÊÆ‹¿¡ bfL«. 437
bghU£ g‰wh»a fŠr¤ j‹ik
v¤j‹ikÆY« Äf ïÊªjJ. 438
v¡fhy¤J« j‹id¥ òfHhnj;
bfLjš Éidia v‹W« ÉU«ghnj. 439
j‹ÉU¥g« btË¥glhjgo el¥ã‹
gift® Nœ¢áfŸ ga‹glh. 440
45. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš

mwK« Kâ®ªj m¿î« cilatuJ
e£ig¤ bjÇªJ bg‰W¡ bfhŸf. 441
tªj Jaiu¥ ngh¡» tUK‹ fh¡F«
âwKilatiu¤ jGÉ¡ bfhŸf. 442
bgÇat®fis¥ ngh‰¿ cwî bfhŸtnj
mÇa brašfSŸ všyh« mÇaJ. 443
e«ÄD« bgÇat® e«ktuhf el¥gJ
všyh t‹ikÆD« V‰wkhdJ. 444
m¿P®fns mur‹ f©fŸ MjÈ‹
mt®fis MuhŒªJ miz¤J¡ bfhŸf. 445
bgÇat®fŸ Jizahf xGFgtid¥
gift®fŸ v‹d brŒa Koí«? 446
foªJiu¡F« e©g® cilatiu
ahU« bfL¡f Koíkh? 447
foªJiu¥gh® ïšyhj jÅ k‹d‹
gift® ï‹¿í« bfLth‹. 448
Kjš ïšyhjt®¡F Câa« c©nlh?
Jiz ïšyhjt®¡F xU Ãiy c©nlh? 449
ešyt® xUt® e£ig ÉLtJ
gyiu¥ gif¥gâD« bgUª Ôik. 450
46. á‰¿d« nruhik

bgÇat® á¿atnuhL gHf mŠRt®;
á¿ah® á¿ahiuna cwî bfhŸt®. 451
kiH jh‹ÉGªj k©j‹ikia¥ bgW«;
m¿î nr®ªj FG¤j‹ikia¥ bgW«. 452
k¡f£F kd¤jhš cz®¢á c©lh«;
nr®¡ifahš cÇa kâ¥ò c©lh«. 453
m¿î kd¤ij x£oaJ nghš njh‹W«;
c©ikÆš gHF« ïd¤ij x£oaJ. 454
kd¤ öŒik braš öŒik ïu©L«
ešy T£Lwthš tU«. 455
e‹kd¤jh®¡F¥ ã‹tÊ e‹whF«;
ešÈd¤jh®¡F všyhnk e‹whF«. 456
e‹kd« cÆ®¡F M¡f« jU«;
e‰T£L všyh¥ òfG« jU«. 457
rhy‹nwh®¡F kd« ešyjhf ïU¥ãD«
ïdK« ešyjhf ïU¥gJ áw¥ò. 458
e‹kd¤jhš kWik Æ‹g« »il¡F«;
mj‰F« e‰T£L ešyJ. 459
ešy nr®¡ifÆD« áwªj JizÆšiy;
bf£l nr®¡ifÆD« ntW nfošiy. 460
47. bjÇªJ braštif

mÊtJ« MtJ« ã‹ tU« CâaK«
všyht‰iwí« v©Â¢ brŒf. 461
nj®ªjt®fis¡ fyªJ brŒgt®¡F¢
brŒa ïayhjJ x‹Wnk ïšiy. 462
tUtij e«ã cŸsij ïH¡F«
fhÇa¤âš <Lglh® m¿î ïU¥gt®. 463
bt£f cz®¢á¡F mŠR»‹wt®
És§fhj fhÇa¤ij nk‰bfhŸsh®. 464
c£TWfŸ bjÇahJ brŒa¥ òw¥gLjš
gift® bt‰¿¡F¥ gh¤â ão¥gjhF«. 465
brŒa nt©lhjd brŒjh‰ bfLth‹;
nt©oad brŒahÉ£lhY« bfLth‹. 466
e‹whf Ãid¤J¡ fhÇa¤âš ïw§Ff;
ïw§»aã‹ gh®¡fyh« v‹gJ jtW. 467
Kiw¥go ciHahj ciH¥ò
gy®Jiz ïU¥ãD« X£ilgL«. 468
mtut® ïašò m¿ªJ brŒahÉo‹
e‹ik brŒtJ« jtwh» ÉL«. 469
c‹ Ãiy¡F V‰fhjij cyf« V‰fhJ;
cyf« ïfHhjt‰iw v©Â¢ brŒf. 470
48. tÈa¿jš
braš, jh‹, gift‹, Jizt‹ v‹w
všyh t‹ikfisí« Ó®ö¡»¢ brŒf. 471
ïaY« braiyí« m¿ití« bjÇªJ
el¥gh®¡F elthjJ ïšiy. 472
M‰wš m¿ahJ M®t¤jhš brŒJ
ïilÆny beho¤jt® Äf¥ gy®. 473
mik¤jgo elthjt‹ mst¿ahjt‹
j‹id¥ òfœªjt‹ rLâÆ‰ bfLth‹. 474
kÆÈwifí« msî¡F ÄŠá V‰¿dhš
ghut©oí« m¢R K¿ªJ ÉL«. 475
EÅ¡bfh«ãš V¿at® nkY« V¿‹
cÆ®¡F Koîfhy« tªJ ÉL«. 476
Kiw¥go bghUŸÃiy m¿ªJ bfhL¡f;
mJnt nk‹nkY« bfhL¡F« be¿ah«. 477
tUthŒ msthf ïU¥ãD« nfošiy;
bryî k£L« ÉÇjš TlhJ. 478
bghUŸÃiy m¿ªJ thHhjt‹ thœ¡if
ïU¥gJnghy x‹W« ïuhJ. 479
cŸs Ãiy ghuhJ C®e‹ik brŒjhY«
brštÃiy ÉiuÉš ÓuÊí«. 480
49. fhy« m¿jš

fh¡if nfh£lhid¥ gfÈš bt‹WÉL«;
ntªj® btšY« fhy« gh®¡f nt©L«. 481
fhy«gh®¤J V‰g el¥gJ Ãiyahf¢
bršt¤ij¡ f£L« fÆwhF«. 482
M‰wnyhL fhyK« m¿ªJ brŒÆ‹
brŒj‰F mÇabjd VJ« c©nlh? 483
fhyK« ïlK« fÂ¤J¢ brŒÆ‹
cyfnk nt©oD« »il¡F«. 484
Phy« KGJ« Ms¡ fUJgt®
fhy« gh®¤J¡ fy§fhJ ïU¥g®. 485
C¡f« cilat‹ xL§» ïU¥gJ
r©il¡flh ã‹th§F« F¿¥ghF«. 486
m¿îilah® btË¥gl¡ bfhâ¥gilah®;
fhy« gh®¤J c£bfhâ¥ò milt®. 487
giftiu¡ fhQ«nghJ gÂf;
fhy« tªjnghJ mt® fÉœt®. 488
»il¤j‰F mÇaJ »il¤jhš clnd
brŒj‰F mÇaij¢ brŒJ bfhŸf. 489
xL§»a fhy¤J¡ bfh¡F¥ nghšf;
áwªj fhy¤J mj‹ F¤J¥ nghšf. 490
50. ïld¿jš
KGJ« thŒ¥ghd ïl« bgW«tiu
v¢braiyí« bjhl§fhnj òw¡fÂahnj. 491
ntWg£l M‰wš cila mur®¡F«
mu©Jiz gy e‹ik mË¡F«. 492
ïl«gh®¤J ÉÊ¥nghL giftÇl« el¥ã‹
tÈÆyhU« tÈbg‰W¥ nghÇLt®. 493
ïl«gh®¤J¥ ãoia ÉlhJ brŒÆ‹
gift® j«Nœ¢áia¡ ifÉLt®. 494
j©ÙÇš Kjiy vjidí« btšY«;
jiuÆš Kjiyia vJî« btšY«. 495
ešy bgÇat©oí« flÈš XlhJ;
ÚnuhL« f¥gY« Ãy¤âš XlhJ. 496
KGJ« v©Â ïlk¿ªJ brŒÆ‹
JÂ¢rš jÉu¥ ãwJiz nt©lh«. 497
gil FiwªjtD¡F V‰w ïl« br‹whš
gilÃiwªjt‹ cŸs« nrh®tilth‹. 498
ešyuQ« áw¥ò« ïšiy baÅD«
vâÇia thGÄl¤âš jh¡f ïayhJ. 499
ntšåu®fis¡ F¤â vL¤j ahidiaí«
nr‰W Ãy¤âš eÇ bfh‹W ÉL«. 500
51. bjÇªJ bjËjš

mw«bghUŸ ï‹g« cÆ®¡F mŠRjš
ï›tifahš xUtid MuhŒªJ bjËf. 501
e‰FoÆ‰ ãwªJ F‰w« ïšyhkš
gÊ¡F ehQgtnd e«g¤ j¡ft‹. 502
áwªjit f‰W¤ bjËªjt® ïl¤J«
gh®¤jhš Xusî m¿ahik ïU¡F«. 503
xUt® Fz§fisí« F‰w§fisí« gh®¤J
mt‰WŸ ÄFâia¡ bfh©L bjËf. 504
ït® bgÇat® ït® á¿at® v‹Wm¿a
mtut® brany ciufšyhF«. 505
Äf t¿atiu e«ghnj; V‹? mt®
v¥ão¥ò« ïšyh®; gÊ¡F« mŠrh®. 506
m‹ò fhuzkhf m¿Éyhjtiu e«òjš
všyh klikí« jU«. 507
MuhahJ vtndh xUtid e«ãdhš
tÊtÊ¤ Ôuhj J‹g« tU«. 508
MuhahJ ahiuí« vËâš e«ghnj;
MŒªj ã‹D« e«ò« bghUis e«òf. 509
MuhahJ e«òjY« bgUªJ‹gnk;
e«ãatid Ia¥gLjY« bgUªJ‹gnk. 510
52. bjÇªJ Éisahlš

xU braÈ‹ e‹ikí« Ôikí« gh®¤J
eyŠbrŒthid ntiy¡F¡ bfhŸf. 511
tUthŒ bgU¡» tsŠ brŒJ nkY«
MuhŒgtnd fhÇa« brŒa¤ j¡ft‹. 512
m‹ò m¿î bjËî MirÆ‹ik
eh‹F« cilatnd e«g¤ j¡ft‹. 513
v›thW bjËªjhY« fhÇa¤â‹ nghJ
ntwhf el¥gtnu Äf¥ gy®. 514
xUÉidia m¿ªJ Ko¥gtÅlnk Vîf;
bga® bg‰wt‹ v‹gj‰fhf Vt‰f. 515
brŒgt‹ j‹ikiaí« brŒí« braiyí«
V‰w fhy¤ijí« cz®ªJ brŒf. 516
ï¢braiy ï«Kiwahš ït‹ Ko¥gh‹
v‹W bjËªJ Éidia x¥gil¡f. 517
Éid¡F¤ j¡ft‹ v‹W bjËªjã‹ò
mtid KG¥ bghW¥ò cilat‹ M¡Ff. 518
fhÇa¤âš fU¤jhf ïU¥gt‹ g©ig¤
jtwhf Ãid¤jhš bršt« jtW«. 519
mur‹ ehŸnjhW« mYtyiu MuhŒf;
mt® ãrfhÉo‹ ehL ãrfhJ. 520
53. R‰wª jHhš

g‰¿šyhj nghJ« giHa cwit¥
ngh‰Wjš R‰w¤jhÇlnk c©L. 521
m‹ò Fiwahj R‰w« ïU¥ã‹
ts®¢á Fiwahj K‹nd‰w« tU«. 522
fyªJ gHfhjt‹ thœ¡if bgUfhJ;
Fs« fiuÆ‹¿ Ú® Ãu«òkh? 523
R‰w¤jh® R‰¿ ïU¡FkhW cjîtnj
bršt« bg‰whš bgwnt©L« ga‹. 524
bfhL¤jš ï‹brhš ïu©L« ïUªjhš
R‰w¥gil NœªJ ÉL«. 525
bfhL¥gh‹ fLfL¡f kh£lh‹ v‹whš
mt‹nghš R‰wKilah® cyf¤âšiy. 526
fh¡if j‹ R‰w¤ij miH¤J c©Q«;
m¥g©ãd®¡nf K‹nd‰w« c©L. 527
mur‹ bghJikÆ‹¿¢ áw¥ghf neh¡»‹
mjdhš thG« R‰w¤jh® gy®. 528
»isah»¥ ãÇªjtU« mt® cwÉdU«
btW¥ò Ú§»aã‹ ÉU«ãtªJ TLt®. 529
ïUªJ ãÇªJ xUneh¡f¤njhL tªjtid
mur‹ bghW¤J¥gh®¤J V‰W¡ bfhŸf. 530
54. bgh¢rhthik (kwthik)

bgÇa k»œ¢á¡»ilna fhÇa¤ij kw¤jš
ÄFªj ád¤ij¡ fh£oY« ÔJ. 531
ehS« tWik m¿it mÊ¡F«;
ehS« kwâ òfiH mÊ¡F«. 532
kwâ cilah®¡F¥ òfœthœî ïšiy;
ïJ všyh MáÇa®¡F« Koªj Koî. 533
kwâthŒ¥ g£lh®¡F vªeyK« ïšiy;
mŠá¡ »l¥gh®¡F mu© c©nlh? 534
ÃidnthL K‹nd jL¡fhJ kwªjt‹
j‹ãiH¡F¥ ã‹nd tUªâ ïu§Fth‹. 535
kwthj j‹ikia¤ jtwhJ bg‰whš
mJngh‹w M‰wš nt¿šiy. 536
kwthj fUÉbfh©L ÉÊ¥nghL brŒjhš
Koahj fhÇa« v‹gJ ahJ« ïšiy. 537
òfœjU« Éidfis kâ¤J¢ brŒf;
brŒahJ É£lt®¡F v‹W« thœÉšiy. 538
Ú k»œ¢áÆny âis¤âU¡F« nghJ
m§‡d« ïUªJ bf£lhiu v©Â¥gh®. 539
v©Âaij kwthnj v©z Koªjhš
v©Âaij vËâš vŒâÉlyh«. 540
55. br§nfh‹ik (ešyh£á)

nf£L xUg¡f« rhahJ j©o¤J
ahiuí« MuhŒªJ brŒtnj Úâ. 541
cÆbušyh« kiHia vâ®gh®¤J thG«;
Fobašyh« ešyh£áia neh¡» thG«. 542
mUshs®j« üY¡F« mw¤J¡F«
mo¥gil murdJ M£ána. 543
Fofis miz¤J MS« bgUntªjdJ
mofis¥ g‰¿ cyf« Ã‰F«. 544
Kiwahf murhS« k‹dt‹ eh£oš
kiHí« Éis¢rY« ïu©L« ïU¡F«. 545
murD¡F bt‰¿ jUtJ ntÈšiy;
mtdJ neuhd br§nfhš M£ána. 546
eh£il bašyh« mur‹ fh¥gh‹;
Fiwa‰w Úâ mtid¡ fh¡F«. 547
ïu¡fkhf¥ gh®¤J KiwtH§fh mur‹
j‹F‰w¤jhš jhnd bfLth‹. 548
e‰Foia¡ fh¤J ÔaFoia¤ j©o¤jš
gÊÆšiy; ntªjdJ flik. 549
bfhoat®¡F muR bfhiy¤j©lid brŒjš
gÆ®tsu¡ fisg¿¥gJ nghY«. 550
56. bfhL§nfh‹ik
Fofis tU¤â¤ Ôik òÇí« ntªj‹
bfhiyahËÆD« bfhoat‹. 551
nfhYila mur‹ FofËl« bghUŸnf£lš
ntYila âUl‹ bfŠRtij x¡F«. 552
ehŸnjhW« MuhŒªJ Mshj murdJ
ehL ehS« bf£L¡bfh©L nghF«. 553
Úâjt¿ MuhahJ brŒí« mur‹
bghUS« Foí« xU nru ïH¥gh‹. 554
bfhLik jh§fhJ FofŸ mGj f©Ù®
muir monahL mÊ¡F« gilahF«. 555
k‹dD¡F Ãiy ešyh£áahš c©lhF«;
mJ ï‹nwš mt‹ mâfhu« ÃiyahJ. 556
kiHÆ‹nwš cyf« v‹dhF«?
murdJ m‹ã‹nwš FofŸ thGkh? 557
ÚâÆšyh k‹ddJ M£á¡F c£go‹
bghË‹ikÆD« cilik nfLjU«. 558
k‹dt‹ ÚâKiwnahL MshÉ£lhš
kiH gUtKiwnahL bgŒahJ ngh«. 559
fh¤j‰F cÇa mur‹ fhthÉo‹
gR ga‹jhuhJ; v¤bjhÊšfS« ïuh. 560
57. btUtªj brŒahik

j¡fgo MŒªJ nkY« F‰w« brŒahthW
bghUªj¤ j©o¥gtnd ntªj‹. 561
beLehŸ M¡f« Ãiy¡f ÉU«ògt®
t‹ikahf X§» bkšy mo¥ghuhf. 562
Fofis Äu£L« bfhoa ntªj‹
f£lha« ÉiuªJ mÊth‹. 563
mur‹ fLika‹ v‹W FofŸ T¿‹
ïlŠRU§» ÉiuªJ mÊth‹. 564
gh®¡f mUikí« Kf§fLikí« cilat‹
bgUŠbršt« ngŒfh¤jJ nghY«. 565
f©ÂY« brhšÈY« fLika‹ MÆ‹
mt‹ beLŠbršt« ehshfhkš bfL«. 566
fLŠbrhšY« msîflªj j©lidí«
murdJ giltÈia mW¡F« mu«. 567
mur‹ mik¢riu¡ fyªJ brŒahJ
ád§bfh©L brŒÆ‹ bršt« RU§F«. 568
ngh®¡fhy¤J¤ ÔaFoia¢ áiwÆlhj
mur‹ fy§» btJ«ã mÊth‹. 569
fL«M£á muáaš fšyhjtiuna ftU«;
eh£L¡F¥ ghu« m›th£ána, ã¿âšiy. 570
58. f©nzh£l« (ïu¡f«)

ïu¡f« v‹D« mH»a bgU«g©ò
ïU¤jyhš ï›îyf« ïU¡»‹wJ. 571
cy»aš v‹gJ ïu¡f¥g©ãš cŸsJ;
ïu¡fÄyh® ïU¥gJ óÄ¡F¥ ghu«. 572
gh£L¡F¥ bghUªjhj ïirah‰ gabd‹?
ïu¡f« fh£lhj f©zhš v‹d ga‹? 573
nt©L« msî ïu¡f« Xlhj f©
Kf¤âš ïU¥gJnghš fh£LtJ vj‰F? 574
f©Â‰F eifahtJ ïu¡f cz®nt;
ïu¡fÄyh¡ f©iz¥ òzbz‹W bfhŸf. 575
f©nzh oUªJ« ïu¡f« ïšyhjt®
k©nzh oUªJ« tsuhj ku« nghšt®. 576
ïu¡f« ïšyhjt® f©Âšyhjt®
f©Qilat® ïu¡f« cilat®. 577
fhÇa« bflhkš ïu¡f« fh£Lth®¡F
ta¥g£lJ ï›îyf«. 578
j©o¡F« M‰wš ïU¥ãD« kdÄu§»¥
bghW¤J¡ bfhŸS« g©ng áwªjJ. 579
ahtU« ÉU«ò« ehfÇf« cilat®
nenu eŠáoD« c©L ml§Ft®. 580
59. X‰whlš (csî)

csî« òfœbg‰w ÚâüY« ïu©L«
k‹dtD¡F¡ f©fŸ v‹W bjËf. 581
ahÇl¤J« vjidí« v‹W« csthš
ÉiuªJ m¿jš ntªj‹ flik. 582
csthš brŒâ m¿ªJbfhŸshj mur‹
bfhŸS« bt‰¿ vJî« ïšiy. 583
Éidahs® R‰w¤jh® gift® v‹w
v¤âw¤jhiuí« MuhŒtJ csî. 584
Ia¥glhj tonthL mŠrhJ gh®¤J
v›Él¤J« btËÆlhjtnd x‰w‹. 585
Jwî ntl§bfh©L v›ÉlK« òFªJ
v‹d neÇD« thŒÉlhjtnd x‰w‹. 586
kiwthd brŒâfis x£L¡ nf£L
m¿ªjt‰¿š bjËîilatnd x‰w‹. 587
X® csthË bfh©L tªj brŒâiaí«
ã‹D« X® csthËahš bjËf. 588
csthËfis¤ j«KŸ bjÇahthW MŸf;
_t®¡F« x¤j brŒâ e«g¤jF«. 589
gyu¿a x‰wD¡F¢ áw¥ò¢ brŒahnj;
brŒÆ‹ kiwî btË¥gL¤âajhF«. 590
60. C¡f« cilahik

C¡fnk brh¤jhF«; mJ ïšyhjt®
ãw ïU¥ãD« brh¤Jila® Mfh®. 591
C¡f¢ brh¤nj brh¤J; bghU£brh¤J
ÃšyhJ nghŒÉL«. 592
C¡f¤ij¤ â©zkhf¡ ifÆš bfh©lt®
bršt« nghÆ‰bw‹W tUªjh®. 593
nrh®Éšyh C¡f« cilatdJ
å£LtÊ nf£L¢ bršt« nrU«. 594
kyÇ‹ Ús« ÚÇ‹ msî; khªj®j«
thœÉ‹ ca®¢á C¡f¤â‹ msî. 595
Ãid¥gbjšyh« ca®itna Ãid¡f;
ca®î thuhÉoD« mªÃidit Élhnj. 596
cWâahs® mÊÉY« C¡f« jsuh®;
m«òfŸ ij¤jhY« ahid tÈbghW¡F«. 597
cyf¤âš bgUŠbršt‹v‹D« áw¥ig
C¡f« ïšyhjt® milah®. 598
gUkD« TÇa bfh«ò« ïUªJ«
òÈ jh¡»dhš ahidí« mŠRnk. 599
C¡f ÄFâna tÈik; mJ ïšyhjt®
Ãiyahš ku«: tothš khÅl®. 600
61. koÆ‹ik
FL«g« v‹D« mizahj És¡F
nrh«gš v‹D« ïUshšmizªJ ÉL«. 601
FL«g« áwªj FL«gkhf ÉU«òt®
nrh«giy mÊ¤J Ka‰áahf el¡f. 602
nrh«giy koÆ‰ bfh©oU¡F« klt‹
ãwªjFo mtD¡FK‹ ÉiuªjÊí«. 603
nrh«gÈ‰ g£L¢ RWRW¥ò ïšyhjt®¡F¡
FL«gK« m¿Hí« F‰wK« bgUF«. 604
fhy¤jhœî kwâ nrh«gš cw¡f«
ïit bfLth® Mir¥gL« eiffŸ. 605
ehL MŸgtÇ‹ ešYwî ïU¥ãD«
nrh«ng¿ bgU«ga‹ milah‹. 606
nrh«gÈš MœªJ ešYiH¥ig É£lt®
gyuhš ïog£L ïfH¥gLth®. 607
FL«g¤âš nrh«gš FoòFªJ É£lhš
gift®¡F moikah» ÉLnth«. 608
FL«g« el¤JifÆš tªj FiwghLfŸ
nrh«giy xÊ¡fnt Ú§»¥ngh«. 609
âUkhš jh©oa cyf« KGJ«
nrh«gš ïšyh k‹dt‹ milth‹. 610
62. MŸÉidíilik (Ka‰á)

mÇa fhÇa« v‹W kiy¡f nt©lh«;
Ka‰á všyh¥ bgUikí« jU«. 611
vL¤j Éidia miuFiwÆ‹¿¢ brŒf;
flikia É£lhiu cyf« É£L ÉL«. 612
ãw®¡F cjî« bgUÄf v©z«
ciH¡»‹w bgU«g©ghš c©lhF«. 613
ciH¥ãšyh jt‹ ah®¡F« cjt Koíkh?
ngogift®K‹ thŸ årKoíkh? 614
ï‹g« ehlhJ fhÇa Koit ehLgt‹
R‰w¤â‹ J‹g« jh§F« özhth‹. 615
ciH¥ò bršt Ãiyia c©lh¡F«;
ciHahik tWikia¤ jªJÉL«. 616
nrh«ng¿Æ‹ koÆš ïU¥ghŸ _njÉ;
ciH¥gt‹ moÆš ïU¥ghŸ ÓnjÉ. 617
clš Cd« ah®¡F« gÊÆšiy;
m¿it ts®¤J Kayhikna gÊ. 618
bjŒt¤jhš xU braš KoahJ ngh»D«
Ka‹whš mj‰FÇa TÈ c©L. 619
nrh®É‹¿¡ fhy« jhœ¡fhJ ciH¥gt®
khwhd Éâí« Xl¡ fh©g®. 620
63. ïL¡f© mÊahik

J‹g« tU«nghJ nfÈbrŒf; mJnt
J‹g¤ij¡ fl¡f tÊ. 621
btŸs« ngh‹w beU¡foí« m¿P‹
C¡f¤âdhš Ãid¡fnt Xo¥ngh«. 622
J‹g§ f©L J‹g¥ glhjt®
J‹g¤ij¤ J‹g¥ gL¤Jt®. 623
fod¥ghij bršY« fhisngh‹wtD¡F
tªj J‹gk‹nwh J‹g¥gL«! 624
mL¡fL¡fhf tÇD« mirahjtD¡F
tªj Jauk‹nwh Jau¥gL«! 625
bršt« tªjnghJ g‰w‰W ïU¥gt®
nghdnghJ Jau¥ gLtnuh? 626
ï›îl«ò nehŒfS¡F ïy¡F v‹W
ïašg¿ªj nknyh® fy¡f« bfhŸsh®. 627
ï‹g¤ij ÉU«ghJ ïilô‰iw ïašò
v‹W fUJgt‹ tU¤j« milah‹. 628
k»œ¢áÆš k»œ¢á milahjt‹
ftiyÆš ftiy milah‹. 629
J‹g¤ij ï‹gkhf¡ fUJgtD¡F
vâÇÆ‹ kâ¥ò« »il¡F«. 630
64. mik¢R
fUÉfhy« brŒíª j‹ik fhÇa«
ït‰¿š e‹F áwªjtnd mik¢r‹. 631
JÂî Fongzš fšÉ m¿î Ka‰á
ï›itªâY« áwªjtnd mik¢r‹. 632
giftiu¥ ãÇ¤jš e©giu miz¤jš
ãÇªjtiu¡ T£lš tšyt‹ mik¢r‹. 633
MuhŒjš bjËªJ brŒjš cWâahf¢
brhšYjš tšytndmik¢r‹. 634
mwK« mikªj brhšY« âwK«
cilatnd bjËî¡F¤ Jizahth‹. 635
TÇa m¿î« üy¿î« cilat®¡F¤
Ô®¡f Koahj á¡fšfŸ csnth? 636
üšbrhšY« Kiwfis m¿ªâUªjhY«
cyf eilKiwfis m¿ªJ brŒf. 637
brh‹dhY« j‹dhY« m¿ah‹ vÅD«
murD¡F cWâTwš mik¢r‹ fl‹. 638
nfLNG« xU kªâÇÆD« mUnf
vGgJ nfho gift® ešyt®. 639
Kiwahf v©ÂD« Koahjgo brŒt®
brŒí« âwik ïšyhjt®. 640
65. brhšt‹ik
eht‹ik xUt®¡F ešy brh¤J;
mJ všyh e‹ikÆD« áwªjJ. 641
brhšyhš M¡fK« tU«, nfL« tU«.
MjÈ‹ brhšiy ÉÊ¥nghL brhšYf. 642
nf£lhiu¡ ft®ªJ nfshjtiuí«
nf£f¤ ö©Ltnj brhšt‹ik. 643
brhšÈ‹ M‰wiy m¿ªJ brhšYf;
mJnt mwkh«; bghUsh«. 644
ntW brhšY« brhšyyh« vd ïlÄ‹¿
KjÈnyna gÈ¡F« brhšiy¢ brhšYf. 645
nf£FkhW brhšyš ãw®brhšy¡ nf£lš
ïit ešy¿PÇ‹ bfhŸif. 646
brhšt‹ik nrh®É‹ik m¢rÄ‹ik
cilatid ahU« btšy KoahJ. 647
Kiwahf ïÅJ brhšYnthkhÆ‹
e« brh‰go cyf« ÉiuªJ el¡F«. 648
ešyt‰iw¢ RU¡fkhf¢ brhšy¤
bjÇahjtnu gygl¥ ngr Mir¥gLt®. 649
f‰wij vL¤J¢ brhšy Koahjt®
kzÄšyhj bfh¤Jky® ngh‹wt®. 650
66. Éid¤öŒik
ešy Jiz K‹nd‰w¤ij¤ jU«;
ešy braš nt©oad všyh« jU«. 651
òfG« e‹ikí« juhj fhÇa¤ij
v‹W« xÊ¤JÉl nt©L«. 652
K‹ndw nt©L« v‹gt® kâ¥ò¡
Fiwí« fhÇa§fis¡ bfhŸshJ ÉLf. 653
mâuhj m¿P® beU¡fog£lhY«
ïÊªj brašfis¢ brŒah®. 654
v‹brŒnj‹ v‹W ã‹tUªJ« braiy¢
brŒahnj; brŒjhš âU«gî« brŒahnj. 655
bgÇat® gÊ¡F« Ôa Éidfis
Ã‹jhŒ gá¤J¡ »lªjhY« brŒahnj. 656
ešyt® gÊNo vŒJ« bršt¤âD«
mt®j« tWikna bgUikíilaJ. 657
Éy¡»at‰iw Éy¡fhJ brŒjt®¡F¡
fhÇa« KoªjhY« J‹g« c©lhF«. 658
ãw® mH¡bfh©lit eh« mH¥nghF«;
ešyit K‹bjhiyÆD« ã‹ ga‹jU«. 659
Vkh‰¿¡ bfh©l bghUŸ Ãiy¡fhJ;
Rlhj k©ghidÆš Ú® j§Fkh? 660
67. Éid¤â£g«
ÉidíWâ v‹gJ e« beŠRWâ;
k‰iwait cWâahfh. 661
tUK‹ fh¤jš, tªjhš jsuhik
ï›Éu©nl m¿P® f©l tÊfŸ 662
Koªjã‹ btËah«go brŒtnj âwik;
ïilna btË¥go‹ bgUªJ‹g« tU«. 663
mHfhf¢ brhšYjš ah®¡F« Koí«;
brh‹dgo brŒjny KoahJ. 664
bgUÄj« Ä¡ftÇ‹ Éid¤âw¤ij
ntªj‹ nfŸÉ¥g£L kâ¥gh‹. 665
v©Âat‰iw v©Âagona vŒjyh«
v©Âat® cWâahf v©Âdhš. 666
MË‹ njh‰w« gh®¤J ïfHnt©lh«;
XL« t©o bgÇJ; m¢rhÂ á¿J. 667
fy§fhJ f©l fhÇa¤ij¤ jsuhJ
fhy« jhœ¤jhJ brŒf. 668
J‹g« nk‹nkY« tªjhY« JÂnthL
ï‹gªjU« fhÇa¤ij¢ brŒf. 669
v‹d cWâÆUªjhY« vL¤J¡ bfh©l
ÉidÆš cWâÆyhiu cyf« É£LÉL«. 670
68. Éidbraš tif

MuhŒªJ xU JÂî¡F tunt©L«;
m¤JÂit¢ brŒahJ jhœ¤jš ÔjhF«. 671
jhœ¤J¢ brŒí« Éidia¤ jhœjJ¢brŒf;
clnd brŒa nt©oaij¡ fl¤jhnj. 672
Koªjtiu öjhš Ko¤J¡bfhŸsš e‹W;
Koah¡fhš gÈ¡FKiw gh®¤J¢ brŒf. 673
fhÇa¡Fiw gif¡Fiw v‹w ïu©L«
beU¥ò¡Fiw nghy ts®ªJ mÊ¡F«. 674
bghUŸ fUÉ fhy« braš ïl« v‹w
Iªâidí« ka¡fkw MuhŒªJ brŒf. 675
Koî« ïilôWfS« Koªj ã‹d®
tU« gaD« gh®¤J¢ brŒf. 676
xUbraiy¢ brŒgt‹ brŒí«Kiw mjid
e‹f¿ªjtdJ cWâia¥ bgWjš. 677
ahidia¡ bfh©L ahid ão¥gJ nghy
xU brayhš ï‹bdh‹iwí« brŒJbfhŸ. 678
e©g®¡F ešyd brŒjiy¡ fh£oD«
Éiuthf¥ giftiu miz¤jš nt©L«. 679
á‰wur® Fok¡fŸ eL§FtJ f©L
öJtÇ‹ nguuriu¥ gÂªJ bfhŸt®. 680
69. öJ
m‹ò« Fo¥ãw¥ò« mur®fŸ ÉU«ò«
g©ò« öJtD¡F cÇa jFâfŸ. 681
m‹ò m¿î bjËªj ng¢Rt‹ik
_‹W« öJtD¡F ï‹¿aikahjit. 682
gift®K‹ bt‰¿¤ öJ brhšgt‹
f‰wtUŸ f‰wtdhf És§f nt©L«. 683
m¿î njh‰w« bjËªj fšÉ ït‰¿š
Ãiwªjt‹ öJ bršthdhf. 684
ÉlhJ brhšÈ ÉLtdt‰iw É£L¢
áÇ¡f¥ngá ey« brŒgtnd öj‹. 685
f‰W mŠrhJ vL¤J¢ brhšÈ¢
rka¤J¡F V‰wJ m¿ªjtnd öj‹. 686
flik fhy« ïl« ït‰iw¥gh®¤J¢
áªâ¤J ciu¥gtnd áwªj öj‹. 687
öŒik Jiz JÂî ï« _‹W«
e‹F thŒ¤jš öJt‹ jFâah«. 688
gÊ¢ brŒâia thŒÉlh cWâahsnd
gift®K‹br‹W brŒâTw¤ j¡ft‹. 689
jd¡F¢ rhî tÇD« j‹ murD¡F¡
Fiwahj ey« brŒgtnd öj‹. 690
70. k‹diu¢ nr®ªjbjhGfš

k‹dbuhL gHFgt® FË®fhŒth® nghš
Äf Ú§fhkY« Äf beU§fhkY« gHFf. 691
mur® ÉU«òtdt‰iw ÉU«ghÉo‹
mtuhš Ãiyahd K‹nd‰w« »il¡F«. 692
bgU§F‰w« thuhjgo fh¤J¡ bfhŸf;
mur® Ia¥go‹ bjËÉ¤jš KoahJ. 693
fhnjhL XJjiyí« gh®¤J¢ áÇ¤jiyí«
bgÇat®K‹ it¤J¡ bfhŸshnj. 694
vªj¢ brŒâiaí« x£L¡ nfshnj;
brhšY«go nfshnj; brh‹dh‰ nfŸ. 695
k‹dÅ‹ F¿¥g¿ªJ fhy« gh®¤J
nt©oat‰iw ÉU«òkhW brhšYf. 696
nt©oaij¡ nfshÉoD« brhšYf;
nt©lhjij¡ nf£lhY« brhšy‰f. 697
ïisat‹ cwÉd‹ vd mtkâahkš
murdJ mâfhu¤ij kâ¤J xGFf. 698
kâ¡f¥g£nl‹ v‹W kâahjd brŒah®
ãwHhj m¿Éid íilat®. 699
gH¡f« v‹W g©ãšyhjgo elªjhš
mªj e£òÇik nfL Éis¡F«. 700
71. F¿¥g¿jš
Twhkny Kf«gh®¤J¡ F¿¥ò m¿gt‹
cyf¤J¡F v‹W« X® mÂahth‹. 701
bjËthf cŸnsh£l¤ij cz®gtid¤
bjŒt¤J¡F Ãfuhf kâ¡f. 702
Kf¢rhilÆdhš cŸs¤ij cz®gtiu
vJ bfhL¤J« mitÆš mk®¤â¡bfhŸf. 703
F¿¥ig¡ Twhkny m¿a tšyt®¡F«
m¿ahjt®¡F« cl«gsÉš x‰Wik. 704
Kf§f©L cŸs« fhzÉšiy ahÆ‹
f© v‹w cW¥ã‹ ga‹ v‹d? 705
K‹DŸs bghUis¡ f©zho fh£L«;
cŸ Ä¡f cz®¢áia Kf« fh£L«. 706
k»œití« btW¥igí« Kf« Kªâ¡ fh£L«;
Kf«nghš m¿íªâw« ã¿â‰F ïšiy. 707
Ãfœtij cŸs¤jhš cz®th®¡F K‹nd
Kf« gh®¤J Ã‹whš nghJnk. 708
gifah e£gh v‹gij¡ f© brhšY«;
f©Â‹ TW bjÇªjt®f£F. 709
TÇa m¿îilnah« v‹gt®¡F
msînfhyhtJ ãw®f©nz, nt¿šiy. 710
72. mita¿jš
brh‰bghÊÉ‹ Éisit m¿ªj ešyt®
T£l¤â‹ Ãiya¿ªJ MuhŒªJ ngRf. 711
brhšÈ‹ eila¿ªjt® ïilÆilna
T£l¤â‹ ngh¡if És§»¢ brhšYf. 712
T£l« m¿ahJ ngr K‰gLgt®
ng¢R tifa¿ah® tšyikí« ïšyh®. 713
m¿î¡ FGÉš ešy¿PdhŒ És§Ff;
ngij¡ FGÉš btŸisnghš el¡f. 714
m¿P® FGÉš Kªâ¡bfh©L vjidí«
brhšyhj ml¡f« Äfešy Fz«. 715
Ãu«g¡ f‰wh® K‹nd F‰w¥gLjš
tÊÆil tG¡» ÉGªjJ nghY«. 716
bjËthf¢ brh‰bghUŸ m¿th® mitÆš
f‰wt®j« fšÉ nk«ghL milí«. 717
czU« j‹ik cilah®K‹ TWtJ
tsU« gh¤âÆš Ú® ghŒ¢áaJ nghY«. 718
e‰T£l¤âš e‹F ngr tšyt®
ïÊT£l¤âš kwªJ« nghŒ¥ ngr‰f. 719
j‹Åiy¡F¤ jfhjt® T£l¤âš ngRtJ
rh¡filÆ‰ bfh£oa mÄœj« nghY«. 720
73. mitaŠrhik
brh‰bghÊit m¿ªjt® ghFghL bjÇªJ
ï‹dhjt‰iw¤ jt¿í« brhšyh®. 721
f‰wtUŸ f‰wh® vd¥gLth® ah®?
f‰wt®K‹ vL¤J¢brhšy tšytnu. 722
nghÇš rhf mŠrhjt® Äf¥gy®;
mitÆš ngr mŠrhjtnuh Äf¢áy®. 723
f‰wt®K‹ f‰wij vL¤J¢ brhšYf;
Äf¡ f‰wtÇl« ÄFâia¤ bjÇªJbfhŸf. 724
mit¡f© mŠrhJ kWbkhÊ brhšy
Kiwahf¤ jUf üš m¿ªJ f‰f. 725
åu® mšyh®¡F thnshL v‹d cwî?
nkil mŠRth®¡F ünyhL v‹d cwî? 726
nkilÆš mŠRgt‹ f‰w ü‰go¥ò
nghÇš ngo ão¤j TÇathŸ nghY«. 727
ešyitÆš vL¤J¢ brhšy ïayhjt®
gy go¤J« gaÅšiy. 728
go¤j¿ªJ« ešyitÆš ngr mŠRgt®
goahjtÇD« Ñœ v‹gh®fŸ. 729
nkil¡F mŠá¢ brhšy kh£lhjt®
thœªjhY« kh©ltU¡F x¥ght®. 730
74. ehL
Fiwahj Éis¢rY« eLÃiyik ahsU«
nrh®Éyhj tÂfU« cilaJ ehL. 731
bghU£ bgU¡f¤jhš ÉU«g¤ j¡fJ«
nfo‹¿ Äf ÉistJ« ehL 732
tU« Rikbašyh« jh§» murD¡F
tÇbašyh« bfhL¥gJnt ehL. 733
Ôuh¥gáí« Ôuhnehí« Ôuh¥gifí«
ïšyhJ el¥gJnt ehL. 734
gyf£á, c£gif, muáid M£L«
fhÈ¡ T£l« ïšyhjnj ehL. 735
nfl¿ahJ bf£lhY« ts§FiwahJ
v‹w ehnl jiyahd ehL. 736
mfÊí« thŒ¥ghd kiyí« mUÉí«
t‹kâY« eh£o‹ cW¥ò¡fŸ. 737
nehÆ‹ik bršt« Éis¢rš ï‹g« fhtš
IªJ« eh£o‰F mÂ v‹g®. 738
j‹Åiwîila tsehnl cÇik ehL;
ãweh£il vâ®neh¡F« ehL ehl‹W. 739
nkiy¢ áw¥bgšyh« ïUªJ« gaÅšiy;
ešyh£á ïšyhj ehL. 740
75. mu©
ngh®nk‰ bršth®¡F« kâšnt©L«;
mŠá¤ j‰fh¥gt®¡F« mJ nt©L«. 741
mfÊí« bt£lbtËí« kiyí«
br¿ªj fhL« nr®ªjJ muzhF«. 742
cau« mfy« cWâ mUik eh‹F«
mikªjnj mu© v‹W üš TW« 743
fh¡F« msî á¿jhŒ ïl«bgÇjhŒ¥
giftÇ‹ vG¢áia kG¡Ftnj mu‹. 744
ão¥gj‰F mÇajhŒ czî ÃiwªjjhŒ
cŸËU¥gt® braY¡F vËanj mu©. 745
všyh¥ bghUS«, ïl¤J¡F¡ bfh©LnghŒ
cjî« ešyhS« cilanj mu©. 746
tisªnjh, âObud¤jh¡»nah, tŠá¤njh
ão¡f KoahjJ mu©. 747
tYthf¢ NœªJ tis¤jtiuí«
ÃiyjsuhJ Ã‹W btštnj mu©. 748
ngh®KidÆš gift® XLkhW ngh®ÉidÆš
bgUÄj¢ áw¥òilanj mu©. 749
mu© v›th‰wš cilajhf ïUªjhY«
nghuh‰wš ïšyhjh®¡F¥ ga‹ ïšiy. 750
76. bghUŸ braštif

kâ¥ò ïšyhjtiuí« kâ¥ò cilauhf¢
brŒí« brštnk áwªj bršt«. 751
bršt« ïšyhjtiu všyhU« ïfœt®;
cilatiu všyhU« áw¥ò¢ brŒt®. 752
bršt« v‹D« mÊahj xË
v›ÉlK« br‹W ïUis X£L«. 753
be¿nahL F‰wÄ‹¿ <£oa bghUŸ
mwK« jU«; ï‹gK« jU«. 754
mUS« m‹ò« bghUªjhj bršt¤ij¤
bjhlhJ nghfÉLf. 755
tÇí« R§fK« giftÇ‹ âiwí«
murD¡F tUthŒ¥ bghUsh«. 756
m‹ò¤ jhŒ bg‰w mU£FHªij
bršt¤ jhâahš tsU«. 757
ifÆ‰ bghUŸ it¤J¡ fhÇa« brŒjš
kiyna¿ ahid¥nghiu¥ gh®¥gJ nghyh«. 758
<£Lf bghUis; vâÇÆ‹ ïWkh¥ig
mW¡F« fUÉ mJnghš nt¿šiy. 759
áwªj bghUis¤ âushf <£oat®¡F
mwK« ï‹gK« vËâ‰ »il¡F«. 760
77. gilkh£á
nghUlš bg‰W¥ ò©Q¡F mŠrhj
bt‰¿¥gil ntªj‹ bršt¤â‰ áwªjJ. 761
bfLjyhd ïl¤J mŠrhj cWâ
öu¤âš gH«gil¡nf c©L. 762
vÈ¡T£l« flšnghš f¤âdhš v‹d?
xUgh«ò Ó¿a msÉš Xo¥nghnk. 763
mÊahJ« tŠrid¡F MshfhJ«
tÊtÊ åuKilaJnt gil.. 764
vknd ádªJ tªjhY« x‹WTo
vâ®¡F« åuKilaJnt gil. 765
åu« khd« áwªjeil bjËî
v‹w eh‹F« gil¥ò¡F nt©oait. 766
tªj nghiu¤ jL¡F« Kiwa¿ªJ
K‰gilia¢ brY¤Jtnj nridah«. 767
mÊ¤jY« bghW¤jY« ïšiy vÅD«
nrid njh‰w¤jhš áw¥ò milí«. 768
ïÊî« Ú§fhj kd¡fr¥ò« tWikí«
ïšiy ba‹whš gilbtšY«. 769
gilÆš åu® gy® ïUªjhY«
ešy jiyt® ïšiybaÅ‹ gaÅšiy. 770
78. gil¢brU¡F
vâÇfns! v‹ jiyt‹K‹ ÃšyhÔ®!
mt‹K‹ Ã‹W fšyhdt® gy®. 771
fh£L Kaiy¡ bfh‹w m«ig¡ fh£oD«
ahid¡F¿ jt¿antiy Vªjš áw¥ò. 772
giftiu¡ bfhšYjš åu«; mt®¡F¤
J‹g«tÇ‹ cjîjš åu¤â‹ áfu«. 773
ifntiy ahidnkš åátU« åu‹
beŠáš ij¤jntiy¥ g¿¤J¢ áÇ¥gh‹. 774
gh®¤jf© gifntY¡F _o ïik¥ãD«
åu® òw§fh£oaj‰F¢ rkkh«. 775
åu¥ò© glhj eh£fis bašyh«
F‰w eh£fshf¡ bfhŸth‹ åu‹. 776
òfiH kâ¤J cÆiu kâahj åu®
f£oa åu¡fHny f©Q¡F mH»aJ. 777
ngh®tÇ‹ cÆU¡F mŠrhj åu®
mur‹ ml¡»D« åuîz®¢á Fiwah®. 778
tŠád« jtwhkš cÆ® bfhL¤jtiu
bt‰¿ jt¿dh® v‹W j©o¥gh® c©nlh? 779
fh¤jt® f©fy§F«go rhf¥ bg‰whš
m¢rhî nt©oahÆD« bgW« áw¥ãdJ. 780
79. e£ò
e£ò¥nghš brŒj‰F mÇaJ« ïšiy;
mJnghš fhÇa¤J¡F¤ Jizí« nt¿šiy. 781
ešyt® e£ò ts®ãiw ngh‹wJ;
ngija® e£ò¤ njŒãiw ngh‹wJ. 782
gHf¥ gHf¥ g©òilat® e£ò
go¡f¥ go¡f üÈ‹g« nghY«. 783
e£ò¢ brŒjš mu£il mo¤j‰f‹W;
ãiH brŒí«nghJ K‹tªJ ïo¤j‰fh«. 784
e£ò¡F¥ gyeh£ gH¡f« nt©lh«;
x¤j kd¥gh‹ikna cwî jU«. 785
Kf« ïÅ¡f¥ gHFtJ e£ghfhJ;
kd« ïÅ¡f¥ gHFtnj e£ò. 786
Ôikfis Ú¡» eštÊ¥ gL¤â¤
J‹g¤âš bjhl®ò bfhŸtnj e£ò. 787
cilbe»Ê‹ clnd cjî« ifnghy
e©g‹ Jaiu Kªâ¡fistnj e£ò. 788
e£ã‹ cÆ®ÃiyahJ? ntW glhkš
Koªjtiu e©gid¤ jh§» Ã‰wš. 789
ït® ï‹dh® ah‹ ï‹dt‹ v‹W
ãÇ¤J¡ T¿D« e£ò bgUik ïH¡F«. 790
80. e£ghuhŒjš
MuhahJ e£gJnghš nfošiy; V‹?
e£ò¢ brŒjã‹ v‹W« ÉLjiy ïšiy. 791
gyKiw MuhŒªJ bfhŸshj e£ò
ïWâÆš rhF« Jau¤ij¤ jU«. 792
Fz« Fo¥ãw¥ò F‰w« T£lhË
všyh« m¿ªJ e£ò¡ bfhŸf. 793
e‰FoÆ‰ ãwªJ gÊ¡F mŠRgtid
vJ bfhL¤J« e£ò¡ bfhŸthahf. 794
mG«go brhšÈ ïo¤Jiu¡F« M‰wš
cilat® e£ig cz®ªJ bfhŸf. 795
nfLfhy¤J« xU e‹ik c©L; m‹W
e©g® ah® v‹W msªJ bfhŸsyh«. 796
xUt®¡F tUthŒ v‹gJ ahJ?
m¿Éyh® e£ig mf‰¿¡ bfhŸSjš. 797
kd« RU§F« v©z§fis v©zhnj;
J‹g¤âš ifÉLth® e£ig¡ bfhŸshnj. 798
J‹g¡ fhy¤J¡ ifÉ£lt® e£ãid
<k¤ÔÆš Ãid¥ãD« beŠr« vÇí«. 799
F‰wÄyh® e£ig¡ bfhŸSf; vJ bfhL¤J«
x›thjh® e£ig cj¿¤ jŸSf. 800
81. gHik (ešy e£ò)

ešy e£ò v‹gJ ahJ? v›tifahY«
cwit KÇ¤J¡ bfhŸshj e£ò. 801
e£ò¡F ïy¡fz« cÇiknahL brŒjš;
m¢ braY¡F k»œjš ca®ªnjh® flik. 802
cÇiknahL brŒjij cl‹glh É£lhš
gH»a gH¡f¤â‹ ga‹ v‹dnth? 803
cÇiknahL e©g® nfshJ brŒjhš
m§‡d« brŒtij MtnyhL vâ®gh®¥g®. 804
tUªJ« brašfis e©g® brŒjhš
m¿ahiknahL cÇikí« vd cz®f. 805
J‹g¤J« beLehŸ e©g® bjhl®ãid¥
g©ãš ca®ªjt® É£LÉlh®. 806
m‹ò be¿Æny gH»at® e©g‹
Ôik brŒjhY« m‹ig Élh®. 807
e©gÇ‹ ãiH¡F¡ fhJbfhlhjt®¡F
e©g® ãiHbrŒí« ehŸ e‹dhshF«. 808
bflhkš tªj e£ã‹ bjhl®ig
Élhkš ngh‰Wthiu cyf« ÉU«ò«. 809
gH»at®ghš g©ò khwhjtiu¥
giftU« ÉU«òt®. 810
82. Ô e£ò
Ôat® M®t« fh£odhY« mt® e£ò
ts®tijÉl¡ FiwtJ ešyJ. 811
»il¡Fkhdhš gH» ïšiyahdhš ifÉL«
Ôat® e£ò ïUªjhby‹? nghdhš v‹? 812
tU«go gh®¡F«e©gU« gu¤ijaU«
âUlU« j«KŸ rk«. 813
nghÇš fhšth§F« Fâiu ngh‹wtÇ‹
gwit¡ fh£oY« jÅik ešyJ. 814
cjÉ brŒJ« gaÅšyh¢ á‹dt® e£ò
ïU¥gâD« ïšyhik ešyJ. 815
ngijÆ‹ bgUe£igÉl m¿PÇ‹ gif
nfhokl§F ešyJ. 816
Kf¤jsÉš kyU« e£ig¡ fh£oY«
gif g¤J¡nfho ešyJ. 817
Ko¡f¡ Toa fhÇa¤ij¢ brŒahjtÇ‹
e£ãid¢ brhšyhnj eGt ÉLf. 818
braš ntW brhš ntW v‹gtÇ‹
e£ò fdÉY« e‹ik jhuhJ. 819
å£oš òfœªJ btËÆ;š ö‰WgtÇ‹
bjhl®ãid¢ á¿J« tubth£lhnj. 820
83. Tlh e£ò

cŸs« bghUªjhJ xGFgt® e£ò
thŒ¥ò tÇ‹ mo¡F« g£liuah«. 821
cwînghy eo¡F« tŠrfÇ‹ e£ò
gu¤ij kd«nghy khWgL«. 822
ešy gy üšfis¡ f‰¿UªjhY«
tŠrf®¡F ešy kd« thuhJ. 823
Kf¤âny ò‹áÇ¥ò¡ fh£o mf¤âny
bfhoa tŠrfiu mŠr nt©L«. 824
kd¤âš x£lhjtiu vªj msÉY«
brhšÈdhš e«òjš TlhJ. 825
e©g® nghy ešyd T¿dhY«
Ôat® fU¤J clnd bjÇªJ ÉL«. 826
giftÇ‹ brh‰gÂî f©L Vkhwhnj;
ÉšÈ‹ tisî Ôik¡F m¿F¿. 827
gift® bjhGj if¡FŸ gilÆU¡F«;
mt® mGj f©ÙU« gilahF«. 828
Äfî« gH» cŸns ïfœgtUl‹
Úí« k»H¥ ngá e£ig¡ Fiw¡f. 829
gift‹ e©gdhf tU« rka«
Kf¤jhš V‰W mf¤jhš e£ig ÉLf. 830
84. ngijik
ngijik v‹w ÃiyÆ‹ ïašò ahJ?
Ôikia¡ bfh©L e‹ikia ÉLjš. 831
m¿ahikíŸ všyh« bgÇa m¿ahik
nt©lhj bghUŸnkš ÉU¥g« bfhŸtJ. 832
bt£fÄ‹ik eh£lÄ‹ik cWâÆ‹ik
ngQjÈ‹ik ngijÆ‹ ïašòfŸ. 833
f‰W« cz®ªJ« f‰ã¤J« jh‹k£L«
ml§fhj m¿ÉÈnghš m¿ÉÈ ïšiy. 834
vGãw¥ãY« jh‹ j§F« euf¤âid
xU ãw¥ãnyna ngij njo¡ bfhŸth‹. 835
bray¿ahj ngij brŒa¥ òF¤jhš
bghŒbrhšth‹; ifÉy§F« bfhŸth‹. 836
ngij cÇikahš bgUŠ bršt« bg‰whš
mayt® bfhG¥g®; cwÉd® thLt®. 837
m¿ÉÈ¡F¥ bghUS« »il¡FkhÆ‹
ig¤âa« f£Fo¤j Ãiy nghyhF«. 838
ngijÆ‹ cwî bgÇJ« ïÅaJ;
ãÇí§fhš ahJ« tU¤j« ïšiy. 839
m¿PÇ‹ mit¡F m¿ÉÈ nghjš
fGthjfhiy¤ jt¥gŸËÆš it¥gJnghš. 840
85. òšy¿th©ik
m¿î tWikna tWik; ãwt‰iw
tWikahf cyf« fUjhJ. 841
m¿Éyh‹ kd«ctªJ <thdhÆ‹
bfhŸgt‹ ešÉidna fhuzkh«. 842
m¿ÉÈ jhnd njo¡bfhŸS« Jaiu¥
giftU« mtD¡F¢ brŒa ïayhJ. 843
m¿É‹ik v‹gJ ahJ? vd¡F
všyh« bjÇí« v‹D« ïWkh¥ò. 844
goahjt‰iw nk‰bfh©L el¥ã‹
e‹F go¤jâY« cyf« Ia«bfhŸS«. 845
c‹ghš F‰w¤ij xÊ¡fhj nghJ
Milf£Ljš m¿thnkh? 846
kiwthd brŒâia¢ brhšÈÉL« m¿ÉÈ
jd¡F¤ jhnd nflhth‹. 847
brh‹dhY« brŒah‹ j‹dhY« bjËah‹
ït‹ rhF«tiu ãw®¡F nehahth‹. 848
m¿ÉÈ jh‹ f©lijna f©lt‹;
mtid m¿îW¤Jgt‹ m¿ahjt‹. 849
cyf« TW« c©ikia kW¥gt‹
fhQ« ngahf¡ fUj¥ gLth‹. 850
86. ïfš (khWghL)

khWghL v‹D« Fz« cÆ¡S¡FŸ
gifíz®¢áia¥ gu¥ò« nehahF«. 851
gifik fUâ¡ jfhjd brŒjhY«
khWghL fUâ¡ bfhLik brŒa‰f. 852
khWghL v‹D« bjhGnehŒ Ú§»dhš
mÊÉšyhj m¿îÉs¡f« c©lhF«. 853
khWghL v‹D« bgUªJ‹g« xÊªjhš
áwªj ï‹g« Éisí«. 854
khWgh£L¡F xJ§»¥ nghŒÉLthiu
t«ò¡F¤ ö©l ahuhš ïaY«? 855
å«ò ÄFâia ÉU«ògt‹ thœî
áijjY« mÊjY« ehshfhJ. 856
khWgLjiy ÉU«ò« bfhoa m¿Éd®
nk‹ik jU« c©ik¥ bghUis m¿ah®. 857
khWgh£L¡F xJ§Fjš K‹nd‰wkh«;
xJ§fhJ ÃÄ®ªjhš nfL tsU«. 858
jd¡F ey«tU«nghJ nt‰Wik ghuh‹;
ãwid¡bfL¡f ntWgh£il¥ bgU¡Fth‹. 859
všyh¤ J‹gK« nt‰Wikahš tU«;
eykhd cz®¢á ešYwthš c©lh«. 860
87. gifkh£á
tÈatnuhL KuQjiy ÉLf; j‹id¡
fhthj vËatiu¥ gif¡f. 861
m‹ò« bgUªJizí« tÈí« ïšyhjt‹
gift‹ tÈia v§‡d« jh§Fth‹? 862
JÂî« m¿î« xG§F« bfhilí«
ïšyhjt‹ gift®¡F vËat‹. 863
bghWikí« cWâí« á¿J« ïšyhjt‹
v‹W« ah®¡F« vËat‹. 864
tÊí« bghU¤jK« gÊí« ghuhjt‹
g©ò« ïšyhjt‹ gift®¡F ïÅat‹. 865
òÇahj ádK« msÉyhj fhkK«
cilatdJ Ãiyia¥ ga‹gL¤â¡ bfhŸf. 866
g¡f¤âUªJ« òÇahJ brŒgtdJ
vâ®¥ig ahJ bfhL¤J« bfhŸf. 867
FzÄ‹¿¡ F‰w«gy bfh©l mur‹
Jiza‰wt‹, gift®¡F thŒ¥ghdt‹. 868
m¿t‰w Jizt‰w gift® »il¥ã‹
gif¥gt®¡F v‹W« ey« c©L. 869
fšyhjtid, ád¥gtid, á¿a Ka‰áahš
bgU« bghUç£lhjtid mâfhu« milah. 870
88. gif¤âw« bjÇjš

gif¡F« Ôa Fz¤ij ahU«
Éisah£lhfî« ÉU«òjš TlhJ. 871
ÉšYila åuiu¥ gif¤J¡ bfh©lhY«
brhšYila òytiu¥ gif¡fhnj. 872
jÅadhf ïUªJ gyiu¥ gif¥gt‹
ã¤jid¡ fh£oY« ïu§f¤j¡ft‹. 873
giftidí« e©gdhf¡ fUJ« ca®ªjtdJ
bgUªj‹ikahš cyf« thœ»‹wJ. 874
jd¡nfh JizÆšiy; gifnah ïu©L;
xU gifia ešy Jizah¡»¡ bfhŸf. 875
bjËÆD« bjËahÉoD« J‹gÃiyÆš
e«ã Élhnj; gif¤J Élhnj. 876
J‹g¤ij czuh e©g®¡F¢ brhšyhnj;
j‹Fiwgh£il¥ gift® K‹ fh£lhnj. 877
tifahf¤ j‹tÈ bgU¡»¡bfh©lhš
kh‰whÇ‹ Mzt« jhnd kiwí«. 878
KŸSila ku¤ij KisÆny mÊ¡f;
Kâ®ªJÉo‹ bt£Lth® if ò©gL«. 879
gif¥gtÇ‹ ïWkh¥ig mÊ¡fhjt®
gift® _¢RÉ£lh‰ nghJ«, mÊt®. 880
89. c£gif
FË®ªj ÚU« Ôik vÅ‹ ÉU«g¤jfh;
cwÉd® Fz§fS« nfLjÇ‹ ão¡fh. 881
thŸnghš bfhoa gif¡F mŠrnt©lh«;
cwînghš eo¡F« c£gif¡F mŠRf. 882
c£gifÆÈUªJ j‹id¡ fh¤J¡ bfhŸf;
jsU§fhš k©bt£onghy¢ rhŒ¤J ÉL«. 883
cŸs« x£lhj c£gif ïUªjhš
R‰w« x£lhjgo gy J‹g« jU«. 884
cwî KiwÆš gif c©lh»‹
rhF«goahd gy J‹g« jU«. 885
TlïU¥gt®ghš Tlhik V‰go‹
xUehS« mÊÉÈUªJ j¥g KoahJ. 886
jtiyí« _oí«nghy¢ nr®ªâUªjhY«
c£gif cŸs FoÆd® kd« x‹Wglh®. 887
c£gif cŸsFo bkšy tÈFiwªJ
mu« muhÉa ïU«ònghš njí«. 888
vŸË‹ ãsînghy¢ á¿jhf ïUªjhY«
c£gifahš nfL c©L. 889
kdbth‰Wik ïšyhjtnuhL thœjš
bg£oÆš gh«òl‹ thœtij¥nghY«. 890
90. bgÇahiu¥ ãiHahik

vJî« bratšytÇ‹ M‰wiy¥ gÊ¡fhnj;
mJnt j‹id¡fh¡F« jiyaha be¿. 891
bgÇa M‰wYilahiu kâahJ elªjhš
jÉ®¡f Koahj J‹g« tU«. 892
bjhiy¡f Ãid¥ã‹ bjhiy¡f tšyhÇl«
bjhiya nt©o‹ c‹kd«nghš el¡f. 893
tÈahiu bkÈah® t«ò¡F ïG¤jš
akid¡ ifahš miH¥gJ nghyhF«. 894
tÈÄ¡f ntªjid vâ®¤J¡ bfh©lt®
v§bf§F nghdhY« cŒa Koíkh? 895
jt¿ beU¥ãš ÉGªjhY« j¥ã¡fyh«;
bgÇat®¡F¤ jtW brŒjhš ãiH¥ãšiy. 896
všyh¤ jFâí« Ãiwªjt® ádªjhš
V‰wkhd thœî« brštK« v‹dhF«? 897
F‹Wnghš tÈíilah® mÊ¡f Ãid¥ã‹
FojiH¤J Ã‹wtU« tÊÆ‹¿ kiwt®. 898
nkyhd bfhŸifa® Ó¿dhš ïileLnt
ntªjD« muR ïH¥gh‹. 899
áw¥ò Ä¡f bgÇat® ádªjhš M‰wš
Ä¡ft® JizÆU¥ãD« ÛsKoahJ. 900
91. bg©tÊ¢ nrwš

bg©tÊ el¥gt® bgU«ga‹ milah®;
fhÇa« ÉU«ògt® m§‡d« elth®. 901
fhÇa« ngzhkš kidÉtÊ el¥gtdJ
nk‹ik bgÇa bt£f¤J¡F cÇajhF«. 902
kidÉ¡F¥ gÂªJ el¡F« ngh¡F
v‹W« m¿PÇil bt£f« jU«. 903
kidÉ¡F mŠRgt‹ kWik ïHªjt‹;
mt‹ fhÇa¤âw« áw¥ò milahJ 904
kidÉ¡F mŠRgt‹ ešyt®¡F
ešyJ brŒa v‹W« mŠRth‹. 905
kidÉÆ‹ mH»a njhS¡F ml§»at®
njt®nghy thœªjhY« áw¥ãšiy. 906
kidÉ f£lis¥go el¡F« MltidÉl
ehzKila bg©nz kâ¡f¤j¡ftŸ. 907
ešy be‰¿íilatŸ brh‰go el¥gt‹
e©g®¡F cjth‹ ešyJ« brŒah‹. 908
kidÉ Vt¡ fhÇa« brŒthÇl¤J
mwK« bghUS« ï‹gK« ïuh. 909
áªjid br¿ªj kd¤â£g« cilah®ghš
kidÉ brh‰go el¡F« klik ïuhJ. 910
92. tiuÉ‹ kfË® (gu¤ij)

m‹ã‹¿¥ bghUis ÉU«ò« gu¤ijaÇ‹
eakhd brhš J‹g« jU«. 911
gadsî gh®¤J ïÅJngR« gu¤ijaÇ‹
tŠridia m¿ªJ xJ§Ff. 912
bghUŸÉU«ò« gu¤ijaÇ‹ bghŒ¤jGtš
ïU£liwÆš xU ãz« jGÉaJnghY«. 913
mUis Muhí« m¿Éid íilat®
bghUis Muhí« gu¤ijia¤ jGth®. 914
ïa‰ifa¿nthL üy¿î« cilat®
bghJ ï‹g¥ bg©oiu¤ jGth®. 915
mHF¤ âÄuhš áWey« gu¥òthuJ
njhŸfis e‹ik ehLgt® bjhlh®. 916
gyt‰iw¡ fUâ¡ TL« gu¤ijaÇ‹
njhŸfis beŠRWâa‰wtnu Ô©Lt®. 917
kha«tšy gu¤ijaÇ‹ jGtš
áªjida‰wt®¡F¤ bjŒt¥ngW MF«. 918
Äf ïÊªjt® »l¡F« euf« vJ?
xUtu«ãšyhj gu¤ijaÇ‹ njhshF«. 919
âUkfŸ ifÉ£lt®fS¡F cwthtd
gu¤ijí« fŸS« Njh£lK« M«. 920
93. fŸS©zhik
v‹W« fŸshir bfh©L âÇgt®
bt£f¥glh®; kâ¥ò¡Fiwt®. 921
fŸ Foa‰f;bgÇnahÇl« kâ¥ò¥ bgw
ÉU«ghjh® nt©Lkhdhš Fo¡f£L«. 922
fŸsh£l« jhŒ¡F« mUtU¥ig¤ jU«;
bgÇat®¡F v‹d MF«? 923
fŸFo¡F« jfhj bgU§F‰w« cilatiu
eh© v‹D« e§if É£L¥ nghthŸ. 924
Éiy bfhL¤J« bkŒ«kwâia th§Fjš
thH¤ bjÇahikahF«. 925
JŠádt® v‹gt® br¤jtnu;
fŸS©gt® v‹gt® eŠR©gtnu. 926
fŸis _o¡Fo¤J¡ f© jLkhWgtÇ‹
cŸs¤ij m¿ªJbfh©L C®áÇ¡F«. 927
Foia kiw¡fyh« v‹gij É£blhÊ;
kiw¤jij¡ Fo clnd btËah¡F«. 928
Fofhuid¢ brhšÈ¤ âU¤Jjš Fs¤âš
ÉGªjtid És¡fhš njLjš x¡F«. 929
jh‹ Foah ÃiyÆš Fo¤jtid¡ fhÂ‹
j‹ Foka¡f¤ij xUt‹ czukh£lhdh? 930
94. NJ
bt‰¿jÇD« Nâid ÉU«ghnj; m›bt‰¿
ö©o‰bfh¡» Ûid ÉG§»dJ nghY«. 931
x‹Wbg‰W¥ gy ïH¡F« Njho¡F«
eykhf thG« Kiw c©lhFkh? 932
fhia XahJ brhšÈ cU£odhš
bghUŸ tUthŒ Xo¥nghŒ ÉL«. 933
gy ïÊî jªJ g©ig¡ bfL¡F«
NJnghš tWik jUtJ nt¿šiy. 934
NjhLfhí« fHfK« ifí« ÉlhJ
mGªâat® tWikah» ÉLt®. 935
Nbj‹D« _njÉ¡F M£g£lt®
tÆW Ãiwa c©zhJ tUªjt®. 936
NjhL fHf¤J¡F ehS« br‹whš
giHa brštK« g©ò« bjhiyí«. 937
NJ bghUŸ bfL¡F«, bghŒadh¡F«;
mUŸ bfL¡F«, J‹g¤âš mG¤J«. 938
cilí« brštK« czî« kâ¥ò«
fšÉí« všyh« Njhoia milah; 939
njh‰f¤ njh‰f¢ Nâš MirtsU«;
J‹g« gl¥gl thœÉš g‰WtsU«. 940
95. kUªJ
kU¤Jt® TW« thj ã¤j fg§fŸ
TodhY« FiwªjhY« nehŒ jU«. 941
K‹ c©lJ brÇ¤jJ gh®¤J c©lhš
cl«ò¡F kUªJ vJî« nt©lh«. 942
brÇ¤jhš brÇkhd« gh®¤J c©; mJnt
clšbg‰wt‹ beLehŸ thG«be¿. 943
brÇ¤jJ gh®¤J m«Kiw g‰¿
x¤J¡bfhŸtij e‹F gá¤jã‹ c©f; 944
x¤J¡bfhŸtijí« msthf c©lhš
cÆ®¡F ahJ« nehŒ ïšiy. 945
fÊt¿ªJ c©gtÅl« clšey« ïU¡F«;
Ãu«g¤ â‹ÅÆl« nehŒ FobfhŸS«. 946
gáasî bjÇahkš Äf c©lhš
nehŒ msÉšyhkš tU«. 947
nehiaí« fhuz¤ijí« Ô®¡F« tÊiaí«
kU¤Jt‹ m¿ªJ bt‰¿ahf¢ brŒf. 948
nehahËÆ‹ Ãiyiaí« nehÆ‹ Ãiyiaí«
fhy¤ijí« kU¤Jt‹ m¿ªJ brŒf. 949
nehahË kU¤Jt‹ kUªJ JizahË
v‹w eh‹F« kU¤Jt¤â‹ TWfŸ. 950
96. Foik
ïa‰ifahfnt xG§F« ehzK«
e‰Fo¥ ãwªjhÇl« nr®ªJ ïU¡F«. 951
xG¡f« c©ik¢brhš ehz« _‹¿Y«
Fo¥ãwªjt® v‹W« Fiwah®. 952
Kfky®¢á bfhil ï‹brhš kâ¤jš
ïit xG§fhd FoÆ‹ ïašòfŸ. 953
nfho nfho bg‰whY« ca® Foahs®
Fiwthd fhÇa§fis¢ brŒah®. 954
bfhL¤j‰F¥ bghUŸ RU§»a ïl¤J«
gH§Fo k¡fŸ bfhil¤j‹ikia Élh®. 955
e‰FL«g¤J¡F V‰g el¡»‹nwh« v‹gt®
tŠrf§ bfh©L bghUªjhjd brŒah®. 956
thd¤âš kâ¡f© fs§f« nghy
ca®ªnjh® F‰w« CU¡F¤ bjÇªJÉL«. 957
FL«g¥ g©ãš g‰¿šyh É£lhš
mt‹ FL«g¥ ãw¥ãš Ia« njh‹W«. 958
Ãy¤â‹ j‹ikia Kis fh£L«;
Fy¤â‹ j‹ikia¢ brhš fh£L«. 959
e‹ik nt©o‹ ÔaJ brŒa ehQf;
Fy¥bgUik nt©o‹ ah®¡F« gÂf. 960
97. khd«
f£lha« brŒa nt©oad v‹whY«
bgUik¡F¡ Fiwthdt‰iw¢ brŒa‰f. 961
bgUikbahL nguh‰wš nt©Lgt®
òfœfËš khd¡ Fiwthdit brŒah®. 962
ts« bgUF«nghJ gÂî nt©L«;
ts« RU§F«nghJ bgUÄj« nt©L«. 963
k¡fŸ ca®ªj ju¤âÈUªJ ïw§»dhš
jiyÆÈUªJ ÉGªj kÆ® nghšt®. 964
F©LkÂ msî ju¡Fiwthf elªjhš
kiynghš ca®ªjtU« jhœt®. 965
kâahjh® ã‹nd khd§bf£L Ã‰gnj‹?
òfœ tUkh? njtUyF »il¡Fkh? 966
giftU¡F¥ ã‹nghŒ thœªjh‹ v‹gâD«
khd¤njhL bf£lh‹ v‹gJ ešyJ. 967
khd¤â‹ V‰w« mÊí« ÃiyÆš
cliy ts®¤jš cÆU¡F kUªjhFkh? 968
kÆ® g¿¥ã‹ ïw¡F« ftÇkh‹ ngh‹wt®
khd« nghtjhÆ‹ cÆiu¥ ngh¡Ft®. 969
ïÊî ne®ªjhš rhF« khdKilatÇ‹
òfœ És¡if cyf« bjhGJ ngh‰W«. 970
98. bgUik
C¡f« ÄFâna xUt®¡F kâ¥ghF«;
mjid É£L thœjš v‹gJ FiwthF«. 971
xU jhŒ tÆ‰W k¡fS¡FŸS«
braš nt‰Wikahš áw¥ò ntWgL«. 972
nkÈUªJ« nkyhd brŒahjh® á¿at®;
ÑÊUªJ« ÑHhd brŒahjh® bgÇat®. 973
kfË® f‰ig¤ jhnk fh¤jš nghy¥
bgUikí« mtut® fh¤jhš c©L. 974
bgUikia¡ fh¤J¡ bfh©lt® Kiwahf
mUikahd fhÇa§fis¢ brŒJ Ko¥g®. 975
bgÇat®fis¥ ngh‰¿¡ bfhŸS« fU¤J
á¿at®fŸ m¿É‰ gLtâšiy. 976
áw¥ò¡fŸ ïÊªjt®fis¢ nrUkhÆ‹
jhWkhwhd fhÇa§fns el¡F«. 977
v‹W« gÂjš bgUikÆ‹ ïašò;
j‰òfœ¢á ghLjš áWikÆ‹ ïašò. 978
j‰brU¡F ï‹ik bgUikÆ‹ Fz«;
j‰brU¡»‹ toî áWikÆ‹ Fz«. 979
ãw® F‰w« kiw¤jš bgUikÆ‹ ïašò;
F‰wnk TWjš áWikÆ‹ ïašò. 980
99. rh‹wh©ik (Ãiw Fz«)

flik m¿ªJ ÃiwFz« bfh©lt®¡F
ešyit všyhnk flikfŸ v‹g®. 981
e‰Fznk bgÇat®j« ey«; ãwey§fŸ
mt®¡F xU eyK« ïšiy. 982
m‹ò ehz« bghJey« ïu¡f« thŒik
IªJ« rhšò¡ f£ol¤â‹ ö©fŸ. 983
XUÆiuí« bfhšyhik jtkhF«;
ahiuí« FiwTwhik rhšghF«. 984
tÈah®¡F tÈahtJ jhœªJ nghjš;
mJnt rh‹nwh® giftiu¤ âU¤J«gil 985
ÃiwFz¤ij kâ¥ãL« ciufš ahJ?
njhšÉia¤ jhœªjtÇl¤J« V‰gJ. 986
J‹g« brŒjtU¡F« ï‹g« brŒahÉo‹
ÃiwFz¤J¡F v‹d bghUŸ? 987
rhšgh»a cWâkh¤âu« ïU¡Fkhdhš
tWik xUt®¡F ïÊthfhJ. 988
ÃiwFz« v‹D« flY¡F¡ fiuahdt®
fhy« ãwœªjhY« jh« xG¡f« ãwHh®. 989
Ãiwªjt® ÃiwFz« Fiwªjhš
Ãy« ghu« bghW¡Fkh? 990
100. g©òilik
g©òilik v‹w el¤ijia ahÇl¤J«
vËjhf¡ fyªJ gHFtjhš vŒjyh«. 991
m‹ò bfhŸSjY« Fo¡nf‰g xGFjY«
ïu©L« g©ghd be¿fsh«. 992
Kfbkh¥ò xUFo k¡fŸ x¥ghfhJ;
Ãiwªj Fzbth¥ng x¥ghF«. 993
ÉU¥g¤njhL e‹ik brŒJ thœgtÇ‹
vËa Fz¤ijna cyf« ngh‰W«. 994
e£ãY« ïfœ¢á ão¡fhJ; g©ghsÇl«
giftU« kâ¡F« Fz§fns ïU¡F«. 995
g©òilah® ïU¥gjhš cyf« ïU¡»wJ;
ïšyhÉo‹ k©zh»¥ nghÆU¡Fnk. 996
rKjha¥ g©ãšyhjt® mu«ngh‹w
TÇa m¿PuhÆD« ku« nghšt®. 997
e£ò¡ bfhŸshkš Ôik brŒthÇl¤J«
g©bghL gHfhik ïÊthF«. 998
ahnuhL« áÇ¤J¥ gHf¤ bjÇahjt®¡F
ï¥ngUyf« gf‰fhy¤J« ïUshF«. 999
Ôat‹ bg‰w bršt« ešy ghš
Ôa gh¤âu¤jhš KÇªjJ nghyh«. 1000
101. e‹¿Æš bršt«

(gaÅyh¢ bršt«)
ïlbkšyh« bgU«bghUis <£oit¤J
c©zhJ br¤jtD¡F cÇik ahJÄšiy. 1001
všyh« bghUshš MF« v‹W bfhlhJ
ïW¡»a ngij¡F ïÊ ãw¥ò c©lhF«. 1002
<£oa bghUis ïWf¥ g‰¿¡ bfh©L
òfœÉ£l Mlt® óÄ¡F¥ ghu«. 1003
xUtuhY« ÉU«g¥ glhj fŠr‹
jd¡F¥ ã‹ v‹W vjid¡ fUJ»wh‹? 1004
ãw®¡F tH§fh‹ jhD« c©zh‹
ïtD¡F¥ gynfho ïUªjhš v‹d? 1005
jhD« Efuh‹ ViH¡F« <ah‹
ït‹ bgUŠbršt¤J¡F xU nehŒ. 1006
ViH¡F ahJ« <ahjtdJ bršt«
mHFŸs FkÇ kzthJ _¤jJ nghY«. 1007
ahuhY« ÉU«g¥ glhjtdJ bršt«
eLñÇš eŠRku« gG¤jJ nghyh«. 1008
m‹ã‹¿¤ j‹ thŒtÆ‰iw¡ f£o¢
nr®¤j bghUis vL¤JbfhŸth® ahnuh? 1009
bfhil¢ bršt®fŸ áyehŸ tWik¥gLjš
nkf« tWik¥gLtJ nghY«. 1010
102. ehQilik (bt£f«)

bt£f« v‹gJ ÔabraY¡F ehQjš;
bg©fË‹ bt£f« ntWtif. 1011
czî cil ã‹tÊ všyh®¡F« bghJ;
bt£fnk e‹k¡fË‹ áw¥ò. 1012
cÆbušyh« cl«ig¥g‰¿ Ã‰»‹wd;
ÃiwFz« bt£f¤ij¥g‰¿ Ã‰»‹wJ. 1013
bgÇat®f£F bt£f« X® mHfhF«;
bt£fÄšyhj åWeil nehahF«. 1014
ãw®gÊ¡F« j«gÊ¡F« ehQgtiu
bt£f¤â‹ thœÉlbkd cyFngh‰W«. 1015
ehzh»a ntÈia mik¤J¡ bfh©l‹¿
ca®ªnjh® cyf¤ij kâah®fŸ. 1016
ehz« Ä¡ft® mj‰fhf cÆ®ÉLt®;
cÆU¡fhf ehz¤ij Élh®. 1017
ãw® bt£f¥gLj‰F¤ jh‹bt£f¥ glhÉo‹
mt‹ braY¡F mw« bt£f¥gL«. 1018
bfhŸif jt¿dhš Fo mÊí«;
ehz« bf£lhš e‹ik bfL«. 1019
ehz« ïšyhjhÇ‹ elkh£l«
ku¥ghit fÆ‰whš elkhoaJ nghY«. 1020
103. Fobraš tif

FL«g¡flik brŒa¥ ã‹th§nf‹ v‹w
bgUiknghy¥ bgUikíilaJ nt¿šiy. 1021
Ú©l Ka‰áí« Ãiwªj m¿î« v‹w
ïu©o‹ bgUŠbrayhš Fo bgUF«. 1022
FL«g¤ij ca®¤Jnt‹ v‹ghD¡F¤
bjŒt« tÇªJ f£o¡bfh©L K‹tU«. 1023
j‹FL«g« ÑHhfhkš ciH¡»‹wtD¡F
ïašghf všyh« jhnd ÃiwntW«. 1024
F‰wÄ‹¿¡ FL«g« fh¤J thœgtid¢
R‰wkhf cyf« R‰¿¡ bfhŸS«. 1025
xUt®¡F ešyåu« v‹gJ jh‹ãwªj
å£L¥bghW¥ig¤ jdjh¡»¡ bfhŸStnj. 1026
nghÇš bghW¥ò bgUåuiuna rhU«;
å£L¢Rik jh§ftšyh®nkny ÉG«. 1027
flik brŒth®¡F¡ fhy« v‹gJ ïšiy;
nrh«ã å©bgUik fUâ‹ FobfL«. 1028
FL«g¤ij¡ F‰w¥ glhkš fh¥gtdJ
cl«ò J‹g¤â‹ ciwÉlnkh? 1029
K£L¡ bfhL¡F« MËšyhj FL«g«
J‹g« jh¡»dhš monahL åG«. 1030
104. cHî
cyf« K‹nd¿dhY« cHî¡F¥ ã‹nd;
Jau¥ g£lhY« cHnt jiy¤bjhÊš. 1031
cH mŠá XLthiu¤ jh§Fjyhš
cHtnu všyh®¡F« m¢rhÂ Mt®. 1032
cGJ c©L thœgtnu cÇikahs®;
ãwbušyh« cHtiu¤bjhG« moikfŸ. 1033
be‰fâÇ‹ ÃHÈš thG« cHt®fŸ
gyiuí« j« murD¡F¡ Ñœ¥gL¤Jt®. 1034
cGJ©Q;k cHt® ã¢ir vL¡fh®;
ã¢ir¡fhu®fS¡F xË¡fhJ bfhL¥g®. 1035
cHt®fŸ ntiy ÃW¤j« brŒthuhÆ‹
JeÉf£F« g‰W¡nfhL ïšiy. 1036
gy¥òGâia¡ fh‰òGâahf¡ fhaÉo‹
ãoasî cuÄ‹¿í« Ãy« e‹F Éisí«. 1037
cGjš cuÄlš fisg¿¤jš Ú®ghŒ¢rš
fh¤jš x‹iwÉl x‹W ešyJ. 1038
cilat‹ taY¡F ehS« nghfhâU¥ã‹
taš kidÉnghy¥ ãz§» thL«. 1039
ViH v‹W nrh«ãÆU¥ghiu¡ f©lhš
ÃykfŸ áÇ¥ghŸ. 1040
105. ešFuî (tWik)

tWiknghy¡ bfhoaJ x‹W c©lh?
mJnghy¡ bfhLikíilaJ mJnt. 1041
tWik v‹w ng®bg‰w ghÉ
v¥ãw¥ãY« bjhl®ªJ tU«. 1042
tWik¥ão tÊtªj Fo¥òfiHí«
clš td¥igí« xU§nf mÊ¡F«. 1043
tWik ca®Fo¥ ãwªjh®¡F«
jhœthd brhšiy¢ brhšy¢ brŒí« 1044
tWikah»a beU¡foÆš
gy J‹g§fŸ tªJ nrU«. 1045
ešy bghUis e‹whf¢ brh‹dhY«
t¿at® brhš VwhJ. 1046
thœî¡F bghUªjhj tWik tÇ‹
bg‰w jhí« ahnuh vd¥ gh®¥ghŸ. 1047
ne‰W« tªj bfhiy ngh‹w tWik
ï‹W« v‹id th£Lj‰F tUnkh? 1048
beU¥ã‰Tl cw§fî« brŒayh«;
tWikÆš á¿J« f©_l KoahJ. 1049
t¿at® K‰W« JwÉahfhJ ïU¤jš
c¥ò¡F« fŠá¡F« j©l«. 1050
106. ïuî (ã¢ir)

nf£f¤ j¡ftÇl« cjÉ nf£f;
xË¤jhš mt®¡F¥gÊ, cd¡F ïšiy. 1051
nf£l bghUŸfŸ fodÄ‹¿¡ »il¥ã‹
cjÉ nf£gJ« k»¢áia¤ jU«. 1052
xË¡fhj kdK« flikíz®¢áí«
cilat® K‹Ã‹W ïu¤jY« X® mHF. 1053
xË¥gij¡ fdÉY« m¿ahjhÇl«
br‹W nf£gJ bfhL¥gij x¡F«. 1054
ne®Ã‹W xUt® ïu¡f K‰gLtJ
xË¡fhjt® cyf¤J ïU¥gjhš m‹nwh? 1055
xË¡F« Jau« ïšyhiu¡ f©lhš
tWik¤ Jau« všyh« nghŒÉL«. 1056
ïfœªJ ngrhJ bfhL¥ghiu¡ f©lhš
cŸs« cŸS¡FŸns k»G«. 1057
cjÉnf£gh® ïšyhÉo‹ ï¥ngUyf«
ku¥ghitnghy cz®¢áa‰W el¡F«. 1058
ïuªJ bfhŸs ÉU«ònth® ïšyhjnghJ
bfhL¥gt®¡F¥ bgUÄj« v‹d c©L? 1059
ïu¥gtD¡F¡ nfhg« tUjš TlhJ;
jh‹ tWik¥gLtnj mj‰F¡ rh‹W. 1060
107. ïut¢r« (nf£f mŠRjš)

xË¡fhJ k»œªJ bfhL¡F« m‹gÇl¤J«
x‹WnghŒ¡ nfshik nfho ešyJ. 1061
ã¢irahY« thH V‰gL¤â ïU¥ã‹
gil¤jt‹ bf£L miythdhf. 1062
tWik¤ J‹g¤ij th§»¤ Ô®¥ng‹
v‹gJ bgÇa Ku£L¤jdkh«. 1063
ïšyhj nghJ« ïu¡fhj ÃiwFz«
åL Ãiwªj bršt¤ j‹ik cilaJ. 1064
ciH¥ghš tªjJ fŠá¤ j©ÙuhÆD«
mjid c©gJnghš Rit nt¿šiy. 1065
gRî¡F¤ j©Ù® v‹W nf£lhY«
nf£l ehÉ‰F¥ bgUik ïšiy. 1066
nf£lhY« xË¥ghÇl« nfshÔ® v‹W
ïu¥ghiu všyh« nf£L¡ bfhŸnt‹. 1067
ã¢ir v‹D« Jiza‰w glF
xË¥gh»a ghiw nkhâ‹ cilªJÉL«. 1068
ã¢iria Ãid¤jhš kd« Fiyí«;
kiw¥gij Ãid¤jhš kd« rhF«. 1069
nf£gtU¡F¡ nf£lsÉš nghF« cÆ®
kiw¥gtU¡F¥ nghfhJ v§»U¡F«? 1070
108. faik(Ñœik)
fat® k¡fŸ ngh‹nw ïU¥g®; m‹d
tobth‰Wikia ah« f©lâšiy. 1071
bkŒa¿P® nghy¡ fatU« k»œîila®;
V‹? kd¤âš vj‰F« ftiy¥ glh®. 1072
fat®fŸ mur® ngh‹wt®fŸ; V‹?
jh« ÉU«ãagona el¥gh®fŸ. 1073
fat® j«ÄD« ïÊªjtiu¡ f©lhš
mtuhš ngh‰w¥g£L ïWkh¥g®. 1074
m¢rnk fat®fË‹ ïašò;
òfHhir ïUªjhš á¿J ïU¡fyh«. 1075
fat® m¿É¡F« giwnthšt®; V‹?
kiw¢brŒâia¥ ãwÇl« nghŒ¡TWt®. 1076
gšiy cil¡F« bfhL§ifa®¡F m‹¿¡
fat®fŸ v¢á‰ifí« cjwkh£lh®fŸ. 1077
brh‹d msÉny ga‹brŒt® nknyh®;
fU«ònghš eR¡»‹ ga‹brŒt® ÑnHh®. 1078
c©L cL¤J el¥gij¡ f©lhny
mt®fŸnkš F‰wŠ Rk¤Jth‹ fat‹. 1079
vj‰F¤ jFâ fat®? VJ« »il¥ã‹
ÉiuªJ j‹ khd¤ij É‰f¤ jFâ. 1080
_‹whtJ
fhk¤J¥ ghš
kyÇD« bkšÈaJ fhk«; áy® mj‹

br›É jiy¥gL th®.
109. jifaz§FW¤jš (mHF tU¤jš)

bjŒtnkh kÆnyh njhlÂªj bg©nzh
v‹W v‹ beŠr« ka§F«. 1081
gh®¤jtŸ nkY« vâ®¥gh®it gh®¤jš
bfhLªbjŒt« nridnahL jh¡»aJnghš. 1082
T‰iw K‹ò f©l¿na‹; ï‹w¿ªnj‹
bg©ikí« bgU§f©Q« cilaJ. 1083
gh®¤jtÇ‹ cÆ®Fo¡F« ft®¢ábfh©L
bg©Â‹ f©fŸ ngh®brŒ»‹wd. 1084
ïJ vkndh f©jhndh bg©khndh
ïtŸ gh®itÆš ï« K¡FzK« c©L. 1085
tisªj òUt« ne®Ã‹W jL¥ã‹
ïtŸ f©fŸ v‹id eL¡fh. 1086
ifglhj Kiynkš »l¡F« bkšyhil
kjahid¡F ï£l Kf_o nghY«. 1087
nghÇš thuhjtU« mŠR« v‹ V‰w«
ïªj be‰¿ aHF¡nf cilªJ É£lnj! 1088
kh‹gh®ití« bt£fK« cilatS¡F
ntW mÂfŸ nghLjš vj‰F? 1089
fŸ Fo¤jhšjh‹ k»œ¢ájU«; fhk«nghš
gh®¤jsÉš k»œ¢á jUkh? 1090
110. F¿¥g¿jš
ïtŸ ik¡f©Âš ïUgh®it c©L;
x‹W nehahF«; x‹W kUªjhF«. 1091
f©bfh©L ftU« á¿a gh®it
ï‹g¤âš rÇghâÆD« TLjyhF«. 1092
gh®¤jhŸ gh®¤J¡ FÅªjhŸ; mJ mtŸ
fhj‰ gh¤âÆš ïiw¤j ÚuhF«. 1093
eh‹ gh®¡F«nghJ Ãy« gh®¥ghŸ;
ghuh¡fhš v‹id¥ gh®¤J¥ ò‹áÇ¥ghŸ. 1094
v‹id neuhf¥ gh®¡fÉšiyna a‹¿
xUf©iz ïL¡»dh‰nghy¢ áÇ¥ghŸ. 1095
cwÉšyhjt® nghy¢ brh‹dhY«
btW¥ãšyhjt® brhš ÉiuÉš òÇí«. 1096
gifahj fLŠbrhš gifnghš gh®it
ïit mayt® ngh‹w m‹g® F¿¥ò. 1097
ah‹ gh®¡f be»œªJ bkšy¢ áÇ¥ghŸ;
bkšÈaY¡F m¥nghJ X® mHF c©L. 1098
mayt®nghy nknyhlhf¥ gh®¤jš
fhjyÇlnk c©L. 1099
f©nzhL f© ïizí« gh®it ïirÆ‹
thŒ¥ng¢R¡F v‹d ga‹ c©L? 1100
111. òz®¢á k»œjš

f©L nf£L c©L Kf®ªJ bjhL«
I«òy ï‹gK« ïtËlnk c©L. 1101
nehŒntW mj‰F kUªJ ntW;
ïtŸ jªj nehŒ¡nfh ïtns kUªJ. 1102
j‹fhjÈÆ‹ bk‹njhËš JÆYjiyÉl¤
âUkhÈ‹ nkYyf« ïÅjhnkh? 1103
Ú§»dhš RL«, beU§»dhš FËU«;
ï‹d Ôia ïtŸ v§»UªJ bg‰whŸ? 1104
ó§bfh¤J Ãiwªj TªjytŸ njhŸfŸ
ÉU«ãanghJ ÉU«ãa bghUŸ MF«. 1105
clš mizíªnjhW« cÆ® jiH¤jyhš
ïtS¡F¤ njhŸfŸ mÄœjhš Mait. 1106
mH»a khÃw¥ bg©iz¤ jGîjš
j‹å£oÈUªJ j‹g§if c©gJnghš. 1107
fh‰W« òfhjgo jGî« jGtš
fhjy® ïUt®¡F« ngÇ‹gkh«. 1108
ãz§Fjš bjËjš nrUjš ïit
ï‹g¡ T£LwÉd® bg‰w ga‹fŸ. 1109
eifíilahis¡ TLªnjhW« fhkîz®¢á
m¿a m¿a m¿ahikia m¿tJnghY« 1110
112. ey« òidªJiu¤jš

mÅ¢r¥ónt! e‰g©ò cilahŒ thœf;
v‹ fhjÈ c‹idÉl bk‹ikaŸ. 1111
eh‹xUt‹ gh®¡F« ïtŸf©, kdnk!
gy®gh®¡F« ky® x¡Fbkd ka§F»whŒ. 1112
_§»š nghY« njhË¡F¤ jËnu nkÅ
K¤nj gš, kynu kz«, ntny f©. 1113
FtisfŸ ïtŸ f©iz¡ fhz ne®ªjhš
ctikahnfh« v‹W jiyrhŒªJ FÅí«. 1114
X® mÅ¢rkyiu¡ fh«òl‹ NodhŸ;
ïtŸ ïil¡F ešy giwfŸ xÈah. 1115
thdt£l¤J¢ RH‹WâÇí« É© Û‹fŸ
ïJ â§fŸ ïJ khj® Kf« vd m¿ah. 1116
FiwªJ Ãiwí« â§fS¡F¥ nghy¡
fhjÈ Kf¤âš fs§f« c©nlh? 1117
v‹fhjÈ Kf«nghy xËÉl KoÆ‹
â§fns! Úí« v‹fhjY¡F cÇia. 1118
ky®¡ f©zhË‹ Kf«nghš MfÉU«ã‹
â§fns! gy® gh®¡f¤ njh‹whnj. 1119
mÅ¢r kyU« m‹d¤â‹ ïwF«
fhjÈÆ‹ mo¡F beUŠá KŸ. 1120
113. fhj‰ áw¥òiu¤jš

bfhŠRbkhÊ ngR« bt©gšÈš C¿a Ú®
ghY« njD« fyªjh‰ nghY«. 1121
cl«ò¡F« cÆU¡F« v‹d cwî
m‹d cwî ïtS¡F« vd¡F«. 1122
v‹ be‰¿aH»¡F ïl« nt¿šiy;
fUÉÊÆ‰ ghitna! Ú nghŒÉL. 1123
òzU§fhš cÆ® ïU¤jš ngh‹wtŸ;
ãÇí§fhš mJ ãÇjš ngh‹wtŸ. 1124
nghuhL« f©fis íilatŸ Fz§fis
kwªjhš Ãid¥ng‹; kw¡fnt ïšiy. 1125
v« fhjy® Äfî« á¿a toÉd®;
f©QŸ ïU¥gh®, ïik¥ã‹ tUªjh®. 1126
fhjy® f©QŸ ïU¡»‹wh® MjÈ‹
á¿J kiwth® v‹wŠá ikí« Ô£nl‹. 1127
fhjy® beŠáš cŸsh® MjÈ‹
btªJ nghth® v‹W Nlhf c©nz‹. 1128
ïik¤jhš kiwthbud ïikba‹: mj‰nf
mtiu mayt® v‹W ï›ñ® ö‰W«. 1129
v‹beŠáš v‹W« k»œªJ ïU¡»‹wh®;
ãÇªjh® mayt® v‹W C® gÊ¡F«. 1130
114. ehQ¤ Jwîiu¤jš

fhk¤âš g£L tUªâdt®f£F klš
VWjyšyJ ntW g‰W¡nfhL ïšiy. 1131
fhk« jh§fhj cl«ò« cÆU«
bt£f¤ij É£L klš Vw¤ JÂí«. 1132
ehzK« åuK« K‹ãUªjd; ï‹nwh
fhk§bfh©lh® VW« kl‰Fâiu c©L. 1133
ehzK« åuK« M»a bj¥g« v‹id¡
fhk¥ bgUbtŸs¤âš jŸËÉLnk. 1134
klnyhL khiyÆ‰ gL« fhk¤Jaiu
mL¡»a tisaš mÂªjtŸ jªjhŸ. 1135
klnyWjiy eLahk¤J« Ãid¥ng‹; V‹?
fhjÈia Ãid¤J v‹ f©fŸ _lh. 1136
flšngh‹w fhk¤J tUªâD« klnywh¥
bg©ãwÉna bgUik¡F cÇaJ. 1137
â£gk‰wt® mUs¤ j¡ft® v‹dhJ
fhk« xË¡f Koahkš m«gy¥gL«. 1138
ïJtiu ah®¡F« bjÇahJ v‹gjdhš
v‹fhk« ka§»¤ bjUbtšyh« âÇí«. 1139
eh‹ g£lJ jh§fŸ glhikÆdhš
ngija®fŸ v‹ f©gh®¡f¢ áÇ¥gh®fŸ. 1140
115. my® m¿îW¤jš

C® ö‰Wtjhš v‹ cÆ® thœ»‹wJ;
ešy fhykhf mJ gyU¡F¤ bjÇahJ. 1141
ky®nghš f©zhË‹ mUikia m¿ahkš
ïªj C® vd¡F myiu¤ jªjJ. 1142
C®¥ng¢R vd¡F thuhnjh? mjid¥
bgwhkny bg‰wJnghš v‹ kd« k»G«. 1143
fhjš C®¥ng¢rhš ft®¢á mil»‹wJ;
ïšyhÉo‹ áw¥ãHªJ r¥bg‹¿U¡F«. 1144
k»H k»H¡ fŸËš Mir bgUF«;
gy® m¿a m¿a¡ fhjš áw¡F«. 1145
mtiu¡ f©lJ xUehŸjh‹; C®¥ng¢nrh
â§fis¥ gh«ò ão¤jJ nghy¥ guÉaJ. 1146
C®¥ng¢R cu«; jhÆ‹ fLŠbrhš Ú®;
ï¥goahf tsU« ï¡fhj‰ gÆ®. 1147
C®¥ng¢rhš fhk¤Ôia miz¡f Koíkh?
beŒô‰¿ beU¥ig ü¡f Koíkh? 1148
mŠrhnj v‹wt® gyu¿a¥ ãÇªjnghJ
C®¥ng¢R¡F mŠá ïU¡f Koíkh? 1149
fhjy® mt® ÉU«ãdhš mUSth®;
ï›ñ® eh« vâ®gh®¤jgo ö‰W»‹wJ. 1150
116. ãÇth‰whik
ãÇna‹ vÅ‹ vd¡F¢brhš; ãÇªjhš Ã‹
nt©lh tUifia ïU¥gh®¡F¢ brhš. 1151
mt® gh®it ïÅikíilaJ; òz®¢ánah
ãÇî¡F mŠR« J‹g¡ F¿¥ò cilaJ. 1152
ãÇna‹ v‹wt® xU rka« ãÇjyhš
e‹F bjÇªjtiuí« e«òjš mÇjh«. 1153
miz¤J¡ ‘fy§fhnj’ v‹wt® ãÇªjhš
cWâia e«ãat®nkš F‰w« c©nlh? 1154
jL¥ã‹ òw¥gLth® ãÇit¤ jL¡f;
mt® ãÇÆ‹ eh‹ ïUªJ TLjš v§nf? 1155
ãÇî ngR« JÂíilah® MÆ‹ tªJ
mUSth® vd vâ®gh®¤jš gad‰wJ. 1156
kÂ¡f£oÈUªJ RHY»‹w tisašfŸ
jiyt‹ ãÇit bË¥gL¤j Éšiyah? 1157
cwÉšyhj CÇš thœjš J‹g«;
ï‹g¡ fhjyiu¥ ãÇjš bgUªJ‹g«. 1158
Ú bjh£lhš RL«; fhkRu« nghy
É£lhY« RLnkh? 1159
bghW¤J¤ J‹g« Ú¡»¥ ãÇit¤jh§»
mtU¡F¥ ã‹D« ïU¥gh® gy®. 1160
117. gl® bkÈªâu§fš

eh‹ fhk nehia kiw¡f kiw¡f mJ
ïiw¥gt®¡F C‰WÚ® nghy¥ bgUF«. 1161
kiw¡f KoaÉšiy; nehŒ brŒjhU¡F
ehz«É£L ciu¡fî« KoaÉšiy. 1162
bghW¡fhj v‹ cl«ãDŸ fhkK« ehzK«
cÆ®¡fhtoÆ‹ ïUòwK« bjh§F»‹wd 1163
fhk¡flš k£L« c©L; mjid¡ fl¡f¢
nrk¤ bjgªjh‹ ïšiy. 1164
Jau¤ij cwÉd®¡F¢ brŒa tšyt®
gift®¡F v‹djh‹ brŒa kh£lh®? 1165
fhk ï‹g« flyhF«; tU¤J«nghJ
fhk¤J‹g« flÈD« bgÇjhF«. 1166
fhk btŸs¤J Úªâ¡ fiubjÇna‹;
eL¢rhk¤J« jÅna ÉÊ¤JŸns‹. 1167
všyh cÆiuí« JÆy¢ brŒJ mUËaã‹
ïuÉ‰F v‹id ašyJ JizÆšiy. 1168
ï¥nghJ neukh» Éoí« ïuîfŸ
ãÇªj jiytÇD« bfhLikíilad. 1169
mt® ïl¤J¡F v‹kd« nghtJnghš
f©fS« nghf KoÆ‹ f©ÙÇš Úªjh. 1170
118. f© ÉJ¥gÊjš
Ôuhj nehia¡ f©fh£l eh‹ bg‰nw‹;
nehŒ jªj f© ï¥nghJV‹ mG»‹wd? 1171
m‹W MuhahJ mtiu neh¡»a f©fŸ
ï‹W bghW¡fhkš J‹g¥ gLtJ V‹? 1172
m‹W ÉiuªJ gh®¤jd; ï‹W mG»‹wd;
ïJ nfÈ¡F cÇaJ. 1173
j¥g Koahj nehia vd¡F¤ jªJ É£L¡
f©fŸ ïÅ mHKoahkš tw©ld. 1174
flÈD« bgÇa fhk« jªj v‹ f©fŸ
ö§f KoahJ J‹g¥ gL»‹wd. 1175
vd¡F ï¤J‹g« jªj f©fŸ jhK«
m¤J‹g¥ gLtJ v›tsnth k»œ¢á. 1176
ÉU«ã cU»¡ fhjyiu¡ f©l f©fŸ
tUªâ tUªâ tw©L nghf£L«. 1177
kdÄ‹¿na fhjÈ¤jh® xUt® cs®;
mtiu¥ ghuhJ f©fŸ ö§fh. 1178
mt® thuhÉoD« ö§fh; tÇD« ö§fh;
ïUÃiyÆY« f©fŸ bgUªJa®¥g£ld. 1179
giwnghY« f©Qila kfËÇlÄUªJ
kiwit Cuh® m¿jš fodÄšiy. 1180
119. gr¥òW gUtuš

ãÇit ÉU«ãat® bfhLik¡F ïirªnj‹;
ã‹ v‹griyia ah®¡F¢ brhštJ? 1181
jªjt® mt® v‹D« bgUÄj§ bfh©L
griy gl®ªJ v‹ nkÅnkš VW«. 1182
fhk¤ijí« griyiaí« kh‰whf¤ jªJ
rhaiyí« ehizí« vL¤J¡ bfh©lh®. 1183
Ãid¥gJ« ngRtJ« všyh« mtiuna;
ïUªJ« griytªjJ fŸs¤jdkh ntwh? 1184
mnjh gh®! fhjy® ngh»wh®; ïnjhgh®!
v‹nkÅnkš griy gl®»wJ. 1185
ïUŸ btË¢r« kiwtij vâ® gh®¡F«;
griy jiyt‹ jGthikia vâ®gh®¡F«. 1186
jGÉ¡»lªj eh‹ á¿J jŸË¥gL¤nj‹;
m›tsÉ‰nf griy bfh£o¡ »lªjJ. 1187
griyí‰whŸ ïtŸ vd¥ gÊ¡»‹wd®;
ãÇªjhnu mt® vd¢ brhšth® ïšiy. 1188
ãÇit ïirÉ¤j njhÊ ey« vÅ‹
g£L¥ nghY« v‹ nkÅ gr¡f£L«. 1189
njhÊ mt® bfhLikia¤ J‰whbsË‹
griy¥ng® g‰¿¡ ftiyÆšiy. 1190
120. jÅ¥gl® ÄFâ

eh« fhjÈ¤jt® e«ik¡ fhjÈ¤jhš
bfh£ilÆyhj fhk¥gH« bg‰wJ nghY«. 1191
fhjÈa®¡F¡ fhjy® fh£L« m‹ò
vâ®gh®¤j cHt®¡F kiHbgŒjJnghš 1192
fhjyuhš v‹W« fhjÈ¡f¥ g£lh®¡F
thœ»‹nwh« v‹w bgUÄj« bghUªJ«. 1193
jh« ÉU«ãatnu ÉU«g Éšiy baÅ‹
ÉU«ãa kfË® v›îwî« ïšyhjt®. 1194
eh« fhjÈ¤jt® e«ik¡ fhjÈ¡fh Éo‹
mt® ek¡F ntW v‹d ey« brŒth®? 1195
fhk« xU g¡f« ïU¥gJ J‹g«; fhto¥
ghu«nghš ïUg¡fK« ïU¥gJ J‹g«. 1196
k‹kj‹ xUtÇlnk ïU¡»‹wh‹ MjÈ‹
fhk¤ J‹gK« tU¤jK« m¿ahndh? 1197
fhjyÇ‹ ï‹brhšiy¥ bgwhkš ãÇªJ
cyf¤J ïU¡F« kfËnu bfhoat®. 1198
fhjy® mUsh® vÅD« mtiu¥ g‰¿¡
TW« òfœ¢ brh‰fŸ fhJ¡F ï‹gkh«. 1199
J‹g¥ glhjt®¡F Ú c‰w J‹g¤ij¤
öjh‰ brhš; beŠnr! fliy btW¡fhnj. 1200
121. Ãidªjt® òy«gš

Ãid¤jhY« Ú§fhj k»œ¢á jUjyhš
fŸis¡ fh£oY« fhk« ï‹gkhdJ. 1201
vªj msÉ‰F« ïÅaJ fhk«;
fhjy® Ãid¤jhš J‹g« x‹W« thuhJ. 1202
J«kš tUtJnghy Ã‹WÉLjÈ‹ mt®
v‹id Ãid¥gJnghy É£LÉLthnuh? 1203
mt® beŠáš eh‹ ïU¡»‹nwdh?
v‹ beŠányh mt® e‹whf ïU¡»‹wh®. 1204
j‹ beŠáš v‹id tubth£lh jt®
v‹ beŠáš XahJ tu ehzÉšiyna. 1205
mtnuhL ToÆUªj eh£fis Ãid¥gjhš
thœ»‹nw‹; ntW vjdhš thœ»‹nw‹? 1206
T£l¤ij kwªjhš v‹dhnt‹? kwnt‹;
ãÇit Ãid¥ãD« cŸs« bfhâ¡F«. 1207
v¤jidKiw Ãid¤jhY« fhjy® ádth®;
vd¡F mt®fh£L« bgUik m›tsî. 1208
eh« xUt® v‹W brh‹d fhjyÇ‹
bfhLikia Äfv©Â v‹ cÆ® nghF«. 1209
JÂªJ br‹wtiu¡ f©Lão¥gj‰FŸ
â§fns! Ú kiwªJ Élhnj; thœf. 1210
122. fdîÃiy ciu¤jš

fhjyÇ‹ öjhf tªj fdî¡F
v‹d ÉUªJ eh‹ brŒnt‹? 1211
f©fŸ ö§»‹ fdÉš tU« fhjy®¡F
v¥go¥ ãiH¤Jns‹ v‹gJ brhšnt‹. 1212
edÉny tªJ mizahj fhjyiu¡
fdÉnyD« gh®¤jÈ‹ v‹cÆ® c©L. 1213
edÉš mUshjtiu¤ njo¡ fh£Lj‰F¡
fdÉš fhk« c©lh»‹wJ. 1214
fdî« gh®¡F« m¥nghJ ïÅJ; edî«
mtiu¥ gh®¡F« m¥nghJ ïÅJ. 1215
ÉÊ¥òÃiy v‹gJ x‹W ïšiybaÅ‹
fhjy® fdit É£L Ú§fh®. 1216
neÇny tªJ m‹ò bŒahj bfhoat®
fdÉny tªJ v‹id tU¤JtJ V‹? 1217
ö§F«nghJ fdÉš njhŸnkš ïUªJ
ÉÊ¤jîl‹ beŠá‰FŸ nghŒÉLt®. 1218
fdÉY« fhjyiu¡ fhzhjt®fŸjh«
neÇny mUshj mtiu¥ gÊ¥g®. 1219
edÉny É£L¥ãÇªjh® v‹g® ï›ñuh®;
fdÉny tUtij m¿akh£lh®fnsh? 1220
123. bghGJf©L ïu§fš

bghGnj! Ú khiy¡fhykh? ïšiy;
To¥ãÇªjh® cÆ®Fo¡F« TÇantš. 1221
ka§F« khiyna! Úí« tUªJ»‹whŒ;
v‹ fhjy‹nghš Ã‹fhjyD« bfhoadh? 1222
eL§» tUªJ« khiy btW¥ò C£o¥
ãÇî¤ J‹g« bgUFkhW tU»‹wJ. 1223
fhjy® ïšyhjnghJ khiy¡ fhy«
bfhiy¡fs¤J¡F¥ gift®nghy tU«. 1224
fhiy¥ bghGJ¡F eh‹ brŒj ey« v‹d?
khiy¥ bghGJ¡F eh‹ brŒj Ôik v‹d? 1225
khiy¡fhy« nehŒ brŒí« v‹gJ
fhjy® ãÇahjnghJ vd¡F¤ bjÇahJ. 1226
fhk« v‹D« ó fhiyÆš mU«ò«;
gfbyšyh« bkh£lhF«; khiyÆš kyU«. 1227
òšyh§FHš v‹id¡ bfhšY« gilahF«;
Ô¥ngh‹w khiy¡F¤ öJ« MF«. 1228
â§fnshL khiy¡fhy« tU«nghJ
Cnu ka§» tUªJ«. 1229
bghUŸ ka¡f« cilatiu ÃidªJ
bghW¤j v‹DÆ® ï«khiyÆš nghF«. 1230
124. cW¥òey‹ mÊjš

ek¡F¤ J‹g« jªJ bjhiy br‹whiu
ÃidªjGj f©fŸ kyU¡F ehÂd. 1231
nrhifÃw« bg‰W mG»‹w f©fŸ
fhjyÇ‹ bfhLikia¡ fh£Ltd nghY«. 1232
ToaehËš bgU¤j njhŸfŸ bkÈªJ
mt® ãÇit m«gy¥gL¤Jtd nghY«. 1233
Jiztiu¥ ãÇªJ mHF thoa njhŸfŸ
gUk‹ Ú§» tisašfis¡ bfh£L«. 1234
tisašfS« td¥ò« RU§»a njhŸfŸ
bfhoatÇ‹ bfhLikia¢ brhšY»‹wd. 1235
tisaY« njhS« be»œtjhš mtiu¡
bfhoabud¡ Tw¡nf£L tUªJ»nw‹. 1236
fhjy®¡F bkÈí« njhŸfË‹ khWgh£il¢
brhšÈ, beŠnr! bgUik milahah? 1237
miz¤j iffis¤ js®¤âa msÉ‰nf
ï¥ngijÆ‹ be‰¿ griy bg‰wJ. 1238
jGtÈil¡ FË®fh‰W¥ òfªj msÉ‰nf
ï¥ngijÆ‹ FË®ªj f©fŸ grªjd. 1239
ešy be‰¿ griy milªjij¥ gh®¤J¡
f©Â‹ griynah tU¤j¥g£lJ. 1240
125. beŠbrhL »s¤jš

á¿jhÆD« fhknehŒ Ô®¡F« kUªâid
beŠnr! v©Â¥ gh®¤J¢ brhšyhah? 1241
e«nkš fhjš ïtU¡F ïšyhj nghJ
Ú tUªJtJ beŠnr! klik. 1242
beŠnr! Ú ïUªJ ÃidªJ tUªJtnj‹?
m‹bg©z« nehŒ brŒjhU¡F ïšiy. 1243
beŠnr! f©fisí« miH¤J¡bfh©L ngh;
mtiu¡ fhz ÉU«ã v‹id¤ â‹D«. 1244
eh« J‹ò‰whY« thuhjt®, beŠnr!
e«ik¡ ifÉ£lhbud Él Koíkh? 1245
Toíz®¤J« mtiu¡f©lhš btW¡fhŒ;
beŠnr! ï¥nghJ bghŒahf btW¡»whŒ. 1246
fhk¤ij ÉL mšyJ ehz¤ij ÉL;
beŠnr! ïu©ilí« eh‹ jh§nf‹. 1247
fhjy® mUsh® v‹nw§» beŠnr!
ãÇªjt®ã‹ nghthŒ; Ú ngij. 1248
fhjy® cŸs¤âš ïU¡fî« beŠnr!
Ú ahÇl« bršy Ãid¡»‹whŒ? 1249
thuhJ Jwªjtiu beŠáš it¤âU¡fî«
ï‹D« mHif ïH¡»‹nwh«. 1250
126. ÃiwaÊjš
ehz¤ jhœ¥ghŸ ï£l cWâ¡ fjit¡
fhk¡ nfhlhÈ jf®¤J ÉL«. 1251
fhk« v‹gJ á¿J« ïu¡f« ïšyhkš
v‹beŠr¤ij eLahk¤J« MS»‹wJ. 1252
eh‹ fhk¤ij kiw¡f¤jh‹ brŒ»‹nw‹;
âObud¤ J«kšnghš btËah»‹wJ. 1253
cWâíil na‹ v‹W brhšYnt‹ eh‹;
v‹ fhknkh xËÉ‹¿ m«gy¥gL«. 1254
btW¤jt®ã‹ bršyhj khdîz®¢á
fhknehahË¡F¤ bjÇa¡ Toaj‹W. 1255
btW¤jtÇ‹ ã‹nd bršy ÉU«òjyhš
v‹id¢ nr®ªj nehŒ ïu¡f¤j¡fJ. 1256
fhjy® fhk¤njhL eh« ÉU«ãad brŒÆ‹
ehz« v‹w cz®¢á ek¡F¤ bjÇahJ. 1257
gr¥òila fhjydJ jhœªj bkhÊa‹nwh
e«bg©ik¡ fjit¤ jf®¡F« gil. 1258
beŠr« Tl ÉU«òtij¥ gh®¤JÉ£L¥
ãz§f¢ br‹w ehD« jGÉnd‹. 1259
ÔÆš ï£l bfhG¥ò¥nghš cUFgt®¡F¡
fhjyiu beU§» Co Ã‰f Koíkh? 1260
127. mt®tÆ‹ ÉJ«gš

mt®tU« tÊgh®¤J¡ f©fS« kG§»d;
mt®br‹w ehŸv©Â ÉuY« njŒªjd. 1261
njhÊna! ï‹W mtiu kwªjhš
v‹njhŸ mHF bf£L tis bfh£L«. 1262
cWâia e«ã C¡f¤njhL br‹wt®
tUjiy e«ã ï‹D« thœ»‹nw‹. 1263
To¥ãÇªjt® tU»‹whuh v‹W
v‹ beŠr« »is njhW« V¿¥gh®¡F«. 1264
v‹fhjyid¡ f©zhu¡ fh©ng‹; ã‹ò
v‹njhË‹ griy Ãw« Ú§»ÉL«. 1265
v‹ fhjy‹ xUehŸ v‹Ål« tUth‹;
v‹nehbašyh« bfl mtid Ef®nt‹. 1266
f©ngh‹w fhjy® tªjhš
CLntdh? jGîntdh? TLntdh? 1267
ntªj‹ nghÇš <Lg£L bt‹W tUf;
kidÆš k»œªJ khiyÆš ÉUªâLnth«. 1268
bjhiybr‹wh® tU« ehis v©Qgt®¡F
thuhj xUehŸ VGehŸ nghš njh‹W«. 1269
cŸs« cilªJ áj¿aã‹ mtiu¥
bg‰whš v‹d? jGÉdhY« v‹d? 1270
128. F¿¥g¿îW¤jš
Ú kiw¤jhY« Û¿ c‹ fU§f©fŸ
Vnjh x‹iw¢ brhšY»‹wd. 1271
f©Ãiwªj mHF« _§»šngh‹w njhS«
bg‰w fhjÈ¡F¥ bg© j‹ik ÄFâ. 1272
kÂ¡nfhitíŸ üš bjÇtJ nghy
k§if mH»š xUF¿¥ò¤ bjÇ»‹wJ. 1273
bkh£L¡FŸ kz« ïU¤jš nghy
ïtŸ áÇ¥ò¡FŸ xU F¿¥ò c©L. 1274
tis ÃiwªjtŸ brŒJ nghd fŸs¤âš
v‹ Ja® Ô®¡F« kUªJ c©L 1275
Äf m‹ò fh£o Mirahf¡ TLtâš
ãÇí« bfhLik¡ F¿¥ò c©L. 1276
FË®ªj Jiwt‹ ãÇth‹ v‹gij
e«ÄD« Kªâ tisašfŸ cz®ªjd. 1277
ne‰W¤jh‹ fhjy® ãÇªjh®; mj‰FŸ
VGehŸ msî griy milªJÉ£nl‹. 1278
tisaiyí« njhisí« fhiyí« gh®¤jhŸ;
ïJ ãÇî brh‹dnghJ mtŸ brŒjJ. 1279
fhknehia¡ f©zh‰ brhšÈ nt©Ljš
áwªj bg©j‹ik v‹W brhšYt®. 1280
129. òz®¢áÉJ«gš
Ãid¡fî« fhzî« k»œ¢á jUjš
fŸS¡F ïšiy; fhk¤â‰F c©L. 1281
gidasî fhknt£if bgUFkhÆ‹
âidasîTl CLjš MfhJ. 1282
òw¡fÂ¤J¤ jh« ÉU«ãadnt brŒjhY«
fhjyid¡ fhzhkš v‹ f©fŸ bghUªjh. 1283
njhÊ! eh‹ Cl¢ br‹nw‹; v‹beŠnrh
mJ kwªJ Tl¢ br‹wJ. 1284
ikÔ£L§fhš öÇif f©Q¡F¤ bjÇahJ;
mtiu¡f©lnghJ gÊ vd¡F¤ bjÇahJ. 1285
fhQ«nghJ mt® ãiHia¡ fh©gâšiy;
fhzhjnghJ ãiHjÉu ntW fh©gâšiy. 1286
fiu nr®¤jiy m¿ªJ ÚÇš ghŒtJnghš
bghŒ v‹W bjÇªJ« Co¥ ga‹ v‹d? 1287
ïÊthd J‹g§fŸ brŒÆD«, fŸtnd!
Ã‹kh®ò Foa®¡F¡ fŸ ngh‹wJ. 1288
fhkîz®î kyiuÉl bk‹ikahdJ
mj‹g¡Ft« m¿ªJ JŒ¥gh® Äf¢áynu. 1289
jGîj‰F v‹idÉl¤ jh‹ JoJo¤J¡
f©zhš Co¡ fy§»dhŸ. 1290
130. beŠnrhL òy¤jš

mt®kd« mt®g¡f« ïU¥gij¥ gh®¤J«
v‹kdnk! Ú v‹g¡f« ïuhjJ V‹? 1291
bghUªjhjtÇ‹ ÃiybjÇªj ã‹D«
btW¡fh® v‹W v‹ beŠnr! ngh»‹whŒ. 1292
beŠnr! c‹neh¡f¥go mtÇl« bršYjš
bf£lt®¡F e©gÇšiy v‹gJ fU¤njh? 1293
beŠnr! KjÈš ãz§»¥ ã‹ TlhŒ; ïÅ
m¤jifa c‹ndhL ah® MuhŒth®? 1294
v‹ beŠr« v‹W« J‹g« cilaJ;
Tlhik¡F«, To‹ ãÇî¡F« tUªJ«. 1295
jÅ¤âUªJ mtiu Ãid¤j nghJ
v‹beŠr« v‹id¤â‹d clÅUªjJ. 1296
mtiu kw¡fKoahj klikíila
á¿a beŠá‹ta¥g£L ehiz É£nl‹. 1297
ïfœjš ïÊbt‹W mt® g©òfisna
cÆ®¥g‰Wila beŠR v©Q«. 1298
j‹Dila beŠrnk Jizahfhj nghJ
J‹g¡ fhy¤J ntW ah® Jizahth®? 1299
j‹Dila beŠrnk cwthfhj nghJ
mayt® cwthfhik ïašòjhnd. 1300
131. òyÉ
jGthJ ïUªJ ãz§Ff; m¥nghJ
mt® gL« J‹g¤ij¢ á¿J fh©ngh«. 1301
Clš czî¡F c¥gsî ngh‹wJ;
Clš ÄFtJ c¥ò¡ TLtJ nghY«. 1302
ãz§»a kfËiu¤ jGthJ ÉLjš
tUªâatiu nkY« tU¤Jjš nghyh«. 1303
Coa kfËiu czuh¤ j‹ik thoa
bfhoa monahL mW¤jJ nghY«. 1304
e‰g©ò cila Mlt®¡F mHF
kyu‹d kfËÇ‹ Cliy Ú¡Fjš. 1305
JÅÆšyh¡ fhk« gH« x¡F«;
òyÉ Æšyh¡ fhk« ãŠR x¡F«. 1306
T£l« Úshjh v‹W Ia¥ gLjÈ‹
ClÈY« xU J‹g« c©L. 1307
TLj‰F tUªâdh® v‹W Cliy¥òÇí«
fhjy® ïšyhjnghJ tUªâ¥ gabd‹? 1308
ÚU« ÃHÈl¤nj Fo¤jš ïÅaJ;
ãz¡fK« ÉU«òthÇl¤nj ïÅaJ. 1309
Cliy thl ÉLthnuhL v‹kd«
Tl Ãid¥gJ btW« Mirna. 1310
132. òyÉ EQ¡f«

gu¤ija® c‹id¡ f©zhš Ef®t®;
MjÈ‹ gu¤jnd! Ã‹ kh®ò Ô©nl‹. 1311
ngrhJ CoanghJ J«Ädh®; mtiu
ÚLthœf v‹W brhšntbdd Ãid¤J. 1312
FÉahj nfh£L¥óit¢ NoD« Clhj
gu¤ijia¡ fh£l¢ Noajhf¢ ád¥ghŸ. 1313
ahiuí« Él¡ fhjš cilnah« v‹wJ«
ahiuÉl ahiuÉl v‹W ãz§»dhŸ. 1314
ï¥ãw¥ãš ãÇa kh£nlh« v‹wJ«
kWãw¥ãš ãÇî©nlh v‹W mGjhŸ. 1315
Ãid¤nj‹ v‹nw‹; âU«g Ãid¡FkhW
K‹ V‹ kwªÔ® v‹W jGthJ CodhŸ. 1316
J«Änd‹ thœ¤âdhŸ; âU«g mGjhŸ
ah® Ãid¤jjhš J«kš tªjbj‹W. 1317
tªj J«kiy ml¡»nd‹ mj‰F« mGjhŸ
c«bg©o® Ãid¥gij xË¡»Ö® v‹W. 1318
mtŸ Cliy¥ gÂªJ Ú¡»dhY« fhŒthŸ;
ãwÇlK« ï§‡dªjhnd el¥Õ® v‹W. 1319
mtŸ mHif c‰Wneh¡»dhY« fhŒthŸ;
ahnuhL x¥ò neh¡»Ü® v‹W. 1320
133. ClYtif
mtÇl« xU jtW« ïšiy ahÆD«
Clš mtiu¥ ngu‹ò bfhŸs¢ brŒí«. 1321
Clyhš áWbghGJ njh‹W« btW¥ò
mtu‹ig tU¤âD« bgUik¡F cÇaJ. 1322
k‹nzhL Ú® FiHªjh‰ngh‹w fhjyÇl«
CljiyÉl¤ njtUtyf« ï‹gkhdnjh? 1323
fhjyiu clnd jGÉÉlhj ClÈš
v‹Ãiwia cil¡F« gil ãw¡»‹wJ. 1324
jt¿šiy ahÆD« j‹fhjÈÆ‹ njhis¢
á¿J ãÇªâU¤jÈš XÇ‹g« c©L. 1325
c©gijÉl c©lJ brÇ¤jš ï‹g«;
fhk« nr®jiyÉl¥ ãz§Fjš ï‹g«. 1326
ClÈš njhšÉ¥g£ltnu bt‹wt®;
m›î©ik TLŠ brŒifÆš És§F«. 1327
be‰¿ nt®¡f¥ òz®ªj ïÅikia
ï‹D« xUKiw Co¥ bgWntdh? 1328
fhjÈ nk‹nkY« CLf; eh‹ nt©l
ïuî neu« nk‹nkY« ÚSf. 1329
fhkîz®¢á¡F CLjš ï‹g«;
To¤ jGîtnj mj‰F¥ ngÇ‹g«. 1330

f«g® eh‰gJ 137
f«g® eh‰gJ
Kj‰ gâ¥ò 1984

K‹Diu
‘òfœ¡ f«g‹ ãwªj jÄœ ehL’ v‹W ghuh£o¥
ghodh® njáa¡fÉ ghuâah®. jÄœeh£oš f«g‹
ãwªjñ® nrhHeh£L¤ njuGªö® vdî«, cyf¥
bgU§fh¥ãakhd ïuhkhaz¤ij¢ brÉEf®
fÅfshf¥ gho¥ òfœbg‰W kiwªj C® gh©oeh£o‹
eh£lur‹nfh£il vdî« tuyhW brhš»‹wJ.
MjÈ‹, eh£lur‹ nfh£il tshf¤âš thG« e«
áWt®fS« áWÄfS« f«gÇ‹ brŒí£fis¡ f‰gJ
flikí« bgUikí« MF«.
ïisa cŸs§fËš f«gÇ‹ ghlš É¤J¡fis¥
gâait¡F« neh¡nfhL, ïuhkaz¤âÈUªJ vËa
ïÅa eh‰gJ ghlšfis¥ bghW¡»¡ fU¤Jiuí«
vGâ¡ f«g® eh‰gJ v‹w bgauhš ï¢áWüiy
M¡»¤jªjh® m¿P® t.Rg. khÂ¡f« mt®fŸ. td¥ò«
eaK« áwªj ï¢ áWüiy átr¤â mwÃiya¤â‹
rh®ghf e‹F guî« neh¡nfhL btËÆL»‹nwh«.
f«gÇ‹ fh¥ãa¥ ghlšfŸ áyntD« gy®¡F¤
bjÇªâU¡f nt©L« v‹W fUâa ešy‹g® eh£lur‹
nfh£il âU. V. r¤âa_®¤â mt®fŸ ïªüš
btËÆ£o‰F nt©L« Jiz brŒjh®fŸ.
ï¤ bjhF¥ãid¡ f«gÇl¤âš <LghL
bfh©lt® vtU« f‰fyh«. áw¥ghf¥ gŸË khzt
khzÉa® f‰gJ ešy jÄH¿it¤ jU«.
f«g® eh‰gJ 139
go¡FKiw
1. brh‰fis¥ ãÇ¤J¢ áij¡fhkš, Xirí«

bjhilí«gl¢ nr®¤J¥ go¡f nt©L«.
2. brŒí£fis ïilna ÃW¤jhkš, moaoahf¥ go¡f
nt©L«.
3. všyh¢ brŒí£fisí« tu¥g©z nt©L«.
ïUKiw go¤jhš kdd« M»ÉL«.
4. fU¤Jiuí« nr®¤J¥ go¡f nt©L«.
5. všyht‰iwí« vGâí« gh®¤jš nt©L«. ãiH
tuhJ.
f«g® eh‰gJ
flîŸ tz¡f«
1 cyf« ahitíª jhKs th¡fY«
Ãiybg W¤jY« Ú¡fY« Ú§fyh
my» yhÉis ah£Lil ahut®
jiyt u‹dt®¡ nfru© eh§fns.
cyf§fŸ všyht‰iwí« jhnk gil¤jš, fh¤jš,
mÊ¤jš M»a _‹W« Ú§fhj, v©z‰w Éisah£L¡
fis cilat® ahtnuh, mtnu jiyt®; mt®¡nf
eh§fŸ mil¡fy«.
üÈ‹ bgUik
2 Xir bg‰Wa® gh‰fl Y‰bwhU
óir K‰wî« e¡Fò ò¡bfd
Mir g‰¿ aiwaY‰ nw‹k‰¿¡
fháš bfh‰w¤ âuhk‹ fijanuh!
miynahirnahL ca®ªbjG« âU¥gh‰fliy
milªJ, mâYŸs ghš KGtijí« xU áW óid
MirÆdhš gUf¥ òFªjJnghy, ahD« F‰wk‰w
bt‰¿íila ïuhkÅ‹ fijia v‹ MirÆdhš
brhšy¤ bjhl§»nd‹.
f«g® eh‰gJ 141
mital¡f«
3 miwí khlu§ F«gl¥ ãŸisfŸ
jiwÆ‰ Ñ¿oš j¢rU§ fhŒtnuh?
ïiwí Phd Äyhjbt‹ ò‹fÉ
KiwÆ‹ üYz®ª jhU KÅtnuh?
ãŸisfŸ jiuÆš å£liwfS« ehlf
rhiyfS« njh‹WkhW »W¡»dhš mit á‰g
Kiw¥go ïšiyba‹W á‰ãa® nfhã¡fkh£lh®. mJ
nghy, á¿J« m¿Éšyhj v‹ ghlšfŸ F‰w
KiladthÆD« Kiwahf üYz®ªj òyt®fŸ
v‹id KÅa kh£lh®fŸ.
kiHts«
4 òŸË khštiu bgh‹bddš neh¡»th‹
btŸË åÊil åœªbjd¤ jhiufŸ
cŸË íŸsbt yhKtª Ôík›
tŸË nahÇ‹ tH§»d nkfnk.
bgh‹kakhd ïkakiynkš btŸË¡ f«ãfis
C‹¿aJ nghyî«, cŸst‰iw všyh« ctªJ tH§F«
tŸsšfis¥ nghyî«, nkf§fŸ kiHia¡ bfh£od.
nfhryeh£L ts«
5 tu«bgyh K¤j« j¤J«
kilbayh« gÂy« khÚ®¡
Fu«bgyhŠ br«bgh‹ nkâ¡
FÊbayh§ gtsŠ rhÈ¥
gu«bgyh« gtsŠ rhÈ¥
gu¥bgyh« m‹d« gh§f®¡
fU«bgyhŠ brªnj‹ rªj¡
fhbtyh§ fËt© O£l«.
taš tu¥ò¡fËš všyh« K¤J¡fŸ; j¤JÚ®

kilfËš všyh« r§FfŸ; thŒ¡fhÈ‹ fiufËš
všyh« br«bgh‹; vUikfŸ goªJ òuS« FÊfËš
všyh« br§fGÚ®¥ ó¡fŸ; gu«go¤j tašfËš
všyh« gtH§fŸ; be‰gÆ® vuªj tašfËš všyh«
m‹d§fŸ; g¡f§fËš cŸs fU«òfËš všyh«
brªnj‹; rªjd¢ nrhiyfËš všyh« njD©L
fË¡F« t©L¡ T£l§fŸ. nfhryeh£L kUjÃy«
ï›tsî bgÇa ts« Ä¡fJ.
kUjÃy eh£oa«
6 j©liy kÆšf shl¤
jhkiu És¡fª jh§f¡
bfh©lšfŸ KHÉ nd§f¡
Ftisf© ÉÊ¤J neh¡f¤
bj©oiu vÊÅ fh£l¤
nj«ãÊ kfu ahÊ‹
t©Lf ËÅJ ghl
kUj«å‰ ¿U¡F khnjh.
nrhiy mu§FfËš kÆšfŸ eldkhlî«,
jhkiu¡ bfhofŸ óÉs¡F¡fis¤ jh§fî«, nkf§fŸ
k¤js« xÈ¡fî«, fU§FtisfŸ f©ÉÊ¤J¡ fhzî«,
miyfŸ âiu¢Óiyahfî«, t©LfŸ ahÊir
bahÈ¡fî«, nfhryeh£oš kUjÃybk‹w k‹d‹ muR
å‰¿U¥gh‹.
ïa‰ifÆ‹ mikâ
7 ÚÇil íw§FŠ r§f«
ÃHÈil íw§F« nkâ
jhÇil íw§F« t©L
jhkiu íw§FŠ brŒahŸ
öÇil íw§F« Mik
JiwÆil íw§F« ï¥ã
f«g® eh‰gJ 143
nghÇil íw§F« m‹d«

bghÊÈil íw§Fª njhif.
r§FfŸ ÚÇilna cw§F»‹wd; mt‰¿‰F
ïilôW brŒahkš vUJfŸ ÃHÈilna cw§F»‹wd;
Mlt® mÂªâU¡F« khiyfËš t©LfŸ cw§F
»‹wd; brªjhkiu¥ ó¡fËš âUkfŸ cw§F»‹whŸ;
nr‰¿l§fËš MikfŸ cw§Ftjdhš JiwÆl§fËš
K¤J¢ á¥ãfŸ cw§F»‹wd; it¡nfh‰ ngh®fËš
m‹d§fŸ cw§f, nrhiyfËš kÆšfŸ cw§F»‹wd.
ï›thW nfhry eh£oš mL¤jt®¡F ïilô¿‹¿
všyh« ï‹òW»‹wd.
ãŸis ts®¥ò
8 nrY©l bth©f zhÇ‹
âÇ»‹w br§f y‹d«
khY©l eËd¥ gŸË
ts®¤âa kHiy¥ ãŸis
fhY©l nr‰W nkâ
f‹WŸË¡ fid¥g¢ nrh®ªj
ghY©L JÆy¥ g¢ir¤
njiujh yh£L« g©iz.
nfhryeh£L¥ g©izfËš fa‰f©fSila
kfË® eilnghy¤ âÇ»‹w m‹d«, jhkiu¥
gL¡ifÆš »l¤â¢ br‹w m‹d¥ ãŸis, f‹Wfis
Ãid¤j vUikfË‹ koÆÈUªJ bgU»a ghiyí©L
JÆY«. m¥nghJ g¢ir¤ jtisfŸ jhyh£L¥ ghL«.
nj‹ts«
9 MiythŒ¡ fU«ã‹ njD«
mÇjiy¥ ghis¤ njD«
nrhiyåœ fÅÆ‹ njD«
bjhifÆÊ ïwhÈ‹ njD«
khiyth íFªj njD«

tu«ãfª njho t§f
ntiythŒ kL¥g î©L
Ûbdyh§ fË¡F khnjh.
nfhry eh£oYŸs MiyfËš fU¥gŠ rhwh»a
njD«, bj‹d«ghis¤ njD«, fÅfË‹ njD«, njÜ¡
T£oÈUªJ tÊªj njD«, khiyfËÈUªJ áªâa
njD«, ïitbašyh« msîflªJ Xo¡ flÈ‰ nru,
mâYŸs Û‹fbsšyh« ï¤ nj‹fisí©L
fË¥gilí«.
ghšts«
10 <u Ú®¥goª âªÃy¤ njáy
fh®f bs‹d tUfU nkâfŸ
CÇš Ã‹wf‹ WŸËl bk‹Kiy
jhiu bfhŸs¤ jiH¥gd rhÈna.
FË®ªj ÚÇš _œ»¡ »lªJ, Ãy¤J nkf«nghy
vGªJtU« vUikfŸ j« f‹Wfis Ãid¤J ko Ruªj
ghšbtŸs¤jhš nfhry eh£oš brªbe‰ gÆ®fŸ
jiH¤J tsU«.
m£ošts«
11 K£o y£oš KH§Fw th¡»a
be£L iy¡fG Ú®beL Ú¤jªjh‹
g£l bk‹fK nfh§F gl¥ignghŒ
e£l brªbeÈ‹ ehW ts®¡Fnk.
rika‰Tl§fËš ciyaÇá fGÉa Ú® btŸs«
Ú®¡fiufËš ts®ªnjh§»a bkšÈa gh¡F ku¤
njh£l¤â‹ tÊna Xo¡ fHÅfËš el¥g£l brªbeš
eh‰W¡fis ts®¡F«.
f«g® eh‰gJ 145
Xirts«
12 âid¢á y«òt ÔŠbrh Ès§»Ë
eid¢á y«òt eh»s t©Ló«
òid¢á y«òy òŸËd« tŸËnah®
kid¢á y«òt k§fy tŸisna.
nfhry eh£L¤ âid¥òd§fËš ïÅa brh‰ngR«
ïs§»ËfŸ xÈ¡F«; ótU«òfËš Ä¡f ïsikahd
t©LfŸ xÈ¡F«; Ú®ÃiyfËš gwit¡ T£l§fŸ
xÈ¡F«; tŸsšfË‹ kidfËš beš F‰W« kfË®
ghL« k§fykhd tŸis¥ gh£L¡fŸ xÈ¡F«.
âizbeU¡f«
13 tŸË bfhŸgt® bfhŸtd khkÂ
JŸË bfhŸtd ö§»a kh§fÅ
òŸË bfhŸtd bgh‹ÉÇ ò‹idÆ‰
gŸË bfhŸtd g§f¤ j‹dnk.
F¿Šá Ãy¤âš tŸË¡»H§Ffis¤ njh©o
vL¡F« nghJ cl‹»il¡F« khkÂfis åába¿
tjdhš, g¡f¤âš cŸs kUjÃy¤J kh§fÅfŸ áijªJ
nj‹ JËfis¢ áªJ«; kUjÃy¤J¤ jhkiufËš j§F«
m‹d« g¡f¤âš cŸs beŒjš Ãy¤Jg ò‹id ky®¡
bfh¤JffËš gL¤J¡ bfhŸS«. ï›thW nfhry
eh£oš ehÅy§fS« beU§»¡ fyªâUªjd.
bg©fšÉ
14 bgUªj l§f£ ãiwEj yh®¡bfyh«
bghUªJ brštK§ fšÉí« ó¤jyhš
tUªâ tªjt®¡ ÑjY« itfY«
ÉUªJ k‹¿ ÉiHtd ahitna.
bgÇa f©fisí« ãiwkâ ngh‹w be‰¿iaí«
cila kfË®¡bfšyh« j¡f bršt¢ brÊ¥ò«
fšÉa¿í« ïU¥gjdhš, tWikahš tho tªnjh®¡F

tH§FjY«, ehŸnjhW« ÉUªâdiu X«òjYnk
brŒt®.
FobahG¡f«
15 fyŠR u¡F« Ãâa§ fz¡»yh
ÃyŠR u¡F« Ãiwts« e‹kÂ
ãyŠR u¡F« bgWj‰ fÇaj«
FyŠR u¡F« xG¡f« Fo¡bfyh«.
FofS¡bfšyh« fz¡»šyhj bršt§fis¡ flš
flªJ br‹WtU« tÂf¡ fy§fŸ bfhL¡F«; Ãiwªj
Éisî¢ bršt¤âid Ãy§fŸ bfhL¡F«; áwªj
kÂfis Ãy¢Ru§f§fŸ bfhL¡F«; bgWj‰fÇa
xG¡f¤âid¤ j¤j« Fy§fŸ bfhL¡F«.
kh¿šyhjit
16 T‰w Äšiynah® F‰wÄ yhikahš
Ó‰w ÄšiyjŠ áªijÆ‰ br«ikahš
M‰w ešyw kšy âyhikahš
V‰w kšy âÊjf Éšiyna.
v¡F‰wK« ïšyhikahš ahU¡F« K‹ng ïw¥ò
neUtâšiy; áªijÆš br«ik¥ g©ò ïU¥gjhš
ahU¡F« ád« Éistâšiy; ešyJjÉu ntbwh‹W«
brŒtj‰F ïšyhikahš nfhry eh£lt®¡F V‰wnk
a‹¿ ïÊbt‹gâšiy.
ïy¡»a¡ fÅfŸ
17 nfhijfŸ brhÇtd FËÇd ewt«
ghijfŸ brhÇtd gUkÂ fdf«
CijfŸ brhÇtd cÆUW kKj«
fhijfŸ brhÇtd brÉEf® fÅfŸ.
f«g® eh‰gJ 147
khiyfbsšyh« FË®ªj ïsªnjid¢ brhÇí«;

tÊ el¡F« ghijfbsšyh« kÂfisí« bgh‹
fisí« brhÇí«; FË®¢áíila fh‰W¡fbsšyh«
mKj¢rhuiy¢ brhÇí«; ïy¡»abkšyh« brÉfŸ
EfU« fÅfsh»a gh¡fis¢ brhÇí«.
njitÆšyhjit
18 t©ik Æšiynah® tWik Æ‹ikahš
â©ik Æšiynah® brWe Ç‹ikahš
c©ik ÆšiybghŒ íiuÉ yhikahš
bt©ik Æšiygš nfŸÉ nktyhš.
mªeh£oš á¿J« tWik ï‹ikahš bfhil
ba‹gâšiy; nghÇLnth® ï‹ikahš vtÇl¤J«
tÈik btË¥glÉšiy; ahU« bghŒ brhšyhikahš
c©ikba‹w ng¢R¡F ïlÄšiy. v§F« gštif¡
nfŸÉ¢ bršt« bghUªâÆU¤jyhš m¿ahik¡F
ïlÄšiy.
Ãiy¡fs§fŸ
19 bgh‰ã‹ Ã‹wd bghÈî bghŒÆyh
Ã‰ã‹ Ã‹wd Úâ khjuh®
m‰ã‹ Ã‹wd mw§fŸ m‹dt®
f‰ã‹ Ã‹wd fhy khÇna.
eh£L k¡fË‹ e‰g©gh»a mf¤jH»š òw¤
jHFfŸ Ãiybg‰wd; mt®fË‹ bghŒ«ika‰w
thœÉš ÚâfŸ Ãiy¤J Ã‹wd; kfË® m‹ãÅš
ïšyw§fŸ Ãiybg‰wd; mt®j« f‰ãÅš fhyªjtwhj
gUt kiHfŸ Ãiybg‰wd.
mnah¤âef®¢ áw¥ò
20 bjŸth® kiHíª âiuahÊí« c£f ehS«
tŸth® Kur kâ®khef® thG kh¡fŸ
fŸth Çyhik¥ bghU£fhtY Äšiy ahJ«

bfhŸth Çyhik¡ bfhL¥gh®fS Äšiy khnjh.
nkf¤ijí« fliyí«Él Xir ÄFªj Kur« ehŸ
njhW« xÈ¡F« mnah¤â efu k¡fSŸ ahU« fŸt®fŸ
ïšyhikahš v¥bghU£F« fhtYÄšiy; xU
bghUisí« ïu¥gh® ïšyhikahš bfhL¥ghU«
ïšiy.
ïuhk‹ m«ò
21 brhšbyh¡F§ foa ntf¢
RLru§ fÇa br«kš
mšbyh¡F Ãw¤â dhŸnkš
ÉLjY« tÆu¡ F‹w¡
fšbyh¡F« beŠáš j§fh
j¥òw§ fH‹W fšyh¥
òšy®¡F ešnyh® brh‹d
bghUbsd¥ nghÆ‰ w‹nw!
rhg¢brhšiy bah¤j fLikahd ntfKila
m«ãid ïuhk‹ ïUŸngh‹w jhlif nkš É£lh‹.
É£lîl‹ m›t«ò itukiy ngh‹w mtsJ beŠáš
ij¤J Ã‰fhkš, mjid CLUÉ KJF¥òw«
btË¥g£lJ. btË¥g£L, ešnyh® brh‹d fU¤J¡fŸ
fšyhjt® beŠáš Ãšyhk‰ nghtdnghy¥
nghŒÉ£lJ.
bfhofË‹ fh£á
22 ikaW kyÇ Ü§»
ah‹brŒkh jt¤â‹ tªJ
brŒat ËUªjh bs‹W
brGkÂ¡ bfhof bs‹D«
iffis Ú£o aªj¡
foef® fky¢ br§f©
f«g® eh‰gJ 149
Iaid bahšiy thbt‹

wiH¥gJ ngh‹w j«kh.
‘âUkfŸ jh‹ v¥nghJ« j§»ÆU¡F« jhkiu
kyiu É£L ah‹ brŒj bgUªjt¥ ng‰¿dhš
v‹Ål¤J tªJ mtjÇ¤âU¡»‹whŸ; mtis kz¡f
Ú ÉiuªJ tUthahf’ v‹W Äâiy efu«, mH»a
bfhofbs‹D« j‹ iffisair¤J ïuhkid
aiH¥gJ nghš mªj¡ bfhofŸ mirªjd.
ïuhk‹ åâíyh
23 njhŸf©lh® njhns f©lh®
bjhLfH‰ fky k‹d
jhŸf©lh® jhns f©lh®
jl¡if f©lhU k~nj
thŸbfh©l f©zh® ahnu
toÉid Koa¡ f©lh®
Cœbfh©l rka¤ j‹dh
DUîf© lhiu bah¤jh®.
Äâiy efuåâÆš cyhtU« ïuhkÅ‹ njhŸ
fisí« mofisí« jÅ¤jÅ f©l bg©fŸ
m›tt‰iwna f©L Ã‹wd®. mt‹j‹ totHF
KGtijí« f©lt® ahUÄšiy. ï¡ fh£á flîË‹
x›bthU tot¤ijna gh®¤J mjidna tÊgL«
ntWg£l rka¤jhiu¥ ngh‹wJ.
ifnaÆ T¿a jruj‹ Miz

24 MÊN Gyf bkšyh«
gujnd ahs ÚnghŒ¤
jhÊUŠ rilfŸ jh§»¤
jh§fUª jtnk‰ bfh©L
óÄbt§ fhd« e©Â¥
òpza¤ Jiwf sho
vÊu© lh©o‹ thbt‹

nwÉd‹ mur bd‹whŸ.
“ïª Ãyîyifbašyh« gujnd MSkhW, Ú
rilfis¤ jh§»¤ jt¤âid nk‰bfh©L fh£oid
ailªJ ò©Âa eâ¤JiwfËš Úuho¥ gâdh‹F
M©LfŸ fÊ¤J¥ ã‹d® th v‹W c‹ jªij jruj
k‹d‹ VÉdh‹” vd ïuhkÅl« ifnfÆ bkhÊªjhŸ.
ïuhkÅ‹ Kf¥bghÈî
25 ï¥bghG bj«k ndhuhš
ïa«òj‰ bfËnjh ahU«
br¥gU§ Fz¤â uhk‹
âUKf¢ br›É neh¡»‹
x¥gnj K‹ò ã‹g›
thrf« czu¡ nf£l
m¥bghG jy®ªj brªjh
kiuÆid bt‹w j«kh!
m›thW ifnfÆ bkhÊªjij¡ nf£l ÃiyÆš
ïuhkdJ âUKf¥bghÈÉid ï¥bghGJ v«
nghšth® brhštj‰F vËjhFnkh? ïašghf¤ jhkiu
kyiu x¤âUªj ïuhk‹ Kf« ï¡ bfhoabrhšiy¡
nf£lã‹ Ä¡f k»œthš jhkiuia bt‹WÉ£lJ.
ïuhk‹ ÉilbgWjš
26 k‹dt‹ gÂa‹ wh»‹
E«gÂ kW¥bg ndhbt‹
ã‹dt‹ bg‰w bršt«
moand‹ bg‰w j‹nwh
v‹ÅÅ íWâ a¥ghš
ï¥gÂ jiynk‰ bfh©nl‹
Ä‹bdhË® fhd Ä‹nw
ngh»‹nw‹ Éilí§ bfh©nl‹.
f«g® eh‰gJ 151
‘ïJ k‹dt‹ gÂa‹whÆD« Ú® gÂ¤j gÂia

kW¥ngndh? v‹ ã‹ ãwªnjhdh»a guj‹ milªj
muR¢bršt« monadh»a ah‹ milªjj‹nwh?
ïjidÉl e‹ik ahJsJ? ï¥ gÂia¤ jiynk‰
bfh©nl‹. fh£o‰F ï‹nw ngh»nw‹. ÉilÆidí«
bg‰W¡ bfh©nl‹’ vd¡ ifnfÆl« T¿¥ òw¥g£lh‹
ïuhk‹.
CœÉid
27 thœÉid EjÈa k§f y¤JehŸ
jhœÉid aJtu¢ Óiu rh¤âdh‹
NœÉid eh‹Kf¤ bjhUt‹ NÊD«
CœÉid xUtuhš xÊ¡f‰ ghynjh?
mur thœ¡if¡FÇa k§fy ehËš fh£L thœ¡if
tu mj‰FÇa kuîÇia ïuhk‹ cL¤âdh‹. Kiw¥go
tU« Éidia eh‹KfD« xÊ¡f KoahJ.
ïuhk‹ nkÅaHF
28 btŒnah bdhË j‹nkÅÆ‹ ÉÇnrhâÆ‹ kiwa¥
bghŒnahbtD ÄilahbshL« ïisahbdhL« nghdh‹
iknah kufjnkh k¿flnyh kiHK»nyh
InahÉt‹ tobt‹gnjh® mÊahtH Filah‹.
á‰¿il¢ ÓijnahL« j«ã ïy¡FtndhL«
fh£o‰F¢ bršY« ïuhk‹ j‹ fUÃw bthËÆš
fâutÅ‹ br›bthË kiwa¥ nghdh‹. mt‹ nkÅ
Ãw« fÇa iknah, kufj kÂnah, flnyh, Nšbfh©l
nkfnkh! mit bašyht‰¿D« nk«g£l mHF
ilat‹ mt‹.
Ff‹ e£òiu
29 MHbe Lªâiu ahW flªât® nghthnuh
ntHbe L«gil f©L Éy§»L« Éšyhnsh
njhHik ba‹wt® brhšÈa brhšbyhU brhšy‹nwh?

VHik ntl‹ ïwªây‹ v‹bwid narhnuh.
guj‹ gilbahL tUtJ gh®¤J, ‘ï¡ f§if
ah‰iw¡ flªJ« ï¥ gilahs®fŸ ïuhkÅl«
nghth®fsh? ït®fË‹ ahid¥ gilia¡ f©L
mŠá¥ ã‹th§F« åundh eh‹? njhH‹ v‹W ïuhk‹
v‹id¢ brhšÈa m¢brhšY« x¥g‰w brhšy‹nwh.
flªJ nghf ït®fis ÉLntdhÆ‹ mjid vâ®¤J
ah‹ ïwªbjhÊaÉšiyna v‹W všnyhU« v‹id
Vrkh£lhnuh’ vd btF©Liu¤jh‹ Ff‹.
Ff‹ åuîiu
30 ML bfho¥gil rho aw¤jt nuahs
ntL bfhL¤jJ ghbuD Ä¥òfœ nkånuh
ehL bfhL¤jbt‹ ehaf D¡»t® ehkhS«
fhL bfhL¡»y uh» baL¤jJ fhÙnuh.
‘nt£Lt åu®fns! jh‹ MSj‰FÇa eh£oidna
ït®fS¡F¡ bfhL¤JÉ£l ïuhkD¡F, eh« MS»‹w
fh£oidí« bfhL¡f Élhjgo mt‹nkš gil
baL¤J tUtij¥ gh®¡f kh£Onuh? gh®¤J, m¥
gilfis koa¤jh¡» mw¤jtuh»a ïuhkïy¡Ftnu
MSj‰F¡ nfhry eh£il ntLt®fŸ bfhL¤jh®fŸ
v‹w òfiH Ú§fŸ milant©lhkh?’
Ff‹ f©l gujÅ‹ Ãiy

31 t‰fiyÆ Dilahid khrilªj bkŒahid
e‰fiyÆ‹ kâba‹d eifÆHªj Kf¤jhid¡
f‰fÅa¡ fÅ»‹w Jauhid¡ f©Q‰wh‹
É‰ifÆ‹ ¿ilåH É«KwW Ã‹bwhÊªjh‹.
kuîÇia cilahf cL¤jtid, khRgoªj
cl«ãdid, fiyÆšyhj kânghy xËÆHªj Kf¤
âdid, fšY« ïsF«go bgUªJ‹g« cilatdhd
f«g® eh‰gJ 153
m¥ gujid¡ Ff‹ gh®¤jh‹; gh®¤jîl‹ j‹ ifÉš

ÑnH ÉH¢ bray‰W Ã‹wh‹.
x¥ãyh¥ guj‹
32 jhíiu bfh©L jhij íjÉa juÂ j‹id¤
ÔÉid ba‹d Ú¤J¢ áªjid Kf¤âš nj¡»¥
nghÆid v‹w nghœJ òfÊndhŒ j‹ik f©lhš
MÆu« ïuhk® Ã‹nfœ Mtnuh bjÇÆ d«kh!
‘òfGila gujnd! c‹ jhÆ‹ tu¤ij¡ bfh©L
jªij cd¡fË¤j murh£áia¤ ÔaJnghš xJ¡»
É£lhŒ. ftiy nj¡»a Kf¤njhL ïuhkid miH¤J¥
nghf tªjhŒ. c‹ ïašãid neh¡»dhš MÆu«
ïuhkU« cd¡F x¥ghtnuh’ v‹W gujid¥
ghuh£odh‹ Ff‹.
bjŒt¤ jÄœ
33 cH¡Fkiw ehÈD« ca®ªJyf« XJ«
tH¡»D kâ¡fÉ ÆDkuã‹ eho
ÃH‰bghÈ fÂ¢ákÂ be‰¿íÄœ br§f©
jH‰òiu Rl®¡flîŸ jªjjÄœ jªjh‹.
kG¥gilí« be‰¿¡f©Q« br«nkÅí« cila
átbgUkh‹, eh‹kiwÆY« áwªj, cyftH¡F«
brŒíŸtH¡F« cila jÄiH MuhŒªJ mf¤âaD¡F¤
jªjh‹; mf¤âa‹ mjid cyF¡F¤ jªjh‹.
r§f¥ghlY« nfhjhtÇí«
34 òÉÆD¡ fÂah ah‹w
bghUŸjªJ òy¤â‰ wh»
mÉaf¤ JiwfŸ jh§»
Iªâiz be¿a shÉ¢
rÉíw¤ bjËªJ j©bz‹
bwhG¡fK« jGÉ¢ rh‹nwh®
fÉbad¡ »lªj nfhjh

tÇÆid åu® f©lh®.
nfhjhtÇahW, r§f¥ òynth® ghoa mf¤âiz¥
ghlšfis¥ nghy ïª ÃyîyF¡F mÂahF«; Ãiwªj
bghUŸfis¤ jU« És¡f« bg‰wjhF«; Jiwfis
íilajhŒ¡ F¿Šá Kjyhd IªâizfË‹ tÊna XL«;
br«ikíw¤ bjËªJ xG§Fw¢ bršY«. r§f¤
jÄÊy¡»a« nghy És§F« ï¤jifa M‰¿id
ïuhkD« ïy¡FtD« f©ld®.
gh©leh£L¢ áw¥ò
35 m¤â U¤jF eh£oid a©l®ehL
x¤â U¡Fbkd whYiu bah¡Fnkh
v¤â w¤âD« VGy F«òfœ
K¤J« K¤jÄ GªjªJ K‰wyhš.
Óijia¤ njo¢ br‹w thduåu® f©l gh©oa
ehL, VGyf¤âdU« òfG»‹w K¤J¡fisí«
K¤jÄiHí« jU»‹wJ. ït‰iw¤ juhj thDyf«
gh©o eh£L¡F x¥ghFkh?
ÓijÆ‹ jt¡f‰ò
36 É‰bgUª jlªnjhŸ åu
å§FÚ® ïy§if bt‰ã‹
e‰bgUª jt¤j sha
e§ifia¡ f©nl‹ ešny‹
ï‰ãw¥ bg‹g bjh‹W«
ïU«bghiw ba‹g bjh‹W«
f‰bgD« bgau bjh‹W«
fËel« òÇa¡ f©nl‹.
ïuhknd! ïy§ifÆš Ä¡f jt« brŒJ
bfh©oU¡F« Óijia¡ f©l ngW bg‰nw‹. e‰Fo¥
ãw¥ò, Ä¡f bghWik, â©ikahd f‰ò v‹w
f«g® eh‰gJ 155
ïitbašyh« Óijahf tobtL¤J el«òÇaî«

gh®¤nj‹.
eh« vGt®
37 FfbdhL« It uhndh«
K‹òã‹ F‹W Nœth‹
kfbdhL« mWt uhndh«
v«KiH a‹ã‹ tªj
mfdk® fhj iya
Ã‹bdhL« vGt uhndh«
òfyU§ fhdª jªJ
òjštuh‰ bghÈªjh‹ Eªij.
“mnah¤âÆš ehštuhf cl‹ãwªj eh§fŸ
K‹d®f f§if¡ fiuÆš FfbdhL nr®ªJ Ituhndh«.
ã‹d®¡ »£»ªijÆš R¡»ßtbdhL« nr®ªJ
mWtuhndh«. ï¥bghGJ v«Äl¤nj m‹ãdhš
tªjilªj ålznd, Ã‹bdhL« nr®ªJ vGtuhndh«.
òFj‰fÇa fh£oid vd¡F¤ jªJ, E« jªijah»a
jruj‹, òjšt®fis¥ bgU¡»¡ bfh©lh‹” v‹W
ålzD¡F mil¡fykË¤j ïuhk‹ T¿dh‹.
mUŸ åu«
38 Mid ahîd¡ fikªjd khUj« miwªj
óis ahÆd f©lid ï‹WnghŒ¥ ngh®¡F
ehis thbtd eš»d‹ eh»s§ fK»‹
this jhîW nfhry ehLil tŸsš
ïs« gh¡F ku¤âš thisÛ‹ jhÉ¡ Fâ¡F«
tsÄ¡f nfhryeh£ilíila tŸsyh»a ïuhk‹,
j‹Ål¤J Kj‰nghÇš njh‰W kFlÄHªJ btW§
ifadhŒ Ã‰F« ïuhtzid neh¡», ‘ï‹W c‹Dl‹
tªj gilfbsšyh« bgU§fh‰¿dhš år¥g£l óis¥
ó¡fis¥nghš áj¿¥ nghÆdij¥ gh®¤jhŒ.
ïªÃiyÆš Ú ï‹W c‹ ïU¥ãl« nghŒ¥ gilnahL

ehis¡F¥ ngh®brŒa th’ vd¡ fUiznahL brhšÈ
ÉL¤jh‹.
njhšÉ¢ nrh®î
39 thuz« bghUj kh®ò«
tiuÆid baL¤j njhS«
ehuj KÅt‰ nf‰g
ea«gl îiu¤j ehî«
jhuÂ kîÈ g¤J«
r§fu‹ bfhL¤j thS«
åuK§ fs¤nj ngh£L
btW§ifnahL ïy§if ò¡fh‹.
Kj‰ nghÇš ïuhkÅl¤J¤ njh‰w ïuhtz‹
âifahidfis¥ bghUj kh®igí«, fÆyha kiyia¥
bga®¤bjL¤j njhisí«, ehuj KÅtD¡nf‰g
ea«gl¥ ghoa ehití«, g¤J kÂKofisí«, át
bgUkh‹ bfhL¤j thisí«, j‹Dila åu¤ijí«
ngh®¡fs¤ânyna ngh£LÉ£L, btW§ifnahL
Û©L« ïy§ifÆ‰ òFªjh‹.
ïuhk‹ âUKo Nlš

40 mÇaiz aDk‹ jh§f
m§fj‹ cilth nsªj
guj‹bt© Filf É¡f
ïUtU§ ftÇ år
Éiubr¿ FHÈ nah§f
bt©bzô®¢ rila‹ j§fŸ
kuònsh® bfhL¡f th§»
tá£lnd òidªjh‹ bksÈ.
mÇaizia mDk‹ jh§fî«, cilthis
m§fj‹ Vªjî«, guj‹ bt©Filia¥ ão¡fî«,
f«g® eh‰gJ 157
ïy¡Ft r¤JU¡fd® ïUtU« bt©ftÇ årî«, kz«

Ãiwªj Tªjiyíila Óij mUnf å‰¿U¡fî«-
âUbt©bzŒešÿ®¢ rila¥g tŸsÈ‹ _jhija®
âUKoia Vªâ¡ bfhL¡f, mjid th§» tá£lnd
ïuhkD¡F KoN£odh‹.

bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhu« ü‹kuò 159
bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhu«
ü‹kuò bkhÊkuò«
Kj‰ gâ¥ò 1963

ciu¥ghÆu« - khÂ¡fîiu
jÄGÇik
brªjÄœ jhahf¤ bj‹ãw¥ò¡ bfh©leh«

tªjbkhÊ¡ bfšyh« tÆ‰woik ahfhkš
brhªj bkhÊ¡nf bjhšYÇik ehlhnkh;
bjhšjÄœ jhahf¢ brh‰ãw¥ò¡ bfh©leh«
gšfiy bašyh« gHFjÄœ fšyhkš
mšbkhÊÆ‰ f‰ã¡F« Mzt¤ij¢ rhlhnkh;
igªjÄœ jhahf¥ g©ãw¥ò¡ bfh©leh«
brhªj Ãy¤âD« öajÄœ thHhkš
behªJ ko¡F« behoÃiy¡F ehzhnkh
ehÂí« rhoí« eh£oí« r§füš
ngÂí« Ã‰F« bgUªjÄœ k¡fns
CQ« cilí« cz®î« cila®;
cyf bkhÊahd cªJ jÄiH
myF Ãiwa m¿Éa yh¡F«
âyf muR¡nf brŒªe‹¿ ghLJ«.
bjhšfh¥ãa« v‹w cyf¡ fsŠáa« bkhÊÆY«
mfthœÉY« òw¢NHÈY« f£L¥ghL, ts®¢á, öŒik
nt©L« tu«òüš; bjhšfh¥ãa« v‹w jÄœ Kj}š
tÊtªj gHik¤ jl§fh£o, Ãfœfhy¢ br›É nr®¤J,
tsU« vâ®fhy¥ òJik¥ òu£á¡F ïl« tF¡F«
ïa¡füš; bjhšfh¥ãa« v‹w kiwüš ãw¥ò kj«
ghš FG ïl« bghUŸÃiy nt‰Wikfis¥ g‰whJ
ïa‰if, mw«, kw«, bt‰¿, mikâ, fhjš, ï‹g«
v‹D« ï›îy»a§fis khÅlÉd¤â‰F vL¤J¡
fh£L« cyf thœîüš.
ïa¡f thœî¥ bgUkiwahd bjhšfh¥ãa¤ij

<‹wtŸ jÄœ¤jhŒ. jÄH®fsh»a eh« _thÆu«
M©L¤ bjh‹ikíila ïªüiy e« jhŒbkhÊÆnyna
ï‹W« go¡F« vËa ïÅa ne®thŒ¥ãid¥
bg‰¿U¡»‹nwh«. ïJnt jÄœ¥ãw¥ã‹ xU áw¥bgd
cz®f. nkY« bjhšfh¥ãa¤J¡F ï‹WfhW«
ã‹njh‹¿a bgÇa á¿a ïy¡»a ïy¡fz üšfËš
všyh« bjhšfh¥ãa Únuh£l« c©L. MjÈ‹
bjhšfh¥ãa Ãidî« bjhšfh¥ãa¡ fU¤j¿î«
bgWjš jÄH‹v‹gh‹ x›bthUtÅ‹ ãw¥ò¡
flikahF« ï‹W jÄÊd« MÆu« ãÇî ãsî
g£oU¥ãD« všyh®¡F« bghJ K‹ndh‹
bjhšfh¥ãand v‹W cz®nthkhf. xUikÆdîz®î
bgWnthkhf.
nk‰R£oa ešYz®îfnshL v‹ bjhšfh¥ãaîiu
njh‹W»‹wJ kuò¥go ï›îiu khÂ¡f« vd¥ bga®
bgW«. »il¤j tuyh‰¿‹go ïs«óuz® KjYiu
aháÇa® Mth®. ït®¡F K‹D« ciufŸ ïUªjd v‹w
F¿¥ò c©L. ïs«óuz®¡F¥ã‹ bjhšfh¥ãa ciu¡
Fy« ïil¡fhy Kjš ï‹WfhW« ts®ªJbfh©nl
tU»‹wJ. ï›ts®¢á ã‹dilahJ. ïªü‰wh©oš
g‹dh£L m¿P®fS« gšJiwP®fS« bt›ntW
KidÆš xšfh¥ bgU«òfœ¤ bjhšfh¥ãa¤âid¥
guªJ ÉÇªJ EQ» MŒªJ tUtjdhY«, jÄHf¤âY«
eštš ïisP®fŸ bjhšfh¥ãa MŒî¡ fhjy®fshf
ts®ªJ áwªJ gÆštjhY«, ah® vG¤âY« ng¢áY«
v›tif¤ jiy¥ãY« FÆšEiH bghJ«g® nghy¤
bjhšfh¥ãa¤ bj‹wš öbrhÊa åRtjhY«, jÄÊ‹
bgh‰fhy« bjhšfh¥ãa¤â‹ tU§fhykhf És§F«
v‹W edî fh©»‹nw‹.
bgUü‰ gil¥ghs®fŸ Ú©l tU§fhy
neh¡bfhL j« üyh¡f§fis¢ brŒa. k¡fŸ ïašghd
thœ¡ifÆ‰Tl åL f£L«nghJ« bj‹dª njh£l«
it¡F«nghJ« üwh©L vâ®fhy« bfhŸtâšiyah?
khkšy¢ á‰g«, jŠir¥ bgUîilah® nfhÆš nghY«
fiy¢ bršt§fisí« jÄœ¥ gšfiy¡fHf« ngh‹w

ca®fšÉ ÃWtd§fisí« njh‰We® ïit j§fhy¤
bjhL Ã‰f v‹wh fUJ»‹wd®? v›tsî vâ®fhy¡
F¿¥ngh£l« mt®fŸ áªjid¡FŸ ïUªâU¡F«?
MjÈ‹ bjhšfh¥ãa« âU¡FwŸ áy¥gâfhu«
âUthrf« ghuÔa« v‹¿ida gDtšfŸ I«ój§fŸ
nghY« v‹W« mo¥gil¢ áªjid¡F cÇait:
cŸs§fŸ cŸssî« cŸs¤j¡fit: m¿î¡T®ik¡F«
m¿î¥ghŒî¡F« f£lis¡ fšyhdit: jÄÊa¤J¡F«
jÄÊd¤J¡F« jÄœbkhÊ¡F« milah C‰W¡f©
fshdit. kiy flš thd« kuŠbro bfhofŸ gHik
v‹W xJ¡f Koíkh? c©ikí« ïa‰ifí« cÆ®¥ò«
cilaitbašyh« fhyt£l§flªJ k‹Åait v‹W
cz®nthkhf.
bjhšfh¥ãa KGik¡F« ciubrŒneh¡fK«
ciu¡F¿¥ò¡fS« csbtÅD« fhy¥gj«gh®¤J
Kj‰f© vG¤jâfhu¤J¡F khÂ¡fîiu vGâÆU¡
»‹nw‹. ï›îiua§fŸ tUkhW:
m) ïašK‹Diu
ï~J ïaY¡F xU á¿a K‹DiuahF«. ïaš
njhW« tU« ïy¡fz¡fU¤J¡fË‹ áw¥ò¡fis¥
òy¥gL¤J«. ï‹W« k¡fŸ eilKiwÆš ïU¡F«
tH¡F¡fnshL bghUªâ¡fh£L«. ïjdhš f‰gt®¡F¤
jÄÊy¡fz e‹kuòfŸ bjÇatU«. ïy¡fz¡fh¥ãš
mt®f£F¥ g‰W« gÆ‰áí« c©lhF«.
M) ïa‰fU¤J
ü‰gh¡fË‹ fU¤J¡fŸ Kj‰f© RU¡fkhf¤
bjhF¤J¡ Tw¥gL«.
ï) mfyîiu
ü‰ghÉ‰F¥ bgU«ghY« brhšY¡F¢brhš
»lªjh§F brhšYiu vGjÉšiy. f‰gt® clnd
És§»¡ bfhŸSkhW nt©L« És¡fŠ¨nr®ªJ
ÉÇîiuahf mikí«. K‹id ü‰ghÉ‹ bjhl®nghL

ïiaò bjÇa tU«. fU¤njho¥ go¡F« vËikí©L.
nt©L Äl¤J¢ brhšY¡F cÇa bghUŸ Tw¥gL«.
<) tH¡F
ïUgjh« ü‰wh©o‹ ïWâÆš vGj¥gL«
ciuahjÈ‹, ï‹iwa ng¢R tH¡»ÈUªJ« vG¤Jüš
tH¡»ÈUªJ« ïy¡fz Éâf£F xšYksî vL¤J¡
fh£L¡fŸ ju¥gL«. ïy¡fzÉâfŸ brŒí£F ÄFâí«
cÇait v‹gJ Äf¤ jtwhd fU¤J. ntbwhU òyik¥
ga‹fUâ¢ brŒí£fh£L¡fŸ jU« kuò V‰g£lJ.
m›tsnt. c©ika¢ Ó®ö¡»‹ bjh©}W ÉG¡fhL
ïy¡fz¥gh§F eilKiw k¡fË‹ ciueil¥ ng¢áš
mikªJ»l¥gJ. bjhšfh¥ãa ïy¡fz¡ TWfŸ
mita üš nghY« gHikrh®ªjit v‹gJ« k‰bwhU
jtwhd fU¤J, MjÈ‹ m©ik¡fhy ïy¡»a§
fËÈUªJ« rh‹WfŸ fh£l¥gL«. bjhšfh¥ãa«
v‹W« tH¡»wthjJ. Ãiy Ã‹wtH¡»dJ v‹w
bkŒŒíz®it¤ jÄœk‹gij¡F C£L« rhšãš
vL¤J¡fh£L¡fŸ gyfhy¤jdthf ïU¡F«. ïJ tÈªj
neh¡f‹W; kuò« ts®¢áí« fyªj neh¡F.
c) âwDiu
ü‰ghÉ‹ bghUŸ, mik¥ò, eil, brhšyh£á,
fh£L¡fŸ v‹wh§F ü‰ghÉ‹ bgUÉs¡fkhf ï¥gFâ
mikí«. ü‰ghî¡F tiuªj ciu¥bghU¤j« bjËî
brŒa¥gL«. x¤j ãw fU¤J¡fS« x›th¥ãw
fU¤J¡fS« FW»atsî ïl«bgW«. ïjdhš Ia§fŸ
Ú§»¤ âÇòfŸ mf‹W ü‰ghÉ‹ bkŒ«ikfŸ nkY«
bjËthF« bghUŸ bghâªj ghlngj§fŸ csntš
mt‰iwí« ï¡TW R£o¤ âw‹ brŒí«. vâ®fhy¤
bjhl®¢á F¿¡f¥gL«.
C ) ïašKoîiu
bjhšfh¥ãa¤J¡F¥ gšYiufS« gy âwdhŒî
üšfS« MŒî¡f£LiufS« ãw§» tªJs. jÅ¤j xU
ü‰ghit EQ» MŒªbjhÊa f£LiufS« cs. j‹

ciu¡fU¤nj jF« v‹w e«ã¡if nt©oanj vÅD«
ãw® fU¤J¡fS« ešytdthf ïU¡F« v‹w
rhšò¥gh®it ciuahs‹ g©ghF«. ešydt‰iw¢
R£o¡ fh£LtJ j‹ ciukâ¥ig¡ T£L«. mšydt‰iw
ï‹brhšyhš ï‹dilahš kW¥gJ« ï‹¿aikahj
ciube¿ MF«. mid¤ijí« thÇ tis¤J¡fh£l¥
òFtJ fU¤Jk©oa MŒî¡fhlhf KoíkhjÈ‹
f‰gh®¡F¤ bjÇa nt©Lksî f‰gh®¡F¢ Rikbad¤
njh‹whj bfhŸssî ïaš Koîiu mikí«. x›nth®
ïaÈY« tU« áy gy ü‰gh¡f£F¥ òwîiunghš
ïaÈ‹ ïWâÆš ï« Koîiu vGj¥gL«. ïjdhš
E©ikí« MHK« m¿î¢ Rití« khzt®¡F¥ ãw¡F«.
ghuj¥ bgUeh£oš bkhÊ¡bfd¤ njh‹¿a
Kjj‰fHf« jÄœ¥ gšfiy¡fHfkhF«. jÄœ¡F¿¡nfhS«
jÄœÃidî« rh‹w ngu¿P® m©zhÉ‹ tÊtªj jÄœf
Kjšt® òu£á¤ jiyt® k.nfh.ïuhk¢rªâudh®
ï¥gšfiy¡ fHf¤ij¤ njh‰¿a bgUkh‹ Mth®.
ï¥gšfiy¡fHf¤â‹ tšYe® FG¤jiytuhf ïUªJ
gšfiy¡fHftik¥ãid cUth¡»¡ bfhL¡F« xUngW
vd¡F¡ »il¤jJ. ïj‹ Kjš Jizntªj® KJKidt®
t.mŒ.R¥ãukÂadhU« M£á¡ FGÉdU« jÄœ
Kj}yhd bjhšfh¥ãa¤â‹ jÅ¥bgUik fUâ¤
bjhšfh¥ãa¥ òy¤jifik v‹w X® MŒî¡ f£oš
c©lh¡», mj‹ bjhšfh¥ãa¤ jifPuhf v‹id¥ gÂ
bfh©ld®. ï›tidnth®¡F« tÊtÊ beoJthG«
jÄœ¥ gšfiy¡fHf¤J¡F« Ä¡f e‹¿a‹.
ïs§nfhtofŸ j« bgU§fh¥ãa¤JŸ j‹ thœ¡if
F¿¤J xU áy R£o¥nghªj kuò©L. m›tÊ ahD« Äf¢
áy T¿¡bfhŸnt‹. ï¡F¿¥ãdhš f‰ngh®¡F
e«ã¡ifí« bgUÄjK« c©lhF«. v‹ gâbd£lh«
mfitÆš gUkhÉ‹jiyefuhd ïu§TÅš fil¥
gÂahsuhf ïUªjnghJ thŒik¡ F¿¡nfhŸ bfh©nl‹.
mj‹ ã‹ jÄHf« tªJ m©zhkiy¥gšfiy¡fHf«
nr®ªJ òyt® jÄœ gÆ‹nw‹. g©ojkÂ fânurdh®,

ehty® nt§flrhÄ kfhÉ¤Jth‹ ïuhftdh®, JwÉ
fªjrhÄah® v‹¿‹d bgU«òyikahs® v‹ MáÇa¥
bgUk¡fŸ Mt®. mHf¥gh fšÿÇÆš jÄœ¥nguháÇa
dhfî« Kjštdhfî«, v‹ fšÉ¤ jhafkhd
m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHf¤J¤ jÄœ¤Jiw¥
nguháÇadhfî« ïªâa¥ òy¤Jiw Kj‹ikadhfî«,
kJiu fhkuhr® gšfiy¡fHf¤ Jiz ntªjdhfî«
gÂbrŒjt‹. tŸSt«, jÄœfhjš, f«g® v‹w xU
bghUŸ MŒîüšfS«; áªjid¡fs§fŸ, x¥ãašneh¡F,
bjhšfh¥ãa¥òJik, bjhšfh¥ãa¤âw‹, vªj¢ áy«ò,
ïy¡»a És¡f« v‹w gšbghUŸ MŒîüšfS«;
kidÉÆ‹ cÇik, bešÈ¡fÅ, c¥g§fÊ, xU behoÆš
v‹w ehlf üšfS«, bfhilÉs¡F, khky®fŸ v‹w
fÉijüšfS«; ïu£il¡ fh¥ãa« v‹w gâ¥òüY«
ï‹D« áyî« M§»yüš áyî« v‹ vG¤J¥
ãw¥ò¡fŸ.
g‹}wh©Lfshf mašbkhÊfË‹ muáaš
Mâ¡f¤jhš cz®î kl§»¤ jÄœ¡fšÉ jÄœ k¡fËil
F‹¿a tuyh‰iwna fh©»nwh«. ã‹D« ehL jGÉa
M§»y¥ nguhâ¡f¤jhš cŸs Ãiyí« t‰¿¡ fhy
ts®¢á bgwkh£lhj jÄÊ‹ mtyÃiy tuyh‰iw
cz®»‹nwh«. ghšFokwth tÇÆsŠ¨ br§fh‰
FHÉfis¤ jÄœ¥ghš c©zÉlhJ M§»y Kjyhd
maš ko¥ghšfis tÈªJ ka§» C£L« fL«bfhL«
ngh¡»id¡ f©L ifahW vŒâÆU¡»‹nwh«. mj‹
nkY« tu«g‰W¤ jila‰W nt‰WbkhÊ¢ brh‰fisí«
xÈfisí« vG¤J¡fisí« j«Kilik ngh‰whJ
fy¡fÉ£l xnu fhuz¤jhš jÄHf ÃybtšiyfŸ
m©ik¡fhy¤J¥ g¿nghŒ k©zf« RU§»a
ïH¥ò¡fisí« jÄœbeŠr§fŸ kw¡fKoaÉyiy
gŸËKjš gšfiy¡fHf«tiu, if¡FHÉ Kjš
f‰wh® tiu maštÊ XL«nghJ, vjid v›tsî
vËikahf vGâdhY«, jÄÊš FWªjuK«
ïšyhjh®¡F v‹d brŒtJ j« juÄ‹ik nehthJ

jÄiH nehtJ e‹wh? jÄH® ju¤jhš ca®ªJ jÄiH
tz§f nt©Lnk a‹¿¤ jh« jhG« fy¥ò¡FÊ¡F¤
jÄiH tz¡fyhkh? vÅD« jÄÊ‹ tU§fhy«
eW§fhykhf ïU¡F« v‹w e«ã¡ifí©L. jÄœ
k¡fË‹ ju¤ij ca®¤Jtnj e« fšÉ¡nfhŸ. vG¤J¡
nfhŸ ïHªj tuyh‰W¡F¡ ftyhJ nrh®îW¤jhJ
vâ®fhy eštš tuyh‰iw¡ fh©gnj m¿îilik.
MjÈ‹ všyh¤ jÄHU« m¿a nt©oa jÄœkiw
Kjþ } yhd bjhšfh¥ãa¤ij `v©bghUs thf¢
bry¢brhšÈ' v‹w âU¡Fw£go xšY« tÊbašyh«
vËik¥gL¤Jnth«; fhy¤J‰nf‰w vL¤J¡fh£LfŸ
jªJ« ïy¡»a« fh£oí« v©ik¥ gL¤Jnth«. jÄœ
`fšyhJ Ã‰gh® ãwÇ‹ikÆ‹ fšÉ tšyhUÄšiy.
mit tšyušyhU« ïšiy' v‹w f«g® bgUkh‹ fÉij
edthf¡ fh©ngh«. k¡fË‹ jÄœ¥ãoí« jÄœ¤juK«
bjhšfh¥ãa îz®înk v‹ ciu neh¡f«.
fhiu¡Fo t.Rg.khÂ¡f«.
6-8-1986
gd«ghudhÇ‹áw¥ò¥ghÆu«
ghÆu¢áw¥ò
ghÆu« v‹gJ K‹Diu, Kfîiu, mÂªJiu,
kâ¥òiu nghštJ; vÅD« ïy¡fz¤J¡F¡ Tw¥gL«
K‹Diuia¥ ghÆu« v‹wš òytH¡F. ïy¡fz¥
ghÆu¤âš bkhÊtH§F« všiyfŸ, mo¥gil,
EtšbghUŸ, be¿, neh¡f«, mu§nf‰¿a ïl«, fhy«,
MáÇa‹ bga®, MáÇa‹ jFâ v‹w m¿Kf¡ TWfŸ
bgUÄjkhfî« RU¡fkhfî« R£l¥gLjš c©L.
všiyTwš eštu«ghF«. xU eh£o‹
muáayik¥ãid tF¡Fe® mªeh£o‰F c£g£l
eh‹bfšiyfisí« Kj‰f© R£o¡fh£Lt®. mjdhš
ÉâfË‹ M£á¡nfhLfŸ bjËthF«. ÉLjiy bg‰w e«
ghujtik¥ãid¡ fh©f. ïªe‹Kiw jÄœ¥ghÆu¤âš
g©nl c©L. gâîbrŒj âUkz« nghy mu§nf‰w«
ïirî K¤âiu v‹g. xU üiy¥ òytuit x¥ò¡
bfhŸtJ v‹gJ m¿îyf KiwahF«. ïJ FoauR
Kiw ngh‹wJ. k¡fŸ f‰gj‰F¤ j¡füš v‹w kâ¥ò
És«gu« ïjdh‰ »il¡F«. ï‹W âiu¥gl§fŸ Tl¤
jÂ¡if K¤ââiu bg‰w ã‹ fh£á¡F tu¡
fh©»nwh«. ï›tu‹Kiw bjhšfh¥ãa¡ fhy¤ânyna
c©L v‹gJ jÄœ kuã‹ áw¥ig¡ fh£L«.
mo¥gil, be¿, neh¡f«, fhy«, MáÇa‹ jFâ
g‰¿a ghÆu¡ F¿¥ò¡fŸ xU üiy¡ f‰gj‰F kâ¥gj‰F
V‰w NœÃiyfisí«, gh®itfisí« cz®¢áfisí«
jU»‹wd.
ghÆu« üyháÇaD¡fhf vGj¥ gLtâšiy;

üiy¡ f‰nghiu tÊel¤Jtj‰fhf vGj¥gLtJ ïJ
fUâna üš K‰W¥ bg‰w ã‹ brŒa¥gLtJ
ghÆukhÆD« üY¡F K‹ it¡f¥gL« v‹W m¿f.
bjhšfh¥ãa¢ áw¥ò¥ ghÆu« ghoat®
gd«ghudh®. `tlnt§fl« bj‹FkÇ' v‹W bjhl§F«
gh£L gâidªJ mofŸ bfh©lJ. ïil¡fhy¤J¤
njh‹¿a bkŒ¡Ñ®¤âia xUthW x¥òneh¡Ff;
bjhšfh¥ãa« ü‰ghthš MdJ. ï¥ghÆunkh
MáÇa¥gh vd¥gL« fÉij toÉdJ. jÄÊy¡»a
tuyh‰¿š Kj‰gh£L vd¤jF« bjh‹ikaJ.
ï¥ghÆu¤âš j‹id¥ g‰¿nah jd¡F«
bjhšfh¥ ãaD¡F« cÇa bjhl®ò g‰¿nah ahJ«
TwÉšiy ahÆD«, mu§nf‰¿a mitíŸ nf£l
xUtuhf¥ gd«ghudh® ïUªâU¥g® vd v©z
ïlK©L. bga® R£lhkš mj§nfh£lhrh‹ v‹W
bgUikgl¢ R£Ltjhš, bjhšfh¥ãadhF«
gd«ghudhU« mt®j« xUrhiy khzh¡f® v‹W
bfhŸsî« ïlK©L.
ghÆu¡fU¤J
tlnt§fl¤J¡F« bj‹FkÇ¡F« ïil¥g£l
ehL jÄœbkhÊ tH§F« ehlhF«. k¡fŸ tH¡ifí«
brŒíŸ tH¡ifí« mo¥gilahf it¤J K‰g£l
üšfisí« gh®¤J vG¤ây¡fz«, brhšÈy¡fz«,
bghUËy¡fz« vGj¥g£ld. gh©oa‹ mitÆš
mj§nfh£lhrh‹ jiyikÆš mu§nf¿aJ. ngh¡fW
gDtš v‹gJ üÈ‹ bga®. j« üÈ‹ F‰wk‰w bjËî«
vGâa KiwfS« mitnah®K‹ És¡f¥bg‰wd.
bjhšfh¥ãa‹ v‹gJ üyháÇa‹ ïa‰bga®.
mu§nf¿aã‹ Ìªâu« Ãiwªj bjhšfh¥ãa‹' v‹w
òfœ¥bga® bg‰wh®. ït® thœÉš gy òfœbfh©l
rh‹nwh®.
áw¥ò¥ ghÆu«
tlntl§flª bj‹FkÇ
MÆil¤
jÄœTW ešYyf¤J
tH¡FŠ¨ brŒíS« MÆU KjÈ‹
vG¤JŠ brhšY« bghUS« eho¢
brªjÄ Êa‰if átÂa Ãy¤bjhL
KªJüš f©L Kiw¥gl bt©Â¥
òyªbjhF¤ njhnd ngh¡fW gDtš
ÃyªjU âUÉ‰ gh©oa‹ mita¤
jw§fiu ehÉ‹ eh‹kiw K‰¿a
mj§nfh£ lhrh‰ fÇšjg¤ bjÇªJ 10
ka§fh kuã‹ vG¤JKiw fh£o
kšFÚ® tiu¥ã‹ Iªâu« Ãiwªj
bjhšfh¥ãabd¤ j‹bga® njh‰¿¥
gšòfœ ÃW¤j goik nahnd. 15
v‹gJ áw¥ò¥ ghÆu«.
mfyîiu
tl¡nf âUnt§flkiyÆ‹ tlgFâ. bj‰nf
FkÇkiyÆ‹ bj‹gFâ, »H¡F« nk‰F« flšfŸ
ïªeh‹F« všiyahf, ït‰W¡F c£g£l bgUehnl
jÄœbkhÊ ngR« e‹k¡fŸ thG« ÃykhF«. ï¤ jÄHf
k¡fË‹ thœ¡if tH¡f« brŒíŸKiw ïu©oidí«
mo¥gilahf¡ bfh©L vG¤J, brhš, bghUŸ v‹w
_‹W TWfisí« MuhŒªjh‹; g‹ÅU jÄœÃy¥ gFâ
tH¡f§fisí« K‰g£l ïy¡fz üšfisí« f‰W¤
bjËªjh‹. ït‰iw bašyh« be¿ahf v©Â¢
Ó®ö¡»¥ gh®¤J¥ ngh¡fW gDtš v‹w bgaÇš
ïy¡fzÉâfis xUnru¡T£o vGâdh‹.
tá¥ngh® brŒJ kh‰wh® eh£L¥ gFâfis¢
nr®¡F« bt‰¿¤ âUîila gh©oadJ murit¡f©,
brªehî« eh‰bghUŸTW« jÄœ kiw¥òyikí«

cila bgU«òyt® mj§nfh£lhrh‹ jiyik jh§f
mtU« mit¥òynthU« gh©oaD« vG¥ãa
á¡fšfŸ všyh« ÔU«go MuhŒªJ bjËthd
be¿fËš jh‹ übyGâa Kiwfis nk‰nfhnshL
vL¤J¡fh£odh‹. mt‹ ahbu‹Å‹, flš Nœªj
ï›îy»š IªâizÆy¡fz§ TW« M‰wš Ãiwªj
bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹ bgaiu¢ áw¥ghf m¿a¢
brŒJ gšJiwÆY« òfiH ÃiyÃW¤âa rh‹nwh‹.
âwDiu
“tlnt§fl« bj‹FkÇ MÆil¤ jÄœTW
ešYyf¤J”v‹gj‹ És¡f«: »H¡F« nk‰F« flšfŸ,
Ãy§fŸ ïšiy; MjÈ‹ ï¤âirfS¡F všiy
btË¥gil, nt§flkiyÆ‹ tlgFâtiuí« FkÇ
kiyÆ‹ bj‹gFâ tiuí« jÄHf všiy¡F c£g£ld
v‹gJ tlnt§fl«, bj‹FkÇ v‹w milfË‹ fU¤J.
tlnt§fl¤J¡F tl¡»Y« bj‹FkÇ¡F¤ bj‰»Y«
nt‰WbkhÊfS« nt‰wuRfS« bjhšfh¥ãa® fhy¤J
ïUªjd; MjÈ‹ ïªj ïU âirfS¡F k£L«
ÃybtšiyfŸ F¿¤jh®. ïjidí£bfh©nl “eh‰bga
bušiy af¤jt® tH§F« ah¥ã‹ tÊaJ” v‹W
bjhšfh¥ãa® brŒíËaÈš bjËÉ¥g®. ï‹W
fh©gJnghš bj‰F« FkÇ¡flyhf ïUªâU¥ã‹
tlâir¥gFâ¡nf všiy T¿ÆU¥gh®. bj‹FkÇba‹W
Ãybtšiy tiua¥g£oU¤jÈ‹, bjhšfh¥ãa®
fhy¤J Ú©l Ãy¥gu¥ò« ãwî« FkÇ¡F¤ bj‹ghš
»lªjik bjËî.
ïªÃy¡fU¤jhš eh« m¿tJ v‹d? bj‰nf g~WË
ahW« FkÇkiyí« ïUªj fhy¤J¥ ãwªjJ
bjhšfh¥ãa« vdî« mªbeL« gFâÆš thœªj
jÄœk¡fË‹ tH¡ifí« jGÉ ïy¡fz« T¿aJ
bjhšfh¥ãa« vdî« m¿»‹nwh«. `jÄœ TW
ešYyf«' v‹wJ flšbfhŸs¥ glhJ m‹¿Uªj
g‹kiy aL¡f¤J¡ FkÇKoiaí« cŸsl¡»ajh«

vdî« m¿»‹nwh«. ï¤bjh‹Åy« r§f Éy¡»a¤jhY«
áy¥gâfhu¤jhY« moah®¡F ešyh® ciuahY«
ïiwadh® mf¥bghUŸ ciuahY« bgUkU§F
bjËîgL«. `flš bfhŸtj‹ K‹ò ãwehL« c©ikÆ‹
bj‰F« všiy Tw¥g£lJ' v‹g® ïs«óuz®. ï¤jF
flšnfhŸfŸ g‰¿ e« eh£ltU« ãweh£ltU«
gyJiw¢ rh‹WfŸ bfh©L ÃWÉíŸsd®.
bjhšfh¥ãa¡ fhy¤ jÄœ¥ bgUÃy« muR
tifahš K¤âw¥g£oUªjJ v‹w Ãiy “t©òfœ _t®
j©bghÊš tiu¥ò” vdî« “nghªij nt«ng Mbud
t%c« khbgUª jhida® kiyªj ó” vdî« Tw¥gL«
mf¢ rh‹Wfshš És§F«. ntªJ tifahš K¥ãÇî¥
goD« jÄœ v‹w xU bkhÊao¥gilÆš jÄHf«
v‹W« xUik¥ghL k‹ÅaJ v‹w ngU©ikia¤
`jÄœTW ešYyf«' v‹w ghÆu¤jhš czuyh«.
bjhšfh¥ãa¤ jÄHf« Ú®tsÄ¡F¤ jiH¤J¢ brÊ¤J¡
bfhGÉa ÃHyhf¡ FË®ªj t©z¡fh£áia¤
`j©bghÊš tiu¥ò' v‹w bjhšfh¥ãa¤ bjhl®
bkŒ¥gL¤J«.
jÄœTW cyf« v‹wsÉš brhšyhkš èšYyf«'
v‹W brhšÈa mil¥òz®¥ò eh£L¥g‰W¡F«
bkhÊ¥ g‰W¡F« milah C‰W¡f©zh«.
gd«ghudh® ghÆu¤ij mobah‰¿a kh¡fÉ ghuâah®
“FkÇ bašiy tlkhyt‹ F‹w« ït‰¿ilna òfœ
k©o¡ »l¡F« jÄœehL” v‹W mŸqu¥ghLth®.
`MÆil' v‹gjid `ït‰¿ilna' vdî« èšYyf«'
v‹gjid¥ `òfœ k©o¡»l¡F«' vdî« ÉÇîgL¤Jt®.
g©il¡fhy btšiyfŸ bjhšiyí£g£lhY«
bjhšfh¥ãa¥ ghÆu¤â‹ bkhÊeil fhybtšiy¥
glhJ ï‹W« cÆ®¥òilajhf XL»‹wJ. muR M£á
ehfÇf« KjÈa kh‰w§fshš v¤Jiz¤jh¡F¿D«
ï‹W« v‹W« jÄœTW« jÄœehlhf És§F«
bkhÊbahG¡fnk ï›îÆnuh£l¤J¡F¡ fhuzkh«.

ï«bkhÊbahG¡f¢ áw¥ãideh« cz®nthkhf.
jÄœ ngr¥gL« tH¡FbkhÊahjÈ‹ `jÄœTW'
v‹w Éid¢ brhš bgŒjh®. K¡fhy¤J« ÃfœbkhÊ
ahjÈ‹, `TW' vd Éid¤bjhif brŒjh®. `v‹WKs
bj‹wÄœ' v‹gJ f«g® fÉbkhÊ. `ÓÇsik¤ âw«'
v‹gJ Rªjudh® juîbkhÊ.
M) “tH¡F« brŒíS« MÆU KjÈ‹
vG¤J« brhšY« bghUS« eho”
v‹gj‹ És¡f«:
brŒíËy¡»a« bjhšfh¥ãa¡ fhy¤J ca®
ts®¢á vŒâÆUªjikia¢ brŒíËaš fh£L«. MjÈ‹
tH¡»‰F Ãfuhf¢ brŒíS« mo¥gilbad¡ bfhŸs¥
bg‰wJ. ïjdhš ešYyf« v‹gJ MFbgauhŒ
k¡fisí« òyt®fisí« F¿¡F«.
tH¡fo¥gilÆš vG¤J« brhšY«, bghUS«,
mJnghš brŒíso¥gilÆš vG¤J« brhšY«
bghUS« njo¡ f©lh® vd ïia¤J¡ bfhŸs nt©L«.
vG¤J v‹gJ vG¤ây¡fz« : bghUbshÈ, xÈÃiy
fŸ, òz®¢áfŸ v‹¿‹
dit ïjDŸ ml§F«.
brhš v‹gJ brhšÈy¡fz« : brh‰fŸ, bjhl®fŸ,
b j h l ® Ã i y f Ÿ
v‹¿‹dit ïjDŸ
ml§F«.
bghUŸ v‹gJ bghUËy¡fz« : k¡fË‹ mfthœ¡if,
òwthœ¡if ïit F¿¤j
ü‹KiwfŸ ïjDŸ
ml§F«.
<©L xU Édh, vG¤J« brhšY« bkhÊ g‰¿ad
MjÈ‹, bkhÊaâfhu« vd x‹W brh‹dh‰nghJnk.
mf« òw« vd thœ¡if ïU TwhÆD« bghUsâfhu«
v‹W x‹whf¡ TwÉšiyah v‹W Édtyh«.

bjhšfh¥ãa« m›thW Xuâfhukhf¡ T¿ÆU¡Fnkš,
mjidí« eh« cl‹gLgt®fŸ Mnth«. vG¤njh¤J,
brhšnyh¤J vd <uâfhukhf it¤âU¤jÈ‹, mj‰F«
xU fhuz« ïU¡F«. bkhÊ v‹gJ k¡fËd¤J¡nf cÇa
EQ¡fkhd M‰wyhd M¡fkhd jÅKjY« jÅ¡
fUÉí« MF«. bkhÊÆ‹nwš ehfÇf¡ fU¤J v§nf?
ts®¢á ba§nf? ï¤jÅ¥ bgU§fUÉ e‹F òy¥gLtj‰F
vG¤J, brhš v‹w ïU ghFghL nt©oanj. tifgl¡
TW§fhš TLjyhd ïy¡fz§fŸ brhšyKoí« xÈ
v‹w E©Qliyí« brhš v‹w gUîliyí« ntWgl
ïy¡fÂ¥gnj bkhÊ¤ bjËî« bkhÊah¡fK« jU«
v‹w neh¡fhš bjhšfh¥ãa« <uâfhu« gl tF¤jJ
v‹gJ v‹ fU¤J.
<©L k‰bwhU Édh: `vG¤J« brhšY«
bghUS«' v‹w bjhlnuh£l¤jhš bghUŸ v‹gJ
brhšY¡FÇa bghUŸ v‹W glhjh v‹gJ Édh. xU
brhšÈ‹ c©ik¥ bghUis¥ m¤bjhlusÉ‰ ghuhJ,
K‹D« ã‹D« tUtd f©L bghUŸ brŒa nt©L«.
MáÇa‹ ÃW¤âa Kiw¥go, ïJ mf¥bghUŸ
òw¥bghUbsd¡ bfhŸs¥gL«' ï›És¡f« x¡F«
v‹whY« brhš fh£L« bghUis v§F¡ T¿dh‹
v‹gJ mL¤j Édh.
bghU©ik bjÇjY« brh‹ik bjÇjY«
brhšÈ‹ MF« v‹kdh® òyt®
v‹w bgaÇš ü‰ghÉš brhš v‹whny
bghUisí« bfh©lJ v‹w xUik¥gh£oid
m¿ayh«. vdnt ïu©lhtjhd brhšyâfhu«
Xuh‰whš brh‰bghUsâfhu« vd¤jF«.
ï) “brªjÄ Êa‰if átÂa Ãy¤bjhL
KªJüš f©L Kiw¥gl v©Â¥
òyªbjhFª njhnd ngh¡fWgDtš”
v‹gj‹ És¡f«:
bjhšfh¥ãa¡ fhy¤J¤ jÄHf« murh£á

ÃiyÆš nrunrhH gh©oa« vd _tifahf ïUªjhY«
cŸbsšiy¥ ãÇîÃiyÆš g‹Åu©L gFâfshf
ïUªjd. ï‹W jÄHf« gy kht£l§fshf¥ ãÇî
brŒâU¥gij x¥òneh¡Ff. Ãy« v‹gJ kht£l«
ngh‹wJ. `brªjÄœ nr®ªj g‹ÅU Ãy¤J«' v‹W
bjhšfh¥ãa v¢rÉaš brhštij¤jh‹ ï¥ghÆu¤
bjhl® ÃidîgL¤J»‹wJ. vdnt g‹ÅU Ãy¤J¢
áw¥ò tH¡ifí« e‹F m¿ªJ ïy¡fz« bkhÊªjt®
bjhšfh¥ãa®.
brªjÄœ v‹gJ jÄG¡F ïa‰ifail; m‹ò¤
jhŒ, ešyUŸ, v‹gJ nghy, `brªjÄœ ehblD«
nghâÅny’ vdî«. `thÊa brªjÄœ' vdî«. `brªjÄœ
eh£L bghUe®' vdî« ghuâah® ïašghf¥ ghLjš
fh©f. brªjÄÊa‰if v‹D«nghJ bkhÊÆšig
k£L« ghÆu« R£lÉšiy. thœ¡if tH¡ifí« FGk
tH¡ifí« ehfÇf¤ijí« nr®¤J¢ R£L»wJ. jÄœ v‹w
brhš g©il¡fhy¤J¤ jÄÊd¤ bjhl®ghd jÄœik
gyt‰iwí« F¿¤JtU« xU bghJ¥bga®. `jÄœjiy
ka§»a jiyahy§fhd¤J' v‹w(19) òweh}W«
`bfh©o Äifgl¤ j©lÄœ br¿¤J' v‹w (63)
gâ‰W¥g¤J«, `mUªjÄHh‰wš m¿ªây®' v‹w
áy¥gâfhuK« jÄœ¥ gilia¡ F¿¡F«. è‰wÄœ
KGj¿jš (50) v‹w òwK« `jÄœ KGj¿ªj j‹ika‹'
v‹w áy«ò« jÄH¿it¡ F¿¡F«. `jÄœ Ãiy bg‰w' v‹w
áWgh© jÄœ¢ r§f¤âidí« `jÄœjÊa rhaš' v‹w
áªjhkÂ jÄœ¥ g©igí« jÄœkUªJ jÄÊir v‹w
bjhl® jÄœ¡fiyfisí« F¿¡F«. ãwîk‹d.
g‹ÅU tH¡ifí« R‰¿¥ gh®¤J m¿ªjnjhL
Ãšyhkš, jÄÊš jh« üš vGJtj‰FK‹ ãwuhš
vGj¥g£L tH§»a všyh¤ jÄÊy¡fz üšfisí«
f‰W¤ bjËªjh®. bjhšfh¥ãa®, <©L üš v‹gJ xU
üiy k£L« F¿ahJ. üyf«, ü‰fh£á, ü‰gÆ‰á
v‹gJnghš bjhFâ¥ g‹ikia¡ F¿¡F«. `Kªüš'
v‹gjdhš bjhšfh¥ãa® fhy¤J¤ bjh‹Wbjh£L

tªj bjh‹ik üšfŸ v©Â‰ªjd v‹gJ czu¥gL«.
Ãy tH¡ifí« üštH¡ifí« neuoahf m¿ªJ f©L
brŒâfis¤ bjhF¤jt‹ v‹gjid¡ `f©L' v‹w brhš
fh£L«. tH¡fhY« üš tÊahY« gšntW brŒâfis¤
jh« vGj¥òF« üY¡F V‰w tifÆ‰ áªâ¤jh‹:
mt‰¿‹ TWfis ïašKiw¥go bjhF¤bjGâdh‹.
òyªbjhF¤jš - f©l¿ªj ïy¡fz§fis¥ gy
jiy¥òfËš be¿¥gL¤jš.
ngh¡fW gDtš v‹gJ ü‰bga®. e‹þ}š á‹þ}š
bjh‹}š vd tUtJ fh©f.
ï¥ghÆu¤ij¡ fU¤J¤ bjËî¡F ïUTwhf¡
bfhŸnth«. tlnt§fl« v‹gJ Kjš ngh¡fWgDtš
v‹gJtiu K‰TW, ï¥gFâÆš Ãybtšiy mo¥gil,
bghU£ghFghL, brŒâ¤bjhF¥ò, tif¥gL¤jš,
ü‰bga® v‹¿it Tw¥g£ld.
ÃyªjUâUÉ‹ v‹gJ `bjhl§» ÃW¤jgoik
nahnd v‹gJ fhW« ã‰TW. mu§nf¿a ïl«,
mu§f¤jiyik, x¥òjš, üyháÇa‹ bga®, áw¥ò¡fŸ
v‹¿it Tw¥gL«.
<) “ÃyªjU âUÉ‰ gh©oa‹ mita¤J
mw§fiu ehÉ‹ eh‹kiw K‰¿a
mj§nfh£ lhrh‰F mÇšjg¤ bjÇªJ
ka§fh kuã‹ vG¤JKiw fh£o”
v‹gJtiu És¡f«:
gh©oa‹ mit¡fs¤J mj‹nfh£lhrh‹
jiyikÆš ïªüyu§nf‰w« eilbg‰wJ v§nfh xU
jÅÆl¤J mu§nf‰w« ÃfœªjJ v‹gj‹W. gh©oa‹
å‰¿U¡f mik¢r® NH muR¥ bgUiknahL elªjJ.
mj§nfh£lhrhD¡F És¡»dh® v‹W xUt®
nkyjhf¢ brhšy¥ g£lhY« mitahjÈ‹ òyik¢
rh‹nwh®fŸ ToÆUªjd® v‹W bfhŸf.
mj§nfh£lhrh‹ jiyik jh§» mu§f« el¤âd‹

“kh§Fo kUj‹ jiytdhf”(72) vd¥òw¤J tUjÈ‹
mit¡F¤ jiyik¥òyt® ïUªj kuò czu¤jF«.
òyt® bgUk¡fŸ gy® ïU¥ãD« ït® MáÇadhf
ïUªjikÆ‹ Kj‰bghW¥ò tH§f¥bg‰wJ. vdnt
òytUŸS« f‰ã¡F« MáÇaD¡F ïUªj jÅkâ¥ò
És§F«. gh©oa‹ mitahf ïUªjhY« mu§F¤
jiyik ó©lh‹ mj§nfh£lhrh‹. Mrh‹ - MáÇa‹
Fku‹ Mrh‹ v‹gJ ï‹W« Ãyî« e« kiyahs
tH¡F.
ÃyªjU âUÉ‰gh©oa‹ v‹gJ ïa‰bgau‹W;
ïa‰bga® brhšyhj xU áw¥ò kuò jÄHf¤J ï‹W«
c©L. ÃyªjUâU v‹gJ MS« mur®¡FÇa ïašgil.
“nghf« nt©o¥ bghJ¢brh‰ bghwhmJ ïlŠ¨á¿
bj‹D« C¡f¤ Ju¥g”(8) v‹W òwehþ } ‰¿š ïl«
bgU¡F« mur¥g‰iw¡ F¿¥g® fãy®. “ÃyªjU âUÉ‹
beonahŒ”(22) vd¥ gâ‰W¥g¤âš nruntªjD«
F¿¡f¥gLt‹.
mj§nfh£lhrh‹ v‹gJ« ïa‰bgau‹W; CU«
bjhÊY« ïizªj bga®. ïJî« ïa‰bga® brhšyh¢
áw¥ò kuòilaJ. g£od¤jofŸ, fhiu¡fhy«ikah®,
âUk§ifahœth®, kJiu¡ fz¡fhadh®, kJiu
ntshrh‹ ïit x¥òneh¡Ff. ï›thrh‹ mw«
brhšY« brªjhîilat®, mw«bghUŸ ï‹g« åL
v‹w eh‰bghUis¡TW« kiwia e‹F f‰W¤
bjËªjt®. fiujš - mw¤â‹ g¡f« thU§fŸ, xGF§fŸ
v‹W všyhiuí« miH¤jš fy§fiu És¡f« v‹gJ
fh©f. eh‹kiw v‹gJ mw« bghUŸ ï‹g« åL v‹w
eh‹fidí« F¿¡F« v‹gj‰F.
`mUªjtU¡ fhÈ‹Ñœ mwKjyh eh‹fidí«
ïUªjtU¡ fUSkJ vd¡f¿a ïa«ngo'
v‹w âUthrfK« xU rh‹whjhš bfhŸf.
gh©oaD« MrhD« mita¥ òyt®fS«

ÉdÉa á¡fšfŸ všyh« Ú§F« tif MuhŒªjh®
bjhšfh¥ãa®. áy ïy¡fz§fŸ gy ÉašfËš
tªâUªjhY« ka¡f« njh‹whjgo jh« tF¤j
gF¥òKiwfis nk‰nfhŸfŸ; rh‹WfŸ jªJ
bjËÉ¤jh®. vG¤JKiw - üiy vGâa mik¥òKiw.
fh£o - vL¤J¡fh£L¡fŸ jªJ, bjÇªJ - á¡fšfis
v¥go És¡FtJ v‹W bjhšfh¥ãa® MuhŒªJ m¿ªJ,
bjÇªJ mj‰nf‰g vG¤JKiw fh£o vd ïia¡f,
c) “kšFÚ® tiu¥ã‹ Iªâu« Ãiwªj
bjhšfh¥ ãadbd¤ j‹bga® njh‰¿¥
gšòfœ ÃW¤j goik nahnd”
v‹gJtiu És¡f«. bjhšfh¥ãa‹ v‹gJ
ïa‰bga®. ngh¡fW gDtyh»a ïªüš vGâa ã‹
Iªâu« Ãiwªj bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹ bgaiu cyf«
m¿a¢ áw¥ghf btË¥gL¤âdh‹. bgUªnjtdh®
ghuj« ghoa ã‹ ghu« ghoa bgUªnjtdh® vdî«
bgU§fL§nfh ghiy ghoa bgU§fL§nfh vdî«
ïs§fL§nfh kUj« ghoa ïd§fL§nfh vdî« j«
ïa‰bga®fis¥ òyik¢ áw¥òila bga®fshf
btË¥gL¤â¡ bfh©lij x¥ò neh¡fnt©L«.
`bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹ bga®' v‹gjdhš
ïa‰bga® bjËthÆ‰W. ïªüš ah¤J muritÆš
mu§nf‰¿a ã‹ jÄGf« bjhšfh¥ãaid v¥go¥
ghuh£o‰W v‹gh®. Ìªâu« Ãiwªj bjhšfh¥ãa‹'
vd¢ R£odh® gd«ghudh®. njh‰¿ - njh‹w¢brŒJ,
ãwu¿a¢ brŒJ; ãwÉid “njh‹wh njh‰¿¤ Jiwgy
Ko¥ãD«” v‹wJ fh©f.
Iªâu« - Itifah‰wš. Ãiwªj v‹w Éidahš
Iªâu« ü‰bgau‹W v‹gJ«, M‰wš Ãiwî v‹gJ«
bgw¥gL«. üyhÆ‹ eh‹kiw K‰¿a v‹gJ nghy,
Iªâu« K‰¿a v‹w Éid tªâU¡f nt©L«. `ntj«
Ãiwªj jÄœehL, v‹w ghuâ gh£oš, `Ãiwªj' v‹gJ
ÄFªj v‹w bghUËš tUtij v©Qf. Ãiwî -

FiwÉyh¤j‹ik. IªâukhtJ - Iªâiz ïy¡fz«
TW« m¿th‰wš. vG¤ây¡fz« brhšÈy¡fz«
všyh« T¿ÆU¥ãD« bghUÈy¡fznk thœî¢
áw¥òilaJ; MjÈ‹, m¢áw¥gh‰wš bjhšfh¥ãaÇl¤J
ÄFªâU¡f¡ f©ld® mita¤jh®. mjdhš Ìªâu«
Ãiwªj bjhšfh¥ãa‹ v‹w áw¥gil¡F cÇat®
MÆd® bjhšfh¥ãa®. jÄœ¥ bgÇah® c.nt.rh gytif
ïy¡»a§fisí« ïy¡fz§fisí« njo¡f©L
gâ¥ã¤âU¥ãD« r§fü‰ gâ¥gh‰ áw¥ò¥
bgWtijí«, mofŸ Éòyhdhªj® ahœüyh‰ áw¥ò;
bgWtijí«, g©ojkÂ fânurdh® R¡»u ÚâbkhÊ
bga®¥gh‰ áw¥ò¥ bgWtijí« <©L Ãidî
bfhŸnth«, Iªâu« Ãiwªj xU tif¥ òfœ <©L¢
brhšy¥bg‰wJ. bjhšfh¥ãadh® thœ¡if
tuyhWfis vGJtJ gd«ghudh® ghÆu¡ fU¤j‹W,
ghÆu« üš g‰¿anjahF«; vÅD« `gš òfœ' ÃW¤j
goiknah‹' v‹w ïWâao bjhšfh¥ãa® ntW
tifahY« e‹kâ¥òilat® v‹gjid¤ bjhF¤J¡
fh£L«.
goiknah‹ - ãwU¡F vL¤J¡fh£lhd thœ¡ifnah‹.
m¤jF thœ¡if jd¡bfd thHh¥ ãw®¡bfd thG«
xG¡f¤jhš tUtJ. goik - xG¡fKilik.
eilKoò: bghUS« eho KªJüš f©L
Kiw¥gl v©Â¥ ngh¡fW gDtyhf¤ bjhF¤jh‹
aht‹ vÅ‹. gh©oa‹ mitaf¤J mj§nfh£
lhrhD¡F MuhŒªJ Kiwfh£o Iªâu« Ãiwªj
bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹ bgaiu¢ áw¥ghf¤ njh‹w¢
brŒJ kšFÚ® tiu¥ã‹ gšòfiH ÃiyÃW¤âa
rh‹nwh‹ Mth‹.
âwDiu¤ bjhl®¢á
tlnt§fl« bj‹FkÇ - tl¡nf nt§fl« bj‰nf
FkÇ v‹gJ bghUshÆD« c©ik¡F¿¥ò v‹d?
nt§fl¤â‹ tl¡F tiuí« (m~jhtJ tlbg©iz

tiuí«) FkÇ kiyÆš bj‰Ftiuí« cŸsl§f¡
bfh©lJ jÄœ Ãy¥gu¥ò v‹gjh«. `ïit mf¥gh£
blšiy' v‹W ïs«óuz® bjËîgL¤âÆU¥gJ
bghUªJ«. `jlÚ®¡FkÇ tlbgU§nfh£o‹fhW«'
v‹g® moah®¡F ešyh®.
ngh¡fW gDtš - üÈ‹ bga®. JfsWnghj«
v‹gJ nghy. bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹bgaiu üY¡F
it¤jh‹ v‹w fU¤J¥ bghUªjhJ. Ìªâu« Ãiwªj
bjhšfh¥ãa‹' vd¤ j‹ bga® njh‰¿ vd
K‹tUtijí« `gš òfœÃW¤j' vd¥ ã‹tUtijí«
nr®¤J¥gh®¡f nt©L«. F‰wk‰w gDtš. F‰w«
mW¡F« gDtš vd ïUbghUS« ïiaí«.
òyªbjhF¤njh‹ - guªJ g£l ïy¡fz¡ TWfis
ïašfshf ml¡»¡ T¿dh‹. “ïJ bjhF¤J ah¡f¥
g£lJ; v‹id? cyf¤J el¡F« mf¥bghU£ brŒíŸ
ïy¡fzbkšyh« ï›tWgJ N¤âu¤JŸns
bjhF¤jhdhjÈ‹” v‹W bjhF¤jš v‹gj‰F És¡fŠ
brŒt® ïiwadh® mf¥bghUŸ ciuaháÇa®. ïjdhš
v§nfh »lªj gy ü‰gh¡fis¤ âu£odh® v‹w fU¤J
t‹ikahf kW¡f¤jF«.
Iªâu« Ãiwªj - Iªâiz ïy¡fz« brhšY«
M‰wš Ãiwªj v‹gJ bghUŸ. ï¥bghUŸ Twš
ïl®¥ghLilaJ. vâ®¥ò¡F cÇaJ vÅD«
cŸst‰WŸ x¤jJ fhzš v‹w c¤â¥go C»¡f
nt©L«. xUtiu¥ ghuh£L§fhš brŒjij¢ R£o¥
ghuh£l nt©Lnka‹¿¢ brŒjij É£LÉLjš
bghUªjhJ brŒjij¢ R£oaã‹, bghUªâa
ãwt‰iwí« ïiz¡ bfhŸsyh«. âUtŸSt® f‰w
üšfŸ v›tsnth ïU¡F« vÅD« ghuh£L âU¡Fw£
gil¥ò¡nf Mdªju§f« ãŸis¡F¥ ghuh£L jÄœeh£
F¿¥ò¡nf. mHf¥g® gšòfœ rh‹wt® vÅD« ghuh£L
KG¡ bfhil¡nf; bfhilbtË¥ghnl Vid¥
òfœfisí« btË¢brŒjd. vdnt Ìªâu« Ãiwªj
bjhšfh¥ãa‹' v‹gJ mt® vGâa üš jªj òfHil.

mt® üny mtU¡F tÊtÊ cyf¥ òfœ ÃW¤J« rh‹W.
flš Nœ cy»š Iªâu« v‹D« tlbkhÊ
Éahfuz¤ij e‹f¿ªj bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹
bgaiu btË¥gL¤âdh® v‹W bghUŸ bfh©lhš..
ïªj nt‰Wik üy¿î mtU¡F cyf¥òfG¡F¥ nghâa
fhuz« MFkh? mt® üYŸ ïJg‰¿a xU F¿¥ghtJ
c©lh? m¥go¥ òfœbgWtj‰F Iªâu¤J¡F
khghoa« vGâdhuh? Iªâu« v‹w brhšbyh¥òik
bfh©L tlbkhÊnahL x£oa ïil¡fhy¢ rhaš ïJ.
ï›thW ka§»a brhšbyh¥òikahš ïy¡»a
ïy¡fz¤ JiwÆY« rka¤JiwÆY« ãwJiwÆY«
jÄG¡F Éisªj fisfŸ gy¥gy; Iªâu« v‹w
tlbkhÊÆy¡fz üš bjhšfh¥ãa® fhy¤J
ïUªâU¡Fnkš mt® mjid e‹F f‰W¥ gh®¤âU¡fyh«.
mJ jt¿šiy; vªüiyí« f‰gJ Kiwna; vÅD«
ïªj¤ bjhlU¡F mJ bghUªJtj‹W; ghÆu¤J¡FŸ
tunt©oaJk‹W.
ï¥ghÆu¤âš tU« v©Â¡if bjhl®ghd
Xuik¥ig¢ R£o¡ fh£lÉU«òt‹. x‹W ïu©L
_‹W eh‹F IªJ g‹ik v‹w v©Â¡if eh£l« gd«
ghudh®¡F ïUªjik bjËth»‹wJ. x‹W jÄœ TW
ešYyf«; ïu©L tH¡F« brŒíS«; _‹W vG¤J«
brhšY« bghUS«; eh‹F eh‹kiw: IªJ Iªâu«;
g‹ik gšòfœ ÃW¤j, ï›nth£l¤ij¡ fhQ§fhš,
eh‹kiw¡F¥ ã‹ tU« Iªâu« v‹gJ v›thnwD«
IªJ v‹D« v© F¿¥ãdjhf ïU¤jš nt©L«.
xUrhuh® ciu TWtJnghš vG¤J, brhš, bghUŸ
ah¥ò mÂ v‹W Iªâid¡ bfhŸsyh« vÅD« vG¤J«
brhšY« bghUS« vd K¥ghFghnl m‹¿Uªj
tH¡fhjyhD«, bkŒ¥ghL ÉLg£L¥ nghjyhD«
m›îiu ã‰fhy¢rhayJ.
âU¡FwŸ ciufisbašyh« f‰w bgU¡f«
xUtD¡F ïUªjhY« gÇnkyHf® ciuia e‹F f‰wt‹
v‹W åWgl¥ghuh£LtJ c©l‹nwh? mJnghš

vG¤J, brhš, bghUŸ v‹w K¥òyt¿î ïUªjhY«
bjhšfh¥ãa® j« IªâizÆy¡fz t‹ikia¥
bghUsâfhu¤J ÉÇîgl btË¥gL¤âíŸsh®. MjÈ‹
Ìªâu« Ãiwªj' v‹w bga® åW bg‰whh® v‹f.
ï‹gK« bghUS« mwD« v‹wh§F m‹bghL
òz®ªj Iªâiz kU§»‹ fhk¡T£l«' v‹w
bjhšfh¥ãa¤bjhl® xU rh‹whF«. Iªâiz vdnt
xUthW òwK« ml§F«, vG¤J« brhšYnk
òyªbjhF¤âUªjhš bjhšfh¥ãa® xšfh¥bgUik
vŒâÆU¥ghuh? vG¤J« brhšY« ïšyhJ.
bghUbsh‹W¡nf òyªbjhF¤âUªjhš m¥bgUik
bg‰¿U¡fkh£lhuh? cwœªJ gh®¡f.
Iªâw« vd tšÈd¥ghl« ïUªâU¡f nt©L«
v‹g® áy®. m¤jF ghlngj« ïšiy; vÅD« âu« v‹w
ïilÆd¥ ghl¤J¡nf ÄFjš. M‰wš v‹w bghUŸ
bfhŸsyh«.
14-4-1986ïš cyf¤ jÄœ r§f¤ bjhl¡fÉHhÉš
btËÆl¥ bg‰w Iªâw« v‹w üš m©ik¡ fhy¤J¤
njh‹¿aJ. öa e‰wÄÊš ü‰gh ah¥ãdJ. gyJiw¡
fiy¡F¿¥òilaJ. ka¡feil Ä¡fJ. gd«ghudh®
ghÆu« TW« Iªâu¤J¡F« ï¥òJ üY¡F«
v›tifahD« bjhl®ãšiy.
`ka§fhkuã‹ vG¤JKiw fh£o' v‹gj‰F
K‹id üšfËš vG¤ây¡fz« brhšÈy¡fz¤JŸ
ka§»¡ »lªjJ vd ïs«óuzU«, K¤jÄœ ka§»¡
»lªjJ vd¢ átPhd KÅtU« És¡Ft®. bjhš
fh¥ãa¤J¡F Kªâa üš vJî« »il¡fhjnghJ,
ï›thW bghUŸ bfhŸs¢ rh‹W v‹d? vG¤JKiw -
ü‹Kiw v‹W bghUªj bghUŸ brŒt® murŠ
r©Kfdh®. `vG¤JKiw' v‹w v‹ áªjid¡ f£LiuÆš
bjhšfh¥ãa® üš vGâa Kiwfis MuhŒªJ
vGâíŸns‹. ï¥ghÆu¤âš tU« ngh¡fW gDtš,
eh‹kiw, Iªâw« v‹w gFâfŸ nkY« áªjid¡F cÇait.
ghÆuKoîiu
ï¥ghÆu Koîiuahf tuyh‰W neh¡»Y« fh¥ò
neh¡»Y« ts®¢á neh¡»Y« jÄœ, jÄÊd«, jÄHf«
g‰¿ vŠPh‹W« ï‹¿aikahj m¿îiuia
vGJnt‹. ï~J ciu¡F¥òwbkd v©QtJ jtW.
ciu¡fh¥ò, ciuts®¢á, ciu¡fšÉ všyh« Ãiybgw
nt©LbkÅ‹ jÄœ Ãiybg‰whf nt©L«; jÄœ
ÃiybgWjš v‹gJ jÄH® ÃiyngwhF«; jÄH®
ÃiyngW v‹gJ jÄHf« Ãiy ngwhF«; jÄHf«
ïl¤jh‰F‹¿‹, jÄH® v©Â¡if ïašghf¡ F‹W«;
jÄH® v© F‹¿‹. Foauáš jÄÊ‹Ãiy M‰wy‰W¡
F‹W«. ï›thW ÃyK« k¡fS« bkhÊí« F‹¿‹
všyh¡fiyí« jÄÊš F‹W«. kiwaî« mÊaî«
brŒí«. cy»id ÃiybgW¤jY« ïiwtÅ‹ xU
flikahf¢ R£l¥ gLkhÆ‹. jÄÊid Ãy¤jhY«
Mbs©zhY« ÃiybgW¤jš jÄÊd¤â‹ flik
a‹nwh?
bjhšÿÊ¡ fhy¤J¤ jÄœ ehfÇf« bkhbfŠbrhjiu
Mu¥ghfhW« guªJ »lªjJ. gd«ghudh®,
bjhšfh¥ãadh® fhy¤J¤ jÄGyf« bj‰nf g‹bdL§
fhtj« g~WËah‰bwhL FkÇ¡nfhlhf Ú©oUªâUªjJ.
bgU§flš nfhS¡F¥ã‹ FkÇ¡nfhL jhH¤
bj‹bdšiy khflyhÆ‰W. »H¡nf ó«òfh® khkšyòu«
všyh« flšthŒ mÄœªjd. bj‹FkÇí« g‹Kiw
miythŒ¥ g£L¢ RU§fyhÆ‰W. ïa‰if¢ Ó‰w¤jhš
jÄœ¥bgUÃy« vŒâa mÊîfŸ ÃyüÈd® bjhF¤J¢
rh‹Wgl¡ fh£Lt®. e« f©fhz¡ nfho¡ fiuí«
fiuayhÆ‰W. bgUª jÄHf« bgU¡FW¡f«g£lj‰F¢
ád¥bgU§flš bgU§fhuz«. ïjid¥ bghwhj JwÉ
ïs§nfhtofŸ. “FkÇ¡nfhL« bfhL§flš bfhŸs”
v‹W itJ ghodh®; itJ gho eh£L¥g‰iwô£od®.
flšnfhŸ nghy bkhÊ¡fy¥ò¡nfhS« jÄœ¥
bgUÃy¤ij¡ FW¡»aJ v‹w tuyh‰W©ik gy®¡F¥
glÉšiy; vL¤J¢ brh‹dhY« VWtâšiyna.
áy¥gâfhuK« gâ‰W¥g¤J« ï‹d ãwî« tH§»a

nruehL« Mœth®fŸ ghRu« ïirªj nt§flkiyí«
jÄÊ‰ ãÇªJ ghuj¤â‹ ãw khÃy§fŸ MÆd. mašehL
ftuÉšiy v‹w X® mikâ ek¡F¤ njh‹¿D«.
jÄG¡F ïH¥ò v‹gJ btË¥gil. j§f¥ bgh‹f£o
ko jt¿¥ ghuj Ãy¤J¥òijí©lhY«, cilahD¡F
ïH¥ò¤ jhnd. nt§flK« FkÇí« bjŒt¤j‹ikad.
nfoy v‹W ïs«óuz® KjyhÆndh® òfœªjhY«
jÄH®¡F v‹dhÆd?
g‹bdL§fhy« jÄHfkhf ïUªj nrueh£L¥
gFâí« nt§fl¥gFâí« mašÃykhdJ gilbaL¥
ghy‹W. g©ghL kh‰w¤jhy‹W. M£á ntWgh£
lhyh‹W. xnu xU fhuz« mabyhÈ mabyG¤J¡
fyªj mašbkhÊ¡ fy¥ghF«. jÄHf¤â‹ všiy¥
gFâfis ÉÊ¥nghL jÄHhf¡ fh¤J¡ bfhŸs¤
jt¿ajhY«, mašbkhÊfŸ všyh®j« brÉthŒfËš
Ãu«g¥ òFªjikahY«, m«bkhÊfis¤ bjhš
fh¥ãa« Kjyhd ïy¡fz§fŸ T¿ago jÄœ
toth¡»¡ bfhŸshJ É£likahY«, mabyhÈ
fnshL maštÇtot§fS« vG¤JtH¡»š ïl«
bg‰wikahY« jÄG¡F cŸs ïl« RU§»‰W;
maY¡F ïl«bgU»‰W; vdnt bkhÊbahÈ¡ fy¥ò
jÄG¡F ïlÉH¥ò; ãwbkhÊf£F ïlÉÇ¥ò.
ï›tuyh‰W Ãiyia ïÅnaD« jÄÊd¤jh® v©Â
cŸs jÄœ Ãy¤ijahtJ v«bkhÊ¡fy¥ò« v›bthÈ¡
fy¥ò« v›btG¤J¡ fy¥ò« òfÉlhJ fh¤J¡ bfhŸs
nt©lhkh? f©fhz ïHªJ« m¿îz®î nt©lhkh?
fy¥ã‹¿¤ jÄiH¤ jÄÊa‰if¥go fh¡F«
JÂî« m¿î« m›Éa‰if¥go fhy¤J‰nf‰w fiy¤
Jiwfis bašyh« bfh©L tªJ ts®¡F« cuK«
juK«, jÄiH¤ j‹Åiwîilajh¡F« MŸÉidí«
Mirí« x›bthU jÄH¢á¡F« jÄHD¡F« ãw¥ò¡
flikahF«. ïJtiu czuhU« ïÅíz®f.
xUghš ï›thW gšÈH¥ò neÇD« ïªâa

bkhÊfSŸ jÄG¡F¤ jÅ Kj‹ikí©L. cyfbkhÊ,
cyfshÉa bkhÊ v‹W x›bthU ghujD« ghuj¤
jÄHD« R£o¡fh£l¤ j¡f xUbkhÊ jÄœbkhÊna.
gybtË ehLfËš jÄœ¡FofŸ cŸsd. áy ehLfËš
jÄœ M£á bkhÊfSŸ x‹whf ïl«bg‰WŸsJ.
IªjhtJ cyf¤jÄœ khehL el¤âa X® ïªâabkhÊ
jÄnH. ïªâa bkhÊfSŸ Kj‰f© cyf khehL
f©lJ« jÄnH, ïªâahÉš ãw gy khÃy§fËY«
jÄH® jÄœ¥ g‰nwhL thœ»‹wd®. vªj mašeh£oš
ïUªjhY«, vªj maškhÃy¤âš ïUªjhY« jÄH®¡F
å£LbkhÊ jÄnH. kidaf¤JŸ jÄœ¡FL«g¤jh®
ngRtJ jÄnH. ï‹deilKiwahš f‹Å¤jÄG¡F¤
jÅ¤j thœî©L. gybjh‹ bkhÊfis¥nghy
mÊ¤bjhÊªJ áijahkš. Ã‹W ts®ªJ bgUF«
ÓÇsik¤ âw« c©L. jÄœ¡Fy« RU§fhkš. jÄÊd«.
RU§fhkš, jÄœRU§fhkš. fy¥ò ïÅí« bgUfhkš
jÄœ¤jhia¡ fh¡F« F¿¡nfhŸ jÄH®¡F v‹W«
nt©L«. ï‹iwa jÄH® ï¡F¿¡nfhSilat® v‹gJ
f©L ï›îiu ghuh£L»‹wJ; vâ®fhy¤jÄHiuí«
ah©oUªjhY« vªÃiyÆš ïUªjhY« jÄœ¡
F¿¡nfhnshL ghuj¤âš jiH¤J thG§fŸ v‹W
tÊfh£o thœ¤J»‹wh‹ ï›îiuahs‹.
jÄH® F¿¡nfhŸ jtwh® fy¥ãš
jÄnH Ãiy¥ò¤ jU«.
áw¥ò¥ghÆu« khÂ¡fîiu K‰W«.

bjhšfh¥ãa« - vG¤jâfhu«
KjyhtJ ü‹kuò - khÂ¡fîiu
ïaš K‹Diu
üY¡F kughf tH§»a F¿pLfis¡ TWtJ
ü‹kughF«. ï›ÉaÈš vG¤ây¡fz¤J¡F cÇa
vG¤J, cÆ®, F¿š, beoš, bkŒ, tšÈd«, bkšÈd«.
ïilÆd« Kjyhd gy F¿pLfŸ Tw¥gL«. RU¡f«,
És¡f«, vL¤jh£á ïit F¿p£o‹ ga‹. m¿Éaš
fiyÆaš vd¥g£l všyh¤Jiwf£F« F¿pLfŸ cs.
vG¤jâfhu¤â‹ KjÈayhd ü‹kuãš vG¤J¡
F¿pLfis¢ brhštJ nghy¢ brhšyâfhu¤â‹
KjÈayhd »sÉah¡f¤âš ca®âiz, m~¿iz,
bga®Éid ïil cÇ v‹¿‹d brhšÈy¡fz¡
F¿fisí« bghUsâfhu¤â‹ KjyhtJ mf¤âiz
ÆaÈš bgUªâiz, Iªâiz, if¡»is, Kjš fU cÇ
v‹¿ida bghUËy¡fz¡ F¿fisí« brhšYt®
MáÇa®. ghÆu« TWtJnghy ïJ ka§fhkuã‹ X®
vG¤JKiw.
üš - ïy¡fzüš; <©L ngh¡fW gDtyhd
bjhšfh¥ãa¤ij¡ F¿¡F«. KjyhtJ ïaY¡F
vG¤Jkuò v‹W bga® ïU¡fyh«. Mdhš üÈ‹
bjhl¡fÉaš v‹W fh£Ltj‰F ü‹kuò v‹w bga®
it¡f¥g£lJ. K‹Diuia ü‹Kf« v‹W ï‹W«
eh« tH§F»‹nwh«.
ïa‰fU¤J
jÄœbkhÊ mfuKjš dfu« tiu K¥gJ
vG¤J¡fŸ (xÈfŸ) bfh©lJ. F‰¿aÈfu«.
F‰¿aYfu«. MŒj« v‹w _‹W« vG¤J¥ nghštd.
ïit rh®bgG¤jh«. òŸËbgW«. F‰bwG¤J IªJ xU
kh¤âiu ïir¡F«. be£blG¤J VG. ïu©L kh¤âiu
ïir¡F« XbuG¤J _‹W kh¤âiu xÈ¡F« j‹ik
jÄÊš ïšiy. TLjyhd kh¤âiu xÈ¡fnt©o‹.
nt©oa msò¡FÇa vG¤J¡fis¡ T£o xÈ¡f
nt©L«. ïik¡F« fhyK« beho¡F« fhyK« xU
kh¤âiu¡ fhytsth«.
mfuKjš xsfhu« tiu g‹Åu©L« cÆ® v‹w
F¿í«. ffuKjš dfu« tiu gâbd£L« bkŒ v‹w
F¿í« bgW«. bkŒ¡F« _‹W rh®bgG¤J¡F« kh¤âiu
miu. kfubkŒ fhš kh¤âiu xÈ¡F« ïlD©L.
fhš kh¤âiu bgW« kfubkŒ¡F¥ òŸË toî
cŸshf ïU¡F«. (k) bghJthf bkŒbaG¤J¡fŸ
jÅÃiyÆš òŸËtoîfŸ bgW«. cÆbuG¤J¡fËš
vfu¤J¡F« xfu¤J¡F« òŸËtoî c©L. (vx) bkŒí«
cÆU« nr®ªJ cÆ® bkŒahF§fhš tÇtoî kh‰w§fŸ
V‰gL«. ¡, ¢, ¤ vdtU« bkŒbaG¤â‹ nkš ïU¡F«
òŸËia k£L« vL¤JÉ£lhš f, r, j, v‹W
mfu¤bjhL Toa cÆ®bkŒah»ÉL«. Vid cÆ®
bkŒfŸ fh, », Ñ, F, T, bf, nf, if, bfh, nfh, bfs
v‹wthW gy toî¤âÇòfŸ vŒJ«. cÆ®bkŒ v‹gJ
F¿plhf ïUªjhY« KjÈš bkŒbahÈí« ã‹
cÆbuhÈí« njh‹W«.
bkŒ tšbyG¤J MW, bkšbyG¤J MW,
ïilbaG¤J MW v‹W K›Édkh«. ïit j«KŸ
bjhlUtJ bkŒ«ka¡f« (fy¥ò, ïiaò,) vd¥gL«
m¥gh, m©zh, mšyh, vd¤ j‹bkŒ¡F¥ã‹
j‹bkŒna tUjY©L. M£á, M©L MŒî vd
xUbkŒ¡F¥ã‹ nt‰WbkŒ tUjYK©L. ïit
xbuh‰WlÅiy vd¥gL«. gâbd£L bkŒfËš u, H,

Ú§»a gâdhW bkŒfŸ j«K‹jh« tU«. u, H, ïu©o‹
K‹ rh®ò thœî vd¥ ãw vG¤J¡fns tU«.
F‰bwG¤J Iªâš m, ï, c v‹w _‹W« R£L¡
F¿í«. be£blG¤J VÊš M, V, X v‹w _‹W«
Édh¡F¿í« bgW«.
cÆbuG¤J¡fS« bkŒbaG¤J¡fS« nkny
brhšÈa kh¤âiuasîfis¡ flªJ, ïir¤jÄÊš
ïir¤jš c©L v‹W ahœkiw TW«.
fU¤J És¡f«
vG¤J v‹gJ jÄÊš bghU£R£Lila
bkhÊbahÈia¡ F¿¡F«; tÇtoití« F¿¡F«.
ü‹kuò Kj‰f© xÈfisí« xÈ¡FÇa msòfisí«
T¿a ã‹, áyt‰¿‰F tÇtoî« TW«. ïy¡fz¤
bjËî¡F nt©l¥gL« tÇtoîfis k£L«
bjhšfh¥ãa« ü‹kuã‰ brhšY«.
ka¡f« - xU bkŒbaG¤njhL xU bkŒbaG¤J¤
bjhlU« Ãiy, nr®ªâiaí« j‹ik. eh« ï‹W TW«
fy¡f«, FH¥g« v‹w bghUËšiy. bkŒ«ka¡f«
v‹gJ jÄG¡F cÆuida mik¥ò¡TW. ï‹d
bkŒ¡F¥ã‹ ï‹dbkŒjh‹ tuyh« v‹w bkhÊÆašig
ïjdhš czuyh«. bkhÊ Ãiyng‰W¡F« bkhÊ¡
fh¥ò¡F« brhšyh¡f¤â‰F« brhšbyhG§F¡F« ï›
Éy¡fz« tu«ghdJ. ïJ bra‰ifahf¥ òF¤J«
òwÉâa‹W. k¡fŸ thŒtH¡»ÈUªJ njh‹W« ïašò
be¿. bkhÊ¡F bkhÊ ï«ka¡f« ntWgLkhjÈ‹
jÄœbkhÊÆ‹ mik¥ig e‹Fm¿ªJ tHhJ ngrî«
vGjî« nt©L«. všyh ïy¡fz§fS« ïjid
bah£o el¤jÈ‹ ü‹kuò bkŒ«ka¡f« g‰¿ x‹gJ
ü‰gh¡fËš ÉÇ¤J¡ TW»‹wJ.
xÈ, v©Â¡if, tif, msò, toî, ka¡f« v‹w
vG¤â‹ mWTWfŸ ü‹kuãš bkhÊa¥g£ld.
nkY« ïªü‹kuò jÅbaG¤J¡F¤ jÅ¤j ÃiyÆš,

mj‹ j‹ikfis EtY«. tÇtoîg‰¿a brŒâ
ü‹kugsÉš Ã‹WÉL«. òz®¢áÆy¡fz« mid¤J«
xÈÃiyÆš it¤J Éâ¡f¥gLtd v‹gjid kwthJ
Ãid¤J¡ bfhŸf. MjÈ‹ vG¤J v‹gJ xÈÃiyia¡
F¿¡F« vdî« vG¤jâfhu« v‹gJ xÈÃiy
ao¥gilÆš xÈ, ãw¥ò, xÈÆil¥òz®¢á Kjyhd
ïy¡fz Éâfis¢ R£L« mâfhu« vdî« m¿f.
K¥gJ jÅbahÈ¡F« K¥gJ jÅtÇtot§fŸ
jÄÊš c©L; m~jhtJ x›nth® xÈí« jd¡bfd
xUtÇtoî cilaJ. ï›îilik br«ikahd jÄœ
tuyh‰W¡F vL¤J¡fh£L. ï§'d« x‰WikÆU¤jÈ‹
vG¤J v‹w xU F¿pnl ïu©oidí« F¿¡f¥
ga‹g£lJ; vÅD« ï¡fhy ts®¢áÆš nkY« bjËî
fUÉ xÈbaG¤ij xÈa‹ vdî« tÇbaG¤ij tot‹
vdî« òâa F¿pLfŸ mik¤J¡bfhŸnth«. xÈaid
`vG¤bjhÈ' v‹g® e‹üyh®.
jÄG¡F vG¤J K¥gJ

(1) vG¤bjd¥ gLg
mfuKjš dfu ÉWthŒ
K¥g~ bj‹g
rh®ªJtu‹ kuã‹ _‹wy§ filna
ïªü‰gh vG¤J v‹w Kj‰F¿pL« K¥gJ v‹w v©
tu«ò« TW«.
mfyîiu
jÄœbkhÊ¡F mo¥gil KjbyG¤J v‹W
tÊtÊ¢ brhšy¥gLgit K¥gJ. ïit mfu«
bjhl§» dfuÉWâahF«. rh®bgG¤J v‹W mL¤j
ü‰ghÉš Tw¥gL« _‹W« ït‰bwhL nruh.
KjbyG¤jhfh: KjbyG¤J tÇirÆš v©z¥glh
v‹gJ fU¤J. _‹wy§fil - _‹W mšyhj ïl¤J m
M ï < c C v V I x X xs; ¡ § ¢ ¨Š £ © ¤ ª ¥ « Œ ® š
› œ Ÿ ‰‹ -ïit ï¡fhy tot‹fŸ.
âwDiu
vG¤J v‹gJ <©L xÈbaG¤ij¢ R£L«. všyh
bkhÊ¡F« xÈ _y« MjyhD«, ï~J vG¤jâfhu«
MjyhD« Kjšü‰gh vG¤J vd¤ bjhl§F»‹wJ.
k¡fŸ thÆÈUªJ tU« Xirbašyh« vG¤bjd¥
gLtâšiy. bghU©ikah‰wYila xÈna vG¤J
vd¥gL«. ï¤jÅ¢ áw¥ãid¢ R£Lj‰nf `vG¤J
vd¥gLg' v‹W eilbrŒjh® MáÇa®. jÄœbkhÊÆš
tH§F« gšyhÆu¡fz¡fhd brh‰fis¡ bfh©L
T£oayá¥ gh®¥ã‹, mitbašyh« K¥gJ xÈaÅš
ml§» Ã‰F« v‹gJ jÄœ ünyh® f©l m¿Éaš
Koò. ï›tu«ò bjhšfh¥ãa®¡F¥ g‹bdL§fhy¤â‰F
K‹ng V‰g£L tÊtÊ tªjJ v‹w ngU©ikia
`K¥g~J v‹g' v‹w bjhluhš m¿ayh«.
vG¤J v‹gj‹ ïy¡fz« ahJ? bghU©ik¢
R£L k£L« cilaj‹W; mjndhL jd¡bf‹w
bghU£F¿¥gh‰wY« bghUŸ ntWgL¡F« Kuzh‰wY«
cilaJ. K¥gJ vG¤J¡fS« ï›Éy¡fz¥go
x‹widbah‹W ntWgL¤J« M‰wYilait; j«
bghUsh‰wiy Ãiy ÃW¤Jgit. mt‹, mtŸ, mt®
v‹w _‹W brh‰fS« vjdhš bghUŸntW«
ghšntW« gL»‹wd? <‰¿YŸs dfu« sfu« ufu«
v‹w ntWg£l xÈ tunt fhuz«. thš, thŸ, thœ
ïit <‰¿š tU« yfu« sfu« Hfu« ït‰whš bghUŸ
ntWgL»‹wd. vdnt ïit xÈa‹fŸ mL, ML, ïL,
<L: cL, CL, vL, VL; xL, XL ïitbašyh« bghUŸ
ntWgLj‰F ntWntW cÆbuG¤J¡fns mo¥gilah«.
ï§‡d« gšyhÆu« jÄœ¢brh‰fis¥ bghUŸgl
it¤J nt‰Wik¡fhuz« gh®¥ã‹, mitbašyh«
K¥gJ vG¤J¡fË‹ nr®¡ifahfî« K¥gJ
vG¤J¡fË‹ nt‰W Ãiy¤ jÅah‰wyhfî« Koa¡
fhzyh«. cyf¥ bghU£fisbašyh« 110 _y§fshf

ntâÆaš ml¡» Ko¥gij x¥òneh¡Ff.
ntâÆaš bghUŸ_y¤â‰F« jÄœ xÈ _y¤â‰F«
xU nt‰Wikí©L. òJ¥bghUŸ fhz¡fhz ntâÆaš
_y¡TWfË‹ v©Â¡if TotU«. g©g£l jÄG¡F
K¥gJ xÈa‹ v‹gJ Koªjtu«ò. mabyhÈa‹ tªJ
TLj‰F¤ jÄÊš ïlÅšiy, jÄG¡F ïa‰ifÆšiy
v‹gJ ï«Kjš ü‰gh fh£L« KoªjÃiy.
mjdhy‹nwh F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« MŒj« _‹W«
jÄbHhÈfshf ïUªjhY« KjbyG¤jhf v©z¥gl
Éšiy. ïjid _‹wy§fil vG¤bjd¥gLtd K¥g~J
v‹w vâ®kiw eilahš tÈíW¤âdh® MáÇa®.
rh®bgG¤jh« jÄbyhÈ¡nf ïJ tu«ghÆ‹,
mabyhÈí« mabyG¤J« jÄœ tu«ò¡FŸ EiHjnyh
EiH¤jnyh rhYkh? bjhšfh¥ãa¤J¡F¥ ã‹ tªj
ïy¡fz üšfS« ïjhšfh¥ãa¤jl« gâªjdnt.
K¥gJ v‹w v© tu«ò« vG¤J tu«ò« jÄœ e‹brŒ¡F
v‹W« khwhjit. bjhšfh¥ãa® tiuªj ï«bkhÊ
tu«ãid¤ âUtŸStU« cl‹g£ld®. Kj‰FwŸ
`mfuKjš' vd¤ bjhl§FtJ« ïWâ¡FwŸ `To
Ka§f‰bg¿‹' vd dfu <whf KotJ« fh©f.
vW«òKjš ahid <whf vdî« x‹W Kjš üW
<whf vdî« FkÇ Kjš ïka« tiu vdî« eiltH¡F
c©L. mJnghš mfuKjš dfuÉWthŒ v‹wh®.
gy®¡F« ïašghf¤ bjÇªj brŒâ v‹gJ ïªeil¡
fU¤J. v›tif vGthí« Twhkš `v‹g' v‹wjdhš
K¥gJ v‹w bjhif tH¡F fhyŠR£l Koah¤
bjh‹ik¤jhF«.
rh®ªJ tuš kuã‹_‹W - j‹ ãw¥ò¡F«
btË¥gh£o‰F« xU KjbyG¤ij¢ rh®ªJ tU«
ïašòilad. ïjdhš vG¤bjd¥g£l K¥gJ«
ãÇbjh‹¿id x£oÃšyhJ jhnk ãwªJ btË¥gL«
jÅ¤j‹ikahd v‹gd bjËth«. bjhšfh¥ãa®
`vG¤J' v‹W <©L¡ T¿ajid¥ ã‹idnah®
KjbyG¤J v‹W bjËîgL¤Jt®. maš eh£ltid

neh¡» cŸeh£lt‹ vdî« mašbkhÊia neh¡»¤
jÄœbkhÊia¤ jhŒbkhÊ vdî« brhštij
x¥òneh¡Ff. `rh®ªJ tuš kuã‹' v‹w milna ï«
_‹W« KjbyG¤jhfh v‹gj‰FÇa VJit¡fh£o
Ã‰F«.
xUÉdh: “vG¤bjd¥ gLg mfuKjš dfuÉWthŒ
K¥g~bj‹g” v‹w msÉš Kjš ü‰gh mikª
âU¡fyhnk; _‹W« mšyhj Él¤J v‹W Éy¡»¢
brhšÈaj‹ ga‹ v‹d? ïJ g‰¿ mL¤j ü‰gh
ïU¡F«nghJ, ï›Éy¡F¢ brhšynt©Lkh? ïJ
Éy¡»¢brhšY« F¿¥g‹W. K¥g¤J _‹W v‹W
v©zhÉoD« x¡f cl‹ Ãid¡f¤ j¡fit v‹gJ
F¿¥ò. K¥gJ gH§fŸ ï¡TilÆš cŸsd. _‹W
ãŠRfŸ jÉu v‹w eilngh‹wJ Kjš ü‰gh eil.
“_‹WjiyÆ£l K¥gâ‰bwG¤J” v‹W bjhšfh¥ãa«
òzÇaš ïia¤JbkhÊjiy Ãidf. ï«_‹W¡F«
jÅ¥òz®¢áfŸ c©ikÆ‹ x¡f¡ Twnt©oa
fl¥ghL ïy¡fÂ¡F c©L. ï›thW xU ü‰ghÉ‰
TwhÉ£lhš. ï«_‹W« rh®bgd¤ njh‹whJ
jÅKj‹ik bg‰W ÉLk‹nwh? ïjid¤ jÉ®¡fnt
`_‹wy§fil' vd ïWâÆ‰ T¿dh®. `K¥g~J v‹g
rh®ªJ tuš kuã‹ _‹wy§filna' v‹gjdhš K¥gJ
vG¤J¥nghy ï«_‹W« bjhškuòilait v‹w
tuyhW bgw¥gL«.
jÄœbkhÊ¡F vG¤J K¥gJ v‹w xU brŒâia¤
jUtJ bjhšfh¥ãa¤â‹ neh¡fk‹W ï›thW
ï›tu«ig¡ fil¥ão¤J xGFf v‹gJ ü‰ghÉ‹
ga‹.
ahbkŒah¡ f©lt‰WŸ ïšiy vid¤bjh‹W«
thŒikÆ‹ ešy ãw
v‹W jh« bjËªJz®ªjij btË¥gL¤â¡ bfhŸtjh
âUtŸStÇ‹ v©z«? ïšiy. ïšiy. ï¤jF
áw¥òila thŒikbahG¡f¤ij¥ bghŒahJ fil¥

ão¤J thœf v‹W tÊfh£LtJ âU¡FwË‹ ga‹.
ïªbe¿¥ãoia¤ bjhšfh¥ãa¤J¡F« âU¡Fw£F«
ngh‰wš nt©L«.
rh®bgG¤J _‹W
(2) mitjh«
F‰¿a Èfu« F‰¿a Yfu«
MŒj bk‹w
K¥gh‰ òŸËí bkGnjh u‹d
ïJ K‹ü‰ghÉ‰ R£oa rh®ò _‹¿id¡ TW«.
mfyîiu
nkiyü‰ghÉš rh®ªJ tuš kuòila _‹W
v‹whušyth? mit F‰¿aÈfu«, F‰¿aYfu«, MŒj«
v‹W F¿ad. ïit _‹W« òŸË bgWtd.
nkiyü‰ghÉ‰ brhšÈa vG¤ij bah¤jd.
tH¡F nf©Äah, ehL, v.F (v~F)
âwDiu
F¿pL ne®F¿, És¡f¡F¿ vd ïUtif. K¡fhÈ,
eh‰fhÈ, fh‰who v‹w brh‰fŸ És¡f¡F¿fŸ;
ït‰¿‹ XÉa§fŸ ne®F¿fŸ, jd¡F¤jhnd bga®
ne®F¿: j‹Åašig¢ R£L« bga® És¡f¡F¿
ï›tifÆš vG¤J (KjbyG¤J) K¥gJ« ne®F¿fŸ.
m M ¡ § v‹gd ãw¥ò¥ bga®. F‰¿aÈfu« _‹W«
fhuz¥bga®fŸ mšyJ És¡f¥ bga®fŸ v‹gJ
btË¥gil. ït‰W¡F ne®bga®fŸ ïy, rh®ªJ
tUtdthjÈ‹ ïJfUâna, `vG¤njhu‹d' v‹W rh®ò
T¿dh®.
F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« v‹w bga®fŸ ïfu îfu
vG¤J¡fË‹ rhaÈd v‹gJ bjËî. ïfuK« cfuK«
KjbyG¤jh«. F‰bwG¤jh« mit xU kh¤âiu
íilait; F‰¿fu« F‰Wfu« vdî« brhšy¥gL«.

ït‰iw ntWgL¤jnt miukh¤âiuíila rh®
bgG¤J¡fŸ F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« vd¥bga®
vŒâd. njŒªj fhR, »Êªj Mil, ïoªj Rt® nghy
v‹f.
F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« nghy MŒjK« FWik
íilanjD« neuoahf xU KjbyG¤â‹ rhay‹W. áy
îÆU« áy bkŒí« fyªj rh®ò¥ãw¥ãdJ. njŒî¤
j‹ikaJ. MŒj« v‹gjid “MŒjš cŸsj‹
EQ¡f«” v‹w cÇÆayhD«, “eÈòt©z« MŒj«
gÆY«”v‹w brŒíËayhD« m¿ayh«. Míj§fŸ
T®ik¡fhf¤ Ô£o¤ njŒ¡f¥ gLjiy tH¡fhD« cz®f.
ï«_‹W« XÇd« Mjyhš kh¤âiuasî
TW«nghJ `m›Éaš Ãiyí« Vid _‹nw' vd
ü‹kuãY« ãw¥ãY« TW§fhiy nj®ªJ btË¥gL¤j
Vid _‹W« vd¥ ãw¥ãaÈY« `Vid_‹W' v‹w
bjhif¡F¿ MSt®. K¥gâbdhL x¤j Vid _‹W
v‹gJ ïj‹ fU¤J. ï«_‹W« rh®ªJtU« xÈ
ÃiyÆš k£L« XÇd« mšy; òŸËbgW« tÇtoÉY«
XÇd¥gL« v‹W cl‹bjÇÉ¡fnt `K¥gh‰òŸË'
v‹wh®. vdnt x›bth‹W« òŸËbgW« v‹gJ
bjËî.
“x‰bwG¤âa‰nw F‰¿a Èfu«” v‹gJ
brŒíËaš ïjdhš F‰¿aÈfu« x‰wh»a òŸË bgW«
v‹gJ nghjU«. “bkŒpbwšyh« òŸËbahL ÃiyÆš
“F‰¿a YfuK« m‰bwd bkhÊg” v‹w òzÇaš
ü‰gh¡fshš F‰¿aYfu« òŸËbgW« v‹gJ
btË¥gil. `MŒj¥òŸË' v‹nw bkhÊ kuãY« òŸË
ka§»aÈY« F‰¿aYfu¥ òzÇaÈY« TWtjhš
òŸËbgW« v‹gJ bjËî. òŸË vŒJ« j‹ikahY«
ïit XÇd« v‹gjid btË¥gL¤jnt `K¥gh‰òŸË'
v‹wh® MáÇa®. ïit òŸËbgW§fhš òŸË Ã‰F«
ÃiyÆš áy ntWghL c©L. F‰¿aÈfuK« F‰¿a
YfuK« cÇa ïfu cfu toÉ‹nkš xUòŸË bgW«.
Äah, ehL vd tU«; KjbyG¤J totnd ït‰¿‹

tot‹; òŸË nkny bgWtJ rh®ò fh£Ltjh«.
MŒj« áyîÆU« áy bkŒí« fyªj rh®ghjÈ‹.
vªj cÆ®tot‹ nknyh vªj bkŒtot‹ nknyh òŸË
bgWjš bghUªjhJ. m›thW bg‰whš bkŒ¡FÇa
òŸËahfnth áynghJ vfu xfu§f£FÇa òŸË
ahfnth ka¡f¤ jU«. jÅíÆU« MfhJ jÅbkŒí«
MfhJ v‹w ïu©L§ bf£lh‹ ÃiyÆš eLnt xU
òŸË ïil¥g£L Ã‰F«. v~F, m~¿iz, bt~F,
vdtU«. F‰¿aÈfu« F‰¿a Yfu« j¤j« Kjš
totid¢ rh®ªjd. MŒj¤J¡F m‹d rh®ã‹ikahš
xU eL¥òŸËna mj‹ tot‹ MÆ‰W. 0 v‹w ï‹ik¡
F¿nghy MŒj« (.) v‹w òŸËna bfh©lJ vdî«. xU
òŸËjh‹ cilaJ vdî« mJ eLÉš Ã‰gJ vdî«.
F¿aj‹ K‹d® MŒj¥ òŸË
cÆbuhL òz®ªj tšyhw‹ Äir¤nj
v‹w bkhÊkuò ü‰ghthš bjËant©L«.
MŒj¥òŸË v‹gjdhš òŸËíUnt mjDU v‹gJ«
òŸË Äira v‹dhkš `Äir¤J' v‹w xUik¥
gaÅiyahš m¥òŸË x‹Wjh‹ v‹gJ« K‹d®
Äir¤nj v‹gjdhš Ã‰FÄl« ïil mšyJ eLî
v‹gJ« bj‰bwd És§F«.
ï›És¡f¤jhš ïªü‰ghÉ‹ neUiu ã‹tUkhW:
F‰¿aÈfu«, F‰¿aYfu«, MŒj« v‹w _‹Wtifahd
òŸËbahÈfS« nk‰T¿a vG¤njhL x¥gd.
F‰bwG¤J
(3) mt‰WŸ
mïc
v x bt‹D k¥gh iyªJ«
Xus ãir¡F§ F‰bwGª bj‹g
ï~J xU kh¤âiu bgW« vG¤J¡F¿ TW«.
mfyîiu
Kjš ü‰ghÉš vG¤J K¥gJ vd¥g£ljšyth?
mt‰WŸ m ï c v x v‹w mªj¥gFâ IªJ« jÅ¤jÅ
xU kh¤âiuasî xÈ¡F«. mjdhš F‰bwG¤J v‹w
F¿bgW« v‹W brhšYt® ünyh®.
âwDiu
`mt‰WŸ' v‹gJ `mfuKjš dfu ÉWthŒK¥g~J'
v‹gjid¢ R£L«. nkiy ü‰ghit¡ F¿¡fhJ,m§F
bjhif¢ brhš ïšyhikÆ‹, `Xusî ïir¡F«
F‰bwG¤J' v‹gâš F¿š v‹W brhštj‰F¡ fhuz«
mikªJŸsJ. ïJ bgabu¢r¡ fhuzeil. bghŒ
brhšY« á‹dt‹, go¤j nkij v‹gd tH¡F.
IªJ« xU kh¤âiu ïir¡F« v‹whY« x›bthU
F‰bwG¤J« xU kh¤âiu bgW« v‹gJ eilÆ‹ fU¤J.
FL«g m£il¡fhu®¡bfšyh« bgh§fY¡F xU »nyh
ÓÅ TLjyhf tH§f¥gL« v‹w eilia eh« ï‹W«
TwÉšiyah?
msò« msî« ntWntW bghUsd. msò -
kh¤âiu, xÈÆ‹ fhy¡fz¡F. msbgilbad
tUnka‹¿ msbtilbad thuhJ. msî - ju«, TW
ïJ v©zsî Ãiwasî vd tU«. F‰bwG¤J xU
kh¤âiuasî. be£blG¤J ïU kh¤âiuasî
vd¡Twyh«. bfhŸssî, msnthL bgWf v‹gd
ï‹iwa tH¡F.
ïir¤jš - bghU©ik¥gl xG§Fgl xÈ¤jš.
ïJ bkhÊbahÈia¡ F¿¡F«.
be£blG¤J
(4) M<C
VI
X xs bt‹D k¥gh nyG«
<us ãir¡F«be£blG¤ bj‹g.
ï~J ïu©L kh¤âiu bgW« vG¤J¡F¿ TW«.
mfyîiu
M < C V I X xs v‹w m¥gFâ vG« jÅ¤jÅ
ïu©L kh¤âiu xÈ¡F«. m§‡d« ïUkh¤âiu
fhuzkhf be£blG¤J v‹w F¿bgW« v‹W
brhšYt® ünyh®.
âwDiu
nkiy¢ nrt‰g£o ÑiH¢nrt‰g£o v‹wh‰nghš
F‰bwG¤J be£blG¤J v‹gd x‹iwbah‹W
neh¡»d; v‹whY« F‰bwG¤J xU kh¤âiu. nkY«
Ú©L be£blG¤jhf khwÉšiy. m m ïu©L nr®ªJ
M v‹w beoyhtâšiy ï ï ïu©L nr®ªJ < v‹w
beoyhtâšiy. m v‹gJ« jÅ¥ãw¥ò; M v‹gJ«
jÅ¥ãw¥ò. ï v‹gJ« jÅ¥ãw¥ò; < v‹gJ«
jÅ¥ãw¥ò. I xs Kjyhd ãwî« m‹d. ïjdh‰wh‹
F‰bwG¤J Ú©L be£blG¤J MF« v‹dhkš
`<usãir¡F« be£blG¤J' v‹wh®. Kjš ü‰ghÉš
tiuaW¤jJnghš vG¤bjd¥gL« x›bth‹W«
bghU©ikÆš jÅ¤j‹ikí« Kj‹ikí« cilaJ.
ï›Éy¡fz« v‹W« Ãidî bfhŸs¤j¡fJ.
IªJ« F‰bwG¤bj‹whY« msbgh‰WikÆš
XÇdkhk‹¿¥ bghUŸ nt‰WikÆY« ãw¥ãY«
jÅ¤j‹ik¥ bg‰¿ad. ï«bkhÊí©ikia
be£blG¤J¡F« bkŒbaG¤J¡F« tšÈd bkšÈd
ïlÆd¤J¡F« bfhŸf. jhŒ jªij fzt‹ kidÉ
k¡fŸ cl‹ãwªjh® vd cwbth‰WikÆUªjhY«
thí« tÆW« ntW v‹w tH¡F©l‹nwh.
xUÉdh: F‰bwG¤J Iªjhf be£blG¤J VG
tuyhkh? cÆ® g‹Åu©lhf bkŒgâbd£L tuyhkh?
e‹whf tuyh«. F¿ÆÈUªJ beoš ãw¥gâšiy;
cÆU¡F« bkŒ¡F« x¤j bjhl®ãšiy všyh«
bghU©ikah‰wyhš jÅ¤jÅ¥ ãw¥ãdit I«
bgh¿fSŸ bkŒx‹W, thŒ x‹W, _¡F ïu©L, f©,

ïu©L, brÉÆu©L ïU¡fyhkh v‹gJ ngh‹w Édh
ïJ. ïJ ãw¥ã‹ ïa‰if. be£blG¤J <©L X®
xÈaid¤jh‹ F¿¡F«; totid¡ F¿¡fÉšiy.
mjdhš C xs v‹w ïl§fËš x›bth‹W¡F«
ïu©L tot‹fŸ tªJŸsdnt v‹W ka§f nt©lh.
msbgil
(5) _ts ãir¤jš XbuG¤ â‹nw
Ú£l« nt©o d›ts òila
T£o ba>cj by‹kdh® òyt®
ï~J vG¤J tu«ãid cWâ¥gL¤JtnjhL
TWjbyhÈ¡F tÊ TW«.
mfyîiu
jÄœbkhÊ¡f© xU kh¤âiuíila X® xÈa‹
c©L; ïU kh¤âiuíila X® xÈa‹ c©L. _‹W
kh¤âiuíila X® xÈa‹ ïšiy. ïu©L kh¤âiu¡F
nkyhf nt©odhš mªj msò¡FÇa xÈfis¡ T£o
xÈ¤J¡ bfhŸf v‹W tÊ TWt® ïy¡fz¥òyt®.
cila - cila xÈfis; ciladt‰iw;
m‹rhÇia bgwhj F¿¥ò Éidahyizí« bga®
bra‰gLbghUŸ, vGcjš - xÈbaG¥òf, xÈ¡f,
Éa§nfhŸÉid.
tH¡F
m©zhm, njhæï, M^c, ntvš, nfhx‹vdî«
òfhmm® e«Õïï vdî« tU«. è‰whŸ bjhHhm® (2)
`brwhm mŒ thÊa' (1200) v‹gd âU¡FwŸ.
âwDiu
(m) ïªü‰gh jÄÊ‹ mo¥gil vG¤Jtu«ig
Ãidñ£o cWâ¥gL¤J« bgUŠáw¥ãdJ; x¥ãaš
bkhÊahŒî¡F cWJizahtJ. vG¤bjd¥gLtJ

bt‰bwhÈa‹W; btW« thnahira‹W; bghU©ik
bghâªjj‹nw. Xusãir¡F« F¿Y¡F« <usãir¡F«
beoY¡F« bghU©ikí©L v‹gJ« F¿ÈÈUªJ
be£blG¤J Ú©L ãw¡fÉšiy v‹gJ« x›nth®
vG¤J« jd¡bf‹w j‹ikí« ntWgL¤J« M‰wY«
thŒªjJ v‹gJ« K‹d®¤ bjÇa¡ f©nlh«.
ï›És¡f« ã‹tU« gâbd£L bkŒbaG¤J¡F«
x¡F«.
fh©f: mÈ mË mÊ;
MÈ MË MÊ;
fÈ fË fÊ;
tÈ tË tÊ;
el eo eL;
fl fo fL;
g£L gh£L ã£L ó£L bgh£L;
eh‹ eh« eh© ehŒ eh® ehš ehŸ.
(M) ï§‡d« gšyhÆu¡fz¡fhd brh‰fŸ xÈa‹
kh‰w§fshš ntWgL»‹wd. bgUF»‹wd.
tsªjU»‹wd. X® xÈa‹ XÇl¤J kh¿dhY« gy
xÈa‹fŸ KjÅiy ïilÃiy ïWâÃiyfËš
kh¿dhY« bghUŸ kh‰w¤ij m¿»‹nwh«. ï«Kiw
cyf bthÈa‹Kiw. áy bkhÊfËš _‹W kh¤âiu
íila xÈaD« c©L. jÄÊš m¤jF mik¥ò ïšiy.
<©L xÈaid¥ g‰¿a¥ ngR« nghbjšyh« f©
gh®¡F« tot‹fis cl‹ v©z¡TlhJ brÉnf£F«
xÈasitna fUjš nt©L«.
(ï) mL - F‰bwG¤J¤ bjhl§»aJ;
ML - be£blG¤J¤ bjhl§»aJ. M v‹w
beoY¡Fnkš bghUŸ jU« _îsîila cÆ®beoš
jÄÊš ïšiy. kh¤âiu TLjyhf xÈ¥gij ïªü‰gh
jL¡fÉšiy m§‡d« xÈ¡fyh« v‹gjidí«
Éâ¡»‹wJ. Mdhš m¡TLjyhd xÈf£F¥ bghU

Ëšiy vdî« bghUËšiybadnt vG¤jhfh vdî«
bjËî brŒ»‹wJ. MmL MmmL v‹W _‹W
kh¤âiuahfî« eh‹F kh¤âiuahfî« TLjyhf
Ú£odhY« ML v‹w bghUŸ ntWgLjYÄšiy
TLjYÄšiy v‹gJ bkhÊÆaš.
(<) `XbuG¤J ï‹nw' v‹gj‹ fU¤J:
_‹wsî xÈ¤jš X® xÈa‹ ïšiy v‹gjhš
ïu©L xÈa‹fËš c©L v‹W fU¤J¡ bfhŸsš
jtW jÄÊš v›tifahY« m¥go¥g£l xÈa‹
ïšiy v‹gJnt Koªj Koò. ïU xÈa‹fËš _tsî
ïir¡F« v‹W bfh©lhš xÈaD¡F ï‹¿aikahj
ïy¡fzkhd bghU©ik TLjš nt©Lk‹nwh?
MmL v‹w Ú£áahš bghU©ik ntWglhikÆ‹
K¥gJ¡F nk‰g£l vG¤nj ïšiy v‹gJ bjËî.
vdnt msbgil xÈa‹ m‹W.
(c) `Ú£l« nt©o‹ m›tsòila T£o v>cjš.
v‹gj‹ fU¤J: njit¥g£lhš v‹gjdhš ïJ
bkhÊ¡F mo¥gila‹W v‹gJ« T£o xÈ¤J¡
bfhŸf v‹gjdhš bra‰if v‹gJ« bgwyh«
bjhHhm®, nghxŒ, òyhmš, öcŒik thmŒik
v‹wÉl¤J xU kh¤âiu T£odh‰nghJ«. É^c«,
bgùc«, t%c«, j%c« v‹wÉl¤J ïUkh¤âiu T£l
nt©L«. MjÈ‹ `m›tsòila' v‹W g‹ik¥gl
bkhÊªjh®. `vGcjš' vdü‰ghÉny mf¡fh£L
mikªâU¡F« ea« fh©f.
(C) ïJ msbgil v‹w F¿bgW« brŒí£F«
bghJ Ú£l« nt©o‹ v‹W bghJ«gl¢ brh‹dik
ahš _‹W Kjyhf¥ gy kh¤âiuasî xÈ¡F«.
xUtiu¡ T¥ãL« ÉËtH¡»š Ú©L gÆ‹W tU«
v‹gjid ÉËkuãaÈ‰ fh©f.
(V) msbgilia¢ brhšYtâY« vGJtâY«
ï‹W eilKiw¥ãiH kÈªJ tU»‹wJ. ü‰ghÉ‹go
TLjš xÈia¡ T£oÚ£o¢ brhšy nt©Lnka‹¿¥

ãÇ¤J¤ jÅ¤J¢ brhšyî« TlhJ. vGjî« TlhJ.
f‰wjdh yha gabd‹bfhš thy¿t‹
e‰whŸ bjhHhm® vÅ‹.
bfL¥göc« bf£lh®¡F¢ rh®thŒ k‰wh§nf
vL¥göc« všyh« kiH
Hh, ö ït‰iw nkY« xU kh¤âiuasî m¥gona
Ú£o¢ brhšYf; m®, c«, vd¥ ãÇ¤J¢ brhšy‰f;
ãÇ¤J vGj‰f; mL¤j tÇ¡F¡ bfh©L bršy‰f. ïJ
f‰ã¡f nt©oa xÈ be¿.
kh¤âiu
(6) f©Âik behobad m›nt kh¤âiu
E©Ââ Dz®¤njh® f©l thnw
ïJ kh¤âiu v‹w F¿ÆL« mj‰F És¡fK« TW«.
mfyîiu
kh¤âiu v‹gJ F¿pL. ïJ xÈasî¡F tU«.
kh¤âiu ba‹whš v‹d? x›bthU Kiwí« ïašghf¡
f©âwªJ ïik¥gj‰F v¤Jiz¡ fhy« ïU¡F«.
m¤Jizasîila xÈ xU kh¤âiu¡F x¥gh«. mJ
nghynt bgUÉuiy eLÉunyhL nr®¤J¡ ifÉuiy
ïašghf¢ R©L« nghJ vªjtsî fhy« nt©L«.
mªjtsî xU kh¤âiu¡F¢ rk«. kh¤âiuia¡
f©zhY« brÉahY« E©ikahf cz®ªj K¤jÄœ¥
òyt®fŸ msªJ f©lKiwfŸ ïit. m›nt
m¥go¥g£l <usth«. f©lthW m›nt vd Ko¡f
kh¤âiu ïu©lh« nt‰Wik¤ bjhif.
âwDiu
msò v‹gj‹ k‰bwhU jÄœ¥ bga® kh¤âiu
v«kh¤âu« v‹gJ tH¡F. kh v‹w brhš á¿a msî¡F
xU bgauhF« v‹gjid khfhÂ xUkh ïUkh v‹w

tH¡»‰ fh©f. `tH§»aš kh' vd¤ bjhšfh¥ãaK«.
`khÃiwÉšyJ« g‹dh£fhF«' (184) vd¥òwehþ}W«
bkhÊí«.
f©Âik ïa‰if. bjhÊ‰fhy«; beho bra‰if;
Xir¡fhy«. ïu©Lnk fhy tsit¡ F¿¡F«.
ïik¥bghGJ beho¥bghGJ v‹gJ tH¡F. vG¤â‹
kh¤âiu Xirí« fhyK« ïizªjjhjÈ‹, bjhšfh¥ãa«
ïUrh‹W brhšY«. ïu©L« xnu neu¤J¢ brŒj‰
FÇait. <©L¡TW« ïy¡fz« xU kh¤âiu¡F cÇaJ.
ïik¤jiy ïik vdî« beho¤jiy beho vdî«
KjÅiy¤ bjhÊ‰bgauhf¡ T¿dh®. òif¤jiy¥ òif
v‹W« bto¤jiy bto vdî« TWkh¥nghy vËjhf¥
òÇªJ bfhŸsyh« v‹gJ `m›nt' v‹w R£o‹ F¿¥ò.
f©Âikí« behoí« ah®¡F« vËikašyth?
`kd¤J¡f© kháydhjš mid¤jw‹ v‹gJ âU¡FwŸ
eil¡F¿¥ò.
kh¤âiuia E©Ââ‹ cz®ªnjh® - f©zhš
ïikasití« brÉahš behoasití« fÂ¤njh®,
ï¡fU¤âidna.
f©ÂD« brÉÆD« â©Ââ DzU«
cz®îil khªj®¡ fšyJ bjÇÆ‹
e‹da¥ bghUŸnfhŸ v©zU§ Fiu¤nj
v‹W bjhšfh¥ãa® bkŒ¥gh£oaÈ‰ òy¥gL¤Jt®.
msò, kh¤âiu v‹w »sÉfŸ xU bghUsd
thÆD« bjhluh£áÆš ntWghL c©L. msbgil
v‹ngh«. kh¤âiubail v‹ndh«; kh¤âiuasî
v‹ngh« msgsî v‹ndh« msãwªJ cÆ®¤jš
v‹ngh«. kh¤âiuÆwªJ cÆ®¤jš v‹ndh«.
ï›nt‰Wik¡F¡ fhuz« msò v‹gJ kh¤âiuÆY«
ÉÇ¤j j‹ikíilaJ.
cÆ®¡F¿
(7) xsfhu ÉWthŒ¥
g‹Ü buG¤J« cÆbud bkhÊg.
ïJ K¥gJ vG¤J¡fS« cÆbuG¤J¡ F¿ TW«.
mfyîiu
Kjš ü‰ghÉš vG¤bjd¥ gLtd mfuKjš
v‹W brhšÈÆU¥gjdhš, ïªü‰ghÉš xsfhu ïWâ
v‹wh®. vdnt mfu Kjyhf xsfhu« tiu g‹Åu©L
xÈaD« cÆ® v‹w F¿pL bfhŸS« v‹W brhšYt®
ünyh®.
tH¡F
m M ï < c C v V I x X xs vd¥ g‹Åu©lh«.
âwDiu
nkny IªJ« F‰bwG¤jh«, VG« be£blG¤jh«
v‹W c£F¿pL R£odt® ïªü‰ghÉš m›ÉU
gFâ¡F« cÆ® v‹w bghJ¡F¿ fh£Lt®.
cÆ® v‹w bga®¡fhuz« ahJ? xÈ¥gh‹.
xÈ¥gLth‹, xÈ¥ãl«, xÈ¥òKiw v‹w eh‹FŠ
nr®tjhš xÈa‹ ãw¡F«. ïªeh‹F« xÈa‹ ãw¥ò¡F
nt©L«. “c‰wt‹Ô®¥gh‹kUªJ ciH¢ bršth‹ v‹W
m¥ghš eh‰T‰nw kUªJ” v‹w Fwis x¥òneh¡Ff
cŸËUªJ tU§fh‰W tU«tÊÆš eh m©z« gš ïjœ
_¡F Kjyhd gLîW¥ò¡fis¤ bjhLjY« cWjY
Ä‹¿¤ j‹dsÉš xÈ¡F«nghJ cÆ®ãw¡F«.
bkŒíW¥ò¤ Ô©lÈ‹¿ cÆ®¥gsÉš ãw¤jÈ‹ cÆ®
v‹gJ fhuz¥bga®. cÆ® - xUtif¡ fh‰W `fh‰wil¤j
igalh' v‹g.
“g‹Ü UÆU« jªÃiy âÇah
Äl‰W¥ ãwªj tËÆ‹ ïir¡F«”
v‹w ãw¥ãaš ü‰gh cÆ®fŸ bkŒÔ©o¤ âÇahJ

Äl‰¿ÈUªJ tU« fh‰¿af¤jh‰ ãw¡F« xÈa‹fŸ
v‹gjid btË¥gL¤J«.
bkŒ¡F¿
(8) dfhu ÉWthŒ¥
gâbd© bzG¤J« bkŒbad bkhÊg.
ïJ K¥gJ vG¤J¡fSŸ bkŒbaG¤J¡ F¿ TW«.
mfyîiu
ffuKjš dfu« tiu íŸs gâbd£L xÈa‹fS«
bkŒ v‹w F¿pL bgW« v‹W bkhÊt® ünyh®.
tH¡F
¡ § ¢ Š £ © ¤ ª ¥ « Œ ® š › œ Ÿ ‰ ‹ vd¥
gâbd£lh«.
âwDiu
K¥gJ vG¤J¡fŸ ïitbad¤ bjh‹Wbjh£L
všyhU« m¿a¥g£l cyf tH¡fhjÈ‹, `mfuKjš dfu
ÉWthŒ' vdî« `xsfhuÉWthŒ' vdî« `dfhuÉWthŒ'
vdî« thsh T¿dh®. x‹W Kjš üWtiu. x‹WKjš
g¤Jtiu v‹W TW« tH¡»id Ãidf.
KªJüš vjidí«, KªJünyh® vtiuí«
bjhšfh¥ãa« bga® R£lÉšiy. v‹g bkhÊg,
v‹kdh® òyt® v‹kdh® òyiknahnu, foÃiyÆ‹nw
MáÇa‰f v‹w eilgl¤ bjhšfh¥ãa¤J¥ g‹þ}W
ïl§fËš tU«. ï›Éy¡fz§fŸ bjh‹Wbjh£LtU«
mo¥g£l ïUtif tH¡F kuòfŸ v‹W fh£Ltnj
ïªeilÆ‹ fU¤J. mjdhy‹nwh vGthŒ
bghJthfîŸsJ; nkY« gy ü‰gh¡fŸ bkhÊg, v‹g
v‹wsÉš vGthÆ‹¿í« cs.
Kjšü‰gh TW« K¥gJ vG¤J¡fŸ cÆ® vdî«

bkŒ vdî« ïU gFâ¥gL« v‹W m¿tnjhL,
_‹whtJ gFâ x‹W ïšiy vdî« bjË»‹nwh«.
bkŒ v‹gj‹ bga®¡fhuz« ahJ? cŸËUªJ
tU§fh‰W eh m©z« gš ïjœ _¡F Kjyhd
cW¥ò¡fË‹ jir¥gFânahL jir¥gFâ bjhl xÈ
ãw¤jÈ‹ bkŒ vd¥gL«; mjdh‰wh‹ x‰W v‹w
F¿í« bkŒ¡F c©L.
F‰bwG¤J, be£blG¤J, cÆbuG¤J, bkŒ
baG¤J, tšbyG¤J, bkšbyG¤J, ïilbaG¤J
v‹git ïd KGtijí« F¿¡F« bjhFâ¡ F¿pL
fshfî« tU«; m v‹w F‰bwG¤J, M v‹w be£blG¤J,
a v‹w ïilbaG¤J v‹wh‰nghy mt‰WŸ
x‹iw¢R£L« gFâ¡ F¿pLfshfî« Ms¥gL«.
cÆÇ‹ Ãiy
(9) bkŒnah oiaÆD« cÆÇaš âÇah
ïJ bkŒbahL nr®ªJ xÈ¡F«nghJ cÆÇ‹ Ãiy
TW«.
mfyîiu
KjbyG¤J cÆ® vd bkŒ vd ïUtif¥gL«
v‹W nkny T¿dh®. mit j«K£ nr®ªJ tU«;
bkŒ«nkš cÆ® V¿tU«. jil¥g£L¥ ãw¡F«
bkŒbahÈabdhL nr®ªâUªjhY« cÆ® j‹Åašã‹
go cW¥ò¤ bjhlhJ fh‰wsÉš xÈ¡F«. ï¤j‹ik
ÆÈUªJ« khWghošiy. ïjdhš eh« m¿tJ v‹d?
cÆ®bkŒ v‹w T£LwÉš cÆnuh bkŒnah j‹ ãw¥ã‹
Kiwiaí« j‹bga®¡ fhuz¤ijí« ïH¥gâšiy.
cÆÇaš - cÆuhdJ bkŒbahLglhJ ãw¡F«
tËÃiy.
âwDiu
brhšyh§F§fhš cÆU« bkŒíkh»a K¥gJ
vG¤J¡fË‹ Ãiy v‹d? ïit jÅ¤jÅna Ã‰gâšiy.
cÆ®bkŒahf ïizªnj tU«.
cÆ®bkhÊ¡F KjÈš k£L« jÅ¤J Ã‰F«
m›tsnt.
fh©f: m‹ò, M©, ïir.
Kjyšyhj ïil ïWâbašyh« bkŒbahL
To¤jh‹ Ã‰f nt©L«.
fh©f: mw«, mlÉ, mWtil
bkhÊKjyhd brh‰fËY§Tl bkŒ¡F¥ã‹nd
jh‹ cÆ®tU«.
fh©f: frL, fhR, F¿¥ò, T£Lwî
brh‰fËš ï›thW bkŒfnshL To tUtnj
cÆ®fË‹ btË¥ghL. MjÈ‹ `bkŒnahL ïiaÆD«'
v‹W cÆ®nkš it¤J ü‰ã¤jh® MáÇa®.
bkŒ¡nfh všyhÉl¤J« cÆnuhL nr®ªJjh‹
btË¥gL« v‹w ÃiyÆšiy. bkhÊKjÈš k£L«
btË¥gh£o‰FbkŒfŸ cÆ®fnshL To cÆ®
bkŒfshf Ã‰F«. fh©f: gL, ghL, ão, ÕL, ïjid,
“cÆ® bkŒašyd bkhÊ Kjyhfh” v‹w ü‰gh
bjË¡F«. Vid¥ ã‹Ål§fËš všyh« bkŒ cÆnuhL
fyªJ« tU«. jÅ¤J« tU«. fh©f: bjhšfh¥ãa‹
tŸSt®, g¢ira¥g® MjÈ‹ bkŒ cÆnuhL ïiaªJ
tUjš bgÇâšiy. bkŒnahL cÆ® ïiaªJ tUjny
bgÇJ v‹w ntWghL ïªü‰ghthš És§F«.
òyhY©zh xUt® òyhY© xUtiu¡ fhjÈ¤J¡
TodhY«, c©zhj jªÃiyÆÈUªJ khwh® v‹w
ctikia ïªü‰ghÉ‰F V‰¿¤ bjËf.
bkŒ¡F kh¤âiu
(10) bkŒÆ dsng miubad bkhÊg
ïJ bkŒ¡F kh¤âiuasî TW«.
mfyîiu
K¥gJ vG¤JŸ xUtifahd cÆU¡F nkny
kh¤âiu Tw¥g£lJ. ï‹bdhU tifahd bkŒ¡F
kh¤âiu miuahF« v‹W bkhÊt® ünyh®. x›bthU
bkŒí« miukh¤âiu bgW« v‹gJ fU¤J.
âwDiu
cÆ® tifÆš kh¤âiu fhuzkhf¡ F‰bwG¤J
be£blG¤bjd ïU gFâí©L. tšÈd« bkšÈd«
ïilÆd« v‹W bkŒ ãÇî g£lhY« kh¤âiu fhuz
khf nt‰WikÆ‹ik bjËayh«. kÅj‹ Mw¿îila‹
v‹whš, x›bthUtD« Mw¿îilah‹ v‹W eil¥
bghUŸgLk‹nwh. mJnghš bkŒ«kh¤âiu miu v‹gJ
x›bthU bkŒí« miukh¤âiu vd¥ bghUŸgL«.
öŒik, ï‹g«, jÄœ vd cÆ®bkŒahf ïUªjhY«,
x‰whf ïUªjhY« vªÃiyÆY« bkŒ¡f miu kh¤âiu
c©L.
rh®ò¡F kh¤âiu
(11) m›Éaš Ãiyí« Vid _‹nw
ïJ rh®bgG¤J¡F kh¤âiu TW«.
mfyîiu
K¥gJ vG¤J¡F cÆ® tifahfî« bkŒtif
ahfî« kh¤âiu T¿dh®. F‰¿aÈfu« F‰‰¿aYfu«
MŒj« v‹w K¥gJ vG¤JŸ ml§fhj Vid _‹W«
bkŒbaG¤J¥ nghy miukh¤âiu bg‰W Ã‰F«.
tH¡F: nf©Äah. ghL. v~F.
âwDiu
bkŒí« Vid _‹W« miuasî bgW« v‹W xnu
ü‰ghthf¡ T¿ÆU¡fyhnk vÅ‹, bkŒ cÆnuhL x¤j
KjbyG¤jhjÈ‹ jÅna K‹ghf¡ T¿dh®. bkŒ
vG¤jh« vdî« Vid _‹W« `vG¤njhu‹d' vdî«
brhšÈa nt‰Wikia íz®f.
M‹ <‹ v‹gdnghy V‹ v‹gJî« ïl« g‰¿a
mo¢brhš. ïJ vŠáaij¡ F¿¡F«. Vid, Vida,
VdJ, Vdit, Vndh® v‹bwšyh« tUjš fh©f.
kfu¡FW¡fK« toî«
(12) miuasò FWfš kfu Kil¤nj,
ïirÆl‹ mUFª bjÇí§ fhiy
c£bgW òŸË íUth F«nk.
ïJ bkŒbaG¤JŸ x‹w‰F kh¤âiu¡ Fiwî«
mj‰FÇa tÇtoî« TW«.
mfyîiu
bkŒbaG¤J¡F kh¤âiu miuba‹W K‹ò
f‰nwh«. mªj miukh¤âiu ghâasthf¡ FWFjš -
mjhtJ fhš kh¤âiuahf¡ Fiwjš kfubkŒ¡F k£L«
c©L. MuhŒªJ gh®¤jhš ï¡FW¡f« xÈ beU¡foÆš
mÇjhf tU«. miu kh¤âiuahf ïU¡F« kfubkŒ¡F«
fhš kh¤âiuahf xÈ¡F« kfu¡ FW¡f¤â‰F«
tÇtoÉš xnu xU ntWghL©L. ïašghd kfubkŒ¡F
cÇatoÉ‹nkš xU òŸË ïU¡F«. FW»a kfu
bkŒ¡nfh cÇatoÉ‹ cŸns m¥òŸË ïU¡fnt©L«.
vdnt òŸË nkÈUªjhš FWfhj ïašò kfu«; òŸË
cŸnsÆUªjhš FW»a kfu«.
tH¡F: ïašghd kfu«, miu kh¤âiu, nk‰òŸË
-« kfu¡FW¡f«, fhškh¤âiu, c£òŸË - k
ngh‹k - xUbkhÊÆš kfu¡FW¡f«;

brŒíŸ tH¡»š k£L« tU«.
tUk t©o - ïUbkhÊ¥òz®¢áÆš
kfu¡FW¡f«; cyf tH¡»Y« brŒíŸ
tH¡»Y« tU«.
âwDiu: kfu« FWFÄl‹ ïu©L:
“brŒí ËWâ¥ nghÈ bkhÊtÆ‹
dfhu kfhu« <buh‰ whF«”
“dfhiu K‹d® kfhu§ FWF«”
vd bkhÊ kuãš ïUü‰gh¡fŸ cs.
ïJ ngh‹k v‹w xU brhšysÉš mJî«
brŒíË‰wh‹ fhz¥gL«.
“tfhu Äirí« kfhu§ FWF«”
v‹gJòŸË ka§»aÈš tU« VidÆl«. ïJ
tH¡»‰F« brŒí£F« bghJ. ïUbkhÊ¥òz®¢áÆš
ÃiybkhÊ kfu« tUbkhÊ tfu¤â‹K‹ kh¤âiu
FWF«.
(fh©f: jUk tŸsš, gw¡Fk t©L, brhšY«
thŒ)
`ïirÆl‹ mUF« bjÇí§fhiy' v‹W ü‹kuã‰
brhšÈaij¤ bjÇÉ¡F« Kf¤jh‹. bkhÊkuãY«
òŸË ka§»aÈY« cÇa ïl§fis¢ R£odh®
bjhšfh¥ãa®. mjdhy‹nwh `ka§fh kuã‹
vG¤JKiw fh£o' v‹W ghÆu« bjhšfh¥ãa
übd¿ia¥ ghuh£L»‹wJ. ïªbe¿ jhnd bjËÉ¤jš
vd¥gL«.
miuasî FWfš v‹gJ ïUtifÆš xU
bghUns bfhŸs ïlD©L. bkŒ¡F¡T¿a miu
kh¤âiuaÅ‹W FWFjš v‹W« ciu brŒayh«.
mjndhL miuasthf¡ FWFjš v‹W« ciu
brŒayh«. xU fšÈš ïUkh§fhŒ åœ¤J« eil ïJ.

jÄÊy¡fz¡f¤âš x‹w‹ FW¡fkhtJ br«ghf«
Fiwjyh«.
`bjÇí§fhiy' v‹gjid `c£bgW òŸË
íUthF«nk' v‹gjndhL« ïia¤J Ko¡fyh«.
MuhíÄl¤J òŸis Ã‰F« ïlnt‰Wik ahD«
kfu¡FW¡f« bjËthF« v‹gJ fU¤J.
jÄœ tot‹fSŸ òŸË¡F ntWghL bjÇ¡F«
áw¥gh‰wš c©L. MŒj¤ij¢ R£L«nghJ eLÉY«,
kfu¡ FW¡f¤â‰F cŸnsí«, bkŒ« KjÈat‰¿‰F
nknyí« ïU¡F«.
kfu¡ FW¡f¤â‹ tot‹ ã‰fhy¤J tH¡F
ÉGªjJ.
bkŒ¡F¥ bghJtot‹
(13) bkŒÆ Åa‰if òŸËbahL« Ãiyaš
ïJ bkŒbaG¤J¡F¥ bghJ toî TW«.
mfyîiu
bkŒfŸ gâbd£l‹nwh x›bthU bkŒ¡F« jÅ
toî c©L. ïJ cÇtot‹ vd¥gL«. mj‹nkš bkŒ
v‹w ïd§fh£l¥ òŸË v‹w xU bghJ totD«
ïU¡F«. ïU toî« nr®ªjJjh‹ bkŒÆ‹ cU.
ïa‰if - ïašò, j‹ik. Ãiyaš - Ã‰f.
tH¡F: ¡ § ¢ P £ © ¤ ª ¥ « Œ ® š › œ Ÿ ‰ ‹
âwDiu
bkŒòŸËailaJ v‹w eilkhL bfh«òilaJ
v‹w eilia x¡F«. bfh«òilabjdnt jiynkš
v‹gJ bgw¥gLkhW nghy, òŸËíilabjdnt cÇ
tot¤â‹ nkš v‹gJ bgw¥gL« btW« òŸË
bkŒahfhJ. òŸËbahL« ÃiyÆš v‹w c«ikahš,
òŸËí« bkŒ¡F ï‹¿aikah tot« v‹gJ cWâah«.

òŸË Ú§»‹ bkŒÆ‹ j‹ikí« Ú§»ÉL«.
xUÉdh: bkŒf£F cÇtot‹fŸ ïU¡F«nghJ
nkY« xU òŸË¥ bghJtot‹ V‹? ï›tof‹
ï‹nwš f‡rP KjyhÆd mfu« V¿a cÆ®bkŒah»
ÉL«. ïa‰ifahd jÅbkŒ¡F« mfu« C®ªj cÆ®
bkŒ¡F« nt‰Wik bjÇÉ¥gJ jÅbkŒ òŸË bgWif
ahF«. vdnt òŸË¥ ng‰¿‹ ga‹ x¤j toÉÅš;
nt‰Wik¤ bjËî brŒtJ. K‹brh‹d c£bgW
òŸËí« ã‹nd brhšy¥gL« vfu xfu¥òŸËí«
ï¥gand bfh©lit.
kh¤âiu¢ RU¡f¤J¡F¥ òŸËÆlš v‹w nfh£ghL
bgÇJ« bghUªjhJ. m›thwhÆ‹, be£blG¤ij
neh¡f¡ F‰bwG¤bjšyh« òŸËbgWjš nt©L«.
msbgilia neh¡f be£blG¤J¥ òŸË bgWjš
nt©L«. vfuK« xfuK« òŸË bgWif kh¤âiu¡
FW¡f¤jhy‹W. mit Xusò ïir¡F« ïa‰if¡
F‰bwG¤J¡fŸ <usãir¡F« Vfhu Xfhu¤njhL
tot‹ nt‰Wik bjÇ¡fnt vfuK« XfuK« òŸË
bgwyhÆd. MŒj« vj‹ FW¡f«? miukh¤âiuíila
bkŒ vj‹ FW¡f«? mJ Ãiyahd òŸËbgWjÈ‹
tot‹ nt‰Wik bjË¥gJ òŸË¥ga‹ v‹gJ f©TL.
òŸËila X® vG¤J kh¤âiu Fiwthfî« ïU¡fyh«;
mjid¤ bjÇ¡f¥ òŸË F¤j¥bg‰wJ v‹whš Ãiwahd
Éâa‹W. xÈa‹fË‹ cÇtot‹fŸ x¤jdthf ïU¡F«
ÃiyÆš, nt‰Wik¥gL¤j òŸË¡bfhil nt©l¥gL«.
ïJ jÄœ tot be¿.
bkŒ¥òŸË ï‹W« c©L. v‹W« nt©L«. ïJ
nk‰òŸËahF«.
òŸËbgwš
.
(14) v vfu xfu¤ âa‰ifí k‰nw
ïJ F‰bwG¤J¡fSŸ vfu xfu tot‹ TW«
mfyîiu
F‰bwG¤J¡fSŸ vfu bthÈaD« xfu
bthÈaD« nk‰brhšÈa¥ò cÇtot¤â‹nkš òŸË
bg‰nw Ã‰F« ïašãd.
. .
tH¡F: v X
âwDiu
`bkŒÆÅa‰if' v‹wJnghy `vfu bthfu¤âa‰if'
v‹gjdhš bkŒnghy ïití« òŸËbahL Ã‰wš
bjh‹kuò v‹gJ bjËth«. bkhÊtuyh‰¿š xÈa‹fŸ
Äf K‹ vGªjit. tot‹fŸ Äf¥ ã‹njh‹¿ait.
mj‹nkY« x¥òneh¡»‹ jÄœbkhÊ gšÿÊ¤
bjh‹ik, br«ik, ïa‰if, ÃiyngW cilajh«.
MjÈ‹ ãwbkhÊfis¢ rh®¤â¤ jÄœ bkhÊÆ‹
xÈa‹ tot‹fis¡ fÂ¥gJ m¿îilik ahfhJ.
m©ik¡fhy MŒîfŸ jÄÊ‹ KJbjh‹ikia
cz®ªJ cyf¤J¥ gyãw bkhÊfis¤ ö¡»¥ gh®¡F«
e‹dilia¥ òy¥gL¤â tU»‹wd. ïjdhš
g©Lbjh£nl cyf¥ g‹bkhÊf£F¤ jÄœjhahfnth
brÉÈahfnth tH§»a C£l« btË¥gL»‹wJ.
ïªe‰brŒâ ÉÇ¥ã‰ bgU»nahLkhjÈ‹, M§fh§F
nt©Lksî tÊ¡fšngh‰ fh£l¥gL«.
xUÉdh: m ï c v‹w F‰bwG¤J¡fŸ òŸËbgw
Éšiyna : v x ïu©L k£L« òŸË bgWtJ V‹? m
ï c v‹w F‰bwG¤J¡F« M < C v‹w be£blG¤J¡F«
bjhšfh¥ãa® fhy¤J« tot‹fŸ bjËthf¤
j«ksÉš nt‰Wik¥g£oUªjd.
ï¢á¡fÈš mÇjhd x‹¿id MHkhf eh« Ãida
nt©L«. be£blG¤J¡F v x tot‹fŸ ïUªjnghnj
. .
F‰bwG¤J¡F« òŸËbahL Toa v x tot‹fŸ
ïUªjd. FH¥g« tªJ ka§» nt‰Wik¥ gL¤Jth‹
ï¥òŸËfŸ ã‹ò it¡f¥g£ldtšy v‹gjid e‹F
òÇªJbfhŸs nt©L«. K¥gJ KjbyG¤J¡fË‹
tÇtot nt‰Wikia¡ T®ªJ gh®¥ã‹ kh‰w« á¿a

nfhlhfnth á¿a tisthfnthjh‹ ïU¡F«. vÅD«
ï›nt‰Wik¡ TWfŸ cl‹fhy¤J¡ f©lit. kfu¡
FW¡f¥òŸËí« bkŒ¥òŸËí« vfu bthfu¥ òŸËí«
FH¥g« tªJ nt‰Wik fh£l nt©o¥ ã‹nr®ªjit
ašy v‹gJ Kj‹ikahd fU¤J.
nfhL, tisî nghy¥ òŸËí« jÄœ tot‹fËš
X® TW m›thwhÆ‹ òŸËia k£L« ÉjªJ ü‰gh¡fŸ
brŒtj‹ fhuz« v‹d? ešy Édh. K¥gJ xÈa‹fS«
g©L« x›nthbuG¤jhyhdit. m~jhtJ XbuG¤ij
vL¤bjGjnt©L« v‹gâšiy. vG¤bjd¥gLg
K¥g~J v‹g v‹w eilÆš, tÇtoth« vG¤J
K¥gJnt v‹w F¿¥ò¥ bgw¥gL«. g¤J üW MÆu«
F¿¤j jÄbH©fŸ (a, s, j)XbuG¤jhf ïU¥gij
cz®f. ï«K¥gJ vG¤J¡fSŸ xU rhud òŸËí«
bgWtdthf ïUªjd. vG¤jhÂia vL¤bjGjhkš
òŸË it¡f Koahj‹nwh? ï‹iwa Ãiyí« mJjhnd.
nkY« vGJ« ntf¤âš òŸË Él¥gLjY« c©l‹nwh?
ï‹W« ïªÃiyí©L. vL¤bjGJ« mik¥ig ÃidªJ
É£blGj¡ Tlhj cW¥ò òŸËba‹gij¢ R£o¡
fh£lî« òŸË F¿¤j ü‰gh¡fis ah¤jh® bjhš
fh¥ãa® vd m¿f. bkŒÆ‹ ïa‰if vfu bthfu¤
âa‰if v‹w brhšyh£áahY« ï›î©ik nghjU«.
vfu xfu¤âa‰if v‹gjdhš ï¥òŸËfŸ cÆ®¡
F¿Y¡nf. (fh©f: vL, xL) bkŒÆ‹ ïa‰if v‹gJ
cÆ®bkŒia¡ F¿¡fhjJnghy ïjidí« bfhŸnth«.
VÇ òŸË bg¿‹ vÇ v‹w beU¥ig¡ F¿¡F«; Xâ òŸË
bg¿‹ xâ v‹w ku¤ij¡ F¿¡F« v‹w brŒíŸ
nk‰nfhŸËY« cÆ®¡F¿ny òŸËbgwiy x¥ãLf.
vfu xfu« òŸËÆ‹¿ vGj¥gLtJ« Vfhu«
Ñœ¥gL¡if¡nfhL bgWtJ; Xfhu« Ñœ¡fhJ bgWtJ«
m©ikia tH¡F.
cÆ®bkŒ tot‹fŸ
(15) òŸË Æšyh všyh bkŒí«
cUîU th» mfunkh LÆ®¤jY«
Vid íÆnuh LUîâÇª JÆ®¤jY«
Mp Çay îÆ®¤j yhnw.
ïJ gâbd£L bkŒí« g‹Åu©L cÆbuhL« nrU«
cÆ®bkŒf£F tot‹ Kiwfis¡ TW«.
mfyîiu
òŸËbahL Ã‰F« bkŒtot‹fŸ (¡§¢Š) K‹nd
Tw¥g£ld. m¥òŸËfŸ ïšyhj bkŒtot‹fŸ
(f‡rP) m›tont tothf mfu« V¿a cÆ®bkŒahf
xÈ¡f¥gL«. ï~J xUKiw. òŸËÆšyhj tot‹fŸ M
Kjyhd gâbdhU cÆ®fnshL nrU«nghJ j« cÇtoî
gythW âÇªJ xÈ¡F«. ï~J xUKiw. gâbd©
bkŒí« g‹ÅUÆbuhL« nr®ªJ cÆ®bkŒahF§fhš
òŸË Ú§»a bkŒtot¤â‹ mo¥gilÆš ï›ÉU
KiwÆš cÆ®bkŒfË‹ âÇ tot‹fŸ njh‹W«.
cUò - toî. cÆ®¤jš - xÈ¤jš. MW - be¿.
tH¡F: ïUKiwfshtd:
1. mfuîÆ®bkŒ¡F¥ òŸËÆšyhj bkŒtot‹fŸ:
f‡r PlzjegkauytHswd
2. Mfhu Kjyhd Vid cÆ®bkŒf£F¥ òŸË
Æšyhj bkŒtot‹fŸ gšntW âÇògLjš:
fh » Ñ F T bf nf if bfh nfh bfs
ïit ï¡fhy tot‹fŸ
cÆ®bkŒÆš tU« âÇF¿fŸ

M - g¡f¤J¡ fhš th§Fjš: h - fh - ‡h rh ï‹d ãw
(15)
- ÑœÉy§F ïlkhf tisjš : ï - zh wh dh (3)

ï - bfh¡» nkny bgWjš : - » À á ï‹d ãw (18)
< - á¿J Ú©l nkš tisî¢RÊ bgWtd -
Ñ † Ó ï‹d ãw (18)
c - ÑœÉy§F ïlkhf tisî bgWtd - -
F, L, K, U, G, S (6)
- ÑœÉy§F RÊ¤J ne®nfhL bgWtd: - E,
Q,J, E, Y, W, D (7)
- áWnfhL ÑnH ïG¥ò: 1 - R ò í î (5)
C - jiyö¡»a gL¡if¡nfhL - c - T (1)
- ÑÊG¥ò« ïlkhf¢ RÊí« : - ½, N, ^, ó, _,
wh, %, ñ, >, q (10)
- ÑœÉy§F¢ RÊ¥ò« fhš th§fY« : ü - Ph
û, ö, ü, ÿ, }, ù, þ} (7/)
v - ïl¥g¡f« xU RÊ¡bfh«ò : b - bf, b‡, br ï‹d
ãw (18)
V - ïl¥g¡f« ïU RÊ¡fhJ: n - nf, n‡, nr ï‹d
ãw(18)
I - ïl¥g¡f« ïiz¥ò¡bfh«ò : i - if, i‡, ir,
ï‹d ãw(14)
- ïl¥g¡f« nr®ªj ahid¡if: -˜, ˜z, ˜y, ˜s, ˜d(4)
x - ïl¥g¡f¡ bfh«ò« ty¥g¡f¡ fhY« : b-h - bfh,
b‡h, brh, ï‹d ãw (15)
- ïl¥g¡f¡ bfh«ò« Ñœ Éy§F ïlkhf tisî«:
b - b‚, bƒ, b„ (3)
X - ïl¥g¡f« ïURÊ¡fhJ« ty¥g¡f« fhY« : n -
nfh, n‡h, nrh ï‹d ãw (15)
ïl¥g¡f« ïU RÊ¡fhJ« ÑœÉy§F ïlkhf
tisî«: n - n‚, nƒ, n„. (3)
xs - ïl¥g¡f« xU RÊ¡bfh«ò« ty¥g¡f« bfh«ò

nr®ªj ghâ¡fhY« : b - s- bfs b‡s brs ï‹d
ãw (18)
âwDiu
nk‰fh£oa cÆ®bkŒ¡ F¿fŸ áy ü‰wh©L
fshf¥ bgUtH¡»š cŸsit. m¢áašKiw e‹F fhš
bfh©l ã‹ všyhbkhÊ¡F« nghy¤ jÄœbkhÊ¡F«
vG¤J tot§fŸ br«ikbaŒâd ifbaG¤J
tot§fË‰Tl ntWghLfŸ fiwªJ tU»‹wd. t£lhu
tH¡F¥ nghyî« F>c¡F¿ nghyî« tot tH¡»Y«
áy ntWghLfŸ jÉ®¡f Koahjit. vÅD«
m¢RUt§fŸ gšyh©Lfshf¢ br›îUt« MÆd.
m©ikÆš jÄHf murhizÆ‹go cÆ®bkŒÆš
Mfhu¤âY« Ifhu¤âY« xfu¤âY« Xfhu¤âY«
gâ‹_‹W âU¤j§fŸ V‰g£ld. ï›thiz
baG¤J¡fŸ gŸËÆY« muR ÉidasÉY«
gu¥g¥gL»‹wd. ï¤âU¤j§fËš bgU§TWfŸ K‹ng
ïUªJ ã‹ò bjËî« vËikí« fUâ kh¿ait v‹W
tuyhW m¿jš ešyJ. murhizÆ£l bgÇah®
vG¤J¡fshtd: zh wh dh; iz iy is id; bzh
bwh bdh; ndh nwh ndh.
vG¤Jtot§fŸ fhy¡nfh£gLjY« fUÉ¡nfh£
gLjY« if¡nfh£gLjY« c©ikahD«, xÈa‹
bghUbshL ne® bjhl®ò ï‹ikahD« ï‹dãw
fhuz¤jhD« bjhšfh¥ãa« cÆ®tot‹fisí« bkŒ
tot‹fisí« És«gÉšiy. nt‰Wik¤ bjÇî¡F
nt©oatsnt eÅ áy ü‰gh¡fËš mJî« òŸË
g‰¿a vG¤JU Éid¡ T¿íŸsJ. ïil¡fhy¤J vGªj
ïy¡fz§fS« bjhšfh¥ãa¤ij¥ ã‹g‰¿¢ áy
cÇíUt§fisna bjh£L¢brš»‹wd. m¢R¥gâî¢
br«ik tªj ïŠPh‹W tot§fŸ xUÃiy th®¥òU¥
bg‰wdthjÈ‹ g¤bjh‹gjh« ü‰wh©oš mWtif
Æy¡fz« f©l j©lghÂ RthÄfŸ cÆ®¡F«
bkŒ¡F« cÆ®bkŒ¡F« všyh« jÅ¤jÅ tot§fis

ÉÇîgl¥ òidªJ ü‰ghÉ‰ fh£oíŸsh®. ïJ Ã‰f.
`òŸËÆšyh všy bkŒí«' v‹w ïªü‰ghÉš
cÆ®bkŒ tot‹fis ïUtifíŸ ml¡»¡ fh£Lt®
bjhšfh¥ãa®. cÆ®bkŒ mfu¤â‰F k£L« xUtif;
Vida gâbdh‹W¡Fkhf¥ ã¿bjhUtif. bkŒ òŸË
Ú§» É£lh‰ nghJ«, f ‡ Kjyhd cÆ®bkŒah»ÉL«.
ï§F òŸË Ú¡f« v‹w msÉš vËa Éy¡F KiwahF«.
VidíÆnuhL cUò âÇªJ cÆ®¤jš v‹W RU§f
bkhÊªjikahš, M KjÈad nrU«nghJ tU« âÇòfŸ
xUgh‰ glhjd v‹gJ bgw¥gL«. cÆbuG¤J¡FÇa
g‹Åu©L jÅtot‹fS« cÆ®bkŒfshF«nghJ
á¿J« nru¡fhnzh«. bkŒ¡FÇa tot§fnsh vÅ‹
eLîU¤ âÇã‹¿na cÆ® bkŒahF«. Ãiy¥ ngh¡if¡
fhzyh«. ïjdhy‹nwh `všyhbkŒí«' vd¤ âÇãš
bkŒtoÉ‹ nkš it¤J cÆ®bkŒf£F tot«
R£L»‹wh® bjhšfh¥ãa®. f fh » Ñ F T v‹wh§F
ï‹Wtiu bkŒtotnk eLehafkhf Ã‹W Ãyî«
xUik tuit cz®f.
cÆ®bkŒ Ãiy
(16) bkŒÆ‹ tÊa JÆ®njh‹w Ãiyna.
ïJcÆ®bkŒÆš cÆÇl« TW«.
mfyîiu
nkiyü‰ghÉš cÆU«bkŒí« fyªJ cÆ®
bkŒahF§fhš tU« tot¤ âÇòfŸ k£L« ïUtifahf¢
R£l¥g£ld. cÆ®bkŒ v‹w F¿p£oš cÆ® KjÈš
cŸsJ. “g‹ÜbuG¤J« cÆbud bkhÊg” v‹wj‹
ã‹ng “gâbd©bzG¤J« bkŒbad bkhÊg” vd¢
brhšy¥g£lJ. MjÈ‹ cÆ®bkŒ¡ fy¥ãš cÆnu
K‹bdhÈ¡F« v‹W fUj¥gLtJ ïašò ïjid¤
bjÇÉ¡fnt m›th¿šiy: bkŒbahÈK‹ njh‹W«.
mj‹ ã‹dnu cÆbuhÈ njh‹W« v‹W jÄbHhÈ

Kiw TWt® MáÇa®. Ia§fisjš ïªü‰ghÉ‹ ga‹.
tH¡F: f fh » Ñ F T ï‹dãw.
âwDiu
cÆ®bkŒ - cÆbuhL Toa bkŒ, jÆ®til v‹gJ
nghy. nt‰Wik¤bjhif Ãiy áyÉl§fËš cÆU«
bkŒí« vd c«ik¤ bjhifahfî« tU«. ïuîgfš
v‹gJ nghy. cÆ®bkŒ¡ fy¥ãš vJK‹ vJã‹ v‹W
bjËÉ¥gj‰F xU fhuz« c©L. nkiyü‰ghÉš
`VidíÆnuhL cUî âÇªJ Ã‰F«' v‹wh®. m§‡d«
Ã‰F« âÇò tot§fŸ áy K‹ á‰F«. (fh©f: bf nf if);
áy ã‹ndtU« (fh©f: fh » Ñ F T ) ï‹DŠ¨áy
K‹D« ã‹D« Ã‰F« fh©f: bfh nfh bfs) ï§‡d«
cÆ®bkŒÆš âÇF¿ K‹D« ã‹D« tUjÈ‹,
bjhšfh¥ãa¡ fhy¤J« ïªÃiy ïUªâU¡F khjÈ‹,
F¿ Ã‰F« tÇira‹W xÈnjh‹W« Ãiy v‹W bjËî
brŒt® bjhšfh¥ãa®.
xU Édh: cÆ®bkŒ toÉš bkŒbahÈ K‹D«
cÆbuhÈ ã‹D« ïU¤jÈ‹ Ã‹w Kiw¥go `bkŒíÆ®'
v‹nw F¿pL brŒâU¡fyhnk? toî¡fhf m›thW«
ïU¡fyh«; vÅD« cÆ®bkŒ v‹gJ KjbyG¤J
tÇirahjÈ‹, m§‡d« bkhÊªjh®. `x‰W K‹dhŒ
tU« cÆ®bkŒna' v‹W gtzªâah® ïjidna
ã‹g‰Wt®. M© bg©, ïuî gfš, jhŒ jªij v‹w
tH¡FKiwfisí« Ãidf.
bkŒ« _Éd«
(17) tšbyG¤ bj‹g frl jgw.
(18) bkšbyG¤ bj‹g 'P‡z ekd.
(19) ïilbaG¤ bj‹g auy tHs
ïit bkŒbaG¤â‹ _Éd§fisí« TW«.
mfyîiu
F¿š beoby‹W g‹Åu©L cÆbuG¤J«
ïUtif¥g£lj‹nw. mJnghš tšÈd« bkšÈd«
ïilÆd« vd¥gâbd£L bkŒbaG¤J« MW MW
Mwhf _tif¥gL« v‹W brhšYth® ünyh®.
tšbyG¤J bkŒfŸ - ¡ ¢ £ ¤ ¥ ‰
bkšbyG¤J bkŒfŸ - Š § ¨ © ª « ‹
ïilbaG¤J bkŒŒfŸ - Œ ® š › œ Ÿ
âwDiu
tšyhW, t‹bwhl®, tšbyh‰W, tÈ¤jš, tÈ¥ò,
tšÈir, t‹ik vdî«; bk‹bwhl®, bkšbyh‰W,
bkÈ¤jš, bkÈ¥ò, bkšÈir, bk‹ik vdî«; ïil¤
bjhl®, ïilbah‰W, ïilik vdî« ï«_ÉdK«
M£ábgW«.
K‹Åu©L« tÈ¤jš, bkÈ¤jš vd Éidahf
tU«. ïil¢brhšY¡F Éidahªj‹ik Æšiy. ï§F
_Éd bkŒfisí« f ‡ a v‹wh§F mfu« gl¡ T¿dhY«
ïit x‰W¡fnsah«. “bkŒÆÅa¡f« mfubkhL
átQ«” v‹w bjhšfh¥ãa Éâ¥go, mfubthÈadhf¡
bfhŸshkš mfu nthirahf¡ bfhŸsnt©L«.
`òŸËÆšyh všyh bkŒí«' v‹W K‹nd mfuîÆ®
bkŒahf¡ Tw¥g£ldnt. mitašy ïit v‹W bjËf.
thŒtÊ¡ fh‰W Ä¡f mil¥ghY« cW¥ò¤jir¤
jilahY« ãw¥gJ tšÈd«. t‹ik nghynt cW¥ò¤
jil¥g£L _¡»‹tÊ¡ fh‰nwh£l¤jhš ãw¥gJ
bkšÈd«. fh‰W« cW¥ò« Ä¡f jilÆ‹¿ t‹ik
íwhkY« bk‹ik¥ glhkY« ãw¥gJ ïilÆd«.
ïj‰F Xusî cÆ®¤j‹ikí« c©L. ïilba‹gJ
xUg¡f« rhuhj be»œ Éiria¡ F¿¡F«. `mfyhJ
mQfhJ Ô¡fhŒth®nghy v‹gij xUthW x¥ò
neh¡Ff. brŒíËaÈš.
tšÈir t©z« tšbyG¤J ÄFnk

bkšÈir t©z« bkšbyG¤J ÄFnk
ïiaò t©z« ïilbaG¤J ÄFnk
v‹w t©z ü‰gh¡fËš ïiaò v‹w brhš ïil
v‹gj‰F Ãfuhf Ms¥gL«. ï›th£áia neh¡»‹
tšbyhÈ¥ ãw¥ò¥ TW«. bkšbyhÈ¥ ãw¥ò¡ TW«
ïiaªj Ãiy ïilbaG¤jh« v‹W czuyh«.
bgaÇD« ÉidÆD« bkŒ jLkh¿ tU« brhšiy
ïil¢brhš v‹W ïy¡fz« TWk‹nwh? x¥ã£L¡
fh©f. nkY« ïilbaG¤J¡fŸ brŒíËš Máil
baJif¤ bjhilahf tªJ ïiajiyí« v©Qnth«.
tšbyG¤J« bkšbyG¤J« tËnt‰Wik
ÆU¥ãD« cW¥ò¤jilahš ïdkhf x‰Wik¥g£ld
vÅD« bghU©ik ÃiyÆš x›bth‹W« KjbyG¤
jh« v‹w xÈaÅaiy kwthJ bfhŸsnt©L«. Xusî
<usî v‹w kh¤âiu nt‰Wikahš cÆ®ïUgh‰g£lJ.
bkŒfS¡FŸ kh¤âiu nt‰WikÆšiy. tËÆ‹
âirahD« cW¥ò¤ Ô©L« KiwahD« bkŒ
_ÉdkhÆ‰W.
bghU©ik kâ¥ãš K¥gJ xÈa‹fS« jÅ¥
bg‰¿ad v‹gJ Koªj bjËî. x‹¿DŸ x‹W
ml§fhjhjÈ‹ x›bth‹iwí« jÅahf¢ R£LtJjh‹
kâ¥ãaš. vÅD« tH¡bfËikí« f‰ngh® Ãid
th‰wY« bjhifeyK« M£á¤ bjËî« òz®¢á¥
bghJikí« neh¡» cÆuhf bkŒahf¡ F¿yhf beoyhf
t‹ikahf bk‹ikahf ïilikahf všyh«
ïd§fshÆd.
kd¤â bd©Â khrw¤ bjÇªJbfh©L
ïd¤â‰ nr®¤â íz®¤jš nt©L«
EÅ¤jF òyt® T¿a üny
v‹w bjhšfh¥ãa ïWâ ü‰gh ïdbe¿ Twš
Ãida¤jF«.
bkŒ« ka¡f§fŸ
(20) m«_ thW« tH§»aš kU§»‹
bkŒ«ka§ FlÅiy bjÇí§ fhiy
l w y s bt‹D« òŸË K‹d®¡
f r g bt‹D« _btG¤ JÇa.
ïJKjš v£L ü‰gh¡fŸ bkŒ«ka¡f« F¿¤j
tu«òfŸ TWtd. ï~J Xbuh‰WlÅiy vd¥gL«.
mfyîiu
K‹d® - ã‹ò, mL¤J, cÇa - cÇad.
ka¡f« - fy¤jš. x‹nwhblh‹W« mL¤J Ã‰wš
v‹gJ bghUŸ.
bkŒ«ka¡f« - ï‹dbkŒbaG¤J¡F¥ã‹ ï‹d
bkŒbaG¤J tUjš : bkŒí« bkŒí« ïizjš.
gâbd£L bkŒí« jÄœ xÈa‹fshÆD«
mL¤jL¤J Ã‰F« cwÉš tiuaiwí©L mL¤J
Ã‰f¤jF« bkŒia e£òbkŒ vdî« Ã‰f¡ jfh bkŒia¥
gifbkŒ vdî« bfhŸnth«. ïjid _‹W
tif¥gL¤jyh«.
1. j‹bkŒ¡F¥ã‹ jdnj - ïJ jdnj
tU« c¥ò (¡ ¢ ¤ ¥ - 4) ka¡f«
2. xUbkŒ¡F¥ã‹ ã¿nj tU«- ïJ ãÇnj ka¡f«
thœf (®œ-2)
3. j‹bkŒ¡F¥ã‹ jdJ« f‹Å - ïJ jdbjhL«
tU« mšyJ ã¿J« tU« f‹W ka¡f« ã¿bjhL«
(£ ‰ §Š© ª « ‹ Œ š › Ÿ - 12) ka¡f«
bkŒnahL bkŒfy¡F« ï«ka¡f¤âš KjšbkŒ
òŸËíila jÅbkŒahfnt ïU¡F«; mL¤J tUbkŒ
cÆ®bkŒahf ïU¡F« vÅD« cÆ®bkŒÆš Kj‰f©
xÈ¥gJ bkŒnaa‹nwh MjÈ‹ bkŒ«ka¡fkhf¡
bfhŸs¥gL«.
ciu: nk‰T¿a gâbd£L bkŒfS« k¡fË‹

ng¢RtH¡»š xU bkŒnahL ï‹bdhUbkŒ nrU«
ïizÃiyia És§f¡ fh©nghkhdhš £ ‰ š Ÿ v‹w
òŸËbaG¤J x›bth‹W¡F¥ ã‹D« f r g v‹w _‹W
bkŒfS« tUtj‰F cÇait. ïJ ã¿bjhL« ka¡f«.
tH¡F: f r g
£ bt£f« fh£á e£ò
‰ bjhÊ‰fs« bjhÊ‰rhiy bjhÊ‰gÆ‰á
š všif gšRid btšgif
Ÿ bfhŸfy« bfhŸrho bfhŸgÈ
âwDiu
ka¡f« brhšÈil it¤J¡ fhz¥gLkhÆD«,
jÅbaG¤J ÃiyÆnyna ï‹dj‰F¥ã‹ v‹W R£l
KoíkhjÈ‹, vG¤J¡ F¿¤j ü‹kuãaÈš ka¡f§
T¿dh®. xU bkhÊÆš vG¤âizjš v‹w ka¡f¤ij¥
gytif¥gL¤jyhbkÅD« gaD« tu«ò« cila
ka¡fnk Tw¥gL«. cÆ®bkŒ XbuG¤j‹W; brŒif
eilKiwÆš cÆuhfnth bkŒahfnth jÅ¥gL¤j¥gL«
MjÈ‹ ka¡f¥ ng¢ášiy. bkŒí« cÆU« ïiztJ
xUtif vdyhkhÆD«, “cl‹nkš cÆ®tª bjh‹Wt
âašnt” v‹W e‹}š btË¥gL¤âa go, ïJî«
ka¡f« vd¥glhJ.
cÆ®bkŒí« cÆ®bkŒí« ka¡fkhnkh vÅ‹
cÆUbkŒí« v‹w ïu©nl vG¤â‹ mo tifahf¡
bfhŸs¥gL«nghJ cÆ®bkŒ« ka¡f¤â‰F ïlÅšiy.
cÆbuhL cÆU« cÆbuhL bkŒí« ka§Fjš
c©nlbaÅD«, ïitbašyh« vjidaL¤j vJî«
tuyhkhjÈ‹, tu«ã‹ik¡F« gaÅ‹ik¡F«
ïy¡fz¥ng¿šiy. _ilaÇáia v©Â¥ gabd‹d?
Fl¤âš Ú®¤JË ka¡f¤ij¡ T¿¥ gabd‹d?
ïy¡fz¤â‹ ga‹ bjËî« fil¥ão¥òkh«.
tu«òilanj ïy¡fz tisîŸ ïl«bgW«. vG¤J

ka¡f¤âš bkŒbahL bkŒ x‹¿Ã‰F« ka¡fnk
jÄœbkhÊÆ‹ mik¥ig¡ fh£LtJ. tu«òilaJ
ãwHhJ fil¥ão¡f nt©oaJ. òz®¢áÆy¡fz¤
â‰F« jskhtJ. MjÈ‹ ÉÇîgl v£L ü‰gh¡fŸ
bkŒ«ka¡f¤â‰nf ah¤jh® bjhšfh¥ãa®. ïa‰wÄœ
TW« ï›Éy¡fz¤ij ïir¤ jÄÊš tU« ïiz »is
e£ò gif eu«òfnshL x¥ãLf.
tH§»aš kU§F - k¡fŸ ng¢R tH¡»š cŸsJ
v‹wgo. vdnt brŒíŸ tH¡F¡F« ïJnt
mo¥gilah« bkŒ«ka§F clÅiy v‹gj‹ És¡f«:
thœf v‹w brhšÈš Hfu« òŸËahf ïU¡F«. `f' cÆ®
bkŒahf ïU¡F«. ïJ Xbuh‰WlÅiy vd¥gL«.
tUbkŒ cÆnuhL ToÃ‰F« v‹gij¢ R£lnt
clÅiy v‹wh®. ïJnt bghUŸ v‹gjid l w y s
v‹D« òŸË vdî« f r g bt‹D« _btG¤J vdî«
TWtjhš bjËth«. nkY« f r g vd mfuîÆ®
nkydthf¡ T¿dhY« fh rh ah » á ã v‹wh§F
všyhîÆ® bkŒ¡F« bfhŸsnt©L«. ï›És¡f«
ã‹tU« ü‰gh¡f£F« V‰F«. ï~J ïdªjGîjš
v‹D« be¿.
xU Édh: bkŒ«ka¡f« xUbkhÊÆš tUkh?
bkhÊ¤ bjhlÇš tUkh?
gÆ‰á
fh£á
btšf xUbkhÊÆš tªjd
bfhŸf
fl‰fiu bkhÊ¤bjhlÇš tªjd
eh£fh£o
bt£L« òÈ
ó§fh
xUbkhÊahÆD« g‹bkhÊahÆD« <©L
xÈ¤bjhl®¢ána ïy¡fzkhF«. `ï‹dbthÈ¡F¥ã‹
ï‹dbthÈ' v‹w mQ¡fÃiyna bkŒ«ka¡fkh«.

ã‹tU« òzÇašfŸ »sÉ¤ bjhluhÆD« mt‰W¡F«
ï«ka¡fnk ïy¡fz« v‹w¿f ü‹kuò TW«
vG¤ây¡fz« òz®¢áÆš khWtâšiy.
ïJîkJ
(21) mt‰WŸ,
ys~fh‹ K‹d® atîª njh‹W«
ïJ K‹brh‹dt‰WŸ ïUòŸËf£F nkY«
ka¡f« TW«.
mfyîiu
nk‰brh‹d eh‹F òŸËfSŸ š Ÿ v‹w
ïUòŸËf£F¥ã‹ afu tfu vG¤JfS« tU«. vdnt
f r g a t v‹w IªJ« ka§F« v‹gJ fU¤J.
tH¡F:
a t
š- ešahid eštuî
Ÿ - MŸah® MŸth®
ïJîkJ
(22) ‡Pz ekd btD«òŸË K‹d®¤
j¤j ÄirfŸ x¤jd Ãiyna
ïJ bkšÈd¤J¡F ïdkhd tšÈd¤njhL ka¡f«
TW«.
mfyîiu
vG¤J tÇirÆš § Š © ª « ‹ v‹w
bkšbyh‰W¡fS¡F nkny ïU¡F« f r l j g w v‹w
tšbyG¤J¡fŸ ïdKiw¥go ã‹nd tªJ Ãuny
ka§F«.
§f: ¨Šr; ©l; ªj; «g; ‹w v‹wthW ïizªJtU«.

ÄirfŸ - nkny Ã‰F« vG¤J¡fŸ.
tH¡F: §f - t§fhs«
¨ Šr - jŠir
©l - ïy©l‹
ªj - ïªâah
«g - ó«òfh®
‹w - F‹w¡Fo
âwDiu
K¥gJ vG¤J¡fË‹ tÇir ï‹W mfu¢ RtoÆ‰
fh©gJ nghynt bjhšfh¥ãa¡ fhy¤J¡F K‹ò«
ïUªJ tªjJ. mfuKjš dfu ÉWthŒ, xsfhuÉWthŒ,
F‰bwG¤J, be£blG¤J, tšbyG¤J, bkšbyG¤J,
ïilbaG¤J KjÈa ü‰gh¡fS«, ãw¥ãaš cÆ®
ka§»aš òŸËka§»aÈš tU« vG¤J tÇirfS«,
`j¤j« ÄirfŸ' v‹w ïªü‰ghî« `m¥gâbdh‹nw
òŸËÆWâ’ v‹w bkhÊkuò ü‰ghî« `Pfhu Kjyh
dfhu å‰W¥ òŸËÆWâ ïiaò' v‹w brŒíËaš
ü‰ghî« jÄbHG¤J khwhj tuyh‰bwhUik¡F¢
rh‹wh»‹wd.
ïJîkJ
(23) mt‰WŸ,
zd~fh‹ K‹d®¡
frPg kat› ntG« cÇa
ïJ K‹ brh‹dt‰WŸ ïU òŸËf£F nkY« ka¡f«
TW«
mfyîiu
nk‰brh‹d MW òŸËfSŸ ©‹ v‹w ïU
òŸËf£F¥ ã‹ f r P g k a t v‹w VG vG¤J¡fS«
tU«. vdnt ït‰bwhL zfu¤J¡F lfuK« dfu¤J¡F
wfuK« K‰T¿ago nrU«.
tH¡F: f r P g
© c©fy« bt©rhªJ x©Ph© bt©óâ
‹ eh‹F ò‹brŒ bgh‹Ph© m‹gf«
k a t
c©ik M©ah® k©bt£o
ï‹ik T‹ah® bgh‹taš
ïJîkJ
(24) Pekt bt‹D« òŸË K‹d®
a~fh‹ Ã‰wš bkŒbg‰ w‹nw
ïJ eh‹F òŸËf£F xU bkŒ«K‹ ka¡f« TW«.
mfyîiu:
Š ª « › v‹w eh‹F òŸËf£F¥ ã‹nd
afu« tUtJ bghUSilanj.
bkŒ - bghUŸ bg‰w‹W - bg‰wJ
tH¡F
c¿Š ahJ, bghUª ahJ, âU« ahJ, bj› ahJ
cÇŠ - cÇŠRjš, bghUª - bghUªJjš, âU« -
âU«òjš, bj› - gif.
âwDiu
ï«bkŒ«ka¡f« òz®bkhÊš tU»‹wJ.
K‹És¡»ago bkŒ«ka¡f§fŸ xU bkhÊÆY«
tuyh«. mJ fz¡f‹W. ï‹d vG¤J¡Fã¥ã‹ ï‹d
vG¤J tU« v‹w m¤Jizna <©L ïy¡fz«;
vG¤J¤ bjhl®¢á¡nf ïy¡fz« v‹gij kwt‰f.
bjhšfh¥ãa® fhy¤âny ï«ka¡f« mÇjhf
ïUªjikÆ‹, tH¡»š mÇjhf c©L v‹W bjÇÉ¥gj‰
fhf `bkŒbg‰w‹W' vd eilbrŒjh®. afu« v‹W
bghJ¥gl¡ T¿dhY«' Mnth lšyJ afu« KjyhJ'
v‹gjdhš àh' v‹w XUÆ®bkŒna tU« v‹gJ

bgw¥gL«.
gy bkŒ« ka¡f§fŸ xU brhšÈY«
òz®bkhÊÆY« tU«. áy ka¡f§fŸ òz®bkhÊÆš
k£L« tU«. ïªü‰gh TW« ka¡f« ïu©lh«
tifia¢ rh®ªjJ.
c¿Š, bghUª, âU« v‹w _‹W« c¿ŠR, bghUªJ,
âU«ò vd¡ F‰¿aYfukhf¥ ã‰fhy¤J¤ âÇªjd.
ï«bkŒ« ka¡f« ã‰fhy¤J tH¡fh¿šiy.
Ìa‹ btª Élhj bfh‰w¤ jht« tªjilªj j‹nw'
v‹w thÈtij¥gly¢ brŒíËš efu tfu ka¡f« òâa
tuthF«.
ïJîkJ
(25) k~fh‹ òŸËK‹ t›îª njh‹W«.
ïJ K‹brh‹dt‰WŸ xUòŸË¡F nkY«
ka¡f« TW«.
mfyîiu:
nk‰T¿a eh‹F òŸËfSŸ « v‹w xU òŸË¡F¥
ã‹nd tfuK« tU«. vdnt a t, vd ïu©L tU«
v‹gJ fU¤J.
tH¡F: ty« tUf.
âwDiu
àtîª njh‹W«' `VGKÇa' `t›îª njh‹W«' v‹w
c«ikfŸ ït‰W¡Fnkš ïšiy v‹w K‰Wik
fh£Ltd ys~fh‹, zd~fh‹, a~fh‹, k~fh‹ v‹w
MŒjbthÈfŸ ïirea« jUgit.
ïJîkJ
(26) auH bt‹D« òŸË K‹d®

Kjyh bfG¤J ‡fubkhL njh‹W«
ïJ _‹W òŸË K‹ g¤bjG¤J¡fË‹ ka¡f« TW«.
mfyîiu
bkhÊkuò v‹w mL¤jÉaÈš f r j g P e k t a
v‹w x‹gJ bkŒbaG¤J¡fŸ bkhÊ¡F Kjyhf tU«
v‹W brhšYt®. Œ ® œ v‹D« òŸË¡F¥ ã‹nd
m›bth‹gJ vG¤J¡fS« ¨‡fuK« tªJ ka§F«.
tH¡F
f r j g P
Œ brŒif jhŒnrŒ brŒâ MŒgit MŒP®
® nj®if th®áiy C®â kh®ò C®PkÈ
œ Mœflš åœRl® thœâ åœgil åœPhÆW
e k t a ‡
Œ MŒe® thŒik bjŒt« brŒahW ntŒ‡d«
® nj®e® ne®ik ne®tÊ ngh®ahid nt®‡d«
œ thœe® Ñœik thœî ghœahJ åœ‡d«
âwDiu
bkhÊkuãš tU« vâuJ neh¡» `KjyhbfG¤J’
v‹w F¿pL <©L Ms¥g£lJ. KjbyG¤J¡F«
KjyhbfG¤J¡F« nt‰Wik íz®f. ‡fu¤ij¥
ãÇ¤J¡ T¿dikÆ‹, mJ neÇa KjyhbfG¤âšiy
v‹gJ btË¥gil. KjyhbfG¤J vd bkhÊnkš
it¤J¢ R£l¥g£lJnghš njh‹¿D« mJ RU¡f§
fUâanjah«. xÈ¤ bjhl®¢ába‹D« bkŒ«ka¡fnk
<©L¥ bghUsh«.
KjyhbfG¤J ‡fu¤njhL nr®ªJ tÇirahf
ïu©L« tU« v‹gJ fU¤j‹W. auH¡fË‹ ã‹ò
‡fuK« jÅ X® vG¤jhf ntŒ‡d«, nt®‡d« åœ‡d«
vd ka§F« v‹W bfhŸf. ‡d« - j‹ik¥ bghUS«

ïl¥ bghUS« jU« rh®ò¢brhš, jhnd Ã‰F«
Kj‹ikÆšiy ahjÈ‹, bkhÊ KjbyG¤njhL
v©z¥glÉšiy nghY«.
bkŒ«ka¡f¤âš K‹dJ òŸËahf ïU¡F«.
ã‹dJ cÆ®bkŒahfî« ïU¡F« v‹w Kiw¥go
‡fu¤ij `‡d«' vd cÆ®bkŒahfnt bfhŸs nt©L«.
`M§‡d« ÉÇ¥ã‹' M§‡d« m¿g' `M§‡d«
xG»‹' vd¤ bjhšfh¥ãa¤âš ï¢brhš R£lL¤J
Ms¥gL«.
‡fu¤ij öabkhÊ KjbyG¤jhf¡ bfhŸshik¡F
xU fhuz« M§‡d« v‹gJ M§fd¤â‹ bkšÈd¤
âÇghf¡ fUâÆU¡fyh«. M§fd« v‹w tH¡F« c©L.
M§F, M§f© v‹w ïl§fËš ffu« tUjiy¡
fhzyh«. kiyahs bkhÊÆš Ã§‡Ÿ, kh§‡h, kh§‡h,
nj§‡h vd tšbyhÈfŸ _¡bfhÈfshf kh¿a
bgU«ngh¡»id x¥ãLf. âÇªjÃiyÆš tU«
vG¤âiz bkhÊ Kjyhf¤ bjhšfh¥ãa«
kâ¡fÉšiy. `m›it bah£o ‡›î« KjyhF«nk' v‹w
e‹}yh® R£oa Klteil V‰f¤jF«.
v§‡‹ ïUªjbj› bw›t©z« brhšYnf‹
m§‡‹ ïUªjbj‹ WªÔgw
v‹w cŒatªj njtehadh® âUîªâahÇš, ‡d« v‹gJ
‡‹ v‹w toÉš Ã‰gij¡ fhzyh«. ïJnt
motothÆ‹ beŠr« v‹gâ‰nghš m« v‹gJ
rhÇiaahF«.
ïJîkJ
(27) bkŒª Ãiy R£o‹ všyh btG¤J«
j«K‰ wh«t%c« uHty§ filna
ïJ gâdhW bkŒ R£F¤ j‹tuîka¡fK«
ïUbkŒf£F¥ ãwtuî ka¡fK« TW«.
mfyîiu
ïJfhW« bkŒ«ka¡f ÃiyÆš xU òŸËK‹
ãwbkŒfŸ tU« ãwtuî bkŒ«ka¡fnk Tw¥g£ld.
ïªü‰ghÉš ¡ § ¢ Š¨ £ © ¤ ª ¥ « Œ š › Ÿ ‰ ‹ v‹w
gâdhW vG¤J¡fS« j‹K‹ jh‹ tU« vdî« ® œ
v‹w ïU vG¤J¡fS« j‹K‹ ã¿nj tU« vdî«
tu«ò brŒa¥gL»‹wd.
ciu
bkŒnahL bkŒ«ka§F Ãiyia¥ bghJ¥
gilahf¢ R£odhš, u H v‹w ïu©L Ú§f Vid¥
gâdhW òŸËfS« j‹K‹ jh‹ tU«. eilah‰wyhš,
u H ïu©l‹K‹ ãwnt tU« v‹gJ bgw¥gL«.
bkŒªÃiy - bkŒ«ka¡f Ãiy.
tH¡F: j‹K‹jh‹ (16)
¡ C¡f«
:§ ah§‡d«
¢ _¢R
Š¨ kŠir
£ v£L
© v©z«
¤ g¤J
ª btªÚ®
¥ J¥ò
« J«kš
Œ bkŒa«
š bršy«
› br›th‹
Ÿ gŸs«
‰ fh‰W
‹ br‹id
j‹K‹ ãw (2)
® M®t«
œ _œF
âwDiu
ïJ bkŒ« ka¡f« g‰¿a ïWâ ü‰gh.
ï‹dbkŒ¡F¥ ã‹ ï‹dbkŒ tUjš v‹gJ jÄÊ‹
ïa‰ifahjÈ‹ ï›tik¥ãid e‹F És§»¡
bfhŸsnt©L«. Äf¤ bjh‹ikahd jÄœ ï‹Wtiu
Ãiybg‰¿U¥gj‰F« tU§fhybkšyh« Ãiybg‰w
tH¡F¥ bgWj‰F« ï¤jifa mik¥ãid¡ fil¥
ão¥gJ k¡fŸ flik. jÄœbkhÊ¡F ÃiyngW«
fhybthUikí« f‹Åikí« jU« bkŒ«ka¡fÉaš
F¿¤J ï›Él¤J nt©Lk£L« bjÇªJ bfhŸnth«.
gâbd£LbkŒfis ka¡f tuÉš jdnj ka¡f«,
ã¿nj ka¡f«, j‹bdhL« ã¿bjhL« ka¡f« vd
_‹whf¥ gF¡fyh«.
1. j‹K‹ jhnd tUif: eh‹F bkŒfŸ: ïJ jdnj
ka¡f«
¡ m¡fhŸ
¢ M¢á
¤ M¤jhŸ ïªeh‹»‹ K‹ãw bkŒfŸ thuh
¥ m¥g‹
2. ãw tuî: j‹K‹ ã¿nj tUif. ïU bkŒfŸ: ïJ
ã¿nj ka¡f«.
® rh®ò
œ thœî ït‰¿‹ K‹ãw bkŒfns tU«
ïUtuî : j‹K‹ jhD« ã¿J« tUif: g‹ÅU
bkŒfŸ: ïJ j‹bdhL« ãÇbjhU« ka¡f«.
jh‹ ãw
§ ah§‡d« ah§F
Š¨ mŠiP fhŠá
£ nt£ghs® f£á
© g©z‹ j©o
ª KªüW Kªjhid
« m«khid f«g‹
Œ behŒaš beŒjš
š bešÈ gšfiy
› v›t« bj› ahJ
Ÿ »ŸË MŸÉid
‰ g‰W bfh‰if
‹ e‹d‹ e‹¿
xUbkhÊÆ‹ ïy¡fz¡ TWfŸ jhŒbkhÊ
ahs®¡F« FHªijf£F« bkhÊ¢ NœÃiyíilah®¡F«
nfŸÉíilah®¡F« _¢nrh£l« nghyî« FUâ
nah£l« nghyî« jhnk gâí« nf£LtUtJ bkhÊ:
bkhÊa¿î bgw¢ brÉ tÊna vËa ïa‰ifahF«.
brÉtÊ czu¥gLjÈ‹ ïir¡F¡ nfŸÉ v‹w
bgaU©L.
ï¤j‹ikiaí« ïJngh‹w bkhÊ¤ j‹ik
fisí« jhŒbkhÊ k¡fŸ j« bkhÊia¥ ngr¤
bjhl§»aehŸ Kjny cz®ªâU¥g® vdî« òâa
fU¤J¡fis kuòKiwÆ‰ gil¤J¡bfhŸtj‰F«
ïy¡»a îilikfis¥ ngÂ¡bfhŸtj‰F« ãwjh¡F
jyhš bkhÊ¡F¡ nfL thuhJ fh¤J¡bfhŸtj‰F«
ÉâÛwšfis¡ fisªJbfhŸtj‰F« ïy¡fz tu‹
nt©L« vdî« ïy¡fzÄšyhbkhÊ muášyh ehL
x¡F«. vdî« nfus ghÂÜa MáÇa® mur tUk‹
rh‰¿a bgh‹bkhÊ bjhšfh¥ãa¤J¡F¢ br›t‹
bghUªJ«. ngr¡f‰W¡ bfhL¥gJ. ïy¡fzk‹W: fh¡f

M¡f ts®¡f tÊtÊÉs§f¤ jl§fh£Ltnj ïy¡fz«
v‹W bjËf. ïy¡fz« òwÄUªJ âÂ¡f¥gL«
bra‰ifa‹W. k¡fË‹ thŒbkhÊ¡ TWfis¡f©L
fiuíilahJ f£o ca®¤â ts®¥gnj ïy¡fz
neh¡f«.
jÄG¡F ï›tu©fSŸ x‹W bkŒ«ka¡f«
vd¥gL«. mjid x‹gJ ü‰gh¡fËš ÉÇ¤Jiu¥g®
bjhšfh¥ãa®. ã‹tU« òz®¢áf£F« ï«ka¡f e£ò
nguo¥gilahF«. ïjid¥ ãwHhJ fil¥ão¥gnj
bkhÊ¡fh¥ò. guªJ X§»a g‹bkhÊ¤ jh¡f« rhLW«
ï¡fhy¤J, jÄœbkhÊÆ‹ ïa‰ifia¡ fU¤ö‹¿¡
fh¡fnt©L«. fiuíilªjhš kJuhªjf VÇnghš
MWjiuah»¤ jlkh» nklh»¡ fhlhfhjh? fy¥ò¥
bgU»tUjÈ‹ bkhÊ ÉÊ¥ò nt©L« fhy« ïJ
MjÈ‹ cyf¤J¥ gyk¡f£ bga®fisí« g‹dh£L¥
bga®fisí« gybghU£ bga®fisí«, ma‹bkhÊ¢
brh‰fisí« ï‹ndhu‹d všyht‰iwí«, czit
thŒ tu«ò¡FŸ ml¡»¡ bfhŸtJ nghy¤ jÄœ
bkŒ«ka¡f tu«ò¡FŸ mil¤J¢ br›Éaš fh©f.
jÄœ¢brh‰fis¡ Tl¥ ãiHka¡fkhf vGJ«ngh¡F
vG¤jhsÇil ts®ªJ tU»‹wJ. ftiy¥gLth®
áynu. Ó¤jiy¢ rh¤jdh®fŸ bgUfnt©L«. gLãiH
fisí« jÄœ ts®¢ábad thâLth®¡F ïu§»bahÊf.
M§»ybkhÊ ïªâa¥ bga®fis¤ jd¡nf‰g
kh‰¿¡ bfh©lijí« eh« V‰W¡bfh©lijí« e‹F
áªâí§fŸ. bgU«ãiHahf v¥gobašyh« jÄiH¥
ghLgL¤J»‹wd® v‹gj‰F vL¤J¡fh£L¡fŸ
jutU«gÉšiy vt‰iw v›thW vGjnt©L« v‹w
ne®fh£L¡fŸ áyt‰iw tiut‹.
bk¢á¡nfh, bj‹kh®¡F, MyªJ, fhªâyªJ,
brUkÅ, ãuŠR, M¤ânuÈ, thá§f‹, M¥ãÇ¡fh,
gh»¤jh‹, ïRnuš, khR¡nfh, ïu§T‹, âšÈ, ehfòÇ,
gh£odh, fhRÛu« v‹wh§F C®¥bga®fisí«:
FnuhÄnfh, brUe‹nfh, nfh®¥g¢nr›, á£oÅ,

bj‹År‹, rh‹r‹, gU¡F, my¢rhªj®, bg‹dh£rh,
mÇ¤jh£o, mfkJ. mòJš, m¡Fg®, gJkhtâ,
ålz‹, R¡»ßt‹, mU¢Rd‹, åLk‹, rªâuF¤j‹,
Nug‹k‹, kÇahŸ, VR, nahth‹. Nira¥g®, njhika®
v‹wh§F k¡f£ bga®fisí«;
ã¥ãutÇ, V¥ãuš, Mf¤J, br£l«g®, m£nlhg®,
g¤â, K¤â, r¤â, khÅa«, ò©Âa«, f©Âa«, á¤âu«,
r¤âu«, g¤âu«, rh¤âu«, njh¤âu«, kUk«, tUzid,
tUk‹, jU¡f«, m¡»Å, K¡»a«, gh¡»a«, rh§»a«,
fU¥ãÂ, fU¥g¤jil, tU¡f«, mU¢rid, brhUz«,
M‹kh, M¤Jkh, jUk«, j‹k«, r¤j«. ÃUthz«,
th¡»a«, Máuk«, th¤âa« v‹wh§F gy brh‰fisí«
jÄÊa‰if¥go vGJtJ mUiknah? ï¥gy
brh‰fËš jÄœ¢brh‰fS« c©L. ma‰ brh‰fis¡
ifahs neÇo‹ m¥nghJ« jÄœ bkŒ«ka¡f¤ij¥
ngh‰w nt©Lksî¡nf nkiy¡ fh£L¡fŸ. ïJbkhÊ¡
fh¥ò be¿ vd¥gL«. btŸË, bgh‹, fiy¡nfh£L
KÅt‹, òif Ãw¡ f©z‹, ntŸÉ gifP‹, t¢áu¤
bjÆ‰w‹. khbgU«g¡f‹ v‹W f«g® brŒjJnghy
xšYksî jÄHh¡» ÉLtJnt e‹kughF«.
bkhÊKjbyG¤âY« bkhÊp‰bwG¤âY«
ïy¡»a§f©L áWgh§F bjhšfh¥ãa¤âY« ntWgL«
gtzªâ Kjyhndh® ïilÃiy bkŒ«ka¡f¤âš
ntWglÉšiy. ïjdhš jÄG¡F ï›Éy¡fz¤â‹
cÆ®¥gh§F cWâah«.
bkŒÆ‹ ka¡f« btËka¡ f‹Wfh©
brŒa jÄÊ‹ âw«.
R£L¡F¿
(28) mï cm« _‹WŠ¨ R£L.
ïJ R£L v‹w F¿ TW«.
mfyîiu
Xusò ïir¡F« F‰bwG¤J¡fŸ Iªjh« v‹W
K‹ò Tw¥g£lJ. mt‰WŸ mfu« ïfu« cfu« v‹w
_‹W« cÆ®¡ F‰bwG¤J ÃiyÆš Ã‹nw R£L¡
F¿¥ãidíz®¤JjÈ‹ R£L v‹w F¿í« bgW«.
mfu« nrŒik¢ R£L, ïfu« m©ik¢R£L, cfu«
ïil¢R£L.
tH¡F m¤bjU, ï¤bjU, c¤bjU, m›åL, ï›åL,
c›åL, `m«_‹W« v‹gJî« mf¡fh£L. ï¢R£L
bga®¡FK‹ tU«.
âwDiu
m ï c _‹W« R£L v‹w F¿ bgW«. ïit
jÅbaG¤jhfnt ïU¡F«. ït‰W¡F cÆ® ka§»aÈš
jÅ¥òz®¢á Éâ TWt® MáÇa®. R£nl ïWâahfî«
mikjÈ‹, `R£oÅWâ' v‹g®. mJ ïJ cJ v‹gd
t‰iw¢ `R£L KjYfu«' vdî« mit ïit cit
v‹gdt‰iw¢ `R£L Kjyh»ait ba‹ ÅWâ' vdî«
m› ï› c› v‹gdt‰iw¢ `R£LKjš tfu«' vdî«
ï¢R£oD« ntWgl Msš fh©f. mJ KjÈat‰W¡
bfšyh« cUãaÈ‰ rhÇia TW« MáÇa® R£L¡F
m§‡d« Twhikí« fUJf.
eLik fh£L« cfu¢ R£L. ï‹W bgU«gh‹ik
tH¡»š ïšiy; vÅD« ïilÃiyahd eLÉl«
c©ikÆ‹ mj‰F X®brhš nt©Lk‹nwh? bghU
ËU¥g¢ brhš åœjš, åHÉLjš m¿ahikahF«.
ï‹nwh ï¥gFâia¡ F¿¥gj‰F bkŒ¥ghL fh£o¤
jLkhW»‹nwh«. MjÈ‹ cfu¢R£L¡ »sÉfis
bašyh« bgUtH¡fh‰W¥gL¤jš ešyJ. fšÉahY«
vG¤jhY« cÆ®¥ã¡f nt©oad ïit.
“xU T£l¤jh® ï§F« k‰bwhU T£l¤jh® c§F«
ï‹bdhU T£l¤jh® m§F« Ã‹W flîis tÊglš
nt©L«” v‹gJ âU.É.f.eil.
m mtD« ïïtD« cctD« Toa¡fhš

vvtid btšyh Çfš
ïªeil thŒghL M§»y¤â‹ ïUg¤J ehyhtJ
vG¤J« ïUg¤ijªjhtJ vG¤J« nghy¥ ga‹
gLtij x¥òneh¡Ff.
Édh¡F¿
(29) MV Xm« _‹W« Édh.
ïJ Édh v‹w F¿ TW«.
mfyîiu
<usî ïir¡F« be£blG¤J VbHd K‹ò
Tw¥g£lJ. mt‰WŸ M V X v‹w mªj cÆ® _‹W«
be£blG¤J ÃiyÆš Ã‹nw Édh¥bghUis¤
jUjÈ‹ Édh v‹w F¿í« bgW«.
Édh m vd msbgil¥ ghl« x‹W bfhŸsš
ah¥ò¥ bghU¤jkhF« v‹w nt§fluhRY F¿¥ò x¡F«.
tH¡F: mtdh brh‹dh‹? Úna brh‹dhŒ?
ahndh brh‹nd‹? ïit bga®tÊ tªj Édh¡fŸ.
mt‹ tUthdh?
Ú bršthna?
ah‹ brhšntdh?
ïit ÉidtÊ tªj Édh¡fŸ.
ï«_‹W« bga®¡F« Éid¡F«ã‹ tUtd.
K¢R£oš ïlnt‰WikÆU¥gJnghy ï«_‹W
ÉdhÉY« áy ntWgL bghU©ik bjhšfh¥ãa®
fhy¤J ïUªâU¤jš nt©L«.
âwDiu
R£L¥bghUS« Édh¥bghUS« jU« ïit
ü‹kuãš ïl«bgwyhkh? v‹gJ Édh. ü‰kuò
K¥g¤J _‹W vG¤JŸ tUtdt‰¿‰F XÇd« neh¡»¡

F¿pLfŸ TW« ïayhjyhš R£L« Édhî« ï›ÉaÈ‰
nr®¡f¥g£ld. ïit R£L¡F¿¥ò« Édh¡F¿¥ò«
cilathjÈ‹ bkhÊahªj‹ikÆš IaÄšiy vÅD«
<©L neh¡f« F¿pnl. mjdh‰wh‹ R£L vdî« Édh
vdî« F¿pLfisna gaÅiyahf mik¤jh® MáÇa®.
F¿pL TWtJ ã‹d® vL¤jhS« RU¡f¤â‰f‹nw.
Iªâid¡ F¿š vdî« VÊid beoš vdî«
g‹Åu©oid cÆ® vdî« gâbd£oid bkŒ vdî«
ï›thnw t‹ik bk‹ik ïilik vdî« xUgo¤jhd
vG¤J¡fS¡F xU F¿pL gL¤âaij¡ fh©»‹nwh«.
m«kuò¥go m ï c _‹W cÆ®¡F¿Y« XÇašòila
R£L¡ F¿ah«. M V X _‹W« XÇašòila Édh¡
F¿ah«. ïjdhš eh« m¿a¡ »l¥gJ v‹d? xUtÊ¥
g£l vG¤J¤ bjhFâ¡F F¿pL x‹W to¥gnj
ü‹kuã‹ fU¤J v‹gjh«. MjÈ‹ KG¢brh‹ÅiyÆš
tU« mJ, m›, mit, mt‹, ah, ahJ, aht‹, vt‹
KjÈat‰W¡F ü‹kuãš ïlÄšiy.
brhš neh¡»š R£L« Édhî« ïil¢brh‰fŸ
v‹f. VfhuK« XfhuK« ãwbghU£ F¿¥ò¡F« tUjÈ‹
ïilÆaÈš ü‰gh¡fŸ ah¤jh®. M Édh v‹w xU
bghU£F¿¥ngíilikÆ‹ ïªü‰ghnt nghâa
jhÆ‰W. R£L¡F« ï~bjh¡F«. ïJ K‹brhšÈaJ
nghJ« v‹w be¿.
F¿šfŸ R£lhjY« beošfŸ ÉdhthjY«
ïa‰if eaKilad.
v v‹w F¿Y« xUtif ÉdhthŒ tUjš c©L. v«
bga®, v«Kiw, v« bkŒ vd tUÄl§fŸ cs. vÅD«
bgU«ghY« vfu« mfu¢ R£L¡F K‹ndhoahŒ tU«
R£L eilia¡ fh©»nwh«.
“v¥bghU shÆD« mšy âšbyÅ‹
m¥bghU sšyh¥ ã¿JbghUŸ Twš”
“v›tÆ‰ bgaU« btË¥gl¤ njh‹¿

m›Éaš Ãiyaš br›É bj‹g”
“v›tÊ tÇD« Éidna Éid¡F¿¥ò
m›ÉU KjÈ‰ nwh‹W bk‹g”
nkY« ï›Él§fËš vfu¢ nr®¡if všyh« v‹w
bghU©ik¡ F¿ahf¤ njh‹Wtij cŒ¤Jz®f.
v¥bghUŸ ahŒh®thŒ¡ nf£ãD« m¥bghUŸ
bkŒ¥bghUŸ fh©g j¿î.
v‹w âU¡FwS« ï›bth£L eilahF«.
ïd¤â‰ nr®¤â cz®¤jš nt©L« v‹w
bjhšfh¥ãa v©z¥go, vfu¤ijí« Édhthf¡
bfhŸsyh«.
fh©f: v¥go, v«bkhÊ, v¡FwŸ.
ïaY« ïirí«
(30) msãwª JÆ®¤jY« x‰¿ir ÚlY«
csbtd bkhÊg ïirbahL átÂa
eu«ã‹ kiwa bt‹kdh® òyt®.
ï~J ïir¤ jÄÊ‹ mo¥gilí« msò ÄFâí«
TW«.
mfyîiu
ü‹kuã‹ bjhl¡f¤âš cÆbuG¤J¡fS¡F«
bkŒbaG¤J¡fS¡F« kh¤âiu Tw¥g£ld. ïit
ng¢R tH¡F¡F« ïaštÊ¥g£l brŒíŸ tH¡F¡F«
cÇait. ïir¤jÄG¡F« ï›btG¤J¡fns mo¥gil;
vÅD« ïir g©zhjÈ‹ Ms¤â brŒí§fhš
ïaY¡F¢ brhšÈa vG¤â‹ kh¤âiufŸ Ä¡F xÈ¡F«
v‹gJ fU¤J.
ciu: cÆU¡F¡ T¿a kh¤âiufŸ TLjyhf

xÈ¤jY« bkŒbah‰W¡fŸ Xir Ú£o¤J xÈ¤jY«
M»a ïu©L« c©L v‹W brhšy¥gLgit
thŒ¥gh£blhL bghUªâa ahÊir üÈl¤jd v‹g®
ïa‰òyt®.
msò - kh¤âiu; ïiaÚlš - myF T£lš
bkhÊg - bkhÊa¥gLgit, Éidahyizí«
bga®.
ïir - Äl‰¿ir. kiwa - fiyÆl¤jd, m~¿iz¥
gyÉ‹gh‰ F¿¥ò ÉidK‰W. bkhÊg - vGthŒ;
kiwa - gaÅiy.
ïªü‰gh eilia
v©bz©g Vid baG¤bj‹g ï›Éu©L«
f©bz‹g thG KÆ®¡F
v‹w âU¡FwŸ eilnahL x¥ã£L¤ bjËf.
âwDiu
bkhÊÆ‹¿ ïaÈšiy; mJnghš bkhÊí«
ïaYÄ‹¿ ïirÆšiy. ïaY¡F« ïir¡F« jskhtJ
bkhÊ vÅD« ïaY¡F cÇa vG¤bjhÈ jhndh
ïir¡fiy¡F« v‹gJ Édh. ï›Édhî¡F És¡f«
jUtJ ïªü‰gh. ïirÆš tU« brhšY« bghUSila
j‹nw; bghU©ikasÉš ïabyhÈa‹fË‹ j‹ik
c©L. “brŒíËl¤J vG¤J¡fŸ bgW« kh¤âiu
asîiu¡F« ïy¡fz« ïa‰wÄG¡F« ïir¤jÄG¡F«
bghJth«” v‹g® ahœ üš vd¥gL« jÄœ thœüš
f©l mofŸ Éòyhdªj®.
ïabyhÈaid c£bfh©lJ ïir. g©fS¡F«
âw¤J¡F« bghUªj Mnuhir mknuhir g©Q§
fhY« Ms¤â brŒí§fhY« KjbyG¤J vd¥gL«
xÈfŸ gythW Ú©oir¡F«, cÆbuhÈna ïirå¢R¡F
ïGik ô£LkhjÈ‹, `msãwªJa®¤jš' vd

m›bthÈia Kj‰f© bkhÊªjh®. x‰W kh¤âiu
ÚStâšiy; Xirna ÚSkhjÈ‹, ïirÚlš v‹wh®.
ciuaháÇa®fSŸ ïirkiw bjËªj moah®¡F
ešyh® ïirÆš tU« cÆ®fisí« bkŒfisí«
F¿¤J¥ ã‹tUkhW ciuÉs¡f« vGJ»‹wh®:
“F‹wh¡ F¿iyªJ§ nfhlh beoiyªJ«
Ã‹wh®ªj kªefuª j›bthL - e‹whf
Ús¤jh nyG« Ãjhd¤jhš Ã‹¿a§f
Ms¤â ahbk‹ w¿”
v‹gJ Ms¤â¡F ï‹D« gLtnjhÇy¡fz« cz®¤J
»‹wJ. F‹wh¡ F¿iyªJ« nfhlh beoiyªJ« v‹wJ
F‰bwG¤jhY« be£blG¤jhY« Ms¤â brŒa¥gL«
v‹wthW. F‰bwG¤ijªjhtd m ï c v x;
be£blG¤ijªjhtd M < C V X vd ïit, Ã‹wh®ªj
bt‹wJ - bkŒbaG¤jh»a gâbd£blG¤JŸS«
k›î« e›î« j›îbkd _‹bwG¤Jkšyh k‰iw
baG¤J¡fŸ Ms¤â¡F tu¥bgwh v‹wthW “vdî«
KjÈ‰ ghLÄl¤J kfu¤â‹ x‰whny ehj¤ij
c¢rÇ¡F« kuò c©L vdî« TWt®.”
ïjdhš eh« czu¡»l¥gJ v‹d? jÄÊ‹
cÆbuhÈfns Ãw§fË‹ ms¤âahŒ ïir¥g©Â‰F
cÇa Ru§fshf ïUªjd v‹gJ« rÇfkgjÃ v‹w
bga®fË‹ KjbyG¤J¡fŸ ã‹d® Ru§fshf¡
bfhŸs¥g£ld v‹gJ« ïir tuyh‰W KiwÆš
bjËth«.
M < C V I X xs v‹W«
ï›ntbHG¤J« VÊir¢ Funy
v‹w nrªj‹ âthufK« rh‹whjš fh©f. ïj‰F
mfhurhjf« v‹gJ tlbkhÊ¥ bga®.
`ïirbahL átÂa eu«ã‹ kiw' v‹gj‹ És¡f«:
jÄÊirÆš ahœ¡fUÉna Kj‹ikbgW«. áy¥gâfhu«
bgU§fij áªjhkÂ KjÈa fh¥ãa§fËš fh¥ãa

jiykhªj®fË‹ ahÊira¿î ngh‰w¥g£LŸsJ.
všyh ïir EQ¡f¤â‰F« bfhŸËlkhtJ ahnH
MjÈ‹ èu«ã‹ kiw' v‹wh® bjhšfh¥ãa®.
bghUsâfhu¤â‰ fU¥bghUŸ TWÄl¤J« àhÊ‹
gFâ' v‹w fUÉna ïir rh®ghf Ã‰wš fhzyh«.
eu«ã‹ kiw v‹gnj ïiria¡ F¿¡f¥ nghJ
khÆU¡f, ` ïirbahL átÂa' v‹wj‹ fU¤J ahJ?
<©L ïir v‹gJÄl‰¿ir v‹D« thŒ¥gh£oid¡
F¿¡F«. ï›thÆir¡F¤jhnd vG¤jo¥gilí©L.
msò flªJ xÈ¤jY« bkŒnahir ÚsY« c©L. FHš
ahœ j©Qik KHî KjÈadbtšyh« FÆYt¡
fUÉfŸ vd¥gL«. ïit Äl‰¿ir¡F¥ ã‹tÊ Ã‰gd
v‹gjid¢ áy¥gâfhu« bjËth¡F«. MjÈ‹
`ïirbahL átÂa eu«ã‹ kiw' v‹gJ Äl‰¿ir
bahL x¤âir¡F« ahœ¡fiyia¡ F¿¡F«.
bjhšfh¥ãa« ïa‰wÄœ ïy¡fz üyhÆD« V‰w
bg‰¿ ïir¤jÄœ¡ F¿¥ò« bfh©lJ v‹gjid,
`tšnyh‹ òzuh thu« ngh‹nw' v‹w kuãaš
ü‰ghth‰ fh©»nwh«.
g©il¡ fhy¤J¤ jÄÊir tšYe® jhnk gh£L«
gho cl‹ ahG« Û£od®.
`nfhty‹ ifahœ Ú£l ttD«
fhÉÇia neh¡»dî« fl‰fhdš tÇ¥ghÂí«
khjÉj‹ kdk»H thá¤jš bjhl§Fk‹'
v‹w áy¥gâfhutofS«,
`ïU§fl‰ gts¢ br›thŒ âwªât‹ ghodhnsh
eu«bghL åiz ehÉ‹ eÉ‹wnjh'
v‹w Ótf áªjhkÂaofS«,
“k‹bgU« ghz dhU« khkiw ghl tšyh®
K‹ãU‰ âahÊ‰ Tlš Kjštiu¥ ghL»‹wh®.”
v‹w âU¤bjh©l® òuhztofS« ÄlW« ahG«

ïizªj jÄÊir kuig v©ã¡F«. `ïirbahL átÂa
eu«ã‹ kiwa' v‹w bjhšfh¥ãa¤J¡F ï¡fh¥ãa§fŸ
ciuíjÉ brŒ»‹wd.
`ïirbahL átÂa eu«ã‹ kiwa' v‹gJ
ghÆu¤âš tU«. `brªjÄœ ïa‰if átÂa Ãy¤bjhL
KªJüš f©L' v‹gj‰F xU rh‹W. vdnt `KªJüš'
v‹gJ ïašünyhL Vid¡fiyfisí« F¿¡F«.
jÄÊš vG¤J toî¡F« v© toî¡F« ïir
toî¡F« beU§»a bjhl®ò bjh‹W bjh£L c©L.
ffu§ bfh£nl vfu« mirna
Vfu« ö¡nf msnt MŒj«
v‹gJ moah®¡F ešyh® nk‰nfhŸ. “ïitkh¤âiu¥
bga®fŸ “bfh£L miu kh¤âiu, mj‰F toî f: mir
xU kh¤âiu, mj‰F toî v: ö¡F ïu©L kh¤âiu,
mj‰F toîc. msî _‹W kh¤âiu mj‰F toî ~
vd¡bfhŸf” v‹gJ ešyhÇ‹ És¡f«. `v£obdhL
ïu©L« m¿naidna' v‹w âUthrK«, `m c m¿ah
m¿Éš ïilkfnd' v‹w ah¥ò nk‰nfhS«. v£nlfhš
y£rznk' v‹w jÅ¥ghlY« vG¤bjhL v©Q¡F
toî¤ bjhl®ò R£lš fh©f. jÄG¡F¤ jÅkâ¥ò
ÃWî« vG¤J toî nghy¤ jÅkâ¥ò¢ R£L« v©
toití« gâ¥ò¤ JiwÆY« ãwÉl§fËY« eštH¡»‰
ngÂ¡ fh¤jš e‰wÄH® fl‹.
`cŸsJ áij¥ngh® csbud¥ glhm®' v‹gJ
rh‹nwh® R£L, MjÈ‹ v¤JiwÆY« Ú©l tuyhW«
jÅ¤j‹ikí« fh£L« jÄGilikfis¡ fh¤jY«
òâa fhy¤â‰F V‰g tH¡»‰ ga‹ bfhŸsY« jÄœtÊ¤
njh‹wšfË‹ bghW¥ò.
ü‹gkuò - ïaš Koîiu
áw¥ò¥ ghÆu«
(m) `ï¥ghÆu¤âid “thœ¤âaš tifna eh‰gh¡F«
cÇ¤nj” v‹w brŒíËaÈ‹go, üšthœ¤jhfî«
üyháÇa‹ thœ¤jhfî« bfhŸs ïlD©L.
`tlnt§fl« bj‹FkÇ' v‹w gh Ãiyk©oy
MáÇa¥gh vd¡fUjyh«. k©oyah¥ò neuoahf tU«
vdî« MáÇa« v‹D« brªö¡fhF« vdî«
nguháÇa® ciutiujÈ‹, ï›thW fUj ïlD©L;
vÅD« brh‰Óuoahš ï¥ghÆu« bjhl§FtJ
KuzhfîŸsJ. Ãiyk©oy« všyh toí« eh‰Ó®
bfhŸtj‹nwh? ntWtif MáÇa¥ghî§Tl Kjyo
eh‰Ó® bgWtj‹nwh? MjÈ‹ ghÆu¤ij motiu
aiwÆšyh ü‰ghthf¡ bfhŸSjY« bjhšfh¥ãa«
ü‰ght©z¤jhjyh‹, ghÆuK« m›t©znk v‹W
bfhŸSjY« mÇy‰wJ.
(M) eh‹kiw vit? bjhšfh¥ãa¤J¡F
KªâaüšfS« cl‹üšfS« cl‹ãªâa üšfS«
ek¡F¡ »il¡fhj ÃiyÆš, xU jiyahf eh‹kiw g‰¿¤
JÂj‰»šiy vd ahD« cl‹gL»‹nw‹; vÅD«
bjhšfh¥ãa« KGJ« »il¤jyhD«, m«kuã‹ tªj
mita¥ gDtšfŸ msthf¡ »il¤jyhD«, j¡fh®
áy® ne®gl MŒî brŒâU¤jyhD« bgU«gh§F áy
fU¤J¡fis¡ fÂ¡fyh«. ntjÉahr® tF¤j ïU¡F
vR® rhk« mj®tz« ïªeh‹kiwahfh v‹gJ
e¢ádh®¡»Åa® fhyKjš tU« fU¤jhF«. mt® TW«
ij¤âÇa« KjÈad mt® fhy¤J« ïšyhj
üšfshjÈ‹ ahJ« brhšYj‰»šiy. nkY«

bgausthnd mit jÄœ kiwašy v‹gJ bjËî.
kiw v‹w ü‰brhš bjhšfh¥ãa¤J¢
áyÉl§fËš tU»‹wJ. ïirkiwia èu«ã‹kiw'
v‹g®. kiw<©L fiy v‹w bghUis¡ F¿¡F«.
mªjz® kiw¤J, kiwnah® MW. kiwbkhÊ kªâu«
v‹¿it kiw¥bga® bg‰wd v‹W v©zyh«. ntj«
Ãiwªj jÄœehL v‹gJ ghuâa« `mw§fiu ehÉ‹
eh‹kiw' v‹gjdhš mw« bghUŸ ï‹g« åL g‰¿a
eh‹kiw v‹W fUjyh«. `mw Kjyh»a KGKj‰
bghU£F«' v‹gJ bjhšfh¥ãa«. ïU¡F vR® rhk«
mj®tz« v‹w MÇa kiwia¢ brhšy¡TlhJ v‹w
fU¤âš vGj¥gLtJ ï›îiua‹W; m§‡d« xU
jiyahf bkhÊj‰F tY¢rh‹¿šiy. bjhšfh¥ãa¤
bjh‹ikia neh¡F§fhš ãªâa Éahr® bjhF¥ò
R£l¤j¡fj‹W. mj®tz« táa kªâu§fŸ cilikÆ‹
eh‹fhf v©z¤j¡f kiw¡FÇa jFâíilaJk‹W.
èhmšntj be¿ âÇÆD«' (òw«.2) v‹w bgUkâ¥ò¡F
cÇaJk‹W. âÇp v‹w brhšÈš mj®tz¤J¡F
ïlÅšiy.
bjhšfh¥ãa¤ij Kj‰f© jÄœ¡f©nzhL
fh©gJ jh‹ brªbe¿. m§‡d« gh®¡F« ÃiyÆš
ïašghf nt‰W¢ rhaš tÇ‹ bkŒ¥bghUŸ fh©gJ
rh®ò be¿. vdnt eh‹kiw v‹gj‰F mw«bghUŸ
ï‹g« åL v‹w eh‰bghUis¡ TW« xU kiw v‹W
ï¥nghJ ciubrŒâU¡»‹nw‹. `bjhŒahîyf¤J
Ef®¢áí«' (òw«.214) `mUSilah®¡F m›îf¥ngW«'
(FwŸ.247) jÄœ¡bfhŸifahjš bjËf. òweh}W
Kjyhd mita¥ gDtšfËš tU« ehšntj«,
eh‹kiw v‹w brh‰fS¡F, kiwTW« bghUŸ eh‹F
v‹nw bfhŸsš jF«. kiw üšfŸ eh‹F v‹W
bfhŸtJ rhyhJ. I«bgU«FG v©nguha« vd tU«
bjhl®fis x¥òneh¡Ff. FG IªJ Ma« v£bld¥
bghUŸgLkh?
(ï) Iªâu« v‹gj‹ bghUŸ v‹d? tlbkhÊÆš

ïªâud‰ brŒa¥g£l Iªâu« v‹w Éahfuzüš
v‹gJ gy® fU¤J. m¤jF xUüš ïUªâU¥ãD«
fhy¤jhš bjhšfh¥ãa¤J¡F Kªâanjh v‹gJ
ngiua«. g‹}wh©L¡F K‹nd kiwªjJ v‹gJ xU
tuyhW. Iªâu Éahfuz« brhšÈy¡fz« TW«.
bkhÊÆy¡fz« v‹gJ gy® brhšY« Koî.
vG¤J¡F« brhšY¡F« mj‹nkš thœ¡if¥ bghU
S¡F« ïy¡fz« f©l bjhšfh¥ãa® xUJiw¥g£l
Iªâu« f‰w® v‹gJ v‹d bgUik ahF«? eu«ã‹
kiwa, mªjz® kiw¤J, ah¥g¿ òyt® v‹W
R£oaJnghy, Iªâu¡ F¿¥ngD« bjhšfh¥ãa¤JŸ
c©lh?
gšiy¡fHf§f©l m©zhkiy tŸsš vd¤ j‹
bga® njh‰¿, xË¢áwjš Úsiy f©l ïuhk‹ vd¤
j‹ bga® njh‰¿, mbkÇ¡fhit¡ f©l bfhy«gR
vd¤ j‹ bga® njh‰¿, rh®ãa« bjÇ¤j I‹áo‹ vd¤
j‹ bga® njh‰¿ v‹W brhšYkhWnghy, Ìªâu«
Ãiwªj bjhšfh¥ãa‹ vd¤ j‹bga® njh‰¿' v‹w
eil XL»‹wJ. vdnt ï›åW ãwbuhUt®¡»šyhj
áw¥ghf ïU¡fnt©L«. bjhšfh¥ãa®¡F Iªâu¡fšÉ
m‹d áw¥ò¡F cÇanjh? m‹W.
(<) mf¥bghUshd IªâizÆy¡fz« âw¥gl
tF¤jt® bjhšfh¥ãa®. mita¢ rh‹nwh®¡F«
âUtŸSt®¡F« ïs§nfhî¡F ï‹d bgU«òyt®¡F«
âiz tÊfh£oat® bjhšfh¥ãa®. bghUsâfhunk
jÄG¡F« bjhšfh¥ãa¤â‰F« áw¥ò. MjÈ‹, Iªâiz
mšyJ Iªâiz bahG¡f« Twtšy âw« Ãiwªjt®
v‹gnj ï¥nghJ vd¡F¤ njh‹W« ciuahF«.
<©L xUÉdh. ï›îiu¡F Iªâw« vd tšÈdkhf
thtJ brhš ïU¡fnt©Lkšyth? Édh neÇa
Édhnt. ï¤bjhlU¡F¥ ghlngjK« ïšiy. vÅD«
wfuK« ufuK« bghUŸ nt¿‹¿ kh¿ Ã‰F« áy jÄœ¢
brh‰fŸ cs. KÇ, K¿, òu«. òw«, ãÇî, ã¿î, bgU«ã¿J,
òu¤jš, òwªjuš, Ãu¥ò, Ãiw, áj®, ájW; fU¥ò. fW¥ò

vd tUjiy x¥òneh¡F. cU¤âu‹nghy¤ âu© v‹w
brhšY¡nf M‰w‰bghUŸ bfhŸsyh«. âuiz, âu£á
v‹gdî« fh©f. `mÆªâu« Ãiwªjt‹ Miz
natyhš' v‹w f«gÇ‹ bjhlÇš Ìªâu« Ãiwªj' v‹w
ghÆu¥gFâ g£lh§F¥ gâªJsJ. mÆªâu« Ãiwªjt‹
mDk‹ Mt‹. ït‹ IªjÉªj nguh‰wy‹;
khÂ¥got« bfh©lt‹. `khÂah« gotk‹W' vd
ïuhkdhY« `be¿Ã‹W bgh¿fŸ IªJ« bt‹wt‹'
`M‰wš <nj I«òy¤â‹ br¿í« <nj' vd¢ ÓijahY«
òydl¡f¥ òfœbg‰wt‹.Mjyhš `mÆªâu« Ãiwªjt‹'
v‹w f«g® ghlY¡F I«òytl¡f¤jhš Ãiwªj
M‰wYila mDk‹ v‹W bghUŸ bfhŸtJ
Äifahnkh?
(c ) bjhšfh¥ãa« F¿¤j gy® j« gšntW
bfhŸiffis msit KiwÆ‰ rh‹Wgl MuhŒªJ v‹
KoÉid¥ òy¥gL¤j‰F ï›îiu ïld‹W v‹gjid
cz®»‹nw‹. ït‰W£ gyt‰iw¥ g‰¿a v‹ fU¤J¡
fis¤ jÄœ¡fhjš, áªjid¡fs§fŸ, bjhšfh¥ãa¥
òJik, bjhšfh¥ãa¤âw‹, x¥ãašneh¡F M»a v‹
ciu eilüšfËš nk‰nfhŸ bghJs¡ fhzyh«;
MjÈ‹ v‹ bjhšfh¥ãa¡ bfhŸiffis ï›îiuia¥
gÆšth®¡F nt©oatsî fU¤jh‰W¥gL¤J KiwÆš
eLf‰fŸ nghy¢ áy brhšÈ it¥ng‹.
bjhšfh¥ãa‹ v‹gJ üyháÇaÇ‹ ïa‰bga®.
ngh¡fWgDtš v‹gJ ü‰bgauhfyh« vÅD«
tÊtÊ tH§f¥g£l bjhšfh¥ãa« v‹w ü‰bga®
vd¡F cl‹ghnl. jÄÊ‹ KJ bjhštuyhW neh¡»‹,
jÄG¡F Kj‹Kjš njh‹¿a üy‹W bjhšfh¥ãa«.
ï‹W ešÿHhš ek¡F¡ »il¤JŸs gDt‰
bršt¤JŸ fhy¤jhš bjh‹ikthŒªj Kjšüš
bjhšfh¥ãa« MF«.
bjhšfh¥ãa¤J¡F Kªâa üšfS« cl‹
njh‹¿a üšfS« cldL¤J¤ njh‹¿a üšfS«
I«ój¢ Ó‰w¤jhY«, ïdey¥ bghJneh¡F ï‹ik

ahY«, ma‹bkhÊ ehfÇfnt£if m¿it ka¡»aik
ahY« mÊªbjhÊªjd. xU bgUüyf« Ãiw¡F«
gšfiy¢ RtofŸ gothŒ¥ã‹¿ Ianfh v§nfh
v¥gonah koªjd. bršth¡Fila bgUk¡fŸ
tšyoikia ešthœbtd k»œªJ TÈkd« bfh©L
jhœªJ ïÊªjikahD«, fšÉ fiy rka« rl§bfšyh«
nt‰WbkhÊfshŒ cUbtL¤jikahD« rhânkš Ñœ
ÑÊ‹Ñœ v‹w ãw¥ò¥tÊ¥ óršfshQ« v¤Jiznah
toÉš, nfLfŸ MH§bfh©ld.
jÄG¡F¥ giHa bgUthŒ¥ò¡fisbašyh«
ö®¤J¥ òâa thŒ¥ò¡fis v›tifÆY« beU§f
ÉlhikahY«, jÄœ thœf v‹w brabyh£lh
Muthu¥ gf£L KH¡f¤jhY«, c©ik¤ jÄœ¢
rh‹nwhiu¥ ã‹g‰wh klikahD« v›tsnth
g‹þ } whÆukh©L¤ jÄœ¢ bršt§fŸ vŠáadî«
mÊªJ tU»‹wd. v¤Jiz khbgÇa jÄÊd¤J¡F
ïJth tuyhW? vâ®fhy tuyhW v‹ndh? e«ã¡if
bfhŸnth«. ïªÃiyÆš bjhšfh¥ãa« x‹nw Phy¥
giHa jÄÊd¤â‹ bjhšYÆU« ò¤JÆUkhf k‹Å
És§F»‹wJ ïªj x‹iwahtJ á¡bfd¥g‰¿ ts®ªJ
cŒâ bgWnthkhf.
(C) bjhšfh¥ãa¤â‹ fhy« ».K. Iªjh«
ü‰wh©L¡F KªâaJ v‹gh®j« fhy¡bfhŸif vd¡F
cl‹ghL. ï‹W e« ngwhfîŸs mitaüšfŸ
âU¡FwŸ, áy¥gâfhu« ngh‹wit bjhšfh¥ãa¤ij
neh¡f¡ fhy¥ãªâad v‹whY« ïªâa bkhÊfË‹
tuyh‰nwhL« cyf bkhÊfË‹ tuyh‰nwhL«
x¥ãL§fhš e« ü‰bršt§fŸ bjh‹ik rh‹wdnt.
bjhšfh¥ãa¡ fhy¡fšÉ KiwfŸ ».ã. Iªjh«
ü‰wh©Ltiu cÆnuh£l« bg‰¿UªjdthjÈ‹,
bjhšfh¥ãaîiu fh©gj‰F ï¤bjh‹}šfŸ
bgUÉG¡fhL e‰Wizahtdnt. K‰fhy kuòz®¢áí«
kuò¥g‰W« áy ü‰wh©Ltiu bjhl®ªJ tªjikÆ‹
ïil¡fhy¤J« bjhšfh¥ãa¡ fšÉkuò bjhšyhiz
ešyháÇa®fŸghš jiH¤âªjJ. mjdhy‹nwh

».ã.x‹gjh« ü‰wh©o‰F¥ã‹ bjhšfh¥ãa«
ïy¡fzîy»Y« ciuíy»Y« jÂah¥ ò¤JÆ®
bg‰wJ. ïy¡fz És¡f« ïy¡fz¡bfh¤J tiuÆš
bjhšfh¥ãa ñ‰W¡f©fis¡ fh©»‹nwh«.
bjhšfh¥ãa« br‹w ü‰wh©oÈUªJ Û©L«
jÄHf¤â‹ jhŒ üyhfî« cyf¥g©bkhÊau§»š
x¥òa® t‰w bghJ bkhÊÆaš üyhfî« m¿bthË
åR»‹wJ.
(v) bjhšfh¥ãa® fhy¤J tlbkhÊtuî« c©L;
maš ehfÇf tuî« c©L. ïit bjhl®tUifahF«.
x¥òik R£L« gh§»š ïit Äf¢ áWtuÉd. m‹W
MáÇa¢ NœÃiyí« MÇa¤ jh¡fK« m›tsthf
ïšiy. MjÈ‹ MÇa¡ fU¤J¤ njh‹w ü‰gh¡f£F
ciubaGjš bghU¤jk‹W. jÄœ beŠr§bfh©L jÄœ
tÊahfnt bjhšfh¥ãa¤J¡F ciuí« És¡fK«
fhzš vG¤J be¿ahF«.
bjhšfh¥ãa¤J ïil¢brUfyhd áy ü‰gh¡fŸ
cs v‹w fU¤J vd¡F cl‹ghl‹W. á¿atsî
ghlngj§fŸ c©L.
bjhšfh¥ãa« ah¤j bjhšfh¥ãa® ïUt® Mt®
v‹w kU£bfhŸif. MŒî¡fs¤J¡nf tu¤j¡fj‹W.
ïJ ïš bghUŸ v‹f.
jÄG¡F« jÄÊd¤J¡F« tsikahd ca®ªj òâa
vâ®fhy thœî bjhšfh¥ãa¤ij¥ ngh‰W« murhY«
bjhšfh¥ãa¥ g‰Wila k¡fshY« bjhšfh¥ãat¿
îila ïisP®fshY« bjhšfh¥ãa cz®îila
vG¤jhs®fshY« c©lhF« v‹gJ v‹ e«ã¡if.
ïJnt ï›îiu vGJtj‹ neh¡f«.
ü‰gh 3
F‰¿a Èfu« F‰¿a Yfu«
MŒj« v‹w
K¥gh‰ òŸËí« vG¤njh u‹d
v‹w ü‰ghÉ‰F ïUntW ciuí©L.
xUrhuh® ciu
`F‰¿aÈfuK« F‰¿aYfuK« MŒj« v‹w K¥gh‰
òŸËí« vG¤njhu‹d' v‹gjh«. MŒj« K¥gh‰òŸË
vd kWbga® v‹gJ« m~J mL¥ò¡T£L¥nghy
_‹W òŸË toî bgW« v‹gJ« ï›îiuÆ‹ K¡»a
fU¤J. `MŒj« v‹w K¥gh‰òŸËí«' v‹gJ xU
bjhluhf mikí«. ï›îiu¡F¡ F‰¿aÈfuK«
F‰¿aYfuK« v‹w <Çl§fËš c«ik¤ bjhifahf¡
fUjnt©L«. ïs«óuz®, e¢ádh®¡»Åa®,
btŸisthuz® ï¤jFîiuÆd®.
kWrhuh® ciu
F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« MŒj« v‹w _‹Wtif¥
òŸËfS« `vG¤njhu‹d' v‹gjh«. <©LK¥gh‰ òŸË
v‹gJ MŒj¤ij k£L« F¿ahJ _‹iwí« F¿¡F«.
`v‹w’ v‹gJ _‹¿idí« nr®¡F«. MŒj« K¥gh‰òŸË
a‹W; F‰¿aÈfu« F‰¿aYfuK« nghy mJî« x‹W
nguháÇa®. átPhd KÅt® R¥ãukÂa rh¤âÇah®.
nt§fluhrY, Ûdh£á Rªjudh®, Jiuau§fdh®
ï¤jFîiuÆd®.
fUj nt©oa Édh v‹d? K¥gh‰ òŸË
MŒj¤ij¡ F¿¡Fkh? _‹iwí« F¿¡Fkh? KjYiu áy
ïl®¥ghLilaJ. F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« MŒj«
_‹W« v‹w eilÆUªjh‰nghJ«. MŒj« v‹w
x‹W¡Fk£L« MŒj« v‹w K¥gh‰òŸËí« v‹W
ÉÇ¤J¢brhštJ ÄifahF«. `v‹w' v‹gJ MŒj«
x‹W¡nf nrUtjhÆ‹ ïfuK« cfuK« vd c«ik
ü‰ghÉš `ÉÇªjh‰wh‹ bghUŸ bjËthF«. `Kjš
fUîÇ¥bghUŸ v‹w _‹nw' v‹w mf¤âizÆaš
ü‰gÉY«, `bfhoÃiy fªjÊ tŸË v‹w tLÚ§F
áw¥ã‹ Kjyd _‹W«' v‹w òw¤âizÆaš ü‰gh
ÉY« tU« `v‹w' v‹D« bgabu¢r« _‹¿idí«
mf¥gL¤jiy x¥òneh¡Ff.
MŒj« òŸËbgW« v‹w fU¤âš ntWghošiy.

mjid¢ R£l nt©o‹ ãw ïl§fË‰ brhšÈaJnghy
`MŒj¥òŸË; v‹wh‰ nghJnk. Kj‰rhuh® fU¤J¥go
MŒj« _‹W òŸËíilabjd¡ bfh©lhY«
`K¥òŸË' v‹W tUtJjh‹ bghU¤jnka‹¿ K¥gh‰
òŸË v‹W ghÈil tUjš bghU¤jk‹W. ghš v‹gJ
gFâia¡ F¿¡F«. `m¥ghš IªJ« Xus ãir¡F«'
vdî«. `m¥ghš VG« <usãir¡F«' vdî« mL¤J
tU« ü‰ghî¡fËš ghš - gFâ vd¥ bghUŸgLjiy
czuyh«. vdnt `K¥gh‰òŸË v‹gJ _‹bwG¤J¡F«
cÇa òŸËfisna F¿¡F«. ï«_‹W« tothY«
rh®bgG¤jh« v‹gj‰F ïJînkh® rh‹W. MŒjnk
K¥gh‰òŸË bgWbk‹whš _‹W òŸË¡FŸ j«K‹
ntWghL ïU¡f nt©Lk‹nwh? mL¥ò¡ T£L¥nghš
v‹wÈ‹ ntWgho‹ik btË¥gil. K¥òŸË v‹dhJ
K¥gh‰òŸË v‹W T¿ÆU¤jyhD«, `v‹w' v‹gJ
c«ik bjh¡f xUÃiyÆš _‹iwínk F¿¡FkhjyhD«
ïu©lhtJ ciuna bghUªJ«.
ü‰gh - 8
cÆ®bkŒ v‹w F¿pLfis ctik ahFbgauhf¡
bfh©L bkŒ¥bghUŸ TWt® gy®. cÆ® jÅ¤âa§F«
j‹ikaJ. jÅ¤âa§fkh£lh bkŒia ïa¡FtJ
vdî« bkŒ¡F¤ jÅ¤âa§F« M‰wÈ‹W. cÆ®
nr®ªJjh‹ ïa¡f« bgW« vdî« g©il¤ jÄHÇ‹
bkŒikÆaiy ïy¡fzK« fh£LtJ vdî« És¡fŠ
brŒg. jÄH® f©l bkŒikÆaÈ‹go, cÆ® rh®ªjj‹
j‹ik¤J, ïiwianah f£oidnah g‰¿ Ã‰FÄaš
ãdJ. ïiw¡F cl«ghtJ, bkŒí§Tl cÆ®¡F
És¡fhtJ v‹w c©ikfis m¿»‹nwh«. cÆ®
VjhtJ x‹¿id¥ g‰whJ ÃšyhJ v‹w
bkŒŒ«ikia¥
g‰Wf g‰wh‰wh‹ g‰¿id m¥g‰iw¥
g‰Wf g‰W Él‰F
v‹w Jwî¡FwŸ òy¥gL¤J«. `mitna jhnd ahÆU

ÉidÆ‹' v‹w átPhd nghj kiwahY«, `vŸS«
v©bzí« nghšÃ‹w vªijna' v‹w âUthrf
KiwahY«, `cl«gh® mÊÆ‹ cÆuh® mÊt®' v‹w
âUkªâuÃiw bkhÊahD«; cÆÇ‹ rh®ãaš És§F«.
MjÈ‹ ï«bkŒ¥ bghUSz®it ïy¡fz¡
F¿pLfshd cÆ®nkY« bkŒ«nkY« V‰¿¡ fh©gJ
fU¤nj‰w« v‹w F‰w¤â‹gh‰gL« Vid ïy¡fz¡
F¿pLf£F« ï›thW bkŒikÆaš fh£LtJ x›thJ.
ïj‰Fnkš ï§F ï¡fU¤jhuhŒ¢á ciu¥òwkhŒÉL«.
cÆuhÆD« bkŒahÆD« K¥gJ« KjbyG¤J
vd¥gLgit; ãw¥ò nt‰Wikí« nt‰W¥
bghU©ikí« jÅ¤j xÈa‹ Ãiyí« bfh©lit; j«
bghU©ik¡F bkŒfŸ cÆ®fis¢ rh®ªJ Ã‰F«
rh®bgG¤J¡fŸ mšy; cÆbuhÈa‹fis x¤jit
bkŒbahÈa‹fŸ. Kjš ü‰ghÉaš `mfuKjš dfu
ÉWthŒ' v‹W Ko¡F« bjhl®Ãiyahš rk¤j‹ik
bjËth«. MjÈ‹ thíŸ cW¥ò¤ jilÆ‹¿ tU«
xÈa‹ cÆ® vdî« cW¥ò¤ Ô©o¥ ãw¡F« xÈa‹ bkŒ
vdî« xÈÆaš KiwÆ‰ fhuz§ TWtnj bkhÊbe¿.
ü‰gh -9
ãw®fU¤J: ïªü‰gh cÆ®bkŒ¡F msî TWtJ;
bkŒnahL TodhY« Toa cÆ® j‹ kh¤âiuÆš
âÇahJ; f v‹w cÆ®bkŒ¡F¿š x‹wiu kh¤âiu
ahfhJ; fh v‹w cÆ®bkŒbeoš ïu©liu kh¤âiu
ahfhJ vdî«; miuehÊ í¥òÚ®nghy cÆ®bkŒÆš
bkŒ j‹ kh¤âiuia ïH¡F« vdî« fU¤J¡ TWt®.
cÆÇaš - cÆ®¡FÇa kh¤âiu vd¥bghUŸ brŒt®.
K‹D« ã‹D« tU« mâfhu« kh¤âiu¥g£ljhjÈ‹
ï›thW bghUŸbfhŸs¤ ö©oaJ.
cÆ®bkŒíŸ bkŒ¡F kh¤âiu ïšiy v‹gJnt
MáÇa® fU¤jhÆ‹, bkŒÆaš âÇí« v‹W
ü‰ã¤âU¥g®. `cÆÇaš âÇah' v‹w eilahš âÇínkh
m‹nwh v‹w Ia¥ghL cÆiu x£oajhF«. bkŒ¤âÇò

g‰¿a F¿¥ò¡nf ïoÅšiy. Ia¥ghL bkŒ g‰¿a
jhÆ‹, cÆnuhoiaÆ‹ bkŒasî ïH¡F« vd ü‰gh
ãwªâU¡F«. <©L mâfhuK«; K‰W« msÉ‹ nkyj‹W.
cÆbud bkhÊg, bkŒbad bkhÊg v‹gjdhš
fhuz¥bga®¤ bjhl®¢á bgw¥gL«. glnt, jil¥gL«
bkŒbahÈnahL nr®ªjhY« ï›Éiaãdhš cÆ® j‹
ãw¥ò tÊÆÅ‹W âÇtâšiy; mjhtJ jil¥glh
ÃiyÆÅ‹W« khWtâšiy v‹gnj bjËî.
ü‰gh 10
xUÉdh bkŒ¡F kh¤âiu miu v‹gâš
fU¤JntWghL ïšiy ïJ jÅbkŒ¡fh? cÆ®bkŒ¡F«
c©lh? cÆ®bkŒ ïiz¥ãš bkŒ j‹ miu
kh¤âiuia ïHªJÉL»‹wJ v‹gJ« `f' xU kh¤âiu
ah« `fh' ïUkh¤âiuah« v‹gJ« všyhh®j§ fU¤J.
ï¡bfhŸif bghUªJkh? bkŒ¡F kh¤âiu í©bld
btË¥gilahf ü‰ã¤âU¡F« bjhšfh¥ãa«
cÆ®bkŒahF§fhš bkŒ¡F kh¤âiuÆH¥ò¢ R£l¡
fhnzhnk. MjÈ‹ x‹wiu ïu©liu cÆ®bkŒf£F
c©bld¢ brh‹dhš tU« ãiHba‹d?
“bkhÊ¥gL¤ âir¥ãD« bjÇªJnt ¿ir¥ãD«
vG¤âaš âÇah bt‹kdh® òyt®”
v‹W bkhÊkuò tÈíW¤JtjhY«,
“kh¤âiu asî« vL¤âaš tifí«
nk‰»s®ª j‹ bt‹kdh® òyt®”
v‹W brŒíËaš vL¤J bkhÊtjhY« ca®bkŒ¡
f©Q« kh¤âiu bkŒ¡F¡ bfhŸsyh« v‹gJ fU¤J
“cÆÇš byG¤J« v©z¥ glhm
cÆ®¤âw Äa¡f« ï‹ik ahd”
v‹w brŒíËaš ü‰ghÉš cÆ®bkŒ Éy¡f¥glÉšiy
v‹gjidí« Ãidf. cÆ®bkŒ¡F kh¤âiuÆšiy
baÅ‹ xÈadh« bg‰¿ÆuhJ. `Ú® jÅ¤J msªJÊí«

ehÊahŒ miuehÊ c¥ã‰ fyªJÊí« To x‹wiu
ehÊahŒ ÄfhjthW nghštnjh® bg‰¿ ba‹W
bfhŸtjšyJ fhuz« Twyhfhik íz®f; vdî«
MáÇa‹ Miz ba‹ghU« cs® vdî« e¢ádh®¡
»Åa® brhšÈaikt® v‹ fU¤J nkY« áªjid¡
FÇaJ.
ü‰gh 12
ãw®fU¤J: “c£bgW òŸË íUth F«nk” v‹w
ü‰gh gfu¤njhL kfu¤â‰F tÇtoî nt‰Wik TWtJ
vd ïs«óuzU« e¢ádh¡»ÅaU« ciu¥g®. ï›îiu
K‰W¥ bghU¤jÄ‹W; vÅD« ïUbgU« ciu
ahs®fS« ï›thW ciu¤âU¥gj‰F mt® j§fhy¤J
tÇtot¢ NœÃiy xU fhuzkhf ïU¡fyh«.
ïašò kfu¤J¡F« kfu¡ FW¡f¤J¡F« tÇtoî
nt‰Wik TWtJ vdî« kfu¡FW¡f« òw¤J¥bgW«
xU òŸËnahL cŸnsí« xU òŸËbgW« vdî«
ïJfhW« gy® ciu brŒJ tU»‹wd®.
FWfh kfu¤bjhL FW»a kfu¤â‹ toî
nt‰Wik bkhÊí« v‹w fU¤J cl‹gl¤j¡fnj.
Mdhš ïU òŸË bgW« v‹w fU¤J bghUªâa
ciua‹W. ntWghL R£LtJ ïªü‰ghÉ‹ neh¡f«.
mj‰F ï‹bdhU òŸË bgW« v‹‹W xU Éâ
brh‹dh‰ nghJnk. mªj ïu©lhtJ òŸË cŸns
ïU¡F« v‹W nkY« xU Éâ nt©Lkh?
ïu©L òŸË tU« v‹gJ bjhšfh¥ãa
neh¡fhÆ‹ c£bgW òŸËí« cUthF« v‹w c«ik
nt©L«. c«ikÆ‹ikÆ‹ eh« fUjnt©oaJ v‹d?
kfu¡ FW¡f« bkŒ v‹gj‰FÇa òŸË bgW« vdî«
FW¡f« v‹gjid¤ bjÇ¡f m›bthUòŸË jhD«
cŸns ïU¡F« vdî« bfhŸsnt©L«. (fh©f.
ngh‹k) ïJ xU fÂj Kiw. MjÈ‹ ïU òŸËbgW«
v‹w ciufŸ rhyh.
ü‰gh: 15 vG¤Jtot§fS« fU¤J¡fS«

jÄœ vG¤J toî F¿¤J¤ bjhšfh¥ãa« áyt‰iw¥
gh§Fbgw Éâ¡F«. ï¥gFâ¡f© tÇtoîg‰¿¡
fhy¤J¡nf‰w áªjidfis¢ áªâ¡f it¥gJ ï›
îiuÆ‹ flikahF«. ah©L« jÄœ¡fh¥ò« jÄœ
ts®¢áínk ï›îiuÆ‹ F¿¡nfhŸ.
jÄbHhÈa‹ g‰¿í« tot‹g‰¿í« m©ik¡
fhy¤J¥ gyJiwÆd® gšntW fU¤J¡fis vG¤J¢
Ó®âU¤j« v‹w bgauhš ntfkhf btË¥gL¤â
tU»‹wd®. ïJ F¿¤J¡ f£LiufS« üšfS« gy
tªJs. cyf¤J m¿Éayhš ï‹W všyh« Éiuî«
kh‰wK« bgWtJnghy bkhÊfS« bg‰whf nt©L«.
v©z§fË‹ ntfnth£l¤J¡F V‰g bkhÊfŸ
jFâbgw nt©L«. MjÈ‹ bkhÊ¢ Ó®âU¤j« v‹gJ
fhy¤jhŒ bg‰w áªjid¡ FHÉahF«.
gy® fU¤J¡fŸ
cÆbuhÈa‹fSŸ Ifhu« xsfhu«; ïu©L«
nt©oaâšiy; bkŒbahÈa‹fSŸ ‡fu« Pfu« efu«
wfu« Hfu« nt©oaâšiy; cÆ®bkŒÆY« Ifhu
xsfhu§fŸ nt©oaâšiy; cÆ®bkŒ v‹w ïdnk
nt©oaâšiy v‹ghU« cs®.
tlbkhÊbahÈfSŸ v£lhbkŒí« K¥gjh
bkŒí« K¥g¤njhuhbkŒí« K¥g¤âu©lhbkŒí«
K¥g¤J_‹whbkŒí« K¥g¤ijªjhbkŒí« M§»y
bkhÊíŸ Mwh« xÈí« gy xÈ¥òilbahÈfS«
nt©L« v‹ghU« cs®.
tÇtot« g‰¿ btËÆL« fU¤JiufŸ gygy.
vG¤J K¥gJ v‹whY« MŒj¤ijí« cÆ®
bkŒbaG¤J¡fisí« v©Q§fhš xÈfŸ 247 M«.
ït‰¿š tU« 131 F¿pLfŸ nt©oaâšiy. 28 mšyJ
30 F¿pLfŸ nghJ«. I xs v‹gdt‰iw mŒ, m› vd
vGjyh«. IªJ F‰bwG¤J¡fS« fhš th§»dhš
be£blG¤jh»ÉL«. jÅbe£blG¤J tot§fŸ

nt©oaâšiy. òâa cÆ®¡F¿fis M¡»¡ bfh©lhš
m v‹w xU tont cÆÇd¤J¡F mikí«. MŒj«
nt©oaâšiy.
bf nf if v‹¿ida cÆ®bkŒfËš cÆ®¡F¿fŸ
K‹nd tU»‹wd; bfh nfh bfs v‹¿ida
cÆ®bkŒfËš cÆ®¡F¿fŸ K‹D« ã‹D« tU»‹wd.
ïit bghU¤jÄy vdî« cÆbuhË ã‹ Ãfœtjhš
cÆ®¡F¿šfŸ všyh« bkŒtoî¡F¥ ã‹ò tUtJjh‹
Kiw vdî« cÆ®bkŒ toîfŸ njitÆšiy; M§»y«
nghš bkŒtotidí« mL¤jL¤J vGâdh‰nghJ«
vdî« TWthU« cs®.
ït‰¿D« gygo flªJ ïªâabthUik¥
gh£o‰F vG¤bjšyh« xUtothf mJî« njtehfÇ
ahf ïU¡f nt©L« v‹ghU« cyfKGneh¡»š
cnuhk‹ vG¤J¡fis¤ jGÉ¡ bfhŸsyh«
v‹ghUkhf¤ jÄbHG¤J¢ Ó®âU¤j« F¿¤J¡
fU¤Jiu tH§Ft® Äf¥gy®.
cÆ®bkŒbaG¤J¡fis¥ bgU¡»¡ fh£o
vG¤bj©Â¡if Rik v‹W TWtJ jtW; gšntW
tot§fËš xUik¥ghL c©L; MizÆ‹¿í«
ïa¡fÄ‹¿í« f£lhaÄ‹¿í« beL§fhykhf
ïašghd kh‰w§fŸ bg‰W Ãiy¥gj« vŒâait jÄœ
tot§fŸ. ifbaG¤âš njit¡nf‰w t£lhu
tH¡FfS« c©L. v›tif ts®¢á¡F« K¥gJ
xÈa‹fS« ï‹WŸs tÇtoîfS« nghJ«. cŸsij
Kiwit¤J¡ f‰ã¡f nt©L«. cŸsnj ešyJ, tšyJ
v‹ghU« cs®.
jÄbH¤J¢ Ó®âU¤j« TWnth® fhy¤J¡nf‰g¤
jÄœ bgUts®¢áíw nt©L«. FHªijf£F vG¤J¢
Rit FiwªJ jÄœ vËikahf nt©L«. fšÉ bgU»¡
fšyhik xÊa nt©L«. j£l¢R tÇa¢R Kjyhd
òJ¥òJ¥ bgh¿ÆY¡nf‰g vG¤J tot§fŸ
RU§fnt©L«. cyf KGJ« jÄœ gut nt©L« v‹w

e‹ndh¡f« bfh©lt®fns. ah®jh« ïªešYŸs«
jÄG¡F ïšyhjt®fŸ? vdnt ešYŸs« <©L Ia¥
bghUËšiy. vG¤J¡ fU¤J¡nfhŸfisbašyh«
jÅ¥bghUshf¤ jU¡»¥gj‰F ïJ KG Élk‹W
cŸsJ fh¥gj‰F« tU§fhy¥ bgUts®¢á¡F« v‹W
KsjÄG¡F« g©ò¤ jÄÊd¤J¡F« cyf¤ jÄœ¥
gu¥ò¡F« ešyd v‹W ah‹ cuhŒªJ f©l áy
Koòfis vGâ it¥ng‹. ïJ k‰bwh‹W ÉÇ¤jy‹W;
c‰bwh‹W TWjyh«.
ïUüwh©Lf£F nkyhf¤ jÄœbkhÊ¡F
mo¤js¤âš Éisªj nt®¡nfLfŸ gy¥gy. mayuR
kh‰w¡fshš jÄœbkhÊ tH¡»Y« ïs§fšÉÆY«
mÊî« ïÊî« c‰wJ. M§»y M£áÆš k¡fSz®î
M§»y bkhÊnkš X§» ts®ªjJ. ÉÇ¤J¥ gabd‹?
jÄœk¡f£F¤ jÄÊbHG¤bj‹d, jÄnH Rikahf¤
njh‹¿É£lJ. ïšyw¥ bg©Q¡F¡ fU Rikba‹whš
ahJ brŒaKoí«? gšyhÆu« M©lhf¤ jÄœ khªj®
v©Âa¿ahj vG¤J¢ Rik v‹w nghÈíz®î
ïªü‰wh©oš vGªjj‰F¡ fhuz« jÄœbkhÊ
F‰WÆuhdJ k£Lk‹W; M§»y Kjyhd ãwbkhÊfË‹
mG¤jkhd kayhd Mâ¡fK« M«. xU jÄœ¡FHªij
jÄœ f‰F« neu¤ijí« M§»y« f‰F« neu¤ijí«
jÄGz®ití« M§»yîz®ití« fÂ¤J¥gh®¤jhš,
jÄÊš v›tsî vG¤J¤ âU¤jK« v‹d âU¤jK«
cG¤J¥ngh« v‹gJ btŸËilkiy. ï¡bfhL«
ngh¡F vªÃiy¤ jÄHÇl¤J« jo¤JÉ£lJ. vdnt
vG¤J¢ Rikba‹gJ bghŒahd xU njh‰w«. ï¡fU¤J
jÄœbkhÊ¡F k£Lk‹W; ïªâa eh£o‹ gybkhÊ¡F«
V‰F«. M§»y¤â‹ 26 vG¤J¡F ehštif tot«
ïšiyah?
jÄœbkhÊ tuyh‰¿š vG¤JUt§fŸ kh¿tªJs
v‹gjid ehD« m¿nt‹. xUbkhÊÆš brh‰fŸ
ïy¡fz§fŸ eilfŸ kh‰wKWtJ nghy tot§fS«
kh‰w« bgWtJ ïašng. xU ešYl«ò ehŸnjhW«

f©Q¡F¤ njh‹whkš tsU« ïašò ts®¢ána
kh‰w« vd¥gL«. mJnghš bkhÊÆ‹ gy TWfS«
ts®¢ába‹D« khWjšfŸ bgWtJ bghUË‹
ïa‰if. m›thWjh‹ vG¤J tot§fŸ á¿jhfî«
E©Âjhfî«, nt‰Wikíz®ÉšyhkY« kh¿ tªJs.
mjdhš vGj¥g£l ïy¡»a§fS« ãw gDtšfS«
miykhWtJnghš kh‰w« njh‹whkny cŸkh‰w«
bg‰wd.
ïJfhW« jÄœtot‹fŸ kh¿ tuÉšiyah v‹W
Édî« vG¤J¤ âU¤âfŸ kh‰w« v‹gJ njh‹whkš
ïašãD« ïašghf kh¿ tªâU¡F« gh§»idí«.
mjdhš všyh ïy¡»a§fS« CWglh thœití«
fUâ¥ gh®¡fÉšiy. f£lha kh‰w« ït® j« ÉâahF«.
tot§fŸ gyt‰iwbahÊ¤J¥ giHaî« òâaîkhd 30
F¿fSŸ jÄœbkhÊia ml¡»Élyh« v‹whš,
ml¡»Élyh«. Mdhš ïJfhW« tªj ïy¡»a§fS«
ešyl¡f« vŒjhth? ï¥òâa âU¤j¤jhš vGj¥g£l
üny jÄœ v‹w ka¡f¥ ngh¡FfŸ V‰glhth?
Kiwahd jÄœ¡fšÉí« jÄœ¡ fšÉ¡FÇa NœÃiyí«
ï‹Wnghynt ïÊthf ïUªjhš ï¥òJbtG¤J¡
fË‹ thœîjh‹ v§nf? nkY« jÄœ tuyhnw
áybtG¤J¡F Kªâaüš, áy btG¤J¡F ãªâa üš
v‹W ïUbgU« ãsîg£L, K‰fhy¤J beU¥ghY«
ÚuhY« gybjhFâ mÊªjiknghy, vG¤jhY«
ï‹WŸsdî« mÊªbjhÊahth? ïjid Ãid¡F«
nghJ beŠr« Fiy»‹wJ. cŸs üšfis bašyh«
MizbaG¤âš bfh©LtªJ ÉLnth« v‹w ea¥ò¡F
ah® cWâ? ïJtiu brh‹dJnghJ« nghJ«. V£L¢
RtofS« fšbt£L¡fS« gâ¥òKf« bgwh Ãiyia
ï‹W« fh©»‹nwhnk?
giHa vG¤Jkuãš cŸs jÄœ üšfŸ všyh«
ïÅ tU§fhy k¡fŸ ts®¢á¡F nt©oaâšiy; mit
gH§bfhŸiffŸ v‹W xnuaoahf¤ ö¡»ba¿ªJ
bgUik bfhŸS« Mztnk vG¤J¤ âU¤j¤jhš

Éisí« Éid v‹W mŠR»‹nw‹. mªj v©z«
cila tÈa xU rhuU« ïšyhkš ïšiy ï‹WŸs
vG¤J toÉnyna ï«kd¥ngh¡if fhQ«nghJ,
ntW v›thW v©z« njh‹W«? `cŸsJ áij¥ngh®
csbud¥ glhm®’ v‹w r§fbkhÊ e« tÊfh£oahFf.
ehL ÉLjiy bg‰W¥ gšyh©L br‹wã‹, ï‹W
kHiya® gŸËbašyh« jÄœ ÉijFÊfshf ïšyhkš
òijFÊfshf ïU¡F« mty¤ij¥ gh®¡F«nghJ,
jÄÊš jt¿ xU brh‰brh‹dhY« jÄœ¡ FHªij
fËl« j©l¡fhR th§F« gŸËfŸ jÄœkhÃy¤âš
bfhof£o tsU«nghJ, vG¤J¢ Ó®âU¤j« ngRth®
Kj‰f©ngr nt©oaJ jÄH‹nwh. jÄœ it¥g‹nwh,
jÄœ fšÉbkhÊahjy‹nwh? ï›î©ik kd«
gâíkhf.
fhy¤â‰ fhz¥bgW« bgh¿f£F V‰g¤
jÄœtot§fis mik¤J¡bfhŸs nt©L«. mJjh‹
ts®¢á. ï‹nwš jÄœ ã‹dilí« v‹w nfh£ghL
m¿îilika‹W. bjhÊšE£g§fŸ ÄfÉiuÉš
giHikah» tU»‹wd. bgh¿fŸ ÉiuªJ kh‰w«
bgW»‹wd. g¤jh©lsÉš bgh¿ kh‰w§fŸ jiyÑHhf
tªJÉl¡ fh©»‹nwh«. Ä‹dQÉaY« fÂ¥ghD«
brŒí« khWjšfŸ òuhz¤ijí« ÉŠR»‹wd. vdnt
k¡fËd¤J¡F cÇa bghJîilikí« j‹ÅfÇšyh¡
fUÉíkhd bkhÊia¡ fhy¤JÉG« fUÉfËl«
x¥gil¤j‰»šiy. brŒbgh¿fŸ khWªnjhW«
vG¤JUt§fis¡ kh‰¿¡bfh©L nghtJ. m¿thFkh?
m¿ÉayhFkh?
bkhÊ neh¡»¢ brŒbgh¿fŸ tunt©L«.
fhz¥gl nt©Lnka‹¿, brŒbgh¿¡F bkhÊaoik¥
gl¡TlhJ. ï¥ngh¡F brŒbgh¿åœ¢ánghy,
brŒbaG¤J« åœ¢áah», gšfhy¥ãsî V‰g£L
m¿î¤ bjhl®¢áia mW¤JÉL«. bjhÊšE£g«
ï‹D« tsU§fhš ï‹iwa jÄœ vG¤J tot§fŸ
m¥gona vËik brŒí« òJ¥bgh¿fŸ f©Lão¡f

Koí« v‹gJ v‹ e«ã¡if. v›thwhÆD« bkhÊ v‹w
Ãiy¡ fUÉia¡ fhyªnjhW« rLâÆš khW«
ÃiyÆšyh¢ brŒbgh¿f£F tz¡f¡TlhJ. tz¡»‹,
c‹dhny eh‹ bf£nl‹ v‹dhny Ú bf£lhŒ v‹w
fijah¡»ÉL«. KGJ« Ãfœfhy¡ f©bfh©L bkhÊ¤
âU¤j« brhštJ xUtif¡ FUL vd ÉLf.
K‰fhy¤J bkhÊthÆš nfŸÉ¢ brštkhf
ïUªjJ. áy ü‰wh©lhf vG¤JthÆš ngÇl« bg‰W
tU»‹wJ. m¢R¥bgh¿ gytifÆš f©Lão¡f¥g£l
ã‹ vGj¥go¡f¤ bjÇtnj fšÉba‹w Ãiy gâªJ
É£lJ. bkhÊ¡F xÈa‹ cŸSW¥ghfî« tot‹
òwîW¥ghfî« Kj‹ikahf És§F»‹wd MjÈ‹
vG¤JUt§fis¥ òJ¥òJ¥ bgh¿f£nf‰g¤ âÇ¤jš
v‹gJ ïJtiu njh‹¿a üšfis¥ gH« bghU£
fh£áah¡FtnjhL, Xusî f‰whiuí« fšyhjhuh¡»
ÉL«. âUªjhj áy ehnlho bkhÊf£F vG¤J¡fis
ï‰iw bkhÊÆayh® to¤J¡ bfhL¥gJ nghy Phy¤
jhahd jÄiHí« fUâÉ£ldnu vG¤J¤âU¤âfŸ.
ViHbaËat®f£F« ïs§ FHªij¡F« ïuŒFth®nghy
vG¤J¤ âÂ¥ãfŸ brŒí« Kid¥ò mÊ bfhšÈah»
ÉL«. br›btG¤âš ïUg¤ijªJ tÇíŸsit
âÂ¥bgG¤âš K¥g¤âu©L tÇfsh»‹wd v‹w
bgU§FiwahY« Xusî f‰wj‰F¿¤ jÄH®fS«
ï›btG¤jhš fšyhuh» ÉLt® v‹w ešy¢r¤jhY«
MizbaG¤ij¤ jÄÊjœfŸ eilKiwÆ‰ ã‹g‰w
Éšiy.
M§»y¤ij K‹khâÇahf it¤J vG¤J¤
âU¤âfŸ jÄœtot§fis¥ òJ¡f Ãid¡»‹wd®.
cÆ®bkŒ v‹w ïdnk nt©lh v‹w jo¥ò¡F
ï›thâ¡f« xU ã‹dÂ. vG¤J¤âU¤j¤jhš M§»y«
nghš jÄœ ts®ªJ ÉL« v‹gJ ï‹ndh® v©z«
nghY«, v©z« gGâšiy; brŒKiwna gGJ.
X§»ts® M§»y« bkhÊaik¥ãš xÈahD«

tothD« xÈ¥ghD« K‹bdh£L¥ ã‹bdh£lhY«
Éidbah£lhD« fhyîW¥ò¡fshD« xUik
g‹ikahD« gšntW FiwíilaJ; xG§f‰w
bkhÊfSŸ x‹W v‹gJ; bkhÊÆayh® x¥ãa fU¤J.
`xÈaD¡bfh¤j tot‹ v©Â¡ifÆšiy v‹gJ«
btË¥g£l brŒâ, ãbuŠR bkhÊasî ïšyhÉoD«
M§»y¤âš brhšÈ‹ vG¤J ntW, mjid xÈ¡F«
Ãiy ntW; m~jhtJ vGâaij xÈ¡fKoahJ;
xÈ¥gj‰F¤jÅ¥ gÆ‰á nt©L«. M§»ytfuhâfŸ
ï¥gÆ‰á¡F Kj‹ik bfhL¡»‹wd.
ïªâa bkhÊfËY« áw¥ghf¤ jÄœbkhÊÆY«
vGj‰F« xÈ¤j‰F« ntWghošiy »lªjh§F
vG¤ij¡ T£Ltnj xÈah»ÉL«. ifafy tÇ¢Rto
a£ilia¤ bjÇªJbfhŸs xU »Hik ngh«. bjÇªJ
bfh©lhš bjhšfh¥ãa¤ijna vG¤J¡T£o¥
go¡fyhnk. ïj‰Fnkš X® vËikí©lh? Inuh¥ãa
ïd¤ij¢ rh®ªj tlbkhÊí« ãw ïªâa MÇa
bkhÊfS« jÄœ kuãdnt.
ïjid ï§F¡ TWtj‹ fU¤bj‹d? FiwghL
ÃiwªjJ vd¢ R£l¥ bgW« cyf M§»y« FiwghLfis
Ú¡» cyf bkhÊahÆ‰wh? M§»y¤âš áy âU¤j¤J¡F
M§bfh‹W <§bfh‹Wkhf¢ brŒj Ka‰áí« bryî«
v‹dhÆd? M§»y¤jh® j« cŸs tot§f£F m¢R¥
bgh¿ tif f©ldnua‹¿ ï›tif¡fhf tot§fis¢
brJ¡fÉšiy. tÊtÊtªj br›tot§fis¡ fhy¤J
åG« bgh¿f£bfd kh‰wÉšiy. clY¡F cilah,
cil¡F clyh? f©Q¡F Moah? Mo¡F¡ f©zh?
fhY¡F eiladh, eilaD¡F fhyh? vj‰F vJ, mj‰F
v¥go v‹w thŒghL bjËthf nt©L«.
x¥ã£L x¥ã£L¥ gh®¤jhš ts®ªnjh§»a
bkhÊfŸ Tl¥ gy FiwghLfŸ ciladthfnt
njh‹W«. v x v‹w F‰WÆ® ïu©L« ïšyhj
bkhÊfS« gyîs. gy xÈa‹fS¡F¢ áytot‹fis
it¤J¡ bfh©L rÇ¡f£o tsU« bkhÊfS« gyîs.

M§»y¤âš g‹}whÆu« brhš go¤jhY«
x›bth‹iwí« v¥go xÈ¥gJ, v¥go vGJtJ v‹W
jÅ¤jÅahd áw¥ò¥gÆ‰á filátiu nt©L«.
v¥bghUS¡F¥ bgÇa vG¤J¥nghLtJ v‹w Ãidî
nt©L«. M§»y¤âš 104 vG¤J¡fŸ bjhl¡f¤ânyna
tiua nt©L«. cnuhk v©fË‹ mik¥ò ( MCMXLIV -
1944) ã‹K‹ neh¡»ajšyth? ïªJiz¡ Fiw
ghLŸS« M‰wš thŒªj xG§»aš bkhÊnjhW«
c©L v‹gij cz®nthkhf. m«bkhÊ ts®tj‰F
mªj cŸbshG§F kuò ïl§bfhL¤J¡ bfh©oU¡
»‹wJ v‹gjidí« cz®nthkhf.
bkhÊfËil xÈa‹ v©Â¡ifí« tÇa‹
v©Â¡ifí« ntWgL»‹wd. brh‰nr®¡ifí«
bjhluik¥ò« ntWgL»‹wd. v›tsî ntW« khW«
v‹W njh‹¿dhY« FHªijfS« fšyhU« brÉtÊ¥
gÆ‹W jhuhskhf¥ ngR»‹wd®. cŸns xU kuò
thŒghL »l¡»‹wJ v‹gJ bjËî. MjÈ‹ e«
msînfhY« ms¡FKiwí« ï‹D« brhšy¥nghdhš
kughG« m¿ahikínk Fiwíilad. ts®ªj br«bkhÊ
fis mt‰¿‹ kugG¤j« f©L m¤jl§fËš òâa
gh¤âão¤J ts®¡f nt©L«. kh‰wK« âÇò« ïašò¡F
É£LÉl nt©L«.
M§»ybkhÊ cyf bkhÊahf¥ guªnjh§»
ÆU¡F« thŒ¥ò be¿fis¤ jÄœ¥gu¥ò¡F eh«
fil¥ão¡f¡ flik¥g£oU¡»‹nwh«. v›tif
bkhÊí« mik¥ã‹ áw¥ghY« bgh¿¡fUÉÆ‹
JizahY« cyf bkhÊah» ÉlÉšiy. M£ábkhÊ
ahfî« fšÉbkhÊahfî« mu§F bkhÊahfî«
brŒâbkhÊahfî« üšbkhÊahfî« všyh¤
JiwÆY« M§»y thÆšfŸ ÉÇªjd. M§»yth£á
bgU»a ãwâir ehLfËY« M§»ynk nk‹bkhÊ
ahÆ‰W. á¿a eh£L¡FÇajhf ïUªj M§»y«
PhybkhÊahdj‰F¥ bgUehlhd moik¥ghuj«
bgU§ fhuzkhF«. áwªj bjhš gybkhÊfis¡

bfh©l ïªâa k¡fŸ j¤j« tsŠrh‹w jhŒbkhÊia
všyh tÊahY« ešFuî¥gL¤â, M§»y¤ijna eho
ts®¤jJ« M§»y« cyf bkhÊahdj‰F¥ bgUthŒ¥
ghÆ‰W. ïJ ïUüwh©L¡fij. ï¡fijia ÉÇ¤J¥
gaÅšiy.
M§»nyaÇlÄUªJ eh« eh£LÇik Û£nlh«;
vÅD« e« bkhÊfŸ e«ÄlUªJ cÇik bgw Koa
Éšiy. ÉLjiy bg‰W K¥g¤bj£lh©LfŸ M»í«
e« gâdh‹F bkhÊfËš x‹WTl M§»y¤J¡F¥
g¡fkhf tsuÉšiy. e« eh£L¥g‰W Ianfh
ï¤jif¤J. m§‡d« M§»y¤ij ts®¤JÉ£l
ïªâa®fSŸ xUgFâahd jÄH®fŸ M§»y« ts®ªj
braš be¿fis¥ ghuhkš, jÄœbkhÊia M§»y
mik¥ò¡F¢ brJ¡» xJ¡»¥ ãJ¡» bfh©Ltu
Kid»‹wd®. jÄG¡nf‰w mU«bgh¿fŸ fhz
m¿Éaš Kid¥ò¡ bfhŸshkš, vÈ¡T©o‰FŸ
òÈia ml¡fKaštJnghy, vj‰nfh f©l
m¢R¥gâ¥ò¥ bgh¿fSŸ jÄÊ‹ ïa‰ifia xL¡f¤
Jo¡»‹wd®. mj‰Fnkš ïJjh‹ ts®¢á v‹W mlhj
thœ¤J¡ TW»‹wd®. bjËªJ brhšÈ‹ ï¥ngh¡
bfšyh« ifÉl nt©oait v‹gJ v‹ fU¤J.
áªJbtË ehfÇf¤J¡F K‰g£nl vG¤Jtoî
bg‰W¤ â©ik vŒâa e« jÄG¡F¢ brhªj vG¤nj
Æšiy; ïJî« xU bkhÊah v‹W ã‰fhy¤J
tirí©lhF«go ï¥ngh¡F¡ bfh©LnghŒÉLnkh
v‹W ftš»‹nw‹. jÄœ jÅbkhÊ. v«bkhÊÆÈUªJ«
ãwthj jÅbkhÊ, gy bkhÊfis¤ njh‰¿a jhŒbkhÊ,
brÉÈ bkhÊ v‹w c©ik¥ bgUik m©ik¡
fhy¤J¤jh‹ òijbghUŸ nghy btË¥g£L tU«
ïªe‹ÅiyÆš kâ¥ãH¡F« xU jtW eh« brŒayhkh?
j‹khd« brŒa ïl§bfhL¡Fkh?
Ml¤ bjÇahjtŸ K‰w« nfhzš v‹gJ
nghyî«, ghl¤bjÇahjtŸ mitnah® v©Â¡if
TLjš v‹gJ nghyî«, Xl¤bjÇahjt‹ cŸq®

v‹gJ nghyî« áyÇ‹ âU¤jKa‰áfŸ ek¡F¤
njh‹W»‹wd. tšytD¡F¥ òšY« Míj« v‹gjid
M§»y bkhÊíz®¤â É£lJ. MjÈ‹ jÄœ vG¤J
tÇtoî g‰¿¥ ã‹tU« bjËîfisí« cWâfisí«
bra‰ghLfisí« eh« bfhŸnthkhf.
(1) cŸs vG¤J tot§fis Ãiyngwhf it¤J
mj‰nf‰w m¢R¥bgh¿fis E©Âa m¿Éaš KiwÆš
fhz nt©L«. ÉiuªJ fhy¡nfh£g£L khW«
bgh¿f£F Ãiyahd jÄœbkhÊia moik¥gL¤j¡
TlhJ. K‹nghy ïašghd tH¡fh‰¿š tU« khWjšfŸ
tªJ nghf£L« tÈªj ïa¡fkhd vG¤J¥òu£L
nt©lh. m§‡d« brŒtj‰F¤ jÄœ òâa bkhÊnah
âUªjh bkhÊnaha‹W. vG¤Jtot§fŸ Kjyhtjhf¡
ifbaG¤J¡F« vËjhf ïU¡fnt©L« v‹w bghJ
Ãiyia¥ ngh‰w nt©L«. bgh¿tH¡fh‰¿D«
iftH¡fhnw bkhÊ¡F cÆ®¥òilaJ.
(2) jÄœ vG¤J¡fŸ xU Rikašy. ïJ c©ik,
btW« ka¡f‹W. tÊtÊ tªj jÄœ¡fšÉ Kiw¥go
FHªijf£F¢ brhšÈ¡ bfhL¤jhš všyh« vËikna.
jl«thŒªj tÇtot§fis¤ âU¤j¤âUªj mit
FHªijf£F¥ giHat‰nwhL nr®ªJ TLjyh»
ÉL»‹wd. ïJ Kuzhd Éisî. å£oš jÄœ, ghy®
gŸËÆš jÄœ, gšfiy¡fHf« tiu jÄœ, M£áÆš
jÄœ, nfhÆÈš jÄœ, v‹w ïirÆš jÄœ, filÆš jÄœ,
cÇa mid¤âY« jÄœ v‹w cÇikÃiy jÄG¡F¤
jÄHf¤J ïU¡f nt©L«; ïJ ïUªJÉLkhdhš jÄœ
nghy ïÅa vËa bkhÊ jÄHU¡F ntbwh‹¿šiy.
vG¤J¤ âU¤j« F¿¤j XU fhy¢brŒâia
ï¤Jiz Kfkhf¢ brhšÈaj‰F¡ fhuz«. jÄG«
jÄœ¡fšÉí« jÄœ¡fh¥ò« tÊtÊ¤ bjhl®¢áí«
ïUªjh‰whnd bjhšfh¥ãa« r§fÉy¡»a« âU¡FwŸ
áy¥gâfhu« ghuâa« Kjyhf všyh« thG«;
jÄÊd¤J¡F e‹kâ¥ò« vâ®fhy¤ jÅ¤j‹ikí«
c©lhF«. MjÈ‹ fhy¤â‰nf‰w ï›îiuÆš jÄœ

vG¤J tot« g‰¿¤ jÄœ k¡f£F¤ bjËî brŒtJ v‹
br§flikahÆ‰w.
brŒj¡f tšy bra¡bfL« brŒj¡f
brŒahik ahD« bfL«
v‹wh® bghŒÆš òyt®. vG¤J¤ âU¤j« ngh‹wit
jÄG¡F¢ brŒa¤ jfhjit; v§F« všyh« KjÈl«
v‹git jÄG¡F¢ brŒa¤ j¡fit.
gšntW xÈÃiy¡TWfisí« áy m¿Éaš
E£g§fisí« ka¡fkw¡fh£Lj‰F m›t¥nghJ
E©F¿pLfŸ nt©l¥gL«. ïit ca®fšÉ¡F«
cauhŒî¡F« nt©oa áw¥ò¡F¿fŸ; tUÄl§fS«
ga‹fS« ntwhdit. ïit eh« nkny T¿a vG¤J
tH¡fhwšy; m¿î tH¡fhW.
ü‰gh 20
`bkŒ«ka§ FlÅiy v‹gj‰F xU bkŒ
ãwbkŒnahL ka§Fjš bkŒ«ka¡f«; xU bkŒ j‹
bkŒnahL jh‹ ka§Fjiy clÅiy ka¡f« vd
ïUtif¥gL« v‹W bghUSiu¥g. m›thW ïUtif
bad¡ TWtJ fU¤jhÆ‹, “MÆÇay îÆ®¤j yhnw”
“bkŒnaíÆbud whp Çay” “MpÇay òz®Ãiy¢
R£nl” v‹w eil mikªâU¡F«. bjÇí§fhiy
v‹gj‰F bkŒ«ka§FlÅiy bra¥gLbghUshF«.
m«_ thW« tH§»aš kU§»‹
bkŒ«ka§ FlÅiy bjÇí§ fhiy
v‹w ïªü‰ghÉ‹ Kjäuofis¥ ã‹tU« bkŒ«ka¡f
ü‰gh¡f£ bfšyh« njh‰Wthahf¡ bfhŸf.
bjhšfh¥ãa«
áw¥ò¥ghÆuK« ü‹kuò« khÂ¡fîiuí« K‰W«.
ïu©lhtJ
bkhÊkuò - khÂ¡fîiu
ïašK‹Diu
ü‹kuãš vG¤J ÃiyÆš jÅbaG¤J¡fË‹

F¿pLfŸ Tw¥bg‰wd. ï¡F¿fŸ RU¡fkhf
MSj‰fikªj M£á¢ brh‰fshF«. ï›btG¤J¡fŸ
bghUŸjU« brhšyh»¢ brhšÈš KjÈnyh
ïWâÆnyh Ã‰F« Ãiyg‰¿ bkhÊkuò TW«.
brh‹ÅiyÆš vG¤J¡fŸ gL« ïy¡fz§TWjÈ‹
bkhÊkuò vd¥g£lJ. ï~J vG¤jâfhu« MjÈ‹
bkhÊkuò v‹gj‰F¢ brhšÈš tU« vG¤J¡fË‹
kuòÃiy vd¥bghUŸ bfhŸf.
xÈ, vG¤J, brhš v‹gd gŠR, üÈiH, Mil
ngh‹wit. mÇá nrhwhF« nghJjh‹ c©ga‹ jU«.
vG¤bjhÈ v‹w xÈaD¡F¥ bghU©ikí©L.
m›tsnt. mJnt xU bghUŸ fh£lhJ. xÈa‹
áWgh‹ik jÅahfî« bgU«gh‹ik vG¤J¡fŸ
bjhl®ªJ« bghUis neuoahf¡ F¿¡F«nghJ brhš
mšyJ bkhÊ vd¥gL«. vG¤J¡F« brhšY¡F« cÇa
bjhl®ò FUânah£lK« Únuh£lK« x¡F«. brhš,
bkhÊ, »sÉ v‹w jÄœ¢brh‰fŸ k¡fŸ tH¡»‰
ngr¥gL« cÆ®¥ò bkhÊia¡ F¿¡F«.
vG¤J brhš v‹w F¿pLfŸ Kj‰f© xÈÃiy¡F
cÇait. M v‹w vGjij xÈ¡f, ML v‹w brhšiy¢
brhšYf v‹gJnt xÈ Kj‹kuò. M v‹w vGjij
vGJf. ML v‹w brhšiy vGJf v‹gJ ã‹ tªj
tÇtot kuò. ï«kuò« bghUªJ«; vÅD«

ïy¡fz§fŸ xÈÃiy¡nf cÇad v‹gij kwthJ
Ãidî bfhŸs nt©L«.
ïa‰ gF¥ò¡fŸ j«KŸ bjhl®òilait.
XÇaY¡F¡ TLjyhd És¡f§fis mL¤j ÉaÈnyh
ã‹ÅašfËnyh MáÇa‹ brhšYth‹. ïJ kiy¥ãš
be¿ vd¥gL«. XÇaÈš mid¤ijí« brhšÈÉLjš
v‹gJ c©Q« cztid¤ijí« KjÈnyna ïiyÆ‰
ngh£LÉLtij bah¡F«.
ü‹kuã‰ T¿a rh®bgG¤J¡fŸ, msbgil,
bkŒ«ka¡f«, tÇtoî g‰¿a nkšÉs¡f§fŸ
bkhÊkuã‹ bjhl¡f¤J tUtd.
bkhÊkuã‰nf íÇa ï‹¿aikahj <Çy¡fz§fŸ
bkhÊKjbyG¤J¡fS« bkhÊÆWâ baG¤J¡fS«
M«. bkhÊtuyh‰¿il ït‰¿š áy tuî« áy ngh¡F«
V‰g£oU¡»‹wd; V‰gLtJ« ïašng. vÅD«
ï«kh‰w§fŸ jiyj£lnyh jiuj£lnyh thuhkš
ÉÊ¥ghf¥ ngh‰¿¡ bfhŸs¤jFtd. fiu gšÈl¤J
cilªjhš òFtJ« nghtJ« vJ v‹W brhšy
Koíkh? všyh bkhÊfSŸS« gHªjÄœbkhÊ cyf
tH¡F mÊªbjhÊªJ áijahkš ÓÇsik¤ âw«
F‹whkš ï‹W« òJbkhÊahf thœtj‰F cÇa
fhuz§fSŸ ïu©L bkhÊ KjbyG¤J¡ f£L¥ghL«
bkhÊÆWâbaG¤J¡ f£L¥ghL« MF«. ã‹
ïašfËš tu«ògL¤J« òz®¢ábašyh« ïªj
ïUjs§fË‹ nkš vGtd. ï¤js« jsÇ‹ jÄœ jsU«.
MjÈ‹ KjäW v‹w mik¥ò jÄœbkhÊ¡F
ešbyhG¡fkhF«; br›ÉG¥gKkhF«; vdnt
ï«bkhÊíÆÇid¢ br›td« X«òjš ïy¡fz¤â‹
flik.
KjY« ïWâí« K£lhJ fh¡F«
mJfh© jÄÊ‹ mu©.
ïa‰fU¤J
F‰¿aÈfu« `Äah’ vd xU bkhÊÆY«, åoahJ
ehoahJ vd¥ òz®bkhÊÆY« tU«. xUbkhÊ¡
F‰¿aYfu« MWtšbyG¤â‹ nkš V¿, ehL, cyF,
th¤J, gŠR, gh«ò, x‹W v‹wthW mWtifahf tU«.
R¡F¡nfhL vd¥ òz®bkhÊÆY« tU« v~F, m~J,
f~R v‹wthW xUbkhÊ MŒj« F‰bwG¤J¡F¥
ã‹D« cÆ®tšbyG¤J¡F K‹D« tU«. m~¿iz,
g~WË v‹wthW òz®bkhÊÆY« tU«. áyÉl§fËš
MŒj« bkhÊ¡F¿¥ghf Ú©L vGj¥gLtâšiy.
ü‹kuã‰ T¿a rh®bgG¤J _‹W« v›thW rh®ªJ
njh‹W« v‹w rh®ò Ãiyia bkhÊkuãš KjbyG
ü‰gh¡fŸ És¡Ftd.
ïir F‹W«nghJ msbgil v‹w Kiw jGt¥
gLk‹nw. m§‡d« msò vGªj xÈ Ú£l¤ij¡
fh£Ltj‰F be£blG¤J¡F¥ ã‹ mj‰F x¤j
F‰bwG¤J (nghxŒ) g¡fkhf vGj¥gL«. I, xs v‹w
ïu©L beoY¡F« neuoahd F‰bwG¤J ïšyhik
ahš Ifhu¤J¡F ïfuK« xsfhu¤â‰F cfuK« x¤j
F‰bwG¤jhf msbgilÆ‰ bfhŸsnt©L«.
jÄœ¢brh‰fŸ XbuG¤bjhUbkhÊ (M, kh)
vdî« <buG¤njhU bkhÊ (M‹,kh‹) vdî«
ïu©L¡F nk‰g£l vG¤Jila bjhl®bkhÊ (M©L,
M©lhŸ, M©lt®) vdî« _‹W tif¥gL«.
ï¥ghFghL jÄœ¢brh‰fË‹ njh‰w¤ijí«
mik¥igí« M¡f¤ijí« m¿É¡ftšyJ.
bkŒ KjbyG¤jhÆD« ãw¥ãš jÅ¤j‹ik
íila jhÆD« brhšY§fhš f ‡ r P v‹W
mfu¤njhL brhšy¥gL«.
ü‹kuãš ï‹d bkŒbaG¤J¡F¥ã‹ ï‹d
bkŒbaG¤J tuš nt©L« v‹w tu«ãid¡ f‰nwh«.
vªj bkŒbaG¤J« j‹id¡ TW«nghJ vj‰F¥
ã‹D« tuyh« v‹w f£L¥ghl‰w bghJ Ãiyí©L.

ïJ eilKiw¡bfh¤j ïy¡fz«.
bkŒ«ka¡f¤âš Õ®¡F, th®¥ò, ghœ§»zW vd
<buh‰W« tU«. ïit a u H v‹w _‹¿‹ ã‹d®
njh‹W«.
jÄœ¢ brhšyik¥ã‹ão ufubth‰W«
Hfubth‰W« jÅ¡F‰bwG¤J¡F¥ ã‹ tukh£lh.
t®¡f«, t®zid, f®¥ãÂ v‹W brhštJ« vGJtJ«
jtW. tU¡f«, tUzid, fU¥ãÂ v‹gnj jF«.
brŒíËš `ngh‹« v‹W <buh‰W Ã‰F«.
m›Él¤J kfubth‰W fhškh¤âiuahŒ¡ F‹¿
bahÈ¡F«.
vG¤J¡fis¢ brhšÈil¥gL¤â¢ brh‹dhY«,
brhšÈil ÉjªJ ntwhf¢ brh‹dhY«, T£L toî
bg‰whY« j« j‹ikÆÅ‹W khWglh. jÅbaG¤jhf
ïUªjnghJ v‹d j‹ikí©nlh m¤j‹ik tªjh‹
ïUªjh‹ br‹wh‹ v‹W vG¤J¡T£o¢ brhštj‰fhf
kh¿ÉlhJ. toî khWg£lhY« bghUŸ ntWglhJ.
ïJ vG¤âaš vd¥gL«. ïJ bkhÊÆ‹ Ãiy Éâ. I
v‹w xÈaD¡F¤ jÅtÇtoî c©L. mï mŒ v‹w
T£L toîfS« c©L. mï mŒ v‹gd áyÉl§fËš
kh¿ tU«. xs xÈaD¡F cÇa toî c©L. mc v‹w
T£L toî« c©L. ïit toî ka¡f§fŸ. ït‰whš
bghUŸ khWgLtâšiy. vG¤âaš âÇtâšiy.
bkhÊkuã‹ Kj‹ikahd ïy¡fz¡TWfŸ
ïu©nl. jÄÊš bkhÊ¡F KjyhF« vG¤J¡fŸ;
bkhÊ¡F ïWâÆš tU« vG¤J¡fŸ.
bkhÊ KjbyG¤J¡fŸ
ïJ g‰¿¥ g¤J ü‰gh¡fŸ cs. 12 cÆ®fS« bkhÊ
Kjyh» tU«. bkŒfŸ bkhÊKjyhF« v‹whY«
cÆnuhL Toa cÆ® bkŒfŸjh« m§‡d« tuKoí«.
ïJ jÄœbkhÊÆ‹ k‹Åa mik¥ò. ma‹bkhÊ¢
brh‰fis xUfhš jGÉdhY«, ï›tik¥ò¡F

c£g£nl âahd«, Ãaha«, »Uig v‹W tunt©L«.
KjyhF bkŒfS¡F« mitbgW« cÆ®fS¡F«
tu«ò©L. gâbd£L bkŒfSŸ f r j g vd tšÈd¤âš
eh‹F« P e k vd bkšÈd¤âš _‹W« a t vd
ïilÆd¤âš ïu©L« Mf x‹gJ bkŒfŸ bkhÊ
KjyhF«. ït‰WŸ,
12 cÆbuhL« tUtd ¡¤ª¥«
9 m I xs Ú§f ¢
8 c C x X Ú§f ›
3 M v x nr®ªJ Š
1 M nr®ªJ Œ
bkŒ«ka¡f¤â‰F¢ brhšÈaJnghy Kjyhfh
vd¥g£l všyh btG¤J¡fSnk j‹id¢R£L« nghJ
(bzh, bsh, blh v‹wthW) bkhÊKjyhf tU«
v‹gJ eilKiw¡F x¤j bghJÉâ. ïJnt
bkhÊÆWâahfî« bfhŸs¥gL«.
Eªij, EªjhŒ vd bkhÊKj‰ F‰¿aYfu« x‹W
c©L. ïj‰F« efu bkŒna Kjš.
bkhÊÆWâbaG¤J¡fŸ
ïJ g‰¿¥ gâdh‹F ü‰gh c©L.
xsfhu« Ú§»a gândhUÆU« ïWâahf tU«.
xsfhuK« bfs bts vd XbuG¤bjhUbkhÊfËš
<whF«. vfu îÆ® <whfhJ. beh v‹w XÇl¤J xfu«
<wh«. nP nPh vd Pfu« <uhf thuhJ. cR, KR vd
<Çl¤J¢ Rfu« <wh«. jò v‹w xU brhšÈš òfu« <uh»
ïUÃiyÆš mG¤j« bgW«. gâbd£L bkŒfSŸ P
z e k d vd bkšÈd¤JŸ IªJ a u y t H s vd
ïilÆd« MW Mf¥ gâbdhU òŸËí« bkhÊ¡F <whf
tU«. btÇª, bghUª vd ïUbrh‰fËš efubkŒ <wh«.
cÇŠ v‹W Pfu« xU brhšÈš <wh« Mdhš

ïUbghUŸ mG¤j« bgWtâšiy. m›ï› c› bj›
vd tfu« eh‹F brh‰fËš filáahf tU«.
m~¿iz¥ bga®fËš dfubkŒ¡F <whf kfubkŒ
(òw‹ - òw«) tªJÃ‰F«; vÅD« x‹gJ brh‰fŸ
Éy¡fhF«.
xUbkhÊ¡ F‰¿aÈfu«
(31) F‰¿a Èfu« Ã‰wš nt©Lk
ahbt‹ áidÄir íiuair¡ »sÉ¡
fhtÆ‹ t%c kfu _®ªnj.
ï~J xUbkhÊ¡ F‰¿aÈfu¤â‹ rh®òÃiy TW«.
mfyîiu
rh®ªJ tuškuã‹ v‹W ü‹kuã‹ Kjšü‰
ghÉ‰ T¿dhu‹nw. FWFj‰F v¢brhšÈš vjid¢
rh®ªJ tU« vd cÇa ïl¢NœÃiy fh£L»‹wh®.
Äah v‹w ciuairÆil¢ brhš x‹W c©L.
ïj‹ f© ah v‹w vG¤J¡F nkny m›Él¤J
kfubkŒia¢ rh®ªJ F‰¿aÈfu« eLnt Ã‰F«.
ciu - ng¢R tH¡F. Ã‰wš nt©L« - ïil¥g£L
eLnt Ã‰f nt©L«.
tH¡F: Äah - ïJ ng¢R tH¡»il K‹ÅiyÆš
tU« Vt‰ brhš. nf©Äah, brh‹Äah, nfs¥gh,
brhšy¥gh v‹gJ bghUŸ.
âwDiu
ü‰ghÉš vL¤J¡fh£nl jªJ ïy¡fz« És¡F«
ü‰gh ïJ. ïJ fh£Lbe¿ vd¥gL«. Mfhu¤njhL
Toa afuîÆ®bkŒ¡F« kfubth‰W¡F« ïil¥g£L
beU¡F©Q«nghJ ïfu« miukh¤âiuahf¡ FWF«
v‹gJ NœÉâ. ah v‹w MfhuîÆ®bkŒ KGJ«
ã‹g‰W¡nfhL; x‰W K‹g‰W¡nfhL v‹f. ï›Éâia

bah£o ÉahH‹ v‹w brhšÈš ïfu« ï¡fhy¤J¡
FWFtij czuyh«. Éahâ, Éahr«, âahd«, ãah©L
th¤âa« v‹w ãwbkhÊ tUifÆY« ï¢NœÃiyahš
ïfu« FWFtij¡ fh©f. vdnt ï¢NœÉâ
cyfbkhÊ¥ bghJÉâ nghY«.
brh‰F cW¥ghf tU« xÈfis¢ áid v‹gJ xU
F¿pL. F¿aj‹ ïWâ¢ áid vd cÆ® ka§»aÈY«
R£L¢ Rid Úoa ‘<WáidbahÊa vd’ <Çl¤J¡
F‰¿aYfu¥òzÇaÈY« ï¡F¿ah£á tU«.
`F‰¿aÈfu« Ã‰wš nt©L«’ v‹w xU jiyeil
ï¥go¢ rh®ò ïUªjh‰wh‹ ïfu« FWF« v‹w
t‹òiwahF«. Äah Äah v‹W tU« óidÆ‹
bghUËš xÈ¡F¿¥ig Ú¡Fj‰F. ciuair¡ »sÉ vd¥
g£lJ. gaÅiyia K‹D« v¢r¤ij¥ ã‹D« T¿a
eilnah£l« ïJ. ïy¡»a«nghš bjhšfh¥ãa¤J
ï›thW eilnah£l§fŸ gyîs.
Äah v‹w ciuair¢ brhš ã‹dhŸ tH¡F
åœªjJ.
òz®bkhÊ¡ F‰¿aÈfu«
(32) òzÇaš ÃiyÆil¡ FWfY KÇ¤nj
czu¡ T¿‹ K‹d®¤ njh‹W«.
ïJ F‰¿aÈfu« ïUbkhÊ¥òz®¢áÆil¡ FWF«
vd¡TW«.
mfyîiu
F‰¿aÈfu« Äah v‹gJ nghš xU bkhÊÆ‰
FWFjnyhL ïUbrh‰òz®¢áÆš FWFjY« c©L.
bkhÊkuò xU brhšysÉ‰F¡ TW« ïayhjÈ‹ <©L
ÉÇªJiu¥gJ bghUªjhJ. ï¥òz®bkhÊ¡ FW¡f«
ã‹ò F‰¿aYfu¥ òzÇaÈš btË¥gL«.
tH¡F: ehL + ahJ - ehoahJ; khR + ahJ -

kháahJ
âwDiu
rh®bgG¤J¡fhd F‰¿aÈfu«, F‰¿aYfu«,
MŒj«v‹w _‹W« xU brhšÈY« tU«; òz®bkhÊ
ÆY« tU«. bkhÊkuò xU brhšÈš tU« vG¤J¡f£F
ïy¡fz« TW« ïašã‰W MjÈ‹ òz®bkhÊíŸ
rh®bgG¤j tUtd g‰¿ mit c©L vd <©L¢
R£odhnua‹¿ ïlD« g‰W¡nfhL« ÉÇ¤Jiu¡f
Éšiy bjhšfh¥ãa®. `czu¡ T¿‹ K‹d®¤ njh‹W«
vd¥ òz®bkhÊ¡ F‰¿a Èfu¤J¡F«, `fl¥ghl¿ªj
òzÇayhd’ vd¥ òz®bkhÊ¡ F‰¿aYfu¤J¡F«,
`<Çaš kU§»D«’ vd¥ òz®bkhÊ MŒj¤J¡F« cÇa
nt¿ašfË‰ fh©f v‹wh® MáÇa®. ï›thW
ïy¡fz¤ bjËîgl ü‹Kiw tF¤âU¥gijna
`ka§fhkuã‹ vG¤JKiw fh£o’ vd¥ ghÆu«
ghuh£L»‹wJ.
“afu« tUtÊ Æfu§ FWF«
cfu¡ »sÉ Jtu¤ njh‹whJ”
vdtU«
F‰¿aYfu ü‰ghit¤jh‹ `czu¡T¿‹ ã‹d®¤
njh‹W«’ v‹gJ R£L«; vdnt xU bkhÊ¡
F‰¿aYfh¢ brh‰fŸ ÃiybkhÊahf Ã‰f tUbkhÊ
afu« afu« òzU«nghJ FW»a ïfu« njh‹W« vd
m¿»‹nwh«. afu« tUbkhÊ v‹W T¿dhY«,
`MnthltšyJ afu« KjyhJ’ v‹wgo, ah v‹w
MfhuîÆ® bkŒna bfhŸs¥gL«.
xUbkhÊ¡ F‰¿aÈfu¤â‰F« òz®bkhÊ¡
F‰¿aÈfu¤â‰F« NœÃiyÆš X® x‰Wikí©L. Äah
ehoahJ vd <Çl¤J« ah v‹w xÈ¡FK‹ ïfu«
FWF»‹wJ.
K‹d® v‹gJ vâ®fhy¤ij¡ F¿¡F«. K‰ngh¡F

v‹gJ nghy, `òzÇaš ÃiyÆil¡ FWfY« cÇ¤nj
v‹w c«ik¡F¡ FWfhkY« tU« v‹gJ bghUs‹W.
xU bkhÊÆnya‹¿¡ F‰¿aYfu« òz®bkhÊÆY«
FWU« v‹w v¢rî«ikahF«. `ïlDkhU©nl v‹W
tU« ü‰gh eil¡F« ïJnt bghUŸ.
<©L xUeš És¡f«

ehoaJ v‹w òz®bkhÊ ehL + ahJ vdî« eho +
ahJ vdî« ãÇ¥gj‰F ïldh»‹wJ. ntWghL
fh©gJ v¥go? ehL v‹gJ ÃiybkhÊahÆ‹
m›Él¤J ïfu« F‰¿aÈfukhŒ miukh¤âiuahŒ
xÈ¡F«. vG¤JtoÉš ehoahJ vd ïfu¤â‹ nkš
òŸËbgW«. eho v‹gJ Ãiy bkhÊahÆ‹ ïfu«
F‰WfukhŒ xU kh¤âiu ïir¡F«. eho ahJ vd
vG¤J toÉš òŸËbgwhJ. v«bkhÊÆY« ï¤jifa
ka¡f§f£F ïlD©blÅD« ng¢R¢ NœÃiy neh¡»¥
bghUŸjhnd És§»¤ njh‹W«. khoahJ t©o ahJ,
fháahJ, bfh¡»ahJ v‹gdî« m¤j‹ikad. öáahJ
v‹w òz®¢áÆš öR« öáí« xU bghUsdthjÈ‹
ïy¡fz¤jhš bghUŸ ntWglÉšiy vd m¿f.
ï›Éy¡fz« ã‰fhy¤J tH¡F åœªjJ.
xUbkhÊ¡ F‰¿aYfu«
(33) be£blG¤ â«gU« bjhl®bkhÊ p‰W«
F‰¿a Yfu« tšyh ù®ªnj.
ï~J xUbkhÊ¡ F‰¿aYfu¤â‹ rh®òÃiy TW«.
mfyîiu
`rh®ªJtuš kuã‹ v‹w ü‰ghÉ‰ T¿a
tÇir¥go F‰¿aYfu« FWFj‰F vt‰iw¢ rh®ªJtU«
vd¡fh£L»‹wh®. F‰¿aYfu« jÅ be£blG¤J¡F¥
ã‹ MW tšbyG¤J¡fŸ nkš V¿tU«. bjhl®
bkhÊ¡F ïWâÆš mJnghš MW tšbyG¤J¡fis¢

rh®ªJ tU«.
ï«g® - ã‹ò. bjhl®bkhÊ - vG¤J¡fŸ
bjhl®ªj xU brhš tšyhW - f r l j g w v‹w tšÈd«.
tG¡F: nghF, khR, ML, XJ, ifò, MW - beoš
ngh¡F: å¢R, M£L, rh¤J, fh¥ò, kh‰W -
t‹bwhl®
m§F, mŠR, m©L, mªJ, m«ò, m‹W -
bk‹nwhl®
vŒJ, kh®ò, gšF, khœF, khŸF - ïil¤bjhl®
v~F, f~R, g~J - MŒj¤bjhl®
gHF, juhR, jÉL, ghÔL, fGF, tšÿW,
brhšbyL, ehnsL, Ãiwò. - cÆ®¤bjhl®.
âwDiu
F‰¿aYfu«, beoš, cÆ®¤bjhl®, t‹bwhl®,
bk‹bwhl®, ïil¤bjhl®, MŒj¤ bjhl® vd MW
tif¥gL« vd¡ F‰¿aYfu¥ òzÇa‰f© tifbrŒt®
MáÇa® ï›tif¡nf‰g¥ òz®¢á ntWgLjiy m›
ÉaÈ‰ fh©f. bkhÊkuò v‹w ï›ÉaÈš F‰¿aYfu«
rh®bgG¤jhF« bkhÊ¢ NœÃiyna TWt®.
bjhšfh¥ãa¤ij¡ f‰ngh® `bjhl®bkhÊ’ v‹w
F¿p£oid ka§fhJ És§»¡bfhŸs nt©L«.
ïu©blG¤J¡F nkš bjhl®ªJ xUbrhš v‹gJ
bghUŸ. kf‹, gh£L, ãz§F, tŸSt®, bjhšfh¥ãa®
ïitbašyh« bjhl®bkhÊfŸ M, th, ngh, Ô ïit
XbuG¤bjhUbkhÊ vd¥gL«. mil, mJ. eh« fhR
ïit <buG¤bjhUbkhÊ vd¥gL«. ã‰fhy¤J«
ï¡fhy¤J« bjhl®bkhÊ v‹gJ brh‰fŸ bjhl®ªj
eilia¡ F¿¡F«. áj«gudh® br¡»G¤jh®;
áj«gudh® áiw¢rhiyÆš eh£L ÉLjiy¡fhf¢
br¡»G¤jh®; ghuâah® ït® bgUikia¥ ghodh®.

ïitbašyh« bjhl®bkhÊ vd ï¡fhy¤J¥
bga®bgW»‹wd. ï›nt‰Wikia¡ fU¤J£bfh©L
bjhšfh¥ãa¤âwid¡ f‰fnt©L«. eh« ï‹W
bjhl®bkhÊ v‹gjid¤ bjhšfh¥ãa® òz®bkhÊ
v‹g®. ïj‹nkš És¡f¤ij `XbuG¤bjhU’ bkhÊ
vd¥ ã‹tU« ü‰ghîiuÆ‰ fh©f.
be£blG¤â«g® v‹gJ ehL. ngr, fhJ
KjÈat‰iw¡ F¿¡F«. ïit <buG¤bjhU bkhÊfŸ.
bjhl®bkhÊpW v‹gJ gl«. g©L, kh®ò, v~F,
gh®¥ò, T¥ghL KjÈat‰iw¡ F¿¡F«. ïit ïu©L¡F«
nk‰g£l vG¤Jil¢ brh‰fŸ. mjdhy‹nwh
xUbkhÊ¡ F‰¿aYfu« vd¥g£ld. `be£blG¤â«g®
v‹wjdhš mJ. gL, gR vd¤ jÅ¡ F‰bwG¤jhš
ïWtd F‰¿aYfu« Mfh v‹gJ« `tšyhW C®ªJ’
v‹gjdhš J«K, k©Q, jhî, òŸS, bryî, tuî
v‹gd bkšäW« ïilpW« bfhŸtjhš F‰¿aYfu«
Mfh v‹gJ« bjËa¥gL«. MjÈ‹ ïªü‰gh
Éy¡»íz®¤J« eilíilaJ vd¡bfhŸf.
ïªü‰ghÉš gaÅiy ïšiy. Ã‰wšnt©L« v‹w
Kªij¡F Kªâa ü‰gh¤ bjhliu¥ gaÅiyahf
kh£nl‰wš ïiag‹W. njh‹wh vGthŒ nghy
mÇjhf¤ njh‹wh¥ gaÅiyí« bfhŸsyh«.
e‹}yhU« gjÉaÈš `Mpiwí« <p¿fuK«’ v‹W
KoahJ Ko¤âU¤jiy x¥òneh¡Ff. `všyh« kiH’
v‹w âU¡FwŸ eilí« ïj‹gh‰gL«. ïjid
mthŒÃiy v‹g® ïy¡fÂa®.
ï‹bdhU tifahfî« ï«Koãid¢ áªâ¡fyh«.
kiyahs¤âš Éid K‰W¡fŸ ghäWfŸ bgWtâšiy.
g©L jÄÊš tH¡»ÈUªj ÉidK‰W tot§fŸ ã‹ò
jÄÊš tH¡f‰W ï‹W kiyahs¤âš tH§F»‹wd
v‹W nfusghÂÜa« vL¤j¡fh£oago, tšyhW
C®ªJ v‹gjid ghäWbgwh K‰whfî« fUâ¡bfhŸs
ïlD©L. ïJ áªjid¡FÇaJ.
ï‹W v›tif¢ brh‰fËY« ïWâífu«

XusntD« FW»bahÈ¥gij¡ nf£»‹nwh«; vÅD«
òz®¢á¡f© K‹nghynt ntWghLfŸ cs.
òz®bkhÊ¡ F‰¿aYfu«
(34) ïil¥go‰ FWF ÄlDkh U©nl
fl¥gh l¿ªj òzÇa yhd.
ïJ F‰¿aYfu« ïUbkhÊ¥òz®¢áÆil¡ FWF«
v‹W TW«.
mfyîiu
xUbkhÊ¡ F‰¿aYfu¢ brh‰f£F ïlD«
g‰W¡nfhL« nkny T¿dh®. m¢brh‰fŸ
ÃiybkhÊahf tUbkhÊahf òzU«nghJ cfu«
ïil¥gLkšyth? m›thW tU« cfu« FWF«
ïl§fS« c©L; mt‰iw Kiwahf¢ brhšy nt©oa
F‰¿aYfu¥ òzÇaÈ‹ f©nz fhzyh«.
ïil¥go‹ - eLnt tÇ‹.
fl¥ghL - brhšy¤jF« ïl«.
M‹ - ïl¤J.
tH¡F
ehL áw¡F«, mHF tsU« - mštÊ¤bjhl®
eh£L¡ flik, mHF¡ fiy - nt‰Wik¤bjhif
âwDiu
ïJ bkhÊkughjÈ‹ xU bkhÊasî¡nf
ïy¡fz« Tw¥gL«. òz®bkhÊ¡F cÇaÉašfË‰
TWtnj fl¥ghL. MjÈ‹, `fl¥ghL m¿ªj òzÇaš
v‹wh®. m~J x‹gjh« ïayhd F‰¿aYfu¥ òzÇaš
MF«.
`mšyJ »s¥ãD« nt‰Wik¡ f©Q«

všyh ÉWâí« cfu« Ãiwí«
vd M§F tU« ü‰ghnt <©L¡ F¿¡f¥ bgWtJ vd¡
bfhŸf.
ehL áwªjJ v‹gâš F‰¿aYfu« <whf,
ïUªjhY« òz®bkhÊÆš eLntÆU¤jÈ‹ `ïil¥go‹
vd¥g£lJ.
`ïlDkhU©nl' v‹gJ mU»tUtij¡ F¿¡f
Éšiy. F‰¿aYfu« xU bkhÊÆš ïU¥gJ nghy¥
òz®bkhÊÉY« c©L v‹gnj bghUŸ. ï~J
v¢rî«ik.
xUbkhÊahŒj«
(35) F¿aj‹ K‹d® MŒj¥ òŸË
cÆbuhL òz®ªjtš yhw‹ Äir¤nj.
ï~J xUbkhÊahŒ j¤â‹ rh®ò ÃiyTW«.
mfyîiu
`rh®ªJ tuš kuã‹_‹W' v‹w tÇir¥go MŒj«
TW»‹wh®. MŒj¥òŸË F‰bwG¤â‰F¥ã‹nd
cÆ®bkŒ tšbyG¤J¡fS¡F K‹nd tU«.
ÄirªJ - ïl¥g¡fkhf mL¤jJ.
tH¡F: (v.F) (v~F) f.R (f~R) m.J (m~J) g. ¿
(g~¿)
âwDiu
MŒj¤â‰F K‹D« ã‹D« tU« ïUgh‰
NœÃiy TWtJ ïªü‰gh. ïj‹ mik¥ò¥go xU
bkhÊahŒj« v.F (v~F) bt.fh (bt~fh) vd _‹bwG¤
jsÉš ml§F«. m~jhtJ ïu©owªâir¡F« bjhl®
bkhÊ tifahF«. mWtif¡ F‰¿aYfu¤JŸ MŒj¤
bjhl®bkhÊí« x‹W v‹gij Ãidf.
K‹nd F‰bwG¤J v‹gjdhš (v.F) (v~F) v‹gJ

nghy¤ jÅ¡F¿yhfnth f.R. (f~R) v‹gJ nghy
cÆ®bkŒ¡ F¿yhfnth ïU¡fyh«; vÅD« mj‰FK‹
ï‹bdhU vG¤J¤ bjhl®tâšiy v‹gJ bjËî.
`cÆbuhL òz®ªj tuyhW' v‹gjdhš
MŒj¤â‰F¥ ã‹ò vªj x‰bwG¤J« thuhJ v‹gJ«
tšbyG¤J tÇD« mit cÆbuhL nr®ªj cÆ®
bkŒahfnt tU« v‹gJ« bgw¥gL«. cÆbuhL vd¥
bghJ¥gl¡ T¿aikahš bt.fh. (bt~fh) m.ij
(m~ij) g.¿. (g~¿) vd vªjîÆU« bjhluyh« v‹gJ«
bgw¥gL«.
òŸËtoî bgW« vG¤J¡fŸ jÄÊ‰ gyî©L.
mitbašyh« xU KjbyG¤âU¡f¡ TLjyhf cl‹
tUgit. F‰¿aÈfuK« F‰¿aYfuK« KjbyG¤jh»a
ïfu îfu tot§fË‹ nkny òŸËí« bgW«. MŒj¤
â‰F¥ òŸËašyJ KjbyG¤J tot« ï‹ikÆ‹,
`MŒj¥òŸË' v‹nw bgaU©lhÆ‰W. ï~J Xuh£FG
v‹W brhšY« ï‹iwa thœ¡if x¤jJ.
ï‹bdhU És¡f«: òŸË¡F¿fŸ Ã‰F«
ïl§fËš ntWghL©L. MŒj¥òŸË v‹w vGthŒ¡F
`Äir¤J' v‹w x‹w‹ghšÉid K‰W ïU¤jÈ‹, òŸË
x‹nw v‹gJ«, F¿aj‹ K‹dU« Mw‹ Äir¤J«
v‹gjdhš eLnt ïl¥g¡f¤J mL¤J Ã‰F« v‹gJ«
nghjU«. fh©f: v.F. f.R m.J. `j¤jÄirŸ x¤jd' vd
ü‹ kuãY«, `tfhu Äirí«' vd¥òŸË ka§»aÈY«
`m¤J« M‹Äir' vd m›ÉaÈY« ïl¥g¡f¤J
mL¤J v‹w bghUŸgl tUjiyízuyh«.
xUbkhÊ¡ F‰¿aÈfu« xU brhšysÉš tUjÈ‹
Äah v‹w m¢brhšiyna ü‰ghÉš it¤J És¡»dh®
MáÇa®. xUbkhÊ¡ F‰¿aYfuK« xUbkhÊ ahŒjK«
gybrh‰fŸ cilikah‹, ïy¡fz tifahš
tU¨NœÃiyfŸ Tw¥g£ld.
MŒj¤ij¢ áyth©Lfshf ïjœfËY«
üšfËY« És«gu§fËY« vG¤JtH¡»š jtwhf¡
ifahS« xU Ôa ngh¡»id¢ R£o¡ fh£o ïo¤

Jiu¤J¡ fisa ÉU«ò»‹nw‹. ïisjhf KŸku«
fisahÉ£lhš ma‰fisfŸ nkÉ¤ jÄœeh‰W¡fŸ
ïl«bgwh.
F‰bwG¤J¡F¥ ã‹D« cÆ®bkŒtšbyG¤J¡F
K‹D« ïu©o‹ rh®ghf MŒjbthÈ njh‹W«. ïU
áwbfG¥g vG« clyJ nghš v‹W ciuaháÇa®fŸ
ctik TWt®. MŒj« EQ»a eÈnthirahjÈ‹
FHªijia¡ ö¡FtJnghy ïUiffshY« vG¥g
nt©L«. ï›thnw v~F, g~J, bt~fhik, m~fhik,
m~¿iz, g~bwhil, g~WË Kjyhd jÄœ¢brh‰fŸ
mikªJs.
ï‹nwh MwhtJ M§»ybthÈ¡F Ãfuhf
MŒj¤ij bkhÊKjyhf¡ ifahS« ngh¡F
xUgf£lhf¥ bgU» tU»‹wJ. òšÈa ï¥ngh¡fhš
MwhtJ xÈíila gy M§»y¢ brh‰fŸ m¥gona
jÄbHd¥ òF¤j¥gL»‹wd. Éá¿, fil, Ãâaf«,
âiu¥gl«, Ãiyit¥ò, Ó£L¡fil, R¤â, go¥òjÉ,
got«, nfh¥ò, FË®¥bgh¿, öahiy, bjhÊ‰rhiy,
mH», jªij. Ô¥bg£o¤ bjhÊš, ÃâKl¡f« v‹w
bghUSila M§»y¢ brh‰fŸ všyh« MŒj¤ij
Kjyhf¡ bfh©L xUthW jÄbHG¤jhš vGj¥gL
»‹wd. ï›bthU xÈ¡fisahš m©ik¡fhy¤J¤
jÄG¡F Éisí« CWfŸ gy. ï›thW br‹whš
M§»ytfuhâÆš MwhtJ xÈíila v©Âwªj
brh‰fS« MŒjKjyhf¤ jÄHfuhâÆš VWkšyth?
Vkhªjhš ntW xÈfS« Vwyhbk‹W gj«
gh®¡Fkšyth? MwhtJ xÈ ïilÆY« ïWâÆY«
tU« M§»y¢ brh‰fŸ Tl tutu¡ fy¡»‹wd. ešy
jÄœ¢ brh‰fS§Tl MŒj« ïU¥gjhš M§»y
MwhtJ xÈahf¥ go¡f¥gL»‹wd. ïjdhš jÄHh¡f«
brŒtJ jil¥gLtnjhL ï‹bwhU moKuQ«
V‰gL»‹wJ. vG¤J¡F xÈ, brhšyhF« nghJ X® xÈ,
brhš byhÈ¥ò Kiwbašyh« M§»y¤J¡F c©L.
jÄG¡F m‹dÃiyÆšiy. vG¤bjhÈia¡ T£o¥

go¤jhš brhšiy¢ brhšÈÉlyh«. brh‰fis¢
brhšYtj‰ bf‹W jÅbahÈ¥ò¥ gÆ‰á nt©oa
âšiy. ïJ e« bkhÊÆ‹ ïašò. mabyhÈfisí«
ma‰brh‰fisí« jÄbHG¤âš vGâÉLtjhš,
jÄHh»ÉlhJ; jÄHh¡fK« MfhJ.
ï‹nwh M§»y¤â‹ MwhtJ xÈia KjÈnyh
ïilÆnyh ïWâÆnyh nghLtjhš jÄœKiw¥go
vG¤J¡ T£o¥ go¡fKoahJ. ï¥go ï¢brhšiy¢
brhšy nt©Lbk‹W jÅÆy¡fz« bjÇant©L«.
M§»y¤ij¢R£o¤ jÄœ¢ brhšiy¡ f‰ã¤jhf
nt©L«. g©g£l brªjÄG¡F ÉisªJ tU« ÑHiw
ïJ. v~F, m~¿iz vd ïilÆš ïU¡f nt©oa
mL¥ò¡T£L toî bkhÊ¡F KjÈš tªâU¡F«
Ôôœ¡fhy« ïJ. ïy¡fz tu«òÄ¡f br«bkhÊ¡F
m¿Éaš tsU« ï¡fhy¤J, xUrhuh® ïiH¤J tU«
m£^Êa« ïJ. MjÈ‹, `mšyJ brŒjš X«òÄ‹'
v‹wgo ïÅnaD« eh« fil¥ão¡f nt©oa
bkhÊbahG¡f§fŸ ahit?
1. M§»y¤â‹ MwhtJ xÈ¡F Ãfuhf e«
MŒjbthÈia v›Él¤J« ga‹gL¤j¡TlhJ.
2. m¤jF M§»y¢ brh‰fŸ gyt‰¿‰F K‹dnu j¡f
jÄœ¢brh‰fŸ cs. mt‰iw Msnt©L«. cÇa
brh‰fŸ ïybtÅ‹ jÄHh¡f« brŒJ bfhŸs
nt©L«.
3. bjhšfh¥ãa« Kjš všyh ïy¡fÂfS« MŒj«
F‰bwG¤J¡F¥ ã‹D« cÆ®bkŒ tšbyG¤J¡F
K‹D« tU« v‹W T¿a tu«ãid¡ fil¥ão¡f
nt©L«.
4. jÄÊš vG¤J¡T£o¢ brh‰fis¥ go¤JÉL«
ïašKiwia v‹W« ngh‰w nt©L«.
bkhÊ¡fh¥ò v‹ ciuneh¡f§fSŸ x‹whjÈ‹
MŒj¥ngh¡»id¢ R£o be¿¥gL¤JtJ v‹
flikahÆ‰W. K‹ vGªj ciufS« ïJ jF« ïJ

jfhJ v‹W bkhÊaw« R£o be¿¥gL¤âÆU¥gij eh«
m¿ahjt®fsšy®.
MŒj Ãiyia a¿f ïy¡fzŠ
rhŒjš jÄG¡F¢ rhŒî
òz®bkhÊahŒj«
(36) <¿aš kU§»D« ïirik njh‹W«.
ï~J MŒj« ïUbkhÊ¥ òz®¢áÆY« tUtJ
TW«.
mfyîiu
nk‰brhšÈa xU bkhÊ¡f©nza‹¿
ÃiybkhÊpW tUbkhÊnahL òzU« òz®¢áÆY«
MŒj¢rh®bghÈ njh‹W«.
ïirik - xÈ¤j‹ik.
tH¡F:
m. ¿iz - m~¿iz (mš + âiz)
g. WË - g~WË (gš + JË)
g. bwhil - g~bwhil (gš + bjhil)
f. ÖJ -f~ÖJ (fš + ÔJ)
K. OJ -K~OJ (KŸ +ÔJ)
m. foa - m~foa (m› + foa)
âwDiu
_‹W rh®bgG¤J¡fSnk xU bkhÊÆY«
òz®bkhÊÆY« tUbkd ïJfhW« Tw¥g£ld.
bkhÊkuò xUbkhÊ g‰¿ajhfÈ‹ ï«_‹W« cÇa
g‰W¡nfhLfis <©nl T¿Ko¤jh®. òz® bkhÊ¡
FÇat‰iw cÇa òzÇašfË‰ f©LbfhŸf v‹W«

Ãidñ£odh®. `fl¥ghl¿ªj òzÇayhd' v‹W
F‰¿aYfu¤J¡F¡ T¿aij ï§F« V‰¿¡bfhŸs
nt©L«.
“jfu« tUtÊ MŒj« ÃiyaY«
òfÇ‹ bw‹kdh® òyik nahnu”
“MŒj« ÃiyaY« tiuÃiy Æ‹nw
jfu« t%c§ fhiy ahd”
“nt‰Wik aštÊ ahŒj khF«”
v‹W òŸË ka§»aÈš tU« _‹W ü‰gh¡fns
òz®bkhÊahŒj« g‰¿ait.
ïfuîfu§fŸ KjbyG¤jhfî« ïU¤jÈ‹
F‰¿aÈfu« F‰¿aYfubkd ï›Éu©L« FWikail
vŒâd. MŒj¤â‰F m§‡d« xU KjbyG¤â‹ikÆ‹
F‰whŒj« mšyJ F‰¿ayhŒj« v‹w bgaU¡F
ïlÅšiy, FW¡f« v‹w fU¤JÄšiy. miukh¤âiu¥
ngW mjÅašò.
òz®bkhÊ¡f©Q« MŒj« xUbkhÊÆ‰
nghynt F‰bwG¤â‹ ã‹D« cÆ®bkŒ tšbyG¤â‹
K‹D« tU«. fh©f: m~¿iz, f~ÖJ, K~OJ.
<©LtU« tšbyG¤J jfu« âÇªj wfukhfnth
lfukhfnth ïU¡F« `<¿aš kU§»‹' v‹gjdhš <W
âÇªJ MŒjkhF« v‹gJ bgw¥gL«.
gšjÄœ¡fHf« g~wÄœ¡fHf« vdî«
gšbjhÊ‰fšÿÇ g~bwhÊ‰fšÿÇ vdî« g©il
ïy¡fz¥go tunt©L«. ãw¡fhy¤J tH¡F åœªj
òz®¢áÆy¡fz§fSŸ ïJî« x‹whjÈ‹, gš
jÄœ¡fHf«, gšbjhÊ‰fšÿÇ vd ï‹W vGJtJ
bghUªJ«; ï~J mo¥gil¡F khWghl‹W.
bkhÊ¡F¿¥ò
(37) cUÉD« ïirÆD« mU»¤ njh‹W«
bkhÊ¡F¿¥ bgšyh« vG¤â Åayh
MŒj k~fh¡ fhiy ahd.
ïJ tÇtoÉšyhj MŒjÃiy TW«.
mfyîiu
Ãw« g‰¿í« Xir g‰¿í« mU» tUtd
bkhÊ¡F¿¥ò vd¥gL«. ïit ne® bghU©ikíila
brh‰fŸ mšy. MjÈ‹ vG¤J¡fshš vGâ¡fh£l
Koah. ït‰¿š tU« MŒjnthirfŸ eÈahkš
Ú©blhÈ¥gd.
MŒj« eÈah ïl¤J vG¤J¥bgwh v‹w
vâ®kiwahš MŒj« eÈªjÉl¤J« bghU©ikíila
brh‰fŸ v~F, f~R vd totbtG¤J¥ bgW« v‹gJ fU¤J.
ciu : MŒj« miukh¤âiuahf eÈahJ Ú©l
ïl§fËš Ãw¤âY« XirÆY« áw¥ghf tU«
bkhÊ¡F¿¥bgšyh«, brh‰fŸ vG¤âš vGj¥gLtJ
nghy, vGjKoah.
tH¡F:
f~W v‹D« fšyju¤j« - Ãw« g‰¿aJ.
R~W v‹D« j©nlh£L¥ bg©iz - Xir
g‰¿aJ.
âwDiu
F‰¿aÈfu¤J¡F ïUü‰gh, F‰¿aYfu¤J¡F
ïUü‰gh T¿a MáÇa® MŒj¤J¡F _‹W ü‰gh
brŒt®. KjÈU ü‰gh¡fŸ MŒj« miukh¤âiu
bfh©l brh‰fËš tU«nghJ ïy¡fz« TWtd.
ïit bkhÊfnsa‹¿ bkhÊ¡F¿¥ãšiy. eÈîilahŒ
j« ït‰¿‹ mo¥gil.
Ãw¡F¿¥ò« Xir¡F¿¥ò¥ òy¥gL¤j MŒjnthir

tU« ïl§fS« c©L. ïit bkhÊ¡F¿¥ò vd¥gL«.
ï›Él§fËš ï›nthir kh¤âiu¡F c£glhJ
brhšth‹ mG¤j¤J¡nf‰g ÚS«. msbgilnghy
vG¤â‹ mo¥gilÆš Úshkš, Xir j‹dsÉš
Ú©blhÈ¡F«. msãwªJÆ®¤jY« x‰¿ir ÚlY«
ïir¤jÄÊš vG¤J¥ bgwhikia x¥ãLf.
tU»‹w ü‰ghmsbgil g‰¿aJ. msbgil
Ú£á¡f© m~jhtJ, m~fh¡fhiy, bkhÊtÆ‹ x¤j
F‰bwG¤J toÉdhš vGj¥gL« v‹w ïy¡fz«
TWtJ. mjndhL ïªü‰ghit ïiz¤J¡ fhz
nt©L«. fhÂ‹, cUÉD« ïirÆD« tU« MŒjnthr
bkhÊ¡F¿¥ghjÈ‹ vG¤J¡F¿¡F thuh v‹gJ
nghjU«. msbgil KjbyG¤J¡nf ahjÈ‹ ï›thŒj
Ú£á msbgilbadyhfhJ. “f©© l©zbzd¡
f©L§nf£L«” v‹w kiygLflh« x‰ws bgilnghy
MŒj« ïu©L bgWj‰FÄšiy. MŒj« jhnd rh®ghf
ïU¡F«nghJ jh‹ ï‹bdh‹W¡F¢ rh®ghf cjî«
v‹gJ bghU¤jk‹W. ïUeÈî Ú£áíkhfhJ. MjÈ‹
MŒjnthir¥gl tU« Ãw« xÈ g‰¿a brh‰F¿¥ò
Ú©nlhir¥gL§fhš vG¤Jtoî¡F c£g£L thuh
v‹gJ«, vG¤Jtoî¡F c£gLtd KjÈU ü‰gh¡fËš
R£oa miukh¤âiu bfh©l bghU£ brh‰fns
v‹gJ« ï«_‹wh« ü‰ghÉ‹ bjËbghUsh«.
x¤jJ Twš v‹W« be¿ahš v›tifbkhÊ¡
F¿¥ò« neÇa vG¤J tot« bgwh vd¡bfhŸf.
c©L©L© bl‹D« cz®Édh‰ rh‰Wnk
blh©blh©blh© bl‹D« giw
v‹gJ ehyoah®,
ïirÃiw
(38) F‹¿ir bkhÊtÆ‹ Ã‹¿ir Ãiw¡F«
be£blG¤ â«g® x¤jF‰ bwG¤nj.
ï~J ïirÃiw¥ò« mj‰F¡ F¿í« TW«.
mfyîiu
áy brh‰fËš ïir Fiwí«nghJ be£blG¤
J¡F¥ ã‹nd mj‰»dkhd F‰bwG¤J¡fŸ tªJÃ‹W
ïiria ÃiwîbrŒí«.
tH¡F: thmŒik, Fßï, M^c, nrvŒ, misï,
nghxŒ, bfsxit, J‹òùc«, vL¥göc«, brwhmmŒ.
âwDiu
vG¤ây¡fz¡TWfSŸ ïªü‰ghÉ‹ fU¤J
áw¥òilaJ; e‹F MuhŒªJ bjËj‰F« cÇaJ.
ïir FiwtJ brŒíËš v‹nwh ïir Ãiw¥gJ
msbgil v‹nwh v¡F¿¥ò« ü‰ghÉš ïšiy. vdnt
ïªü‰gh tH¡»‰F« brŒí£F« bghJbtd¡ bfhŸs
nt©L«. tH¡»š M^c kf^c k%c vd tUjY«
v‹göc« vd ciueilÆš tUjY« fh©f. nrŒik
ÉËÆš všyh« ïirÃiwî tU«. brŒíËY§Tl
ï‹Åirasbgil v‹gJ ah¥ò neh¡»aj‹W vdî«
tH¡»‰nghy ï‹ndhir Ãiwî¡F tUtJ vdî«
bfhŸsnt©L«. ï›thW brhšnyhir ÆU¤jÈ‹
`F‹¿ir bkhÊtÆ‹' vd¥ bghJ¥gl¡ T¿dh®
MáÇa®. F‹Wjš v‹gJ ah¥ò¡fhfî« F‹wyh«,
brÉ¡F ï‹ndhirí« F‹wyhk‹nwh.
ïir F‹WtJ brhš. mjid Ãiw¡F§fhš, m¢
brhšÈš KjÈnyh ïilÆnyh ïWâÆnyh ïU¡F«
be£blG¤nj cÇa ïlkhF«. mª be£blG¤J¡F¥
ã‹ cÇa F‰bwG¤J tªJ ïir Ãiwî brŒí«.
thmŒik - KjÈš - `M' be£blG¤J¡F¥ã‹ `m'
F‰bwG¤J tªjJ
òyhmš - ïilÆš m›thW tªjJ
glhm - ïWâÆš m›thW tªjJ
t%c«, j%c«, g^c« v‹w ïl§fËš, tU«, jU«,

gL« v‹W F‰Wfu« be£blG¤jh» msbgilajhš
fh©f.
ïir Ãiw¡F« ï¡F‰bwG¤J¡fŸ m, ï, c, v, x
v‹w cÆ® toÉnyna be£blG¤â‹ã‹ vGj¥gL«.
jÄÊš brh‰fS¡F ïilÆnyh ïWâÆnyh cÆ® toî
tUjÈšiy. msbgilÆš tU«nghJ m¿F¿ v‹W
ntWgL¤â¡ fh£Ltj‰nf cÆ®toî Ã‰F«. F‰bwG¤J
v‹gJ cÆ®¡F‰bwG¤J tot‹ v‹W bfhŸf. Ã‹W
v‹gjdhš ïªü‰gh tÇtoî F¿¤jjh«.
ïJîkJ
(39) I xs bt‹W« MpbuG¤â‰F
ïfu cfu« ïirÃiw thF«.
ï~J ïu©L be£blG¤J¡F x¤j F‰bwG¤J¡
TW«.
mfyîiu
be£blG¤J VG F‰bwG¤J IªJ v‹w
beL§fz¡»š I, xs v‹w ïu©L be£blG¤J¡F«
x¤j F‰bwG¤J¡fŸ ïšiyašyth? ïir
Ãiw¡F§fhš, m¿F¿ahtd ahit? v‹gJ Édh.
mjid¤ bjËÉ¡f¤ njh‹¿aJ ïªü‰gh.
I v‹w beoY¡F ïfuK«, xs v‹w beoY¡F
cfuK« x¤j F‰bwG¤jh»¡ F‹¿ir bkhÊÆl¤J
ïir Ãiw¡F«.
tH¡F: tË¤ jiyïa Ôí«; ItbuhL áidï.
bjscit, bksctš.
âwDiu
Ia§fistJ ïªü‰ghÉ‹ ga‹. I v‹W xÈ¡F«
nghJ ïfuK« xs v‹W xÈ¡F« nghJ cfuK«
ïWâÆš ïGbk‹ Xirahf ÉGtij¢ brÉ fUÉahf

czuyh«. MjÈ‹ ï›ÉU F‰bwG¤J¡fS« ïašghf
x¤jdnt.
K‹ü‰ghÉY« ïªü‰ghÉY« T¿ago
brh‰fns ïirÃiwî¡FÇad; be£blG¤J¡fŸ mšy.
vÅD« mªj Ãiwit <usòila beošfŸ nkY«
Ú©L Ãiw¡F« vdî« mªj Xir¢brŒâia¡ fh£L«
m¿F¿ahf cÆ®¡F¿š tot§fŸ Ã‰F« vdî« bjËf.
ï›ÉU ü‰ghÉY« msbgil¡ fU¤J
btË¥gilahf Éšiy. ïir Ãiwî v‹gJ« X®
ïy¡fz¡ F¿plhF«. msbgil ïirÃiwî¡FŸ
ml§»aJ. nkY« ïir Ãiwî v‹gJ xÈ Ú£áÆ‹
gaid¡ F¿¡F«.
be£blG¤J VHDŸ I xs v‹w ïu©L«
áyt‰¿š beU¡f« cilait. `MpbuG¤â‰F' v‹w
eil ïjid¡ fh£L«.
xUbkhÊ
(40) be£blG¤ njnH XbuG¤ bjhUbkhÊ
F‰bwG¤ ijªJ« bkhÊÃiw ãynt.
ï~J cÆbuG¤Jf£F bkhÊ¤j‹ik TW«.
mfyîiu
ü‹kuãš M < C V I X xs v‹gd be£blG¤J
v‹wh®. be£blG¤jh« m›bthÈa‹fns Ã‹wh§F
bghU©ik F¿¡F« XbuG¤bjhU bkhÊfshf tU«.
F‰bwG¤â‹ Ãiy v‹d? m ï c v x v‹w IªJ
xÈa‹fS« Ã‹wh§F bghU©ik F¿¡F« brh‰fshf
KGik bgWtâšiy.
<©L be£blG¤J F‰bwG¤J v‹gd
cÆ®fisna F¿¡F«. cÆ®bkŒfis¡ F¿ah. Ãiwò -
Ãiwjš, bjhÊ‰bga®.
tH¡F: M - gR KjÈa bghUŸ

< - bfhL, gw¡F« < KjÈa bghUŸ
C - jir
V - m«ò
I - jiyt‹, Éa¥ò
X - kjFÚ®jh§F« gyif, xË
xs - f›îjš, nfhzš.
âwDiu
F¿š beobyd cÆ® ïUtif¥gL«. ït‰WŸ
beošfŸ »lªjh§nf brhšyhfî« tU« áw¥òilad.
ï¢áw¥ò¡ »l¥ãid¥ òy¥gLtnj ïªü‰ghÉ‹
neh¡f«. beošfŸ ï›thW tUbkÅ‹, cÆÇ‹
ï‹bdhUtifahd F¿šfË‹ Ãiy v‹d? v‹w Édh
vHnt brŒí«. m›ÉdhÉ‰F Éil brhštJ nghy
mikªjnj `F‰bwG¤ijªJ« bkhÊ Ãiwãynt' v‹w
mo.
IªJ« v‹gJ K‰W«ik. m ï c v x v‹w vªj
cÆ®¡ F‰bwG¤J« bghU£bghUŸ fh£lh. m ï c
v‹gd R£L¥bghUisí« v nj‰w¤ijí« x
áw¥ãidí« F¿¡FbkÅD« mit jÅbkhÊahª
j‹ikÆy. ïjid Ãidªnj MáÇa® bkhÊahfh
v‹dhkš `bkhÊ Ãiw ãy' v‹wh®. nkiy ü‰ghÉ‰
T¿ago F‰bwG¤J¡fŸ ïir Ãiw¥gd. bkhÊ
Ãiw¥gdtšy. bkhÊ KGikašy v‹gJ ïªü‰ghÉ‹
bjËî.
_‹W bkhÊÃiy
(41) XbuG¤ bjhUbkhÊ <buG¤ bjhUbkhÊ
ïu©owª âir¡Fª bjhl®bkhÊ cs¥gl
_‹nw bkhÊÃiy njh‹¿a be¿na
ïJ jÄœ¢ brh‰T£l¤âš _‹W tifia¡ TW«.
mfyîiu
xU bkhÊ - xU brhš. bjhl®bkhÊ - ïu©L¡F
nk‰g£l vG¤J¡fŸ Toa xUbrhš. bkhÊÃiy -
brhš tif.
jÄœ¢ brh‰fŸ gšyhÆu¡fz¡fhf ïU¥ãD«,
mid¤ijí« _‹Wtifahf ml¡»¡ bfhŸsyh«.
ï¥gF¥ò òz®¢á neh¡»aJ. ã‹tU« òz®¢á
Æy¡fz§fŸ ïªj _‹¿‹ mo¥gilÆš njh‹W
»‹wd. MjÈ‹ mj‰F K‹ndhoahf m¢brh‰
ghFghLfisí« F¿pLfisí« ïªü‰gh bghâªJ
it¤JŸsJ.
ciu: XbuG¤bjhUbkhÊ (M,fh.); <buG¤
bjhUbkhÊ (f©, fhL) ïu©L¡F nk‰g£l vG¤J¡fŸ
TotU« bjhl® xUbkhÊ (jÄœ, m‹ò, bjŒt«,
PhÆW) v‹W brh‰fŸ òz®¢áÆil Ã‰F« Ãiytif
_‹nwah«.
tH¡F: M. kh; <, Ñ, C, ó: V, nr; I, if; X ngh;
bfs, bts, J, beh - XbuG¤bjhUbkhÊfŸ.
gš, ghš, ghâ, gy áy, fL, fhL - <buG¤bjhU
bkhÊfŸ.
FwŸ,T¤J, tÆW, Fu§F: flîŸ, fãy‹, mÉea‹,
- ïu©ow¤ âir¡F« bjhl®bkhÊ, m~jhtJ Ú©l
xU brhš.
âwDiu
ï«K¢brh‰ ghFgh£oš jÄœ¥òz®¢áfŸ
ntWghLWtij¡ f©l¿ªjt® g©il ïy¡fz
ünyh® v‹gJ `_‹nw bkhÊÃiy njh‹¿a be¿na'
v‹w eil¥ãoahš m¿ayh«. ïªbe¿a¥g£ltnu
bjhšfh¥ãa®.
fh, kh, ah, ó, nr, Ú v‹wh§F gy XbuG¤bjhU

bkhÊfS«; Mš, ntš, Õ®, jhŒ, Û‹, Éir, bPik, ïuh,
Ãyh, gÅ, òË, vL, brU v‹wh§F gy <buG¤bjhU
bkhÊfS«; všyh«, MÉiu, Mj‹, ój‹, mH‹, òH‹,
gj¡F, btÆš, k¡fŸ, nt£if, ïšy« v‹wh§F gy
bjhl® xUbkhÊfS« bjhšfh¥ãa¤âš ghFgl¥
òz®¡f¥gLtij¡ f‰»‹nwh«.
F‰¿aYfu« mWtif¥gL«. mt‰iw¡ F¿¡F«
nghJ,
“<buG¤bjhUbkhÊ cÆ®¤bjhl® ïil¤bjhl®
MŒj« bjhl®bkhÊ t‹bwhl® bk‹bwhl®
MÆU _‹nw cfu§ FW»l‹”
v‹W F‰¿aYfu¥ òzÇaÈš ï¥ghFgh£oid
Ãidñ£Lt® bjhšfh¥ãa®. <buG¤bjhUbkhÊ
v‹gJ fhR, TL, TW v‹W beo‰F‰¿aYfukh«.
beo‰bwhl® v‹W ïjid¥ bga®¥gL¤jÉšiy.
Vida Iªâidínk bjhl® v‹w F¿ah‰ R£Lt®.
beo‰F‰¿aYfu¤ij¥ gyÉl§fËš be£blG¤â«g®
vdî« F¿¥ãLtnua‹¿¤ bjhl® v‹W kwªJ«
T¿aâšiy. ã‰fhy ïy¡fÂfŸ beo‰bwhl®¡
F‰¿Yfu« v‹W Vid Iªâidbah¥g ïjidí«
F¿¡fyhÆd®. bjhšfh¥ãa¤J Ms¥gL« ïy¡fz¡
F¿pLfŸ gy¥gy. mit ka¡fk‰wit. ešYiu
brŒtj‰F ï¡F¿pLfË‹ g©il¥ bghUis¡ T®ªJ
m¿ant©L«.
ïªü‰gh áw¥ò Ä¡fjhjÈ‹ ï‹bdhU Kiwí«
vGâ¢ áªâ¥ngh«.
XbuG¤ bjhUbkhÊ <buG¤ bjhUbkhÊ
ïu©owª âir¡F« bjhl®bkhÊ cs¥gl
_‹nw bkhÊÃiy njh‹¿a be¿na.
XbuG¤J¢brhš, <buG¤J¢brhš, ïu©L¡F
nk‰g£l brhš vd vG¤bj©Â¡ifÆš brhš _‹W
tif¥gL« v‹gJ fU¤J. MjÈ‹ ïu©owªJ

ïir¡F« bjhl®bkhÊ v‹¿UªjhY« bjhl®
xUbkhÊ m~jhtJ gybtG¤J¤ bjhlU« xUbrhš
v‹Wjh‹ bghUŸgL«.
xUik g‹ik mšyJ x‹W gy v‹w jÄbH©
tH¡F gaÅiyahf tU« ÉidK‰W¡F cÇaJ.
bga®¢brh‰f£F všyh« xUt® ïUt® _t® ehšt®
vGt® g‹ÅUt® mWg¤J_t® vd všyh v©fS«;
xUbkhÊ, ïUf©, IªjÄœ, vGãw¥ò, v©Fz«,
gâ‰W¥g¤J, ü‰¿jœ, MÆuñÊ vd všyh
v©zilfS« tU«.
`ïUbga® gšbga® msÉ‹ bga®' vd v¢rÉaÈš
bjhšfh¥ãaU«, `xUeh£ bršyy« ïUeh£bršyyh«,
gyeh£ gÆ‹W gybuhL bršÈD«' v‹g (101)
òwþeh}W« `x‹bwd ïu©bld _‹bwd eh‹bfd
Iªbjd Mwbd vbHd v£bld¤ bjh©bld' vd (3)¥
gÇghlY« TWg. MjÈ‹ `ïu©owªâir¡F«
bjhl®bkhÊ' v‹w ïªü‰gh eil jÄœtH¡nfahF«.
<©L vG¤J v‹gJ xÈia¡ F¿¡Fkh?
tÇtoit¡ F¿¡Fkh? ešy Édh.
M - XbuG¤bjhUbkhÊ tÇtoî : 1 xÈa‹ M =1
fh - nk‰go nk‰go nk‰go ¡ + M =2
M© - <buG¤bjhUbkhÊ tÇtoî: 2 nk‰go M+©=2
fh© - nk‰go nk‰go nk‰go f+M+©=3
fhL - nk‰go nk‰go nk‰go ¡+M+£
+c=4
fh¥ò - bjhl®bkhÊ tÇtoî: 3 nk‰go ¡+M+
¥+¥+c=5
fãy‹ -nk‰go tÇtoî: 4 nk‰go ¡+m+¥+ ï
+š+m+‹=7
vG¤JÃiyÆš cÆU« bkŒí« jÅahf

ïUªjhY« jÅ toîfŸ bg‰¿UªjhY« brh‹ÅiyÆš
cÆ®bkŒahfnt x‰Wikea«gl¡ fyªJÉLjÈ‹,
cÆ®bkŒia XbuG¤jhf¡ bfhŸtnj bgUtH¡F. gy,
áy, Ãš, fš v‹gt‰iw ïu©blG¤jhfî« jÄœ, m‹ò,
FwŸ v‹gt‰iw _‹bwG¤J¡fhfî« fšyhjhU«
v©Qt®. `mUkiw kU§»‹ IªâD« v£oD«' v‹w
áy¥gâfhu¤âš ï« kªâu§fŸ cÆ®bkŒfis
XbuG¤jhfnt bfhŸ»‹wd. vG¤bj©Q« f£lis
aoÆš cÆ®bkŒ XbuG¤jhfnt fÂ¥ò¥ bgW«. M©,
fh© v‹gd neuirahfî« mit, Rit v‹gd
Ãiuahirí« brŒí£f© myFbgW«.
jÄœbkhÊ¡f© xÈ¡F« tÇtoî¡F« bjhšgH§
fhy¤nj ïizªj br«ikiaí« vG¤JtH¡F«
ešÈl§bfh©l M£áiaí«, mjdhš K¥gJ xÈí«
K¥gJ vG¤J v‹nw bga®bgW« x‰Wik¡ fh£áiaí«
ï›îiu g‹khQ« tuyh‰W KiwÆ‰ rh‰¿ tU»‹wJ.
MjÈ‹ XbuG¤J¢ brhš <buG¤J¢brhš ïu©L¡F
nk‰g£l brhš v‹W vG¤JÃiyÆš _‹Wtif
brŒjJ tu‹Kiw¥ bghU¤jkhF«.
ï‹bdhU Kiwahfî« bjËayh«. fh, bf, nf,
bfh, nfh, bfs v‹gd XUÆ® bkŒahÆD« toÉš
ïu©L _‹whf¤ njh‹W»‹wd. vÅD« <buG¤J
_btG¤J v‹W ahU«; brhštâšiy. :XUÆ®bkŒ
v‹w xÈÃiyia neh¡» XbuG¤J v‹nw brhšnth«.
fh¡if ehbyG¤bj‹nwh btsthš MbwG¤bj‹nwh
brhšnyh«. vdnt XbuG¤bjhU bkhÊ Kjyhd
F¿pLfŸ xÈ¤j‹ikÆidí« c£bfh©ldth«.
ï¥ghFghL ïUtif tH¡F« vËikí« bjËî«
g‰¿ bfhŸs¥g£lJ. `XbuG¤âaš gj«' vdî«,
`gfh¥gj« VG« gFgj« x‹gJ« vG¤Ôwhf¤ bjhlU«'
vdî« gtzªâah® K‹ndh® Kiwia¥ ã‹g‰¿
ÆU¤jš ngh‰w¤jF«.
jÅbkŒÆa¡f«
(42) bkŒÆ Åa¡f« mfubkhL átQ«.
ïJ jÅbkŒia¢ brhšY Kiwí« vGJKiwí«
fh£L«.
mfyîiu
ü‹kuãš “bkŒÆÅa‰if òŸËbahL Ãiyaš”
v‹w òŸËbahLÃ‰F« ïa‰if bkŒfis¥ g£lh§F
vËjhf xÈ¡f Koahjšyth? mjdhš m«bkŒbahÈ
a‹fŸ mfbthÈ nr®¤J xÈ¡f¥gL« m§‡d«
xÈbahL ïa§»D« òŸËíila bkŒahfnt fUj¥
gL«. mfu cÆ®bkŒahfh. ïJ brhš tH¡»‰F« vG¤J
tH¡»‰F« V‰w eilKiw.
tH¡F:
tšbyG¤ bj‹g f rl j g w bjhš 17
bkšbyG¤ bj‹g ‡' P z e k d nk‰go 18
ïilbaG¤ bj‹g auytHs nk‰go 19
ï«Kiwia üš KGJ§ fhzyh«.
ï¡F, ï¢R, ï¤J, ï¥ò, ï©Q v‹wthW« ¡f‹dh,
¢r‹dh, £l‹dh, v‹wthW«. fd, d‡, rd, Pd v‹w
thW« ng¢RtH¡»š bkŒfŸ ïa¡f« bgWjY« c©L
v‹whY« ïit jÅbkŒ vd k¡fŸ òÇªJ bfhŸt®.
âwDiu
ãw¥ãš x›bthU bkŒí« jd¡bf‹w bghU©ik
íila KjbyG¤J; cÆU¡F Ãfuhd KjbyG¤J;
vÅD« vËikahf¢ brhštj‰F« nf£gj‰F«
m¿tj‰F« mfu« JizbahÈahF« : m›tsnt
mdh Mt‹dh ïd <a‹dh vd cÆU« fht‹dh
Ña‹dh nfht‹dh bfst‹dh vd cÆ®bkŒí§Tl¤
JizbahÈ bgW»‹wd.
K‰T¿ah§F x›bthU bkŒ¡F« cÇtoî«

mj‹nkš x‰W v‹gj‰FÇa òŸËtoî« c©L.
cÇtoîfŸ g‹Åu©L cÆU« V¿ cÆ®bkŒahF«
nghJ« f fh » Ñ F T bf nf if bfh nfh bfs v‹W
eLîUthf Ã‰F«. x‰W v‹gj‰FÇa gâbd£L bkŒ¡F«
bghJthd òŸËtoî k£L« Ú§» cÆnuw ïl§
bfhL¡F«. m«Kiw¥go, bkŒÆ‹ ïa¡f¤JfF mfu«
tU«nghJ nk‰òŸË Ú§F« v‹W bfhŸf. `òŸË Æšyh
všyh bkŒí« cUîU th» mfunkh LÆ®¤jY«' v‹W
ü‹kuã‰ brh‹d Éâia Ãidf.
vG¤J bkŒahFf. cÆuhFf, eilKiw
Æa¡f¤â‰F¢ áy rhÇiafŸ bgW«. ïªü‰ghÉš
`mfubkhL átQ«' vd¢ fu¢rhÇia tªâU¤jš
fhzyh«. d~fh‹, w~fh‹ Ifhu«, xsfhu«, jfu«,
tfu«, sfhu«, yfhu«, ufhu« vdî« tU«.
mfu¢rhÇiaíila ffu¤â‰F« mfu îÆ®bkŒahd
ffu¤â‰F« ntWghL eilKiwÆš czu¥gL«.
`ïj‹ eilKiwÆJ’ v‹W fh£LtJ ïªü‰ghÉ‹
ga‹.
bkŒ«ka¡f«
(43) j«Äaš »s¥ã‹ všyh btG¤J«
bkŒªÃiy ka¡f khd Äšiy.
ïJ bkŒ«ka¡f¥ bghJÃiy TW«.
mfyîiu
ü‹kuãš ï‹d bkŒ¡F¥ã‹ ï‹dbkŒ tU«
v‹W ÉÇthf¡ Tw¥g£lJ. mJ brh‹ÅiyÆš
mikªj vG¤J¤ bjhl®¢áahF«. mj‰F nkš
eilKiw És¡fkhf vGªjJ ïªü‰gh.
všyh bkŒbaG¤J¡fS« bkŒbaG¤J v‹w
bga® ÃiybgW«nghJ, vj‰F¥ã‹ vJ tªjhY«
F‰wÄšiy. j‹id¢R£o tUÄl¤J nk‰T¿a

tiuaiwÆšiy.
všyhbtG¤J« - všyh bkŒbaG¤J¡fS«,
khd« - F‰w«, tu«ò.
tH¡F: mt‹ kfu« vGâdh‹
mtŸ Yfu« vGâdh‹
mt® Ãfu« vGâdh®
“zdbt‹ òŸËK‹ lzbtd¤ njh‹W«”
} ng¢RtH¡F
“x‰wî« tUlî« yfhu sfhu«”

“tUl ufhu« Hfhu«”
“jh« t%c« uHty§ filna”
v‹gd bjhšfh¥ãa ü‰gh¡fŸ.
âwDiu
nt©LÄl§fËš fhuz« brhšÈ¢ áw¥ò
ÉâTWtJ bjhšfh¥ãa be¿. `j«Äaš »s¥ã‹' v‹gJ
fhuz eil. bkŒ v‹gJ vG¤jhÆD« j‹id¡ F¿¡F«
ÃiyÆš bgauh»¢ brhšyhF«. ka§Fj‰F cÇathfh
v‹W K‹tu«ã£l vG¤J¡fS« ïªj¡ fU¤jsÉš
bghUªâa ka¡fkhf¡ bfhŸs¤jF«. ï›tu«ãš tu«ò
ïy¡fzüš fË‰wh‹ tU« KGJ« eilKiw¥ghL
neh¡»¢ brhšy¥gL« ïy¡fz§fSŸ ïJbth‹W.
“bkŒÆ‹ ïa¡f« mfubkhL átQ«” v‹w
nkiyü‰ghî« ïjid¢ rh®ªjJ ïJ eilKiw¥ghL
v‹w be¿¥bga® bgW«.
xU brh‰bghÊî¡ T£l¤â‰F kidÉ k¡fŸ
Kjyhd cwÉd®fS« tªâU¡fyh«. m¥nghJ«
brh‰bghÊP‹ v‹ m‹ghd cl‹ãw¥ò¡fns v‹W
j‹bghÊit¤ bjhl§F»‹wh‹ ïJnt eilKiw¥
ghL vd¥gL«.
bkŒ«ka¡f« g‰¿ Û©L« xU bjËit Ãid¤J¡

bfhŸsnt©L«. y©l‹, byÅ‹, ÿj®, l®g‹,
lh¡fh, blšÈ, u§T‹, uáah v‹gdbtšyh« bghUŸ
F¿¡F« brh‰fshjÈ‹, j«Äaš »s¥gdthfh.
ït‰iw¤ jÄœ kuò¥go cÆ® nr®¤njh toî âÇ¤njh
jÄœikah¡»¡ bfhŸsnt©L«.
<buh‰WlÅiy
(44) a u H bt‹D« _‹WK‹ x‰w¡
f r j g ‡ P e k <buh‰ whF«.
ï~J <buh‰WlÅiy TW«; ïJî«
bkŒ«ka¡f¤ij¢ rh®ªjJ.
mfyîiu
ü‹kuãš bkŒ«ka¡f« ÉÇthf¡ Tw¥g£lJ.
m§F¡ T¿ait Xbuh‰WlÅiy bkŒ«ka¡fkhF«.
m¥nghJ KjšbkŒ òŸËailajhF«. mL¤JtUbkŒ
cÆ®bkŒahf ïU¡F« (m‹ò) vd És¡»nd‹.
ïªü‰gh TWtJ v‹d? ïu©LòŸË mšyJ
ïu©blh‰W ïU¡F«.
mL¤JtUbkŒ K‹ònghš cÆ®bkŒahf ïU¡F«
(thœ¤J)
ciu: Œ ® œ v‹D« _‹W« K‹ x‰whf ïU¡f ¡ ¢ ¤¥ ‡
P ª « v‹git Û©L« x‰whf tu <buh‰W¥ bgW«.
}
Œ¡, Œ¢, Œ¤, Œ¥, Œ§, ŒŠ, Œª, Œ«:
®¡, ®¢, ®¤, ®¥, ®§, ®Š, ®ª, ®«: vd ïu©ou©L
œ¡, œ¢, œ¤, œ¥, œ§, œŠ, œª, œ«; x‹whf tU«.
x‰W - bkŒ¥òŸË, òŸË v‹gJ bkŒ¥òŸË.
rh®ò¥òŸË, vfu xfu¥òŸË, kfu¡ FW¡f¥òŸË vd¥
gyt‰iwí« F¿¡F«. x‰W v‹gJ bkŒ¥òŸË
x‹widna R£L«.
tH¡F: ¡ ¢ ¤ ¥ § P ª «
Œ : thŒ¡fhš ghŒ¢R nrŒjJ thŒ¥ò
ntŒ§FHš njŒŠR khŒªJ bkhŒ«ò
® : <®¡F rh®¢á rh®¤J th®¥ò
M®§nfhL T®Šáiy T®ªJ T®«gil
œ : thœ¡if åœ¢á thœ¤J fhœ¥ò
ghœ§»zW ghœŠRid thœªJ åœ«gil
âwDiu
“auH bt‹D« ò‹Å K‹d®
Kjyh bfG¤J ‡fubkhL njh‹W«”
vd ü‹‹kuã‰ T¿aJ (MŒf, M®f, Mœf) Xbuh‰W
bkŒ« ka¡fkhF«. ïªü‰gh ntŒ¡Fiw, nt®¡Fiw,
åœ¡Fiw, vd <buh‰W¥ g‰¿aJ v‹W bjËîgL¤J
»‹wJ. `<buh‰whF«' (ïUòŸËbgW«) v‹gjdhš
toî neh¡»í« ïªü‰gh mikªjJ vd¡bfhŸsyh«.
Œ ® œ v‹w Kjbyh‰W¡F¥ ã‹ tUtd ¡ ¢ ¤ ¥ §
Š ª «. ïu©lhtJ x‰W¡F¥ã‹ tUtd vit v‹gjid
ü‹kuã‰ f©L bfhŸf.
bkŒ«ka¡f« v‹gJ ï‹d bkŒbahÈaD¡F¥
ã‹ ï‹d bkŒbahÈa‹ tU« vd vG¤jsÉš »l¡if
Ãiy bjÇ¥gJ vdî« ïJ xU brhšY¡F«, òz®
bkhÊ¡F« bghJbtdî« x‰W¡F mL¤JtUtJ
cÆ®bkŒahf ïU¡F« vdî« K‰T¿a fU¤J¡fis
<©L« ÃidîbfhŸf.
`_‹nwbkhÊÃiy njh‹¿a be¿na' v‹w
brh‹Åiyaik¥ò¡ TW»‹whuhjyhD«, <buh‰W
bjhl®bkhÊíŸ tUtjhjyhD« ïªü‰gh bkhÊ
kughÆ‰W. “<buh‰W¤ bjhl®bkhÊ ïil¤bjhluhfh”
v‹D« F‰¿aYfu¥ òzÇaš ü‰gh ïj‰F¢ rh‹W.
ï‹bdhU nfh£ghL§bfhŸs ïlK©L. ü‹kuò
ïašghd mo¥gilÆy¡fz§TW«; ïašò¡F

TLjyhdt‰iwí« ïašò¡F nt©oankš És¡f§
fisí« bkhÊkuò TW«. ï›thW bfhŸË‹
ïašit¥ò« ü‰ghit¥ò« ï‹D« bjËîjU«.
® œ mik¥ò
(45) mt‰WŸ
ufhu Hfhu« F‰bwh‰ whfh.
ïJ ufubth‰W« Hfubth‰W« Kj‰f©
tU«Ãiy fh£L«.
mfyîiu
bkŒ«ka¡f« vG¤J¡»l¡if Ãiy g‰¿anjD«
brh‹ÅiyÆš it¤J¤jhnd És¡fŠ¨ brŒa nt©L«.
a u H v‹w _‹wDŸ ufuK« HfuK« Kj‰f©
jÅ¡F¿Y¡F¥ ã‹ x‰whf tªJÃšyh. m~jhtJ m® g®
vdnthmœ, gœ vdnth thuh. v¥go tU«? M®, gh®,
Mœ, ghœ vd beoY¡F¥ ã‹D« gf®, jÄœ vd¡
F¿Èiz¡F¥ ã‹D« x‰whf tU«. ï›thnw òfh®,
ig§Tœ vd¥ gybtG¤J¤ bjhl®bkhÊÆš všyh«
tU«. jÅ¡F¿‰Ñœ tU«nghJ cÇ âU fiu vdî« mÊ
ÉG kiH vdî« cÆ®bkŒahfnt tU«. jÅ¡F¿‰Ñœ
x‰nw thuh vd ïjdhš Éy¡f¥g£lJ m›thW
Éy¡FtJ vËjhfÈ‹, afubth‰nw bkŒ, bghŒ, brŒ,
bfhŒ vd F‰bwh‰whfî« tU« v‹gJ btË¥gil.
F‰bwh‰W - Kj‰f© jÅ cÆ®¡ F‰bwG¤J
mšyJ jÅ cÆ®bkŒ¡F‰bwG¤J.
tH¡F: Ú®, ef®; ghœ; òfœ vdtU«.
mU¢rid, mU¢Rd‹, eUkij, jU¥g«, RUz‹
v‹w ma‰brh‰fis Ms nt©o‹ ï›tik¥ò¥go
vGjš jÄHh«. fU¥ãÂ, tUzid tU¡f«, fU¥óu«,
kUk«, fUk«, fU¤j‹ v‹w jÄœ¢ brh‰fis ï›thnw
ãiHÆ‹¿ vGJf.
âwDiu
Ifhu xsfhu« nghš ïilÆd§fSŸ ufuK«
HfuK« xU j‹ikad.
“bkŒªÃiy R£o‹ všyh btG¤J«
j«K‰wh« t%c« uHty§ filna”
v‹w ü‹kuãš ufu Hfu« j‹K‹ jh‹ thuh v‹W
Éy¡»aij Ãidf.
ïJfhW« ï‹dbkŒ¡F¥ã‹ ï‹dbkŒtU«
v‹W bkŒ«ka¡f« T¿tªj MáÇa® ï‹d îÆU¡F¥
ã‹ ï‹d bkŒthuh vd ïªü‰ghÉš cÆbuhL
bkŒ«ka§fhik TW« xU bkhÊaik¥ig¡ f‰»‹nwh«.
<©L xU És¡f«
`M® M® g btd t%c _‹W«'
`ï® <® Ä‹ vd t%c _‹W«
vd ÉidÆa‰f© ufu« F‰bwh‰whf tªJsnj v‹W
Édtyh«. M«; m® ï® vd tªJs. Mdhš ïit
brhšyik¥ãš brh‰»ilna tU« cW¥ò¡fŸ
bjËÆ‰fhf¤ jÅ¤J¡fh£l¥g£ld. bgh¿Kjyhd
bghUŸfË‹ ghf§fis¡ f‰ã¥gj‰fhf m›tka«
nt©Lbk‹nw jÅíW¥ò¡fis¥ ãÇ¤J¡ bfhŸ»‹nwh
kšyth? broÆ‹ eu«òfis, kyÇ‹ ïjœfis,
MilÆ‹ ïiHfis, gilÆ‹ âUFfis. C®âfË‹
nr®¡iffis câÇfshf¥ ghF¥gL¤â¡ fh©gij
x¥ãLf.
ï§‡d« thuh, tu¡TlhJ v‹W brhšYÄl§
fËY« jtwhd vL¤J¡fh£L¡fis¤ jªJjh‹
És¡FtJ« Éy¡FtJ« c©L. fšÉbe¿ v‹W
ïjid¡ bfhŸs nt©L«. br›t‹ toî v‹w ï¡fhy
ÉdhKiwí« ïªbe¿¤J.
bjhl®bkhÊ És¡f«
(46) FWikí« beLikí« msÉ‰ nfhlÈ‹
bjhl®bkhÊ bašyh« be£blG¤ âay.
ïJ bjhl®bkhÊ¡F xU És¡f« brŒí«.
mfyîiu
XbuG¤bjhUbkhÊ, <buG¤bjhUbkhÊ, ïu©ow¤
âir¡F« bjhl®bkhÊ v‹W jÄœ¢ brhšÈid
K›tifíŸ ml¡»¡ bfh©lh® bjhšfh¥ãa®.
mt‰WŸ bjhl® bkhÊ¡F xU òJÉs¡f« jUtJ
ïªü‰gh.
FWik v‹gJ beLik v‹gJ« vG¤bj©Â¡if
msÉ‰ bfhŸSjyhš všyh¤ bjhl® xU bkhÊfS«
beonyhoa ïa‹wdthf¡ fUj¥gL«.
be£blG¤J - ïu©o‰Fnkš Úoa vG¤J¡fŸ,
be£nlh£l« fÊbeoš nghš.
tH¡F: òfœ, mHf‹, m©zhkiy, gd«ghu‹
âwDiu
ïy¡fz üÈš všyhÉašfS« t‹fiuíilad
tšy; x‹¿bdh‹W brŒâfŸ jªJ¥ã‹ÅašfS¡F
tu«ò fh£Lgit. ïJ go¡f£Lbe¿ vd¥gL«. Û©L«
Ãidî T®nth«.
XbuG¤bjhUbkhÊ - M, kh
<buG¤bjhUbkhÊ - M‹, kh‹, áy, gyh, ML, Cjh
bjhl®bkhÊ - ey«, eh‹F, mz§F, kJiu,
ïs§nfh, âUtŸSt®
K›tif bkhÊfËY« be£blG¤J¡fŸ cŸsd
v‹whY« mt‰iw ïªü‰gh bghUshf¡ bfhŸs Éšiy.
tÇtothd vG¤bj©Â¡ifia msthf it¤J¥
gh®¡F«nghJ bjhl®bkhÊjh‹ ïu©L¡F nk‰g£l

gybtG¤Jilait. xU toî bfh©lJ XbuG¤
bjhUbkhÊ: ïU toî bfh©lJ <buG¤ bjhUbkhÊ:
F¿pLfns j‰rh‹W. <©L vG¤J v‹gJ tÇtoit¡
F¿¡F« vd cÇa ü‰ghÉš K‹bjËî brŒa¥g£lJ.
ïªü‰gh kh¤âiu g‰¿aj‹W v‹gj‰F msÉ‰
nfhlš v‹w brhš mikªâU¥gJ xU rh‹W. <©L
msî v‹gJ vG¤bj©Â¡ifia¡ F¿¡F«.
`vG¤jsbtŠáD« Ó®Ãiyjhnd' v‹w brŒíËaš
ï›îiu¡F mu©brŒtijíz®f.
ã‹tU« ïašfŸ òz®bkhÊ¢brŒif TWtd.
òz®bkhÊ v‹gJ bkhÊfË‹ ïiaghjÈ‹, bkhÊ
kuãš òz®bkhÊ¡F¤ j¡f gh§Ffis monfhYt®
MáÇa®. _›tif¢ brh‰ghFghL ïªneh¡»dJ.
“F¿aj‹ K‹dU« XbuG¤J bkhÊ¡F«
m¿a¤ njh‹W« mfu¡ »sÉ”
“F‰bwG¤ â«gU« XbuG¤J bkhÊ¡F«
Ã‰wš nt©L« cfu¡ »sÉ”
“<buG¤ bjhUbkhÊ cÆ®¤bjhl® ïil¤bjhl®”
“kfu¤bjhl®bkhÊ ka§Fjš tiuªj
dfu¤ bjhl®bkhÊ x‹g~ bj‹g”
“gyt‰ ¿Wâ ÚLbkhÊ ísnt
brŒíŸ f©Âa bjhl®bkhÊ ahd”
“bjhluš ÈWâ j«K‰ wh«tÇ‹
yfu« wfubth‰ whfY KÇ¤nj”
vd¥ guªJ tU« ïl§fËš ï«_tif¡ F¿fŸ
Ms¥gLtij¤ bjËayh«. `F¿aj‹ K‹d®' v‹gJ
<buG¤bjhUbkhÊia¡ F¿¡F«.
ngh‹«
(47) brŒí ËWâ¥ nghÈ bkhÊtÆ‹
dfhu kfhu« <buh‰ whF«
dfhiu K‹d® kfhu§ FWF«.
ï~J <buh‰W« FW¡fK« bgW« xU brhšiy¡
fh£L«; ïJî« bkŒ«ka¡fkhF«.
mfyîiu
“a u H bt‹D« _‹WK‹ x‰w¡
f r j g ‡ P e k <buh‰ whF«”
v‹W guªJg£l ÃiyÆš tH¡»‰F« brŒí£F«
bghJthf <bwh‰Wka¡f« T¿dh®. ïªü‰ghÉš
nghY« v‹w xU brhšiy¢ R£o¡fh£o, mJ ngh‹«
vd <bwh‰whf tU«. brŒí£f©nz tU«. tU§fhš
kfu« FWF« v‹W _‹W ïy¡fz« TW»‹wh®.
ciu: brŒí£f© ïWâaoÆš ïWâ¢ÓÇš
`nghY«' v‹w ÉidK‰W¢ brhš ngh‹« vd¡FW»
Ã‰F«nghJ `‹«' vd <buh‰whF«. m›Él¤J dfu¤â‹
ã‹tU« ïWâ kfu« fhškh¤âiuahf¡ FW¡f« bgW«.
tH¡F:
“áijí§ fy¤ij¥ gÆdh‰ ¿U¤J«
âira¿ ÛfhD« ngh‹«” (gÇgh.10)
“beŠr« ãsªâ£L neuh® eLt£l‹
tŠád« thŒ¤jhD« ngh‹«” (fÈ.101.)
ïJ ngh‹k v‹w toîbgW«. kfu¤â‰F cŸns (k)
òŸËÆU¡F«.
âwDiu
ïªü‰ghÉâ br›tu«òilaJ, ïlªbjËthdJ.
ï›åbuh‰W tH¡»š tuhJ, ntWbrhšÈš thuhJ,
brŒí£f©Q« nt¿l§fËš thuhJ v‹w vâ®Ãiy

bgw¥gL«.
brŒíËWâ vd ïl§TWtjhš nghY« v‹gJ
brŒí« v‹w K‰whU«; bgabu¢r« ïWâÆš
Ãšyhj‹nw.
ïJfhW« f‰w bkŒ«ka¡f§fËš Xbuh‰W¡F¥
ã‹ (thœf) cÆ® bkŒí«, <buh‰W¡F¥ã‹ (thœ¤J)
cÆ®bkŒí« ïU¡F«. ngh‹« v‹w ïªj <buh‰¿š ã‹
vJîÄšiy; <buh‰wsthfnt Ã‹W kfu« eÈ»‹wJ.
ïjdš kfu¤â‰F¡ fhš kh¤âiu¡ FW¡f« njh‹W«.
“miuasî FWfš kfu Kil¤nj
ïirÆl dUFª bjÇí§ fhiy
c£bgW òŸË íUth F«nk”
v‹w ü‹kuò ü‰ghit Ãidî bfhŸf.
xU És¡f«: ngh‹« v‹w K‰W brŒíËilÆš
tªjhš <buh‰W« MfhJ; FW¡fK« bgwhJ.
“bgU§fš ylhU« ngh‹bkd ÉU«ã” (òw«. 19)
kiHí© khkâ ngh‹bkd¤ njh‹Wnk (Ótfáª.127)
ï§‡d« ïilÆš tU« `ngh‹«' v‹w K‰W¢
brh‰fŸ.
z d~fh‹ K‹d®¡
frPg kat› ntG« cÇa
v‹w ïy¡fz¥go Xbuh‰W ka¡fkhF«.
muªâ‹thŒ ngh‹«ngh‹« ngh‹«
ã‹D ky®¡f© òdš (gÇghlš. 10)
v‹w gÇghl‰f© tUtd <buh‰whF« vÅD«
ïWâah» ïirÆl‹ mUfhikÆ‹ kfu« FW¡f«
bgwhJvd cŒ¤Jz®f.
<buh‰W v‹gj‰fhf¡ FW¡f« njh‹Wtâšiy;

<buh‰W Ã‰F« ïir beU¡f¤ij¥ bghW¤nj FW¡f«
tU«.
brŒíËWâ vd¥ bghJ¥gl¡ T¿dhY« V‰òÊ¡
nfhlyhš' `ngh‹«' v‹w <buh‰W¡ FW¡f« bt©ghÉ‹
ïWâ¢ Ó®¡nf bfhŸs¤jF«, nghY« v‹W Ã‰f
ïayhjhfÈ‹,
ngh‹« v‹gJ ïu©owªâir¡F« bjhl®bkhÊ,
_‹bwG¤J cilikÆ‹.
ï¢brŒíŸ tH¡F ã‰fhy¤J åœªjJ.
vG¤âaš Ãiy
(48) bkhÊ¥gL¤ âir¥ãD« bjÇªJnt ¿ir¥ãD«
vG¤âaš âÇah bt‹kh® òyt®.
ï~J vªÃiyÆY« vG¤âaš khwhik tÈíW¤J«.
mfyîiu
K¥gJ xÈa‹fŸ mšyJ vG¤J¡fŸ jÄÊ‹
_y§fŸ v‹W ü‹kuã‹Kjšü‰ghÉ‰ f‰nwh«.
bghU©ik¤ âw‹bfh©l xÈna xÈa‹ vd¥gL«.
ï›bthÈaÅ‹ gšntW ïa¡f§fS« nr®¡if
fS« vG¤jâfhuÉašfË‰ brhšy¥gL»‹wd. kh¤âiu,
toî, ka¡f«, rh®ò, ïirÃiw, K¥ghFghL, <bwh‰W
Ãiy ït‰iw ïJfhW« m¿ªnjh«. ïÅbkhÊ
KjbyG¤J¡fŸ. bkhÊÆWâbaG¤J¡fŸ, òz®bkhÊ
ÆašòfŸ, âÇòfŸ ït‰iw ÉÇthf m¿nth«. ïª
ÃiyÆš xU bgUªbjËití« k‹Åa mo¥giliaí«
R£o¡fh£l¥ ãwªjJ ïªü‰gh.
vG¤J mšyJ xÈa‹ bghU©ik ah‰wYilaJ
v‹whY« brhšyh»¢ brhšY¡F cW¥gh»¤jh‹
bghUis btË¥gilahf¡ F¿¡fKoí«.
mfu Kjy btG¤bjšyh« Mâ

gft‹ Kj‰nw cyF.
v‹W tU«nghJ vG¤J¡fŸ To¢ brhšyhª j‹ik
bgW»‹wd. bkhÊah» xÈ¡»‹wd. ï§‡d«
cW¥gh»¡ TL§fhš xÈa‹fŸ j« bghU©ik
ah‰wiy m~jhtJ vG¤âaiy ïH¡Fkh? âÇògLkh?
cÆ®bkŒtoÉš cÆ® toîfŸ âÇò bgW»‹wd;
cÆ®bkŒ v‹W bga® bg‰¿UªjhY« bkŒ¡F¥ã‹
cÆ®fŸ njh‹W»‹wd; miubkŒíila kfutsî
fhykhf¡ Fiw»‹wJ; cÆ®fŸ msò fl¡»‹wd;
x‰W¡fŸ ïir ÚS»‹wd. F‰bwG¤J¡fŸ Ã‹w
ïirÃiw¡»‹wd; bkhÊÃiy _‹W¡F tÇtoî
mo¥gilah»‹wJ; bkŒ mfubkhL ïa§f
nt©oíŸsJ; j«ik¡ R£L«nghJ bkŒ«ka¡f tu«ò
xÊ»‹wJ; ufhu Hfhu« F‰bwh‰whjš ïšiy; ngh‹«
v‹gJ <bwh‰whŒ eÈ»‹wJ.
ã‹tU« òzÇašfËY« gštif vG¤J
kh‰w§fis¥ gh®¡»‹nwh«.
“bkŒã¿ jhjš ÄFjš F‹wbyd
ï›btd bkhÊg âÇò khnw”
v‹wgo XbuG¤J, ï‹bdhU vG¤jhf¤ âÇ»‹wJ
gâ‰W¥g¤J, òËa§Fo, e‹Åy«, k£fy«, m~¿iz,
òw¤âiz, eh£TÈ, mw¡f£lis, òwef®, fl‰fiu,
kz‰ghiw, ó«òfh®, khd¡nfL, óªnjh£l«, óŠbro,
mWgJ v‹wh§F XbuG¤J¡ Tlî« Fiwaî«
ï‹bdhU vG¤jhf¤ âÇaî« fh©»‹nwh«.
ü‹kuã‰ brhšÈa K¥gJ vG¤J¡fŸ ï‹dz«
khWgLtij Ãidí§fhš xÈa‹fŸ âÇòW»‹wd v‹w
cz®î ek¡F vGJtJ ïa‰if. Ãykâ®ªjhš
beLkhl« v‹ brŒí«? ï›îz®Éid És§»¡
bfh©l bjhšfh¥ãa K‹ndh® xÈa‹ vªÃiyÆY«
j‹ bghU©ik¤âw« âÇahJ v‹w c©ik TW«
ü‰gh ïJ.
ciu: brhšY¡F cW¥ghf xÈ¡F«nghJ«

òz®bkhÊÆš bt›ntW kh‰w§bfh©L xÈ¡F«
nghJ, T£Ltoî bgW«nghJ«, xÈa‹fŸ jk¡FÇa
bghU©ik¤ j‹ikÆÅ‹W« âÇtâšiy v‹W
bjËîbrŒt® ïy¡fz¥ òynth®.
m~jhtJ brhšY¡F cW¥ghtj‰F K‹D«
òz®bkhÊ kh‰w« bgWtj‰F K‹D« X® vG¤J¥
bg‰¿Uªj Kj‰bghU©ikah‰wš vJnth mJ
mt‰W¡F¥ ã‹D« âÇò glhJ m›thnw ïU¡F«.
vG¤J ïaš âÇah - vG¤J¡fŸ j« bghU©ik¤
j‹ikÆÅ‹W khWglh.
bjÇªJ nt¿ir¤jš - ÃiybkhÊ tUbkhÊahf
tU« òz®¢á¤ âÇò; T£L
tÇtoîbgWjš.
âwDiu
vG¤J mšyJ xÈaÅ‹ ïy¡fz¤ij Û©L«
ÃidîbfhŸnth«. xÈadhtJ jd¡bf‹w
bghU©ikí« ï‹bdh‹¿id ntWgL¤â¡ fh£L«
Ku©ikí« cilaJ. mL, M«; gL, ghL; Mš, M‹,
Mœ; fhš, khš, thš fh©f.
dfu kfu ka¡f§fŸ : Ãy‹-Ãy«
mw‹ - mw«
ts‹ - ts«
ïl‹-ïl«
ïida brh‰fËš dfu¤J¡FÇa ïl¤âš kfu«
ka§» tu¡fhzyh« v‹whY« dfu« ïUªjhš v‹d
bghUS©nlh m¥bghUŸjh‹ kfu« ka§»a ã‹D«
c©L. vdnt Kjš vG¤â‹ ïaš âÇaÉšiy. mJ
nghynt ngh‹« v‹w brhšÈš kfu« fhš kh¤âiu
ahdhY« j‹ bghU©ikÆš khwÉšiy. ï›thnw
mL¤JtU« IªJ ü‰gh¡f£F« fU¤J¡bfhŸf.
ïitbašyh« `bkhÊ¥gL¤âir¥ãD« vG¤âaš

âÇah' v‹gj‰F¢ rh‹WfŸ.
Fs« + á¿J = FsŠ¨á¿J - kfu« Pfukhjš
Fs« + fu« = Fs¡fiu - kfu« ffukhjš
MW + gil = mWgil - beoš F¿yhjš
Ú+I = Ã‹id - beoš F¿yh» dfhu« bgwš
gy + gy = g‰gy - yfuîÆ®bkŒ wfubkŒahjš
gid + fhŒ= gd§fhŒ-I bflš, m«tuš,
ï‹dz« tU« òz®bkhÊfËš X® xÈÆ‹
(vG¤J) ntnwh®; xÈadhf¤ âÇa¡ fh©»‹nwhnk
v‹W Édtyh«. ïJ bjËant©oa Édhnt. m§‡d«
âÇí§fhš ÃiybkhÊahf KjÈÈUªj xÈaDila
bghUS¡F¤ âÇò©lh? Fs« MW Ú gy gid v‹w
brh‰f£F¥ bghUŸkhW c©lh? X® xÈa‹ Vid
bahÈadhf¥ òz®¢á¡f© âÇò bg‰whY« j‹
KjÅiy¥ bghUËÅ‹W âÇò bgwÉšiy. ïjid¤
jh‹ `bjÇªJ nt¿ir¥ãD« vG¤âaš âÇah' v‹g®
bjhšfh¥ãa®.
K¥gJ vG¤J¡fS« brhšY¡F cW¥gh» xU
bkhÊahF« nghJ«, brh‰fŸ òz®bkhÊahF«nghJ«
xÈ¤âÇòfŸ V‰gL«; kh¤âiu Fiwaî« brŒí«; brhš
tot§fŸ khW«. ïit bghU©ikia¤ jh¡fh. ï§‡d«
âÇòbg‰whY« X® vG¤J K‹ÅUªj bghU©ik¢
R£L¤ j‹ikÆÈUªJ âÇò bgwh. m~jhtJ vG¤J¡F¥
bghU©ik¤ âÇãšiy. ïJnt `vG¤âašâÇah'
v‹gj‹ És¡f«.
nk‰T¿a fU¤J¡fis nt‰WÃiy tH¡F. Jiz
Ãiy tH¡F cwœ¢á v‹w F¿pLfshš ts®ªJtU«
ï‰iw bkhÊÆayh® e‹F És¡f K‰gLt®. bjhšfh¥
ãanuh vid¤âÇò¡F« âÇãšyh Kj‰bghU©ik v‹w
xU _y¡TW vG¤J¡F c©L vdî« mJ vG¤âaš
v‹w F¿bgW« vdî« ÃiyngW R£oÆU¥gJ nkY«
e« áªjidia ts®¥gjhF«.
toîka¡f« - I
(49) mfu Æfu; Ifhu khF«.
ï~J Ifhu xÈaD¡F cUîka¡f« TW«.
mfyîiu
nkiy ü‰ghÉš `vG¤âaš âÇah' v‹kdh®
òyt®' vd¥g£lJ. m~jhtJ xÈa‹ j‹bghU©ik¤
âw¤âÅ‹W« âÇahJ v‹W bjËªnjh«. ïªü‰ghKjš
“ïfuafu« ïWâ Éuî«” v‹W ü‰ghtiu tÇtoî
ka§FtJ g‰¿ És¡Ft®. ï«ka¡f§fŸ I Xs v‹w
ïu©L be£LÆ®fŸ g‰¿ad.
ciu: mfutoî« ïfu toî« nr®ªJ Ifhu
xÈaid¡ F¿¥gjhF«.
tH¡F: kÆªj‹ - ikªj‹ fÆiy - ifiy
jÆy« - ijy« kÆy« - iky«
mÆªâu« - Iªâu« tÆÇ - itÇ
tÆu« - itu«
âwDiu
Ifhu« bghU©ikíila jÅbahÈa‹, mj‰F
cÆÇY« cÆ®bkŒÆY« toî©L. vÅD« ntW
ïu©L xÈa‹fË‹ tot§fŸ Ifhu xÈaD¡F¥
bghUªâadthf tot tuyh‰¿š tH§»d. ïªj cUî
tH¡if ïªü‰gh TW«. ï›thW toÉaš khWgoD«
K‹þü‰ghÉš T¿ago vG¤âaš v‹D« bghU©ik¢
R£L khWglh vd¤bjËf. ã‹ tUtdt‰¿‰F«
ï›És¡f« bghUªJ«.
mfuK« ïfuK« nr®ªjnghJ afuîl«gLbkŒ
bgWtJ ïašghjÈ‹, m + ï = mÆ vdthÆ‰W.
cl«gLbkŒ v‹W brhšyhkš.
`mfu Æfu« Ifhu khF«'
v‹nw ü‰ghit¥ go¥gâY« jt¿šiy. ï›thW

bfh©lhš mÆ v‹gJ I MF« v‹w ne®fU¤J¤
njh‹W«.
toî ka¡f« - xs
(50) mfu îfu« xsfhu khF«.
ï~J xsfhu xÈaD¡F cUî ka¡f« TW«.
mfyîiu
xsfhu« X® xÈa‹; mj‰F X® jÅtoî©L v‹W«;
mfutoî« cfutoî« nr®ªJ xsfhukhf xÈ¡F«.
tH¡F: fîjhÇ - bfsjhÇ
fîÇa® - bfsÇa®
fîÇ - bfsÇ
fîjkdh® - bfsjkdh®
gî¤j« - bgs¤j«
fîªâ - bfsªâ
“jÉuh åif¡ fîÇa® kUf” (òw«. 3)
“mkÇ FkÇ fîÇ rkÇ” (áy¥. 12.67)
âwDiu
bfsjhÇ v‹gJ fîjhÇ v‹W <buG¤jhf
tÇtoÉš vGj¥g£lhY« xs v‹w xÈa‹ j‹
bghU©ikÆÅ‹W khWglÉšiy m~jhtJ toÉaš
âÇªjhY« vG¤âaš âÇaÉšiy.
mfuK« cfuK« nr®ªjnghJ tfuîl« gLbkŒ
jhnd tU« MjÈ‹m+ c = mî vdthÆ‰W. Vid¤
âuhÉl bkhÊfshd bjY§F f‹dl ïy¡fz§fS«
mÆ, mî v‹W Twš x¥ò¡FÇaJ. cl«gLjš v‹W
brhšyhkš
mfu îfu« xsfhu khF«

v‹nw ü‰ghit¡ bfhŸtâY« jt¿šiy. ï§‡d«
bfh©lhš mî v‹gJ xs MF« v‹w bghUŸ nenu
njh‹¿ÉL«.
ï›Él§fŸ m ï (tïu«) m ï (fïiy) v‹W
ïfu¤ijí« cfu¤ijí« jÅîÆ® tothf vGjš VyhJ
ïirÃiwî¡F m¿F¿ahf tU« F‰bwG¤J¡fns
be£blG¤â‹ã‹ cÆ®tothf ïilÆš Ã‰gd.
“I xs bt‹W« MpbuG¤â‰F
ïfu cfu« ïirÃiw thF«”
v‹wgo ïir Ãiwjh‹ ïilÆš cÆ®totkhf
vGj¥gL«.
`bra‰if¥ bghUis M¡fbkhL Twš' v‹w
»sÉahf¡ fÉaÈ‹go Ifhu« MF«. xsfhu« MF«
vd Éid¥ gL¤âaikahš ïit ïa‰ifÆy vdî«.
Ifhu xsfhu xÈa‹f£F ïa‰ifahd jÅ tuî c©L
vdî« bfhŸf.
toîka¡f« - I
(51) mfu¤ â«g® afu¥ òŸËí«
Iba‹ beLŠáid bkŒbgw¤ njh‹W«.
ïJ Û©L« Ifhu¤â‰F cUî ka¡f« TW«.
mfyîiu
nkiyü‰ghÉš mfu¤â‰F¥ã‹ ïfutoî tªJ
Ifhu« MF« vd¡ f‰nwh«. ïªü‰ghÉš mfu¤â‰F¥
ã‹ afubth‰W tªJ« IbahÈ fh£L« v‹g®.
ciu: mfu¤â‰F¥ã‹ò ïfutoî nghynt `Œ’ v‹w
x‰W¢ nr®ªJ« I v‹w be£blhÈ bghUŸ bgw Ã‰F«.
bkŒ - bghU©ik, beLŠáid - brhšY¡F

be£LW¥ò áid -cW¥ò.
tH¡F: mŒa® - Ia®
mŒªJ - IªJ
kŒa« - ika«
tŒa« - ita«
kŒbahL« gif¤J Ã‹w ÃW¤âdh‹ tÆu kh®ãš
bghŒbahL« gifªJ Ã‹w Fz¤âdh‹ òFªJ nkhj
btŒat djid¤ j©lhš Éy¡»dh‹ Éy¡fnyhL«
fŒbahL Ä‰W k‰w¡ fijfs« f©l j‹nw
v‹gJ f«g®jU« brŒíŸ tH¡F.
âwDiu
bkŒ v‹gJ bkŒbahÈa‹, bghUŸ, tÇtoî v‹w
gy bghUbshU brhš. mJ <©L bghUis¡ F¿¡F«.
`bkhÊ¥gL¤âir¥ãD«' v‹wgo, vG¤J brhšY¡F
cW¥ghjÈ‹, Ì v‹ beLŠáid' v‹wh®. áid v‹g
vG¤ây¡fz¡ F¿pL, ahbt‹, áidÄir, F¿aj‹,
ïWâ¢áid, R£L¢ áid Úoa, <W áidbahÊa vd¡
F¿ah£á bgW«.
cW¥ghf tU«nghJ `mŒ' v‹w ïu£iltoî bgW«
v‹wikahš XbuG¤bjhUbkhÊah»a jÅÃiyÆš
ïJthuhJ v‹gJ« I v‹w j‹tont bgW« v‹gJ;
bjËth«. “I Éa¥ghF«” v‹gJ cÇÆašü‰gh
M§»y¤âY« x‹gjhtJ vG¤jh»a I xÈ jÅ¥gL§
fhiy jÅ¤J xU tot‹ bgWjiy x¥ò neh¡Ff.
kh¤âiu¡ FW¡f«
(52) Xus ghF« ïlDkh U©nl
neU§ fhiy bkhÊtÆ dhd.
ï~J Ifhu¤â‰F msòFiwî F¿¡F«'
mfyîiu
nkiyü‰ghÉš I v‹gJ mŒ v‹w toî ka¡f«
bgW« v‹wh®. m¥nghJ MuhíÄl¤J¢ áy brhšÈil
mŒ v‹gJ ïu©L kh¤âiuÆ‹¿ xU kh¤âiuahf
xÈ¥gJ« c©L. ïJ tH¡»‰F« brŒí£F« bghJ.
tH¡F:
mŒ«gJ, mŒªJ, kŒaš, tŒa«,
mŒtU bshUt d‹d moášüš kila‹ Vªj
kŒtiu khiy kh®g‹ th‹Rit aÄ®j K©lh‹ (Ótf.2744)
âWDiu
XusghF« ïldhtJ nkiyü‰ghÉ‰T¿a
mfu¤â‰F¥ ã‹nd afu¥ òŸËtU« Ãiy. ïJ
bkhÊKjš tU«. mfu ïfu« Ifhu« MF«nghJ
kh¤âiu¡ FiwÉšiy. ïlDkhU©nl v‹gjdhš
mU»¤njh‹W« v‹gJ fU¤âšiy. XbuhU
NœÃiyÆš tU« v‹gnj bghUŸ. m¢NœÃiyasÉš
Ãu«g¤ njh‹W«.
Ifhu« _Él¤J« FWFkhÆ‹ ïu©L kh¤âiu
v‹w Kjš Éâ bghUs‰wjh»ÉL«. ïu©L¡F«
x‹W¡F« ïil¥g£L x‹wiu kh¤âiuahf tU«
v‹gJ« br«ghf kuò¡F khwh«. `XusghF«' v‹W
bjhšfh¥ãa« brhštJ jF«.
njU§fhš I bkhÊtÆ‹ v‹W ãÇ¤J ïªü‰gh
Ifhu« g‰¿aJ v‹W Twyh«. ï¥ãÇî áw¥ãšiy.
mâfhu¤jh‰ bgwyhkhjÈ‹ nt©oaJÄšiy.
ïªj msò¡ FW¡f« brŒí£F¤ bjhil
bahG§F¡F Äfî« Ms¥gL«. m›Él§fËš mŒ v‹w
toî bgwî« vGj¥gL«.
Éuî tot«
(53) ïfu afu« ïWâ Éuî«.
ï~J Ifhu toîg‰¿ xU bjËî fh£L«.
mfyîiu
Ifhu« m ï vdî« tot ka¡f§fŸ bgW« v‹W
nkny T¿dhu‹nw. ï›ÉUtoîfŸ g‰¿ xU bjËî
brŒt® MáÇa®. mfu¤â‰F¥ ã‹nd ïfu«;
mfu¤â‰F¥ ã‹nd afu«;
ï›Él¤âš mfu« bghJthf K‹Å‰»‹wJ;
ïfu afunk ïWâÆš ntWgL»‹wd. ïit v¥go tU«
v‹gJ Ia«. mjid¤ bjËÉ¡f vG¤jJ ïªü‰gh.
ciu : Ifhu toÉ‹ gFâahf¢ brhšy¥g£l
ïfuK« afu bth‰W« ïWâÆl¤âš kh¿ tU«.
afu« - afu¥òŸË. ïWâ - mfu¤â‰F¥ã‹nd
Éuî« - kh¿ Ã‰F«.
tH¡F
tŒjh‹, mŒªJ, mŒ«gJ, tŒa«, fŒahW, gŒjš,
gŒa, kŒa« ïªj¢ brh‰fËš ïuf« thuh; afu¥ òŸË
tU«. ïJnghš kÆªj‹, fÆiy, jÆy« tÆu« v‹w
brh‰fËš afu¥ òŸË thuhJ; ïfu« tU«.
ïjdhš eh« m¿a¡»l¥gJ v‹d? Ifhu¤â‰F
mï mŒ vd ïUtif tot§fŸ cs vÅD« x‹W
tUÄl¤J k‰bwh‹W thuhJ vdî« brh‰f£F¤
j¡fgo ÉuÉ tU« vdî« bfhŸs nt©L«.
âwDiu
toî ka¡f« F¿¤J I xs ïu©nl ngr¥gLgit.
ïit brh‹ÅiyÆš vG¤JtoÉš fhz¥gLtd
thjÈ‹, bkhÊkuãaY¡F ÉâahÆd. ïit T£blÈ
a‹fŸ mšy. VidíÆbuhÈfŸ nghy¤ öa jÅbahÈ
a‹fŸ mjdh‰wh‹ ü‹kuãš I xs v‹gd `<us

ãir¡F« be£blG¤J' vd ïl«bg‰wd; ãw¥ãaÈY«
Äl‰W¥ãwªj tËbthÈahf v©z¥ bg‰wd. mfu
ïfu« bjhl§» IªJ ü‰gh¡fË‰ brhšy¥gLt
bjšyh« ï›Éu©o‰F¡ T£L tot§fS« c©L
v‹gJnt. vL¤J¡fh£lhf g¤J üW MÆu« v‹w
v©f£F a, , N, v‹w jÅtot§fŸ cs; ï‹W
vGJtJ nghš f0, f00, f000 v‹w T£L tot§fS«
cst‹nw. Xusî ït‰iw x¥òneh¡Ff. cnuhk
bkhÊÆY« IªJ (V) g¤J (X) I«gJ (L) IªüW (D)
MÆu« (M) ït‰W¡F x‰iw¡ F¿fŸ c©L. ehza¤
jhŸfS« ï›thW cs.
ã‹þ}nyh® ï¤jF vG¤J kh‰w§f£F `vG¤J¥
nghÈ' v‹w F¿ÆLt®. mJ bfhŸs¤j¡f F¿pnl
vÅD« nghÈ v‹W brhštj‰F ïy¡fz tu«ò
nt©L«. xÈaidí« bghUisí« jh¡fhÃiyÆš
xG§FbfhŸs nt©L«. nghÈahtj‰F« xUkuò c©L
v‹w nfh£gh£il kwt‰f. tU« kh‰W tot§fS«
jÄbHhÈa‹f£F c£g£l tot§fns. všyh«
jÄbHG¤J¡FŸ khWjšfns. nghÈahÆD« ma
byG¤J¥ òFj‰F ÉâÆšiy. ïJ vG¤J¥ nghÈÆ‹
tu«ò. mjdh‰wh‹ åunrhÊaK« e‹}Y« tlbkhÊ
ah¡f¤ij¥ nghÈahf¡ bfhŸsÉšiy.
“bkhÊ¥gL¤ âir¥ãD« bjÇªJnt ¿ir¥ãD«
vG¤âaš âÇah bt‹kdh® òyt®”
v‹w ü‰ghÉ‰F mL¤JtU« ï›itªJ« bjhš
fh¥ãank üyf¤J tH§F« vL¤J¡fh£L¡fŸ ïJ
fh£L be¿ahF«. bkhÊ¥gL« nghJ I ïU toî« xs
ïUtoî« bg‰whY«, Ifhu« XusghdhY«
bghU©ik fh£L« xÈadh»a vG¤âaÈš Fiwîglh
v‹w bkhÊí©ikia¤ bjË»‹nwh«.
xs v‹gJ ã‰fhy¤J `m›' v‹w T£Ltoî«
bg‰wJ. ïjid¥ ã‹Åy¡fÂfŸ Éâah¡»d®. ïJî«
vG¤âaš kh‰whj nghÈahjÈ‹ kughÆ‰W. ï§‡d«

tUtd bfhŸs¤ jFtd.
bkhÊ KjbyG¤J¡fŸ
cÆ®bkhÊKjšfŸ
(54) g‹Ü UÆU« bkhÊKj yhF«.
ïÅtU« g¤J ü‰gh¡fËš bkhÊ¡F Kjyhf
tU« vG¤J¡fis¡ TWt®. ïjdhš bkhÊ tu«ò
bgw¥gL«; bkhÊ¡fh¥ò¥ òy¥gL«. ïªü‰gh
cÆ®bkhÊKjš TW«.
mfyîiu
bkhÊ kuò v‹gJ <©L xU brhšÈašò.
brhšY¡F KjÈš tU« xÈa‹fŸ vit? ïWâÆš
tU« xÈa‹fŸ vit? ï›Éu©L ïašòfS« jÄœ
bkhÊ g‰¿¤ bjÇa nt©oait. cÆ® g‹Åu©L«
brhšY¡F Kjyh» tU«.
cÆ® - bkŒbahL nruhj jÅíÆ® vd¡bfhŸf.
tH¡F
mHF, Mrh‹, ïy¡fz«, <H«, c©ik, C¡f«,
vÊš,. Vf«ik, IªjÄœ, xG¡f«, XÉa«, xsit vdtU«.
mbkÇ¡fh, Máah, ïªâah, vuh‹, cUáah, C£o,
vk®r‹, VR, Iuhtâ, xÈ«ã¡F, Xkh‹, Xsu§fÓ¥ò
ïití§bfhŸf.
âwDiu
KjbyG¤J ntW; bkhÊ KjbyG¤J ntW.
KjbyG¤J¡fŸ K¥gJ. mit jÄœbkhÊÆ‹
mo¥gil xÈa‹fŸ. ïJ vG¤J Ãiy ïit
brhšY¡F KjÈš tU«nghJ bkhÊKjbyG¤J
vd¥gL«. ïJ brh‹Åiy g‹ÜUÆU« v‹gJ
K‰W«ik. všyhîÆ®fS« bkhÊKjyh» Ã‰F« v‹gJ
bghUŸ. m M ï c v x v‹¿it Kjyhf tU« brh‰fŸ

gyîs. I xs v‹gd áy brh‰fŸ msnt tU«.
g‹ÜUÆU« v‹gjid¢ áw¥ò«ikahf¡
bfh©lhš, ï›thW gâbd£L bkŒí« bkhÊ
Kjyhfh v‹w F¿¥ò¥ bgw¥gL«.
cÆ®bkŒ bkhÊKjš
(55) cÆ®bkŒ ašyd bkhÊKj yhfh.
ïJ bkŒ cÆnuhL To bkhÊKjyhF« v‹W TW«.
mfyîiu
jÅíÆ® bkhÊKjyhdJnghy¤ jÅbkŒ bkhÊ
Kjyh» tUkh? bkŒ KjyhF« Mdhš cÆnuhL nr®ªJ
m§‡d« tU«.
ciu: cÆnuhL Toa bkŒfsšyhJ ¡ ¢ ¤ ¥ v‹w
jÅ¥òŸË bkŒfŸ bkhÊ Kjyhf kh£lh.
cÆ®bkŒ - cÆnuhL Toa bkŒ.
tH¡F: f©, fh©, »Ë, ÑÇ ï›thW cÆ®bkŒahf
tU«. ïJ jÄœ bkhÊÆ‹ ïašò. ¢Uâ, ¤ahf«, ¡Uig,
«Uf«, ªaha« vd tlbkhÊÆY«, ¥nu¡, ¥sh¡ ¡byŒ«,
¡sh®¡,£buŒ‹, £uh« vd M§»y¤âY« ï‹d
ãwbkhÊfËY« x‰W bkŒfns bkhÊ Kjyh« vd
m¿f. ïJ m«bkhÊfË‹ ïašò.
âwDiu
bkŒ cÆbuhLTo bkhÊ KjyhF« vd cl‹gh£L
eil¥gL¤jhkš “cÆ®bkŒ ašyd bkhÊ Kjyhfh”
v‹W vâ®kiwah‰ T¿aJ V‹? jÅbkŒ v‹W
vªÃiyÆY« bkhÊ Kjyhfh v‹W jÄœ bkhÊÆ‹
brhšÈašãid¤ bjËî brŒtjh«. ma‰brh‰fŸ
fyªjhY« jÄœik bgw nt©L« v‹gJ bkhÊahiz.
ma‰brh‰fŸ bfhŸs nt©oa mUik V‰g£lhš,
âahd«, RUâ, áuk« vd cÆ®bkŒ¥gL¤j nt©L«. ïj‹

ÉÇia åunrhÊa¤âY« e‹þ} þ ÈY« f‰f.
bkŒ bkhÊ Kjyh» thuhJ v‹gJ« cÆ®
bkŒjh‹ KjyhF« v‹gJ« ïªü‰ghÉ‹ fU¤â
Èšiy. cÆ®bkŒ v‹gjid x‰Wik eakhf XbuG¤
jhf¡ bfhŸs‰f. cÆ®bkŒ - cÆbuhL ToabkŒ v‹gJ
bghUŸ. vdnt bkhÊ KjÈš ïUbkŒfŸ ïizªJ
thuh v‹gJ« cÆ®fŸ ã‹tu bkŒfŸ KjyhF«
v‹gJ« bjËa¤jF« ïy¡fz«.
cÆÇW brh‹K‹ cÆ®tU tÊí«
cÆÇW brh‹K‹ bkŒtU tÊí«
bkŒÆW brh‹K‹ cÆ®tU tÊí«
bkŒÆW brh‹K‹ bkŒtU tÊí«
ï›btd m¿a¡ »s¡F§ fhiy
ÃW¤j brhšny F¿¤JtU »sÉba‹
whp Çay òz®Ãiy¢ R£nl
v‹w òzÇaš ü‰ghÉš tUbkhÊKjš bkŒahf Ã‰F«
v‹W òz®Ãiy TWtjhY«, frjg KjÈa bkhÊ,
Pekat vD« KjyhFbkhÊ, msÉ‰F« ÃiwÆ‰F«
bkhÊ Kjyh» tšbyG¤âiaÆ‹ m›btG¤JÄFnk,
tšbyh‰W¤ bjhl®bkhÊ tšbyG¤J tUtÊ
v‹wh§F¥ ã‹ÅašfËš všyh« tUbkhÊ
bkŒ«Kj‰òz®¢á Tw¥gLtjhY«, cÆ®bkŒ v‹gj‰F
cÆbuhL Toa bkŒ KjyhF« v‹W bkŒ¡F mG¤j«
bfhL¤J¥ bghUŸ fh©f. cÆ®bkŒ v‹gJ _‹wh«
nt‰WikíUò« gaD« cl‹bjh¡f bjhifah«.
jÆ®til, óÇ»H§F nghy¡ bfhŸf. cÆU« bkŒí«
v‹w c«ik¤ bjhifnah, cÆU« bkŒí« Toa
XbuG¤J v‹w m‹bkhÊ¤ bjhifnah m‹W.
bkŒcÆnuhL nr®ªJ bkhÊKjyhF« v‹gjdhš
bgw¥gL« ã¿bjhU F¿¥ò©L. m©zš, e‹dhf‹
v‹gdnghy¢ brhšÈ‹ ïilÆY« ïWâÆY« bkŒ
jÅnaí« Ã‰F« vd m¿f. cÆ® tot§fnsh vÅ‹
ïirÃiw msbgil¡ f©z‹¿ brhšÈ‹ ïilÆY«

ïWâÆY« Ãšyh v‹gJ« Ãida¤jF«.
òwh, gy¡fhŒ, ãuh©Ljš, juhR, ÉahH‹, tw£o,
Ésh«gH« v‹w áy jÄœ¢brh‰fis¢ áy® ï‹W
bkŒ« Kjyhf xÈ¥gij¡ nf£»‹nwh«. ïJ ãiH
tH¡F, foa¤jF«.
KjbyG¤jh« bkŒfns cÆbuhL Toa bkhÊ
KjyhF« v‹gJ ÉâahjÈ‹, fl‹th§F« ma‰brh‰
fS¡F e« MŒj¤ij bkhÊ Kjyh¡F« ngh¡»id v‹
bd‹gJ? njitÆ‹¿ m¥gona brh‰fl‹ bfhŸtJ
Kj‰ãiH; mj‹nkY« MŒj¤ij K‹ÅW¤JtJ
moKj‰ ãiH. m‹òilnah® brŒí« m¿ÉšbkhÊ¡
nfL ïJ. bkhÊÆil¥ gF¤j¿î nt©L«.
bkhÊKjš bkŒfŸ
(56) f j e gkbtD« Mitª bG¤J«
všyh îÆbuhLŠ bršYkh® Kjny.
ïJ g‹Åu©L cÆbuhL« TotU« IªJbkŒfŸ
TW«.
mfyîiu
gâbd£lDŸ f j e g k v‹w IªJ bkŒbaG¤J¡
fS« g‹Åu©L cÆnuhL« To bkhÊKjyhf tU«.
Kjš - brhšY¡F KjÅiy.
tH¡F
fiyP® jÄœ eh‹dhf‹ g¢ira¥g‹ kiwkiy
fhiu¡Fo jho¡bfh«ò eh£lh® ghÇ khjÇ

»Ÿis âU¥gâ Ãfœ¢áÃuš ãuh‹kiy Ä‹Åaš
ÑHhbešÈ Ôiaz¥ò Úy¡f©l« Õ®¡f«ó Ûdt®
FoauR JiwKf« EiHî¤ òu£á¤jiyt® Kjšt®
nj®î
T£Lwî ö¤J¡Fo üyf« ó§F‹w‹ _j¿®

bfoy« bj‹wš bešÈ¡fÅ bgUªjiyt® bkŒf©lh‹
nfjhu« njt® neU ngahœth® nkÿ®
if¤bjhÊš ij¥ghit ieah©o ig§»Ë ikN®
bfh§FntŸ bjhšfh¥ beh©o¢ bgh‰bwho bkhÊÆaš
ãa‹ áªJ
nfhil¡ njhifkÆš neh‹ò ngh¥ò nkháÑu‹
fhdš
bfsit bjsit besÉ bgst« bkstš
bjhšfh¥ãa« Ã‹WÃyî« tH¡F üyhjÈ‹
ï¡fhy tH¡FfS« fh£l¥bg‰wd.
âwDiu
cÆ®bkŒ v‹gj‰F cÆbuhL Toa bkŒ vd nkny
bghUSiu¡f¥g£lJ. `všyh îÆbuhL«' v‹w eil
mj‹ És¡fkhF«.
`MitªbjG¤J«' v‹w c«ik VidbkŒfŸ á‰áy
îÆ®fnshLjh‹ tU« v‹gjid¡ F¿¡F«.
rfuKjš
(57) ru¡ »sÉí« mt‰nwh u‰nw
m I xsbtD« _‹wy§ filna
ï~J v‹gJ cÆbuhL« TotU« rfuKjš TW«.
mfyîiu
rfubkŒ m I xs (r, ir, brs) v‹D« _‹WÆ®
Ú§fyhf všyhîÆbuhL« m~jhtJ Vid x‹gâ
bdhL« To bkhÊKjyhf tU«.
my§fil - jÉu, Ú§fyhf.
tH¡F
rhu¥gŸs«
átòÇ
Ó®fhÊ
RH‰fHf«
NshkÂ
brªâš
nrÆiH
brh¡fÈ§f«
nrhHntªj‹
âwDiu
ïªü‰gh És¡»a‰ bghJik v‹w eilahF«.
x¥ò« RU¡fK« ïªeilÆ‹ ga‹.
“bkŒª Ãiy R£o‹ všyh btG¤J«
j«K‰ wh«t%c« uHty§ filna”
v‹w ü‰ghî« ïªeil¥g£lJ.
r ir brs Kjyh»a brh‰fŸ bjhšfh¥ãa®
fhy¤âš ïšiy. rfu¡»sÉ vd ïªü‰ghÉš
tªJŸsnjbaÅ‹, “Kjyhntd j«bga® KjY«” v‹w
Éâ¥go j‹id¢ R£LksÉš v›btG¤J« Kjyhf
tUk‹nwh.
“lfhu zfhu« EÅeh m©z«”
“w~fh‹ d~fh‹ MÆu©L« ãw¡F«”
“ufhu Hfhu« MÆu©L« ãw¡F«”
“yfhu sfhu« MÆu©L« ãw¡F«”
v‹wh§F XbuG¤J¤ j‹id¡ F¿¡F«nghJ Kjyhf
tUjš czu¤jF«. Hfu¤ij¥ ãiHahf xÈ¡fhnj;
wfu¤ij¥ ãiHahf vGjhj v‹W eh« ï‹W« tH¡»‰

brhšY»‹nwh« mšyth? ãw bghUis¢ R£o‹ ïit
Kjyhf thuh v‹W bjËf.
bjhšfh¥ãa¤J¡F¥ã‹nd mita üšfËš
rfuKj‰ brh‰fŸ Äf¢áy tªjd. tlbkhÊ¡ fh¥ò V¿a
fhy§fËš r ir brs Kjyh»a brh‰fŸ gštÊahf¢
fhš bfh©ld.
tlbkhÊ¡ fy¥ã‹ tuyhW bgÇJ. mjdhš
ïy¡»a ts®¢áÆY« tifikÆY« gy ey‹fŸ
ãwªjd. bkhÊasÉš jÄœ¢ brh‰fsŠáa« ïa¡fK«
M¡fKÄ‹¿ tH¡F« thœî« ïHªjd. jÄœ
tlbkhÊÆ‰ ãwªjJ v‹D« msî¡F ka¡f« EÅ¡
bfh«ò V¿‰W. ïy¡fz¡ bfh¤âY« ãunahf
Éntf¤âY« ï¥ò‹ ka¡f« To‰W.
“ehsilÉ‰ òyt® jÅ¤jÄœ¢brh‰fis¤
bjÇªJ tH§F« kJifÆ‹ikahD«, xnuhtÊ¤
bjÇÆD« mt‰¿D« tlbrh‰bwhil brÉ¡F
ï‹g« ga¥gdth« vd khWbfhs îz®ªjik
ahD«, jÅ¤jÄœ¢Rit f©L ï‹òW« jit®
mU»dikahD«, tlbkhÊ ahs® ct¥g¤ jÄÊ‰
gh£L ciu KjÈad ïa‰w nt©Lbk‹W«
ÉiHî nk‰bfh©likahD«, bghJbtG¤jhD«
áw¥bgG¤jhD« Ma tlbrh‰fŸ gyt‰iw¤
jÄÊš tu«ã‹¿ tH§» tUthuhÆd®”
vd tlbkhÊ¡ fy¥ã‹ Kid¥ò¡fis v‹ MáÇa®
ïUbkhÊ¥ òyik¥ g©ojkÂ¥ nguhrh‹ kd«
btJ«ã bkhÊt®. ï›ñW ngh¡if m‹nw cz®ªj
ciuaháÇa®fshd ïs«óuzU« e¢ádh®¡ »ÅaU«
tlbrh‰fS« MÇa¢ áijî¢ brh‰fS« jÄÊy¡
fz¤J¡F¡ bfhŸs¤ j¡fitašy vd ešyhiz
fh£od®.
ã‰fhy¤âš jÄœ¢ brh‰fns áijªJ rfu
KjbyG¤jhf cUkh¿d.
“rÇrkœ¥ò¢ r£o rUF rto

rËrfL r£il rtË - rÉruL
rªJ rj§if rH¡fhâ pÇl¤J«
tªjjdh‰ r«KjY« it”
vd kÆiyehj® g£oaÈL« ruf Kj‰brh‰fŸ
bgU«ghY« áijªj jÄœ¢brh‰fŸ vd¡bfhŸs
nt©L«. mk®, rk®; mik - rik; mu© - ru©; mit -
rig; mk© - rk©; mâ® -râ®; m©Q - r©Q: jir -
rij: rhfhL - rfl« v‹w xÈkh‰w§fS« xÈ¡F¿¥go
ahf¥ ãwªjdî« bkhÊnt®fŸ âÇªjdî« ã‹d® ruf
Kj‹bkhÊahf¥ bgU»d. brŒif irifah¿‰W.
ìrbad¤ âÇnaš' v‹gJ xÈ¡F¿¥ò. ï‹d cŸkh‰w«
v«bkhÊ¡F« ïa‰if.
ü‹kuã‰ T¿a bkŒ«ka¡f§fŸ xÈg‰¿ad
thjÈ‹ ãwH¤ jfhtu«òilait. bkhÊ KjbyG¤J¡
fS« tu«òiladnt v‹whY« bghUŸ g‰¿adthjÈ‹
tu«ò¡F£g£l ts®jU kh‰w§fŸ brŒJbfhŸsyh«.
gšntW ehfÇf¤ bjhl®ò« g‹bkhÊíwî« x‹¿
beU§» tU§fhy§fËš v«bkhÊÆ‹ tu«ò« jhnd
mf‹W ÉÇªJ be»œªJ bfhL¡F«. K¿ahJ xoahJ
jGÉ tisªJ c£bfhŸS« mfth‰wš jÄG¡F¤
bjh‹Wbjh£L ïUªjyhy‹nwh jÄœ v‹WKs bj‹
jÄHhfî« ÓÇsik¡ f‹Åahfî« Ã‹W És§F»‹wJ.
ï¥g¡Ft be»œÉid¤ bjhšfh¥ãa« ïilÆY«
KoÉY« R£o¡fh£l¤ jtwÉšiy.
“És«ãa ïa‰ifÆ‹ ntWgl¤ njh‹¿‹
tH§»aš kU§»‹ cz®ªjd® xG¡fš
e‹kâ eh£l¤ bj‹kdh® òyt®”
“brhšÈa tšy ãwtt‹ tÇD«
brhšÈa tifah‰ Ru§f eho
kd¤â‹ v©Â khrw¤ bjÇªJbfh©L
ïd¤â‰ nr®¤â íz®¤jš nt©L«
EÅ¤jF òyt® T¿a üny”
v‹w ü‰gh¡fŸ vâ®fhy¤ jÄœ¡fh¥ò« ts®¢áí«

neh¡»ait. fhyªnjhW« tsunt©oa jÄœbkhÊ¡F
kh‰wK« òJikí« nr®¤J¡bfhŸs cÇik tH§Fgit;
vÅD« ï›îÇikia¢ Ó®ö¡»¥ gF¤j¿ªJ m¿nthL
mÇjhf¥ ga‹gL¤j nt©oaJ e« fl‹. v¤Jizasî
ïašghd tu«ò ngh‰w Koínkh m¤Jizasî«
kuãid cWâahf¥ ã‹g‰w nt©L«. tu«ò kh‰w¤ij
vËa tÊahf¡ fUâ ÉlyhfhJ. fUâ‹ »£»ªij
kuhku« nghy bkhÊ bkÈªjJ Jis¥òiunahoÉL«.
jÄœ¥gšfiy¡fHf« 28-3-1985 M« ehŸ el¤âa
jÄÊy¡fz¡ nfh£ghL ts®¢á¡ fU¤ju§»š eh‹
M‰¿a `jÄÊš bkhÊ KjbyG¤J¡fË‹ tu«ò' v‹w
bghÊî¡ f£Liu tuyh‰W KiwÆY« ts®¢á
neh¡»Y« gy bkhÊKj‰ TWfis¥ òy¥gL¤J»‹wJ.
ï¡f£LiuÆiz¥ãid ï›ÉaÈ‹ ïWâÆ‰ fh©f.
brhšyh¡fnkh bkhÊbga®¥ngh ãwtifnah
brŒaÉayhj ma‰bga®¡F¿fis Ä¡f ÉÊ¥nghL
ngh‰¿¡ bfhŸsyh«. jÄœ¥ bgU§fh¥ãa¡ fÉP®fŸ
ma‰bga®fis M©l jÄœ tot§fŸ ešybkhÊ¢
RtlhF«. r§fu‹, r¥gh‹, rkz«, ird«, irt«,
brsuh£ou« ngh‹wit jÉ®¡fKoahjit. ïití«
bkŒ«ka¡f Éâ¡F khwhkš tunt©L«. jÄÊid
`xUghil' ba‹W ï‹dh§F ghoa ïy¡fz¡ bfh¤J¤
njáf®Tl xÈtu«igí« ka¡f tu«igí« fl¡fÉšiy.
r§Ñj«, r¤j«, r§fÇ,¨rŠrÇ, r§fl«, r«ãujha«,
r‹Åâ, r‹khd«, r‹d«, rÛg«, brsªju«, brs¡»a«,
brsfÇa«, brsgh¡»atâ v‹w brh‰fŸ K‰W«
jÉ®¡f nt©oait. ghuâahÇ‹ M¤â¢NoÆš 87 Kjš
102 tiuíŸs ghlšfŸ mšÈy¡fzkhdit; ït‰W¡F
vËa gy jÄœ¢ brh‰fŸ cs. jÄœ¢brh‰fŸ j‹
bkhÊÆš elkhL« cÇik thŒ¥ig¥ g¿¡f¡
Tlhjšyth?
ï§F rfubkŒ¡F ah‹T¿a bkhÊKjš És¡f§fŸ
Vida bkhÊKjš jÄœ bkŒf£F« bghUªâait.
tfu Kjš
(58) c C x X bt‹D« eh‹FÆ®
t bt‹ vG¤bjhL tUj Èšiy.
ï~J v£LÆbuhL« TotU« tfu KjšTW«.
mfyîiu
tfubkŒ c C x X v‹w eh‹FÆnuhL« thuh.
vdnt m M ï < v V I xs v‹w v£LÆbuhL« To
bkhÊKjyhF«.
vG¤J - bkŒbaG¤J
tH¡F
tŸSt® nfh£l«
thbdhÈ
ÉG¥òu«
åunrhÊa«
bt©Âyh
nt§flt‹
it¡f«
btsthš
âwDiu
ï‹Wtiu khWjš ïšiy.
nth£L vd tUnk vÅ‹ M§»y¢ brhšbyd
kW¡f. Flnthiy, th¡F¢Ó£L, th¡FÇik, th¡F¢
rhto v‹w jÄœ¢brh‰fŸ cs. X£lh©o v‹gJ
jÄœ¢brhš XL v‹gJ ifÆš VªâtU« ã¢ir¥
gh¤âu¤ij¡ F¿¡F«.
Pfu Kjš
(59) Mv
x btD« _îÆ® Pfhu¤ JÇa.
ïJ _‹WÆnuhL« TotU« PfuKjš TW«.
mfyîiu
PfubkŒ M v x v‹w _‹WÆ®fnshL To bkhÊ
Kjyhf tU«.
tH¡F
PhÆW
bP»œ
bPhŸFjš
âwDiu
PŠiP, PkÈ, Pk‹, Pku, Pa« vd mfuK«,
PÄW PÄu vd ïfuK« nPa« vd VfhuK«, ã‹tªj
tH¡fhWfŸ. ït‰W£ áy efu¤â‹ âÇòfŸ. ïit
bfhŸs¤j¡fd. PfuK« efuK« j«KŸ cwœªJ tªj
xÈ¥nghÈ v‹W bkhÊ tuyhW fh£L«.
afu Kjš
(60) Mnth lšyJ afu« KjyhJ.
ï~J XUÆnuhL tU« afu bkhÊKjš TW«
mfyîiu
g‹Åu©L, x‹gJ, v£L, _‹W v‹w ïw§F
tÇirÆš bkhÊKjš bkŒfŸ T¿tªj e‹kuòila
bjhšfh¥ãa® afubkŒ XUÆbuhLk£L« TotU«
v‹W ïWâahf ïªü‰ghÉ‰ TWt®.
KjyhJ - bkhÊKjyhf thuhJ. F¿¥òÉid
K‰W.
tH¡F: ahL, ah¥ò, ah¡if, ahik, ahk«, ahœ, ahid,

ah©L, aht‹, ahtŸ, aht®, ahit, ahJ.
âwDiu
M v‹w XUÆnuhL To¤jh‹ afubkŒ bkhÊ
KjyhF« v‹W cl‹gh£L eilÆ‰ Twhkš vâ®kiw
eilÆ‰ T¿aj‹ fU¤J v‹d? bjhšfh¥ãa® fhy¤J«
áy ãiHahd tH¡FfŸ òFªJ guÉtu¤ bjhl§»
ÆU¡fyh«; mjid¢ br«ik¥gL¤j ï›thW mG¤j
khf¢ brhšÈÆU¡fyhk‹nwh?
afu¤â‹ tuyhW xUghš ïw¡fK« xUghš
V‰wK« cilaJ. ahKjyh»a gy brh‰fŸ, ML,
M¡if, Mik, Mid, M©L, MW, M¥ò, MŒ, MË, M®
v‹wh§F afu« åH M KjyhÆd. ïjdhš ïit
mfuhâÆ‰ gybghUbshU brhšyhŒ É£ld.
K‹ÅUªj bghU£br«ik kiwªJÉ£lJ. ahœ, ah‹,
ahJ, ahk« v‹w xU áy brh‰fns âÇòthŒ¥glhkš
cŒâbg‰wd. gH§f‹dl« òJ¡f‹dl« nghš
ï›bthÈ¤âÇghš r§f bkhÊ¡F« ã‰r§f bkhÊ¡F«
xÈtH¡»š bt£lida ntWghL V‰g£lJ.
åunrhÊaK« e‹}Y« m M c C X xs v‹w
MWÆnuhL« afu« bkhÊ KjyhF« v‹W TWtd.
ï›ts®¢á xUkU§F V‰W¡bfhŸs nt©oanj.
atd®, aKid, anrhij, ídhÅ, ôj®, ô», ôg«, ôf«
v‹w brh‰fŸ jÉ®¡f Koahjit. áy brh‰fis vR®,
mnrhij, vªâu«, ïaªâu«, cf«, Xrid vd ntW
KjbyG¤jh¡fY« c©L. í¤j«, nah¡»a«, bastd«
ngh‹w brh‰fË‹ bghU£L K‹dnu gy jÄœ¢
brh‰fŸ ïU¤jÈ‹ njita‰wit. ï§‡d« gF¤j¿ªJ
bfhŸtd bfh©L«. âÇ¥gd âÇ¤J«. jŸStd
jŸËí« bkhÊeh£l« fhznt©L«. ï¤jifa
eh£l« bkhÊ¡fUit¡ fiy¡fhJ C£l« jU«
ïil¡fhy ts®¢áia¥ gh§Fbgw¢ Ó®ö¡fhJ
ïy¡fz És¡f¤â‹ MáÇa® `MnthL afhuK« KjY«'
v‹W bjhšfh¥ãa¤â‹gona âU¥ã bkhÊjš

ïy¡fz kughfhJ.
všyh« bkhÊKjš
(61) Kjyh ntd j«bga® KjY«.
ïJ K‹Tw¥glhj bkŒfS« bkhÊ KjyhF«
vd¡TW«.
mfyîiu
bkŒfŸ 18: ïit 12 cÆnuhL« Tl 216
cÆ®bkŒahF« ïJfhW« Tw¥g£lit jÅîÆ®fŸ. 12
cÆ®
fjegk - 12 cÆbuhL« 60 cÆ®bkŒ
r -9 ” 9 ”
t -8 ” 8 ”
P -3 ” 3 ”
a -1 ” 1 ”
1. vŠáait r - 3 cÆbuhL« 3 cÆ®bkŒ
Tw¥g£l t - 3 cÆbuhL« 3 cÆ®bkŒ
t‰WŸ : P -9 ” 9 ”
a - 11 ” 11 ”
2. K‰W« Tw¥glhjit (9) - 12 ” 108
‡ l z u y Hs w d
3. jÅbkŒfŸ 18
ciu: nkny bkhÊ KjyhF« v‹W T¿a f j e g k

r t P a v‹w x‹gJ bkŒfSŸ ïUg¤njG
cÆ®bkŒfS« mwnt Twhj ‡ l z u y H s w d v‹w
x‹gJ bkŒfË‹ ü‰bw£L cÆ®bkŒfS« gâbd£L¤
jÅbkŒfS« j«ikna bgauhf¢ R£o¢ brhšY«
nghJ m›tsÉš m«bkhÊ¡F Kjyhf tU«. ïj‹
fU¤J všyh vG¤J« j«ik¢R£L§fhš KjyhF«
v‹gjh«.
tH¡F: ‡h v‹w xÈia e‹F brhšf. ufu¤ijí«

wfu¤ijí« ntWgl xÈ¡f efu¤ijí« dfu¤ijí«
xG§fhf¢ brhšYthŒ. yfu sfu Hfu ntWghLfis
cz®. zh, G, ½, L v‹w tot§fis¢ br›td«
vGJthŒ.
dfhu ïWthŒ, ys~fh‹ K‹d‹, z d~fh‹
K‹d®, lfhu dfhu« v‹W ï§‡d« ïy¡fz
üšfËš vG¤J¡fŸ j« bga® TW§fhš KjyhftU«.
âwDiu
bghU©ik, j‰bghU©ik vd¥ bghU£R£L
ïUtif¥gL«. bfhiy, j‰bfhiy v‹D«nghJ ãw®
bfhiy¡F mil nt©lhjJ nghy, brhš fh£L« ãw
bghU©ik¡F milÆšiy.
“brh‹ik bjÇjY« bghU©ik bjÇjY«
brhšÈ dhF« v‹kdh® òyt®”
v‹W bjhšfh¥ãa« bghU©ik v‹nw MSjiyí«
j‰bghU©ikia¢ brh‹ik vdW R£Ljiyí«
fh©f. “všyh¢ brhšY« bghUŸ F¿¤jdnt” v‹w
ü‰gh F¿¥gJ bghU©iknaahF«.
j‹id¤jhnd ghuh£o¡bfhŸS« j‰òfœ¢á
òfHhfhJ ãw® ghuh£L« nghJjh‹ òfœ vd¥gL«.
mJnghš xUbrhš j‹id¢ R£L« brh‹Åiy É£L¥
ãwbghUŸfis¡ F¿¡F«nghJjh‹ brhš v‹w
bga®¡F cÇathF«.
`g‹ÅUÆU«’ v‹w ü‰gh Kjš `MnthlšyJ'
v‹gJ tiu bghU©ik g‰¿¡ Tw¥g£ld: m~jhtJ
cyf¥ bghUŸ F¿¤jd.
vG¤J« brhšY« j«ksÉ‰ ngr¥gl nt©oa
ïl§fS« c©L. ïit bgU«ghY« ïy¡fzîy»‰F«
gÆ‰á¡ fs¤â‰F« cÇait. m›tsÉš ï‹¿aik
ahjit. všyh bkŒbaG¤J¡fS« j«ik¢ R£L§fhš
bkŒ«ka¡f tu«ãšiy v‹W ü‹kuã‰ T¿dhu‹nw.

mJnghš <§F« všyh btG¤J¡fS« j« bgaiu¢
brhšy nt©oa ÃiytU«nghJ bkhÊ KjyhF«
v‹wh®. ïitbašyh« j‹DÇikbe¿ vd¥gL«.
ïjdhY« bjhšfh¥ãa« eilKiw¥ gh®it jGÉaJ
v‹gJ bjËth«.
bkhÊKj‰ F‰¿aYfu«
(62) F‰¿a Yfu« Kiw¥bga® kU§»‹
x‰¿a efuÄir efubkhL KjY«.
efubkŒÆ‹f© F‰¿aYfu bkhÊKjš TW«.
mfyîiu
Eªij, EªjhŒ v‹w brh‰fŸ ïj‰F
vL¤J¡fh£L¡fŸ. ïit Kiw¥ bga®fŸ. Eªij v‹w
brhšÈš ª + c +ª + ij vd ïu©L efu§fŸ cs.
KjyhtJ efu¤â‹nkš tU« cfu« F‰¿aYfukh»
bkhÊ KjyhF«.
x‰¿a efu« - òŸËíila ïu©lhtJ efu«.
KjY« - bkhÊ KjyhF«; F¿¥òÉid K‰W.
âwDiu
ïJ rh®bgG¤J MjÈ‹ cÆ® KjY« bkŒ«
KjY« T¿Ko¤jã‹ brhšYt® MáÇa®.
“ c C xXbt‹D« eh‹FÆ®
tbt‹ vG¤bjhLtUj Èšiy”
v‹w ü‰gh eh‹FÆU« tfu¤bjhL thuh v‹W
eil¥gL¤âdhY«, tfubkŒ eh‹FÆbuhL thuh
v‹gJnt eilÆ‹bghUŸ. tfunk ï§F bkhÊKjš
bkŒ. mJnghš ïªü‰ghití« fUJf. F‰¿aYfu«
efubkhL KjyhF« v‹gj‰F efubkŒnkš
F‰¿aYfu« C®ªJ tU« vdî« efubkŒna

bkhÊKjš vdî« bfhŸf.
ï›thW bfhŸs nt©oaj‹ fl¥ghL v‹d?
bkhÊ KjbyG¤J, bkhÊp‰bwG¤J v‹W tu«ò
brŒtd btšyh« òz®¢á neh¡»a‹nw; Ãiy
bkhÊpW« tUbkhÊ KjY« òzU« Éâ TWj‰f‹nw.
Eªij, EªjhŒ tUbkhÊahF§fhš efubkŒ Kjyh?
cfu« Kjyh? F‰¿aYfu« KjyhÆ‹, <‰W¡
F‰¿aYfu¥ òz®¢á T¿aJnghy Kj‰F‰¿aYfu¥
òz®î jÅna Twnt©lhkh?
fÈ¤bjhif kUj¡fÈÆš Eªij v‹w brhšyh£á
gš»tu¡ fhzyh«.
“csbk‹dh Eªijkh£ bl›t KH¥gh®”
“cŒÉ‹¿ Eªij eyDz”
“ešfhJ Eªij òwkhw¥ g£lt®”
“tUªâah« nehŒTu Eªijia ba‹W«”
“td¥bgšyh Eªijia bah¥ãD«”
v‹W tU« gyÉl§fËY«, `tŠá _ö® kÂk©lg¤
âil Eªij jhÂH ÈUªnjhŒ' v‹w áy¥gâfhu¡
fhijÆY« ïašghd efu¤J¡FÇa òzÇaš Éâfns
bgW»‹wd.
cfu« tUbkhÊahÆ‹ ï¥òz®ÉâfŸ bgwh.
MjÈ‹ Vid bkŒfbsh¥g efunk bkhÊKjš vdî«
F‰¿aYfu¢ rh®òilaJ vdî« Kiw¥ bgausÉš
ï~J mikí« vdî« bjËnthkhf.
FfbdhL« It uhnd« K‹òã‹ F‹W Nœth‹
kfbdhL« mWt uhnd« v«KiH m‹ã‹ tªj
mfdk® fhj iya Ã‹bdhL« vGt uhnd«
òfyU§ fhdª jªJ òjštuh‰ bghÈªjh Dªij
v‹w f«g® fh¥ãa¤âš `bghÈªjh Dªij' v‹w bjhl®

bghÈªjh‹ + Eªij vdî« bghÈªjh‹ + cªij vdî«
ãÇ¡f ïl§bfhL¡F«. Kj‰ãÇî¡F efubkŒna
tUbkhÊahF«. `c‹bdhL«' v‹¿šyhkš `Ã‹bdhL«'
v‹w eilia neh¡»‹ Eªij v‹w ãÇ¥ng bgUÄj« jU«.
EªjhL. Eªef®, EªEjš v‹w brh‰fËY« x‰¿a
efuÄir efu« ïU¥ãD«, Kiw¥bgau‹ikÆ‹
F‰¿aYfu« Mfh. Kiw¥bga®¡nf ï›îfu¤ij tu«ò
brŒjh®. m¥bga® tH¡fo¥g£L¡ FiwªjikÆ‹.
òz®¢á Ãiy
(63) K‰¿a YfubkhL bghUŸntW glhmJ
m¥bga® kU§»‹ ÃiyÆa yhd
ïJ bkhÊKj‰ F‰¿aYfu¤J¡F xU bjËî TW«.
mfyîiu
ï«bkhÊKj‰ F‰¿aYfu« Eªij v‹D«
Kiw¥bgaÇl¤J Ãiyahf tUtjhš K‰¿aYfu¤
njhL bghUŸ khWgLtâšiy. m~jhtJ òz®¢á
Æy¡fz« ntWgLtâšiy.
âwDiu
vG¤jâfhu ïWâÆš F‰¿aYfu¥ òzÇaš vd
xU jÅÆaš c©L. ïJ F‰¿aYfu¤â‰nf cÇa ïaš.
<‰W¡F‰¿aYfu§fS« mt‰¿‹ òz®¢á¢ brŒif
fSnk ï›ÉaÈ‰ brhšy¥gLtd. bkhÊKj‰ F‰¿a
YfuK« ïU¤jÈ‹ mj‹ ÉâfS« ï›Éa‰f©
brhšy¥gl nt©Lk‹nwh? m~jhtJ, cÆ®¡F«
bkŒ¡F« K‹ Eªij v‹gj‹ efu« tUbkhÊahf,
tU«nghJ v‹d ÉâbgW« v‹W brhštJKiw. ïJ
ï›ÉaÈš ïl« bgwÉšiy. m§‡d« brhšyhikiaí«
brhšy nt©lhikiaí« bjËîgL¤JtJjh‹
`K‰¿aYfubkhL' v‹w ïªj ü‰ghthF«. v§‡d«

bjËÉ¡»‹wh®?
<‰W¡ F‰¿aYfu¢ brh‰fŸ gšbghUSilathŒ¥
gythjÈ‹ <Wg‰¿a bghJ ÃiyÆš òz®Éâfis¡
F‰¿aYfu¥ òzÇaš guªJgl ïa«ò»‹wJ.
cÆ®ka§»aš, òŸË ka§»ašfŸ nghy ï›ÉaY«
<‰wo¥gil bfh©lJ.
bkhÊKj‰ F‰¿aYfunkhbtÅ‹ Kiw¥
bgaÇl¤J XÇU brhšÈš tUtJ. Eªij v‹gjid
K‰¿aYfukhf xÈ¤J¥ gh®¤jhY« bghUŸ ntWgLt
âšiy. Kiw¥bga® vd¢ brhšÈl« tiuaW¡f¥
gLjÈ‹ ïj‹ fU¤J v‹d? vd¢ brhšÈl«
tiuaW¡f¥gLjÈ‹ ïj‹ fU¤J v‹d? K‰¿aYfu«
tªj Ef«, EÅ, Ejš, E©ik v‹w efu¢ brh‰fŸ
òzU« Éâfns F‰¿aYfu« tªj Eªij¡F«
bghUªJ«. Vid efu§nfshL ïªefu¤â‰F òz®¢á
ntWgho‹ik ïjdh‰ bgw¥gL«. “P eka tbtD«
KjyhFbkhÊí«” v‹w bjhif kuò ü‰ghÉš
EªijaJ vd ciuaháÇaU« e¢ádh®¡»ÅaU«
vL¤J¡ fh£L¤ jªâU¥gJ v‹ És¡f¤J¡F¢
rh‹whF«. KjbyG¤jhd cÆ®KjÅiy¡F« bkŒ«Kj
Åiy¡F« mL¤J ï¢rh®ò KjÅiyia¢ R£oaik
ahD« ï¡fU¤J tÈíW«.
Eªij F‰¿aYfukhjÈ‹, cfu¤â‹ nk‰òŸË
bgW«. “mitjh« F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu« MŒj«”
vd¢ rh®bgG¤ij v©ÂaÉl¤J«, “m›Éaš Ãiyí«
Vid _‹nw” vd miu kh¤âiu kâ¥ã£l Él¤J«
<‰W¡ F‰¿aYfu« v‹w áW F¿¥òÄšiy. MjÈ‹
òŸË¥ngW« miukh¤âiu kâ¥ò« bkhÊ Kj‰
F‰¿aYfu¤â‰F« c©lh«. (Eªij.)
bkhÊÆWâ baG¤J¡fŸ
(64) cÆ® xs vŠáa ïWâ ahU«
ï~J cÆ® ïWâfŸ TW«.
mfyîiu
bkhÊKjbyG¤J¡fis Ãušgl Éâ¤j MáÇa®
bkhÊÆWâ baG¤J¡fis¥ gâ‹_‹W ü‰gh¡fËš
bkhÊa¤ bjhl§Ft®.
ciu: cÆ® xs Ú§fyhd m ï c v x M < C V I X
v‹w cÆ®fŸ ïWâahf tU«.
vŠáa - vŠáait, vŠáaîÆ®fŸ.
tH¡F: cÆ®: m ï c R£LÃiyÆš <whÆd. Vv
vd¤ nj‰w¤âY« Xx vd¢ áw¥ãY« <whf tªjd. M <
C V I X - bghUŸ ÃiyÆš <whÆd.
âwDiu
ï~J Xuo¢ RU¡f ü‰ghthf ïUªjhY« K‹ã‹
tU« Éâfis¡ bfh©LbfhŸStdî« Éy§F tdî«
bjËthf¡ fhzyh«.
“F‰bwG¤ ijªJ« bkhÊ Ãiwãynt”v‹W
K‹d®¡ T¿dikÆ‹, bghU©ik ÃiyÆš mit
<whfh. “ m ï c m«_‹WŠ¨ R£L” v‹w F¿¥ò ÃiyÆš
mit _‹Wnk <whtd. mjdhy‹nwh cÆ® ka§»aÈš
XbuG¤jhÆD« ït‰iw¢ R£o‹ ïWâ vd bkhÊªJ
òz®ÉâfŸ T¿d®.
“nj‰w vfuK« áw¥ã‹ x›î«
nk‰T ¿a‰if tšbyG¤J Äfh”
vd <Wg‰¿ cÆ®ka§»aÈš òz®¢áÉâ TWjyhD«,
“bjËÉ‹ Ví« áw¥ã‹ Xî«
msã‹ vL¤j ïira bt‹g”
vd ïilÆaÈš msbgilia¡ F‹¿ir Ãiw¡f tªj
m¿F¿fŸ v‹w bfhŸshkš bghU£ F¿¥ãd v‹W
Vfhu Xfhu¤njhL xÈa‹gl ïiz¤J¡ TWjyhD«
V v bfh©lh‹, X X bfh©lh‹ v‹gt‰¿š vfuxfu«
Ãiy bkhÊpWfshf¡ bfhŸs¥gL«. vÅD« ïit m
ï c¢R£L¥nghy¤ jÅ Ãiypwšy v‹gJ« Ãida¤

jF«.
Mm <ï Cc Vv Xx vd¡ F¿š IªJ«
msbgilÆš cÆ® <whÆ‹ v‹W ïs«óuzU«
e¢ádh®¡»ÅaU« bfhŸt®. “F‰WÆ® msã‹ <wh«”
v‹W gtzªâahU« ïa«òt®. bkhÊpWfŸ
brhštJ« bkhÊKjÅiyfŸ brhštJ«.
“ÃW¤j brhšÈ‹ <whf bfG¤bjhL
F¿¤JtU »sÉ KjbyG¤ âiaa”
v‹wgo òz®¢á tu«ò¡f‹nwh? ïirÃiw¡f tªj
F‰WÆ®fŸ msbgilÆš <whFbk‹whš, mit
òz®¢á¡F cÇadthFkh? glhm v‹gJ òz®¢áÆš
Mfhuåwh, mfuåwh?
“F¿aj‹ K‹dU« XbuG¤J bkhÊ¡F«
m¿a¤ njh‹W« mfu¡ »sÉ”
vdtU« ïl§fËš všyh« be£blG¤J¡fns
ÃiybkhÊpwhf Éâ¡f¥g£Ls.
`v vd tUKÆ®' vdî«. `x›îk‰nw' vdî« <whf
tªjdthbyÅ‹ mit j«ikna R£o¡ bfhŸtd
thjyhš, bghJÉa‰ifahF«.
“F‹¿ir bkhÊtÆ‹ Ã‹¿ir Ãiw¡F«
be£blG¤ â«g® x¤j F‰bwG¤nj”
vd¤ bjhšfh¥ãaK«,
ïirbfo‹ bkhÊKjš ïilfil Ãiybeoš
msbgG« mt‰wt‰ ¿d¡F¿š F¿na
vd e‹}Y« ï¡F¿šfis xÈtothf¡ Twhkš
m¿F¿ tothf¡ TWjš áªjid¡FÇaJ. ïjdhš
mitbkhÊ¡F <whf v‹gJ« òz®¢á¡F¡ fUÉahfh
v‹gJ« bjËî.
ïªü‰gh cÆ®¡F« cÆ®bkŒ¡F« bghJ

vd¡bfh©L És, gyh, »Ë, Fß, gid vdth§F
K‹idíiufŸ fh£L¡fŸ jU«. “cÆ® xs vŠáa”
v‹W cÆ®nkš it¤J vŠáait v‹wikahš,
cÆ®bkŒ bfhŸs ïlÅšiy. m§‡d« bfh©lhš
bfs, bts v‹W xsfhu« cÆ®bkŒahŒ tUjÈ‹,
vŠáait v‹gjDŸ ml§f¤ jÅü‰gh Ety nt©oa
Ãiy thuhj‹nwh? MjÈ‹ vŠáait v‹gJ xsfhu«
xÊªj jÅíÆ®fisna F¿¡F«. “g‹ÜUÆU« bkhÊ
KjyhF«”vd¤ jÅíÆ®KjÅiy¡F xUü‰gh ah¤jJ
nghš, jÅíÆ® ïWâ Ãiy¡F« jÅ¥gh ah¤jh® vd¡
bfhŸf. mL¤JtU« ü‰gh¡fŸ cÆ®bkŒpW g‰¿ad.
v¥bghUŸ, v¢brhš, v›tÆ‹, v›tÊ v‹W
vfuîÆU« ïWâÆš tU« tH¡if V‰W¡bfhŸf.
“R£LKjš tÆD« vfu Kjš tÆD«” vd¥
òŸËka§»aÈš MáÇa® cl«bghL òz®¤â¡
T¿ÆU¥gJ fUj¤jF«.
xs <W
(65) fsnth oiaÆ‹ xsî khF«.
ïJ xsfhu îÆ®bkŒ tuî TW«.
mfyîiu
nkny jÅÃiyahf thuhbjd¥g£l xsfhu«
ffu¤njhL« tfu¤njhL« nrÇ‹ bfs, bts vd
ïWâahf tU«.
tH¡F
bfs bgauhfî« Éidahfî« tU«. bfs -
bfhŸS v‹w jhÅa«. bts - Éid¢brhš.
âwDiu
jÄÊš xsfhu ïWâíila brh‰fŸ ïu©nl
v‹gJ tu«ò. ï§‡d« jÄœ bkhÊ¡ fsŠáa¤âš áy
brh‰fË‹ v©Â¡ifia vL¤J És«òtJ

bjhšfh¥ãa be¿. ïjdhš jÄœ KG¤j¿ªj MáÇa‹
òyikí« bgUikí« ü‹kâ¥ò« khz¡f® cŸs§fË‰
gâí«.
vfuîÆ®
(66) v vd tUKÆ® bkŒp whfh
ï~J vfu¤â‹ ïašò TW«.
mfyîiu
“cÆ®xs vŠáa ïWâahF«” v‹w ü‰ghÉš
vfu« jÅÃiyahf ïWâ bgwhJ v‹W f©nlh«.
xsfhu« m§‡d« ïWâ bgwhÉoD«, bfs bts vd
nkiy ü‰ghÉ‰ bkŒ¡F ïWâahf tUtijí«
f©nlh«. mJnghš vfu« vªj bkŒ¡fhÆD«
<whfthtJ tUnkh v‹w Édh vG»‹wJ. vfu«
v«bkŒ¡F« <whfhJ v‹W ÉilÆW¥gJ ïªü‰gh.
âwDiu
mfu ïfu cfu¢R£L¥nghy vfu« jÅÃiyÆY«
<whfhJ; bfs, bts, beh nghy cÆ®bkŒÆD«
<WbgwhJ. vdnt jÄœ¢ brh‰fËš <whF« ïašò
vfu¤â‰F ïšiy. vfuîÆ® v‹dhJ v vd tUKÆ®
v‹w ïG¥òeilahš mj‹ j‹ik¡Fiwî fh©f.
bkhÊ KjÈnyh v© vd¤ jÅ cÆuhfî« bg©, brŒ
vd bkŒbahL Toa cÆuhfî« tU«.
br¤J, brªjd‹, brªjdŸ vd Éidba¢r
toÉY« K‰WtoÉY«, r§fÉy¡»a¤âš áy brh‰fŸ
gÆ‹W tu¡fh©»‹nwh«. x¥ghf¡ fUâ, x¥ghf¡ fUâ
ka§» vd ïj‰F¥ bghUS©L. br v‹w cÆ®bkŒ
ïj‹ KjÅiyahf ïU¡fnt©L«. ïw¤j‰ bghUËš
tU« br¤J, br¤jh‹ v‹gj‰F¢ rh v‹gJ gFâahF«.
x¥ghf¡ fUâ v‹w bghUSila br v‹ gFâ
bjhšfh¥ãa¤â‰F¥ã‹ njh‹¿ áy ü‰wh©L

tH¡»ÈUªJ e‹}š fhy¤â‰F K‹ng tH¡»wªjJ.
Ôik e‹ikia mÊ¡F« v‹w XUbfhŸif¥go, ïw¤j‰
bghUSila tot§fŸ, x¥ò¥bghUŸ jªj tot§fis
tH¡bfhÊa¢ brŒjd. kh©l, kh©lh‹ v‹gdt‰iw
x¥òneh¡Ff.
btªj, btªJ, btªjh‹ v‹w tot§fËš bt v‹w
tfu vfu« KjÅiyahf¥ g£lhY«. nt v‹gj‹
FW¡fkhfnt fUJtJ©L. K‹Åiy Vtš toî
mJthjÈ‹.
xfuîÆ®
(67) x›î« m‰nw e›ty§ filna.
ï~J xfu¤â‹ ïašò TW«.
mfyîiu
xfu¤â‹ ïWâÃiyí« vfu« nghy bkŒpwhfh.
efubkŒbahL nr®ªJ beh vd XÇl¤nj tU«
vd¡bfhŸf. ãwbkŒfnshL thuh.
tH¡F: beh Éid¢brhš, XbuG¤bjhUbkhÊ.
“m c m¿ah m¿Éš Éilkfnd
behmiyaš Ã‹dh£il Ú”
âwDiu
vfuîÆ®g‰¿ K‹T¿ago, xfu« Xx bgUik
vd¢áw¥ò¥ bghUËš msbgilahf ïWâÆš tU«. m
ï c¢ R£Lnghy¤ jÅíÆuhf thuhJ. vfu¤ijÉl
xfu¤â‰F xU e‹Åiyí©L. mJjh‹ e v‹w xU
bkŒÆyhtJ <whf tUtJ.
x¤j, x¤J, x¤jh‹, x¥ò v‹w brh‰fËš, x v‹w
jÅíÆ® KjÅiy v‹W bfhŸsyh« nghy Ã‰»‹wJ.
vÅD« x v‹gJ m¥bghUËš jÅ¤JtU« Éid

tH¡»‹ikah‹ bfhŸsÉšiy.
VX
(68) V X btDKÆ® Pfhu¤ âšiy.
ïJ V X v‹w <WfË‹ Ãiy TW«.
mfyîiu
V X v‹w ïU beoYÆ®fŸ PfubkŒbahL
ïWâahf tUtâšiy. nP nPh v‹W thuh. vdnt
tu¤j¡f m M ï < c C I v‹w VGÆbuhL« ïWâahf
tU«.
tH¡F
cÇP, cÇPh, cÇÁ, cÇØ, cÇ|, cÇú, kŠiP
âwDiu
Vfhu Xfhu§fŸ bkŒfË‹ nkš <whf tUtd
bgU«ghY« ïil¢ brh‰fshf ïU¡F«.
Pfu« cÇŠ¨vd xU »sÉÆš k£L« <whf
tUjÈ‹ gy cÆ®fisí« <whf¥ bgW« âwKilaj‹W.
cC
(69) c C fhu« e›bthL eÉyh.
ïJ c C v‹w <WfË‹ Ãiy TW«.
mfyîiu
KjYiu c C v‹w <UÆ®fŸ efubkŒbahL« tfu
bkŒnahL« ïWâahf thuh. E ü, î ñ vd ïWâ thuh.
vdnt m M ï < V I x X vd efu« v£LÆbuhL« m M
ï < V I X xs vd tfu« v£LÆbuhL« tU«.
tH¡F: bghUe, eh, gHÃ, Ú, ne,bghUie, beh, neh, ct;

cth, FÉ, å. nt, xsit, thœnth, bts.
âwDiu
ï›îiu¥go, E, ü, î, ñ vdthuh. Mdhš bghUE.
ü (vŸ) bghUü (brŒô v‹D« Éidba¢r«) vdtu¡
fh©»‹nwh«. Vid _‹W« tUjš mÇjhf ïUªjhY«
îfuåW fsî. cwî, fdî, ïuî vd¥ gy brh‰fËš cs.
MjÈ‹ ï›îiu FiwghLilaJ. MjÈd‹nwh èÉyh'
v‹wjdhny tfuîfu« fjî, Juî, Ftî, òz®î, Ef®î,
beh›î, f›î vd¥ gÆ‹W tUjY§bfhŸf vd
e¢ádh®¡»da® Ãu¥òiu vGjnt©oajhÆ‰W.
ïu©lh« ciu
cfu« efu bkŒŒbahL ïWâ thuhJ. Cfhu« tuf
bkŒnahL ïWâ thuhJ. ï›thW ÃuÅiwahf¥
bghUŸ bfhŸsyh«. vdnt E ïWâí« ñ ïWâí«
thuh.
âwDiu
“efu ÉWâí« mjndh u‰nw” v‹gjdhš
bghUE¡foJ vd efu îfu« tu¡ fh©»‹nwh«. bfs,
bts v‹gd Éid¢brhšyhjÈ‹ bfsñ, btsñ vd¢
brŒô v‹w thŒ¥gh£L Éidba¢rkhf toîbgw
ïlD©L. MjÈ‹ ï›îiuí« FiwghLilaJ.
_‹whKiu
“cCfhu« e›bthL eÉyh” vd¥ ghl§bfh©L
E, ü v‹gd ïWâ thu vd¥ bghUŸ brŒjYK©L.
<©L tfu« Éy¡f¥gL»‹wJ.
âwDiu
K‹DiufËš ï¤jifa ghlÄšiy. ïJ Cfnk.
ïJ ghlkhÆ‹ `x›î« m‰nw e›ty§filna'
v‹gjid mL¤jjhf ïU¡fnt©L«. nkY« bghUJ

vdî« bghUü vdî« vŸ v‹w bghUËš ü vdî«
tUjÈ‹, thuh v‹w ciu Äf¡ FiwghLilaJ.
âw‹Koò
fsî, tuî, òuî, Jwî, cwî, ÉÇî vdth§F
v©Âwªj brh‰fŸ bjhšfh¥ãa¤âny ïU¡F«nghJ,
tfuîfuÆWâ thuhJ v‹wš v§‡d«? ïJ bgUª
jilahjÈ‹ KjYiu bfhŸSkh¿šiy. ÃuÅiwahf¥
bghUŸ brŒí« ïu©lhtJ ciuna bgU«ghY«
bghUªJ«.
fhy¥ngh¡»š ü‰ghÉš VJ« âÇò
ÃfœªâU¡Fnkh? ïªü‰gh nkY« neh¡f¤jF«.
R ïWâ
(70) c¢r fhu« ïUbkhÊ¡ FÇ¤nj.
ïJ Rfu ïWâ¡F tiuaiw TW«.
mfyîiu
cfu¤njhL Toa rfu« m~jhtJ v‹w<W
ïu©nl brh‰fËš tU«.
tH¡F: gR, KR,
âWDiu
ïªü‰gh <buG¤bjhUbkhÊ g‰¿aJ. ïu©ow¤
âir¡F« bjhl®bkhÊ cfu¢ brh‰fŸ tu«ãy. ïl¡f®¡
fh‰whd brhš xÈ¡ F¿¥ghjÈ‹ ïl« bgwÉšiy.
ò ïWâ
(71) c¥g fhu« x‹bwd bkhÊg
ïUtÆ‹ Ãiyí« bghU£lh F«nk.
ïJ òfuÉWâ¡F tiuaiwí« bghUŸ Ãiyí« TW«.
mfyîiu
cfu¤bjhL Toa gfu« m~jhtJ òfuÉWâ xnu
xU brhšÈ‰wh‹ tU« v‹W brhšYt®. m›thW
tU«nghJ j‹id¢ rh®ªJ« ã¿ij¢ rh®ªJ« F¿¡F«
bghUsjhF«.
tH¡F
jò v‹w Éid¢brhš. ïJ mÊî, Ú¡f« v‹w
bghUËš tU«. “jhŒjg t%c« jiy¥bgaš Ãiy”
(bjhš.òw«) - jhŒ j‹id mÊ¤J¡ bfhŸs tU«
nr®¡if Ãiy. ï§F j‹ghš tªjJ. `FWeil¥òwÉ‹
jòâaŠá” (òw«.43) v‹gJ« mJ.
“mÇš jg¤ bjÇªJ” (ghÆu«)
“fhjÈ ïHªj jòjhuÃiy” (bjhš.òw«.)
“khjò¤j ntnyhŒ” (gÇgh.18)
“kwªjg¡ flªnj” (gâ‰.11)
“kjª jò PkÈ” (kiygL. 609)
ïitbašyh« ã¿â‹ghš tªjd. mÊî
ãwbghUshÆd.
âwDiu
`ïUtÆ‹ Ãiyí« bghU£lhF«’ v‹gâš
ïUtÆ‹ ahJ?
“ïJbraš nt©L« v‹D§ »sÉ
ïUtÆ‹ Ãiyí« bghU£lh F«nk
j‹gh yhD« ãw‹gh yhD«”
v‹w ÉidÆaš ü‰gh ïªü‰wghî¡F És¡fkhF«.
vdnt c¥gfhukh»a jò v‹w xUbrhš jhdÊjiynah
ã¿jÊ jiynah xU§nf F¿¡F«.
btS v‹w Éid¢brhšY« ï§‡d« tUjš

fh©f.
j‹Éid ãwÉid v‹gj‰F¢ bra¥gL
bghUS©L. mªj ïy¡fz neh¡»š jò v‹gJ
R£l¥glÉšiy. j‰òfœ¢á, j‰bfhiy, j‰bgUik,
j‰F¿ v‹wh‰nghš tUtJ j‹ghš vdî« mayhf
tUtJ ãw‹ghš vdî« gL«. ãw‹ v‹gJ <©L xUgh‰
»sÉ Vid¥ghiyí« ïdkhf¡ F¿¡F« vd¡bfhŸf.
rh¤j‹ btS¤jh‹ mšyJ btS¤JÉ£lh‹; rh¤jh‹
Milia btS¤jh‹ vd¤ j‹ghY« MilÆ‹ ghY«
btSik Vwš fhzyh«.
bkhÊÆWâbaG¤J¡ TWgt® mj‹bghUŸ
Ãiyiaí« cl‹ T¿aJ V‹? ï›ÉWâ¢ brhšÈ‹
mÇa mik¥ãid vL¤J¡ fh£odh®. TLj‰ brŒâ
F‰wÄšiy. ïÅait Twš v‹w Fwš mâfhu¤âš
`gÂîila‹ ï‹brhydhjš' v‹w x¤j brŒâia
cl‹ bkhÊªjij x¥òneh¡Ff.
É£lit bfhŸsš
(72) vŠáa btšyh« v§Rjš ïynt.
ïJ nkš És¡fkhf vL¤J¡fh£lhJ É£ldt‰iw¡
bfhŸf v‹W TW«.
mfyîiu
cÆ® xs v‹w ü‰gh Kjš ï›îÆ®fŸ
ï«bkŒnkš ïWâÆš thuh v‹W Éy¡f¥g£ld.
ïitÆit bkhÊ ÆWâahF« v‹W cl‹gh£L
KiwÆ‰ brhšy¥glÉšiy. m›thW brhšyhj
cÆbuG¤J¡fS« bfhŸs¥gl nt©L«. v‹gJ
ïªü‰ghÉ‹ fU¤J.
ciu: ï‹d cÆ® ï‹d bkŒnkš tUbkd
cl‹gh£L be¿Æ‰ brhšyhj Vid cÆbuG¤J¡fS«
bkhÊÆWâbaG¤J¡fshf tUtâ‰ FiwÉšiy.
vŠáait: tUgit Ú§fyhf K‹ nr®¡f

brh‹dit
ffu¤âš 9 vx xs 10
rfu¤âš 9 v x xs
Pfu¤âš 7 v x xs V X
lfu¤âš 9 v x xs
zfu¤âš 9 v x xs
jfu¤âš 9 v x xs
efu¤âš 7 v xs c C x 8
gfu¤âš 9 v x xs
kfu¤âš 9 v x xs
afu¤âš 9 v x xs
ufu¤âš 9 v x xs
yfu¤âš 9 v x xs
tfu¤âš 7 vxcC xs 8
Hfu¤âš 9 v x xs
sfu¤âš 9 v x Xs
wfu¤âš 9 v x xs
dfu¤âš 9 v x xs
147
nr®¡f bfsbts beh 3
jÅ cÆßW (v x xs Ú§fyhf) 9
TLjš 159 <whf tU«.
âwDiu
‡fu« K¥gJ vG¤J¡fSŸ X® xÈa‹. brhš
eLnt cW¥ghf tU«. brhšY¡F KjÈY« tUtâšiy.
ïWâÆY« tUtâšiy. ïJ btË¥gil ahjÈ‹
MáÇa® ‡fu« g‰¿ <©L ahJ« T¿‰¿y®. KGJ«
thuhik F¿¥ãl¤j¡fj‹W.
vŠáabtšyh« v‹gj‹ bghUŸ ahJ?

nkiyü‰gh¡fË‹ ï‹dîÆ®fŸ ï‹dbkŒfnshL
tU« v‹W cÆ® tÇirahfnth bkŒtÇirahfnth
Éâ¡fÉšiy. RU¡f§fUâ ï‹dt‰nwhL áy tU«, áy
thuh v‹wsÉ‰ R£odh®. XbuG¤bjhUbkhÊ, <buG¤
bjhUbkhÊasÉY« Äf¢ áyt‰iw¡ fh£odh®.
Vidat‰¿‹ Ãiy v‹d v‹gj‰F ÉilahF«.
“vŠáabtšyh« vŠRjš ïynt” v‹w ü‰gh. ïit
vG¤J Ãiyg‰¿adtšy; brh‹Åiy g‰¿ad. vdnt
brhšÈ‰F ïWâ v‹nw `vŠáabtšyh« v‹gj‰F¥
bghUŸ bfhŸsnt©L«.
ïj‹ fU¤J v‹d?

“Kjyh ntd j«bga® KjY«” v‹w ü‰ghÉš
brhšY¡F KjÈš thuh v‹W Éy¡f¥g£l
vG¤J¡fS« j«ik¢R£o¥ bgauhf tU«nghJ
Kjyhf¡ bfhŸsnt©L« v‹W ïy¡fzbe¿
fh£odh®. üÈ‹ EÅtUbk‹whš mo¥gFâ tUtij
cl‹ F¿¥gJ nghy, vG¤J j‹ bga® R£L§fhš
Kjyhf tUbk‹whš, mnj fhuz¤jhš ïWâahfî«
tU« v‹gJ btË¥gil. mj‰nfh® jÅÉâ
nt©oaâšiy. ï›thW ml§FjÈ‹ <¿š Vid j«
bga® <wh« v‹W bjhšfh¥ãa® ü‰gh brŒaÉšiy
v‹W bjËf. ïjid¤ bjËªj gtzªâah®
“j«bga® bkhÊÆ‹ KjY« ka¡fK«
ï«Kiw kh¿í« ïaY« v‹g”
v‹W ü‰ã¤jh®. “<W«” vd¢ nr®¡fhik Ãida¤jF«.
`vŠáabtšyh«' v‹gjDŸ F‰¿aYfuåW«
ml§F« ml¡»¡ bfhŸsî« nt©L«. `be£blG¤
â«gU« bjhl®bkhÊp‰W«' vd K‹ng ï›åW
R£l¥g£lJ. `F‰¿aYfu¤âWâí« cs¥gl' vdî«
`F‰¿aYfu¡ »‹nd rhÇia' vdî« àhbj‹ÅWâ'
vdî« ã‹ÅašfËš ï›åW òz®¡f¥gLjš fh©f.
“mWeh‹ Ñ‰bwhL be¿ Ã‹¿aY«” v‹W òzÇaÈ‹

Kjš ü‰ghÉš F‰¿aYfu¤ijí« nr®¤J¤ bjhif
TWtjhY« ï~J cWâ¥gL«.
bkŒÆWâfŸ
(73) Pzek dauy tHs bt‹D«
m¥gâ bdh‹nw òŸË ÆWâ.
ïJ gâbdhU bkŒfŸ bkhÊpwhF« vd¡TW«.
mfyîiu
nkny cÆ®fŸ jÅahfî« bkŒnahL nr®ªJ«
<whF« Ãiy Ety¥g£lJ. ïªü‰ghÉš brhšÈ
ÅWâÆš òŸËíila bkŒfŸ <whjš Ety¥gL«.
Š © ª « ‹ v‹D« bkšbyG¤J IªJ: Œ ® š › œ
Ÿ v‹D« ïilbaG¤J MW Mf¥ gâbdh‹nw òŸË
ahf¢ brhšÈ‹ ïWâÆš tU«. vdnt ¡ ¢ £ ¤ ¥ ‰ v‹w
tšbyG¤jhW« § v‹w bkšbyG¤bjh‹W« thuh.
tH¡F: cÇŠ¨ v©bzŒ
Ku© tŸsyh®
bghU¤ m©zš
fHf« bj›
btŸisa¥g‹ jÄœ
âU¡FwŸ
âwDiu
“cÆ®bkŒašyd bkhÊ Kjyhfh” v‹wgo
brhšY¡F KjÈš òŸËíila bkŒtUtâšiy;
Mdhš ïWâ¡f© òŸËbahL gâbdhU bkŒfŸ tU«.
ïjid¤ bjËÉ¡fnt bkŒÆWâ v‹dhkš `òŸËÆWâ'
v‹W tobthL T¿dh® MáÇa®.
bkhÊ Kj‰f© tšbyG¤J TLjyh£á

bgWjiyí« ïWâ¡f© mwnt bgwhikí« fh©f.
XÇl¤J ca®ªnjh® ã¿njhÇl¤J¤ jhœth®nghY«.
ïilbaG¤J MW« ïWâ¢ bršth¡Filad.
bkŒŒÃiyfŸ
m. bkhÊ KjÈY« ïWâÆY« tUgit Pekat
M. bkhÊ KjÈš k£L« tUgit frjg
ï. bkhÊ ÆWâÆš k£L« tUgit z d u y Hs.
<. bkhÊ KjÈY« ïWâÆY« thuhjit lw‡
ïitbašyh« òŸËahf eLÉš tU«. ïit jÄœ¢
brhšyik¥ò¡fŸ.
ma‰brh‰fis¤ jGt nt©o‹ ï›tik¥ãid¥

ngh‰wnt©L«. ghu¤, myfhgh¤, Ijuhgh¤,
ïRyhkhgh¤, ghu¤nrt¡r§¡, gª¤, Mdª¤,
v‹gdbtšyh« jÄœ toÉHªjit. jÄbHG¤âš vGâ
ÉLtjhny jÄbHdnth jÄG¡F ts®¢ábadnth
ka§f nt©lh. JÂªJ xJ¡Ff. bjËî¡F ïu©blhU
És¡f« jUt‹: nghJ«. ghu¤ v‹gJ jfu¥ òŸËpW
cUòfŸ nrU§fhš ghuij. ghujhš, ghu¡F. ghuâ‹,
ghujJ, ghu¤f© vd tUkh? ïiaíkh? ghuj¤ij,
ghuj¤jhš, ghuj¤J¡F, ghuj¤â‹, ghuj¤âdJ,
ghuj¤â‹f© v‹nw tU«. vdnt ghuj« vd kfuånw
e« jÄœ kuò. ghujehL, ghuj njr«, ghuj njÉ, ghuj
eha», ghuj¥ngh®, ghuj k¡fŸ v‹W kh¡fÉ ghuâ
jÄœ kuò¥go ghLjš fh©f. myfhgh¤J, Ijuhgh¤J,
ïRyhkhgh¤J, ghuj nrtf r§f«, ãurhJ, ghÅg£L,
njRKf« v‹W ïWtnj jÄœ tot«. I, Mš, F, ï‹,
mJ, f© v‹w cUòfis¢ nr®¤J¥ gh®¤jhš,
bkhÊaik¥ò¥ òÇí«. tšbyh‰W ïWâahf¤ jÄÊš
ïU¡fKoah v‹gJ gË¢áL«. ï›tifÆš jÄœ ãw
bkhÊaik¥òfnshL ntWg£lJ. tšbyh‰W¡fŸ
<whF« ma‹bkhÊfËY§Tl ïWâ cÆÇG¥ghf Xo

Ã‰gij¢ brÉahš czuyh«.
jÄœbkhÊÆš brhšÈWâ g‰¿a fÂ¥ò:
cÆ® (jÅahf) - 9 v, x, xs Ú§fyhf
f›tÇir - 10
r›tÇir - 9
P›tÇir - 7
l›tÇir - 9
z›tÇir - 9
j›tÇir - 9
e›tÇir - 8
g›tÇir - 9
k›tÇir - 9
a›tÇir - 9
u›tÇir - 9
y›tÇir - 9
t›tÇir - 8
H›tÇir - 9
s›tÇir - 9
w›tÇir - 9
d›tÇir - 9
bkŒŒ¥òŸË - 11
170 <WfŸ
170 <WfŸ v‹W v©Â¡if bgÇjhf¤
njh‹¿dhY« òz®¢á¡F ÃiybkhÊÆš Ã‰F«
c©ikahd <WfŸ cÆ® g‹Åu©L« bkŒ
gâbdh‹W« Mf ïUg¤J_‹nwah«. F‰¿aYfuK«
nrU«nghJ ïUg¤J eh‹fh«. “MÉ Pz ekd auyt
HsbkŒ rhí Kfu« ehyhW Ûnw” v‹W e‹}š vËa
ïÅa tu«òfh£L«.
vG¤J mšyJ xÈa‹ v‹gJ bghU©ik

íilaJ« bghUŸ nt‰Wik brŒtJ« M«. ïJnt
ïj‹ jiyÆy¡fz«; bkhÊ KjÈY« tuyh«.
ïWâÆY« tuyh«. thuhkÈU¡fyh«; m§‡d«
thuhjit ïilÆyhtJ tU«; v§nfh XÇl¤J tªJ
bghU©ik njh‰W«. ‡fu« KjÈY« ïWâÆY« thuh
bjhÊÆD« ïilÆš tªJ g§f« X g¡f« f§F X R¡F;
gh§F X gh¡F vd¥ bghUŸ nt‰Wik¤ âw‹
brŒ»‹wJ. bkhÊ¥ gu¥ãš mÇjhf XÇl¤J¤ njh‹¿¤
jd¡bfd¥ bghU©ik fh£oÉo‹, mJnghJ«
mjid xÈa‹ v‹W kâ¥gj‰F; mjdh‰wh‹ ‡fu«
K¥gJ vG¤âDŸ x‹whÆ‰W.
efubkŒÆWâ
(74) c¢r fhubkhL efhuŠ átQ«.
ïJ efubkŒÆWâ¡F tiuaiw TW«.
mfyîiu
R v‹w ïWâ ïUbrhšysÉš tªjJnghy
efubkŒ ÆWâí« ïU brhšysÉš tU«. m~jhtJ
efuÉWâ Rfu¤ijbah¡F«.
tH¡F
bghUª - x¤jš. x¤j ntl§bfhŸsš; Éid¢brhš
btÇª - KJF; bga®¢brhš.
âwDiu
bghUe‹ v‹w brhš x¤jt‹, x¥òilat‹ v‹W
bghUŸgL§fhš, bghUª v‹gJ gFâahF«; åu‹ v‹W
bghUŸgL§fhš bghU v‹gJ gFâahF« v‹w
nt‰Wikíz®f. kh©lh‹ v‹gJ kh©òilah‹
v‹w¡fhš kh©gFâ v‹dî« ïwªjh‹ v‹w¡fhš khŸ
gFâ vdî« tUjiy x¥òneh¡Ff.
btÇª v‹w brhš g©L Ä¡f gÆ‰áíilaJ

v‹gjid¥ òŸË ka§»aš fh£L«. áy¥gâfhu« tiu
ï¢brhštuit¡ fh©»‹nwh«. ïJ ca®âiz
KJif¡ F¿ahJ. brobfho Éy§FfË‹ ã‹òw¤ij
mšyJ nk‰òw¤ij¡ F¿¡F« v‹gjid mitaüš
M£áfshš m¿ayh«. tH¡»‰F¡ bfh©L tu¤jF«
m¿Éa‰brhš ïJ.
Pfu bkŒÆWâ
(75) c¥g fhubkhL Pfiuí« m‰nw
m¥bghU Ëu£lh âtiz ahd.
ïJ PfubkŒÆWâ¡F tiuaiw TW«.
mfyîiu
ò v‹w ïWâ xU brhšysÉš tªjJ nghy
PfubkŒpW« xU brhšÈš tU«. ïªjtsÉš Pfu«
òfu¤ij bah¡F«. òfu« nghy¤ j‹ghš ãw‹ghš vd¥
bghUËu£Ljš Pfu¤â‰F ïšiy.
tH¡F: cÇŠ - cÇŠRjš, Éid¢brhš
âwDiu
bghUª bghUªJ vdî« cÇa cÇŠR vdî« cÇa
tšÈd« bg‰W¥ ã‰fhy¤J Ú©ld. òw« òw«ò vd
tUjiy neh¡Ff.
khzh¡f®¡F K‹D« ã‹D« Ãidñ£o x¥òik
fh£o üš KGJ« fU¤njhl¢ brŒjš fšÉ Kiw
ahjÈ‹, bjhšfh¥ãa« kh£nl‰¿id Ãu«g¥ ngh‰¿aJ.
x¤jj¿jš, x›thika¿jš, MŒîfhzš ïit
kh£nl‰¿‹ ga‹fŸ.
tfu bkŒpW
(76) tfu¡ »sÉ eh‹bkhÊ p‰wJ.
ïJ tfubkŒp‰W¡F¢ brhštiuaiw TW«.
mfyîiu
tfubkŒbaG¤J eh‹F brhšÈš <whf tU«.
tH¡F: m› ï› c› bj›
Kjš _‹W« m~¿iz¥ g‹ik¢ R£L¥ bga®fŸ;
mit, ïit, cit v‹gJ bghUŸ. bj› - gif;
bga®¢brhš.
âwDiu
kiyahs« njh‹¿a fhy¤J c› v‹gJ
tH¡»‹ikÆ‹ ïäyh âyf« m›, ï›, bj› v‹w
_‹¿idna cl‹gL«. m›, ï› v‹gd cl«gL
bkŒašy v‹gJ« ïªüš bjËÉ¡F« fU¤Jiu.
bjhšfh¥ãa¤âid¥ ã‹g‰¿ e‹þ } š
eh‹bkhÊpW brhšY«. f›, t› v‹w nghÈ
tfuåWfis e‹}š F¿¤jhY«, c©ikahf¡ bfh©L
bkŒp‰W¥òzÇaÈš òz®¢á¡F nk‰bfhŸsÉšiy.
f›itah‰ f›ÉJ fhk« mJÉ‹nwš
j›bt‹D« j‹ik ÆHªJ
v‹w âU¡FwËš, f›, j› vd tfuåWfŸ tªâUªJ«
ã‰fhy ïy¡fz¤jh® ït‰iw¢ nr®¡fÉ›iy. nghÈ
v‹W f›ití« xÈ¡F¿¥bgd¤ j›ití« fUâÉ£ld®
nghY«; mšyJ f›î, j›î vd cfuåwhf¡ bfh©L
ÄU¡fyh«.
dfu kfu ka¡f«

(77) kfu¤ bjhl®bkhÊ ka§Fjš tiuªj
dfu¤ bjhl®bkhÊ x‹g~ bj‹g
òfuw¡ »sªj m~¿iz nkd.
ïJ dfuå‰W bkŒ¡F ka¡fK« tiuaiwí« TW«.
mfyîiu
jÄœ¢brh‰fË‹ cÆÇWâfisí« bkŒÆWâ
fisí« tu‹Kiw brŒJtªj MáÇa® bkŒÆWâ¡f©
X® xÈ¥nghÈia ïªü‰ghÉš ïa«òt®.
m~¿iz¥ bga®¢ brhšyhf¤ bjhl®bkhÊÆš
tU« dfubkŒpW kfu åwhf ka§FjY©L. ïJ
bghJÉâ vÅD« x‹gJ dfu¥ bga®fŸ k£L«
m›thW ka¡f« bgWtâšiy v‹W òy¥gL¥g® òyt®.
òf® mw¡»sªj - F‰wÄ‹¿¤ bjËthf¢
brhšy¥g£l
nkd - nkny, ïl¤J.
tH¡F: bghJÉâ: Ãy‹ -Ãy«; mw‹ - mw«; fy‹ -
fy«; ty‹ -ty«; mf‹ - mf«; òw‹- òw«; âw‹ - âw«.
ï›thW gy.
ka§fhjd x‹gJ
1. v»‹ - m‹d«, òË
2. gÆ‹ - ãá‹
3. mH‹ - ãz«
4. FÆ‹ - nkf«
5. tah‹ - fhÇ¥òs
6. br»‹ -
7. ÉH‹
8. òH‹
9. tah‹
} -
bghUŸ bjÇaÉšiy
.
mH‹, òH‹, v»‹, FÆ‹ v‹git bjhšfh¥ãa
ü‰ghÉš Ms¥bg‰Ws.
âwDiu
ï«ka¡f« m~¿iz¥ bgaÇš bjhl®bkhÊÆš
tU« v‹gJ tu«ò.
bjhl®bkhÊ ïu©owªâir¡F« brhšyhjÈj‹,

tÈa‹, fYH‹, myt‹ v‹gdt‰iwí« F¿¡FkhÆD«
ïUtif tH¡F neh¡», Ãy‹, mf‹, òw‹, cu‹ vd
th§F _btG¤J¢ brh‰fns V‰òÊ¡ bfhŸs¥gL«.
K‹ng És¡»ago bghUŸ nt‰Wik brŒahik
xÈ¥nghÈÆ‹ ïy¡fzk‹nwh.
kfu¤njhL ka§»dhY« dfuåuhfnt it¤J¥
òz®¡f¥gL« v‹gJ ïªü‰ghÉ‹ m¿É¥ò.
ka§fhj brh‰fŸ x‹gJ: ka§F« brh‰fŸ
bjhšfh¥ãa¡fhy¤nj Äf¥gy tH¡»ÈUªjd. MjÈ‹
kfu åwhf¥ òz®¡f¥g£l ïl§fS« bjhšfh¥ãa¤J
cs. kw§fil, RubkdbkhÊg, Ãy«bga®ªJ, kl«gl
v‹gd rh‹WfŸ.
ïil¡fhy¤J kfuå‰W tH¡F kughÆdikÆ‹
ã‹Åy¡fÂfŸ kfu« dfukhf ka§F« vd¢ R£od®.
ïJî« bfLjÈšiy, bghUis¤ jh¡fhikÆ‹.
xU fU¤âid¥ òy¥gL¤j bkhÊ¡f© brhš
tot§fS« ïy¡fztot§fS« TLjyhf ïU¥gJ
k¡f£F vËikahF«; bkhÊ¡F tskhF«; eil¡F
M‰wyhF«.
bkhÊÆWâbaG¤J¡fis¡ TW« bjhšfh¥ãa«
XbuG¤bjhUbkhÊ, <buG¤bjhUbkhÊ, bjhl®
bkhÊ v‹w _‹W bkhÊ ÃiyfËš it¤J¢ áy
tiuaiw brŒâU¥gij¡ f‰»‹nwh«. ïªü‹Kiw
ã‹}šfËš ïšiy.
bkhÊ kuò - ïaš Koîiu
ü‰gh : 34
F‰¿aYfuÉy¡fz« g‰¿¥ gšntW bfhŸif
fS« mjdhš áy FH¥g§fS« tÊtÊ tªJŸsd.
ïjid¤ jÅ¥bghUshf ï§F KGJw MŒjš
ïld‹W. MjÈ‹ áªjid¡F cukhF« áy F¿¥ò¡fis¤
jUnt‹ _‹W ü‰gh¡fŸ e« És¡f¤J¡F cÇait.
“ïil¥go‰ FWF ÄlDkh U©nl
fl¥gh l¿ªj òzÇa yhd”
ïJ bkhÊkuò ü‰gh.
“mšyJ »s¥ãD« nt‰Wiik¡ f©Q«;
všyh ÉWâí« cfu« Ãiwí«”
“tšbyh‰W¤ bjhl®bkhÊ tšbyG¤J tUtÊ
bjhšiy Æa‰if ÃiyaY K¿¤nj”
ï›Éu©L« F‰¿aYfu¥ òzÇaš ü‰gh.
`cfu« Ãiwí«' vd ïs«óuzU« nguháÇaU«,
`cfu« Ãiyí«' vd e¢ádh®¡»ÅaU« ghl§ bfhŸt®.
ãw®TW« fU¤JiufŸ
1. `ïlDkhU©L' v‹gjdhš F‰¿aYfu«
òz®bkhÊÆš áWgh‹ikahf mU» tU«.
2. t‹bwhl®¡ F‰¿aYfu¤â‹ K‹nd tUkhÆ‹
miukh¤âiuahF«. fhškh¤âiuahF«. xU kh¤âiu
ahF« v‹w _‹W fU¤J¡fŸ cs. br¡F¡fiz

R¡F¡nfhL v‹gdnt _tU« fh£L« rh‹WfŸ.
3. F‰¿aYfu« ïUbkhÊ¥òz®¢á¡f©
mštÊÆY« nt‰WikÆY« xUkh¤âiuahf Ãiwí«
v‹w fU¤J« miukh¤âiuahfnt Ãiyí« v‹w
fU¤J« cs.
ï›ntWghLfSŸ eh« Äfî« fUj¤j¡fJ
òz®bkhÊ¡f© F‰¿aYfu« xU kh¤âiuah»
K‰Wfu« M« v‹gJ. cuf« Ãiwí« v‹W ghl§
bfhŸS« ïs«óuzU« nguháÇaU« m›tÊÆdU«
ï¡fU¤Jila®. ïJ bghUªJkh?
brh‰fŸ všyh« òz®bkhÊ¥gLgit. òz®
bkhÊ¡F thuhj brh‰fŸ ïšiy. F‰¿aYfu§fŸ
mštÊ nt‰Wik¥ òz®bkhÊahF§fhš xU kh¤âiu
ahf ÃiwªJÉL« vÅ‹, jÅbkhÊ¡ F‰¿aYfu¢
brh‰f£F¥ gaÅšiy. cÆß‰W¥ òzÇaÈš cfu
å‰¿ny ml¡» Élyhnk. F‰¿aYfu¥òzÇaš vd¤
jÅ¥ ngÇaš nt©Lkh? ÃiybkhÊÆ‹ ïWâ
F‰¿aYfukhf Ã‹wh‰whnd, jÅ¥ òzÇaY¡F¥
bghUS©L. F‰¿aYfu¤â‰F¤ jÅ¥òz®¢á ÉâfS«
nt‰WikfS« c©L v‹git všyhU« cl‹gl
nt©oa nfh£ghLfsh«.
“ïUtif ífunkh oiaªjit tÇnd
ne®ò« Ãiuò« MF« v‹g”
v‹w brŒíËaÈš ïUtifí« v‹w ntWghL
gLÄifah»ÉLk‹nwh? brŒíË‰ brh‰fŸ mirah»¢
Óuh»aoah»¤ bjhl®¢á bg‰whF«nghJ, ne®ò Ãiuò
v‹w F‰¿Yfu thŒghLf£F ïl« ah©L©L?
K‰WfukhFbkÅ‹, `nghªJ nghªJrh®ªJ rh®ªJ' v‹w
f£lisaoÆš v£blG¤jhf v©z¥gl nt©Lk‹nw?
nguháÇa® ïj‰F¡ TW« mikâ e« cs« bjhlÉšiy.
rh®bgG¤J òz®¢áÆš KjbyG¤jh»ÉL« v‹w
nfh£ghL moKu© vd¤ njh‹W»‹wJ.
òz®bkhÊ¡f© F‰¿aYfu« fhš kh¤âiu

ahFbk‹whš xU kh¤âiu ahFbk‹whY« ü‹kuãš
`m›Éaš Ãiyí« Vid _‹nw'v‹wjidaL¤J ïit
brhšy¥g£oU¡F«; tot Ãiy g‰¿í« brhšÈÆU¡f
nt©L«. kfu¤J¡F¢ brhšÈÆU¥gij ÃidîbfhŸf.
`ïil¥go‰FWF« ïlDkhU©nl' v‹WbkhÊ kuã‰
brhšÈaJnghy, `ïil¥go‹ ÄF« ïlDK©L'
v‹bwhU ü‰gh ah¤âU¡f nt©Lk‹nwh? `cfu«
Ãiwí«' v‹w xU brhšiy it¤J¥ gy ïy¡fz¡ TW«
gGjhF«go fU¤Jiu¥gJ br›Éj‹W. `Ãiyí«' v‹w
xU ghl« c©L. `bjhšiyÆa‰if ÃiyaY« cÇ¤nj'
v‹W mL¤JtUtij neh¡»‹, ï¥ghlK« bghUªJ«
nghY«. vÅD« e¢ádh¡»ÅaU¡F Kªâa ciuaháÇa®
ïUtU« `Ãiwí«' v‹nw xU jiyahf¥
ghl§bfh©LŸsd®. MjÈ‹ mJnt tÈíil¤J.
`cfu« Ãiwí«' v‹w ghl¤âidna bfhŸnth«.
mj‰fhf K‰Wfukhf, xU kh¤âiu Ãiwí« v‹w
bghUŸ bfhŸsnt©L« v‹gâšiy. nguháÇa®
ï¥bghUËd® v‹gJ bjËî.
cfu« Ãiwí« v‹gj‰F kh¤âiu Ãiwí« v‹w
bghUŸ bfhŸs nt©lh. `F‹¿ir bkhÊtÆ‹
Ã‹¿ir Ãiw¡F«' v‹gJ nghy ïirÃiwthf¡
fUjyh«. mjhtJ F‰¿aYfu« òz®bkhÊÆY«
jd¡FÇa miukh¤âiunahir Ãiwahfnt bgW«
v‹gJ fU¤J. <buG¤bjhUbkhÊ v‹W bjhl§F«
Kªâa ü‰ghÉš `MÆU _‹nw cfu« FW»l‹' vd
tUtjhY« ï¡fU¤J tÈíW«. `MW <‰W¡ F‰¿aYfu«
Ãiwªnj Ã‰F«' v‹w ïs«óuz® ciuí« ï¡F¿¥ng
bfh©lJ. ï›îiuÆš kh¤âiu¡ F¿¥ãšiy.
nkny Kj‰f© fh£oa _‹W ü‰gh¡f£F« eh‹
bfhŸS« bghUŸ tUkhW:
1. xUbkhÊÆnya‹¿¡ F‰¿aYfu« òz®
bkhÊÆY« FWFjš c©L. F‰¿aYfu¥
òzÇaÈš ïj‹ És¡f¤ij¡ fhzyh«.
2. mWtif¡ F‰¿aYfu åWfS« òz®bkhÊÆš

mštÊÆY« nt‰WikÆY« miukh¤âiu
nahir ÃiwªJ Ã‰F«. miukh¤âiuÆÅ‹W
Fiwjnyh, miukh¤âiuÆD« ÄFjnyh ïuh.
3. br¡Ffiz, R¡F¡nfhL ngh‹w tšbyh‰W¤
bjhl®bkhÊ¡F K‹ tšbyG¤J tU«nghJ,
F‰¿aYfu« KjbyG¤J cfu«nghy xU
kh¤âiu bgWjY« c©L.
ïit kd Ãiwî jU« ciuašy vÅD«
cŸst‰WŸ x¤jJ fhzš be¿ahF«.
ïy¡fz¥ bgU«òyt® nt§fluhRY vGâa
`F‰¿a Yfu«' v‹w MŒî¥bgU§ f£Liu khzt®
gh®it¡FÇaJ.
ü‰gh 38
ïirÃiw TW« ïªü‰ghÉ‰F«,
“Ú£l« nt©o‹ m›ts òila
T£o v>cjš v‹kdh® òyt®”
v‹w msbgil ü‰ghÉ‰F« ïiaò©L. nt©L
bk‹whš nt©L« msòila xÈfis¡ T£o xÈ¤J¡
bfhŸsyh« v‹gJ ïj‹ fU¤J. <§F« brŒíS¡nf
v‹w F¿¥ãšiy v‹whY« brŒí£nf bgUtuthF«
v‹gâš IaÄšiy.
ïirÃiw mšyJ msbgil v¥go c©lh»‹wJ.
v¥go¥ ga‹gL»‹wJ? _tsò ïir¤jšjh‹
Vw¡Fiwa¥ bgUÉG¡fhL ÉËÃiyfËš TLjš tU«;
`brwhmmŒ thÊba‹ beŠR' v‹wÉl¤J eh‹F
kh¤âiu v‹gj‰fhf `brwhMŒ' vd nkY« xU
be£blG¤J tUtâšiy. `be£blG¤â«g® x¤j
F‹bwG¤J’ v‹w ïªü‰ghÉ‹ bjËthš, v›tsî
msbgGªjhY« F‰bwG¤J¤jh‹ ã‹tU« v‹gJ
bgw¥gL«.
msbgil F¿¤J ïU bfhŸiffŸ cs. mt‰iw

<©L¤ bjËtJ bghUªJ«:
1. be£blG¤nj _‹W eh‹F vd msbgL¡F«.
m¿F¿fshfnt x¤j F‰bwG¤J tU«. `Ú£l« nt©o‹
T£o v>cjš' v‹gJ bjhšfh¥ãa«. Ú£l«
v‹gjdhnyna be£blG¤â‹ Ú£l« v‹gJ
bjËth«; e‹}š `beoš msbgG« mt‰wt‰¿d¡
F¿š F¿na' v‹W btË¥gil brŒí«. msbgil tªj
brh‰fis¢ brhšY«nghJ T£o v>cjš v‹wgo
beoiy Ú£áahfnt _‹W kh¤âiuasî xÈ¡»‹nwh«.
ïu©L« x‹Wkhf É£blhÈ¥gâšiy. Mdhš xU
á¡fš brŒí£f© my»L«nghJ fuhm« t%c«
v‹gjid Ãiu neuhf¥ ãÇ¤jJ thŒghL TWtnj
ah¥ãy¡fz¢ br«ikahF«. _‹W kh¤âiuia X®
vG¤jhf it¡F« Ãiy ah©L« ïšiy.
2. ï‹bdhU bfhŸif: be£blG¤J msò Ãiw¡f
Éšiy. x¤j F‰bwG¤J¤jh‹ Ãiw¡»‹wJ v‹gJ
ï‹bdhU bfhŸif. `F‹¿ir bkhÊtÆ‹' v‹w ïªj
ü‰ghÉš x¤j F‰bwG¤J Ã‹W ïir Ãiw¡F« v‹W
vGthŒ gaÅiy mikªJŸsd. ïir Ãiw¥gJ
F‰bwG¤â‹ brayhf¢ brhšy¥gL»‹wJ. `be£blG¤
â«g®' v‹gjdhY« ïJ bgw¥gL«. ïirÃiwÉš
F‰bwG¤J¡F¤ jÅkâ¥gË¤jhš `fuhm«' v‹gjid
Ãiune®, òËkh vd my»L« ah¥ãy¡fz¤J¡F«
x¤JtU»‹wJ v‹gJ ï¡bfhŸifa® És¡f«.
ï›ÉU bfhŸiffS« j«KŸ Kuzhdit;
x‹iwna eh« cWâ¥gL¤j nt©L«. vG¤J, F¿š,
beoš, bkŒ, tšbkšÈil, rh®ò všyhnk xÈ ÃiyÆš,
nfŸÉÃiyÆš És¡f¥gLtd. tÇtoit it¤J
xÈÆy¡fz« tF¡f¥gLtâšiy v‹w ngU©ikia¥
ngh‰wnt©L«. ehfÇf bkhÊts®¢áÆš tÇtot¤
â‰F¥ nguhâ¡f« c©blÅD«, xÈ Ãiy¡F Ãfuhd
kâ¥ò tÇÃiy bgWtâšiy.
Xusãir¡F« F¿š, <usãir¡F« beoš v‹W

msò T¿tªj bjhšfh¥ãa® _tsò g‰¿í«
m›tsòilad T£o xÈ¤jš g‰¿í« bjhl®ªJ
TWt®. ïjdhš tÇtoî F¿¤j v©z¤J¡F
ïlÅšiy v‹gJ bjËthF« vG¤J, F‰bwG¤J,
be£blG¤J v‹gdbtšyh« xÈa‹, F‰bwhÈa‹,
be£blhÈa‹ v‹nw bghUŸgL«. vdnt bjhHhm®,
glhm, t%c« v‹gdt‰iw _‹bwhÈasthfnt
Ú©blhÈ¡f nt©L« v‹gJ bjËthjnyhL ï›thnw
ï‹W« xÈ¡FKiw bghUªJ« v‹gJ« nghjU«.
nkY« _bthÈahF«nghJ bghU©ik íila
xÈaÅšiy v‹gJ« K‹És¡»ago czu¥gL«.
`F‹¿ir bkhÊtÆ‹' v‹gjdhš ïir F‹¿‰nwa‹¿¥
bghU©ik F‹wÉšiy v‹gJ« ïir Ãiw¡F«
v‹gjdhš bghU©ik ÃiwÉšiy v‹gJ« És§F«.
“F‹¿ir bkhÊtÆ‹ Ã‹¿ir Ãiw¡F«
be£blG¤ â«g® x¤jF‰ bwG¤nj”
v‹w ü‰ghit kWfhY« áªâ¥ngh«. bjhšfh¥ãa®
K‹ng jÄG¡F tÇtoî« br«ikahÆ‰W vdî«
brŒíŸ tH¡F« xU Ãfuhf bkhÊa¥gLjÈ‹ m‹nw
vG¤JtH¡F« Kj‹ik bg‰wJ vdî« mjdhš
bjhšfh¥ãa® nt‰Wik bjË¡FKiwÆš tot‹
g‰¿a brŒâfisí« ïilkL¤JŸsh® vdî« eh«
m¿nth«. tÇtoit mo¥gilahf it¤J xÈÆy¡fz«
bkhÊa¥gLjš ïšiy vÅD« tÇtot¢ brŒâ tUtJ
Kuzhfhj‹nw. “bkŒÆÅa‰if òŸËbahL Ãiyaš”
v‹whš mJ bkŒbahÈa‹ ïy¡fz« MfhJ.
òŸËtot« xÈaÅy¡fz¤J¡F v›th‰whD«
bjhl®ãšiy. X® xÈaD¡F vG¤Jy»š tªj
tÇ¡F¿ia¡ fh£L« msnt mj‹ ga‹ mJ ngh‹W
tÇtot« g‰¿anj ïªü‰gh vd m¿f.
x¤j F‰bwG¤J Ã‹W ïir áiw¡F« v‹w moÆš
`Ã‹W' v‹w Éidba¢r« fh£LtJ v‹d? m¿F¿ahd
tÇtoit¡ F¿¥gjhF«. ïir F‹¿a brhšÈš

ïirÃiwî¡F milahskhf be£blG¤J toî¡F¥
ã‹ x¤jF‰bwG¤J tot« Ã‰F«. mjdhš xÈÚ£á
bgw¥gL«. ï‹bdhU F¿¥ò« ï›Él¤J c©L.
brhšY¡F ïilÆY« ïWâÆY« jÅíÆ® tot§fŸ
ïU¥gâšiy. ïjid¥ `òŸËÆšyh všyhbkŒí«' v‹w
ü‹kuò ü‰ghÉš f‰nwh«. `nghxŒ, bjhHhm®,
bfL¥göc«, glhm vd ïirÃiw¡F« brh‰fËš
jÅ¡F‰WÆ® toî Ã‰gjhš ïit Ãiw¡f tªj
m¿F¿fŸ v‹gJ bjËthF«. ïjdhš `x¤j
F‰bwG¤J' v‹gj‰F x¤j jÅ¡F¿štoî vd¥bghUŸ
bfhŸsnt©L«. `brwhmmŒ' v‹w ehysò ïir
Ãiw¥ãD« mªj msò¡F rkkhd F‰bwG¤J¡fns
m~jhtJ ïu©L F¿š tot§fns tU« v‹w F¿¥ò¥
bgw¥gL«. MjÈ‹ F‰bwG¤J Ã‰gjdhš ïir
ÃiwaÉšiy vdî«, ïirÃiwÉid¡fh£L« vG¤J¡
F¿na F‰bwG¤J vdî« bfhŸS« nfh£ghnl
bghUªJ«. nk‰T¿a F¿¡nfh£ghL x¡F« vÅD«
brŒí£f© my»LtJg‰¿ xU á¡fš c©L. Vid¡
nfh£gh£od® Édî« xU fU¤J¡F¤ bjËthd
És¡f« ïJtiu »il¡fÉšiy v‹gjid cl‹gL¤J
»‹nw‹.
msbgilÆš xÈÆy¡fznk ao¥gil vÅ‹,
F‰bwG¤J m¿F¿baÅ‹ - nghXŒ - ne®ne®, njkh;
njhHhm® - Ãiune®, òËkh; brwhmmŒ - Ãiu ne®ne®,
òËkh§fhŒ vd my»£L thŒghL brhšYtJ
bghUªJkh? _‹W eh‹F kh¤âiu Ú£lš msî¡F xU
thŒ¥ghLfŸ nt©Lk‹nwh? _‹¿id ïu©L«
x‹Wkhfî« eh‹»id ïu©L« x‹W« x‹Wkhfî«
xÈÚ£áia ãÇ¤J thŒghL TWtj‰F ïy¡fz«
brŒíËaÈY« ïšiya‹nw. ïit fUjnt©oa
Édh¡fns.
ï¢á¡fyhd Édh¡f£F¥ ã‹tU« És¡f«
xUthW bghUªâdhY« bghUªJ«.
ïu©L kh¤âiu be£blG¤nj bghU©ik

íila xÈa‹. mj‰F nkny tU« xÈÚ£l« xÈad‹W.
be£blG¤J¥ nghy msbgilbaG¤bjd x‹¿šiy.
mjdhš xÈaD¡F nk‰g£l msãid¤ jÅahf
myF¡ fÂ¥ò brŒâU¡f nt©L«. g¤J¡F nk‰gl
v©Q« nghJ xU brhšyh‰ brhšyhkš gâbdh‹W
g‹Åu©bld¢ brhšY« Kiwia x¥ò neh¡Ff.
jÄG¡F vG¤J toî bjhšgH§fhy¤nj
mikîbg‰W eštH¡F« vŒâ‰W vd ï›îiu g‹Kiw
tÈíW¤âíŸsJ. bjhšfh¥ãa® fhy¤J« brŒíŸ
tH¡F áwªJ És§»‰W. thŒtH¡»id¡ fh£oY«
brŒíŸ tH¡F vG¤J toÉid¥ bgU«ghY« jGÉ
Ã‹wjhjÈ‹, mir Ó® KjÈad fhz¥gL« vG¤JUit
it¤J« vËikahf¡ f‰ã¡f KoªjJ vd¡
bfhŸsnt©L«. ï¤jF fšÉ¥ gÆ‰á msbgil¡f©
m¿F¿ahf vGj¥g£l cÆ®tothd F‰bwG¤J¡
fis¤ jÅairahf mW¤âir¡F« kuãid c©lh¡»‰W.
nguháÇa® e¢ádh®¡»Åa® ciufŸ “msbgil”
airÃiy ahfY« cÇ¤nj”v‹w brŒíËaš ü‰ghÉ‹
f© ï¡fU¤J¡F C‹wh»‹wd.
vG¤JtH¡»‰ áy brh‰fŸ jÅtoî bgWtij
èh‹' v‹w M§»y¢ brhšÈY« flîis¡ F¿¡F«nghJ
mt‹ v‹w M§»y¢ brhšY« fh©f. ïJfhW« eh«
MuhŒjitbašyh« cÆusbgil F¿¤jit. ï›Éir
Ãiwî tH¡»‰F« bgU«gh§F tUkhjÈ‹ vG¤jâfhu¤â‰
T¿dh®. x‰wsbgil brŒí£nf íÇikÆ‹, mj‹ Ãiy
brŒíËaÈ‰ Tw¥gL«. rh®bgG¤J¡fS¡F msbgil
ahF« j‹ikÆšiy.
msbgil tH¡»‰F« brŒí£F« ïÅanjh®
bkhÊ¡fUÉ. ï‹WtH¡»š ï‹ndhirgl¡ T¿dhY«
ciueil¡f© F¿fŸ vGj¥gLtâšiy. ïªü‰wh©L¢
brŒí£fËš msbgilah£á ïšiyba‹nw
brhšyyh«. ïir F‹W«nghJ mjid Ãu¥òj‰bf‹W
gil¡f¥g£l msbgil kuãid¢ ã‹g‰whkš,
ï¡fhy¡ fÉP®fŸ brh‰fis¢ nr®¤J Ãu«ò»‹wd®.

ïjdhš bghUŸ ÃiwFiw»‹wJ. MjÈ‹ XusntD«
msbgil tH¡»id¥ gh£L¡fËš cÆ®¥ã¤jš
òyikahF«.
ü‰gh 40
ïªü‰gh cÆ®¡F« cÆ®bkŒ¡F« bghJ v‹gJ
ciuaháÇa®fŸ fU¤J. mjdhš fh Ô ó bfs vd
cÆ®bkŒ beoyhfî« vL¤J¡fh£LfŸ vGâd®.
cÆ®bkŒ¡F« cÇaJ v‹w fU¤âdhš `F‰bwG¤J
IªJ«' v‹gjid v¢rî«ikahf¡ bfh©L áy
F‰bwG¤J¡fŸ bkhÊfsh« v‹W bghUbsGâ, J,
beh vd¡ fh£L« jªjd®.
cÆ®bkŒ v‹gJ bjhšfh¥ãa neh¡fkhÆ‹
`XbuG¤bjhUbkhÊ <buG¤bjhUbkhÊ” v‹w ü‰gh
É‰F¥ã‹ ïªü‰gh »l¡f nt©L«. m›th¿U¥ã‹,
_‹WbkhÊ ÃiyfSŸ XbuG¤bjhU bkhÊ¡F k£L«
vL¤J¡fh£L¢ brhšthnd‹ v‹w Édh¤ njh‹W«.
cÆ® bkŒahÆ‹ be£blG¤J Vœ v©Â¡ifÆš
ÃšyhJ. e‹þ}yh® T¿aJnghy eh‰gJ beošfŸ v‹W
KGJw¢ brhšÈÆU¡f nt©L«.
cÆ®bkŒ v‹gJ bjhšfh¥ãa® neh¡fkhÆ‹,
be£blG¤J VnH v‹W tUtJ T¿aJnghš,
F‰bwG¤âš efubthfu« x‹nw XbuG¤bjhUbkhÊ
vd¥ g£lh§F¢ brhšÈÆU¥g®.
ï›thW cÆ®bkŒ g‰¿ kW¥ò¡ fhuz§fŸ cs.
XbuG¤bjhUbkhÊ <buG¤bjhUbkhÊ v‹w
ü‰ghî¡F K‹ng T¿ÆU¤jyhY« `be£blG¤njnH'
“F‰bwG¤ijªJ«” vd thsh bkhÊªâU¤jyhY«
jÅíÆ®fns ïªü‰ghÉ‹ bghUŸ vd¡bfhŸs
nt©L«.
m›thW bfhŸS§fhš `F‰bwG¤ijªJ«' v‹gJ
K‰W«ikah» vªj cÆ®¡F¿Y« KGbkhÊahfh
v‹gJ V‰f¥gL«. be£blG¤J VnH v‹gâš `xs'

x‹Wk£L« cÆ®bkŒahfnt tUjš fh©»‹nwh«.
VidahW« cÆusÉny KG¥bghU©ikíilad. xs
v‹gJ« xU KG¢brhšyhf mÇjhf¤ bjhšfh¥ãa¡
fhy¤J tH§»ÆU¡f¡TL«. `m›É¤J' v‹gjid¥
nghÈahf¡ bfh©lhš `xs' Éid¢ brhšyhF«. ïJ
xU F¿¥ng. vÅD« ü‰gh¢ RU¡f« fUâ `be£blG¤
njnH' v‹W T¿dhuhf it¤J¡ bfhŸsyh«. ï§‡d«
Kj‰f© bghJeilÆ‰ T¿ÉL« ngh¡F¤ bjhš
fh¥ãa¤J¥ gšÈl§fËš c©L.
rfu¡ »sÉí« mt‰nwh u‰nw
m I xs btD« _‹wy§ filna
v‹w ü‰gh eil X® vL¤J¡fh£L.
be£blG¤â«gU« bjhl®bkhÊp‰W«
F‰¿aYfu« tšyhW C®ªJtU« v‹W T¿ÆU¥ãD«
áy åWfŸ thuhik btË¥gil.
ïJtiu brŒj bjhilÉilahš eh« m¿a
KotJ v‹d? cÆ®be£blG¤J¡fŸ, mjhtJ cÆ®
beobyhÈa‹fŸ Ã‹wh§nf brhšy‹fshfî« És§F
»‹wd. m§‡d« bghU©ik R£L«nghJ xÈÆš
vJî« kh‰wÄšiy. ï›ÉUghyik¥ò cÆ®fSŸ
beoY¡F c©L. F¿Y¡F« c©nlh vÅ‹ ïšiy.
ü‰gh 46
ãwUiu: ufu Hfu« F‰bwh‰whf tUtâšiy
v‹gJ K‹ ü‰ghÉ‹ fU¤J. mf®, mfœ, v‹wh§F
F‰bwG¤J¡F mL¤J tU»‹wdnt v‹W Édîth®¡F.
ï§‡d« tªjd tšy; mf v‹w F¿Èiz¡Ñœ
tªjdthfnt bfhŸs nt©L« v‹g®. Vbd‹whš
F¿ÈizahF«nghJ ïu©L kh¤âiuasî bg‰W
beoyh» ÉL»‹wjšyth? beo‰ Ñœ tªjdthf¡
bfhŸsyh« v‹W ïªü‰ghî¡F¥ bghUŸ brŒJtUg.
ufu Hfu« ï›thW tU« v‹W mikâfhz ï¥go

xU ü‰gh nt©Lkh? F¿‰Ñœ thuh vd XÇl«
Éy¡f¥g£lJ. beo‰ÑHhfnth F¿Èiz¡ÑHhfnth
vG¤J¤ bjhl®ªJ ãwthW tUbk‹gJ jhnd fU¤J.
m§‡d« Twš nt©o‹ beo‰ ÑG« bjhl®bkhÊÆY«
tUbkd¢ R£odh‰ nghJnk. m¤bjhl®bkhÊ
bašyh« be£blG¤jh« v‹W rk‹TW« neh¡bf‹ndh?
ufu Hfu« beo‰ ÑHšyJ thuh vdî« všyht‰iwí«
beo‰ ÑHhfnt ml¡»¡ bfhŸf vdîr« Éâ tH¡F
c©lh? mfš Mš v‹W« mfœ Mœ v‹W« kU¥
g£lhš bjhl®bkhÊ <buG¤bjhU bkhÊah»
ÉLk‹nwh? m§‡d« bjhl®bkhÊ bašyh« MFkh?
MFkhÆ‹, bjhl®bkhÊ v‹w xU ghFghL v‰W¡F!
“bkŒªÃiy R£o‹ všyh btG¤J«
j«K‰ wh«t%c« uHty§ filna” (bjhš.27)
v‹w bkŒ«ka¡f ü‰ghÉš uHÚ§fyhf Vidait
jk¡F K‹nd jh« tU« v‹wh®. mjdh‰ bgw¥gLtJ
v‹d? Éy¡f¥g£l ufu Hfu« ãwnt bgW« v‹gJ
btË¥gil. mJnghynt ufu Hfu« F‰bwh‰whfh
v‹whš ntWtifÆš x‰wh» tU« v‹gJ ciu. “mit
beo‰Ñœ x‰wh«; F¿‰Ñœ cÆ®bkŒah« v‹w
ïs«óuzÇ‹ fU¤Jiu bghUªJ«.
F¿š beoš v‹gd KGJ« kh¤âiu fhuzkhf
tªjitašy. ïU F¿š xU beoY¡F¢ rk« vdnth xU
beoš ïUF¿È‹ ïiz¥ò vdnth bfhŸtJ jtW.
K¥gJ vG¤J¡fS« bghU©ikíila jÅbahÈ
a‹fŸ v‹W K‹dnu f©nlh«. MjÈ‹ “FWikí«
beLikí« msÉ‰ nfhlÈ‹” v‹w mof£F K‹id
íiufis V‰ã‹' xÈado¥gil FiyªJÉL«. msî
v‹w brh‰F kh¤âiu asò v‹W KGJ« fUâ¡
bfh©likahš ï›îiu¥ãiH ne®ªjJ.
v‹Diu
K›tif¢ brh‰ghFghL tF¤J¡ bfh©lJ
òzÇaš Éâfis tif bjhif brŒj‰nf. òz®be¿
g‰¿a xU nfh£gh£oid eh« bjËªJ bfhŸnthkhf.
<W g‰¿¥ òz®Éâ T¿dhY« mnj <W XbuG¤bjhU
bkhÊahfnth <buG¤bjhUbkhÊahfnth bjhl®
bkhÊahfnth ïU¡F« nghJ gyÉl§fËš âÇòfŸ
ntWgL«. m~jhtJ <Wila brhštif¡F« òz®
Éâ¡F« bjhl®ò« ntWghL« c©L. <fhuÆWâ,
cfuÉWâ, zfhuÉWâ, afuÉWâ v‹bwšyh«
ïWâgl eilÆUªjhY« m›ÉWâfŸ XbuG¤bjhU
bkhÊÆ‹, <buG¤bjhUbkhÊÆ‹, bjhl®bkhÊÆ‹
cW¥ò v‹gjidí« v©Â¡ bfhŸs nt©L«.
ï§‡d« Ãida nt©L« v‹gj‰fhfnt M kh fh ó C
Ú Û v‹wh§F XbuG¤bjhU bkhÊfisí«; gy áy ïuh
Ãyh gÅ gË v‹wh§F <buG¤bjhU bkhÊfisí«:
mH‹ òH‹ btÆš ïUŸ Mj‹ ój‹ gj¡F k¡fŸ
v‹wh§F bjhl® bkhÊfisí« ÉjªJ òz®Éâ
fh£Lt® bjhšfh¥ãa®.
“F¿aj‹ K‹dU« VbuG¤J bkhÊ¡F«
m¿a‰njh‹W« mfu¡ »sÉ”
“gyt‰ ¿Wâ ÚLbkhÊ ísnt
brŒíŸ f©Âa bjhl®bkhÊ ahd”
v‹wthW K›tif¡ F¿fisí« M§fh§F ga‹gL¤Jt®.
vdnt òzÇaš f‰F«nghJ bkhÊ kuã‰ brhšÈa
K›tif¢ brh‹ÅiyÆ‹ ï‹¿aik ahik bgw¥gL«.
“FWikí« beLikí« msÉ‰ nfhlÈ‹
bjhl®bkhÊ bašyh« be£blG¤ âay”
v‹w ü‰ghit kWgoí« áªâ¥ngh«. msî v‹gj‰F
v©Â¡if v‹gJ bghUŸ, XbuG¤J, <buG¤J
bjhl®bkhÊ v‹w tif vG¤JtoÉdhš mikªjJ
v‹W f©nlh«. “vG¤jsbtŠáD«” v‹w brŒíËaÈš
tU« f£lis¢ Ó® ïy¡fz« ïjid¤ bjËth¡F«.

ï¤bjËînghjhJ, ï‹D« bjËî nt©L«.
“bjhl®bkhÊ bašyh« be£blG¤âay”
v‹W brhšÈaj‹ fU¤J« gaD« v‹d? Fwsoia
neh¡f¢ áªjoí« neuoí« beoathÆD« mt‰¿‹
Ú©lt‰iwna beoyo, fÊbeoyL vd¥ bgaÇL
»‹nwh«. ïit vG¤bj©Â¡ifia¥ bghW¤jd.
mJnghš bjhl®bkhÊ ïu©Lflªj gy vG¤J¡fis
íilajhjÈ‹, Ú©l tÇ v‹gJ nghy be£blG¤J
vd¥g£lJ. bjhšfh¥ãa‹ v‹gJ gybtG¤Jila
beoa xU brhš v‹gJ fU¤J. be£blG¤J - Ú©l
brhš. “gyt‰¿Wâ ÚLbkhÊ ísnt” v‹w cÆ®
ka§»aš ü‰ghÉš `ÚLbkhÊ' vd M£á bgWjiyí«
fh©f.
všyh¤ bjhl®bkhÊí« be£blG¤jhf ïaY«
v‹gjdhš òzÇaÈš <W g‰¿ Éâ T¿dhY«
bjhl®bkhÊ KGâidí« xUikahf¡ fUâ¥ gh®¡f
nt©L« v‹gJ ïj‹ ga‹. ïjid “<usãir¡F«
be£blG¤J” v‹w F¿¢brhšbyhL ka§f¡ TlhJ.
ïs«óuz® ciu F‰wÄšiy; e¢ádh®¡»Åa®
ciu bghU¤jÄšiy; v‹Diu ï‹D« áªjid¡FÇaJ.
`be£blG¤âaš' v‹gj‰F kdÃiwí« bghUŸ
fhznt©L«.
ü‰gh - 49 - 53 tiu
ï›itªJ ü‰gh¡fS« I xs v‹w xÈa‹fS¡F¤
j‹ toîfnsa‹¿¡ T£LtÇto§fS« c©L v‹w xU
bghUŸEjÈad. nkY« `bkhÊ¥gL¤âir¥ãD«' v‹W
tU« K‹ü‰ghî¡F És¡fkhf mikªjd ïit.
ï§‡d« mâfhu¥ ngh¡if¡ f©L bghUŸ brŒtJ
ešyJ.
IªâDŸ eh‹F Ifhu« g‰¿ad v‹gJ v‹f U¤J.
MjÈ‹, `ïfu afu« Ifhu« ïWâ Éuî«’ v‹gj‰F
Ifhu« rh®ªJ ciu brŒa nt©L« ï¡fU¤J átPhd

KÅt®¡F cl‹ghlhF«. `mfu ïfu« Ifhu« MF«'
vdî« `mfu¤â«g® afu¥ òŸËí« Iba‹ beLŠáid'
vdî« brhšÈaã‹, ïªü‰gh »l¤jyhD«, ü‰ghÉš
ntbwhU NœÃiy brhšyikahD«, Ifhutot¢
rh®ghdJ v‹gJ bjËî. tÆu« jÆy« vdî« mŒªJ
kŒa« vdî« bfhŸS« ciuna mâfhu nth£l¤J¡F¥
bghUªJ«. ehŒ, ehÆ, ehï, v‹wh§F fU¤J¡ bfhŸtj‰F
ü‰ghÉY« ïlÄšiy, mâfhu tu‹KiwíÄšiy.
xÈ¥nghÈ, vG¤J¥ nghÈ vd ïUtifí©L.
kw‹ - kw«; mw‹- mw«; ngijik - ngjik; cilik;
clik; ikaš - kaš v‹w brh‰fËš X® xÈaD¡F¥
ã¿njh® xÈa‹ tªJ Ã‰»‹wJ. ï~J xÈa‹ka¡f«.
bghUŸ nt‰Wik brŒahikÆ‹ nghÈahÆ‰W.
itu« - tÆu«; ikªj‹ - kÆªj‹; IªJ - mŒªJ;
Itd« - mŒtd« v‹w brh‰fËš I v‹w X® xÈaD¡F
cÇa xU tÇtoî« ïU¡fî« ntW ïU tot§fŸ
tªJs. ï§F xÈa‹ tÇtot¤jhš ntWglÉšiy.
cÇa tÇ tot¤J¡F khwhf mJî« ïUtoîfŸ
tu¡fh©»‹nwh«. vdnt ï§F Ì' v‹w toî¡F« `mŒ'
v‹w toî¡F« Éutš V‰gL»‹wJ. I v‹w xÈaid¥
g‰¿a neh¡»šiy. ï›thnw xsfhu¤J¡F« bfhŸf.
“m«K‹ ïuf« afu bk‹¿it
vŒâ‹ Ibah¤ âir¡F« m›nth
L›î« t›î« xsnth u‹d”
v‹w e‹}‰gh vG¤J¥nghÈ TWtbjd kÆiyehjU«
r§fu ek¢áthaU« ciu¥gJ bghUªJ«. Ìbah¤
âir¡F«' `xsnthu‹d' v‹gjdhš Kjš xÈadh»a
IfhuK« xsfhuK« öad fy¥g‰wd v‹gJ bjËth«.
m«K‹ ïfu« Ibah¤âir¡F«; m«K‹ afu«
Ibah¤âir¡F« vd Ãuny ciu brŒant©L«. ïir
toî g‰¿a vG¤J¥ nghÈfŸ. nghÈ v‹gJ ïd¤JŸ
tUtJ. tÇtoî¡F ï‹bdhU tÇtoî nghÈahf
Koínka‹¿, xÈtoî¡F tÇtoî tu Koahj‹nwh.

MjÈ‹ vG¤J¡F vG¤J kh‰whf tUtJ vG¤J¥nghÈ
vd¤bjËf.
áy xÈa‹fË‹ nr®¡ifahš áy bthÈa‹fŸ
ãw¡F« vdî« cÆbuhÈa‹fËš bkŒbahÈa‹fŸ
fy¡F« vdî« ÉÇ¤Jiu¡F« átPhdKÅtÇ‹ fU¤J
KjbyG¤J¡fŸ K¥gJ v‹w bkhÊÆ‹ mo¤js¤
J¡F¥ bgÇJ« KuzhF«. xÈaD¡F K‹ò ah‹ vGâa
És¡f« bfh©L bjËf. tlbkhÊ¡F« ãw v«bkhÊ¡
F§Tl KÅt® fU¤J¥ bghUªjhJ. ã¿bjh‹w‰
»šyh¤ jd¡bf‹w bghUsh‰wš cilanj vG¤J
mšyJ xÈa‹ vd¥gL«. ïj‹f© fy¥ò¡F
ïlÅšiy. KÅt® fU¤âid cl‹g£lhš, jÄG¡F
cÆbuhÈa‹ _‹nw; mfu KjybtG¤bjšyh«;
v‹gjid neh¡»‹ mfu« x‹nw vŠáÃ‰F«. jÄœ
ü‰gÆ‰á bah‹Wnk íilah® bghUSzuh® v‹W
KÅt® bgUkf‹ ciuaháÇa® cŸË£nlhiu¥
gÊ¤Jiu¤jhY«, v¤Jiz bkhÊ¥ gÆ‰áahsU«
jÄÊ‹ c©ik fh©gnj bkŒªbe¿ahF«.
ü‰gh: 62 kÆiyehj® fU¤J

“F‰¿a Yfu« Kiw¥bga® kU§»‹
x‰¿a efuÄir efubkhL KjY«”
vd MáÇa® bjhšfh¥ãadh® ï›thW F‰¿aYfu«
bkhÊ¡F Kjyh« v‹whnuhbtÅ‹.
Eªij ífu§ FW» bthÊKj‰f©
tªj bjÅDÆ®bkŒ ahkid¤J« - rªâ¡
FÆ®Kjyh tªjidí« bkŒíz®¢á Æ‹¿
kayizí bk‹wjid kh‰W.
ït‰iw ÉÇ¤Jiu¤J Éâí« Éy¡F« m¿ªJ
bfhŸf” vd nk‰f©lthW e‹þ } š ciuaháÇa®
kÆiyehj® bjhšfh¥ãa¤ij ntfkhf¢ rhLt®.
efubkŒna bkhÊKjš v‹gJ bjhšfh¥ãa

ü‰ghÉ‹ bghUŸ v‹W eilneh¡»Y« òz®¢á
neh¡»Y« ïªü‰ghÉ‹ âwDiuÆšK‹ò eh‹
És¡»íŸns‹. ü‰ghÉ‹ bghUŸ ïJthjÈ‹
kÆiyehjÇ‹ bjhšfh¥ãa¡ F‰w¥gh£L¡F
ïlÅšiy.
ïÅ kÆiyehj® T‰iwí« ntWtifahš
És¡Fnth«. F‰¿aYfu¤ij¥ bghW¤jtiu cfu¤ijí«
cfu« V¿a tšbyG¤ijí« x‰Wik eakhf¡
bfhŸ»‹nwh«. m~jhtJ F R L J ò W v‹w ïWâ cÆ®
bkŒfis XbuG¤jhf¡ fUJ»‹nwh«. mjdhy‹nwh
v~F, gÇR, ghL, vŒJ g©ò, g‰W v‹git <‰waš
gh®¤J mWtif¡ F‰¿aYfu§fshf v©z¥gL»‹wd.
F R L J ò W¡fis <bud XbuG¤jhf¡ fUjhÉ£lhš
cfunk <uhf¡ bfh©lhš. t‹bwhl®¡ F‰¿aYfu«
x‹Wjhnd ïU¡fKoí«.
ïjdhš eh« m¿a¡»l¥gJ v‹d? F‰¿a
Dfu¤ijí« mJ V¿abkŒiaí« x‹whf¡ fUJtnj
ïy¡fz¡ nfh£ghlh«. mJnghš Eªij v‹w
bkhÊKj‰ F‰¿aYfu¤â‰F« È' v‹gjid¥ ãÇ¤J
eifahlhkš, x‹whf¡ bfhŸsnt©L«. `F‰¿aYfu«
efubkhL KjY«' v‹W xU eilbrŒj bjhšfh¥ãa¡
fU¤J« ïJnt.
R£L Édh tÊ mfu¤ij x£o ‡fu« Kjyhf tU«
v‹W e‹}š TW« mÇa tuit vâ®âw‹ brŒahj
kÆiyehj® F‰¿aYfu¤ij bah£o efu« KjyhF«
v‹w mÇa ïy¡fz¤ijí« V‰gnj bghUªJ«.
ü‰gh 63
bkhÊKj‰ F‰¿aYfu« Eªij Kiw¥ bgausÉš
mikªJ Ã‰wyhD« ntWgho‹ikahD« jÅ¥òz®¢á
Éâ nt©oaâšiy. F‰¿aYfu efu¥ òz®¢á Éâfns
rhY« v‹gJ v‹ ciuKoî.
e¢ádh®¡»Åa® ciu: `fhJ f£L f¤J KU¡F

bjU£L v‹gd K‰WfuK« F‰WfuKkhŒ¥ bghUŸ
ntWg£L Ã‹wh‰nghy Eªij v‹W ïjœfÉ¤J
K‰w¡T¿a Él¤J« ïjœ FÉahkš Fiwa¤
T¿aÉl¤J« xU T¿aÉl¤J« xU bghUns j¡fthW
fh©f” v‹gJ ït® ciu. Eªij g‰¿ vGâa fU¤J
x¡F«; Mdhš fhJ f£L v‹gd K‰WfukhÆ‹
Éidahfî« F‰WfukhÆ‹ bgauhfî« bghUŸgL«
v‹W xU òâa bfhŸifia¡ fh©»‹nwh«. ïy¡fz¥
bgU«òyt® nt§fl uhrdhU« ï¡bfhŸifia
cl‹gLt®. “bkhÊKj‰ F‰¿aYfu« bga®¢brhšÈny
Ã‰wyh‹ K‰Wfukhf xÈ¡f¥goD« bghUŸ
ntWglhJ” v‹wjdhnd bkhÊÆWâ¡ F‰¿aYfu«
K‰¿aYfukhfî« xÈ¡F« v‹gJ« m›thW xÈ¤jš
Éid¢ brhšÈ‹ f©nz v‹gJ« M©L¥ bghUŸ
ntWgL« v‹gJ« nghjU«” v‹gJ« ït® jU«
És¡f«. “m¥bga® kU§»‹” v‹gJ ü‰gh. mfu¢
R£il xJ¡» É£L bga® kU§»‹ vd it¤J¡bfh©L
És¡fŠ brŒ»wh®. ïJ ÉÇ¤jhŒªJ kW¡fnt©oa
bfhŸifahjÈ‹, ï›îiu jFÄld‹W; áy
R£oaiknt‹.
“be£blG¤ â«gU« bjhl®bkhÊ p‰W«
F‰¿a Yfu« tšyh ù®ªnj”
v‹gJ F‰¿aYfu¤â‰F ïlD« g‰W¡nfhL« TW«
bkhÊkuò ü‰gh. ï›îfu« bga®¢brh‰fËš tU«
v‹w F¿¥òÄšiy; Éid¢brhšÈš be£blG¤â«gU«
bjhl®bkhÊp‰W« tU« cfu« K‰Wfukhf xÈ¡F«
v‹w F¿¥ò« ïšiy. bga®Éid g‰¿a ng¢nr ïšiy.
F‰¿aYfu« tU« NœÃiy ïJ v‹gJ ïªü‰ghÉ‹
bghUŸ. ï¢NœÃiyÆš ehL v‹gJ bgauhf tUf,
Éidahf tUf. v›thW tÇD« F‰¿aYfu« v‹gJnt
Koî. ehlilªjh‹ vd¥ bgauhf ïU¥ãD« mjid
ehbl‹wh‹ vd Éidthf ïU¥ãD« òz®¢á Koò
x‹whjš fh©f.
“K‰¿a YfubkhL bghUŸntW glhmJ

m¥bga® kU§»‹ ÃiyÆa yhd”
v‹w ü‰gh Eªij K‰¿aYfukhfî« xÈ¡F« v‹W
TwÉšiy. m›thW bfhŸnthnkš bkhÊKj‰
F‰¿aYfu« v‹gJ tYÉHªJ nt©lhj x‹bwd
M»Élhjh? `ïu©LjiyÆ£l Kjyh»Ug~J” v‹W
òzÇaÈš bkhÊKj‰ F‰¿aYfu¤â‰ Vid KjÅiy
bah¥g e‹kâ¥ò¡ bfhL¤jÈ‹ K‰¿aYfukhfî«
xÈ¡F« v‹gJ bghUªjhJ. K‰¿aYfu¤â‰FÇa efu¥
òz®¢á Éâ bgW« vdî« m¥òz®¢á bah‰Wikahš
ï«Kiw¥ bga® bghUŸ nt‰Wik¥ glhJ vdî«
bjËÉ¥gnj ïªü‰ghÉ‹ fU¤J.
ïªü‰ghit bkhÊKj‰ F‰¿aYfukh»a
EªijasÉ‰ bfhŸshJ. <‰W¡ F‰¿aYfu¤â‰F¡
bfhŸtJ« <‰W¡ F‰¿aYfubkšyh« K‰¿aYfuK«
MF« vd¡ bfhŸtJ«, m§‡d« MF§fhš ïUtif
ífuK« bgaU« Éidíkhf¥ bghUŸ ntWgL« vd¡
bfhŸtJ« všyh« fU¤J¢ Rk¤jyhF«. ïªj ü‰gh
ï›tsî bgU« bkhÊ¡bfhŸif¡F ïl‹ jUkh?
`m¥bga® kU§»‹ ÃiyÆayhd' v‹W Kiw¥
bga®¢R£L bjËthf ïU¥gî« mfu¢R£il ÉL¤J,
`bga® kU§»‹' vd ãÇ¤J¡bfh©L, F‰¿aYfu
bkšyh« bgauh«; K‰¿aYfubkšyh« K‹Åiy
Éidah« v‹W gygl¡ TWtJ ciuÆfš v‹f. ï‹d
åbwšyh« bgauhF«. ï‹dåbwšyh« ÉidahF«
v‹w ghFghL« jÄÊašg‹W.
ü‰gh 71
ïs«óuz® e¢ádh®¡»Åa® ciufŸ:
jò v‹gJ Xirnt‰Wikahš ïUbghUŸ jU«
vdî« gL¤J¢brhšy Ú rh vd¤ j‹Éidah«; vL¤J¢
brhšy Ú x‹wid¢ rhÉ vd¥ ãwÉidah« vdî«
ciubrŒFt®. Xir nt‰Wikahš ïy¡fz nt‰Wiknah
bghUŸ nt‰Wiknah íWjš jÄÊašg‹W. j¤j«

F¿¥ò« bghUŸ jU« c« V X v‹w ïil¢brh‰f£F¡
Tl MáÇa® Xir nt‰Wik¥ghL brhšyÉšiy.
bgaiuí« Éidiaí« bjÇÃiyÉidiaí« F¿¥ò
Éidiaí« Éidahyizí« bgaiuí« bjhl®
ÃiyahyšyJ Xirahš ntWghLzuyh« v‹W
jÄÊy¡fz« T¿‰¿yJ. ïªü‰ghÉY«; `ïJ braš
nt©L«' v‹w ÉidÆašü‰ghÉY« ïUtÆ‹ Ãiyia
Xir fh£L« v‹W R£l¡ fhnzh«. vdnt ÛbahÈa‹
v‹w xÈ¡TW jÄœbkhÊÆ‹ mo¥gilÆšiy v‹gJ
bjËî.
ü‰gh: 57. bgUÉs¡f¡ f£Liu - ïiz¥ò
jÄÊš bkhÊ KjbyG¤J¡fË‹ tu«ò
(ïJ jÄœ¥gšfiy¡fHf« 28-3-1985 ïš T£oa

jÄœ ïy¡fz¡ nfh£gh£L ts®¢á¡ fU¤ju§»š
t.Rg.khÂ¡f« go¤j MŒî¡f£Liu)
jÄœbkhÊ¡F cÇa vG¤J¡fŸ ï¤Jiza vdî«
mit cÆ®, bkŒ, rh®ò v‹w bgU«ãÇî«, F¿š beoš
tšÈd« bkšÈd« ïilÆd« v‹w c£ãÇî« gL«
vdî« všyh ïy¡fz üšfS« bjhl¡f¤nj f‰ã¥
gij¡ fh©»‹nwh«. mjbdhL mikahJ brh‰F
Kjyhf tU« vG¤J¡fŸ, ïWâahf tU« vG¤J¡fŸ,
ïilÃiy ka¡fhftU« vG¤J¡fŸ vdth§F Kjä¿il
ÃiyfŸ Ãuyhf¢ R£l¥gLtijí« fh©»‹nwh«.
áWtF¥ò¡F¤ jÄœ gÆ‰W« á‰¿y¡fz§ fËY« Kjš
<W ïilÃiy g‰¿a tu«òfŸ ïl«bg‰W tU»‹wd.
mašeh£lt®¡F¡ f‰ã¡F« gÆ‰á fh£ofËY« ï«
K¤j‹ikfŸ xÈfË‹ MŒbthL« És¡f«
bgW»‹wd.
bjhšfh¥ãa« KjyhtJ ü‹kuãš ïilÃiy
ka¡f¤ij¡ T¿ ïu©lhtJ bkhÊkuãš KjbyG¤J
<‰bwG¤J¡fis ÉÇthf ïa«ò«. e‹}š vG¤âaÈš
KjÅiy ïilÃiy ïWâÃiy _‹iwí« ï›tÇirÆ‰
TW«. åunrhÊa KjyhdüšfS« ï«kuig¥ ngh‰¿
bkhÊ»‹wd. ïjdhš KjäW ïil v‹w K¡TW
vG¤ây¡fz Éâf£bfšyh« morka« v‹gJ
xUthW czu¥gL«. ït‰WŸbkhÊ KjbyG¤â‹

tuyhW« ts®¢áí« tu«ò« vâ®neh¡F« g‰¿ ï¡
f£LiuÆš áy be¿fis MuhŒnth«.
KjbyG¤J tuyhw: g£oaš

üš bjhif cÆ® fjegk r U a t ‡ F c
bjhšfh¥ãa« 94 12 5 + 12 9 3 1 8 - 1
åunrhÊa« 102 12 5 +12 12 4 6 8 - -
neÄehj« 98 12 5 +12 12 3 3 8 - -
e‹}š 103 12 5 + 12 12 4 6 8 1 -
ïy¡fÉs¡f« 94 12 5 +12 10 3 1 8 - -
rhÄehj« 105 12 5 +12 12 6 6 8 1 -
K¤JåÇa« 102 12 5 + 12 12 4 6 8 - -
jÄœüš 92 12 5 +12 10 1 1 8 - -
ï¥g£oa‰fh£áÆÈUªJ m¿a¤jFtd:
m. ntWgho‹ik : (80 vG¤J¡fŸ)

1. g‹Åu©L cÆU« Kj‹bkhÊahjš
2. f j e g k všyhîÆbuhL« tUjš
3. tfu« (c C x X Ú§fyhf) v£LÆbuhL« tUjš
br‹id¥ gšfiy¡fHf¤ jÄœ¥ ngufuhâÆÈY«
khwhÉ¤ j‹ikia¡ fhzyh«. mŒ, m› v‹w nghÈ¡F
Kj‹ik bfhL¤J, I, xs v‹D« beošfis
Éy¡fÉšiy v‹gJ F¿¥ãl¤ jF« ï›thW _thÆu«
M©L¡F nkyhf¤ bjhšfh¥ãa® fhyKjš xU
bg‰¿¤jhf ïªeštuit m¿»nwh«.
M. ntWghL
rfubkŒ«Kjš bjhšfh¥ãa« 9 m, I, xs Ú§fyhf
ïy¡fz És¡f« 10 I, xs Ú§fyhf

jÄœüš 10 nkš cŸsgo
ãwvšyh 12 cÆbuhL«bkhÊ
üšfËY« KjyhF«.
br‹id¤ jÄœ¥ ngufuhâÆš r - bs
tiu c©L.
ïy¡fzÉs¡fK« jÄœüY« jk¡F K‰g£l
åunrhÊa« neÄehj« e‹}š KjÈat‰iw¥ ã‹g‰w
Éšiy. m~jhtJ irí« brsî« Kjyhtij
cl‹g£oy.
PfubkŒ«Kjš
bjhšfh¥ãa« (3) Ph, bP, bPh
åunrhÊa« (4) P, Ph, bP, bPh
neÄehj« (3) Ph, bP, bPh
e‹}š (4) P, Ph, bP, bPh
ï.És¡f« (3) Ph, bP, bPh
rhÄehj« (6) P, Ph, Á,bP, nP, bPh
K¤JåÇa« (4) P, Ph, bP, bPh
jÄœüš (1) : Ph
rhÄehjK« jÄœüY« nkšÑœ Kuzhfîs.
jÄœ¥ ngufuhâÆš rhÄehj«nghy Pfu«
MWÆnuhL« KjyhF«.
afubkŒ«Kjš
bjhšfh¥ãa« (1) :M
åunrhÊa« : (6) m M c C x xs
neÄehj« (3) M c X
e‹þ}š : (6) m M c C X xs
ï. És¡f« : (1) M
rhÄehj« : (6) m M c C x Xs
K¤JåÇa« (6) m M c C x xs
jÄœüš (1) : M
ïy¡fzÉs¡fK« jÄœüY« ïil¥g£l
üšfis¢ rhuhJ bjhšfh¥ãa tÊ¢ bršY»‹wd
jÄœ¥ngufuhâ, åunrhÊa e‹}š nghy afu¤J¡F
MWÆ®bfhŸS«. Æ¥nghJ, ba¥nghJ vd¢ áy vG¤J
tH¡F ïU¥ãD« mit V‰f¥glÉšiy.
bjhšfh¥ãa« T¿a Eªij v‹D« bkhÊKj‰
F‰¿aYfu« ã‹d® åœ¢áahÆ‰W. ï›Éy¡fz¤ij
cl‹g£lhš bkŒ«Kj‰òz®¢á v‹w Ãiy ïšyhJ
nghF« v‹W kÆiyehj® xUgh§F kW¤Jiu¥g®.
e‹}yh® bfhGbfh«ògl bkhÊªj Pfu Kj‹
bkhÊí« ã‹d® filnghfÉšiy. `m›it x£o ‡›î«
KjyhF«' v‹w âwÅš eilna ‡fu« Vid bkŒfS¡F
Ãfuhdj‹W v‹gij¡ fh£L« vd¢ r§fu ek¢átha®
bjËîgL¤âíŸsh®.
ciuaháÇa®fË‹ fU¤J¡fŸ
nk‰fh£oat‰WŸ rfu Pfu afu Kj‹bkhÊfËil
ïy¡fÂfŸ ntWgl¡ fhuz« ahJ? ïy¡»a«
f©lj‰F ïy¡fz« ïa«gš' v‹gJ ÉâahjÈ‹,
ïy¡»a« ïU¥gî« ntWglš jFkh? cŸs¤ij¥
g£lh§F cl‹gLtJ ïy¡fzkh? cŸsij¤
âwdhŒªJ Ó®ö¡FtJ ïy¡fzkh? ïit t«ghd
Édh¡fŸ mšy. fU¤J nt‰Wik kâ¡F« Édh¡fŸ.
ïs«óuzU« e¢ádh®¡»ÅaU« r§f¥gDtšfŸ,
áy¥gâfhu«, kÂnkfiy, áªjhkÂ, bgU§fij
bjŒt¥ ghRu§fŸ Kjyhdt‰¿š òâa bkhÊ KjšfŸ
gythW òFªJ»l¥gij m¿ahjhušy®.
ôfbkhL khKf KR¡fiy (KUF.300)

ôg« e£l Éa‹fs« gybfhš (òw«.15)
ôg beLªö© ntj ntŸÉ (òw«.224)
ãizôg« vGªjhl (kJiu¡. 27).
jiyEÄª bjŠáa bgh‹kÈôgbkhL (gâ‰. 67)
cŠirÆ‰ nwh‹¿a ô»aªjz‹ (kÂ.15)
ehf e‹dh£L eh}¿ nahrid (kÂ.9)
gFthŒ PkÈbahL ig«òjš (bghUª.112)
jhHL«ò kiyªj òzÇtis Puy (gâ‰.30)
bjÇnfhš Pk‹‹ nghy (òw«.6)
tÇ ÁÄW ïÄW« kh®òãÂ kfË® (gâ‰.50)
ïšy¤ Jiz¡F¥ ghbyŒj ïiwak‹ (gÇ.11)
atd® Xâk És¡»‹ (bgU«gh©. 315)
tÈòz® ah¡if t‹f© atd® (Kšiy¥. 61)
atd® ïa‰¿a Éidkh©ghit (beLeš. 101)
ï‹dz« ngÇy¡»a§fËš tªJ»l¡F« gšntW
(ô, nah, Ø, a) bkhÊ KjÈfisí« rfl«, rk«, rªJ,
rªj«, rt£L«, irt«, ird« Kjyhd tuîfisí« e«
bjhšYiuaháÇa®fŸ fhzhjh® v‹Wm¿ahik V‰w
Koíkh? br›t‹ f©Lit¤J ïs«óuzU«
e¢ádh®¡»ÅaU« vG¤jâfhuîiuÆš bfhŸshik¡F¢
áy És¡f§fŸ tiuªJŸsd®. mit tUkhW:
1. rfl« vdî« ira« vdî; Éy¡»dî«
tUkhbtÅ‹ mt‰WŸ MÇa¢ áijtšyhjd fo
brhšÈšiy v‹gjdh‰ bfhŸf. (ïs«)
2. PÊÆ‰W v‹wh‰ nghštd Éy¡»dî«
tUkhbtÅ‹ mit mÊtH¡bf‹W kW¡f.
(ïs«)
3. atd® v‹wh‰nghštd Éy¡»dî« tUkhbtÅ‹

mit MÇa¢ áijbt‹W kW¡f. (ïs«)
4. r£o rfl« rkœ¥ò v‹wh‰nghštd fo
brhšÈšiy v‹gjdh‰ bfhŸf. ira« brsÇa«
v‹gt‰iw tlbrhšbyd kW¡f (e¢)
5. ‘PkÈjªj kdî¢ NYL«ò’ v‹gJ âir¢brhš,
PÊÆ‰W v‹wh‰ nghštd ïÊtH¡F (e¢)
6. atd® í¤â íf« nahf« bastd« v‹gd
tlbrhšbyd kW¡f (e¢)
7. bP©L v‹gJ P©L MŒ¥ ã‹d® e©L vd
kßïÆ‰W (e¢.brhš)
8. r«ò, rŸis, r£o, rkœ¥ò vd tU«. ïit
bjh‹Wbjh£L tªjdthÆ‹ Kjyhfht‰¿‹
f©
rfu¡ »sÉí« mt‰nwh u‰nw
m I xs btD« _‹wy§ filna
vd Éy¡fh® MáÇa®. mjdh‹ mit ã‰fhy¤J¤
njh‹¿a brhšnyah« v‹gJ (nrdh)
ciube¿a§fŸ
bjhšfh¥ãaîiuaháÇa®fË‹ F¿¥ãÈUªJ,
bkhÊ KjbyG¤J¡nfhŸ g‰¿¢ áy be¿a§fis mt®
j« fU¤jhf¡ bfhŸsyh«.
m. tlbrh‰fŸ
M. MÇa¢áijîfŸ
ï. âir¢brh‰fŸ
<. mÊ tH¡F¡fŸ
c. kUÉa tot§fŸ
bjhšÈy¡»a§fËš ôf«, ôg«, ô», nahrid
v‹gd gÆ‹¿UªjhY« Kj‰fhuz¤jhš kW¡f¥
g£ld. Phy, Pk‹, ÁÛW ngh‹wd âÇtot§fŸ v‹w

fU¤jhš x¥ò¥ bgwÉšiy nghY«. kUÉa cUkh¿f£F
ïy¡fz åW bfhL¤jhš, ehŸ tH¡»š Éiuî g£L«
cz®¢áta¥g£L« cW¥ò¡ Fiwg£L« ngzhJ ngR«
xÈ¤âÇ bgšyh« KjbyG¤jh» tªJÉL«. bu©L,
bu«g, buh«g, nuÊ, uh¥ã¢ir, uhîjš, u«g«, uh¤âÇ,
uhth©il, uhr‹, u¤j«, u¡if, uh¥ã, y¡F, yh¤J
yhth©il v‹wh§F jÄœ¢brh‰fns ïªÃiy
vŒJbkÅ‹, ma‰brh‰fË‹ jh¡f« jÄœKH¡fkh»
Élhjh? vdnt e« g©il ciuaháÇa®kh®fŸ
bfh¢ir íU¤jÄG« tlbkhÊí« jÄÊ‹ bkhÊKjš
ïy¡fztu«ò¡F mo¥gilahfh v‹W bfh©l
bkhÊ¢ br«ik bjËthF«. ïil¡ fhy¤J¥ òâa
bkhÊ KjbyG¤J¡fŸ jGÉ åunrhÊa Kjyhd
üšfis¥ gh®¤J« tlbkhÊ ÄFªJ òFªj ïy¡»a¥
gDtšfis¥ gh®¤J« mj‹ã‹dnu ï›thW xU
e‹Koî f©ld® v‹W bfhŸsnt©L«. tlbkhÊ
kâ¥ò Ä¡f ciu¥ bgUkf‹ e¢ádh®¡»Åa®
gâdh‹fhtJ ü‰wh©oš tlbkhÊ nguhâ¡f« brŒj
fhy¤âš:- “fhy«, cyf« v‹gd tlbrhš mšy; MáÇa®
(bjhšfh¥ãa®) tlbrh‰fis vL¤njhâ ïy¡fz§
Twh® MfÈ‹” (»sÉ.58) v‹W mWâ Æ£Liu¤âU¥gJ
v‹W« e¢Rj‰FÇa ïÅa vG¤jhF«.
ïs«óuzU« e¢ádh®¡»ÅaU« ã‰fhy
ts®¢áÆš r£o rfl« nghY« rfu Kj‹bkhÊ
bah‹iw x¤J¡ bfh©lh®fnsa‹¿¥ ãwt‰iw
cl‹glÉšiy. tlbkhÊ¢ rh®òila nrdhtiuaU«
`fobrhšÈšiy fhy¤ J¥gont' v‹w ü‰ghÉš
rfuKjiy¢ R£odhnua‹¿ ir, brs, a, í, ô, bas
Kjyhat‰iw¡ fh£lÉšiy. ïy¡»a§fËš òâa
KjbyG¤J¡fŸ bgU» tªâUªJ« ï¤bjhšYiu
ahs®fŸ mt‰iw¤ jGthik¡F nk‰R£oa be¿a§fns
fhuzkhF«. rfu¤ij k£L« jGÉ¡ bfh©lj‰F
ï¢rfubkhÊjš jÄÊÈUªnj ãwªjd v‹gJ fhuzkh«.
ï‹ndh® be¿ikia¥ ã‹g‰¿ ïy¡fz És¡f üyhU«

jÄœüyhU« bkhÊ KjbyG¤J tF¥ghuhÆd®.
åunrhÊa« neÄehj« e‹}š, rhÄehj«
K¤JåÇa« KjÈa üšfŸ, òFªjit tlbrhšbyd¥
ghuhJ. ïy¡»a« f©lj‰F ïy¡fz« Twnt©L«
v‹w bghJ be¿Æš ir, brs, a,í, ô, nah, bah v‹w
KjÈfisí« V‰ghuhÆd®. bjhšfh¥ãa¤J¡F¥ã‹
ï›tlbkhÊfS« âir¢brh‰fS« jÄÊ‹f© gÆ‰W
tªjikahš bfhŸs nt©oajhÆ‰W v‹g® átPhd
KÅt®. ït®fŸ K¤âiuna ã‰fhy¥ bgUtÊ¡fhÆ‰W.
<©L§Tl 11 M« ü‰wh©oš njh‹¿a åunrhÊa fhy
Kjš 19 M« ü‰wh©oš vGªj K¤JåÇa«tiu ntW
òJbkhÊ KjšfS¡F ïlÄšiy v‹gJ Ãida¤jF«.
k‹Åa bkŒtu«ò
ïJfhW« T¿a fU¤J¤ bjhFâÆÈUªJ
bkhÊKjš tuyh‰¿š k‹Åa xU ngU©ikia
vL¤J¡fh£l ÉU«ò»‹nw‹. bjhšfh¥ãa¡ fhy¤â
ÈUªJ ïJtiu tªj bkhÊKjš v©Â¡ifbaG¤ij
neh¡»‹ 94 - 105 v‹w t£l¤JŸ ntWghL ml§F«.
rfu¤âš _‹W« afu¤âš IªJ« ãwt‰¿š _‹Wnk
Toait vd m¿a¥gL«. _thÆu« M©LbkhÊ
tuyh‰¿š kh‰w« 10 ÉG¡fhL rhy¥ bgÇj‹W.
ïªÃiyÆY« kh¿a ïl« vJ? khwhj ïl« vJ v‹W
Ó®ö¡f nt©L«.
bjhšfh¥ãa® T¿a cÆ® g‹Åu©L« bkhÊ
KjyhF« v‹w ïy¡fz« khwnt ïšiy. mJ
k£Lk‹W vªj bkŒfŸ bkhÊ KjyhFbk‹W m‹W
Éâ¤jhnuh mitna TLjš FiwÉ‹¿¥ ã‹ ïy¡fz§
fËY« bfhŸs¥g£ld. v‹gJ Éa¥ghd brŒâahF«.
f, r, j, g, P, k, a, t v‹W tšÈd¤âš eh‹F«
bkšÈd¤âš _‹W« ïil Æd¤âš ïu©L« Mf
x‹gJ bkŒfŸ bjhšfh¥ãa¤âaš tu«ò¥g£ld. ã‹
tªj vªj ïy¡fz üyhtJ w, l, z, d, u, y, H, s v‹w
bkŒ Kjyhf tU« v‹W nkY« nr®ªJŸsjh?

ïšiyna. ïªüšfŸ nr®¤jdbtšyh« bjhšfh¥ãa«
ntÈÆ£l bkŒ¤js¤âš, rfu¤â‹nkš _‹WÆU«
afu¤â‰F IªJÆU« TLjyhf V¿tU« v‹w cÆ®¥
bgU¡fnkah«. vdnt bkhÊ KjyhF« g‹ÜUÆÇY«
x‹gJ bkŒÆY« khwhÉa‰ifia mWâahf¡
fh©»‹nwh«. ï¡f£Liu bkhÊKjyhŒÉš òâjhf¡
f©l Koò ïJ. jÄœbkhÊ v‹W« És§Fª j‹ikí«
br«ikí« bg‰¿ÆU¥gj‰F bkhÊ Kjštu«ò
bgU§fiuahF«.
bkhÊKjš ï«bkŒtu«ò, tlbkhÊ v›tsî
fy¥ãD«, cWâahf nk‰bfhŸs¥g£lJ v‹gjid
ïy¡»a¤jhY« ïy¡fz¤jhY« bjË»‹wh«.
tlbkhÊÆš všyhbtG¤J« brhšY¡F Kjyh»
tUtJ« jÅbkŒí« Kjyh» tUtJ« c©L.
m«bkhÊÆ‹ ïašò mJ. mit jÄG¡F tU§fhš vªj
tlbtG¤J vªj¤ jÄbHG¤jhf khwš nt©L« v‹W
R£o xÈntÈ nfhÈa bgUik ò¤jÄ¤âu®¡F«
gtzªâah®¡F« c©L. ïUbkhÊ¡F« cÆÇY«
bkŒÆY« bghJbtG¤jhf cŸs Ãiy á¡fy‰wJ
MjÈ‹ áw¥ò Ãiy vG¤J¡fS¡F kh‰WtÊ fh£od®.
tlüš kuò« jGÉ¤ jÄÊy¡fz« TWtš v‹W
btË¥gl¢ brhšÈa ò¤jÄ¤âudh® cnyhg«,
btFÉÇ», j‰òUl‹, rhkr«, JtªJt«, f‹kjhua‹
ÉaŠrd«, ãu»Uâ, j¤âj«, fhÇj« vdthW
tlbkhÊ¡ F¿pLfis mŸË¡ bfh©l nghJ«,
jÄbHhÈ tu«ig¡ f£o¡ fh¤jh®.
“T£blG¤ â¥ã‹ auy¡fŸ njh‹¿o‰ T£oilna
X£blG¤ jhf¥ bgWbkh Çfhu« t›î¡bfh U›th«
Û£blG¤ J¤jÄ Hšyd ngh«ntW nja¢brhšÈ‹
kh£blG¤ J«Äj dhy¿ k‰iw Éfhu¤ând” (59)
v‹w fhÇifÆY« ntW ïu©L fhÇiffËY« mšjÄœ
xÈ¢brh‰fŸ Kjš <W ïilÃiyÆš jÄHhªj‹ikia
Éâ¡»‹wh®. `jÄHšyd ngh«' v‹W M¤â No nghy

xÈÆY« TW»‹wh®.
åunrhÊa¤ij ï›tifÆš br›t‹ ã‹g‰W«
gtzªâah® tlbkhÊ¢ brhšbtŸs« fiuíil¤J
XLtij¡ f©L gjÉaÈš eh‹F ü‰gh¡fŸ ah¤jd®.
ï‹d tlbrhš tuyh«. tu¡TlhJ v‹W bghUŸg‰¿¡
TwÉšiy v‹gJ«, xÈÃiy kh‰w¤J¡nf tu«ã£lh®
v‹gJ«, jÄÊd xÈ¡ fh¥ò¡F ï›tu«ò br«ã£L¢
brŒj,¨ïŠáahÆ‰W v‹gJ« Ãida¤jF«.
“u›É‰ f«Kj yhK¡ F¿Y«
y›É‰ »«Kj Èu©L« a›É‰
»Œí bkhKÊj yh» K‹ tUnk” (148)
u, y, a v‹git jÄÊš ïšyhj bkŒfsšy,
cŸsitna. vÅD« k‹Åa bkŒtu«ò fh¡F«
neh¡nfhL gtzªâah® mu¡f‹, mujd« ïyhg«,
ïuhF, cnyhg«, ïa¡f‹ vd cÆbuG¤J¡fis
x£odh®. ï¤jifa kh‰w« gh®it¡F¢ á¿ajhf¤
njh‹¿D«, jÄœbkhÊÆ‹ f£L¡nfh¥ò¡F¥
nguuzhÆ‰W. bkhÊÆ‹ mik¥ò ïJthjÈ‹, k‹Åa
bkŒfŸ khwhkš ïy©l‹, ïnyR, cnuhkhòÇ,
cUáah, c%gh, ïbuÆš, ïuÓJ, ïÈ§f«, ïuhá,
ïnuif, ïuhQt«, ïuhkÈ§f«, ïuhkrhÄ, ïuhkhDr«,
ïuhŒgfö®, ïuhnk¢Ru«, ïu§T‹ vd k¡fŸ
eilKiwÆš ïašghf vGJtijí« fh©»‹nwh«.
jÄœ xÈ¡T£lik¥ò
ïil¡fhy¡ fh¥ãa§fËY« ãw ïy¡»a§fËY«
C® tifahY« bga®tifahY« JiwtifahY«
tlbkhÊ¤ jh¡f« ÄFâ v‹gJ btË¥gil. ïuhk‹,
ïy¡Ft‹, ïuhtz‹, ïuÂa‹, cU¤âu¤j‹,
gJkhtâ, Ój¤j‹, Óju‹. ïuhrkhòu«, ïujüòu«,
ïu¤âd gšyt«, ââ, òdU‰gt«, rfrky«, m¤JÉj«,
ãuzt« Kjyhd brh‰T£lbkšyh« tlbrhšyh
ÆD«, åukhKÅtÇ‹ jÄœ¤njh‰w«nghy, KjäW

ïilÃiy¡f© jÄGU¥ bg‰W mik»‹wd.
Ótf áªjhkÂ, bgU§fij, NshkÂ,
ïuhkhaz«. ghuj« všyh« jGî fh¥ãa§fshÆD«
bghUisí« brhšiyí« jGÉdnta‹¿ tlbkhÊ
bahÈ¡ f£lik¥ig¤ jGtÉšiy v‹gJ«,
òwbthÈaik¥ig¤ jÄbHhÈaik¥ò¡F c£gL¤â¡
bfh©ld v‹gJ« eh« fUjnt©oa bj¿ahF«.
tlbkhÊ¡F« jÄœbkhÊ¡F« ïy¡fz« x‹nw;
m~jhtJ tlbkhÊÆy¡fznk jÄÊy¡fzkh« v‹w
bghŒahd xUik¡nfh£ghL fhz¤Jo¤j ãunahf
Éntf üyháÇaU« ï›bthÈ kh‰w¤ij mwnt
xJ¡»Él KoaÉšiy. “bghJbtG¤jhŒ¥ g‰gy
th»¤ âÇtJ« rh‰¿d® g©Lz®ªnjh®” v‹W
cl‹gLt®.
“ïyÆ¤j j‹ÅÈy Æ¤jjhk y¤jhš
ïyÆ¤j thWsjh nt©L« - ïyÆ¤j
j¤ââÆ bt‹Å dÊah jitaÊt
j¤ââí khâíkh k§F.
yfu« jÄÊš bkhÊ KjyhJ v‹gjdhš, ï¢átPhd
nghj bt©ghÉš jtKjšt® bkŒf©lh® ïfu¤ij¢
nr®¤J ïyÆ¤jJ v‹W tu«ò eÅfil¥ ão¤âU¥gJ
bkhÊKjš ïy¡fz¤â‹ xG§if¡fh£L«. ï›
tu«ãid mo bjhil bfh©l brŒíËl¤njí« e«
K‹ndh® khwhJ ngh‰¿d® v‹whš, be»œ¢áÄ¡f
ciueilÆš if¡bfhŸtJ kdÄUªjhš eÅ vËJ
v‹gJ btË¥gil.
“tlbrh‰ »sÉ tlbtG¤ bjhßï
vG¤bjhL òz®ªj brhšy F«nk” (bjhš.884)
v‹W bjhšfh¥ãa« tlbkhÊ¤ jGÉy¡fz¤ij¢
RU¡fkhf¡ TW»‹wJ. åunrhÊa« e‹}š nghy ï‹d
tlbtG¤J ï‹djÄbHG¤jhF« v‹W jÅ Éj¥ò¢
brŒaÉšiy. vÅD«“vG¤bjhL òz®ªj brhš”v‹w

E£g¤âš áy F¿¥ò ml§»ís. <©L vG¤J v‹gJ
vG¤ây¡fz¤ij¡ F¿¤J Ã‰»‹wJ. m§‡d« tU«
tlbrhš bkhÊKjš, bkhÊpW, bkhÊÆil
v‹gt‰¿Y« jÄœ¢brhš toîbgwš nt©L« vdî«
xÈkh‰w« jÄœ¢ brhšyik¥ò¡F x¤âU¡f nt©L«
vdî« bfhŸs nt©L«. ï¡F¿¥ãid cz®ªnj
åunrhÊaU« e‹þ } yhU« ï›Éy¡fz¤ij nkY«
ÉÇîgL¤âd®.
ntW ma‹bkhÊfŸ
åunrhÊa« `ntW nja¢ brhšÈ‹ kh£blG¤J«
ïjdhy¿' v‹W tlbkhÊašyhj ntW mašbkhÊ
fË‹ fy¥ã‰F« vâuJ neh¡»¡ f£lik¥ò¢ R£o
íŸsJ. cyf¥ ngUwÉš gšntW bkhÊfË‹ jh¡f«
brŒâ¡ fUÉfshš jL¡fbth©zhJ ts®ªJ tU«,
ïŠPh‹W, bkhÊ KjÅiyfŸ g‰¿ K‹ndh®j«
be¿a§fis eh« Ó®ö¡f¡ flik¥ g£oU¡»‹nwh«. ãw
âuhÉl bkhÊfŸ, M§»y«, ãw ma‹bkhÊfŸ
ït‰¿byšyh« tlbkhÊ bah¤j xÈfns
bgU«ghY« cŸsd. tlbkhÊÆš ïšyhj xÈfŸ ãw
bkhÊfËš áyÉD« áynt. MjÈ‹ e«K‹ndh®
tlbkhÊ kh‰W¡F¡ T¿a xÈ¥gL tu«òfis ntW
mašbkhÊf£F« V‰W¡ bfhŸsyh«. mj‹ã‹D« áy
bkhÊf£F¢ áy áw¥bgG¤J¡fŸ ïU¡FbkÅ‹,
njit¥go‹, ï‹djÄbH¤jhf¤ âÇa nt©L« v‹W
njit¡nf‰g Éâ brŒJ bfhŸsyh«. v›thwhÆD«,
bjhšfh¥ãaK« ã‰fhy ïy¡fz§fS« khwhJ
bjËªj bkhÊ Kjš vG¤J¡fisí«, k‹Åa bkŒ«
KjÈfisí« ngh‰¿¡ fh¤J m›t£l¤â‰FŸ
ma‹bkhÊ tuit ml¡»¡bfhŸsnt©L«.
cyf« bgÇjhÆD« x›bthU Éisah£o‰F«
kâ¡f¤j¡f ïltu«ò« btË v‹W brhšy¤j¡f
kâ¥ãyh¥ òw« ngh¡F« ïU¥gJnghy bkhÊf£F«
c©L. mâY« ï›tu«ò jÄG¡F¢ br¿thf c©L.

ãwbkhÊfËš ï‹d ï›btG¤J¤ jh‹ bkhÊ
Kjyhfyh«. Mj‰»šiy v‹w ÉâÉy¡F ïU¥gjhf
ahd¿ªjtiu fhnzh«. m«bkhÊ¡FÇa mfuhâfis¥
gh®¤jhš ïJ òy¥gL«. m«bkhÊ ïy¡fz§fËš,
cÆbuG¤J, bkŒbaG¤J, beoš, F¿š, ï‹dtif¥
ghFghL R£l¥gLtj‹¿, bkhÊ jÅiyfŸ Tw¥gl
Éšiy.
òz®¢á¡nfhŸ
jÄœbkhÊÆ‹ ÃiyntW. Kj‰f© F¿¤jgo
bkhÊ Kjš, bkhÊpW, bkhÊÆil v‹w K¡fs‹
jÄÊš vG¤ây¡fz¤J¡F ï‹¿aikahjJ.
bjhšfh¥ãa vG¤jâfhu x‹gJ ïašfËš ã‹DŸs
VÊašfŸ òz®¢á¢ brŒif g‰¿ad, ü‹kuò, bkhÊ
kuò v‹w KjÈu©L« òz®Ãiy¡F nt©oa fUÉ
fisí« mo¤js§fisí« tu«gW¡F« ïašfshF«.
òz®¢á v‹gJ ÃiybkhÊpW tUbkhÊ
KjbyhL ïiatJ, ïiaí§fhš bgW« ïašòfisí«
âÇòfisí« ÉÇîgl¡ TWtJ.
“cÆÇW brhšK‹ cÆ®tU tÊí«
cÆÇW brhšK‹ bkŒtU tÊí«” (bjhš.107)
“ÃW¤j brhšÈ‹ <wh bfG¤bjhL
F¿¤JtU »sÉ KjbyG¤ âiaa” (bjhš.108)
“Ã‹wbrhš äW« tUŠbrhš KjY« ÃuÉ” (åu. 9)
“bkŒíÆ® Kjäwh« ïU gj§fS«” (e‹. 151)
vd tU« gšntW òz®î ü‰gh¡fËš brhš g‰¿¥
ngrhJ <W« KjY« g‰¿a mo¥gilÆš òz®¢á
R£l¥gLtjhš, v›btG¤J <whF«, v›btG¤J
KjyhF« v‹w bkhÊ¡fÂ¥ò jÄG¡F xUtªj«
nt©l‰gh‰W. bkhÊ kuò v‹w ïu©lhtJ ïaš g¤J
ü‰gh¡fshš KjÅiy g‰¿í«, gâdh‹F ü‰gh¡

fshš ïWâÃiy g‰¿í« f‰ã¡»‹wJ. ïJgh®it¡F¢
á‰¿y¡fzkhf¤ njh‹¿dhY« x‹W Kjš g¤Jtiu
v©z m¿ahjh‹ fâna ïªj ïy¡fz t¿Éy¡F
V‰gL«.
`bk‹ik í« ïilikí« t%c§fhiy' (bjhš.130)
`bkhÊKj yhF« všyh btG¤J«
tUtÊ Ã‹w MÆU òŸËí« ( 147)
`msÉ‰F« ÃiwÆ‰F« bkhÊKj yh»
csbtd¥ g£l x‹gâ‰ bwG¤nj' (170)
`tšbyG¤ âiaÆ‹ m›btG¤J ÄFnk' ( 357)
`bkšbyG¤ âiaÆ‹m›btG¤ jhF«' ( 380)
ï‹dz« tU« ïl§fËš všyh« bkšbyG¤J,
ïilbaG¤J, tšbyG¤J, bkhÊ KjbyG¤J vd
tUbkhÊ RU¡fkhf¢ R£lg£lnj‹¿ ï‹d jÅbaG¤J
v‹W R£lÉšiy. mj‰F¡ fhuz« bkhÊkuãš ïit
g‰¿a F¿¥ò¡fŸ c©L. vdnt jÄœ¥òz®¢á¡F <‰W
Ãiy, KjšÃiy v‹w ïUKidÆš ts®ªJŸs khwh,
kh‰wÉayh tuyh‰wik¥ãid eh« cz®»‹nwh«.
vG¤J, brhš, bghUŸ v‹w _‹wâfhu§fSŸ
vG¤jâfhu« <W Kjš ïizªj òz®¢áaâfhukhF«.
jÄÊš bkhÊÆašò« xÈÆašò« ka§fhJ bjÇ¡F«
f£Lkhd mâfhuKkhF« vG¤J« brhšY« bkhÊ
g‰¿a ïUTWfns. bkhÊaâfhu« v‹w xU bgauhš
ï›Éu©oidí« ml¡» ïy¡fz§ T¿ÆU¡fyhnk.
V‹ m§‡d« K‹ndh® TwÉšiy? vG¤jâfhu«
nk‰fh£oago jÄG¡F ÉÇªJ guªj ï‹¿aikah¥
òz®¢á¡ f£lik¥ãid¡ TWtjhjÈ‹, jÅaâfhu«
v‹w áw¥ò mË¡f nt©oa jhÆ‰W.
ï¥ngU©ikia ÃidÉ‰ bfh©lhš bkhÊKjš
vG¤J tuyh‰¿š V‰g£l k‹Åa xG§»aiy¥ òÇªJ
bfhŸsÉaY«. g‹Åu©L cÆU« f r j g P e k a t

v‹w x‹gJ bkŒí« bjhšfh¥ãa® fhy Kjš k‹Åa
Kjšfshf tUtij¡ f©nlh«. jÄÊš jÅbkŒ
Kjyhf tuhJ. `cÆ®bkŒ ašyd bkhÊ Kjyhfh'
v‹wgo ›ahâ, ¤ahd«, ¡Uig, ¥uzt« v‹W thuhkš,
tªjhš, Éahâ, âahd«, »Uig. ãuzt« v‹W
cÆ®bkŒahfnt tU«. vÅD« tUbkhÊ Kjš
TW«nghJ f© + gh®it; jÄœ +üš; tŸis + bfho;
bfho + ahJ v‹gt‰¿š ¥, ª, ¡, Œ vd¤ jÅbkŒfisna
òz®¢á¡FÇa vG¤J¡fshf¡ fUJ»‹nwh«. jÄHik¥
ã‹go, cÆ®bkŒna brhšY¡F Kjyhf tUbk‹whY«,
òz®Ãiy¡F nt‰Wik ea¤jhš bkŒiak£L«
bfhŸ»‹nwh«. MjÈ‹bkhÊ KjbyG¤J v‹W
fz¡»L§fhš jÅbkŒfns fz¡»l¥gL«. K‹dnu
k‹ÅabkŒfŸ v‹W ït‰iw¡ F¿¥ã£o¡»nw‹.
bjhšfh¥ãaU¡F¥ã‹ TLjyhd áyîÆ®fŸ
rfubkŒ¡F« afubkŒ¡F« tªJs. bkŒ«nkš V¿a
v›îÆ®¡F« òz®¢áÆy¡fz¤J kâ¥ãšiy. K‹Å‹W«
bkŒasî¡F ïašò« âÇò« Tw¥gL«. MjÈ‹,
bjhšfh¥ãa¤J¡F« ã‹þ } šfS¡F« bkhÊ
KjbyG¤J¡fËš áy nt‰WikfŸ ïUªjhY«
m›nt‰WikfŸ V¿a cÆ®g‰¿adthjyhš, òâa
òz®¢á¤jh¡f¤J¡F ïlÄšiy v‹gJ czunt©oa
xU fU¤J. RU§f¡T¿‹ bjhšfh¥ãa¤J¥ òz®¢á¡F
tUbkhÊahf¡ Tw¥g£l f r j g P e k a t v‹w
k‹Åa x‹gJ bkŒfns ã‹}šfËY« nk‰bfhŸs¥
g£ld. vdnt tUbkhÊ¥ òz®nfhLfŸ khwhik
bjËthF«.
òâa bkhÊ Kjš?

bjh‹Wbjh£L ïJfhW« gšntW khWjš
bfh©l jÄÊy¡fz üšfËš bkhÊKjšbkŒ k£L«
xUbg‰¿¤jhf Ã‰gj‰nf fhuz« òz®¢á¡nfhŸ v‹gJ
v‹ JÂî. ïjid ntbwhU tifahf¡ fhzyh«. uit,
buo, buh£o, nuonah, buso Kjyhd ufu¢

brh‰fisí«; y£L, yhl«, Y§», nythnjÉ v‹¿‹d
yfu¢ brh‰fisí«; lkhu«, lhzh, ošÈ, blÈngh‹
Kjyhd lfu¢ brh‰fisí« ï›thnw ãw Kj‰
brh‰fisí« bkhÊKjyhF« v‹W V‰W¡bfh©lhš
v‹d? nt‰WbkhÊfËš všyh« beL§fz¡»š cŸs
všyh vG¤J¡fS« bkhÊ KjyhF«nghJ, jÄG«
m›tÊ¢br‹W ts®ªjhš v‹d? v‹W ešy‹g®fns
Édtyh«. Édî»‹wd®. ÉdÉ¡ bfh©LjhÅU¥g®.
ïªešÉdhÉ‰F KGikahf vâ®kWbkhÊTWtj‰F
ï¡f£Liu bgh‰g‹W vÅD«, _thÆu« M©L¡F
nkyhf všyh ïy¡fzüY« xU go¤jhf¥ ngh‰¿ tªj
kuigna eh‹ Û©L« R£o¡ fh£l ÉU«ò»‹nw‹. ufu
yfu lfu« ngh‹w Kj‹bkhÊfis¡ bfh©lhš
vG¤ây¡fz¤âš ï¥òJ Kjšf£F¥ ò¤ây¡fz«
tF¡f nt©Lk‹nwh?
mt® + uit th§»dh®
rh¥ghL + buo
å£oš + nuonah
gy® + busoahÆd®
g¤J + y£L th§» th
Fâiu¡F + yhl« f£od®
ehY + Y§» nt©L«
fh® + la®
mt‹ + ošÈ br‹whŸ
ï§‡d« ufu yfu lfu Kjyha brh‰fŸ
tU«nghJ vªj ÃiybkhÊ¡F K‹ v›thbwšyh«
khW« vd x›bthU bkŒ¡F« òzÇašfËš Éâ
brhšynt©L«. tUbkhÊ Kjš vd x‹iw¡
bfh©lhš jÄÊy¡fz« mj‰bfd XÇl« mË¤J tÊ
R£l nt©L« v‹gJ kuò. ï¤jifa kuãid¤
jÄœ¢brhš t£l¤J¡FŸns it¤J¡ bfh©lhš
ïy¡fz« jÅ¤j‹ikíilajhfî« RU¡fkhfî«

f‰gh®¡F nt©Lksî És¡fkhfî« ïU¡F«.
ãwbkhÊ¡ fy¥ghš tU« vG¤J Kjšf£L« vG¤ÔW
f£F« všyh« òz®¢áÆy¡fz« tF¡f¥g£lhš
xUbkhÊ¡F ïy¡fz« tF¥gJ, tu«ò fh£LtJ vd
Mfhkš C®bkhÊ¡bfšyh« tªjthW Vnjh Éâ¥giw
mo¥gjhfnt nghŒKoí«. XotU« Úiubašyh«
Fo¡fyhkh? xU bkhÊÆ‹ ïy¡fz eykhfhš
ïy¡fz¤ bjhGnehŒ M»ÉL« v‹W bjËªj e«
ïy¡fz kU¤Jt®fŸ bjhšfh¥ãa® fhyKjš tªj
k‹Åa bkŒfis tUbkhÊahf¥ ngh‰¿¡ bfh©ld®.
VW« cÆ®fŸ msÉš òz®¢á ïilô¿šyh kh‰w§fis¤
jGÉ¡bfh©ld®. vdnt jÄœ bkhÊKjš tu«ò
òz®¢á tu«ghF« v‹W ï¡f£Liuahš m¿ayh«.
MŒj¡nfL
ï¤bjËÃiyÆš áy M©Lfshf¥ ò‰Örš nghy¥
bgU»tU« tU« xU bkhÊ¡nf£oid <©L¢R£LtJ
v‹ flikí« bghW¥ò« M«. MŒj« rh®bgG¤J
vdî« m~J v~J v‹wh‰nghy¡ F‰bwG¤â‹ã‹D«
tšbyG¤â‹ K‹D« ïilna eÈªJtU« vdî« eh«
m¿nth«. KjbyG¤jhf v©z¥g£l lfu wfu yfu
Hfu§fns bkhÊ KjÅiyahf thuhjnghJ, eÈò
t©z« v‹W jŸs¥g£l F‰whŒj« ï¥nghJ gy
ma‰brh‰fËš KjyhŒjkhf tªJbfh©oU¡»wJ.
~òS ~igdh‹áa®
~igš ~ã£l®
~ng®« ~bgnyhá¥
~ããÈ« ~ã¢br£
~ãß ~g®Å¢r®
~ng®nyo ~ng‹fŸ
~ngh®L ~iga®bk‹
~ã¥R ~ò£nt®
~ng‹á ~ã‹by©£
~gh®ká ~ãuh‹R
M§»y¤â‹ MwhtJ vG¤J¡F Ãfuhf ï›
thŒj¤ij¡ bfh©LtU« ngh¡»id És«gu§ fËY«
ÄFâahf¡ fh©»‹nwh«. ïjdhštU«. tu¥nghF«
bfLjšfis cz®th® áyÇD« áynu. jÄœ nj®ªJ
bjËªj br«bkhÊ v‹W m¿ahjhU«, òFªjd tªjd
btšyh« ts®¢á v‹W fUJthU« ï›thŒ¡nf£oid
czukh£lh®fŸ. ïjdhš òâa brh‰fËš M¡f«
jil¥gLtnjhL, nt‰bwhÈfŸ všyh« jÄG¡F
KjbyG¤J¡fsh» ÉL«. Mâ¡f¤ijí« czu
nt©L«. MŒjK« M§»y¤â‹ MwhtJ vG¤J« x‹W
v‹w ka¡f« V‰g£LÉ£lhš, m~¿iz, v~F, m~Fjš,
bt~fhik, g~bwhil, m~J, ï~J, g~WÊ, f~R
Kjyhd jÄœ¢brh‰fŸ tU§fhy¤âš v‹d xÈ¥ghL
gLnkh?
ïy¡»a« f©lj‰F ïy¡fz« ïa«gš v‹gJ
e‹kughÆD«, m§‡d« ïy¡fz« ïa«òtj‰FK‹
vJ ïy¡»a« v‹W gF¤j¿î¥ gh®it nt©L«.
ï¥gF¤j¿it¥ bg‰¿Uªjt®fŸ e« ïy¡fz¢
rh‹nwh®fŸ. mjdhy‹nwh e« bjh‹bkhÊ ï‹W«
ïy§FbkhÊahf Ã‰»‹wJ òÇ»‹wJ.
f©Qj‰ bgU§flîS« fHfnkh lk®ªJ
g©Qw¤ bjÇªjhŒªj ï¥gRªjÄœ Vid
k©Âil¢ áyÉy¡fz tu«ãyh bkhÊnghš
v©Âil¥ gl¡»lªjjh v©zî« gLnkh.
bjhšfh¥ãa« bkhÊkuò«
khÂ¡fîiuí« K‰W«.

t.Rg. khÂ¡fdh® vGâa üšfŸ bghUŸtÊ¥

ãÇ¡f¥g£L - fhyÃuÈš ju¥g£LŸsJ
MŒî üšfŸ M©L

1. tŸSt« 1953
2. jÄœ¡fhjš 1962
3. f«g® 1965
4. bjhšfh¥ãa¡ flš 1987
5. âU¡Fw£ Rl® 1987
6. r§fbe¿ 1987
7. fh¥ãa¥gh®it 1987
8. ïy¡»a¢rhW 1987
9. x¥ãaš neh¡F 1987
10. bjhšfh¥ãa¥ òJik 1958
11. áªjid¡ fs§fŸ 1975
12. vªj¢ áy«ò 1964
13. ïy¡»a És¡f« 1972
14. ïu£il¡ fh¥ãa§fŸ 1958
15. bjhšfh¥ãa¤âw‹ 1984
ehlf§fŸ
16. kidÉÆ‹ cÇik 1947
17. bešÈ¡fÅ 1962
18. c¥g§fÊ 1972
19. xUbehoÆš 1972
fÉijfŸ
20. bfhilÉs¡F 1957
21. khky®fŸ(khÂ¡fdh® fÉijfŸ) 1978
22. kÂ¡FwŸ 1991

23. v‹ bghÊîfŸ 2017
ciu
24. bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhuK« ü‹kuò« 1990
25. ciueilÆš âU¡FwŸ 1963
26. f«g® eh‰gJ 1984
ãw tiffŸ
27. jiyt®fS¡F 1965
28. Úâ üšfŸ 1991
29. efu¤jh® mw¥g£la§fŸ 1963
M§»y üšfŸ
30. The Tamil concept of Love 1962
31. A Study of Tamil verbs 1972
32. Collected papers 1962
33. Tamilology
rh‹nwh®fŸ gh®itÆš
34. t.Rg. khÂ¡fdh® ngh‰¿a ÉGÄa§fŸ
35. khÂ¡f MŒÉaš
36. khÂ¡f¥ ngbuhË
37. bjhšfh¥ãa¢ bršt®
38. khÂ¡f¡ FwËš khÂ¡f«
39. khÂ¡fdhÇ‹ fÉij¤ jÄœ
40. jÄœPhÆW
khÂ¡f ÉGÄa§fŸ
M©L
khÂ¡f ÉGÄa§fŸ - 1
- tŸSt« 1953
- jÄœ¡ fhjš 1962
- f«g® 1965
- x¥ãaš neh¡F 1978
- bjhšfh¥ãa¡ flš 1987
- âU¡Fw£Rl® 1987
- r§fbe¿ 1987
- bjhšfh¥ãa¤âw‹ 1984
- fh¥ãa¥ gh®it 1987
- vªj¢ áy«ò 1964
- ïy¡»a¢rhW 1987
- bjhšfh¥ãa¥ òJik 1985
- ïy¡»a És¡f« 1972
- áªjid¡ fs§fŸ 1975
- ïu£il¡ fh¥ãa§fŸ 1958
- kidÉÆ‹ cÇik 1947
- bešÈ¡fÅ 1962
- c¥g§fÊ 1972
- xUbehoÆš 1972
- bfhil És¡F 1957
- khky®fŸ 1978
- khÂ¡f¡ FwŸ 1991
- v‹ bghÊîfŸ 2017
- ciueilÆš âU¡FwŸ 1963
- f«g® eh‰gJ 1984
- bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhuK« ü‹kuò« 1990
- efu¤jh® mw¥g£la§fŸ 1963
- jiyt®fS¡F 1965
- ÚâüšfŸ 1991
- The Tamil Concept of Love 1962
- Collected Papers 1962
- A Study of Tamil Verbs 1972
- khÂ¡fdhÇ‹ KfîiufŸ, K‹DiufŸ 2017
- ïjœfŸ, m¿P®fŸ gh®itÆš... 2017

Va Su Pa Manickam 14 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Va Su Pa Manickam 14 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Va Su Pa Manickam 14 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ciueilÆš âU¡FwŸ

Kj‰ gâ¥ò 1963

ïªüš 1969ïš ghÇÃiya« btËÆ£l gâ¥ig

âUtŸStÇ‹ všyh¡ fU¤J¡fisí« všyhU«

kd¤J¡f© kháy‹ Mjš mid¤jw‹

mfuxÈ všyh vG¤J¡F« KjyhF«;

10. ïÅait Twš

11. brŒªe‹¿ m¿jš

12. eLî Ãiyik

15. ãwÅš ÉiHahik

20. gaÅy brhšyhik

22. x¥òut¿jš (bghJ¡bfhil)

23. <if (jÅíjÉ)

26. òyhš kW¤jš

32. ï‹dh brŒahik

44. F‰w§ fojš

45. bgÇahiu¤ Jiz¡nfhlš

46. á‰¿d« nruhik

47. bjÇªJ braštif

49. fhy« m¿jš

51. bjÇªJ bjËjš

52. bjÇªJ Éisahlš

53. R‰wª jHhš

54. bgh¢rhthik (kwthik)

55. br§nfh‹ik (ešyh£á)

57. btUtªj brŒahik

58. f©nzh£l« (ïu¡f«)

59. X‰whlš (csî)

60. C¡f« cilahik

62. MŸÉidíilik (Ka‰á)

63. ïL¡f© mÊahik

68. Éidbraš tif

70. k‹diu¢ nr®ªjbjhGfš

76. bghUŸ braštif

81. gHik (ešy e£ò)

83. Tlh e£ò

86. ïfš (khWghL)

88. gif¤âw« bjÇjš

90. bgÇahiu¥ ãiHahik

91. bg©tÊ¢ nrwš

92. tiuÉ‹ kfË® (gu¤ij)

99. rh‹wh©ik (Ãiw Fz«)

101. e‹¿Æš bršt«

102. ehQilik (bt£f«)

103. Fobraš tif

105. ešFuî (tWik)

106. ïuî (ã¢ir)

107. ïut¢r« (nf£f mŠRjš)

kyÇD« bkšÈaJ fhk«; áy® mj‹

109. jifaz§FW¤jš (mHF tU¤jš)

111. òz®¢á k»œjš

112. ey« òidªJiu¤jš

113. fhj‰ áw¥òiu¤jš

114. ehQ¤ Jwîiu¤jš

115. my® m¿îW¤jš

117. gl® bkÈªâu§fš

119. gr¥òW gUtuš

120. jÅ¥gl® ÄFâ