POEMAS Ó OUTONO

MANUEL MARIA

POEMAS Ó OUTONO

1976
Promove: Agrupación Cultural Galega "Lóstrego" Eu nacín en Outono cando o sol
é colleita total m adurecida,
plenitude cabal e ben cum prida,
frorecido ronsel, m orno remol.

En Outono a vida é doce e mol,

espranza longam ente presentida,
madurez xenerosa conquerida
na loita da semente por ser frol.

Eu nacín en Outono cando o m undo

é un froito dourado i en sazón,
un soño melancónico profundo.

Pra tí é, Outono, esta canción

que a m ín me deixou no corazón
Dibuxo: Xurxo Fernández. un m isterioso vento vagamundo.
jós Xistral.
fías Fontecha.
2nal Monforte de Lemos.
^ ’Manuél 'María. .
•zr
I, S.
B. N.: 84-85271-05-X.
Depósito legal: M. 21.482-1977.
Impreso eij^Técnicas Gráficas, S.L. Las Matas, 5. Madrid-29.
Son tempos de alerta e de velar, Agora, que é o tempo de soñar,
de recibir de pé ó novo día, recordo os Outonos xa vividos,
proclam ar a verdá do m eridía os soños esbroados e perdidos
e comenzar, en firme, a labourar. que quixera, de novo, recobrar.

No Outono é sazón de sem entar Todo, na tarde, quere ser cantar,

craridade, furor e valentía, lem branza de soños esquecidos,
alcender o luceiro que nos guía ecos teim udam ente repetidos:
a preparar as arm as pra loitar. tal as rachas do vento i as do mar.

Non nos abonda, non, o pan i o viño A vida é un estrano pesadelo

que bebemos ó quente da lareira no que os soños poñen craridade
m entras oulan os lobos no camiño. co seu brilo máxico e sinxelo.

Pois nós somos semente verdadeira, Deixádeme, pois, só, na soedade

outísima razón, craro destiño pra poder descubrir a gran verdade
i erguemos a Galicia por bandeira. do meu Outono, calado i amarelo.

6 7
Veleiquí Outono, grande e puro, Outono vai con xeito, paso a paso,
vestindo ó m undo de dourado, vestindo toda a te rra de tenrura,
con saibo a mosto ferm entado, apagando con ouro e luz m adura
a mazá, a sal, a grau m aduro. os vermellós acesos do ocaso.

Veleiquí Outono. Nél percuro As perdices m ontesas voan raso.

o rum or do vento nam orado, Os boscos son canción e ferm osura
0 laio do m ar ben concertado e fálanlle ó río con voz pura.
1 o craro m isterio máis escuro. 0 río, distraído, non fai caso.

Veleiquí Outono, fosco e ledo, Todo ten, no Outono, norm a e peso:

con brasas sagredas, soedosas, dende o flebe mencer á dura laxe
acesas nas brétem as do medo. e dende o xaram ago até o codeso.

Veleiquí Outono, xa sin rosas, Deume, ó fin, Outono súa mensaxe:

sem entando mágoas m isteriosas un nam orado corazón aceso
no meu corazón ceibe i acedo. a latexar no esprito da paisaxe.

9
Nas leves tardes de Outono tan sereas,
ateigadas de silencio e de dozura
eu vou sentindo, am or, a túa tenrura
igual que lume queim ándom e nas veas.
O son das aves, o vento i as sireas,
a voz solemne do mar, rouca i escura,
é a voz do am or coa súa fondura,
co seu incansabel rim o de mareas.
Eu quero vivir o Outono na ribeira
pra am istar coas gaivotas i em barcar
nunha dorna xentil, ben m ariñeira.
>
O meu desexo máis fondo é naufragar,
¡ouh miña boa e sinxela compañeira!
no teu m ar de tenrura. Só no teu mar.
10
Pra ollarnos sin pó nin lixadura
—com parable só a unha esterqueira—
temos de alcender unha fogueira,
queim ar a miseria i a tristura.
O azul, rodeado de brancura,
que se olla trem ando na bandeira
é a T erra sin odio nin xenreira
vivindo nun Outono de am argura.
¡Meu povo desvalido e alleado,
labrego, em igrante e proletario,
fam ento de pan e de Galicia...!
¡Eu pido un futuro ilusioado,
un porvir urxente e necesario
a estalos de ira e de xusticia!
Eu non sei decir cal é, nin adiviño Outono, co seu paso silandeiro
que froito ten o Outono máis logrado: —como o río Cabe por M onforte—,
si o millo bó, metálico e broslado cam iña lentam ente cara á m orte,
ou o m em brillo, redondo e mareliño. cara ó tempo total e verdadeiro.

Sei de uvas im pacentes por ser viño, 0 seu paso seguro, rexo e forte,
de mazás en sazón, de mel dourado, nunca m uda nin troca de roteiro
do roibén do solpor esmacelado que non pode deixar o seu carreiro
que se ensume na noite de mansiño. quen o ten sinalado pola sorte.

Millo, mazás, m embrillos, mel, roibén, Outono vai pousón e non ten presa
uvas, agros, carballos poderosos, pois todo él é ouro, doce lume
soidade que non sabe ún de ónde ven. 1 entusiasm ada craridade acesa.

Decídeme, ¿qué froitos xenerosos, Este Outono orballado de acedume

qué soños verdadeiros e celmosos que case non se sinte inda que pesa:
poderei colleitar eiquí i alén? ¿de qué silencio vai deica qué cume
Outono trai froitos abondosos, Galicia é un Outono puro e bon,
m añás delicadas, trasparentes, un río que discurre m ansam ente,
tardes de serás ouriloucentes, lume abrasador, fértil semente,
calmados solpores soedosos. futuro presentido i en sazón.

Os carballos son máis rum orosos E foi labrando o tem po —luz, paixón—
e, si chove, chove mainamentes o seu ser escuro e trascendente,
i agrom an entón doces sementes luíndo o corazón de toda a xente
de soños calados e fermosos. e conform ando a te rra i o torrón.

Entrégoche o froito máis m aduro Galicia é unha agarda moi m adura

do meu soñar dondo e caladiño: que non perm ite plazos, dilaciós,
¡un mencer sinxelo, lene e puro! estancam entos, freos ou prem ura.

E tí faite, Outono, como o viño: ¡Abonda xa de laios e canciós!

¡craridade xurdida do escuro, ¡Non querem os ser río de tristu ra
paixón pra abrasar noso destiño! correndo pola vida a tropezós!

14 15
Lembro, por Outono, a sementeira, As brétem as de Outono son cendal,
o paso da xugada, a terra aberta un longo, pacientísim o traballo,
pra recibir unha semente certa un tecido de soles con orballo,
que no agro era frol e pan na eira. un m antelo azul, soñado, pantasm al.

E ra o Outono grata Prim aveira 0 regato seco é o máis caudal,

de am arelos e brétem as cuberta máis outo o toxo que o carballo
entram entras a terra m uda i erta 1 o cam iño máis breve que o atallo.
ollaba a serán lenta e tristeira. A vida non é reuta: ¡é espiral!

Despóis de troulear no San Froilán ¿Será Outono un m astro ergueito,

era xusto a sazón de sem entar un vivir sinxelo, limpo e puro
e facer pola vida e polo pan. e non un m iserento circo estreito?

Nas agras non paraba o trafegar. Saberei que todo está xa feito
¡Cánta ilusión levaba cada gran! si Outono melancónico e m aduro
¡Qué fartura de espranza era outonar! me decora de brétem as o peito.

16 17
Vanse despindo as albres amodiño, Digo, na m adurez do m eu Outono:
derram ando, a bocados, seu tesouro: ¡nós somentes podemos ser galegos
follas de prata, recam adas de ouro, E staríam os tolos, xordos, cegos
nun solpor alam pado e mareliño. si, como cás, seguimos algún dono.

As follas que se xuntan no camiño Temos que despertar do noso sono,

ollan nubes dun chum bo case m ouro librarnos de raposos e morcegos,
i o m arm urio do río faise estouro, ab rir novos camiños, fondos regos
blasfem ando da m orte e do destiño. e ser, xa de vez, lóstrego e trono.

Talmente como a albre voume espindo Ser galego é ter nidia lem branza
pra deixar trasparente esta paisaxe dun pasado m isérrim o, tristeiro
de Outono melancónico e cincento. e gardar o futuro na memoria.

Seméllome ó carballo. Vou sentindo Ser galego é poñer a confianza

a alma como si fora unha ramaxe nun trunfo popular, total i enteiro,
loitando encoraxada contra ó vento. capaz de m udar a nosa H istoria.

18
É xusto, por Outono, cando a vida Agora que é Outono, m iña amiga,
ten unha fondura pura e grave, miña am ante e sinxela com pañeira,
a gracia delicada dunha ave habém onos chegar deica a ribeira
e a punxente dór dunha ferida. onde o bris deixou unha cantiga.

Outono fidel, canción choída E que sexa Outono quen nos diga
cuio sagredo endexamáis se sabe: os sagredos que ten a sem enteira,
tanto eres carraxe moi suave como se foi espindo a carballeira
como te fas soidá alporecida, e que prom esas granarán na espiga.

Outono do foscor e das clarencias, Nós sabém onos puros e cum pridos
recolleita de froitos ben cum pridos ó sentirnos tan ún e tan xunguidos
que perteñecen a tódolos irm aus. nesta paisaxe lene e musical.

Teremos alertadas as concencias ¿Non lem bras, en Outonos xa vividos,

pois estes dóns, apenas recibidos, ó río re tra ta r no seu cristal
serán rosas de luz nas nosas maus. os soños que coidábamos perdidos...?

20
Outono é tempo das vendimas. Agora que entrei no propio Outono
As uvas m aduras, tentadoras, cam iñando amodo pró solpor,
tom aron o sol horas e horas alcendo, cada día, o meu am or
e lembran orballos e chorim as. na luz centilante dun ensono.

0 vento baixa dende as cimas Non teño tesouros e son dono

con duras agullas feridoras da estrela, do orballo, do albor,
1 as cubas, solenes e señoras, do incansabel regueiro cantador,
gardan, nas adegas, seus enimas. dos furacás, dos m ares e do trono.

Sé, Outono, soño e máis am or, Pois que teño a barba xa nevada
alédanos o gozo de vivir e teño a cabeza encanecida
a golpes de paixón e de furor. vou andando asom brado pola vida.

Que a vida non deixe de sorrir. Ainda gardo, con teim a porfiada,
Que a m orte se faga só rum or a xeira de am or alporecida
que m ainam ente peche o esistir. que faga do solpor unha alborada.

22 23
Galicia outonal da decadencia,
fogueira de cham a am ortecida,
estrana lem branza desvaída,
m ar ilim itado de pacencia.

Galicia vclla, probe herencia,

patria asoballada i ofendida,
mágoa arrepiante, sometida
a séculos de dór e impotencia.

Chanta, no fondo, boa semente,

impón o dereito de vivir
i ergue a túa voz iradam ente.

Olla con firmeza pró porvir.

¡Berra pola luz e pola xente
e comenza, sin máis, a com batir!

24