LESVOORBEREIDING

Academiejaar: 2009-2010

Departement Lerarenopleiding
Campus Ledeganck Datum: Lesuur: Volgnr. v.d. Les:
K.L. Ledeganckstraat 8 Tel. 09 243 93 50
25/03/2010
9000 Gent Fax  09 220 50 68
Pedagoog: P. Steenhout
Naam student: Derycke Ruben
Vakleraar: Mevr. P. Van Schandevyl
Afdeling: 2 BOSO Naam mentor: Mevr. Supeene
School: Middenschool Louis Tant Klas: 1 Aantal lln.:
Leerplan: GO! Leerplan aardrijkskunde 2002-001
Leervak: Aardrijkskunde
Lesdoelstellingen:
De lln kunnen de eigenschappen van de verweringsbodem opsommen
De lln kunnen mbv de atlas en een gegeven kaart de verweringsbodem in België situeren
De lln kunnen misbruiken van de bodem door de mens opsommen
De lln kunnen enkele oplossingen voor die misbruiken uitleggen.
Onderwerp(en): De mens gebruikt de bodem (II)
Beginsituatie:
De lln zijn vorige week gestart met het hoofdstuk, maar door technische problemen en
stroomuitval is maar een klein stukje gezien,
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten Blz. 2
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
Lesfasedoelstelling LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
2m Over Antwoorden
de
hele
Lesfase 1: Instap
les: LK heeft laserpen bij zich
Atlas, OLG
Meridi
aan1, “Waarvoor gebruiken mensen
DE LLN KUNNEN NUTTIGE ppt gesteenten?”
GESTEENTEN VOOR DE MENS  Als lln het niet weten: 2 foto’s
IN 2 GROEPEN (baksteen en kolen)
ONDERVERDELEN
“De mens gebruikt dus overal gesteenten.
De gesteenten die de mens gebruikt We kunnen hier echter 2 groepen in
kunnen we onderverdelen in 2 groepen: onderscheiden.
grondstoffen en energiebronnen “Waarvoor gebruiken we bakstenen?”
“Waarvoor gebruiken we steenkolen?”

 Grondstoffen en energiebronnen
30m

Lesfase 2: Grondstoffen en
energiebronnen

1. Van klei maakt men
DE LLN KUNNEN EEN TOEPASSING
VAN KLEI GEVEN.
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM KLEI EEN GRONDSTOF IS.
DE LLN KUNNEN MBV EEN KAARTJE
KLEIONTGINNING IN BELGIË
LOKALISEREN
OLG + DOCEREN
1. Klei
bakstenen. Het is een
grondstof. Klei wordt
Ppt klei
ontgonnen in het noorden van
België (bvb Rupelstreek)
“Welk gesteente toont men hier?”
Opzoeken
“Wat wordt van klei gemaakt?” Antwoorden
“Is het dan een grondstof of een Opschrijven
energiebron?”
Neem je Meridiaan op p. 67. Waar vinden
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN EEN TOEPASSING
VAN KALKSTEEN GEVEN.
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM KALKSTEEN EEN
GRONDSTOF IS.
DE LLN KUNNEN MBV EEN KAARTJE
KALKSTEENONTGINNING IN BELGIË
LOKALISEREN
DE LLN KUNNEN EEN TOEPASSING
VAN DOLOMIET/PORFIER GEVEN.
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM DOLOMIET/KALKSTEEN
EEN GRONDSTOF IS.
DE LLN KUNNEN MBV EEN KAARTJE
PORFIER(DOLOMIET)ONTGINNING IN
BELGIË LOKALISEREN
DE LLN KUNNEN EEN TOEPASSING
VAN ZAND GEVEN.
Blz. 3
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
we klei in België?
2. Van kalksteen maakt men 2. Kalksteen
cement. Het is een grondstof.
Kalksteen wordt ontgonnen Ppt kalksteen
o.a in de Condroz
“Welk gesteente toont men hier?” Opzoeken
(Het reageert met zuur!) Antwoorden
opschrijven
“Waarvoor wordt kalksteen gebruikt?”
“Is het dan een grondstof of een
energiebron?”
Neem je Meridiaan op p. 67. Waar vinden
we kalksteen in België?
3. Porfier en dolomiet
3. Van porfier en dolomiet Ppt. Porfier en dolomiet
worden kasseien gemaakt
voor de wegaanleg. Het zijn “Waarvoor gebruikt men deze
grondstoffen. Porfier: Lessen gesteenten?”
en Quenast (evt LK helpt) “
Dolomiet: Condroz
“Is het een grondstof of een
energiebron?”
“Men gebruikt het dus om kasseien te
maken. Waarvoor worden kasseien
gebruikt?”
Neem je Meridiaan op p. 67. Waar vinden
we porfier/doloriet in België?
4. Zand
4. Van zand maakt men glas.
Het is een grondstof. Glas Ppt zand
wordt o.a gedolven in Mol.
Het wordt uit het meer “Welk gesteente toont men hier?”
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM ZAND EEN GRONDSTOF
IS.
DE LLN KUNNEN MBV EEN KAARTJE
ZANDONTGINNING IN BELGIË
LOKALISEREN
DE LLN KUNNEN EEN TOEPASSING
VAN IJZERERTS GEVEN.
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM IJZERERTS EEN
GRONDSTOF IS.
DE LLN KUNNEN MBV EEN ATLAS
IJZERERTSONTGINNING IN DE
WERELD LOKALISEREN
DE LLN KUNNEN 2 TOEPASSINGEN
VAN STEENKOOL GEVEN.
Blz. 4
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
gehaald “Hoe bekomt men het gesteente volgens “
deze foto”
“Waarvoor wordt zand gebruikt?”
“Is het dan een grondstof of een
energiebron?”
Neem je Meridiaan op p. 67. Waar vinden
we zand in België?
5. Ijzererts
5. Van ijzererts maakt men ijzer. Ppt ijzererts
Het is dus een grondstof. Het
komt niet in België voor; het “Welk gesteente toont men hier?”
moet worden ingevoerd uit “Waaraan doet je dit kleur denken?”(roest) “
bvb Zuid-Amerika “Ziet ijzer er zo uit als op de tekening?”
“Dit is ijzererts”
“Waarvoor wordt ijzererts gebruikt?”
“Is het dan een grondstof of een
energiebron?”
“Neem je Meridiaan op p. 67. Waar vinden
we ijzererts? in België?”
“Blijkbaar is geen ijzererts in België. Kijk in
je atlas op kaart 136C. Waar is ijzererts te
vinden? Waarvan zou België zijn ijzererts
kunnen laten invoeren?”
6. Steenkool
Ppt steenkool
“Welk gesteente toont men hier?”
6. Steenkool wordt gebruikt in “
energiecentrales om stroom “Waarvoor wordt steenkool gebruikt?”
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM STEENKOOL EEN
ENERGIEBRON IS.
DE LLN KUNNEN MBV EEN ATLAS
STEENKOOLONTGINNING IN DE
WERELD LOKALISEREN
DE LLN KUNNEN DE
STEENKOOLONTGINNING IN BELGIË
IN RUIMTE EN TIJD SITUEREN
DE LLN KUNNEN HET BEGRIP
BRUINKOOL UITLEGGEN
DE LLN KUNNEN 3 GEVOLGEN VAN
GESTEENTEONTGINNING VOOR HET
TIMING
MEDIA
LEERINHOUDEN
T M
te maken. Het is dus een
energiebron. Het wordt ook
gebruikt om cokes van te
maken. In België wordt geen
steenkool meer ontgonnen.
Tot de jaren ’90 was dit wel
nog het geval, in de Kempen
en in Wallonië. Er zijn nog
steeds steenkoollagen in het
land, maar ze zijn niet meer
rendabel
Bruinkool is een soort minderwaardige
steenkool
15m
Ontginningen laten littekens na in het
landschap, veroorzaken veel stof en
de vrachtwagens en machines
Blz. 5
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
ACTIVITEITEN
ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
“Is het dan een grondstof of een
energiebron?”
Neem je Meridiaan op p. 67. Waar vinden
we steenkool in België?
“Blijkbaar is geen ijzererts in België. Kijk in
je atlas op kaart 136D. Waar is steenkool te
vinden? Waarvan zou België zijn steenkool
kunnen laten invoeren?”
“Je ziet daar nog een soort kolen staan op
de kaart. Welke is het?
“Dit is een soort minderwaardige vorm van
steenkool”
“Nochtans zie je op de ppt Belgische
mijnwerkers, en een steenkoollagenkaart
van België. Kijk naar het jaartal. Hoe kan je
nu verklaren dat België nu zijn steenkool
moet invoeren?”
 LK laat lln tabel p68 invullen
+ “gesteenten als energiebron”
Lesfase 3: Gevolgen van
ontginningen
OLG + DOCEREN
Ppt met verlaten mijn, stofwolk en
vrachtwagens
Antwoorden
“Dit zijn hier 3 gevolgen van ontginningen.
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten
Lesfasedoelstelling
LANDSCHAP OPSOMMEN
DE LLN KUNNEN 4 ‘NIEUWE
BESTEMMINGEN’ VOOR EEN
UITGEPUTTE MIJN OPSOMMEN
DE LLN KUNNEN UITLEGGEN
WAAROM ZANDBODEMS NIET
AANGEWEZEN ZIJN ALS
STORTPLAATS
DE LLN KUNNEN EEN VOORBEELD
VAN LOKALE
BODEMVERONTREINIGING GEVEN
TIMING
MEDIA
LEERINHOUDEN
T M
veroorzaken verkeerslast en lawaai
Als de mijn is uitgeput, kan men het
gebied een andere functie toekennen,
bvb natuurgebied, recreatiegebied,
zone voor watersport en
landbouwgebied.
Een voorbeeld is het domein
Hazewinkel in Willebroek, waar je kan
zeilen, windsurfen, roeien, kajakken,
zwemmen
Ook kan de mijn als stortplaats
worden gebruikt. Dit is enkel
aangewezen bij kleibodems daar die
geen water doorlaten, enzo de bodem
niet bevuilen.
Ook in Roeselare is
bodemverontreiniging: Gero-paints.
Men heeft de bodem moeten saneren
(zuiveren) om nadien er
wooncomplexen op te plaatsen
2m
Blz. 6
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
ACTIVITEITEN
ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
Kan je ze alledrie omschrijven?
“Als de mijn uitgeput is, krijgt het
landschap eigenlijk een groot gat in de
grond als overschot. Wat zou men daar
mee kunnen aanvangen?”
(LK toont ppt met natuurreservaat, meer,
recreatie en landbouw)
“Een voorbeeld van zo’n omvorming is het
domein Hazewinkel in Willebroek. Hier heb
je een foto. Wat hebben ze met de mijn Antwoorden
gedaan? Welke sporten kan je er doen?”
Lk vult p 69 WB met lln in
“Soms worden oude mijnen omgevormd
tot stortplaats. Waarom gebeurt dit best in
kleigronden en niet in zandgronden?”
“Wat is het probleem als men dan op die
gronden woningen wil bouwen”
Ppt bodemverontreiniging in Roeselare
“Beschrijf eens in je eigen woorden wat
het probleem hier was. Waardoor was de
bodem verontreinigd?”
antwoorden
Lesfase 4: Synthese
LK herhaalt de geziene stof
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten Blz. 7

BORDSCHIKKING

MEDIA & BRONNEN

TERRANOVA 1, MERIDIAAN 1, WIKIPEDIA, GOOGLE IMAGES
Lesonderwerp: De mens gebruikt gesteenten Blz. 8