Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Geologi Pemeliharaan Dan Pemuliharaan Bekas Terowong Sungai Lembing, Kuantan, Pahang Sebagai Tapak Warisan Geologi - PDF

    Uploaded by

    Azmani Abdullah
    71 views6 pages

    Original Title

    Geologi pemeliharaan dan pemuliharaan bekas terowong Sungai Lembing, Kuantan, Pahang sebagai tapak warisan geologi - PDF Free Download

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    71 views6 pages

    Geologi Pemeliharaan Dan Pemuliharaan Bekas Terowong Sungai Lembing, Kuantan, Pahang Sebagai Tapak Warisan Geologi - PDF

    Uploaded by

    Azmani Abdullah

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 6
    Bulletin of the Geological Society of Malaysia 56 (2010) 61 ~ 66 Geologi pemeliharaan dan pemuliharaan bekas terowong Sungai Lembing, Kuantan, Pahang sebagai tapak warisan geologi Hanmi Army, M., Giant Rarex, A., Isnatm Asputtan & Moxp Rozt Umor Program Geologl, Pusat Pengalian Sains Sekitaran & Sumber Alam, Fakult Sains & Teknologi, Universiti Kebangsaan Malaysia, 49600 Bangi, Selangor. Abstrak— Sungai Lembing merupekan kawasan perlombongan bijih tims yang diusahakan olch syarikat Pahang Consolidated Compaay Limited (PCCL) dai tan 1906 hingga 1986. Akiba lejanahan hasga bij tinal pada taban 1985, lombong in: semakin mengurangkan operasiaya sehingga ditutup pada tahun 1986. Tesowong di Sungai Lembing secara keseluruhannya adalah sepanjang § ki dan merupakan perlombongan secara syaf. Semenjle penutupan ia, tada langlal-langleah pemeliharaan dan pemulibaraaa dilalnkan. Kersjaan negeri Pahang melali Majlis Perbendaren Kssntan sedang iat memajulan kavasen iai sebagai kawasen pelancongan, Oleh itu, kajian penilaian kestabilan dan pemetaan tesperinei bersama dengan pengelasan jasad batuan telah dilacukan. Pengclasan jasad batuan dilakulcan sepanjang £20 ‘m dalam terowong lorabong dengan pengelasan Perkadaran Jasad Batuan (Rock Mass Rating, RMR). Sebshagizn besar terowong telah dikelaskan sebagai kualii I (sedeehuna) manakala pada bahagian tengah kawasan kajian berada dalam. lkelas TV (rendah) dan V (sangat rendah). Bagi kawasan yang berair, sistem saliran perlu dipasang pada bahagian tepi ‘bukaan terowong untuk menyalurkan air keluar dari lombong. Kawasan yang mengalami jatuban ateu runtuben skala ‘evil pola boleh dilakukan pengisian semula (backfilling) supaya keratan bukaan lebih sekta dan bagi kawasen yang ‘mengalami runtuhan besar perlu dipasang kerangka konkcit berterusan (continuous cast conerete lining) bersama dengan sistem saliran ar selepas pengisian semula dlaksanakan, Agar sruktur batuan dalam teowvong boleh dilihat dalam keadaan aval, langka pengguaaan crowa bar atau forepole disyorkan, Kebanyakan balun sokoagan yang digunakan semasa ombong beroperasi dahl terutama kayu sokonzan pada bumbung terowong didapat telah tidak: selamat digunakan dan perlu diganti dengan yang baru, Pemetaan ketakselanjaran den struktur mendapati tiga struktur ulama yang mengawal [kestabilan texonvong Stingai Lembing ina sero, lpstan dan ele Lipatan rencam dirakeamlsaa di Lokalit 8 dan bahagian aval Lokalit 9. Bacaan jurus yang diperolehi adalah mengarah hampir ke wtara dengan puratanilai kemiringan sebesar 40° yang mewakili sayap barat satu sinklin yang besar. Sesar paling dominan dicerap di lokaliti LORS, Keamataan kekar sidalah tinggi disepanjang Kesennua lokaliti yang dicerap. Keseluruhanaya, daripada 19 lokaliti yang dipetaksa, masin terdapat lagi terowong yang belum dipetakan disebabkan oleh faktor kesclamatan dan memestukan kajian lanjwan. Kata kunci: sejarah perlonsbongan,lualit asad atvan, traktor geslogi, penvuliharaan, Sungai Lembing Conservation geology and rehabilitation of old tunnels at Sungai Lembing, Kuantan, Pahang as a geological heritage site “Abstraet— Sungsi Lembing was a tin rsining area that was operated by the Pahang Consolidated Company Limited (PCCL) from 1906 to 1986. Due to the drop in the tin price during 1985, this mine wound down its operation until it ‘was closed in 1986, Tunnels at Sungai Lembing have a total length of $ km and the mine was operated as a shaft mine. After the mining operation was stopped, no conservation and preservation work has been done, The state government of Pahang through the Kuantan Municipal Council is developing this area for touriem. Hence, stadies of tunnel stability and detail mapping including rock mass classification have been done, The classification of rock mass for $20 m of ‘tunnel using the Rock Mass Rating (RMR) system was conduted. A large part of the tunnel is classified as class IT (fair sock) while the middle partis class IV (poor) and V (cery poor). For the flooded areas, a drainage system is needed at the side of tannel to drain the water out of the mine. Small sock-fall areas can be rehabilitated by backfilling to make ‘the tunnel opening more uniform and for large scale rock-fell continuous cast concrete lining and water drainage system. afer baske-flling should be installed, Por cock stricture in the tunnel to be observed in its natural conditions, ero bar or forepole is suggested. Almost all support material from past operations expecially timber support at the roof of tunnel is in poor condition and needs to be replaced. Mapping of discontinities and structures found three main structures ‘that conteol the tunnel stability at Sungai Lembsing. which are fault, flds and joints. Complex folds were seearded at locality § and at the beginning of locality 9, Suike direction is to aorth with average dip value of 40° and zepresents a ‘major syneline limb at the west area. A dominant fault was observed at locality LORS. Density of joints is high at all. localities. Overall, a total of 19 localities were mapped, but some pats of the tunaele sill cannot be mapped because of safety concerns and need further study. Keywords: mining history, rock mass quality, structural geology, conservation, Sungai Lembing Hania! ARN, M., Guan RAFEK, A, lakint ASDULLAH & MoH Rozi Uo PENGENALAN ‘Sungai Lembing merupakan sebuah pekan yang ditadbir oleh Pihak Berkuasa Tempatan iaitu Majlis Perbandaran Kuantan (MPK) yang terletak kira — kira 42 km dari bandar Kuantan, Pahang Darul Makmur, Pada sekitar tahun, 1920 hingaa 1950, Sungai Lembing merupakan pengeluar biith timah utama di negeri Pahang. Lombong ini muta divsahakan pada tahun 1906 sehingaa 1986 oleh syarikat Pahang Consolidated Company Limited (PCL). Kajian kestabilan terowong telah dilakukan mengikut pelan cadangan pembinaan laluan landasan keretapi bagi ‘membawa pengunjung bermula pada 22 Julai 2008 sehingsa 29 Ogos 2008. Kajian yang melibatkan pemetaan struktur dan kajian kestabilan secara kejuruteraan perl untuk ‘mempertimbangkan aspek keselamatan di sepanjang Isluan terowong Bacaan satah jurus dan arah kemiringan bagi setiap struktur ketakselanjaran diambil dan direkod dalam helaian kkhas bagi memudahkan data diproses dengan menggunakan perisian StereoNett (Ruhr Universiti, Bochum, Jerman). Selain itu, pengambilan sampel turut dilakukan pada setiap 2m pada lokaliti pertama (LO) hingga lokaliti ke-7 (L7) ‘manakala lokaliti ke-8 (L8) hingga lokaliti ke-9 (L9) pula dilakukan pada setiap Sm. Bagi lokaliti ke-10 (L10) hingga ke-18 (L18) pula, hanya satu sampel yang diambil pada setiap fl Keadaan terowong yang terlalu sempit di sesetengah lokaliti dan terlaiu bahaya untuk dicerap ‘menyebabkan bahagian tersebut tidak dilakukan pemetaan, ‘erperine. Rajah 1 menunjulkan kedudukan lokalit, arab rintisan yang dibuat pemetaan berdasarkan skala dan arab, utara sebenar GEOGRAF! DAN GEOLOGI KAWASAN KAJIAN ‘Sungai Lembing terletak di tebing Sungai Kenau, dan. ‘Kuantan di tabagian timur laut Pahang kira ~ kira 40 kin ke barat pelabuhan Kuantan. Sungai Lembing merupakan pekan yang terletak di Jembah yang tercantik di Pahang. Sungai Lembing terletak di sepanjang tebing sungai dan dikelilig! sepenubnya oleh bukit yang mencapai ketinggian 400m seperti Bukit Panorama yan terkenal di Kalangan pengniune sebapai kawasan untuk melihat matahari terbit. Peta topografi keavasan kajian dtanjulckan dalam Rajah 2 ‘Mengikut panduan kerja lapangan seminar tahunan Persstuan Geologi Malaysia (1992), berdasarkan catatan syarikat Pahang Consolidated Company Limited (PCCL), tidak ada pekerjageologi diambil bekerjasehingea lewat 1950-an. Keadaan ini mungkin disebabkan geologis tidak diperiukan ketika is. Tambahan pula, bilangan lod yang kaya dengan bijih adalah sangat banyak. Pada lewat 1950-an, PCCL mula mengajipekeja dalam bidang geologi antaranya L.A Gilbert, Richard Garett, VT Pun, Charlie Smith dan Toginder Singh. Mereka telah melakukan pemetaan permukaan dan bawah permukaan, 2 pentafsran struktur,analisis geoki intan, Melalui hasil kajian geologi inilah mereka mula mencadangkan pelbagai langkah penstabilon Pade 1970-a, PCCL melalui zaman kejatuhanny Pertukaran pihak pengurusan yang kerap menyebabkan usaha pembangunan tidak diteruskan dengan baiksedangkan simpanan bij imah di kawasan ini meneapai kira-kira 900, kaki panjong, 800 kaki tingai dan 4 kaki lebar. Longgokan fod timah Sungai Lembing terltak dalam Jalur Mineral Timur di Semenanjung Malaysia, Jalur mineral ini mengarah ke Utara-Selatan dan secara genetiknya dikaitkan dengan permatang gronit bervsia Pera-Trias. Lod terbentuk sebagai rekahan penmineralan yang swvjed pada poncale tunjaman anilin pada aish Sela ‘Timur yang terbentuk semasa angkatan batuan sedimen syal, batw Iumpur dan karat pada zaman Karbon Bawah. ‘Kedudukan lod juga dapat dikaitkan dengan kawasan sesar- sesar utama (Rajah 4), Pada bahagian utara, sistem sesar timur-selatan telah menganjak sesar yang lebih awal iaitu sesar Willis -‘Kabang yang mengarah ke wars. Sesar ‘Willinks-Kabang asalnya berarah Timur-Barat pada rekahan permineralan Laporan PCCL pada tahun 1974 untuk tahun dari 1906 hinges 1974 pula menyatakan bahawa Sungai ‘Lembing secara kasarnya adalah terletak di tengah—tengah som sinklin yane besar yane disempadani oleh chun atin yang hampir ke arah timur — barat pada bahagian utara dan selatan. Terdapat banal antilin subsidir, snitin, struktur surih dan sesar di kawasantersebut. Sesar~ sesar besar (sesarpasea dan pra petmineralan) dalam kawasan lombong secara langsung atau tidak langsung menentukan pola permineralan bagi kawasan iti, Litologi di dalam dan sekitar Sungai Lembing terdiri daripada batuan utama seperti sya, bau past, kuarit, daik igneus, jaluran kuarza, Jod hidroterma dan granit cetek (Rajah 3). Lipatan besar dan retakan pada batuan endapan berlaku disebabkan oleh daya tezasan ranfavan dan pengangkatan secaratempatan oleh jesad grant epizon, Satu antikin besar (Gelotan-tenggara) dikenalpasti melalui tafsiranfotoudara. Lipatantipatn keeil yang terlibat mungkin mempunyai hobungan dengan antkln, Terdapat banyaleretakan di mana retakan kecil adalah dominan, Retakan ini mengarah pada arah USO*T dan U135°T dan tegak stau hampir tegok dan bermungkinan telah teranjak. ompulan Kuonfan telah telipat stay paling tidak termiring sebelum pengendapan pada Siri Arenit dan lebih sida yong mana fersingkap oi timur Iwasa pemetaan.. Lipatan seterusnya yang berlaku antara Paleozoik Akhir dan Trias Akhir memberikesan kepada Kumpolan Kuantan dan Sin Arent. Di kawasan lombong, dalam sistem sesar mendatar berjurus 60" hingea 70°, 90° dan 120° adalah selanjar dengan kawasan tegasan ke kanan timur -barat Ssebagnimana cinytakan oleh Fitch (1951, ini da ams rantau utara-selatan pola paksi lipatan Siri Arenit, Xajian warisan geologt pernah dilakokan oleh Mazlan Mohd Zain & Mohd Shafeea Leman (2001). Tidak kurang davipada 34 geotapale berpotensi telah disenaraikan bast Geological Sociery of Malaysia, Bulletin $6, December 2010 CGeOLOG! PEMELIMARAAN DAN PEMULMARRAN BEKAS TEROWONG SUNGA LEMBING, KUANTAN, PAHENG SEBAGN TAPAK WARISAN GEOLOSI Tar rose oxo" ror Teer EE) rumpst conn [BS] Keon [Ea] sesotmn [BF] sais pote 103-02 [ sonoai [ Penempstan [=] Stesyen ‘genomes 09°08 PETUNJUK PETA RINTISAN TEROWONG SG, LEMBING Geological Society of Malaysia, Bullen 56, December 2010 Hania! ARN, M., Guan RAFEK, A, lakint ASDULLAH & MoH Rozi Uo negeri Pahang. Juhari Mat Akhir (2001) pula melakukan kkajian di tiga geotepak (Pantai Batu Hitam, Bukit Charas dan Air Terjun Sungai Pandan) untuk diketengalken dalam geopelancongan. PEMETAAN STRUKTUR DAN KEJURUTERAAN Struktur yang terdapat di sepanjang rintisan adalah lipatan, sesar dan kekar. Lipatan yang terdapat di sini ‘mempunyai paksi ke arah utara bingga utara - baratlaut, seperti ditunjukkan dalam peta. Bahagian yang terlipat dengan hebat ialah antara LSR2 -L8R3 dan LOR2~LOR4, Pada bahagian lain rntisan tidak terdapat lipatan yang hebat, Secara amaya, lapisan mempuayai jurus hampir ke utara ‘ngan Kemiringan yang berubah-ubah antara 30° hingga 70° tetapi unzumanya sekitar 40°, Jadi kawasan yang dikaji ‘merupakan sayap barat daripada satu sinklin besar yang. terdapat di sini. Pada bahagian sayap sinklin terbentuklah, lipatan minor yang mempunyai paksi ke arah utara hingga utara-baratlant seperti yang dapat dilihat di lokaliti L8R2 LARS itu, Lipatan yang terdapat di sepanjang tintisan ini mempunyai dua arah iaitu hampir utara-selatan dan timur -barat. Daripada kajian terdahulu ditafsirkan sesar timur- barat telah terbentuk lebih awal kemudiannya dipotong oleh, sesar utara-selatan. Sesar pada arah utara-salatan adalah lebih dominan di kawasan ini dan menysbabkan kawasen i sekitar lokaliti LOR4 menjadi berbahaya (Rajah 5). Sesar ‘timur-barat sebabagiannya berubah menjadi arah timurlaut, mungkin diakibatkan oleh pergerakan diikuti oleh sesar utara-selatan yang terbentuk kemudian, Survei ketakselanjaran, persampelan bahan batuan, ujian Iapangan dan pemeriksaan secara visual dijalankan sepanjang 520 m terowong yang dapat dilalui dengan selamat. Sampel batuan diuji di malanal untuk menentukan kekuatannya dengan melakukan ujian indeks beban titik dan ujian pantulan tukul Schmidt. Berdasarkan semua parameter yang ditentukan, pengelasan geomekanik jasad, batuan dilekukan seperti dalam Rajah 6. LANGKAH PENEBATAN DAN SYOR PEMBAIKAN Lazimnya penenfuan sistem sokongan untuk sesuatu penggalian dan pembinaan bawah tanah dilakukan sebelum sebarang aktiviti pembinaan. Tempeh masa bertahan tanpa sokongan (stand-up time) jasad batuan digunakan untuk ‘menentukan Kedalaman penggalian, jenis sistem sokongan dan juga tempoh masa yang ada untuk pemasangan sistem sokongan yang diplih. Keistimewaan di tapak Sa. Lembing ialah terowong-terowong sudah digali sejak beberapa tahun, salah ditinagal agek lama juga, Ini bermakna, tempeh masa bertahan tanpa sokongan (stand-up time) mungkin sudah dilebihi, khususnya bagi beberapa terowong kecil yang tidak ada sistem sokongan. Seperkata lagi yang boleh dlihat sebagai menambahkan kerumitan dalam pemilihan sistem sokongan di tapak kajian inj adalah pelonggaran jasad batuan yang munakin telah 64 berlaku, tetapi agak sukar dianggarkan berdasarkan survei, pengukuran dan ujian yang dilakukan. Oleh kerana cadangan_ untuk menjadikan kawasan bekas lombong ini bersama dengan terowong bawah tanah sebagai tapak pelancongan, jnitu kawasan awama, maka aspek ini juga diannbilkira dalagn cadangan langkah penebatan, Jedual | menyenaraikan syor sistem sokongan yang boleh dipertimbangan untuk pemulihan kawasan tapak kajian, Dimensi berperanan dalam jadual tersebut merujuk kepada lebar atau diameter bukaan atau tingginya di mana nilai yang lebih besar diambitkira. Bagi kawasan-kawasan yang mempunyai aliran air, sistem saluran air perlu dipasang i bahagian tepi bukean untuk menyalurkan air ke Iuar daripada belakang sistem sokongan, iaitu di antara jasad batuan dan sistem sokongan. Bagi kawasan-kawasan di ‘mana runtubhan berskala keci telah berlaku, pengisian semula, (back filling) perlu dilaksanakan semasa kerja pemulihan supaya keratan bukaan adalah seragam, Kawasan di mana runtuhan besar telah berlekw memerlukan pemasangan kerangka konkrit berterusan (Continuous cast conerete lining) bersama dengan sistem saluran air, selepas pengisian sermula dilaksanakan, LANGKAH ALTERNATIF BAGI CADANGAN ‘SISTEM SOKONGAN ‘Memandangankan syor pembsikan yang dicadangkan kebanyakkanya akan menggunakan sistem fibre reinforced shorterete, sruktur semulajaci jasad batuan dalam terowong akan terlindung. Langkah altematif yang boleh dijalankan adalah seperti berikut + Bagi kawasan yang mempunyai Kelas jasad batuan IL (bsik) dengan dimensi berperanan 2-3 m dan 3-5 m, penggunaan fibre reinforced shortorete boleh digantikan ‘dengan crown bar atau forepoles pada bahagian-bahagian ‘erpilih dengan kepanjangan maksimum 5 m, + Pemasangan crown bar atau forepoles (Rajah 7) sepanjang ‘maksimum $m terowong hendaklah diselang-selikan ‘dengan sistem sokongan penuh seperti dalam cadengan sal + Bagi kelasjasad batuan I (sederhana) dengan dimensi berperanan 1-2:m, 2-3 m dan 3-5 m, cadangan altenatif seperti kelas jasad batuan I boleh digunakan tetapi pada bahagian-bahagian terplih sahaja, + Bagi kelasjasad batuan IV (rendah) dan V (sangat rendah) ‘dengan semua saiz dimensi berperanan, sistem sokongan penuh mesti diguna pakai seperti dalam cadangan asal. + Pada bahagian terowong yang telah dikonkritkan

    You might also like