L E S V O O R B E R E I D I N G

Academiejaar: 2010-2011

Departement Lerarenopleiding
Campus Ledeganck Datum: Lesuur: Volgnr. v.d. Les:
K.L. Ledeganckstraat 8 Tel. 09 243 93 50
16/11/2010 2
9000 Gent Fax 09 220 50 68
Pedagoog: P. Steenhout
Naam student: Derycke Ruben
Vakleraar: Mevr. P. Van Schandevyl
Afdeling: 3 BOSO Naam mentor:
School: Klas: Aantal lln.:
Leerplan: GO! Leerplan aardrijkskunde 2002-001
Leervak: Aardrijkskunde
Lesdoelstellingen:
De lln kunnen het gasprincipe toepassen op een afbeelding.
De lln kunnen een natuurkundig beeld schetsen van Siberië
De lln kunnen Siberië omschrijven als een economisch belangrijk gebied voor Rusland
De lln kunnen de problemen voor de natuur en de mens in Siberië verwoorden
Onderwerp(en): Grondstoffen in barre gebieden
Beginsituatie: De lln hebben al een volledige les over Rusland gezien, en kunnen het zowel
cartografisch als natuurkundig schetsen.
Lesonderwerp: Siberië
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN JAKOETSK OPZOEKEN IN De winters zijn lang en extreem
EEN ATLAS
DE LLN KUNNEN HET KLIMAAT VAN
SIBERIË AFLEIDEN VAN EEN KAART
Het grootste gedeelte van Siberië
Blz. 2
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
5min Beam
er
atlas
Lesfase 1: BBB
BBB (Bekend, Benieuwd, Bewaard) Invullen
“Je krijgt een blaadje met 3 kolommen. In de eerste
kolom schrijf je wat je al weet over het onderwerp.
In de tweede kolom schrijf je wat je graag zou willen
weten, waarnaar je benieuwd bent. Na de les schrijf
je in de derde kolom wat je hebt onthouden, wat je
bewaard hebt. Nadien zullen we de kolommen
vergelijken.
10min
Lesfase 2: Instap Antwoorden,
opzoeken,
OLG + Gasprincipe nadenken
Ppt appartementsgebouw Jakoetsk
“Wat valt er op te zien? Hoe is het gebouwd? Is er
iets speciaals aan?”
“Waarom zou het op palen zijn gebouwd?”
“Waarmee zou het dan te maken kunnen hebben?”
 Vraag (rode draad)
“Ik kan je vertellen dat dit gebouw staat in
Jakoetsk”. Zoek het op in je atlas. Waar ligt het
hard: periodes met
ergens?”
temperaturen van -50°C zijn niet
uitzonderlijk. In de zomer kan het Ppt gemiddelde jaartemperaturen
heel warm worden. Dan zijn “Bekijk volgende kaart. Wat wordt weergegeven?
temperaturen van 40°C normaal “Wat blijkt voor Jakoetsk?”
“Wat zouden we dan kunnen concluderen voor
onze bodem?”
Lesonderwerp: Siberië
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN HET BEGRIP
PERMAFROST UITLEGGEN
DE LLN KUNNEN GEGEVENS UIT EEN
KLIMATOGRAM HALEN
DE LLN KUNNEN HET VERBAND UITLEGGEN
TUSSEN PERMAFROST, KLIMAAT EN DE
HYDROGRAFIE.
TIMING
MEDIA
LEERINHOUDEN
T M
heeft een koudgematigd klimaat.
Drie vierden van Siberië heeft
een ondergrond die het hele jaar
door bevroren
blijft, permafrost genoemd.
Er is weinig neerslag, maar de
sneeuw houdt lang stand
vanwege de lage temperaturen.
In de zomer ontdooit de bovenste
laag van de permafrost, maar het
water kan niet weg, waardoor
grote plassen en moerassen
ontstaan. Er ontstaan scheuren in
de gebouwen en de wegen
10
min
Blz. 3
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
ACTIVITEITEN
ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
“Hoe wordt die bodem genoemd?”
Ppt kaart gemiddelde maximumtemperaturen
“Bekijk volgende kaart. Wat wordt weergegeven?
“Wat blijkt voor Jakoetsk?”
“Is de bodem dan steeds bevroren?”
“Wat gebeurt er als ijs ontdooit?”
Ppt klimatogram
“Bekijk volgende afbeelding. Wat wordt
weergegeven?
“Kloppen onze bevindingen van de temperatuur in
dit klimatogram?”
“Wat kan je zeggen over de neerslag? Is het een
natte of droge plaats?”
Ppt snelweg
“Wat wordt hier getoond? Hoe komt dit?”
“Is dit door overvloedige regenval denk je?”
“Zou dit eerder in de winter of in de zomer zijn als je
het landschap bekijkt?”
“Het dooiwater blijft dus liggen.”
“Normaal gezien, waar gaat de neerslag die op het
land is gevallen naar toe? Denk aan de
waterkringloop”
“Zoek op via welke rivieren het water rond Jakoetsk
afvloeit en in welke zee deze uitmondt.”
“Ze vloeien in de Noordelijke Ijszee. Waarom wordt
die zo genoemd?”
“Kan het water dus weg?”
“Met al deze kennis, wie kan verklaren waarom de
gebouwen in Jakoetsk op palen worden gezet?”
Antwoorden,
Lesfase 3: Mogelijkheden van opzoeken
Lesonderwerp: Siberië
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN DE LAGE
BEVOLKINGSDICHTHEID IN SIBERIË
VERKLAREN.
DE LLN KUNNEN HET BELANG VAN
SIBERIË VOOR RUSLAND UITLEGGEN
Blz. 4
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
In Siberië zijn de
Siberië
levensomstandigheden voor de
mens heel hard vanwege de OLG + DOCEREN
Ppt: kaarten rusland
strenge natuurlijke
omstandigheden “Is het aangenaam om in Siberië te wonen denk je?”
“Waarom zouden mensen daar toch wonen dan
denk je?”
Ppt kaart grondstoffen
in Siberië zijn enorme voorraden
“Is Siberië rijk aan grondstoffen?”
aanwezig van diverse “Wat is er allemaal te vinden?”
grondstoffen
Steenkool, aardolie, aardgas, Ppt tabel olie en gasproductie
ijzererts, bauxiet, koper, lood, “Wat wordt hier getoond?”
zink, goud en andere “Hoe zit het met de Russische olie en gasproductie
edelmetalen op wereldvlak? Is Rusland een belangrijke speler?”
Siberië zorgt voor meer
dan 70% van de
aardolieproductie van Rusland en
voor 90% van de Russische
aardgasproductie. Rusland is
heel belangrijk op de
wereldmarkt ivm gas en olie
10 Antwoorden
min afleiden
Lesfase 4: Moeilijkheden in
De extreem lage temperaturen
maken het de arbeiders erg
Siberië
moeilijk om er te werken, maar
OLG + DOCEREN
Lesonderwerp: Siberië
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN DE MOEILIJKHEDEN VOOR
ONTGINNING IN SIBERIË OPSOMMEN
DE LLN KUNNEN HET BELANG VAN DE
TRANSSIB VOOR DE REGIO VERWOORDEN
Blz. 5
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
vereisen ook dat ze er met “Zou het gemakkelijk zijn om Siberië te ontginnen?”
aangepaste materialen werken. “Welke zouden de moeilijkheden zijn?”
In gebieden met permafrost Ppt moeras
ontdooit in de zomer enkel de
“Wat is hier te zien?”
bovenste bodemlaag zodat,
“Water is een broeihaard voor insecten”
vooral in de gebieden die lager
liggen, moerassen ontstaan.
In de moerassen planten veel
soorten steekmuggen en dazen
zich voort.
Veel grote
infrastructuurwerkzaamheden
worden dan ook ’s winters
uitgevoerd, niettegenstaande de
koude
Doordat het gewicht van
gebouwen de permafrost
verweekt, verzakken delen van
constructies en scheuren
funderingen
Ppt Nachtzicht Siberië
“Wat zie je hier? Wat wordt weergegeven?”
“Wat kan je hieruit afleiden?”
“Wat is er eigenaardig in Siberië op deze kaart?”
Siberië is heel dun bevolkt.
Lesonderwerp: Siberië
Lesfasedoelstelling
DE LLN KUNNEN DE NATUURLIJKE
BEPERKINGEN VOOR TRANSPORT OVER
WATER IN SIBERIË UITLEGGEN
DE LLN KUNNEN HET TRANSPORTMIDDEL
VOOR OLIE EN GAS VERWOORDEN.
DE LLN KUNNEN GERICHT GEGEVENS UIT
EEN ARTIKEL HALEN
DE LLN KUNNEN DE MILIEUPROBLEMEN IN
SIBERIË OPSOMMEN
Blz. 6
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
“Er zijn dus vele grondstoffen in Siberië. Moeten die
vervoerd worden of worden die in Siberië verbruikt?
Is er een grote afzetmarkt?
Ppt Transsiberische Spoorlijn
“Dit is de route van de transsiberische spoorlijn”
“Is er een verband met de vorige kaart?”
“Veel wordt met het spoor vervoerd. Is wegvervoer
een optie?”
Het meeste vervoer gebeurt via
de Transsib “Welk transportmiddel is nog mogelijk?”
“Zoek de voornaamste stroomrichting van de
rivieren in Siberië. Is dit interessant? Waar moeten
de goederen naartoe?”
“Als we even terugdenken aan de temperatuurkaart,
is de rivier dan het hele jaar bevaarbaar?”
“Hoe wordt aardgas en aardolie het gemakkelijkst
vervoerd?
Ppt pijpleidingen kaart
Olie en gas wordt vnl vervoerd
via pijpleidingen
10 Lezen
min antwoorden
Lesfase 5: Slachtoffers
Zure regen
Niet gezuiverd afvalwater OLG + DOCEREN + artikel lezen
Uitgegraven mijnen
(landschapsverminking) “Het ontginnen van Siberië mag dan noodzakelijk
Slecht onderhouden pijpleidingen zijn voor de Russische schatkist, er zijn enkele
Nucleair afval enorme keerzijden. Lees beide artikels”
Lesonderwerp: Siberië Blz. 7
TIMING
LESGANG EN DIDACTISCHE WERKVORMEN
MEDIA
Lesfasedoelstelling LEERINHOUDEN
ACTIVITEITEN
T M ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEERLINGEN
DE LLN KUNNEN DE GEVOLGEN VOOR DE natuurverontreiniging “Welke zijn de slachtoffers?”
MENS VAN DE MILIEUPROBLEMEN IN
SIBERIË OPSOMMEN Dit is ook schadelijk voor de LK overloopt de bevindingen, en vult die eventueel aan
mens:
Luchtvervuiling (eventueel nog link met klimaatopwarming komt voor
(longaandoeningen) Rusland goed uit!!!)
Vervuilde grond en grondwater
tast gewassen aan
Vervuild water tast het
visbestand aan.
Nucleair afval zorgt voor meer
kankergevallen.

5 min Nadenken
Opschrijven
DE LLN KUNNEN DE BELANGRIJKSTE
Lesfase 6: (BBB) Antwoorden
DELEN VAN DE LES BONDIG SAMENVATTEN

Nu moeten de lln de laatste “b” (bewaard)

invullen. Nadien overlopen we de lijstjes. De
lln moeten ze ook ingeven

BORDSCHIKKING + PPT

Grondstofontginning in Siberië
Lesonderwerp: Siberië Blz. 8

-Extreme -Mogelijkheden: Gevolgen:

temperaturen -Milieu:
-Droog Olie
-Permafrost Gas Verontreiniging
-Dunbevolkt Grondstoffen Pijpleidingen
Zure regen
-Moeilijkheden: Nucleair afval
Mijnbouw
Transport
transsib -Mens:
Fysische
omstandigheiden Ziektes
aandoeningen
Gewassen
Visbestand
kanker